ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΣΤΗΝ Ε.Ε.

Transcript

1 ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Διπλωματική Εργασία ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΣΤΗΝ Ε.Ε. της ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗΣ Υποβλήθηκε ως απαιτούμενο για την απόκτηση του Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης στα Πληροφοριακά Συστήματα Σεπτέμβριος 2018

2 Περίληψη Η παρούσα εργασία πραγματεύεται την ανάλυση προβλημάτων λήψης απόφασης και την εφαρμογή τους στην ανάλυση των εισαγωγών και εξαγωγών των προϊόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται μια εισαγωγή στα θέματα που εξετάζονται και παρουσιάζονται τα σημαντικότερα ευρήματα από την βιβλιογραφική ανασκόπηση των θεμάτων που σχετίζονται με την πολυκριτήρια ανάλυση. Ειδικότερα, γίνεται μια περιγραφή των σταδίων της διαδικασίας υποστήριξης των αποφάσεων, παρουσιάζονται οι διάφορες κατηγορίες των μεθόδων της Πολυκριτήριας Ανάλυσης των Αποφάσεων, τα κατώφλια αδιαφορίας-προτίμησης και οι σχέσεις υπεροχής που αποτελούν ιδιαίτερο κομμάτι της Πολυκριτήριας Ανάλυσης, καθώς και οι μέθοδοι PROMETHEE και Ορισμού Βαρών Κριτηρίων Revised Simos. Επιπλέον, παρουσιάζονται τα σημαντικότερα στοιχεία των 28 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναλύονται οι εισαγωγές και εξαγωγές προϊόντων που πραγματοποιήθηκαν από την χώρα της Ελλάδας για το έτος Στη μελέτη περίπτωσης εφαρμόζεται η πολυκριτήρια ανάλυση με εφαρμογή της μεθόδου revised simos, μέσω της οποίας εξετάζονται οι εισαγωγές και εξαγωγές των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τη βοήθεια του προγράμματος VisualPROMETHEE. Πιο συγκεκριμένα, αξιολογούνται οι εισαγωγές και εξαγωγές των χωρών της ΕΕ, συγκρίνοντας τα συνολικά ποσά, σε ευρώ ανά κάτοικο, στις επτά κατηγορίες προϊόντων: α) Τρόφιμα, ποτά και καπνός, β) Πρώτες ύλες, γ) Ενεργειακά προϊόντα, δ) Χημικές ουσίες, ε) Άλλα μεταποιημένα προϊόντα, στ) Μηχανήματα και εξοπλισμός μεταφορών και ζ) Άλλα προϊόντα που δεν ταξινομούνται. Τέλος, συνοψίζονται τα συμπεράσματα της βιβλιογραφικής ανασκόπησης, καθώς και τα αποτελέσματα αξιολόγησης της πολυκριτήριας ανάλυσης των κριτηρίων από όλες τις χώρες. Κατηγορία Διπλωματικής: Στατιστική, Παίγνια, Επιχειρησιακή Έρευνα & Προσομοίωση. ii

3 Abstract This thesis deals with the analysis of the decision-making problem and its application in the analysis of imports and exports of products from the European Union. More specifically, an introduction to the issues dealt with in this paper and the most important findings from the bibliographic review of issues related to multi-criteria analysis are presented. In particular, we made a description of the stages of the decision support process, the different categories of the Methods of Multicriteria Analysis of Decisions, the realistic values of indifference, preference and veto thresholds and the relations of excellence that are a particular part of the Multicriteria Analysis, as well as the PROMETHEE methods and Simos Criteria Weighting Method. In addition, the most important elements of the EU are presented and the imports and exports of products made by Greece for the year 2017 are analyzed. In the case study, where the multicriteria analysis is implemented by applying the revised simos method, which examines the imports and exports of the countries of the European Union with the help of the VisualPROMETHEE program. In particular, EU countries' imports and exports are assessed by comparing the total amounts in euro per inhabitant for the seven categories of products: (a) Food, beverages and tobacco; (b) Raw materials; (c) Energy products; (d) Chemicals; (e) Other processed products; f) Transport equipment (g) Other non-classified products. Finally, the conclusions of the bibliographic review and the results of the multicriteria analysis of the criteria from all countries, are summarized. ACM: G. Mathematics of Computing. iii

4 Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΛΗΨΗ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Στάδια της Διαδικασίας Υποστήριξης των Αποφάσεων Δομή των Προβλημάτων Απόφασης Κατηγοριοποίηση Μεθόδων Πολυκριτήριας Ανάλυσης των Αποφάσεων Κατώφλια Αδιαφορίας-Προτίμησης Μέθοδος PROMETHEE Η Μέθοδος Ορισμού Βαρών Κριτηρίων Simos ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Βασικά Στοιχεία των Ευρωπαϊκών χωρών Οι Εισαγωγές και Εξαγωγές στην Ελλάδα Εξαγωγές Εισαγωγές ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Συλλογή Δεδομένων Ταξινόμηση Προϊόντων στις Συναλλαγές Αγαθών Κριτήρια Αξιολόγησης και Μέθοδος Revised Simos Λογισμικό Visual PROMETHEE Σενάριο με Μοναδιαία Βάρη Σενάριο με Βάρη Revised Simos ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Συμπεράσματα Μελλοντική Έρευνα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ iv

5 Πίνακας εικονογραφήσεων Κατάλογος Πινάκων Πίνακας 1. Οι 10 σημαντικότερες εξαγωγικές αγορές της Ελλάδος (πρώτο τρίμηνο 2018) Πίνακας 2. Ροές εισαγωγών για την Ελλάδα Πίνακας 3. Ροές εξαγωγών για την Ελλάδα Πίνακας 4. Οι ροές εισαγωγών για την Ελλάδα Πίνακας 5. Οι ροές εξαγωγών για την Ελλάδα Κατάλογος Εικόνων Εικόνα 1. Τα στάδια της διαδικασίας υποστήριξης των αποφάσεων Εικόνα 2. Εμπορικό ισοζύγιο Ελλάδας Εικόνα 3. Υπολογισμός βαρών (weights) Εικόνα 4. Δημιουργία κριτηρίων Εικόνα 5. Δημιουργία actions Εικόνα 6. Εισαγωγές χημικών ουσιών, (PROMETHEE) Εικόνα 7. Εξαγωγές προϊόντων που δεν ταξινομούνται, (PROMETHEE) Εικόνα 8. Οι ροές των εισαγωγών για το έτος 2012, PROMETHEE II Εικόνα 9. Οι ροές των εξαγωγών για το έτος 2017, PROMETHEE II Εικόνα 10. Συγκριτικός πίνακας εισαγωγών των χωρών, για όλα τα έτη (PROMETHEE) Εικόνα 11. Συγκριτικός πίνακας εξαγωγών των χωρών, για όλα τα έτη (PROMETHEE) Εικόνα 12. Εισαγωγές άλλων μεταποιημένων προϊόντων, (PROMETHEE) Εικόνα 13. Εξαγωγές τροφίμων, ποτών και καπνού, 2016 (PROMETHEE) Εικόνα 14. Οι ροές των εισαγωγών για το έτος 2014, PROMETHEE II Εικόνα 15. Οι ροές των εξαγωγών για το έτος 2013, PROMETHEE II Εικόνα 16. Συγκριτικός πίνακας εισαγωγών των χωρών, για όλα τα έτη (PROMETHEE) Εικόνα 17. Συγκριτικός πίνακας εξαγωγών των χωρών, για όλα τα έτη (PROMETHEE) Κατάλογος Διαγραμμάτων Διάγραμμα 1. Σειρά κατάταξης των χωρών της ΕΕ, για όλα τα έτη (Εισαγωγές) Διάγραμμα 2. Σειρά κατάταξης των χωρών της ΕΕ, για όλα τα έτη (Εξαγωγές) Διάγραμμα 3. Σειρά κατάταξης εισαγωγών των χωρών της ΕΕ, για όλα τα έτη Διάγραμμα 4. Σειρά κατάταξης εξαγωγών των χωρών της ΕΕ, για όλα τα έτη v

6 Συντομογραφίες: BEC: Business Economic Categories DM(s): Decision Management(s) EU: European Union HS: Harmonized System Code MCDM: Μulti-Criteria Decision Making NATO: North Atlantic Treaty Organization OECD: Organisation for Economic Co-operation and Development PROMETHEE: Preference Ranking Organization METHod for Enrichment Evaluations QSM: Quality Managements Systems SITC: Standard International Trade Classification ΑΕΠ: Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ΔΚΠ: Δείκτης Καταλληλότητας Περιοχών ΕΕ: Ευρωπαϊκή Ένωση ΟΗΕ: Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ΟΟΣΑ: Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης ΠΚΑΑ: Πολυκριτήρια Ανάλυση Αποφάσεων ΠΟΕ: Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου ΠΣΕ: Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων ΣΥΑ: Συστήματα Υποστήριξής των Αποφάσεων vi

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στη σημερινή μας ζωή, πολλές αποφάσεις λαμβάνονται από διάφορα κριτήρια, έτσι ώστε οι αποφάσεις να μπορούν να λαμβάνονται με την παροχή βαρών σε διαφορετικά κριτήρια και όλα τα βάρη να αξιολογούνται από ομάδες ειδικών. Είναι σημαντικό να προσδιοριστεί η δομή του προβλήματος και να αξιολογηθούν ρητά τα πολλαπλά κριτήρια. Οι μέθοδοι λήψης αποφάσεων με πολλαπλά κριτήρια (MCDM) χρησιμοποιήθηκαν με αξιοπιστία τις τελευταίες δεκαετίες και αναφέρονται στη λήψη αποφάσεων με την ύπαρξη πολλαπλών αλλά συνήθως αντικρουόμενων κριτηρίων. Η προσέγγιση MCDM χρησιμοποιείται για προβλήματα που είναι πιο περίπλοκα και συνήθως μεγάλης κλίμακας. Για παράδειγμα, πολλοί οργανισμοί στις Η.Π.Α. και στην Ευρώπη διεξάγουν αυτοαξιολόγηση που χρησιμοποιεί πολλά κριτήρια και επιμέρους κριτήρια που καθορίζονται στο μοντέλο επιχειρηματικής αριστείας του συστήματος διαχείρισης ποιότητας (QSM). Επίσης, σε μεγάλους οργανισμούς, τα τμήματα αγορών πρέπει συχνά να αξιολογούν τους προμηθευτές τους χρησιμοποιώντας τη σειρά κριτηρίων σε διαφορετικό τομέα, όπως η υπηρεσία μετά την πώληση, η διαχείριση της ποιότητας και η χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Στόχος της συγκεκριμένης διπλωματικής εργασίας, είναι η ανάλυση δεδομένων μέσω της PROMETHEE. Πιο συγκεκριμένα, θα γίνει μια πολυκριτήρια ανάλυση στις χώρες της ΕΕ σχετικά με τους τομείς αγαθών που γίνονται συναλλαγές μεταξύ των χωρών. Αναλυτικότερα, θα αναφερθούμε στην παρούσα κατάσταση της κάθε χώρας της ΕΕ, σχετικά με τις εισαγωγές και εξαγωγές της. Έπειτα, θα δημιουργηθούν κατάλληλοι πίνακες και τα δεδομένα τους θα αναλυθούν με τη βοήθεια του προγράμματος Visual PROMETHEE, όπου και θα γίνει η πολυκριτήρια ανάλυση. Τέλος, αποσκοπούμε στην απόκτηση σημαντικών πληροφοριών και γραφημάτων και τη κατάταξη των χωρών για κάθε έτος της δεκαετίας

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΛΗΨΗ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ 2.1. Στάδια της Διαδικασίας Υποστήριξης των Αποφάσεων Η ποιότητα των αποφάσεων που λαμβάνουν οι άνθρωποι σε κάθε επίπεδο της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας, ειδικότερα δε όταν αυτές υποστηρίζονται από υπολογιστικά συστήματα, εν πολλοίς εξαρτώνται από την παρουσία, ή αντίστοιχα την απουσία, κατάλληλου μεθοδολογικού πλαισίου. Το μοντέλο που προτάθηκε από τον Simon (1960) και το οποίο διακρίνει τη διαδικασία λήψης απόφασης σε τρεις φάσεις (συμπληρωμένη με τη φάση της υλοποίησης) αποτελεί την πιο γενική μορφή και εμπεριέχει το σύνολο των επιμέρους προσεγγίσεων (Turban 1993, Keenan 2003). Αναλυτικότερα οι διαδικασίες που αφορούν κάθε φάση στοχεύουν: Στη φάση της διερεύνησης (Intelligence Phase): Διερευνάται το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον και αναζητούνται καταστάσεις για τις οποίες μπορούν να ληφθούν αποφάσεις. Κατόπιν συλλέγονται τα δεδομένα, όταν υπάρχουν, διαφορετικά εντοπίζονται οι πηγές της διάθεσής τους. Στη φάση του σχεδιασμού (Design Phase): Διερευνάται συστηματικά το πρόβλημα, αναπτύσσονται τα μοντέλα για την υποστήριξη της τελικής απόφασης, καθορίζονται τα κριτήρια της αξιολόγησης, καθώς επίσης και τα εναλλακτικά σενάρια της ανάλυσης. Στη φάση της επιλογής (Choice Phase): Ανάλογα με τις επιδόσεις των εναλλακτικών στο μοντέλο απόφασης, οι λήπτες απόφασης επιλέγουν εκείνη που θεωρούν ότι ικανοποιεί τις απαιτήσεις της ανάλυσης. Το σενάριο που προκρίνεται από τη διαδικασία του σχεδιασμού υπόκειται σε ανάλυση ευαισθησίας. προκειμένου να διερευνηθεί η σταθερότητά του σε μεταβολές στις παραμέτρους της ανάλυσης και τελικά επιλέγεται το προς εφαρμογή. Η φάση της υλοποίησης (Implementation Phase): Αφορά την εφαρμογή του επιλεγέντος εναλλακτικού σεναρίου στον πραγματικό κόσμο. Προσδιορίζεται η σκοπιμότητα για την εφαρμογή της πρότασης και επιχειρείται η διασφάλιση συναίνεσης. 2

