Διεθνής Έκθεση των ΗΠΑ για τη Θρησκευτική Ελευθερία για το 2014

Transcript

1 Διεθνής Έκθεση των ΗΠΑ για τη Θρησκευτική Ελευθερία για το 2014 Κυπριακή Δημοκρατία Σύνοψη Το σύνταγμα κατοχυρώνει την ελευθερία της λατρείας, διδασκαλίας και άσκησης της θρησκείας κάθε ατόμου. Παραχωρεί στην Εκκλησία της Κύπρου το αποκλειστικό δικαίωμα να ρυθμίζει και να διαχειρίζεται τις εσωτερικές της υποθέσεις. Παραχωρήθηκε πρόσβαση σε Τουρκοκύπριους σε θρησκευτικούς χώρους στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές, συμπεριλαμβανομένης και επίσκεψης 1000 περίπου Τουρκοκυπρίων και αλλοδαπών στο τέμενος Χαλά Σουλτάν για να προσευχηθούν για τους εορτασμούς του Ραμαζανίου (Ραμαζάνι Μπαϊράμ). Έξι τεμένη στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές ήταν ανοικτά και για τις πέντε καθημερινές προσευχές και διέθεταν τις αναγκαίες υποδομές για το πλύσιμο. Η κυβέρνηση δεν παραχώρησε άδεια σε θρησκευτικές ομάδες για την αναβάθμιση τεμένων. Η διεύθυνση των Κεντρικών Φυλακών τροποποίησε τους κανονισμούς των φυλακών ώστε να επιτρέπονται οι επισκέψεις από εκπροσώπους οποιασδήποτε θρησκευτικής ομάδας. Οι ηγέτες των κυριότερων θρησκευτικών ομάδων της νήσου συνέχισαν τις συναντήσεις και τις επισκέψεις τους σε χώρους λατρείας ένθεν και ένθεν της «πράσινης γραμμής». Ο Αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας της Κύπρου κάλεσε τον Μουφτή της Μουσουλμανικής κοινότητας να επισκεφτεί αρκετά τεμένη στο νότο τα οποία ήταν κλειστά για περισσότερο από 40 χρόνια. Η Εβραϊκή κοινότητα κατήγγειλε περιστατικά καταστροφής περιουσίας και λεκτικής παρενόχλησης κατά τη διάρκεια Εβραϊκών θρησκευτικών γιορτών. Ο αντιπρόεδρος Biden είχε στην Κύπρο μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης τον Μάιο με τον Αρχιεπίσκοπο της Εκκλησίας της Κύπρου, τον Μουφτή, τον Μαρωνίτη Αρχιεπίσκοπο, τον Αρμένιο Αρχιεπίσκοπο και τον Εκπρόσωπο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στην Κύπρο για την προώθηση του θρησκευτικού διαλόγου και της ανεξιθρησκείας. Μέλη του προσωπικού της Πρεσβείας συναντήθηκαν με την κυβέρνηση, ΜΚΟ, διεθνείς οργανώσεις και θρησκευτικούς ηγέτες για να συζητήσουν θέματα θρησκευτικής ελευθερίας συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε θρησκευτικούς χώρους σε ολόκληρη τη νήσο. Αξιωματούχοι της Πρεσβείας επισκέφτηκαν χώρους θρησκευτικής σημασίας και ενθάρρυναν τους θρησκευτικούς ηγέτες να πραγματοποιήσουν αμοιβαίες επισκέψεις σε χώρους θρησκευτικής σημασίας και στις δύο πλευρές της «πράσινης γραμμής». 1

