Τάσεις και προοπτικές στην Ελληνική Οικονομία. Νίκος Βέττας

Transcript

1 Τάσεις και προοπτικές στην Ελληνική Οικονομία Νίκος Βέττας Γενικός Διευθυντής Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (IOBE) Καθηγητής Οικονομικών Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΠΑ.ΣΥ.ΔΙ.Π. Αθήνα, 4 Δεκεμβρίου 2018

2 Ζητήματα Ανάπτυξη εισοδημάτων Δημιουργία θέσεων απασχόλησης Επενδύσεις Εξαγωγές και διεθνής ανταγωνιστικότητα

3 ΑΕΠ ΑΕΠ κατά κεφαλή (σε όρους αγοραστικής δύναμης και σε δολλάρια του 2014) Ελλάδα Ιρλανδία Ισπανία Πορτογαλία Η Ελλάδα καθίσταται μια από τις φτωχότερες χώρες στην ΕΕ. Από 14 η μεταξύ 28 χωρών το 1980, έχει πέσει σε 24 η το Σταδιακή πτώση - και πριν από την είσοδο στο Ευρώ και μετά. Ασθενείς τάσεις στην παραγωγικότητα

4 Εταιρικές επενδύσεις 20 Εταιρικές επενδύσεις ως % ΑΕΠ Ελλάδα Ισπανία Πορτογαλία EU Οι εταιρικές επενδύσεις στην Ελλάδα είναι χαμηλές. Αυξήθηκαν με την προσδοκία εισόδου στο Ευρώ, αλλά μειώθηκαν με την κρίση.

5 Βασικά Μακροοικονομικά Μεγέθη (ετήσια % μεταβολή, εκτός εάν αναφέρεται διαφορετικά) * ΑΕΠ -3,1 0,7-0,2 1,5 2,0 Ανεργία (% εργ. δυναμικού) 9,5 26,5 24,9 21,5 19,3 Ισοζύγιο Γεν. Κυβέρνησης 1 (% ΑΕΠ) -15,6-3,6-0,6 0,8 0,6 Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -14,4-1,6-1,1-0,8-1,5 Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών 1,3-1,4-1,1 1,1 0,8 Σχηματισμός Πάγιου Κεφαλαίου -13,7-2,8-0,2 9,7 0,2 1 Περιλαμβάνει τη βοήθεια στον τραπεζικό τομέα ** Προβλέψεις IOBE Πηγές: Eurostat, EL.STAT.

6 δισεκ. % ΑΕΠ Κατάρρευση επενδύσεων 80 30% ,7% 25,9% 23,6% 25,1% 23,8% 22,7%22,7% 22,3% 21,1% 64,9 59,9 54,5 54,2 48,5 45,0 46,0 43,1 59,0 18,1% 17,1% 14,7% 43,2 13,3% 38,6 12,1% 11,2% 11,9% 11,8% 10,9% 30,2 23,0 20,7 22,1 20,2 21,7 24,9 25% 20% 15% 10% 5% 0 0% Πηγές: Eurostat/ELSTAT Μέγιστο ύψος επενδύσεων το 2007 ( 64,9 δισεκ.) Υψηλότερες επενδύσεις ως % του ΑΕΠ το 2007 (25,9%) Δραματικά χαμηλότερα το 2015 ( 20,2 δισεκ. και 10,9% του ΑΕΠ)

7 Η συνολική επενδυτική δαπάνη για κατασκευαστικά έργα μειώθηκε από 33,6 δισ. το 2007 σε 9,0 δισ. το 2017 βρίσκεται δηλαδή στο ¼ του επιπέδου του 2007 (από μελέτη ΙΟΒΕ για ΣΕΠΑΚ, Νοέμβριος 2018) δισεκ. ευρώ ,3 26,0 24,4 3,2 3,5 3,8 6,9 8,5 6,0 28,9 4,7 6,8 31,4 4,6 6,5 26,8 3,0 5,4 30,9 3,1 6,1 15,1 14,0 14,6 17,4 20,3 18,4 21,7 33,6 3,3 5,4 24,8 29,4 3,6 7,0 18,9 15,2 11,2 9,6 Οι ετήσιες επενδύσεις σε κατοικίες υποχώρησαν κατά 95,4% και διαμορφώθηκαν το 2017 σε 1,1 δισ., έναντι 24,8 δισ. το Επομένως, σχεδόν το σύνολο της πτώσης των συνολικών επενδύσεων για κατασκευαστικά έργα οφείλεται στη συρρίκνωση των επενδύσεων σε κατοικίες 26,4 3,3 7,9 20,1 3,1 5,7 16,7 2,5 4,6 14,0 12,2 2,1 3,0 5,9 5,0 5,9 4,1 9,1 8,0 9,5 9,0 3,3 3,0 3,6 3,8 3,9 3,6 4,7 4,0 1,9 1,4 1,2 1, Κατοικίες Λοιπές Κατασκευές ΠΔΕ Σύνολο Πηγή: Eurostat, Εθνικοί Λογαριασμοί, Κρατικοί Προϋπολογισμοί και Απολογισμοί. *Τα ποσά του Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων (ΠΔΕ) αφορούν μόνο την κατασκευή και τη συντήρηση έργων και όχι τη συνολική δαπάνη του ΠΔΕ. Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών

8 Οι επενδύσεις σε κατοικίες αντιστοιχούσαν το 2017 στο 0,6% του ΑΕΠ, έναντι 10,8% το 2007, ενώ οι επενδύσεις σε λοιπές κατασκευές διαμορφώθηκαν κοντά στο 2% το 2017, όπως και το ΠΔΕ % ΑΕΠ % Συνολικών επενδύσεων 12% 45% 10% 40% 35% 8% 30% 6% 25% 20% 16,2% 4% 15% 2% 2,0% 2,0% 10% 5% 4,6% 0% 0,6% 0% Κατοικίες ΠΔΕ Λοιπές Κατασκευές Κατοικίες ΠΔΕ Λοιπές Κατασκευές Η πτώση στις επενδύσεις σε κατοικίες περιόρισε το μερίδιό τους στις συνολικές επενδύσεις από 41,6% το 2007 σε μόλις 4,6% το 2017 Πηγή: Eurostat. Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών

9 εκατοστιαίες μονάδες Οι επενδύσεις σε κατοικίες λειτουργούσαν ενισχυτικά στο ΑΕΠ τα περισσότερα έτη πριν το 2007, ωστόσο μετά το 2008 η μείωσή τους συνέβαλε αρνητικά στη διαμόρφωση του ΑΕΠ, επιταχύνοντας την πτώση του 10% Επίδραση των συνιστωσών του ΑΕΠ στον ρυθμό μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας, % 0% -5% -10% -15% Καθαρές Εξαγωγές Επενδύσεις σε Κατοικίες Κατανάλωση Επενδύσεις σε λοιπές Κατασκευαστικές Δραστηριότητες Λοιπές Επενδύσεις ΑΕΠ Πηγή: Eurostat. Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών

10 % Η ύφεση επηρέασε τις επενδύσεις σε κατοικίες σε όλη την Ευρώπη, ωστόσο η πτώση τους στην Ελλάδα ήταν τριπλάσια Μεταβολή Επενδύσεων σε κατοικίες Επενδύσεις σε κατοικίες (% ΑΕΠ) 40% 20% 0% -20% -40% -60% -80% -100% 24,7% 24,1% 10,8% -12,7% -37,4% -93,4% Ελλάδα ΕΕ28 Νότιες Χώρες ,7 4,4 0, Ελλάδα ΕΕ28 Νότιες χώρες Σε ΕΕ28 και Νότιες Χώρες η πτώση των επενδύσεων «διόρθωσε» την άνοδο μέχρι το 2008 Η προσέγγιση του μέσου όρου των Νοτίων Χωρών για το 2016 (4,4%) απαιτεί περίπου επιπλέον 6,5 δισεκ. ευρώ επενδύσεων σε κατοικίες σε ετήσια βάση Πηγή: Eurostat. *(Ιταλία, Κύπρος, Πορτογαλία, Ισπανία) Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών

11 2007Q1 2008Q1 2009Q1 2010Q1 2011Q1 2012Q1 2013Q1 2014Q1 2015Q1 2016Q1 2017Q1 Ιαν-02 Δεκ-02 Νοε-03 Οκτ-04 Σεπ-05 Αυγ-06 Ιουλ-07 Ιουν-08 Μαϊ-09 Απρ-10 Μαρ-11 Φεβ-12 Ιαν-13 Δεκ-13 Νοε-14 Οκτ-15 Σεπ-16 Αυγ =100 % ετήσια μεταβολή Η οικοδομική δραστηριότητα είναι στάσιμη σε πολύ χαμηλό επίπεδο Δείκτης παραγωγής οικοδομικών έργων (κτηρίων), Α τρίμηνο Γ τρίμηνο % 40% 20% 0% -20% -40% Επιχειρηματικές προσδοκίες κλάδου Κατασκευών, Ιαν.2002 Δεκ % -100 % ετήσια μεταβολή Δείκτης (2010=100) ΕΕ28 Ελλάδα Οι προσδοκίες των κατασκευαστικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα παραμένουν αρνητικές και χωρίς σαφή τάση ανάκαμψης Αντίθετα, στην ΕΕ28 οι προσδοκίες βελτιώνονταν σταδιακά μετά το 2013 και για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία έγιναν θετικές το τελευταίο τρίμηνο του 2017 Πηγή: Eurostat Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών

12 Εμπορικό ισοζύγιο (αγαθά - υπηρεσίες) δισεκ ,9-4,2-4,5-3,2-5,0-5,7-5,4-13,5-19,3-23,9-31, Ισοζύγιο Εισαγωγές αγαθών - υπηρεσιών (τιμές 2010) Εξαγωγές αγαθών - υπηρεσιών (τιμές 2010) Πηγή: AMECO