9 Όπως φαίνεται και στην εικόνα 1, η υλοποίηση των φάσεων της διαδικασίας ακολουθεί αμφίδρομη σχέση. Στόχος του είναι η αξιολόγηση εναλλακτικών σεναρίων, δράσεων έργων, προγραμμάτων, κ.λπ.. Εικόνα 1. Τα στάδια της διαδικασίας υποστήριξης των αποφάσεων. (Πηγή: Turxton, 2003) 2.2. Δομή των Προβλημάτων Απόφασης Οι αποφάσεις ως ενέργειες (σκέψεις, κρίσεις, κ.λπ.) πραγματοποιούνται από έναν ή περισσότερους ανθρώπους με στόχο την επιλογή ενός τρόπου δράσης μέσα από ένα σύνολο εναλλακτικών επιλογών (French, 1993). Οι αποφάσεις καλούνται προγραμματιζόμενες (programmed) όταν οι τρεις πρώτες φάσεις της διαδικασίας υποστήριξης είναι δομημένες. Απεναντίας, στις μη προγραμματιζόμενες αποφάσεις (non programmed) είναι αδύνατο να διατυπωθεί πλήρως το πρόβλημα και υπάρχει αδυναμία ανάπτυξης μοντέλων για την επίλυσή τους (Αναγνωστόπουλος & Βαβάτσικος, 2006). Ωστόσο, επικρατέστερη είναι σήμερα η διάκριση τους σύμφωνα με τους οποίους οι αποφάσεις διακρίνονται σε δομημένες (structured), ημιδομημένες (semi-structured) και σε αδόμητες (unstructured) (Δούμπος & Ζοπουνίδης, 2001). Ειδικότερα: 3

10 Δομημένες είναι οι αποφάσεις για τη λήψη των οποίων έχουν αναπτυχθεί σαφή μοντέλα επίλυσης. Οι διαδικασίες υποστηρίζονται πλήρως από τον Η/Υ. Ημιδομημένες καλούνται οι αποφάσεις που λαμβάνονται με τη συμμετοχή στη διαδικασία των ληπτών απόφασης και τη συνδρομή των Η/Υ στην υπολογιστική υποστήριξη τμημάτων της διαδικασίας. Αδόμητες είναι οι αποφάσεις που, για διάφορους ουσιαστικούς λόγους, λαμβάνονται αποκλειστικά από τους λήπτες απόφασης. Η αλματώδης εξέλιξη, τόσο σε επίπεδο υλικού όσο και λογισμικού, στις τεχνολογίες των Η/Υ και η ώθηση που έδωσαν σε επιστημονικούς τομείς, όπως η Επιχειρησιακή Έρευνα και οι επιστήμες της συμπεριφοράς, δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τη διαμόρφωση συγκροτημένων πλαισίων εργασίας για την υποστήριξη των αποφάσεων (Σίσκος et al., 2001). Τα συστήματα αυτά, γνωστά ως Συστήματα Υποστήριξής των Αποφάσεων (ΣΥΑ) αποτελούν διαδραστικά υπολογιστικά συστήματα, τα οποία επιτρέπουν στα άτομα που αποφασίζουν να αξιοποιούν δεδομένα και μοντέλα για την επίλυση ημιδομημένων προβλημάτων απόφασης (Turban, 1993). Εξαιτίας του πλήθους των εφαρμογών των λογισμικών αλλά και των προσεγγίσεων που έχουν αναπτυχθεί, δεν έχει καταστεί δυνατό να διατυπωθεί ένας πλήρως αποδεκτός ορισμός των ΣΥΑ. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, ο ορισμός των Keen and Morton (1978) αποτελεί ίσως τον πιο αποδεκτό ανάμεσα στους μελετητές: «Τα ΣΥΑ συνδυάζουν τις νοητικές ικανότητες των ατόμων με τις ικανότητες των υπολογιστών για τη βελτίωση της ποιότητας των αποφάσεων. Είναι στηριζόμενα στα πληροφοριακά συστήματα που παρέχουν υποστήριξη στους λήπτες απόφασης, όταν εκείνοι αντιμετωπίζουν ημιδομημένα προβλήματα απόφασης» Ως διαδικασία υποστήριξης των αποφάσεων ορίζεται η χρήση αναλυτικών, αλλά όχι απαραίτητα δεσμευτικών μοντέλων για τον προσδιορισμό λύσεων που να ικανοποιούν τις απαιτήσεις των εμπλεκόμενων σε διαδικασίες λήψης απόφασης. Η λήψη συγκροτημένων αποφάσεων απαιτεί ως επί το πλείστων από τους ανθρώπους που αποφασίζουν, να ενσωματώσουν στη διαδικασία πολλές και αντικρουόμενες συνήθως παραμέτρους (Anagnostopoulos & Petalas, 2011). 4

11 Η διαπίστωση αυτή συνετέλεσε στην ανάπτυξη της Πολυκριτήριας Ανάλυσης των Αποφάσεων (MuItiCritcria Decision Aid, Multi Criteria Decision Making), προκειμένου να διαμορφωθεί ένα συγκροτημένο πλαίσιο εργασίας για την ορθολογική επιλογή ανάμεσα σε υποψήφια εναλλακτικά σενάρια, υπό το πρίσμα των αντιλήψεων και των προτιμήσεων του αποφασίζοντος (Anagnostopoulos & Petalas, 2011) Κατηγοριοποίηση Μεθόδων Πολυκριτήριας Ανάλυσης των Αποφάσεων Ως προς τη φύση της αξιολόγησης των εναλλακτικών σεναρίων στην ΠΚΑΑ διακρίνονται τέσσερις κατηγορίες προβλημάτων. Η τύπου Α (choice) αναφέρεται σε προβλήματα επιλογής ανάμεσα στο σύνολο των εναλλακτικών σεναρίων της αξιολόγησης (π.χ. επιλογή έργων προς χρηματοδότηση). Προβλήματα ταξινόμησης ή τύπου Β (classification), που αφορούν την ομαδοποίηση των υποψήφιων σεναρίων σε προκαθορισμένες κατηγορίες (π.χ. αναλύσεις κατάλληλων ή μη περιοχών για την υλοποίηση συγκεκριμένης παρέμβασης). Η τρίτη κατηγορία προβλημάτων τύπου Γ (ranking), αφορά αναλύσεις που στοχεύουν στην πλήρη κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων (π.χ. αξιολόγηση κατάλληλων περιοχών). Τέλος, τα προβλήματα της περιγραφής (description) ή τύπου Δ αναδεικνύουν τις παρατηρούμενες επιδόσεις των εναλλακτικών σεναρίων ως προς τα κριτήρια της ανάλυσης (Δούμπος & Ζοπουνίδης, 2004). Οι μεθοδολογικές προσεγγίσεις που αναπτύσσονται για την επίλυση πολυκριτήριων προβλημάτων απόφασης, διακρίνονται σε δυο γενικότερες κατηγορίες ανάλογα με τη δυνατότητα διαμόρφωσης ή μη μαθηματικών μοντέλων, για τη βελτιστοποίηση των στόχων της ανάλυσης συναρτήσει των επιδόσεων (attributes) των σεναρίων στα κριτήρια της ανάλυσης. Όταν είναι εφικτή η διατύπωση συναρτησιακών σχέσεων για την περιγραφή των μέτρων της αξιολόγησης, τα προβλήματα απόφασης επιλύονται με τη χρήση μεθόδων Πολυκριτήριου Μαθηματικού Προγραμματισμού (Multi objective Decision Making Goal Programming), οι οποίες αποτελούν επέκταση των κλασικών τεχνικών μαθηματικού προγραμματισμού στη βελτιστοποίηση περισσότερων αντικειμενικών συναρτήσεων (Δούμπος & Ζοπουνϊδης 2004). Παρόλα αυτά για ένα μεγάλο μέρος των ημιδομημένων προβλημάτων απόφασης είναι ιδιαίτερα δύσκολο έως αδύνατο να διατυπωθούν μαθηματικές σχέσεις μεταξύ των παραμέτρων του προβλήματος. Στις περιπτώσεις αυτές οι επιδόσεις των εναλλακτικών 5

12 σεναρίων καθορίζουν άμεσα το μέτρο της ικανοποίησης των επιμέρους κριτηρίων. Οι τεχνικές επίλυσης αυτής της κατηγορίας προβλημάτων απόφασης ορίζουν την οικογένεια των μεθόδων Πολυ Παραμετρικής Ανάλυσης των Αποφάσεων (Multi Attribute Decision Making, MADM) (Kim & Ahn, 1999). Σε αντίθεση με τον Πολυκριτήριο Μαθηματικό Προγραμματισμό που αφορά προβλήματα βελτιστοποίησης, οι μέθοδοι ΠΚΑΑ στοχεύουν στη συγκρότηση τεχνικών για την ανά κριτήριο περιγραφή του συστήματος αξιών του λήπτη απόφασης, έτσι ώστε να είναι εφικτή η εξαγωγή ενός συνολικού δείκτη για την επιλογή, ταξινόμηση και κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων (Yoon & Hwang, 2005). Λόγω της ευελιξίας που διαθέτουν οι τελευταίες στη διαχείριση ημιδομημένων προβλημάτων απόφασης εφαρμόζονται ευρύτατα στις ΠΚΑΑ για τον προσδιορισμό του Δείκτη Καταλληλότητας Περιοχών (ΔΚΠ). Ως απόρροια του πλήθους των εφαρμογών που έχουν γνωρίσει οι μέθοδοι ΠΚΑΑ, συχνά στη βιβλιογραφία οι όροι «πολυκριτήρια» και «πολυπαραμετρικά» αναφέρονται ισοδύναμα (Montibeller & Belton, 2006) Κατώφλια Αδιαφορίας-Προτίμησης Πριν αναφερθούμε στη μέθοδο PROMETHEE θεωρούμε σκόπιμο να γίνει σύντομη αναφορά και επεξήγηση στις έννοιες των κατωφλίων αδιαφορίας και προτίμησης. Οι μέθοδοι υπεροχής χρησιμοποιούν ένα μοντέλο ενδοκριτηριακών προτιμήσεων, το οποίο θεωρεί ότι οι ανθρώπινες προτιμήσεις μπροστά σε διαφορετικές επιδόσεις δεν εκφράζονται μόνο μέσα από δύο καταστάσεις, την αδιαφορία και την προτίμηση. Ακόμα οι παραπάνω αυτές έννοιες δεν μπορούν να ορισθούν με απόλυτη μαθηματική ακρίβεια. Σε μια συγκριτική αξιολόγηση αντίθετα, η ανθρώπινη συμπεριφορά διαμορφώνεται μέσα από μια πιο χαλαρή θεώρηση των επιδόσεων, σύμφωνα με την οποία μικρή διαφορά επιδόσεων δεν σημαίνει ανωτερότητα της μιας επιλογής, ούτε μεταφράζεται σε μια σαφή κατάσταση προτίμησης (Rekiek et al, 2008). Το γενικευμένο μοντέλο προτιμήσεων διερευνά: 1) την κατάσταση αδιαφορίας, έτσι ώστε ξεπερνώντας την ασφυκτική προϋπόθεση της ισότητας των επιδόσεων, να ισχύει και για επιλογές που η διαφορά των επιδόσεων τους δεν θεωρείται αρκετή για να δικαιολογήσει προτίμηση της μιας έναντι της άλλης και 6

13 2) τη διαφοροποίηση της κατάστασης προτίμησης, έτσι ώστε να αναγνωρίζονται διαφορές στην ένταση προτίμησης. Έτσι, μικρές διαφορές επιδόσεων, που είναι όμως αρκετές, ώστε να μην δικαιολογούν αδιαφορία μεταξύ των επιλογών, συνεπάγονται μια ασθενή προτίμηση για την επιλογή που υπερέχει, ενώ η προτίμηση ισχυροποιείται από μεγαλύτερες διαφορές (Xu, 2002). Σύμφωνα με το παραπάνω μοντέλο σε κάθε κριτήριο μπορεί να προσδιορισθούν κατώφλια αδιαφορίας ή/και προτίμησης, ενώ τα κριτήρια που έχουν τέτοια κατώφλια λέγονται ψευδοκριτήρια. Οι διαφορετικές καταστάσεις προτίμησης αναφέρονται σε συγκρίσεις μεταξύ ενός ζεύγους επιλογών a και b και προσδιορίζονται με ένα δείκτη προτίμησης Pj (a,b) που παίρνει τιμές στο διάστημα [0-1]. Στην κατάσταση αδιαφορίας και στην κατάσταση μη προτίμησης η τιμή του δείκτη ισούται με 0, στην κατάσταση σαφούς προτίμησης είναι ίση με 1, ενώ στην κατάσταση μη σαφούς προτίμησης παίρνει τιμές μεταξύ 0 και 1. Τα κατώφλια αδιαφορίας και προτίμησης διευκολύνουν τους λήπτες αποφάσεων να εκφράσουν τις προτιμήσεις τους. Οι τιμές των κατωφλίων εξαρτώνται από τον τύπο του κριτηρίου, από τη διασπορά των επιδόσεων των επιλογών, από την αντικειμενική αβεβαιότητα των δεδομένων και από τους υποκειμενικούς δισταγμούς του αποφασίζοντα (Zopounidis & Dimitras, 1998) Μέθοδος PROMETHEE Η μέθοδος PROMETHEE (Preference Ranking Organization METHod for Enrichment Evaluations) αναπτύχθηκε στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών από τους Brans και Mareschal. Όπως και οι άλλες μέθοδοι υπεροχής, βασίζεται στην αρχή της δυαδικής σύγκρισης σε κάθε μεμονωμένο κριτήριο. Απαλείφει τη στρέβλωση των αποτελεσμάτων λόγω διαφοράς κλίμακας και διευρύνει αφενός την κλασσική σχέση προτίμησης με την εισαγωγή ψευδοκριτηρίων που δέχονται κατώφλια αδιαφορίας, προτίμησης και veto και αφετέρου την κλασσική σχέση επικράτησης, αναγνωρίζοντας και καταστάσεις ασυγκρισιμότητας (Ροζάκης, 2010). Για τη δυαδική σύγκριση των επιλογών χρησιμοποιούνται ένα από τα παρακάτω κριτήρια: Κανονικό κριτήριο (usual type). Δεν περιλαμβάνει κατώφλια. Κριτήριο με κατώφλι αδιαφορίας (U type). Περιλαμβάνει μόνο κατώφλι αδιαφορίας (q). 7