2 Μέρος Ι. Θρησκευτική Δημογραφία Η Κυβέρνηση των ΗΠΑ εκτιμά ότι ο συνολικός πληθυσμός της νήσου ανέρχεται σε 1,2 εκατομμύρια (εκτίμηση Ιουλίου 2014). Σύμφωνα με απογραφή που έγινε τον Οκτώβριο του 2011 από την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο πληθυσμός στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές είναι πέραν των 858,000. Σύμφωνα με πληροφορίες από την απογραφή του 2011 που δόθηκαν στη δημοσιότητα τον Μάιο, 89% του πληθυσμού στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές είναι Ελληνορθόδοξοι Χριστιανοί και 1.8% Μουσουλμάνοι. Άλλες θρησκευτικές ομάδες είναι Ρωμαιοκαθολικοί, Προτεστάντες, Μαρωνίτες Καθολικοί, Αρμένιοι Ορθόδοξοι, Εβραίοι, Μάρτυρες του Ιεχωβά, Μπαχάι και Βουδιστές. Οι περισσότεροι από τους Εβραίους είναι μόνιμοι κάτοικοι γεννημένοι στο εξωτερικό. Μέρος ΙΙ. Θέση της Κυβέρνησης για το Σεβασμό της Θρησκευτικής Ελευθερίας Νομικό Πλαίσιο Το σύνταγμα προστατεύει το δικαίωμα των ατόμων να ομολογούν την πίστη τους και προνοεί την ελευθερία της λατρείας, τη διδασκαλία, την άσκηση, ή την τήρηση των τύπων, είτε ατομικά είτε συλλογικά, κατ ιδίαν ή δημόσια. Το σύνταγμα καθορίζει ότι όλες οι θρησκείες των οποίων τα δόγματα, ή οι ιεροτελεστίες δεν είναι μυστικές είναι ελεύθερες και ίσες ενώπιον του Νόμου. Προστατεύει το δικαίωμα του καθενός να αλλάξει τη θρησκεία του και απαγορεύει τη χρήση φυσικού ή ηθικού εξαναγκασμού προσώπου να αλλάξει η να εμποδιστεί από του αλλάξει τη θρησκεία του. Το σύνταγμα καθορίζει ότι η Εκκλησία της Κύπρου έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να ρυθμίζει και διοικεί τις εσωτερικές της υποθέσεις και περιουσίας της σύμφωνα με τους Ιερούς της Κανόνες και τον Καταστατικό της Χάρτη. Δια νόμου, η Εκκλησία της Κύπρου καταβάλλει φορολογία μόνο για εμπορικές δραστηριότητες. Το σύνταγμα καθορίζει κατευθυντήριες γραμμές για το Βακούφιο, τον Μουσουλμανικό θεσμό που ρυθμίζει τις θρησκευτικές δραστηριότητες των Τουρκοκυπρίων. Το Βακούφιο απαλλάσσεται επίσης από τη φορολογία και έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να ρυθμίζει και να διαχειρίζεται τις εσωτερικές υποθέσεις και την περιουσία του σύμφωνα με τους νόμους και τις αρχές του. Καμία νομοθετική, εκτελεστική ή άλλη πράξη δεν επιτρέπεται να παραβαίνει ή να επεμβαίνει στην Εκκλησία της Κύπρου ή το Βακούφιο. Το Βακούφιο λειτουργεί μόνο στις περιοχές υπό Τουρκοκυπριακή διοίκηση και δεν διαχειρίζεται τα τεμένη που βρίσκονται στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση 2

3 περιοχές η κυβέρνηση έχει το ρόλο του κηδεμόνα για αυτά. Τα τεμένη στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές τυγχάνουν οικονομικής στήριξης από την κυβέρνηση. Το σύνταγμα αναγνωρίζει άλλες τρεις θρησκευτικές ομάδες: τους Μαρωνίτες Καθολικούς, τους Αρμένιους Ορθόδοξους και τους Λατίνους (Κύπριους Ρωμαιοκαθολικούς). Όλες οι θρησκευτικές ομάδες απαλλάσσονται από τη φορολογία και δικαιούνται κρατικής χορηγίας για τα θρησκευτικά τους ιδρύματα. Άλλες θρησκευτικές ομάδες οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στις πέντε που αναγνωρίζονται από το σύνταγμα δεν απαιτείται να εγγραφούν. Για να προβούν όμως σε χρηματοοικονομικές