ΤΕΧΝΙΚΕΣ. Δ. Κατάλογος Ιδιοτήτων. 1. Τι είναι ο Κατάλογος Ιδιοτήτων;

Transcript

1 ΤΕΧΝΙΚΕΣ Δ. Κατάλογος Ιδιοτήτων 1. Τι είναι ο Κατάλογος Ιδιοτήτων; Ο Κατάλογος ιδιοτήτων είναι μια τεχνική που χρονολογείται από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 αναλύει ένα υπάρχον προϊόν ή σύστημα, σε διάφορα μέρη-ιδιότητες και έπειτα εντοπίζει τρόπους για να επιτευχθεί κάθε μέρος- ιδιότητα. Αντίστροφα, παρακινεί διαφορετικούς τρόπους αλλαγής, τροποποίησης ή βελτίωσης της κάθε ιδιότητας και μετά τις επανασυνδέει, ώστε να προκύψουν νέες μορφές του προϊόντος ή συστήματος. [1]. Ο κατάλογος ιδιοτήτων είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους δημιουργίας ιδεών ειδικά για τα πολυδιάστατα προβλήματα\προκλήσεις. Εάν σας ζητηθεί να παράγετε ιδέες ή λύσεις για μια πολύπλοκη πρόκληση, το πρώτο βήμα είναι να καταγράψετε όλες τις ιδιότητες της πρόκλησης αυτής. Οι ιδιότητες μπορεί να είναι: Φυσικές, Νοητικές, Συναισθηματικές, Κοινωνικές, κ.λ.π. (ανάλογα με την δυσκολία της πρόκλησης). Με αυτόν τον τρόπο, μπορείτε να εστιάσετε σε κάθε ιδιότητα ξεχωριστά [2]. Η συνήθης διαδικασία είναι η επιλογή ένα υπάρχοντος προϊόντος ή υπηρεσίας και η καταγραφή όλων των ιδιοτήτων του. Για παράδειγμα, ένας φακός μπορεί να περιγραφεί σαν ένας μακρύς, κυλινδρικός σωλήνας από πλαστικό, που λειτουργεί με μπαταρίες για να ανάψει η λυχνία του όταν κάποιος πατήσει τον διακόπτη, όπου η λυχνία προστατεύεται από διάφανο, πλαστικό κάλυμμα. Εξετάζοντας καθένα από αυτά τα χαρακτηριστικά, μπορεί να οδηγηθούμε σε νέες ιδέες: Γιατί έχει το συγκεκριμένο σχήμα; Γιατί είναι από πλαστικό υλικό; Θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς διακόπτη ή να μη χρειάζεται μπαταρίες; Τέτοιου είδους ερωτήματα μπορούν να οδηγήσουν σε νέα προϊόντα που να απευθύνονται σε εντελώς διαφορετικές και καινούριες αγορές [2]. Ο κατάλογος ιδιοτήτων είναι μια ιδιαίτερα χρήσιμη τεχνική για βελτίωση ποιότητας πολύπλοκων προϊόντων, διαδικασιών ή υπηρεσιών και μπορεί να συνδυαστεί αποτελεσματικά μαζί με κάποιες άλλες τεχνικές, κυρίως τον Καταιγισμό Ιδεών (Brainstorming), την Μορφολογική Ανάλυση (Morphological Analysis) και την Ανάλυση Matrix (Matrix Analysis). Το γεγονός αυτό επιτρέπει σε εσάς και την ομάδα σας να εστιάσετε σε ένα συγκεκριμένο μέρος προϊόντος ή διαδικασίας και να ανακαλύψετε νέους συνδυασμούς πριν προχωρήσετε στην δημιουργία πλήθους ιδεών. [3]. Η διαδικασία του καταλόγου ιδιοτήτων χρησιμοποιείται συχνά από τα τμήματα Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α) πολλών εταιρειών και κυρίως αυτών που αναπτύσσουν διαρκώς καινοτόμα προϊόντα, έτσι ώστε να έχουν ένα πλεονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους [5]. 87