14 Κριτήριο με κατώφλι προτίμησης (V type). Περιλαμβάνει μόνο κατώφλι προτίμησης (p). Βαθμωτό κριτήριο (level type). Περιλαμβάνει κατώφλι αδιαφορίας (q) και κατώφλι προτίμησης (p). (Έκθεση σχετικά με τις μεθόδους πολυκριτηριακής ανάλυσης, 2005) Τα στάδια της μεθόδου PROMETHEE. Κάθε κριτήριο χαρακτηρίζεται ως προς τον τύπο του ψευδοκριτηρίου που προσεγγίζει περισσότερο το μοντέλο προτιμήσεων του λήπτη αποφάσεων και ορίζονται τα όρια αδιαφορίας (q) ή/και προτίμησης (p). Στη συνέχεια υπολογίζεται η διαφορά των επιδόσεων των δύο επιλογών στο συγκεκριμένο κριτήριο: dj = fj (a) - fj (b) (1) Προσδιορίζεται η τιμή της συνάρτησης προτίμησης Pj (a, b) ανάλογα με τη τιμή του d και τον τύπο του ψευδοκριτηρίου j. Η συνάρτηση Pj (a,b) παίρνει τιμές στο διάστημα [0,1] και ειδικότερα: Pj (a, b) = 0 αν dj 0 fj (a) fj (b), Μη προτίμηση ή αδιαφορία Pj (a, b) ~ 0 αν dj > 0 fj (a) > fj (b), Ασθενής προτίμηση Pj (a, b) ~ 1 αν dj > > 0 fj (a) > > fj (b), Ισχυρή προτίμηση Pj (a, b) = 1 αν d j >>>0 fj (a) >>> fj (b), Σαφής προτίμηση Διατύπωση σχέσεων συνολικής προτίμησης. Για κάθε ζεύγος επιλογών (a, b) υπολογίζεται μια συνολική σχέση προτίμησης Ρ (a, b) ως άθροισμα των δεικτών προτίμησης σε κάθε κριτήριο Pj (a,b), σταθμισμένο ανάλογα με τους συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων (Ματσατσίνης, 2010): P(a, b) = n =1 Pj (a, b)wj (2) Οι δείκτες συνολικής προτίμησης P (a, b) παίρνουν τιμές, επίσης, στο διάστημα [0,1] και υποδηλώνουν αν και σε τι βαθμό προτιμάται η επιλογή a από την επιλογή b, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα κριτήρια: 8

15 Pj (a, b) = 0, Μη προτίμηση ή αδιαφορία Pj (a, b) = 1, Ισχυρή προτίμηση Υπολογισμός δεικτών κυριαρχίας. Για κάθε επιλογή a υπολογίζονται δύο δείκτες (Ματσατσίνης, 2010): 1. Η θετική ροή φ + (b) = P (a, b) b K (3), που δείχνει σε τι βαθμό η επιλογή a κυριαρχεί έναντι των υπολοίπων. 2. Η αρνητική ροή φ (a) = P ( b, a) b K (4), που δείχνει σε τι βαθμό η επιλογή a κυριαρχείται από τις υπόλοιπες. Πρέπει να σημειώσουμε εδώ ότι όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή της θετικής ροής και μικρότερη είναι η τιμή της αρνητικής ροής, τόσο καλύτερη είναι η επιλογή a. (Le Teno and Mareschal, 1998) Μερική κατάταξη των επιλογών (PROMETHEE I). Αρχικά κατασκευάζονται δύο πλήρεις κατατάξεις με βάση τις τιμές των θετικών και αρνητικών ροών: Κατάταξη θετικών ροών: a S + b αν φ + (a) > φ + (b), θετική επικράτηση a I + b αν φ + (a) = φ + (b), θετική αδιαφορία Κατάταξη αρνητικών ροών: a S b αν φ (a) < φ (b), Αρνητική επικράτηση a I b αν φ (a) = φ (b), Αρνητική αδιαφορία 9

16 κατατάξεων: Η μερική κατάταξη PROMETHEE I προκύπτει ως τομή των δύο παραπάνω Προτίμηση: a P I b αν a S + b και a S b ή αν a S + b και a Ι b ή αν a I + b και a S b Αδιαφορία: a Ι I b αν a Ι + b και a Ι b Ασυγκρισιμότητα: a R I b αν a S + b και bs a Πλήρης κατάταξη των επιλογών (PROMETHEE II). Για κάθε επιλογή a υπολογίζεται η τιμή της καθαρής ροής (Ματσατσίνης, 2010): φ(α) = φ + (a) φ (α) (5) Η πλήρης κατάταξη PROMETHEE II προκύπτει από τη σύγκριση των καθαρών ροών των επιλογών: Προτίμηση: αp II b αν φ(a) > φ(b) Αδιαφορία: αp II b αν φ(a) = φ(b) Η πλήρης κατάταξη PROMETHEE II αναγνωρίζει μόνο καταστάσεις προτίμησης και αδιαφορίας, είναι πιο αντιληπτή από τον λήπτη αποφάσεων, αλλά περιέχει λιγότερη πληροφορία από την PROMETHEE I (Behzadian, 2010). 10

17 2.6. Η Μέθοδος Ορισμού Βαρών Κριτηρίων Simos Ο Simos (1990) πρότεινε μια τεχνική, που επιτρέπει σε κάθε υπεύθυνο λήψης αποφάσεων να μη χρειάζεται να σκέφτεται και να εκφράζει τον τρόπο με τον οποίο επιθυμεί να ιεραρχήσει τα διαφορετικά κριτήρια μιας οικογένειας F σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Η διαδικασία αυτή στοχεύει να γνωστοποιήσει στον αναλυτή τις πληροφορίες που χρειάζεται για να αποδώσει μια αριθμητική τιμή στα βάρη κάθε κριτηρίου του F, όταν χρησιμοποιούνται σε μια μέθοδο τύπου ELECTRE (Roy and Mousseau, 1996 και Roy and Bouyssou, 1993). Η διαδικασία έχει εφαρμοστεί σε διάφορα πλαίσια της πραγματικής ζωής και αποδείχθηκε πολύ καλά αποδεκτή από τα DMs (Decision Managements). Συλλογή πληροφοριών. Η τεχνική που χρησιμοποιείται για τη συλλογή πληροφοριών αποτελείται από τα ακόλουθα τρία βήματα: Βήμα 1. Δίνουμε στο χρήστη ένα σύνολο καρτών, το όνομα κάθε κριτηρίου γράφεται σε κάθε κάρτα. Ως εκ τούτου, έχουμε n κάρτες, n είναι ο αριθμός των κριτηρίων μιας οικογένειας F. Αυτές οι κάρτες δεν πρέπει να παρουσιάζουν αριθμό, προκειμένου να μην προκαλέσει τις απαντήσεις. Δίνουμε επίσης μια σειρά από λευκές κάρτες με το ίδιο μέγεθος. Ο αριθμός των τελευταίων εξαρτάται από τις ανάγκες του χρήστη. Βήμα 2. Ζητάμε από τον χρήστη να ταξινομήσει αυτές τις κάρτες (ή κριτήρια) από το λιγότερο σημαντικό στο σημαντικότερο. Σύμφωνα με την άποψη του χρήστη, εάν ορισμένα κριτήρια έχουν την ίδια σημασία (δηλαδή, το ίδιο βάρος), θα πρέπει να δημιουργήσει ένα υποσύνολο καρτών που τα κρατά μαζί με ένα κλιπ ή μια λαστιχένια ζώνη. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλοι τρόποι κατάταξης των καρτών (π.χ., να εμφανίζονται απλά σε επίπεδη επιφάνεια σε ένα τραπέζι), καθώς είναι ένα απλό θέμα προτιμήσεως του χρήστη. Συνεπώς, αποκτάμε μια πλήρη προ-παραγγελία για το σύνολο των κριτηρίων n. Έστω n ο αριθμός των τάξεων αυτής της προ-παραγγελίας (οι περισσότερες από αυτές τις τάξεις μειώνονται σε μία μόνο κάρτα, δηλαδή σε ένα κριτήριο). Η πρώτη τάξη ονομάζεται Κατάταξη 1, η δεύτερη Κατάταξη 2, και ούτω καθεξής και όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά μεταξύ των αναφερόμενων βαρών των κριτηρίων, τόσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των λευκών καρτών. 11

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ 3.1. Βασικά Στοιχεία των Ευρωπαϊκών χωρών Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιπροσωπεύει περίπου το 17% του συνόλου των εισαγωγών και εξαγωγών σε παγκόσμιο επίπεδο και το γεγονός αυτό την καθιστά ως τον σημαντικότερο έμπορο παγκοσμίως. Το εσωτερικό εμπόριο, δηλαδή το εμπόριο που πραγματοποιείται εντός των χωρών που ανήκουν στην ΕΕ, διέπεται από νόμους και κανονισμούς που έχει θεσπίσει η ΕΕ, ενώ οι εμπορικές συναλλαγές που πραγματοποιούνται σε χώρες εκτός της ΕΕ, διέπονται από κανονισμούς που έχει θεσπίσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) (Athanasoglou & Bardaka, 2017). Σε αυτήν την ενότητα θα παρουσιαστούν τα βασικά στοιχεία κάθε χώρας που ανήκει στην ΕΕ, καθώς και στοιχεία που αφορούν τις εισαγωγές και τις εξαγωγές τους (Newman, 2014). Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση αριθμεί 28 μέλη/χώρες: 1 Αυστρία 2 Βέλγιο 3 Βουλγαρία 4 Γαλλία 5 Γερμανία 6 Δανία 7 Ελλάδα 8 Εσθονία 9 Ηνωμένο Βασίλειο 10 Ιρλανδία 11 Ισπανία 12 Ιταλία 13 Κάτω Χώρες ή Ολλανδία 14 Κροατία 15 Κύπρος 12

19 16 Λετονία 17 Λιθουανία 18 Λουξεμβούργο 19 Μάλτα 20 Ουγγαρία 21 Πολωνία 22 Πορτογαλία 23 Ρουμανία 24 Σλοβακία 25 Σλοβενία 26 Σουηδία 27 Τσεχική Δημοκρατία 28 Φινλανδία Όλες οι πληροφορίες για τις χώρες συλλέχθηκαν από το επίσημο site στης Europa: και της Wikipedia: Παρακάτω θα εξετάσουμε τις 28 χώρες της ΕΕ ξεχωριστά. Αυστρία: Η Αυστρία έχει πληθυσμό 8,8 εκατομμύρια κατοίκους και έκταση τετραγωνικά χιλιόμετρα. Προσχώρησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση τον Ιανουάριο του Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Αυστρίας, το 2017, ήταν το εμπόριο χονδρικού και λιανικού εμπορίου, οι μεταφορές, η διαμονή και οι υπηρεσίες τροφίμων (22,9%), η βιομηχανία (21,6%) και η δημόσια διοίκηση (17,5%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 71% των εξαγωγών της, ενώ εκτός ΕΕ η Αυστρία εξάγει το 6% των προϊόντων της στις Ηνωμένες Πολιτείες και 5% στην Ελβετία. Όσον αφορά τις εισαγωγές της Αυστρίας, το 78% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 6% προέρχεται από την Ελβετία και 3% από την Κίνα (EUROPA & Wikipedia, 2018). 13

20 Βέλγιο: Το Βασίλειο του Βελγίου (Φλάνδρα, Βρυξέλλες και Βαλλονία) έχει πληθυσμό κατοίκους και έκταση τετραγωνικών χιλιομέτρων. Το ΑΕΠ της το 2017 ήταν 509 δισεκατομμύρια ευρώ. Το Βέλγιο είναι μια ομοσπονδιακή συνταγματική μοναρχία στην οποία ο βασιλιάς είναι ο αρχηγός του κράτους και ο πρωθυπουργός είναι ο επικεφαλής της κυβέρνησης σε ένα πολυκομματικό σύστημα. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας του Βελγίου το 2017 ήταν οι τομείς της δημόσιας διοίκησης, της άμυνας, της εκπαίδευσης, της ανθρώπινης υγείας και της κοινωνικής εργασίας (22,5%), του χονδρικού και του λιανικού εμπορίου, των μεταφορών, της στέγασης και των τροφίμων (19,5%) και της βιομηχανίας (16,7%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ, αντιπροσωπεύει το 72% των εξαγωγών του Βελγίου, ενώ εκτός ΕΕ 6% εξάγει στις Ηνωμένες Πολιτείες και 2% στην Ινδία και την Κίνα. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 63% προέρχεται από κράτη μέλη της, ενώ εκτός ΕΕ 8% εισάγει προϊόντα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και 4% από την Κίνα (EUROPA & Wikipedia, 2018). Βουλγαρία: Η Βουλγαρία έχει 7 εκατομμύρια κατοίκους και έκταση τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το ΑΕΠ της για το 2017 ήταν 144 δισεκατομμύρια. Για το έτος 2017, οι συνολικές εισαγωγές της χώρας ανήλθαν στα εκατομμύρια και οι εξαγωγές στα εκατομμύρια. Η Βουλγαρία έγινε μέλος της ΕΕ το Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Βουλγαρίας το 2017 ήταν η βιομηχανία (23,8%), το εμπόριο -χονδρικό και λιανικό-, οι μεταφορές, η διαμονή και οι υπηρεσίες τροφίμων (22,2%) και η δημόσια διοίκηση (14,1%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 68% των εξαγωγών της, ενώ εκτός ΕΕ, 8% εξάγει στην Τουρκία και 2% στην Κίνα. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 67% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 9% προέρχεται από τη Ρωσία και 6% από την Τουρκία (EUROPA & Wikipedia, 2018). Γαλλία: Η Γαλλία έχει έκταση τετραγωνικά χιλιόμετρα και 67 εκατομμύρια πληθυσμό. Το ΑΕΠ της για το έτος 2017 ήταν δισεκατομμύρια ευρώ. Η Γαλλία ήταν από τα βασικά μέλη της ΕΕ, η οποία ξεκίνησε το