συναλλαγές και να διατηρούν τραπεζικούς λογαριασμούς πρέπει να εγγραφούν ως μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί. Για να εγγραφεί μια θρησκευτική ομάδα πρέπει να υποβάλει μέσω δικηγόρου αίτηση η οποία να δηλώνει τον σκοπό της και να παρέχει τα ονόματα των μελών του διοικητικού συμβουλίου της. Οι θρησκευτικές ομάδες οι οποίες είναι εγγεγραμμένες ως μη κερδοσκοπικές οργανώσεις απαλλάσσονται από τη φορολογία και υποχρεούνται να παρέχουν ετήσιες εκθέσεις δεν δικαιούνται κρατικής χορηγίας. Οι αλλοδαποί ιεραπόστολοι πρέπει να λαμβάνουν και περιοδικώς να ανανεώνουν άδειες παραμονής για να μπορούν να ζουν στη χώρα. Η κυβέρνηση απαιτεί τη διδασκαλία της Ελληνορθόδοξης πίστης στα δημόσια σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το Υπουργείο Παιδείας δύναται να απαλλάξει μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που ανήκουν σε άλλες θρησκευτικές ομάδες από τη συμμετοχή τους σε θρησκευτικές λειτουργίες και μαθήματα μετά από αίτημα των κηδεμόνων τους, όμως, τα παιδιά Ελληνορθόδοξης πίστης δεν έχουν αυτή την επιλογή. Όλοι οι μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δύναται να απαλλαχθούν από το υπουργείο από το μάθημα των θρησκευτικών για λόγους θρησκείας ή συνειδήσεως και δύναται να απαλλαγούν από τη συμμετοχή σε θρησκευτικές λειτουργίες για οποιοδήποτε λόγο μετά από αίτημα των κηδεμόνων τους, ή μετά από δικό τους αίτημα αν είναι άνω των 16 ετών. Η νομοθεσία προνοεί την ύπαρξη ανεξάρτητου επιτρόπου διοικήσεως επιφορτισμένου με το καθήκον να προστατεύει τα δικαιώματα των πολιτών από πράξεις ή αποφάσεις της κυβέρνησης οι οποίες είναι ενάντιες προς τον νόμο, παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, ή δεν αποτελούν πρέπουσα διοικητική συμπεριφορά. Οι αντιρρησίες συνειδήσεως για θρησκευτικούς λόγους απαλλάσσονται από το ενεργό στρατιωτική θητεία και από την υπηρεσία εφέδρων στην Εθνική Φρουρά αλλά πρέπει να υπηρετήσουν μια εναλλακτική θητεία. Υπάρχουν δύο επιλογές για τους αντιρρησίες συνειδήσεως: άοπλη στρατιωτική θητεία η οποία είναι κατά το μέγιστο πέντε μήνες μεγαλύτερη από την κανονική των 24 μηνών, ή κοινωνική 3

4 υπηρεσία η οποία είναι κατά το μέγιστο εννέα μήνες μεγαλύτερη από την κανονική θητεία, αλλά προϋποθέτει λιγότερες ώρες ημερησίως. Κυβερνητικές Πρακτικές Παραχωρήθηκε πρόσβαση σε Τουρκοκυπρίους σε θρησκευτικούς χώρους στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές όμως οι ηγέτες της Μουσουλμανικής κοινότητας δήλωσαν ότι η κυβέρνηση δεν τους είχε παραχωρήσει πλήρη πρόσβαση ούτε και τη διαχείριση των τεμένων που βρίσκονταν σε χώρους πολιτιστικής κληρονομιάς. Οκτώ τεμένη ήταν ανοικτά στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές. Έξι από αυτά ήταν διαθέσιμα και για τις πέντε καθημερινές προσευχές και είχαν την αναγκαία υποδομή για το πλύσιμο. Ένας