2 2. Πώς εφαρμόζεται; Αυτή η μέθοδος εστιάζει στον εντοπισμό ιδιοτήτων μιας διαδικασίας ή ενός προϊόντος και στην εύρεση τρόπων βελτίωσης μίας ή περισσοτέρων από αυτές τις ιδιότητες. [6]. Έχετε υπόψη σας ότι οι συγκεκριμένες ιδιότητες μπορεί να αποτελούν μέρη, χαρακτηριστικά ή ακόμη και στοιχεία σχεδίασης του προϊόντος, υπηρεσίας ή στρατηγικής που επεξεργάζεστε. Για να έχει η τεχνική σωστό αποτέλεσμα: Πρώτον, συστήνεται να Εντοπίσετε το προϊόν\διαδικασία\υπηρεσία ή τα στοιχεία του προϊόντος/διαδικασίας/υπηρεσίας που δεν σας ικανοποιούν ή επιθυμείτε να βελτιώσετε. Κάνετε μια λίστα είτε των στοιχείων ενός προϊόντος ή υπηρεσίας, είτε των στοιχείων της οργανωσιακής στρατηγικής της εταιρείας. Για παράδειγμα, οι ιδιότητες ενός μολυβιού είναι το υλικό λαβής, το υλικό, η σκληρότητα και το πάχος της μύτης, η ποιότητα, το χρώμα, το βάρος, η τιμή, κ.λ.π. Πιθανές ιδιότητες ενός τηλεοπτικού σεναρίου είναι οι ρόλοι, οι σκηνές δράσης, οι τοποθεσίες γυρισμάτων, ο καιρός, κ.λ.π. Για μια αξιολόγηση μάρκετινγκ, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ιδιότητες των αγορών στις οποίες απευθύνεστε, χρήσεις του προϊόντος σας, διαθέσιμα κανάλια διανομής, προσβάσιμες δυνατότητες, κ.λ.π. Καταγράψετε όλα τα στοιχεία (π.χ. υλικό, χρώμα, βάρος, χρήση προϊόντος, σχέδιο) τα οποία μπορούν να περιγραφούν από συγκεκριμένες ιδιότητες. Επιλέξετε ορισμένες από αυτές τις ιδιότητες που θεωρείτε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες ή σημαντικές. Δεύτερον, Σχεδιάστε έναν πίνακα Καταχωρείστε τα στοιχεία\ιδιότητες σαν επικεφαλίδες στον πίνακα Βρείτε και καταχωρείστε όσο το δυνατόν περισσότερες παραλλαγές ιδιοτήτων στις στήλες κάθε επικεφαλίδας. Παράδειγμα 1[7]: Πρέπει να φωταγωγηθούν οι δρόμοι στο ιστορικό κέντρο μιας πόλης. Πώς μπορεί ο κατάλογος ιδιοτήτων να εφαρμοστεί σε αυτή την περίπτωση; Μπορούν να εντοπιστούν τα ακόλουθα στοιχεία: η παροχή ενέργειας, το είδος του φανοστάτη, το υλικό των στήλων, το μέγεθος του φανοστάτη, η ένταση φωτισμού, ο τρόπος τοποθέτησης. Παροχή ενέργειας Ηλεκτρικό ρεύμα από το δίκτυο της πόλης Ηλιακό φωτοβολταϊκό σύστημα Είδος Φανοστάτη Υλικό στήλων Μέγεθος Φανοστάτη Ένταση φωτισμού Τρόπος τοποθέτησης φωτισμού σύγχρονο κεραμικό υλικό μεγάλο υψηλή εναλλασσόμενη μεσαιωνικού στυλ ξύλο μεσαίο μέτρια Αιωρούμενος πάνω από δρόμους Υδάτινη ενέργεια πρωτοποριακό στυλ μέταλλο χαμηλό χαμηλή Αιωρούμενος μεταξύ κτιρίων Αιολική ενέργεια πέτρα λεπτό εναλλασσόμενη Προσαρτημένος σε κτίρια Φυσικό αέριο μπαμπού Κινητός Πετρέλαιο γυαλί Οργανικές ουσίες πλαστικό Μπαταρίες Στερεά καύσιμα Οργανική ενέργεια 88