21 Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Γαλλίας το 2017 ήταν η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (22,7%), το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές, η διαμονή και οι υπηρεσίες τροφίμων (17,6%) και η βιομηχανία (14,1%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 59% των εξαγωγών της Γαλλίας, ενώ εκτός ΕΕ 7% πηγαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και 4% στην Κίνα. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 69% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 6% προέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και 5% από την Κίνα (EUROPA & Wikipedia, 2018). Γερμανία: Η Γερμανία, είναι η πολυπληθέστερη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και κινητήρια δύναμή της. Έχει έκταση τετραγωνικά χιλιόμετρα και 82,5 εκατομμύρια πληθυσμό. Το συνολικό ΑΕΠ της Γερμανίας για το έτος 2017 ήταν δις ευρώ. Η χώρα της Γερμανίας ήταν από τα βασικά μέλη της ΕΕ, η οποία ξεκίνησε το Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Γερμανίας το 2017 ήταν η βιομηχανία (25,6%), η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (18,4%) και το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές (15,7%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 59% των εξαγωγών της Γερμανίας, ενώ εκτός ΕΕ 9% εξάγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες και 6% στην Κίνα. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 66% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 7% προέρχεται από την Κίνα και 5% από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Για το έτος 2017, οι συνολικές εισαγωγές της Γερμανίας ανήλθαν σε εκατομμύρια και οι εξαγωγές της σε εκατομμύρια (EUROPA & Wikipedia, 2018). Δανία: Η Δανία έχει 5,7 εκατομμύρια κατοίκους και τ.χιλ. έκταση. Το ΑΕΠ της για το 2017 ήταν 306 δισεκατομμύρια. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Δανίας το 2017 ήταν η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (22,3%), το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές, η διαμονή και οι υπηρεσίες τροφίμων (19,3%) και η βιομηχανία (18,8%). Το ενδοκοινοτικό εμπόριο αντιπροσωπεύει το 62% των εξαγωγών της Δανίας, ενώ εκτός ΕΕ 8% πηγαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και 6% στη Νορβηγία. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 71% 15

22 προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 7% προέρχεται από την Κίνα και 6% από τη Νορβηγία (EUROPA & Wikipedia, 2018). Εσθονία: Η Εσθονία προσχώρησε στην ΕΕ τον Μάιο του Έχει πληθυσμό μόλις 1,3 εκατομμύρια κατοίκους και τ.χιλ έκταση. Το ΑΕΠ της για το έτος 2017 ήταν 23 δισεκατομμύρια. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Εσθονίας το 2016 ήταν το εμπόριο χονδρικού και λιανικού εμπορίου, οι μεταφορές, η στέγαση και οι υπηρεσίες τροφίμων (2,7%), η βιομηχανία (20,7%) και η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (16,4%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 74% των εξαγωγών της Εσθονίας, ενώ εκτός της ΕΕ το 7% πηγαίνει στη Ρωσία και το 4% στη Νορβηγία. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 82% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 6% προέρχεται από τη Ρωσία και 3% από τις Ηνωμένες Πολιτείες (EUROPA & Wikipedia, 2018). Ηνωμένο Βασίλειο: Το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βορείου Ιρλανδίας έχει έκταση τ.χλμ. και πληθυσμό 65,6 εκατομμύρια. Το ΑΕΠ της για το 2017 άγγιξε τα δισεκατομμύρια ευρώ. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση προσχώρησε το Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου το 2016 ήταν το εμπόριο χονδρικού και λιανικού εμπορίου, οι μεταφορές, η στέγαση και οι υπηρεσίες τροφίμων (18,6%), η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (18,2%) και ο κλάδος της βιομηχανίας (13,0%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ, αντιπροσωπεύει το 47% των εξαγωγών του Ηνωμένου Βασιλείου, ενώ εκτός ΕΕ 15% πηγαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και 5% στην Ελβετία. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 51% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 9% προέρχονται τόσο από τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και από την Κίνα. Για το έτος 2017, οι συνολικές εξαγωγές της ανήλθαν σε εκατομμύρια και οι εισαγωγές της σε εκατομμύρια. Στις 23 Ιουνίου 2016 οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου ψήφισαν να εγκαταλείψουν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στις 29 Μαρτίου 2017, το Ηνωμένο Βασίλειο κοινοποίησε επίσημα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την πρόθεσή του να εγκαταλείψει την 16

23 ΕΕ, ενεργοποιώντας το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας (Brexit). Προς το παρόν, το Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει πλήρες μέλος της ΕΕ και τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις εξακολουθούν να ισχύουν πλήρως (EUROPA & Wikipedia, 2018). Ιρλανδία: Η Ιρλανδία έχει 6,3 εκατομμύρια κατοίκους και τετραγωνικά χιλιόμετρα έκταση. Η Ιρλανδία έγινε μέλος της ΕΕ το Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Ιρλανδίας το 2016 ήταν ο τομέας της βιομηχανίας (38,9%), ο τομέας του χονδρικού και λιανικού εμπορίου, ο τομέας των μεταφορών, της στέγασης και των υπηρεσιών εστίασης (12,9%) και της δημόσιας διοίκησης, της άμυνας, της εκπαίδευσης και της υγείας (12,3%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιστοιχεί στο 51% των εξαγωγών της Ιρλανδίας, ενώ το 26% πηγαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες και το 5% στην Ελβετία. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 68% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 15% πηγαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και 4% στην Κίνα. Για το έτος 2017, οι συνολικές εξαγωγές της ανήλθαν σε εκατομμύρια και οι εισαγωγές της σε εκατομμύρια (EUROPA & Wikipedia, 2018). Ισπανία: Το Βασίλειο της Ισπανίας έχει έκταση τετραγωνικά χιλιόμετρα και έχει 46,4 εκατομμύρια κατοίκους. Το ΑΕΠ της Ισπανίας για το 2017 ήταν δισεκατομμύρια ευρώ. Η Ισπανία προσχώρησε στην ΕΕ το Οι σημαντικότεροι τομείς της ισπανικής οικονομίας το 2016 ήταν το εμπόριο χονδρικού και λιανικού εμπορίου, οι μεταφορές, η διαμονή και οι υπηρεσίες τροφίμων (23,4%), η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (18,9%) και η βιομηχανία (17,8%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 67% των εξαγωγών της Ισπανίας, ενώ εκτός της ΕΕ 4% πηγαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και 3% στο Μαρόκο. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 62% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 7% προέρχεται από την Κίνα και 4% από τις Ηνωμένες Πολιτείες (EUROPA & Wikipedia, 2018). 17

24 Ιταλία: Η Ιταλία έχει έκταση 101 τ.χλμ. και 60 εκατομμύρια πληθυσμό. Το ΑΕΠ της Ιταλίας για το 2017 ήταν δισεκατομμύρια ευρώ. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Ιταλίας το 2016 ήταν το εμπόριο χονδρικού και λιανικού εμπορίου, οι μεταφορές, η διαμονή και οι υπηρεσίες τροφίμων (20,9%), η βιομηχανία (19,3%) και η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (16,9%). Το εμπόριο της Ιταλίας εντός της ΕΕ, αντιπροσωπεύει το 56% των εξαγωγών της Ιταλίας, ενώ εκτός ΕΕ 9% πηγαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και 5% στην Ελβετία. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 61% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 7% προέρχεται από την Κίνα και 4% από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι συνολικές εισαγωγές για το έτος 2017 ανήλθαν σε εκατομμύρια ενώ οι εξαγωγές της ήταν εκατομμύρια (EUROPA & Wikipedia, 2018). Κάτω Χώρες ή Ολλανδία: H Ολλανδία αναφερόμενη και ως Κάτω Χώρες, επηρεάζεται από το γεγονός ότι περίπου το 1/4 της χώρας βρίσκεται κάτω από την στάθμη της θάλασσας, με μόνο το 50% της γης να υπερβαίνει το ένα μέτρο πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η έκταση της είναι τα χλμ. και έχει 17 εκατομμύρια κατοίκους. Η χώρα της Ολλανδίας ήταν από τα βασικά μέλη της ΕΕ, η οποία ξεκίνησε το Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Ολλανδίας το 2016 ήταν οι τομείς της δημόσιας διοίκησης, της άμυνας, της εκπαίδευσης, της ανθρώπινης υγείας και της κοινωνικής εργασίας (21,4%), του χονδρικού και του λιανικού εμπορίου, των μεταφορών, της στέγασης και των υπηρεσιών διατροφής (21,2% ) και η βιομηχανία (15,2%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 76% των εξαγωγών της Ολλανδίας, ενώ εκτός ΕΕ 4% πηγαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και 2% στην Κίνα. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 47% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 14% προέρχεται από την Κίνα και 8% από τις Ηνωμένες Πολιτείες (EUROPA & Wikipedia, 2018). 18

25 Κροατία: Η Κροατία έχει έκταση τ.χλμ. και πληθυσμό κατοίκους. Το ονομαστικό ΑΕΠ της χώρας για το 2016 ήταν δις. Έγινε επίσημο μέλος της ΕΕ τον Ιούλιο του Το 2016 οι σημαντικότεροι τομείς της κροατικής οικονομίας ήταν το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές, οι υπηρεσίες στέγασης και εστίασης (22,5%), η βιομηχανία (21,2%), καθώς και η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η υγεία και η κοινωνική πρόνοια (14,9%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 66% των εξαγωγών της Κροατίας, ενώ εκτός της ΕΕ το 9% των εξαγωγών κατευθύνεται στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη και το 4% στη Σερβία. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 77% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ το 3% προέρχεται από τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη και την Κίνα (EUROPA & Wikipedia, 2018). Κύπρος: Η Κύπρος, είναι ανεξάρτητο νησιωτικό κράτος της ανατολικής Μεσογείου και το τρίτο μεγαλύτερο σε πληθυσμό και έκταση στην Μεσόγειο. Ο πληθυσμό αποτελείται μόλις από κατοίκους και έχει έκταση τ.χλμ.. Το ΑΕΠ της το 2017 ήταν 19,1 δις. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Κύπρου το 2017 ήταν οι τομείς του χονδρικού και λιανικού εμπορίου, των μεταφορών, της στέγασης και των υπηρεσιών τροφίμων (26,0%), της δημόσιας διοίκησης, της άμυνας, της εκπαίδευσης, της ανθρώπινης υγείας και της κοινωνικής εργασίας (20,3%), των χρηματοπιστωτικών και ασφαλιστικών δραστηριοτήτων (10,8%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 45% των εξαγωγών της Κύπρου (Ελλάδα 12%), ενώ εκτός ΕΕ 8% πηγαίνουν στη Λιβύη και 6% στο Ισραήλ. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 74% προέρχεται από τα κράτη μέλη της ΕΕ (Ελλάδα 21%), ενώ εκτός ΕΕ 8% προέρχεται από την Κίνα και 4% από τη Νότια Κορέα (EUROPA & Wikipedia, 2018). Λετονία: Η Λετονία έχει έκταση τ.χλμ. και πληθυσμό κατοίκους, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του Το ΑΕΠ της για το έτος 2017 ανήλθε σε 27,9 δις. 19

26 Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Λετονίας το 2016 ήταν το εμπόριο χονδρικού και λιανικού εμπορίου, οι μεταφορές, οι υπηρεσίες στέγασης και τροφίμων (25,0%), η βιομηχανία (16,7%) και η δημόσια διοίκηση, άμυνα, εκπαίδευση, ανθρώπινη υγεία και κοινωνική εργασία (15,9%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 70% των εξαγωγών της Λετονίας, ενώ εκτός ΕΕ 11% πηγαίνουν στη Ρωσία και 2% στη Νορβηγία. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 81% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 7% προέρχεται από τη Ρωσία και 3% από την Κίνα (EUROPA & Wikipedia, 2018). Λιθουανία: Η Λιθουανία έχει έκταση τ.χλμ. και πληθυσμό κατοίκους, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του Το ΑΕΠ της για το έτος 2017 ήταν 42,7 δις. Το 2004 ήταν το έτος που η Λιθουανία επίσημα έγινε μέλος της ΕΕ. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Λιθουανίας το 2016 ήταν το εμπόριο χονδρικού και λιανικού εμπορίου, οι μεταφορές, η στέγαση και οι υπηρεσίες τροφίμων (32,2%), η βιομηχανία (22,1%) και η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (14,5%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 61% των εξαγωγών της Λιθουανίας, ενώ εκτός της ΕΕ το 13% πηγαίνει στη Ρωσία και το 5% στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σχετικά με τις εισαγωγές της, το 70% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 14% προέρχεται από τη Ρωσία και 3% από την Κίνα. Οι συνολικές εξαγωγές της για το έτος 2017 ανήλθαν σε εκατομμύρια ενώ οι εισαγωγές της ήταν εκατομμύρια (EUROPA & Wikipedia, 2018). Λουξεμβούργο: Το Λουξεμβούργο έχει έκταση μόλις τ. χλμ. και έχει πληθυσμό κατοίκους. Το 1958 ήταν το έτος που το Λουξεμβούργο έγινε επίσημα μέλος της ΕΕ. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας του Λουξεμβούργου το 2016 ήταν οι χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες (27,2%), το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές, η διαμονή και οι υπηρεσίες τροφίμων (17,1%) και η δημόσια διοίκηση (15,3%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 83% των εξαγωγών του Λουξεμβούργου, ενώ εκτός της ΕΕ το 3% πηγαίνει τόσο στην Ελβετία όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 77% προέρχεται από κράτη μέλη της 20