μουσουλμάνος ηγέτης ζήτησε, αλλά δεν του έχει δοθεί ακόμα, άδεια για να προβεί σε βελτιώσεις στα τεμένη που λειτουργούν. Οι Τουρκοκύπριοι δήλωσαν ότι το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων διατηρούσε το Τέμενος Χαλά Σουλτάν ανοικτό μόνο κατά το συμβατικό ωράριο των μουσείων περιορίζοντας έτσι την πρόσβαση σε αυτό μόνο για δύο από τις πέντε καθημερινές προσευχές. Ο ιμάμης έπρεπε να ζητήσει άδεια από το Υπουργείο Εσωτερικών για να ανοίγει το τέμενος μετά τις 5:00 μμ. Για να περάσουν την «πράσινη γραμμή» χωρίς ελέγχους ταυτότητας και να επισκεφθούν θρησκευτικούς χώρους οι Τουρκοκύπριοι έπρεπε να υποβάλουν τα αιτήματά τους στην UNFICYP η οποία στη συνέχεια διευκόλυνε τη διαδικασία έγκρισης από την κυβέρνηση. Η UNFICYP ανέφερε ότι από τα τρία αιτήματα που υποβλήθηκαν από τις Τουρκοκυπριακές αρχές, δύο προσκυνήματα στο Τέμενος Χαλά Σουλτάν εγκρίθηκαν, αλλά το αίτημα εορτασμού του Κουρμπάν Μπαϊράμ (Eid Al Adha /Η Γιορτή των Θυσιών) στο Τέμενος Χαλά Σουλτάν δεν έλαβε χώρα, λόγω της απουσίας συμφωνίας για το σημείο διέλευσης που θα χρησιμοποιείτο για το σκοπό αυτό. Κατά τη διάρκεια του έτους, η κυβέρνηση διευκόλυνε τη διέλευση χιλιάδων Τουρκοκυπρίων και αλλοδαπών νότια της «πράσινης γραμμής» για να επισκεφτούν το Τέμενος Χαλά Σουλτάν για προσευχές και λειτουργίες. Στις 28 Ιουλίου η αστυνομία συνόδευσε περίπου Τουρκοκύπριους, Τούρκους και άλλους αλλοδαπούς στο Τέμενος Χαλά Σουλτάν για τις προσευχές του Ραμαζανίου (Ραμαζάνι Μπαϊράμ). Στις 22 Νοεμβρίου ο Τύπος ανέφερε ότι η κυβέρνηση διευκόλυνε και πάλι τη διέλευση πέραν των Τουρκοκυπρίων και Τούρκων από τον βορρά για να γιορτάσουν την πρώτη μέρα του Ισλαμικού ημερολογίου στο Τέμενος Χαλά Σουλτάν. 4

5 Το Υπουργείο Εμπορίου ενέκρινε όλες τις αιτήσεις που υποβλήθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους από διάφορες θρησκευτικές ομάδες να εγγραφούν ως Μη Κερδοσκοπικοί Οργανισμοί. Η Διεθνής ΜΚΟ «Συνείδηση και Ειρήνη Διεθνής Φόρος» και οι Μάρτυρες του Ιεχωβά συνέχισαν να καταγγέλλουν τη μεγαλύτερης διάρκειας εναλλακτική υπηρεσία για τους αντιρρησίες συνείδησης σε σύγκριση με τη στρατιωτική θητεία, την οποία θεωρούν ως τιμωρητικό μέτρο. Σε έκθεση που ετοιμάστηκε τον Απρίλιο, η οργάνωση «Συνείδηση και Ειρήνη Διεθνής Φόρος» σημείωσε ότι η κυβέρνηση δεν είχε μειώσει τη διάρκεια της υπηρεσίας για τους αντιρρησίες συνείδησης. Η έκθεση ανέφερε επίσης ότι η υποβολή αίτησης των αντιρρησιών συνείδησης στο Υπουργείο Άμυνας δεν αποτελούσε ανεξάρτητη και αμερόληπτη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως δεν έλαβε οποιαδήποτε παράπονα από αντιρρησίες συνείδησης για τις διαδικασίες που ακολουθεί η κυβέρνηση για να επιβεβαιώσει το καθεστώς των αντιρρησιών συνείδησης και το δικαίωμα επιλογής τους για εναλλακτική στρατιωτική θητεία. Ένας αριθμός θρησκευτικών ομάδων είπε ότι η αναφερόμενη