Μικροοικονομία. Ενότητα 2: Θεωρία Προσφοράς και Ζήτησης. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Μικροοικονομία. Ενότητα 2: Θεωρία Προσφοράς και Ζήτησης. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής"

Φώτιος Αποστολίδης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Μικροοικονομία Ενότητα 2: Θεωρία Προσφοράς και Ζήτησης Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

4 Σκοποί ενότητας Να κατανοήσει ο φοιτητής τη θεωρία της προσφοράς και ζήτησης. 4

5 Περιεχόμενα ενότητας Η ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες. Αγοραία ζήτηση έναντι ατομικής ζήτησης. Νόμος της Ζήτησης. Προσδιοριστικοί Παράγοντες της Ζήτησης. Μεταβολή στη ζήτηση και μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα. Αύξηση/ μείωση της ζήτησης και της προσφοράς. Προσφορά των αγαθών και υπηρεσιών 5

6 Εισαγωγικά Η αγορά είναι ένα σύνολο θεσμών μέσω του οποίου οι αγοραστές και οι πωλητές ανταλλάσουν αγαθά και υπηρεσίες. Ανάλογα με τις καταναλωτικές ανάγκες ή τις προτιμήσεις των ατόμων, η αγορά προσαρμόζεται ανάλογα. Στην αγορά αλληλεπιδρούν δύο δυνάμεις, η ζήτηση (demand) και η προσφορά (supply), ανεξάρτητες η μία από την άλλη και επηρεαζόμενες από διάφορους παράγοντες. 6

7 Η ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες Ζήτηση: Η ποσότητα ενός αγαθού που επιθυμούν να αγοράσουν οι αγοραστές σε κάθε δεδομένη τιμή με σταθερούς τους «άλλους παράγοντες». Ζητούμενη ποσότητα: Η ποσότητα ενός αγαθού που οι αγοραστές επιθυμούν να αγοράσουν σε μια συγκεκριμένη τιμή. Η σχέση της ζήτησης μπορεί να εκφραστεί με τη μορφή ενός πίνακα, ενός διαγράμματος ή μαθηματικής εξίσωσης. Υπάρχει αντίστροφη σχέση μεταξύ τιμής ενός προϊόντος και ζητούμενης ποσότητάς του. Η αντίστροφη αυτή σχέση είναι γνωστή ως νόμος της ζήτησης (law of demand). 7

8 Καμπύλη Ζήτησης Εικόνα 1. Γραφική παράσταση Καμπύλης της Ζήτησης (Πηγή: διδάσκων, 2014) 8

9 Αγοραία ζήτηση έναντι ατομικής ζήτησης Για να βρούμε τη συνολική ζήτηση για ένα προϊόν στην αγορά, θα πρέπει να αθροίσουμε τις ατομικές καμπύλες ζήτησης οριζόντια. Δηλαδή, για να βρούμε τη συνολικά ζητούμενη ποσότητα σε κάθε τιμή, προσθέτουμε τις ατομικές ποσότητες που βρίσκουμε στον οριζόντιο άξονα των ατομικών καμπυλών ζήτησης. 9

10 Νόμος της Ζήτησης Με την υπόθεση ότι μόνο η τιμή του αγαθού μεταβάλλεται και οι άλλοι προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτησης παραμένουν σταθεροί (ceteris paribus), όταν μειώνεται η τιμή, η ζητούμενη ποσότητα αυξάνεται και αντίστροφα όταν αυξάνεται η τιμή, μειώνεται η ζητούμενη ποσότητα. Δύο λόγοι που συμβαίνει αυτό: 1. Επίδραση υποκατάστασης (Substitution effect). 2. Εισοδηματική επίδραση (income effect). 10

11 Προσδιοριστικοί Παράγοντες της Ζήτησης (1) 1. Τιμές των συνδεόμενων αγαθών: Όταν η μείωση της τιμής ενός αγαθού μειώνει τη ζήτηση ενός άλλου, τα δύο αυτά αγαθά ονομάζονται υποκατάστατα (substitutes) π.χ. χοιρινό με βοδινό κρέας. Όταν η μείωση της τιμής ενός αγαθού αυξάνει τη ζήτηση ενός άλλου αγαθού, τα αγαθά αυτά ονομάζονται συμπληρωματικά (complements) π.χ. Βενζίνη αυτοκίνητο, Η/Υ λογισμικό. 2. Εισόδημα των καταναλωτών: Αν η ζήτηση για ένα αγαθό αυξάνεται όταν αυξάνεται το εισόδημα, το αγαθό αυτό ονομάζεται κανονικό αγαθό (Normal good). Αν μειωθεί η ζήτηση για ένα αγαθό όταν αυξηθεί το εισόδημά σας, το αγαθό αυτό ονομάζεται κατώτερο αγαθό (inferior good). 11