27 ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 7% προέρχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και 6% από την Κίνα (EUROPA & Wikipedia, 2018). Μάλτα: Η Μάλτα, επίσημα η Δημοκρατία της Μάλτας, είναι το μικρότερο μέλος της ΕΕ με πληθυσμό κατοίκους και έκταση μόλις 316 τ.χλμ.. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Μάλτας το 2016 ήταν το εμπόριο χονδρικού και λιανικού εμπορίου, οι μεταφορές, η στέγαση και οι υπηρεσίες τροφίμων (20,9%), η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η παιδεία, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (17,7%), διοικητικές και υποστηρικτικές δραστηριότητες (12,7%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 39% των εξαγωγών της Μάλτας, ενώ εκτός της ΕΕ το 27% πηγαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 6% στη Σιγκαπούρη και το 5% στην Ιαπωνία. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 54% προέρχεται από τα κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 12% προέρχεται από τις νήσους Καϊμάν και 10% από τον Καναδά. Οι συνολικές εξαγωγές της για το έτος 2017 ανήλθαν σε εκατομμύρια ενώ οι εισαγωγές της ήταν εκατομμύρια (EUROPA & Wikipedia, 2018). Ουγγαρία: Με πληθυσμό κατοίκων και επιφάνειας τ.χλμ και το συνολικό ΑΕΠ της για το 2017 ήταν 270 δις.. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Ουγγαρίας το 2016 ήταν η βιομηχανία (27,0%), το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές, οι υπηρεσίες στέγασης και τροφίμων (18,9%) και η δημόσια διοίκηση, άμυνα, εκπαίδευση, ανθρώπινη υγεία και κοινωνική εργασία (17,8%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 81% των εξαγωγών της Ουγγαρίας, εκτός ΕΕ 3% πηγαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και 2% στην Τουρκία. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 78% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 6% προέρχεται από την Κίνα και 3% από τη Ρωσία (EUROPA & Wikipedia, 2018). 21

28 Πολωνία: Η Πολωνία, είναι χώρα της Κεντρικής Ευρώπης. Έχει έκταση τ.χλμ. και πληθυσμό κατοίκους, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του Το ΑΕΠ της για το έτος 2017 ήταν 614 δις. Το 2004 η Πολωνία έγινε επίσημα μέλος της ΕΕ. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Πολωνίας το 2016 ήταν η Βιομηχανία (26,5%), το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές, η διαμονή και οι υπηρεσίες τροφίμων (26,2%), η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η ανθρώπινη υγεία και η κοινωνική εργασία (14,7%). Το εμπόριο της, εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 80% των εξαγωγών της Πολωνίας, ενώ εκτός ΕΕ 3% πηγαίνουν στη Ρωσία και 2% στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 72% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 8% προέρχεται από την Κίνα και 6% από τη Ρωσία (EUROPA & Wikipedia, 2018). Πορτογαλία: Η Πορτογαλία έγινε μέλος της ΕΕ το Έχει έκταση τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό κατοίκους, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του Πρωτεύουσα της χώρας είναι η Λισαβόνα. Το ΑΕΠ της το 2017 ήταν 203 δις. Οι σημαντικότεροι τομείς της πορτογαλικής οικονομίας το 2016 ήταν το εμπόριο χονδρικού και λιανικού εμπορίου, οι μεταφορές, η διαμονή και οι υπηρεσίες τροφίμων (24,9%) και η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (19,7%) και η βιομηχανία (18,5%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 75% των εξαγωγών της Πορτογαλίας, ενώ εκτός του 5% πηγαίνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες και 3% στην Αγκόλα. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 78% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 3% προέρχεται από την Κίνα και 2% από τη Ρωσία (EUROPA & Wikipedia, 2018). Ρουμανία: Η Ρουμανία έχει έκταση τ.χλμ. και κατοίκους. Η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της, το Βουκουρέστι, είναι η έβδομη μεγαλύτερη πόλη της ΕΕ. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Ρουμανίας το 2016 ήταν η βιομηχανία (25,7%), το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές, η στέγαση και οι 22

29 υπηρεσίες τροφίμων (20,2%) και η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (11,7%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 75% των εξαγωγών της Ρουμανίας, ενώ εκτός της ΕΕ το 3% πηγαίνει στην Τουρκία και το 2% στη Ρωσία. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 77% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 5% προέρχεται από την Κίνα και 4% από την Τουρκία. Για το έτος 2017 η Ρουμανία είχε συνολικές εξαγωγές εκατομμύρια και εκατομμύρια εισαγωγές (EUROPA & Wikipedia, 2018). Σλοβακία: Η Σλοβακία έχει κατοίκους, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της χώρας είναι η Μπρατισλάβα. Το ΑΕΠ της χώρα για το 2017 ανήλθε 89,5 δις. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Σλοβακίας το 2016 ήταν η βιομηχανία (27,3%), το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές, η διαμονή και οι υπηρεσίες τροφίμων (21,6%) και η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η παιδεία, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (13,4%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 85% των εξαγωγών της Σλοβακίας, ενώ εκτός ΕΕ 2% φτάνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρωσία και την Κίνα. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 80% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 5% προέρχεται από τη Νότια Κορέα και 4% από τη Ρωσία (EUROPA & Wikipedia, 2018). Σλοβενία: Η Σλοβενία, έχει συνολική έκταση τ.χλμ. και πληθυσμό κατοίκους, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του Είναι κοινοβουλευτική δημοκρατία και μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Σλοβενίας το 2016 ήταν η βιομηχανία (27,6%), το εμπόριο -χονδρικό και λιανικό-, οι μεταφορές, η διαμονή και οι υπηρεσίες τροφίμων (20,7%) και η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (16,9%).Το εμπόριο της, εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 75% των εξαγωγών της Σλοβενίας, ενώ εκτός της ΕΕ το 4% πηγαίνει στη Σερβία και το 3% στη Βοσνία & Ερζεγοβίνη. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 71% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 5% προέρχεται από την Κίνα και 4% από την Τουρκία (EUROPA & Wikipedia, 2018). 23

30 Σουηδία: Το Βασίλειο της έχει έκταση τ.χλμ. και 10 εκατομμύρια πληθυσμό. Το ΑΕΠ της χώρας για το 2017 ανήλθε στα 498 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Σουηδίας το 2016 ήταν η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η ανθρώπινη υγεία και οι δραστηριότητες κοινωνικής εργασίας (21,5%), ο κλάδος (19,9%) και το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές, τα καταλύματα και οι υπηρεσίες τροφίμων (17,9%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 59% των εξαγωγών της Σουηδίας, ενώ εκτός της ΕΕ το 10% πηγαίνει στη Νορβηγία και το 7% στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 71% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 8% προέρχεται από τη Νορβηγία και 6% από την Κίνα (EUROPA & Wikipedia, 2018). Τσέχικη Δημοκρατία: Η Τσεχία έχει έκταση τ.χλμ. και πληθυσμό κατοίκους. Έγινε επίσημο μέλος της ΕΕ το Μάιο του Οι σημαντικότεροι τομείς της οικονομίας της Τσεχικής Δημοκρατίας το 2016 ήταν η βιομηχανία (32,1%), το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές, η διαμονή και οι υπηρεσίες τροφίμων (18,6%) και η δημόσια διοίκηση (14,7%). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 84% των εξαγωγών της Τσεχικής Δημοκρατίας, ενώ εκτός της ΕΕ το 2% αφορά τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και τη Ρωσία. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 79% προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ 7% προέρχεται από την Κίνα και 2% από τη Νότια Κορέα (EUROPA & Wikipedia, 2018). Φινλανδία: Η Φινλανδία είναι χώρα της Βόρειας Ευρώπης. Έχει έκταση τ.χλμ. και πληθυσμό κατοίκους, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Το ονομαστικό ΑΕΠ της χώρας για το 2016 ήταν δις. Η χώρα έγινε επίσημο μέλος της ΕΕ τον Ιανουάριο του Οι σημαντικότεροι τομείς της φινλανδικής οικονομίας το 2016 ήταν η δημόσια διοίκηση, η άμυνα, η εκπαίδευση, η υγεία και η κοινωνική πρόνοια (21,3 %), η βιομηχανία (20,2 %), καθώς και το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, οι μεταφορές, οι υπηρεσίες στέγασης και εστίασης (15,9 %). Το εμπόριο εντός της ΕΕ αντιπροσωπεύει το 59 % των φινλανδικών εξαγωγών, ενώ εκτός ΕΕ το 8 % των εξαγωγών κατευθύνεται στις 24

31 ΗΠΑ και το 6 % στη Ρωσία. Όσον αφορά τις εισαγωγές, το 73 % προέρχεται από κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ το 9 % των εισαγωγών προέρχεται από τη Ρωσία και το 4 % από την Κίνα (EUROPA & Wikipedia, 2018) Οι Εισαγωγές και Εξαγωγές στην Ελλάδα Πάνω από το ένα πέμπτο (22% το 2014) της οικονομικής δραστηριότητας (ΑΕΠ) στην Ελλάδα εξαρτάται από τις ξένες αγορές, κάτω από το μέσο όρο του ΟΟΣΑ και το πιο χαμηλό σε σύγκριση με τις οικονομίες παρόμοιου μεγέθους. Οι εξωτερικές επενδύσεις είναι ελαφρώς υψηλότερες από τις άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα, αλλά είναι σχεδόν ισορροπημένες και είναι συγκριτικά χαμηλές και ισοδυναμούν περίπου με το 15% του ΑΕΠ το Οι επενδύσεις στην Ελλάδα υποστηρίζουν μόνο το 5% των θέσεων εργασίας του ιδιωτικού τομέα και αντιπροσωπεύουν το 11% στην οικονομία. Μια ευρύτερη έννοια του διεθνούς προσανατολισμού, η οποία καταγράφει τον αντίκτυπο στις εθνικές επιπτώσεις των εξαγωγών και των πωλήσεων μέσω θυγατρικών εταιρειών, δείχνει ότι ο διεθνής προσανατολισμός της Ελλάδας αντιστοιχούσε σχεδόν στο ένα τέταρτο (24%) του ΑΕΠ το Οι ακαθάριστες διμερείς εμπορικές συναλλαγές μπορούν να συγκαλύψουν την πραγματική φύση των εμπορικών αλληλεξαρτήσεων, ιδίως μεταξύ των καταναλωτών μιας χώρας και των παραγωγών. Για παράδειγμα, τα στοιχεία εξαγωγής προστιθέμενης αξίας αναγνωρίζουν ότι η ελληνική προστιθέμενη αξία πηγαίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία και τη Γαλλία από την Τουρκία και ότι η Κίνα είναι μεγαλύτερος προορισμός εξαγωγών από τη Βουλγαρία και την Ισπανία. Αυτές οι λεπτομέρειες αποκρύπτονται όταν χρησιμοποιούνται ακαθάριστα δεδομένα. Από την πλευρά των εισαγωγών, οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεπερνούν αυτές της Ιταλίας και λαμβάνουν την τρίτη θέση όσον αναφορά τις εισαγωγές. Οι κορυφαίες βιομηχανίες εξαγωγής στην Ελλάδα είναι ο άνθρακας και το πετρέλαιο (PET), τα τρόφιμα και τα ποτά (FOD) και τα βασικά μέταλλα (MET). Η βιομηχανία τροφίμων και ποτών έχει σχετικά χαμηλό εξαγωγικό προσανατολισμό, αντίθετα, η χημική βιομηχανία έχει έναν από τους υψηλότερους εξαγωγικούς προσανατολισμούς (44%) και το ένα πέμπτο της προστιθέμενης αξίας παράγεται από ξένες επιχειρήσεις. Η Ελλάδα έχει ένα από τα υψηλότερα περιεχόμενα υπηρεσιών στις εξαγωγές της σε 64%, και αυτό συσχετίζεται με 25

32 ένα σχετικά υψηλό μερίδιο των επενδύσεών της προς τον τομέα των υπηρεσιών (Buhalis, 2017) Εξαγωγές 2017 Το σύνολο των εξαγωγών από τον Ιανουάριο μέχρι και τέλη Ιουνίου του 2017 στην Ελλάδα ήταν ,3 εκατ. ευρώ. Σε σύγκριση με το έτος 2016 υπήρξε αύξηση 18%. Εικόνα 2. Εμπορικό ισοζύγιο Ελλάδας. (Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ) Τα προϊόντα που παρέμειναν στάσιμα ή μειώθηκαν στο σύνολο των εξαγωγών ήταν προϊόντα που ανήκουν στην κατηγορία του ελαιόλαδου. Επίσης, στην κατηγορία των ποτών και του καπνού υπήρξε μείωση 2,3%. Αντίθετα στα τρόφιμα η Ελλάδα παρουσίασε κάποια αύξηση (3%). Εδώ, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η κατηγορία των τροφίμων αποτελεί το 15% των συνολικών εξαγωγών (Koutsomanoli-Filippaki et al, 2017). Ανάμεσα στις χώρες που εξάγει η Ελλάδα, η χώρα της Ιταλίας αποτελεί την πρώτη χώρα όσον αναφορά το ποσοστό των εξαγωγών και στην συνέχεια ακολουθεί η Γερμανία, η Κύπρος και η Τουρκία, για οριστικά στοιχεία του