3 Tρίτον, είναι απαραίτητο να: Εντοπίσετε εναλλακτικές μεθόδους για να επιτύχετε την κάθε ιδιότητα, είτε κάνοντας μια απλή έρευνα, είτε μέσω κάποιας τεχνικής παραγωγής ιδεών π.χ. καταιγισμός ιδεών. περίσταση. Εάν προσπαθήσουμε να αγνοήσουμε μια ή περισσότερες από αυτές τις «δεδομένες» προϋποθέσεις, ή τους δώσουμε άλλα χαρακτηριστικά, τότε θα προκύψουν απίστευτα δημιουργικές λύσεις![9]. Ο κατάλογος ιδιοτήτων είναι μια δημιουργική μέθοδος εύρεσης νέων ιδεών για την επίλυση προβλημάτων και για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων. Έτσι λοιπόν, η συγκεκριμένη τεχνική μπορεί να συνδυαστεί ιδιαίτερα αποτελεσματικά με μια συνεδρία καταιγισμού ιδεών. Η κεντρική ιδέα είναι να «ξεχάσετε» ό,τι γνωρίζετε για το πώς θα φτάσετε σε μια πιθανή λύση. Συνδυάσετε μία ή περισσότερες από αυτές τις εναλλακτικές μεθόδους και προσπαθήσετε να ανακαλύψετε μια καινούρια προσέγγιση του προϊόντος ή της διαδικασίας με τα οποία καταπιάνεστε. Για παράδειγμα, πιθανοί συνδυασμοί αποτελούν τα εξής: το ηλιακό φωτοβολταϊκό σύστημα με λαμπτήρα σύγχρονου στυλ, ξύλο για υλικό των στήλων, μεσαίο μέγεθος, μέτρια ένταση φωτισμού και η στήλη τοποθετημένη σταθερή στο έδαφος. Εξετάσετε κατά πόσο είναι εφικτό να εφαρμοστούν οι εναλλακτικές που συνδυάσατε. Παράδειγμα 2[8]: Οι ιδιότητες ενός γραφείου εξυπηρέτησης πελατών περιλαμβάνουν τις ώρες που ανοίγει, την καλή και φιλική εξυπηρέτηση και την ύπαρξη ενημερωτικών εντύπων. Θα μπορούσατε να αλλάξετε τις ώρες λειτουργίας και να ανοίγει τα σαββατοκύριακα (αλλά να κλείνει τις ώρες που η κίνηση είναι μειωμένη). Η φιλική διάθεση θα μπορούσε να ενισχυθεί εάν υπήρχε ένα αρχείο των πελατών που εξυπηρετήθηκαν και έπειτα μια διερευνητική επικοινωνία μαζί τους ως προς την έκβαση και την ποιότητα εξυπηρέτησης (τυχόν πρόβλημα, κλπ.). Και ούτω καθεξής. 3. Ποιοι είναι οι παράγοντες επιτυχίας; (Πρέπει και Δεν Πρέπει) Ο τρόπος σκέψης μας συχνά περιορίζεται σε αναμενόμενες προσδοκίες και προβλέψιμα χαρακτηριστικά. Για να υπάρξει καινοτομία, πρέπει να αμφισβητήσουμε αυτά τα συνηθισμένα χαρακτηριστικά. Πολύ συχνά, όταν πρόκειται να λύσουμε κάποιο πρόβλημα, θεωρούμε «δεδομένες»τις απαιτούμενες προϋποθέσεις χωρίς να αναλογιζόμαστε εάν είναι όντως κατάλληλες για την Θα πρέπει να «χωρίσετε» ένα υπάρχον προϊόν, υπηρεσία ή σύστημα, στα «στοιχεία» που το αποτελούν. Αναρωτηθείτε: «Αυτό το στοιχείο προϊόντος ή δομής, είναι απαραίτητο για την λειτουργία τους;» Τα στοιχεία έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά\ιδιότητες (μορφή, υλικό κ.λ.π.). Θα μπορούσε κάποιο στοιχείο να δημιουργηθεί με διαφορετικό τρόπο; Τι συμβαίνει όταν συνδυάζουμε στοιχεία με αλλαγμένες ιδιότητες; Για αυτόν το λόγο, τα στοιχεία και οι πιθανές ιδιότητες καταγράφονται σε έναν πίνακα. Πιθανόν να καταλήξουμε σε «συνδυασμούς» που ξαφνιάζουν βέβαια, δεν θα είναι επιτυχημένοι όλοι οι συνδυασμοί, μερικοί από αυτούς όμως θα οδηγήσουν σε εντελώς καινούρια προϊόντα, υπηρεσίες και δομές. A Κατάλογος Ιδιοτήτων -Διαστάσεων που εφαρμόζεται σε διάφορα προϊόντα [10]. Βάρος Αντοχή στη σκουριά Μήκος Χρώμα Αντοχή στο νερό Υλικά Στυλ Ανθεκτικότητα Αντοχή στους κραδασμούς Αντοχή στην υψηλή θερμοκρασία Εκρηκτικότητα Ευφλεκτότητα Άρωμα Ημιδιαύγεια Πλευστότητα Δυνατότητα ανάρτησης Δυνατότητα Επαναφόρτισης Ελαστικότητα Δυνατότητα Σφυρηλάτησης Συμπιεστικότητα ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ 89