12 Προσδιοριστικοί Παράγοντες της Ζήτησης (2) 3. Προτιμήσεις των καταναλωτών. 4. Προσδοκίες των καταναλωτών. 5. Αριθμός των καταναλωτών: π.χ. Αύξηση του πληθυσμού θα προκαλέσει την αύξηση της ζήτησης για διάφορα αγαθά. Το αντίθετο θα συμβεί αν μειωθεί ο πληθυσμός. 6. Άλλοι παράγοντες πχ. Καιρικές συνθήκες, κυβερνητική πολιτική, κτλ. 12

13 Μεταβολή στη ζήτηση και μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα Προσοχή!!! Αλλαγές στην τιμή προκαλούν κινήσεις κατά μήκος μιας δεδομένης καμπύλης ζήτησης. Αλλαγές στους «άλλους παράγοντες» προκαλούν μετατοπίσεις της καμπύλης προς τα δεξιά ή αριστερά. 13

14 Αύξηση της Ζήτησης Οι παράγοντες που προκαλούν αύξηση της ζήτησης, δηλαδή μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης προς τα δεξιά είναι: Η αύξηση του εισοδήματος των καταναλωτών. Η αύξηση της τιμής των υποκατάστατων αγαθών. Η μείωση της τιμής των συμπληρωματικών αγαθών. Η στροφή των προτιμήσεων των καταναλωτών προς τα αγαθά. Η πρόβλεψη των καταναλωτών ότι το εισόδημά τους ή η τιμή του αγαθού θα αυξηθούν στο άμεσο μέλλον. Η αύξηση του αριθμού των καταναλωτών (πληθυσμού) 14

15 Μείωση της Ζήτησης Οι παράγοντες που προκαλούν μείωση της ζήτησης, δηλαδή μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης προς τα αριστερά είναι: Μείωση του εισοδήματος των καταναλωτών. Μείωση της τιμής των υποκατάστατων αγαθών. Αύξηση της τιμής των συμπληρωματικών αγαθών. Αποστροφή των καταναλωτών από το αγαθό. Πρόβλεψη των καταναλωτών ότι το εισόδημα τους ή η τιμή του αγαθού θα μειωθούν στο άμεσο μέλλον. Μείωση του αριθμού των καταναλωτών 15

16 Συνάρτηση της Ζήτησης Η σχέση της συνολικής ζήτησης για ένα προϊόν και των παραγόντων που την προσδιορίζουν αναφέρεται ως συνάρτηση της ζήτησης (demand function) και έχει την ακόλουθη γενική μορφή: 16

17 Προσφορά των αγαθών και υπηρεσιών Προσφορά: Η ποσότητα που επιθυμούν να πουλήσουν οι πωλητές σε κάθε δεδομένη τιμή, ceteris paribus. Προσφερόμενη ποσότητα: H ποσότητα που επιθυμούν να πουλήσουν οι πωλητές σε μια συγκεκριμένη τιμή. Υπάρχει θετική σχέση δηλαδή όταν αυξάνεται η τιμή του προϊόντος, αυξάνεται και η προσφερόμενη ποσότητα ενώ όταν μειώνεται η τιμή μειώνεται και η ποσότητα. Η σχέση αυτή είναι γνωστή ως νόμος της προσφοράς (law of supply) 17

18 Καμπύλη Προσφοράς Εικόνα 2. Γραφική παράσταση Καμπύλης της Προσφοράς (Πηγή: διδάσκων, 2014) 18

19 Προσδιοριστικοί Παράγοντες της Προσφοράς 1. Τιμές των παραγωγικών συντελεστών: Μια μεταβολή στις τιμές των παραγωγικών συντελεστών μεταβάλει το κόστος παραγωγής ενός προϊόντος και προκαλεί αλλαγή της προσφοράς. 2. Τεχνολογία και παραγωγικότητα: Με τη βελτίωση της τεχνολογίας που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ενός προϊόντος ή με την αύξηση της παραγωγικότητας έχουμε την παραγωγή μεγαλύτερης ποσότητας παραγωγικών συντελεστών άρα και αύξηση της προσφοράς. 3. Αριθμός των παραγωγικών μονάδων. 4. Προσδοκίες και στόχοι των παραγωγών. 5. Φόροι και επιδοτήσεις. 6. Τυχαίοι, φυσικοί ή άλλοι παράγοντες. 19