33 Πίνακας 1. Οι 10 σημαντικότερες εξαγωγικές αγορές της Ελλάδος (πρώτο τρίμηνο 2018). Σειρά κατάταξης 2018 Σειρά κατάταξης 2017 Χώρα Αξία 2018 (εκατ. ) 1 1 ΙΤΑΛΙΑ ΤΟΥΡΚΙΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΚΥΠΡΟΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ΛΙΒΑΝΟΣ Η Π Α ΙΣΠΑΝΙΑ ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΡΟΥΜΑΝΙΑ (Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.-Επεξεργασία στοιχείων από το ΚΕΕΜ) Εισαγωγές 2017 Οι εισαγωγές την Ελλάδας το διάστημα Ιανουάριο έως και Ιονίου, για το έτος 2017 αυξήθηκαν περίπου 19%. Εντός της ΕΕ, παρουσιάστηκε αύξηση 5%, ενώ αρκετά μεγάλη αύξηση, περίπου 20%, σημειώθηκε από χώρες εκτός της ΕΕ, όπως για παράδειγμα οι εισαγωγές της Ρωσίας προς την Ελλάδα αυξήθηκαν 29% σε σχέση με το έτος 2016 (Degiannakis, 2017). Οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων αυξήθηκαν κατά 6%. Η αύξηση αυτή οφείλεται στην ενίσχυση των εισαγωγών της µεγαλύτερης υποκατηγορίας αγροτικών προϊόντων «τρόφιµα & ζώα ζωντανά» κατά 6,8% (στα 2.678,3 εκ. από 2.507,8 εκ.), αλλά και στην αύξηση εισαγωγών της υποκατηγορίας «λάδια και λίπη ζωικής ή φυτικής προέλευσης» κατά 15,9% (σε 137,9 εκ. από 119 εκ.) (OECD, 2018). 27

34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ 4.1. Συλλογή Δεδομένων Τα δεδομένα των εισαγωγών και εξαγωγών για τις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συλλέχτηκαν από την επίσημη ιστοσελίδα της Eurostat ( Tα δεδομένα που συλλέξαμε ήταν σε εκατομμύρια ευρώ. Για να μπορέσει να γίνει σύγκριση, διαιρέσαμε τα δεδομένα μας με τον πληθυσμό της κάθε χώρας. Η διαίρεση έγινε ξεχωριστά για κάθε έτος και με τον ανάλογο πληθυσμό που είχε η κάθε χώρα για εκείνη τη χρονιά. Έτσι, τα δεδομένα έγιναν από «εκατομμύρια ευρώ ανά σύνολο πληθυσμού» σε «ευρώ ανά κάτοικο». Οι στατιστικές για το διεθνές εμπόριο αγαθών αποτελούν σημαντική πηγή δεδομένων για πολλούς δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς λήψης αποφάσεων σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, αποτελούν βασική πηγή για την κατάρτιση στατιστικών για τον ισοζύγιο πληρωμών και τους εθνικούς λογαριασμούς (Degiannakis, 2017). Οι στατιστικές του διεθνούς εμπορίου αγαθών καλύπτουν τόσο το εξωκοινοτικό όσο και το ενδοευρωπαϊκό εμπόριο. Οι στατιστικές πληροφορίες παρέχονται κυρίως από τους εμπόρους βάσει των δηλώσεων (εκτός ΕΕ) και Intrastat (ενδοεπιχειρησιακή). Τα δεδομένα συλλέγονται από τις αρμόδιες εθνικές αρχές των κρατών μελών και συγκεντρώνονται σύμφωνα με εναρμονισμένη μεθοδολογία που καθορίζεται από τους κανονισμούς της ΕΕ, πριν διαβιβαστούν στη Eurostat. Τέλος, για τα λεπτομερή στοιχεία, τα προϊόντα διαδίδονται σύμφωνα με τη Συνδυασμένη Ονοματολογία (CN8), οι πρώτοι έξι ψηφιολογικοί κώδικες συμπίπτουν με το Εναρμονισμένο Σύστημα Περιγραφής και Κωδικοποίησης των Εμπορευμάτων (HS), τα προϊόντα διαδίδονται, επίσης, σύμφωνα με την Τυποποιημένη Διεθνή Ταξινόμηση Εμπορίου (SITC) και τις Γενικές Οικονομικές Κατηγορίες (BEC) (Athanasoglou & Bardaka, 2017). 28

35 4.2. Ταξινόμηση Προϊόντων στις Συναλλαγές Αγαθών Η τυποποιημένη διεθνής εμπορική ταξινόμηση, με τη συντομογραφία SITC (Standard International Trade Classification), είναι μια ταξινόμηση προϊόντων των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) που χρησιμοποιείται για τις στατιστικές εξωτερικού εμπορίου (τιμές εξαγωγής και εισαγωγής και όγκοι αγαθών), επιτρέποντας διεθνείς συγκρίσεις εμπορευμάτων και μεταποιημένων αγαθών. Οι ομάδες του SITC αντικατοπτρίζουν: Tα υλικά παραγωγής. Τα στάδια επεξεργασίας. Τις πρακτικές της αγοράς και τις χρήσεις των προϊόντων. Tη σημασία των αγαθών στο παγκόσμιο εμπόριο. Τις τεχνολογικές αλλαγές. Οι κύριες κατηγορίες είναι: 1. Tα τρόφιμα, τα ποτά και ο καπνός (συμπεριλαμβανομένων των ζώντων ζώων). 2. Οι πρώτες ύλες. 3. Τα ενεργειακά προϊόντα. 4. Οι χημικές ουσίες. 5. Τα μηχανήματα και ο εξοπλισμός μεταφορών. 6. Άλλα μεταποιημένα προϊόντα. 7. Προϊόντα που δεν ταξινομούνται. Η 4 η αναθεώρηση του SITC (Revision 4), έγινε αποδεκτή από την Στατιστική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών κατά την 37η σύνοδό της (2006) και είναι αυτή που εφαρμόζεται σήμερα. Αναλυτικότερα, παρουσιάζονται οι υπό-κατηγορίες των προϊόντων των επτά (7) βασικών κατηγοριών, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω (Standard International Trade Classification): 29

36 1 η κατηγορία: Τρόφιμα, ποτά και καπνός Ζώντα ζώα Κρέατα και παρασκευάσματα κρέατος Γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά πτηνών Ψάρια (όχι θαλάσσια θηλαστικά), μαλάκια, ασπόνδυλα υδρόβια και παρασκευάσματα από αυτά Σιτηρά και παρασκευάσματα σιτηρών Λαχανικά και φρούτα Ζάχαρα, παρασκευάσματα ζάχαρης και μέλι Καφές, τσάι, κακάο, μπαχαρικά και παρασκευάσματα από αυτά Ζωοτροφές για ζώα Διάφορα βρώσιμα προϊόντα και παρασκευάσματα Ποτά Καπνά και καπνοβιομηχανίες 2 η κατηγορία: Πρώτες ύλες Δέρματα και γουνοδέρματα, ακατέργαστοι σπόροι ελαιούχων και ελαιούχων καρπών Ακατέργαστο καουτσούκ (συνθετικό και αναγεννημένο) Φελλός και ξύλο Κλωστοϋφαντουργικές ίνες (εκτός από μαλλί) Ακατέργαστα λιπάσματα Ακατέργαστα ορυκτά (εξαιρουμένου του άνθρακα και του πετρελαίου) Μεταλλεύματα και θραύσματα μετάλλων Ακατέργαστα ζωικά και φυτικά υλικά Ζωικά έλαια και λίπη Σταθερά φυτικά λίπη και έλαια, ακατέργαστα, εκλεπτυσμένα ή κλασματοποιημένα Μη βρώσιμα μίγματα ή παρασκευάσματα από λίπη ή λάδια ζωικά ή φυτικά 30

37 3 η κατηγορία: Ενεργειακά προϊόντα Άνθρακας, οπτάνθρακας και μπρικέτες Πετρέλαιο, προϊόντα πετρελαίου και συναφή υλικά Φυσικό και κατασκευασμένο αέριο Ηλεκτρικό ρεύμα 4 η κατηγορία: Χημικές ουσίες Οργανικά χημικά Ανόργανες χημικές ουσίες Βαφή μαυρίσματος και χρωστικές ύλες Φαρμακευτικά προϊόντα Αιθέρια έλαια, ρητινοειδή και αρωματικά υλικά Καθαριστικά τουαλέτας Χημικά προϊόντα στίλβωσης Λιπάσματα Πλαστικά σε πρωτογενείς και μη μορφές Χημικά υλικά και προϊόντα 5 η κατηγορία: Μηχανήματα και εξοπλισμός μεταφορών Μηχανήματα Εξοπλισμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Μηχανήματα εξειδικευμένα σε συγκεκριμένες βιομηχανίες Μηχανήματα μεταλλουργίας Γενικά βιομηχανικά μηχανήματα και εξοπλισμός και εξαρτήματα μηχανών Μηχανές γραφείου και μηχανές αυτόματης επεξεργασίας δεδομένων Τηλεπικοινωνίες και ηχογράφηση Συσκευές και εξοπλισμός αναπαραγωγής Ηλεκτρικά μηχανήματα και συσκευές Ηλεκτρικά μέρη τους (συμπεριλαμβανομένων των οικιακών συσκευών) Οδικά οχήματα (συμπεριλαμβανομένων των οχημάτων με αερόστρωμνα) Άλλος εξοπλισμός μεταφοράς 31

38 6 η κατηγορία: Άλλα μεταποιημένα προϊόντα Δερμάτινα και επεξεργασμένα γουνοδέρματα Καουτσούκ Παράγωγα φελλού και ξύλου (εξαιρουμένων των επίπλων) Χαρτί, χαρτόνια και είδη από χαρτοπολτό Κλωστοϋφαντουργικά νήματα, υφάσματα, έτοιμα είδη Μη μεταλλικά και μεταλλικά προϊόντα Μη σιδηρούχα μέταλλα Προκατασκευασμένα κτίρια Φωτιστικά και εξαρτήματα Έπιπλα Κλινοσκεπάσματα, στρώματα, μαξιλάρια και παρόμοια προϊόντα Είδη ταξιδιού, τσάντες χειρός, δοχεία Ενδύματα Υποδήματα Επαγγελματικές, επιστημονικές και συσκευές ελεγκτικών μέσων Φωτογραφικές συσκευές και οπτικά προϊόντα Ρολόγια Διάφορα βιομηχανικά είδη 7 η κατηγορία: Προϊόντα που δεν ταξινομούνται Ταχυδρομικά δέματα που δεν ταξινομούνται Κέρματα (εκτός από χρυσό), που δεν αποτελούν νόμιμο χρήμα Χρυσός, μη νομισματικός (μεταλλεύματα και συμπυκνώματα) 32

39 4.3. Κριτήρια Αξιολόγησης και Μέθοδος Revised Simos Τα 8 κριτήρια τα οποία επιλέχθηκαν να αξιολογηθούν είναι τα ακόλουθα: 1. Τρόφιμα, ποτά και καπνός 2. Πρώτες ύλες 3. Ενεργειακά προϊόντα 4. Χημικές ουσίες 5. Άλλα μεταποιημένα προϊόντα 6. Μηχανήματα και εξοπλισμός μεταφορών 7. Άλλα προϊόντα που δεν ταξινομούνται 8. Σύνολο εισαγωγών / εξαγωγών (σε / κάτοικο) Σύμφωνα με την μέθοδο Revised Simos, για κάθε κριτήριο δόθηκε ένα βάρος. Τα κριτήρια αναφέρονται από το λιγότερο σημαντικό μέχρι αυτό που θεωρείται ως το πιο σημαντικό. Με βάση τα παραπάνω έχουμε: Άλλα προϊόντα που δεν ταξινομούνται = A Χημικές ουσίες = Β Ενεργειακά προϊόντα = C Μηχανήματα και εξοπλισμός μεταφορών = D Πρώτες ύλες = E Άλλα μεταποιημένα προϊόντα = F Τρόφιμα, ποτά και καπνός = G Σύνολο εισαγωγών / εξαγωγών (σε / κάτοικο) = H Για να βγάλουμε τα παραπάνω αποτελέσματα φτιάξαμε ένα πίνακα στο excel, που φαίνεται στην εικόνα 3. Στην πρώτη στήλη εισάγονται τα κριτήρια από το λιγότερο σημαντικό. Στην δεύτερη στήλη του πίνακα υπάρχει απλά η αρίθμηση των κριτηρίων από το 1 μέχρι το 8 και αντίστοιχα στη τρίτη στήλη από το Α ως το Η. Επίσης, υπάρχουν οι λευκές κάρτες που δείχνουν πόσο πιο σημαντικό είναι το ένα κριτήριο από το προηγούμενο. Όσες πιο πολλές κάρτες έχει ένα κριτήριο τόσο πιο σημαντικό θεωρείται. 33

40 Για τον υπολογισμό των βαρών χρειαζόμαστε τη βοήθεια του τύπου e(r), που υπολογίζεται ως εξής: e(r) = e'(r) + 1. Το Ζ μας δείχνει τη διαφορά του τελευταίου κριτηρίου από το πρώτο, το U υπολογίζεται από τον τύπο U = (Z -1) / SUM(e'(r)) και το σύνολο των λευκών καρτών, μας δείχνει τη διαφορά μεταξύ των βαρών. Έτσι, με την βοήθεια του πίνακα και τις κατάλληλες πράξεις προκύπτουν τα βάρη που το άθροισμα τους πρέπει να βγάζει 1. Μια άλλη περίπτωση που θα εξετάσουμε αργότερα είναι η καταχώρηση μοναδιαίας τιμής σε όλα τα κριτήρια. Εικόνα 3. Υπολογισμός βαρών (weights) Συνεπώς τα στρογγυλοποιημένα βάρη για κάθε κριτήριο, τα οποία δίνουν σύνολο το 1, είναι τα εξής: W1 (Άλλα προϊόντα που δεν ταξινομούνται) = 0.03 W2 (Χημικές ουσίες) = 0.04 W3 (Ενεργειακά προϊόντα) = 0.06 W4 (Μηχανήματα και εξοπλισμός μεταφορών) = 0.09 W5 (Πρώτες ύλες) = 0.13 W6 (Άλλα μεταποιημένα προϊόντα) = 0.17 W7 (Τρόφιμα, ποτά και καπνός) = 0.21 W8 (Σύνολο εισαγωγών / εξαγωγών (σε / κάτοικο)) =