απροθυμία της κυβέρνησης να εκδώσει θεωρήσεις και άδειες παραμονής σε άτομα προερχόμενα από χώρες εκτός ΕΕ τους επηρέασε. Η Εβραϊκή κοινότητα είπε ότι εθελοντές φοιτητές αντιμετώπισαν δυσκολίες στη λήψη κυβερνητικής άδειας για να παρατείνουν την παραμονή τους και η Καθολική Εκκλησία είπε ότι είχε δυσκολίες αναφορικά με την παράταση των αδειών παραμονής του κλήρου από ξένες χώρες. Οι νεοσύλλεκτοι στρατιώτες έπρεπε να λάβουν μέρος σε κοινή προσευχή υπό την καθοδήγηση του κλήρου της Εκκλησίας της Κύπρου κατά τη διάρκεια των τελετών ορκωμοσίας. Νεοσύλλεκτοι άλλων θρησκειών, άθεοι και όσοι δεν επιθυμούσαν να δώσουν όρκο για λόγους συνειδήσεως απαλλάχτηκαν από το να σηκώσουν το χέρι τους κατά την τελετή ορκωμοσίας. Αντ αυτού σε ξεχωριστή συγκέντρωση έδωσαν υπόσχεση αφοσίωσης. Η διοίκηση των Κεντρικών Φυλακών τροποποίησε τους κανονισμούς των φυλακών ώστε να επιτρέπονται οι επισκέψεις από εκπροσώπους οποιασδήποτε θρησκευτικής ομάδας και όχι μόνο εκπροσώπους του θρησκεύματος στο οποίο δήλωσε ότι ανήκει ο φυλακισμένος κατά την εισαγωγή του στις φυλακές. Κατά τα προηγούμενα χρόνια, ορισμένοι φυλακισμένοι παραπονέθηκαν ότι η διοίκηση των φυλακών περιόριζε τα θρησκευτικά τους δικαιώματα. Η Επίτροπος Διοικήσεως πρότεινε επίσης αλλαγή της πολιτικής. Η Επίτροπος Διοικήσεως δεν ανέφερε οποιαδήποτε νέα παράπονα αναφορικά με τα θρησκευτικά δικαιώματα των φυλακισμένων. 5

6 Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά οι οποίοι στο παρελθόν ανέφεραν προβλήματα αναφορικά με την απαλλαγή των παιδιών τους από το μάθημα των θρησκευτικών, δήλωσαν ότι το Υπουργείο Παιδείας παραχώρησε όλες τις αιτούμενες απαλλαγές κατά τη διάρκεια του έτους. Ανέφεραν επίσης ότι τα παιδιά τους δεν αντιμετώπισαν δυσκολίες κατά την εξαίρεσή τους από τη συμμετοχή σε σχολικές παραστάσεις θρησκευτικού περιεχομένου. Το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως δέχθηκε ένα παράπονο ότι ένας μαθητής Μάρτυρας του Ιεχωβά ο οποίος είχε απαλλαγεί από το μάθημα των θρησκευτικών τιμωρήθηκε με την επιβολή αδικαιολόγητων απουσιών επειδή δε συμμετείχε στα μαθήματα θρησκευτικών και το Γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως διερευνούσε το παράπονο αυτό κατά το τέλος του έτους. Η Επίτροπος Διοικήσεως συνέχισε να παρακολουθεί την εφαρμογή της πολιτικής του Υπουργείου Παιδείας για τις απαλλαγές και συνέχισε τον διάλογο με το Υπουργείο Παιδείας για θέματα θρησκευτικής ελευθερίας στην εκπαίδευση. Τον Φεβρουάριο η Επίτροπος Διοικήσεως δημοσίευσε έκθεση για ένα παράπονο του 2013 που έγινε από Τουρκοκύπριους γονείς μαθητών στην Αγγλική Σχολή Λευκωσίας αναφορικά με την παράλειψη του Διοικητικού Συμβουλίου της Σχολής να συμπεριλάβει τη θρησκευτική γιορτή Κουρμπάν Μπαϊράμ ως επίσημη σχολική αργία. Η Αγγλική Σχολή ήταν το μόνο σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με