4 4. Μελέτη περίπτωσης Η κατασκευή ενός καινούριου λαμπτήρα [1]. Η αρχή θα μπορούσε να γίνει κάνοντας μια μορφολογική ανάλυση (morphological analysis). ΒΗΜΑ 1 ο Εντοπίστε τις ιδιότητες του νέου προϊόντος. Πιθανές ιδιότητες ενός λαμπτήρα είναι η παροχή ρεύματος, το είδος, η ένταση φωτισμού, το μέγεθος, το στυλ, το στόμιο, το υλικό, η σκίαση, κ.λ.π. Τοποθετείστε τις σαν επικεφαλίδες στηλών σε έναν πίνακα ΒΗΜΑ 2 ο Βρείτε πιθανές παραλλαγές για κάθε ιδιότητα εφαρμόζοντας καταιγισμό ιδεών. ΒΗΜΑ 3 ο Δημιουργείστε έναν πίνακα. Παροχή Ρεύματος Είδος Λαμπτήρα Ένταση Φωτισμού Μπαταρία Αλογόνου Χαμηλή Μέγεθος Στυλ Στόμιο Υλικό Πολύ Μεγάλο Μοντέρνο Μαύρο Μέταλλο Δίκτυο Λάμπα Μεσαία Μεγάλο Αντίκα Άσπρο Κεραμικό Ηλιακή Ημέρας Υψηλή Μεσαίο Ρωμαϊκό Μεταλλικό Τσιμέντο Γεννήτρια Χρωματιστός Στρόφαλος Εναλλασσόμενη Μικρό Μέγεθος παλάμης Πολύ μοντέρνο Τερακότα Κόκαλο Βιομηχανικό Σμάλτο Γυαλί Αέριο Ethnic Φυσικό Ξύλο Πετρέλαιο/ Λάδι Ύφασμα Πέτρα Φλόγα Πλαστικό ΒΗΜΑ 4 ο Κάντε διαφορετικούς συνδυασμούς. Ενδιαφέροντες πιθανοί συνδυασμοί είναι: Ηλιακή ενέργεια/μπαταρία, μεσαία ένταση, λάμπα ημέρας χρησιμοποιείται πιθανόν σε καταστήματα για να φαίνονται καθαρά τα χρώματα των προϊόντων προς πώληση π.χ. ρούχα Μεγάλα τοξοειδή φώτα χρησιμοποιούνται σε αναπτυσσόμενες χώρες, ή όταν η παροχή ρεύματος δεν είναι προσβάσιμη Μια κεραμική λάμπα πετρελαίου Ρωμαϊκού στυλ χρησιμοποιείται σε εστιατόρια με συγκεκριμένη διακόσμηση, επαναφέροντας μετά από 2000 χρόνια τις λάμπες ελαιολάδου, ή Μια κανονική επιτραπέζια λάμπα που έχει σχεδιαστεί να βαφτεί, να ταπετσαριστεί ή να επενδυθεί με ύφασμα, έτσι ώστε να ταιριάζει απόλυτα στο στυλ ενός δωματίου. 90

5 5. Βιβλιογραφία Άρθρα: [2] Elizabeth D. Smolensky and Brian H. Kleiner, 1995, How to train people to think more creatively, Management Development Review, Volume 8 Number 6 pp Ιστοσελίδες: [1] [3] psolving.htm [4] 2570/family/the_elements_of_creativity_attributes_ listing_method.html [5] elements-of-creativity-attributes.html [6] view.asp?article_id=55&sid=0. [7] ngnewproductsandservices.htm 6. Γλωσσάριο Ο Καταιγισμός Ιδεών (Brainstorming) είναι μια ομαδική τεχνική δημιουργικότητας προορισμένη να δημιουργεί πλήθος ιδεών για την επίλυση κάποιου προβλήματος. Η Μορφολογική Ανάλυση ή Γενική Mορφολογική Ανάλυση (Morphological Analysis) είναι μια μέθοδος που αναπτύχθηκε από τον Fritz Zwicky (1967, 1969) για να ερευνήσει όλες τις πιθανές λύσεις σε ένα πολυδιάστατο, μη-ποσοτικό, σύνθετο πρόβλημα. Η Μέθοδος Ανάλυσης Matrix (Matrix Analysis) μπορεί να εφαρμοστεί στην ανάλυση πειραματικών δεδομένων σχετικά με την δομή της ομάδας, όταν αυτά τα δεδομένα υποδεικνύουν σχέσεις που απεικονίζονται με γραμμικά διαγράμματα όπως τα κοινωνιογράμματα. [8] lg03-creat/learngroup_creat_follow-up/ramon-vullings-creativity_tool_catalogue.pdf [9] [10] Chapters%209&11.ppt 7. Λέξεις-κλειδιά κατάλογος ιδιοτήτων ποιοτική βελτίωση καταιγισμός ιδεών καινοτομία προϊόντων τεχνικές δημιουργικότητας παραγωγή ιδεών 8. Ερωτήσεις ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Ερωτήση 1: Κάντε μια λίστα με τα βήματα της τεχνικής καταλόγου ιδιοτήτων. 91

6 Ερωτήση 2: Ποιες άλλες τεχνικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με τον κατάλογο ιδιοτήτων; Ερωτήση 3: Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της συγκεκριμένης τεχνικής στην ανάπτυξη ενός νέου προϊόντος; Ερωτήση 4: Ποιο από τα παρακάτω στοιχεία ανήκει σε ένα κατάλογο διαστάσεων - ιδιοτήτων ενός καινούριου φανοστάτη: Μπαταρία Είδος Λάμπας Κόστος Επιλογή Απάντηση: Μπαταρία, Είδος Λάμπας