41 4.4. Λογισμικό Visual PROMETHEE Έχοντας όλα τα απαραίτητα στοιχεία, προχωράμε στην εισαγωγή των δεδομένων στο πρόγραμμα, τα οποία αναφέρονται στο παράρτημα. Δημιουργήσαμε σενάρια με τα απαραίτητα κριτήρια και actions: Εικόνα 4. Δημιουργία κριτηρίων 35

42 Εικόνα 5. Δημιουργία actions. Στη συγκεκριμένη διπλωματική θα εξετάσουμε δυο σενάρια. Το πρώτο σενάριο θα έχει σε όλα τα κριτήρια το βάρος 1 (w=1) και το δεύτερο θα έχει τις τιμές που βγάλαμε με τη βοήθεια της μεθόδου Revised Simos. Σε αυτό το σημείο έχουμε προσθέσει στο πρόγραμμα όλα τα στοιχεία για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές. Το πρώτο που θα ελέγξουμε μέσω του προγράμματος είναι η ανάλυση ευαισθησίας. Μέσα από τα ποσοστά που θα βγάλουμε καταλαβαίνουμε πόσο αξιόπιστο ή όχι είναι το σενάριο μας. Αν η διαφορά των ποσοστών είναι μικρή αυτό σημαίνει ότι η μεταβολή μιας παραμέτρου οδηγεί σε έντονες αλλαγές της τελικής κατάταξης, η λύση μας δεν είναι σταθερή και ο εξεταστής του σεναρίου θα πρέπει να το λάβει υπόψιν του καθώς θα λαμβάνει την απόφαση του. Στον αντίποδα, αν το εύρος είναι μεγάλο, η κατάταξη μένει σταθερή στις αλλαγές και αυτό αποτελεί ένδειξη σταθερότητας και αξιοπιστίας της λύσης που προτείνουμε. Τέλος, θα αναζητήσουμε τις ροές ή τα Φ. Το εύρος τους είναι από -1 έως 1 και μας δείχνουν τη σειρά κατάταξης των χωρών. 36

43 4.5. Σενάριο με Μοναδιαία Βάρη Το συγκεκριμένο σενάριο έχει δημιουργηθεί για λόγους σύγκρισης και για να εξετάσουμε πόσο σημαντικό ρόλο έχουν τα βάρη στο αποτέλεσμα ενός σεναρίου. Στους παρακάτω πίνακες αναφέρουμε την ανάλυση ευαισθησίας εισαγωγών και εξαγωγών. Τα αποτελέσματα τα πήραμε επιλέγοντας: Visual Stability Intervals. Εισαγωγές: ΑΛΛΑ ΧΗΜΙΚΕΣ ΜΗΧ/ΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΑ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΡΩΤΕΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΕΤΑΠΟΙΗ ΟΥΣΙΕΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΠΟΤΑ ΚΑΙ ΥΛΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΤΑΞΙΝΟΜΟΥΝ ΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΠΝΟΣ ΤΑΙ % % % 14.63% 13.10% 16.00% % % % % % % % % % 15.38% 13.85% 13.48% 14.63% 13.70% 14.29% 14.63% % % % % % % % % % 14.63% 14.04% 13.48% 13.14% 13.58% 14.29% 14.63% % % 13.70% % % % % % % 14.15% 16.00% % % 13.85% 15.15% 13.85% % % % % % % % % % 14.86% 13.85% 13.48% 15.15% 14.04% 15.38% 13.70% % % 13.02% 37

44 Εξαγωγές: ΑΛΛΑ ΧΗΜΙΚΕΣ ΜΗΧ/ΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΑ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΡΩΤΕΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΕΤΑΠΟΙΗ ΟΥΣΙΕΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΠΟΤΑ ΚΑΙ ΥΛΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΤΑΞΙΝΟΜΟΥ ΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΠΝΟΣ ΝΤΑΙ % % % % 13.40% 14.04% % 13.70% 13.07% % % % % % 13.85% 14.29% 15.52% % 13.18% % % % % 13.70% 14.63% 14.04% % % % % % % % % % 13.93% 15.15% 13.85% 13.70% 14.15% 14.63% 14.44% % % % % 13.22% 13.22% 13.18% 13.58% % % % % % % % % % 13.33% 14.29% 13.58% 14.63% 13.33% 14.04% 14.63% Γενικότερα, παρατηρείτε μια μηδενική ανοχή στις αλλαγές με εξαίρεση κάποιες περιπτώσεις που ξεπερνούν το 4%. Αυτό σημαίνει πως το μοντέλο μας δεν είναι σταθερό. Παρακάτω δείχνουμε ένα παράδειγμα μηδενικής ανοχής για τις εισαγωγές, από το έτος 2012, του κριτηρίου «χημικές ουσίες»: 38

45 Εικόνα 6. Εισαγωγές χημικών ουσιών, (PROMETHEE) Σε αντίθεση με την επόμενη εικόνα που έχει εύρος 4,14% και αναφέρεται στις εξαγωγές των προϊόντων που δεν ταξινομούνται, για το έτος Εικόνα 7. Εξαγωγές προϊόντων που δεν ταξινομούνται, (PROMETHEE) 39

46 Μετά θα αναζητήσουμε τις ροές ή τα Φ, ώστε να βρούμε τη σειρά κατάταξης των χωρών: Εισαγωγές: Phi Phi Phi Phi Phi Netherlan Netherlan Netherlan Belgium Netherlan Belgium Belgium Belgium Netherlan Belgium Germany Germany 0.5 Sweden Germany Sweden Finland Sweden Germany 0.5 Sweden 0.5 Germany Sweden United Kin United Kin Austria United Kin Denmark Denmark Luxembou Finland Austria United Kin Austria Austria United Kin Denmark Austria Ireland Finland Luxembou Finland Ireland 0.25 Finland Denmark Denmark Luxembou Luxembou Luxembou Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia Italy Ireland Italy Ireland Italy Slovenia Italy Ireland Italy Spain Spain Spain Spain Spain Cyprus France Malta France Malta Lithuania Cyprus Cyprus Cyprus Lithuania Greece Greece France Lithuania France France Malta Greece Malta Estonia Malta Lithuania Lithuania Estonia Slovakia Slovakia Slovakia Slovakia Czech Rep Czech Rep Hungary Croatia Czech Rep Slovakia Cyprus Estonia Hungary Portugal Greece Greece Croatia Estonia Estonia Hungary Bulgaria Czech Rep Portugal Bulgaria Portugal Hungary Portugal Czech Rep Hungary -0.5 Bulgaria Latvia Bulgaria Bulgaria Croatia Croatia Portugal Latvia Poland Latvia Poland Poland Poland Latvia Poland Latvia Croatia Romania Romania Romania Romania Romania Phi Phi Phi Phi Phi Netherlan Belgium Belgium Belgium Netherlan Belgium Netherlan Netherlan Netherlan Belgium Germany Germany Denmark Germany Denmark 0.5 Austria Denmark Germany 0.5 Denmark Germany Denmark Luxembou Luxembou Luxembou Austria Sweden Sweden United Kin United Kin Slovenia United Kin Austria Austria Austria Luxembou Luxembou United Kin Sweden Sweden Sweden Slovenia Slovenia Slovenia Slovenia United Kingdom Finland Finland Ireland Ireland Finland Ireland Ireland Finland Finland Ireland Italy Malta Italy Malta Malta Spain Italy Malta Italy Spain Lithuania Spain Spain Spain Italy Malta Lithuania Lithuania Cyprus Cyprus France France Cyprus Lithuania Lithuania Slovakia Cyprus France Estonia France Estonia Estonia Estonia France Estonia Czech Republic Slovakia Czech Republic Czech Republic Czech Republic Cyprus Czech Republic Slovakia Slovakia Slovakia Greece Greece Greece Greece Latvia Bulgaria Bulgaria Bulgaria Latvia Greece Hungary Hungary Latvia -0.5 Bulgaria Bulgaria Latvia Poland Poland Poland Hungary Portugal Latvia Hungary Hungary Poland -0.5 Poland Portugal Portugal Portugal Portugal Croatia Croatia Croatia Croatia Croatia Romania Romania Romania Romania Romania

47 Εξαγωγές: Phi Phi Phi Phi Phi Netherlan Netherlan Netherlan Belgium Belgium Belgium 0.75 Belgium Belgium Netherlan Netherlan Finland Denmark Sweden Sweden Sweden Denmark Ireland Denmark Denmark Denmark Sweden Sweden Ireland Finland Finland Ireland Finland Finland Germany Germany Germany Germany Germany Ireland United Kin Austria Austria Austria Austria Ireland France France United Kin Estonia 0.25 Austria Italy Italy Malta United Kin Estonia United Kin Malta Estonia Lithuania Italy Estonia United Kin Italy Italy Malta Slovenia Estonia France Malta France Lithuania Slovenia Slovenia France Spain Malta Lithuania Lithuania Slovenia Lithuania Luxembou Luxembou Luxembou Luxembou Luxembou Spain Spain Spain Spain Slovenia Latvia Latvia Latvia Latvia Latvia Bulgaria Greece Bulgaria Bulgaria Bulgaria Hungary Hungary Greece Hungary Greece Greece Bulgaria Portugal Greece Czech Rep Croatia Portugal Hungary Czech Rep Cyprus Portugal Czech Rep Czech Rep Portugal Hungary Czech Rep Croatia Croatia Croatia Portugal Slovakia Slovakia Slovakia Cyprus Croatia Cyprus Romania Cyprus Romania Romania Romania Cyprus Romania Slovakia Slovakia Poland Poland Poland Poland Poland Phi Phi Phi Phi Phi Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Netherlan Netherlan Netherlan Netherlan Netherlan Sweden Sweden Sweden Denmark Sweden Denmark Denmark Denmark Sweden Denmark Finland Finland Ireland Ireland Ireland Germany Ireland Germany Germany Finland Ireland Germany Austria Finland Germany Austria Austria Finland Austria Austria Lithuania Lithuania United Kingdom0.213 Lithuania Slovenia United Kingdom Italy Lithuania United Kingdom Lithuania Estonia United Kingdom Italy Estonia United Kingdom Italy Estonia Slovenia Italy Estonia France Slovenia Estonia Slovenia France Malta France Malta France Spain Slovenia Spain France Spain 0 Italy Spain Luxembourg Spain 0 Luxembourg Luxembourg Luxembourg Malta Luxembourg Malta Latvia Latvia Latvia Latvia Latvia Malta Bulgaria Bulgaria Bulgaria Bulgaria Cyprus Czech Republic Czech Republic Cyprus Cyprus Czech Republic Greece Portugal Czech Republic Czech Republic Bulgaria Portugal Greece Greece Hungary Hungary Hungary Hungary Portugal Portugal Portugal Slovakia Cyprus Hungary Greece Croatia Cyprus Croatia Croatia Croatia Greece Croatia Romania Slovakia Slovakia Slovakia Romania Slovakia Romania Poland Poland Poland Poland Poland Romania Romania

48 Αυτό που παρατηρούμε στις εισαγωγές είναι πως τις 5 πρώτες χρονιές στη πρώτη θέση έχουμε σταθερά την Ολλανδία με εξαίρεση το 2011, που το δεύτερο μέχρι τώρα Βέλγιο πήγε πρώτο. Την τρίτη θέση διεκδικούν η Γερμανία και η Σουηδία. Στη τελευταία θέση έχουμε σταθερά τη Ρουμανία και να ακολουθούν η Λετονία και η Πολωνία, με εξαίρεση το 2012 που είχαμε άνοδο της Λετονίας και πτώση της Κροατίας. Στην επόμενη πενταετία στις 2 πρώτες θέσεις εναλλάσσονται η Ολλανδία και το Βέλγιο, ενώ στην τρίτη θέση έχουμε τη Γερμανία ή τη Δανία. Την τελευταία θέση για όλες τις χρονιές, την έχει πάλι η Ρουμανία και μετά ακολουθεί η Κροατία. Εικόνα 8. Οι ροές των εισαγωγών για το έτος 2012, PROMETHEE II. Όσον αφορά την Ελλάδα, τις δύο πρώτες χρονιές είναι σταθερή στη 16 η θέση, με μία μικρή πτώση το 2010 στη 17 η. Το 2011 πέφτει στην 21 η θέση και μένει σταθερή για όλες τις χρονιές, εκτός του 2017 που είχε άλλη μια πτώση στη 22 η θέση. 42

49 Πίνακας 2. Ροές εισαγωγών για την Ελλάδα. ΡΟΈΣ ΕΙΣΑΓΩΓΏΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ Στις εξαγωγές για όλες τις χρονιές στις δύο πρώτες θέσεις εναλλάσσονται η Ολλανδία και το Βέλγιο και στην τελευταία θέση έχουμε και πάλι τη Ρουμανία. Εικόνα 9. Οι ροές των εξαγωγών για το έτος 2017, PROMETHEE II. 43

50 Όσον αφορά την Ελλάδα, στις εξαγωγές έχει, σχετικά, σταθερή πορεία στις τελευταίες θέση. Συγκεκριμένα, τη πρώτη πενταετία κυμαίνεται από τη 19 η έως την 21 η θέση, ενώ τις επόμενες χρονιές από την 21 η έως την 25 η θέση. Πίνακας 3. Ροές εξαγωγών για την Ελλάδα ΡΟΈΣ ΕΞΑΓΩΓΏΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ Εισαγωγές: Τέλος, θα συγκρίνουμε την πορεία των χωρών, για όλα τα έτη, σε ένα διάγραμμά: Εικόνα 10. Συγκριτικός πίνακας εισαγωγών των χωρών, για όλα τα έτη (PROMETHEE). 44

51 Επειδή, από την εικόνα 10 δεν είναι ξεκάθαρες οι θέσεις των χωρών, φτιάξαμε δικό μας διάγραμμα, με τη βοήθεια του excel: 30 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ Austria Belgium Bulgaria Croatia Cyprus Czech Republic Denmark Estonia Finland France Germany Greece Hungary Ireland Italy Latvia Lithuania Luxembourg Malta Netherlands Poland Portugal Romania Slovakia Slovenia Spain Sweden United Kingdom Διάγραμμα 1. Σειρά κατάταξης των χωρών της ΕΕ, για όλα τα έτη (Εισαγωγές). 45