20 Αύξηση της Προσφοράς Οι παράγοντες που προκαλούν αύξηση της προσφοράς δηλαδή μετατόπιση της καμπύλης προσφοράς προς τα δεξιά είναι: Η μείωση των τιμών των παραγωγικών συντελεστών. Η βελτίωση του επιπέδου τεχνολογίας. Η αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων. Η βελτίωση των καιρικών συνθηκών. 20

21 Μείωση της Προσφοράς Οι παράγοντες που προκαλούν μείωση της προσφοράς δηλαδή μετατόπιση της καμπύλης προσφοράς προς τα αριστερά είναι: Η αύξηση των τιμών των παραγωγικών συντελεστών. Η οπισθοδρόμηση της τεχνολογίας. Η μείωση του αριθμού των επιχειρήσεων. Η χειροτέρευση των καιρικών συνθηκών. 21

22 Συνάρτηση της προσφοράς Η σχέση της συνολικής προσφοράς ενός προϊόντος προς τους παράγοντες που την προσδιορίζουν ονομάζεται συνάρτηση προσφοράς (supply function) και έχει την ακόλουθη γενική μορφή 22

23 Ισορροπία της αγοράς (1) Η αγορά βρίσκεται σε ισορροπία (ή εκκαθαρίζεται) όταν η τιμή εξισώνει τη ζητούμενη και την προσφερόμενη ποσότητα, Q D =Q S. Σε τιμές χαμηλότερες από την τιμή ισορροπίας υπερβάλλουσα ζήτηση πιέσεις για αύξηση της τιμής. Σε τιμές υψηλότερες από την τιμή ισορροπίας υπερβάλλουσα προσφορά πιέσεις για μείωση της τιμής. 23

24 Ισορροπία της αγοράς (2) Εικόνα 3. Γραφική παράσταση Ισορροπίας της Αγοράς (Πηγή: διδάσκων, 2014) 24

25 Κρατικοί Έλεγχοι Τιμών 1) Ανώτατες Τιμές, 2) Κατώτατες Τιμές Απεικονίστε διαγραμματικά και εξηγείστε το αποτέλεσμα i) της ανώτατης τιμής (price ceiling) για την αγορά ενοικιαζόμενων δωματίων στην Κοζάνη, ii) της κατώτατης τιμής (price floor) σε αγροτικά προϊόντα. 25

26 Βιβλιογραφία μαθήματος (1) Arnold, R. A. (2007). Εισαγωγή στην Οικονομική, Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη. Begg, D., Fischer, S. & Dornbusch, R. (1998). Εισαγωγή στην Οικονομική, Τόμος Α. Επιστημονική Βιβλιοθήκη, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα. Chacholiades, M. (1990). Μικροοικονομική Ι. Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα. Mankiw, G. N. (2002). Αρχές της Οικονομικής, Τόμος Α. Εκδόσεις Τυπωθήτω - Γιώργος Δαρδάνος, Αθήνα 26

27 Βιβλιογραφία μαθήματος (2) Varian, H. (2006). Μικροοικονομική, μία σύγχρονη προσέγγιση. Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα. Γεωργακόπουλος, Θ., Λιανός, Θ., Μπένος, Θ., Τσεκούρα, Γ., Χατζηπροκοπίου, Μ. & Χρήστου, Γ. (1988). Εισαγωγή στην Πολιτική Οικονομία, Ε Έκδοση. Εκδόσεις Μπένου, Αθήνα. Δρανδάκης, Ε., Μπήτρος, Γ. & Μπαλτάς, Ν. (1994). Μικροοικονομική Θεωρία, Τόμος Α. Εκδόσεις Σταμούλης, Αθήνα. Κώττη, Γ. & Πετράκη-Κώττη, Α. (2005). Σύγχρονη Μικροοικονομική. Εκδόσεις Μπένου, Αθήνα. 27

28 Τέλος Ενότητας

Σχετικά έγγραφα

Μικροοικονομία. Ενότητα 3: Ελαστικότητα Ζήτησης και Προσφοράς. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Μικροοικονομία. Ενότητα 3: Ελαστικότητα Ζήτησης και Προσφοράς. Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Μικροοικονομία Ενότητα 3: Ελαστικότητα Ζήτησης και Προσφοράς Δριτσάκη Χάιδω Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.