52 Εξαγωγές: Εικόνα 11. Συγκριτικός πίνακας εξαγωγών των χωρών, για όλα τα έτη (PROMETHEE). Επειδή, από την εικόνα 11 δεν είναι ξεκάθαρες οι θέσεις των χωρών, φτιάξαμε δικό μας διάγραμμα, με τη βοήθεια του excel: 46

53 ΕΞΑΓΩΓΕΣ Austria Belgium Bulgaria Croatia Cyprus Czech Republic Denmark Estonia Finland France Germany Greece Hungary Ireland Italy Latvia Lithuania Luxembourg Malta Netherlands Poland Portugal Romania Slovakia Slovenia Spain Sweden United Kingdom Διάγραμμα 2. Σειρά κατάταξης των χωρών της ΕΕ, για όλα τα έτη (Εξαγωγές). 47

54 4.6. Σενάριο με Βάρη Revised Simos Τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν, αναφέρονται στο παράρτημα και τα βάρη που βγάλαμε, φαίνονται στην ενότητα 4.3 «Κριτήρια Αξιολόγησης και Μέθοδος Revised Simos». Στους παρακάτω πίνακες αναφέρουμε την ανάλυση ευαισθησίας εισαγωγών και εξαγωγών. Τα αποτελέσματα τα πήραμε επιλέγοντας: Visual Stability Intervals. Εισαγωγές: ΑΛΛΑ ΧΗΜΙΚΕΣ ΜΗΧ/ΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΑ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΡΩΤΕΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΕΤΑΠΟΙΗΜΕ ΟΥΣΙΕΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΠΟΤΑ ΚΑΙ ΥΛΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΤΑΞΙΝΟΜΟΥΝ ΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΠΝΟΣ ΤΑΙ % % % % % % % % 18.36% 09.49% 10.63% 22.12% 07.51% 14.32% 29.93% % % % % % % % % % 18.13% 04.40% 10.01% 21.82% 08.43% 15.95% 28.44% % % % % % % % % % 18.13% 04.45% 09.90% 21.94% 08.91% 14.03% 28.62% % % % % % % % % % 17.39% 04.35% 09.68% 21.45% 06.60% 13.96% 27.18% % % % % % % % % % 21.41% 05.62% 10.21% 21.75% 06.68% 13.55% 28.46% % % % % % % % % % 17.47% 12.01% 10.96% 21.38% 06.83% 12.94% 29.37% % % % % % % % % % 19.54% 08.46% 11.51% 23.47% 07.24% 14.38% 29.54% % % % % % % % % % 17.57% 05.01% 11.08% 21.81% 06.29% 12.94% 27.75% % % % % % % % % % 22.17% 05.52% 10.35% 21.34% 06.19% 14.35% 26.81% % % % % % % % % % 17.09% 08.80% 12.21% 21.42% 06.22% 14.14% 27.10% 48

55 Εξαγωγές: ΑΛΛΑ ΧΗΜΙΚΕΣ ΜΗΧ/ΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΑ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΡΩΤΕΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΕΤΑΠΟΙΗΜΕ ΟΥΣΙΕΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΠΟΤΑ ΚΑΙ ΥΛΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΤΑΞΙΝΟΜΟΥΝ ΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΠΝΟΣ ΤΑΙ % % % % % % % % % 17.08% 08.79% 10.09% 21.64% 06.39% 12.98% 27.22% % % % % % % % % % 19.79% 04.36% 09.48% 21.43% 06.37% 13.13% 26.82% % % % % % % % % % 17.12% 04.40% 09.51% 21.57% 06.28% 13.04% 26.81% % % % % % % % % % 18.24% 04.17% 10.58% 22.31% 06.22% 12.67% 28.85% % % % % % % % % % 17.96% 04.45% 09.92% 21.52% 06.81% 14.73% 28.63% % % % % % % % % % 17.36% 06.36% 09.65% 21.41% 06.40% 12.77% 27.30% % % % % % % % % % 18.13% 04.25% 09.58% 21.60% 07.28% 13.09% 27.36% % % % % % % % % % 18.03% 04.15% 10.19% 25.64% 06.50% 12.78% 26.98% % % % % % % % % % 17.58% 04.32% 10.07% 21.29% 07.01% 13.43% 27.95% % % % % % % % % % 17.12% 04.21% 09.46% 22.17% 06.53% 12.94% 26.77% Σε αυτό το σενάριο, παρατηρείτε μικρή ανοχή στις αλλαγές έναντι του προηγούμενου. Παρόλα αυτά, το ποσοστό δεν είναι μεγάλο μιας και ξεπερνά μόλις το 5%. Αυτό σημαίνει πως το μοντέλο μας είναι ευαίσθητο στις αλλαγές και ο λήπτης της απόφασης πρέπει να το λάβει υπόψιν του. Παρακάτω δείχνουμε ένα παράδειγμα για τις εισαγωγές, από το έτος 2014, του κριτηρίου «άλλα μεταποιημένα προϊόντα» με εύρος 5,19%: 49

56 Εικόνα 12. Εισαγωγές άλλων μεταποιημένων προϊόντων, (PROMETHEE) Σε αντίθεση με τον επόμενο πίνακα που έχει εύρος 0,34% και αναφέρεται στις εξαγωγές του κριτηρίου «Τρόφιμα, ποτά και καπνός», για το έτος 2016: Εικόνα 13. Εξαγωγές τροφίμων, ποτών και καπνού, 2016 (PROMETHEE) 50

57 Μετά θα αναζητήσουμε τις ροές ή τα Φ, ώστε να βρούμε τη σειρά κατάταξης των χωρών: Εισαγωγές: Phi Phi Phi Phi Phi Netherlan Netherlan Netherlan Netherlan Netherlan Belgium Belgium 0.89 Belgium Belgium Belgium Sweden Denmark Sweden Sweden Sweden Denmark Sweden Germany Germany United Kin Germany Germany Luxembou Luxembou Germany Finland United Kin United Kin Finland Denmark United Kin Luxembou Denmark Slovenia Slovenia Slovenia Ireland Slovenia United Kin Luxembou Austria Slovenia Austria Denmark Austria Ireland Austria Finland Austria Finland Luxembou Finland Ireland Ireland Ireland Cyprus Italy Italy Italy Spain Italy Spain Spain Spain Italy Spain Cyprus Cyprus Lithuania Lithuania Lithuania Greece Malta Cyprus Malta Greece France France France France France Malta Lithuania Slovakia Slovakia Malta Lithuania Greece Czech Rep Estonia Croatia Slovakia Slovakia Malta Cyprus Slovakia Croatia Czech Rep Estonia Czech Rep Portugal Portugal Portugal Portugal Greece Czech Rep Estonia Estonia Greece Latvia Estonia Czech Rep Croatia Croatia Portugal Hungary Bulgaria Bulgaria Hungary Croatia Bulgaria Hungary Hungary Latvia Hungary Latvia Latvia Latvia Bulgaria Bulgaria Poland Poland Poland Poland Poland Romania Romania Romania Romania Romania Phi Phi Phi Phi Phi Netherlan Netherlan Netherlan Netherlan Netherlan Belgium Belgium Belgium Belgium Belgium Germany Luxembou Denmark Denmark Denmark Denmark Denmark Luxembou Luxembou Slovenia Sweden Sweden Slovenia Slovenia Germany Slovenia Slovenia Germany Germany Luxembou Luxembou Germany United Kin United Kin Sweden Austria United Kin Sweden Sweden Ireland United Kin Ireland Ireland Ireland United Kingdom Ireland Austria Austria Austria Austria Finland Finland Malta Malta Malta Spain Malta Lithuania Finland Finland Italy Spain Spain Spain Spain Lithuania Italy Italy Italy Cyprus Malta Lithuania Finland Cyprus Italy France Cyprus Cyprus Lithuania Lithuania Slovakia France France France France Estonia Slovakia Czech Republic Slovakia Czech Republic Czech Republic Czech Republic Slovakia Czech Republic Slovakia Cyprus Estonia Estonia Estonia Estonia Greece Greece Greece Greece Greece Portugal Latvia Latvia Latvia Latvia Latvia Bulgaria Portugal Portugal Portugal Hungary Portugal Hungary Hungary Hungary Bulgaria Hungary Bulgaria Poland Bulgaria Croatia Poland Poland Bulgaria Poland Poland Croatia Croatia Croatia Croatia Romania Romania Romania Romania Romania

58 Εξαγωγές: Phi Phi Phi Phi Phi Belgium Belgium Belgium Belgium Netherlan Netherlan Netherlan Netherlan Netherlan Belgium Denmark Denmark Sweden Sweden Sweden Sweden Ireland Ireland Denmark Denmark Ireland Sweden Denmark Ireland Finland Finland Finland Finland Finland Germany Austria Austria Germany Germany Ireland Germany Germany Austria Austria Austria Slovenia Slovenia Estonia Estonia Estonia Lithuania France Slovenia Lithuania Malta Estonia Estonia Malta Malta United Kin Malta Malta Lithuania Slovenia Lithuania France Lithuania Italy United Kin Italy Italy Italy France Luxembou France United Kin Luxembou United Kin Italy Luxembou Luxembou United Kin Luxembou France Spain Latvia Latvia Latvia Latvia Slovenia Spain Spain Spain Spain Latvia Croatia Greece Hungary Hungary Greece Bulgaria Hungary Greece Portugal Bulgaria Hungary Portugal Portugal Bulgaria Czech Rep Czech Rep Czech Rep Bulgaria Czech Rep Hungary Portugal Croatia Czech Rep Croatia Portugal Greece Bulgaria Croatia Greece Cyprus Slovakia Slovakia Slovakia Slovakia Croatia Cyprus Poland Romania Cyprus Slovakia Romania Romania Cyprus Romania Romania Poland Cyprus Poland Poland Poland Phi Phi Phi Phi Phi Belgium Belgium 0.83 Netherlan Netherlan Belgium Netherlan Netherlan Belgium Belgium Netherlan Denmark Denmark Ireland Ireland Ireland Sweden Ireland Denmark Denmark Denmark Ireland Sweden Sweden Sweden Sweden Germany Austria 0.49 Austria Austria Austria Austria Lithuania Germany Germany Germany Lithuania Germany Lithuania Lithuania Slovenia Finland Finland Finland Finland Finland Estonia Slovenia Slovenia Slovenia Lithuania Italy Estonia Italy Estonia Estonia Malta Italy United Kingdom Italy France Slovenia France Estonia Malta United Kingdom United Kingdom0.023 United Kingdom Malta United Kingdom0.013 Spain France Luxembourg France France Malta Luxembourg Spain Luxembourg Luxembourg Latvia Latvia Latvia Spain Spain Luxembourg Spain Malta Latvia Latvia Italy Bulgaria Portugal Czech Republic Czech Republic Czech Republic Portugal Czech Republic Cyprus Portugal Portugal Czech Republic Bulgaria Portugal Bulgaria Croatia Greece Hungary Bulgaria Hungary Hungary Hungary Greece Hungary Cyprus Cyprus Slovakia Cyprus Greece Croatia Bulgaria Croatia Croatia Croatia Slovakia Slovakia Poland Slovakia Slovakia Greece Greece Cyprus Poland Poland Poland Poland Romania Romania Romania Romania Romania

59 Αυτό που παρατηρούμε στις εισαγωγές είναι πως υπάρχει μια σταθερότητα σε όλες τις χρονιές για τις 2 πρώτες χώρες. Δηλαδή, πρώτη είναι πάντα η Ολλανδία και δεύτερη χώρα το Βέλγιο. Στη τελευταία θέση έχουμε σταθερά τη Ρουμανία και να ακολουθεί η Πολωνία μέχρι το 2013, όπου και αλλάζει θέσεις με την Κροατία. Εικόνα 14. Οι ροές των εισαγωγών για το έτος 2014, PROMETHEE II. Πίνακας 4. Οι ροές εισαγωγών για την Ελλάδα ΡΟΈΣ ΕΙΣΑΓΩΓΏΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ

60 Όσον αφορά την Ελλάδα, τις δύο πρώτες χρονιές είναι σε καλή θέση έχοντας την 16 η και 15 η αντίστοιχα. Το 2010 έχει μία μικρή πτώση στη 18 η. Το 2011 πέφτει στην 22 η και μετά μένει σταθερή για όλες τις χρονιές στην 21 η θέση. Στις εξαγωγές για όλες τις χρονιές την πρώτη θέση την έχει το Βέλγιο και τη δεύτερη η Ολλανδία, με εξαίρεση τις χρονιές 2012, 2015 και 2016 όπου αλλάζουν θέση οι δύο χώρες. Στην τελευταία θέση, τις 5 πρώτες χρονιές έχουμε σταθερά την Πολωνία, με εξαίρεση το 2009 που εμφανίζεται η Κύπρος. Την επόμενη πενταετία έχουμε σταθερά στην τελευταία θέση τη Ρουμανία με την Πολωνία να ακολουθεί, με εξαίρεση το 2013 που αντί για την Πολωνία εμφανίζεται η Κύπρος. Εικόνα 15. Οι ροές των εξαγωγών για το έτος 2013, PROMETHEE II. Όσον αφορά την Ελλάδα, στις εξαγωγές υπάρχει αστάθεια στην πορεία της. Συγκεκριμένα, ξεκινάει από την 24 η θέση, με μία άνοδο τις επόμενες χρονιές στην 19 η και 20 η αντίστοιχα. Το 2011 ξαναπέφτει στην 24 η θέση, για να ξανά ανέβει την επόμενη στην 19 η. Από το 2013 και μετά που ήταν στην 22 η θέση έχει μια συνεχή πτώση, που καταλήγει στην 26 η θέση το 2016 και το