δικοινοτική οργάνωση και είχε περίπου 150 Τουρκοκύπριους μαθητές που έρχονταν από τις υπό Τουρκοκυπριακή διοίκηση περιοχές. Το 2013 ο Επίτροπος Προεδρίας κάλεσε το ΔΣ της Σχολής να κηρύξει το Κουρμπάν Μπαϊράμ ως επίσημη σχολική αργία, αλλά αντ αυτού το ΔΣ αποφάσισε να δώσει σε όλους τους Μουσουλμάνους μαθητές και καθηγητές τρεις μέρες δικαιολογημένης απουσίας κατά τη διάρκεια του Κουρμπάν Μπαϊράμ. Η έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως πρότεινε στο ΔΣ της Σχολής να αναθεωρήσει την απόφασή του και να εξετάσει το ενδεχόμενο όλες οι βασικές Μουσουλμανικές γιορτές να επισημοποιηθούν ως σχολικές αργίες. Τον Σεπτέμβριο το Ανώτατο Δικαστήριο απέρριψε την αίτηση Τουρκοκύπριων γονέων για δικαστικό διάταγμα που να διατάζει την Αγγλική Σχολή να καθιερώσει το Κουρμπάν Μπαϊράμ ως επίσημη σχολική αργία. Το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η Αγγλική Σχολή δεν ήταν δημόσια αρχή και δεν ήταν υποχρεωμένη να αποδεχθεί το αίτημα των γονέων. Μέρος ΙΙΙ. Καθεστώς Κοινωνικού Σεβασμού προς τη Θρησκευτική Ελευθερία Επειδή η θρησκεία και η εθνική καταγωγή είναι συχνά στενά συνδεδεμένες είναι δύσκολο να κατηγοριοποιηθούν πολλά περιστατικά ως να βασίζονται μόνο στη 6

7 θρησκευτική ταυτότητα. Όσοι δεν ήταν μέλη της κυρίαρχης θρησκευτικής ομάδας είπαν ότι συχνά φοβόντουσαν αρνητικές κοινωνικές αντιδράσεις εάν επέλεγαν να μην συμμετάσχουν σε δημόσιες τελετές θρησκευτικής φύσης. Παρομοίως, Ελληνοκύπριοι οι οποίοι άλλαξαν από την Ελληνορθόδοξη πίστη σε άλλες θρησκείες είπαν ότι ορισμένες φορές αντιμετώπιζαν κοινωνικό εξοστρακισμό. Όμως οι σχέσεις μεταξύ της Εκκλησίας της Κύπρου και άλλων θρησκευτικών κοινοτήτων στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές αναφέρθηκαν ως εγκάρδιες. Οι εκπρόσωποι της Εβραϊκής κοινότητας ανέφεραν περιστατικά καταστροφής περιουσίας και λεκτικής παρενόχλησης. Το Κέντρο της Εβραϊκής Κοινότητας στη Λάρνακα κατήγγειλε ότι καταστράφηκε ο μετρητής του νερού στο Εβραϊκό κοιμητήριο και ότι αφαιρέθηκε δύο φορές κατά τη διάρκεια του έτους. Το κέντρο κατήγγειλε επίσης ότι τρεις από τους μαθητές του παρενοχλήθηκαν καθοδόν προς το σπίτι τους κατά τη διάρκεια της γιορτής της Σκηνοπηγίας (Sukkot). Η Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά, μία από τις δικοινοτικές ομάδες εργασίας που δημιουργήθηκαν ως μέρος της διαδικασίας των ειρηνευτικών συνομιλιών που συντονίζουν τα ΗΕ, εντόπισε μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς σε όλη τη νήσο τα οποία χρήζουν κατεπειγόντως μέτρα συντήρησης. Τα μνημεία αυτά περιλαμβάνουν τέσσερα τεμένη στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές. Την 11 η Σεπτεμβρίου η ΤΕΠΚ ανακοίνωσε την έναρξη μέτρων συντήρησης εκτάκτου ανάγκης στα τεμένη Ευρέτου και Τσερκέζοι στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές. Οι ηγέτες των κυριοτέρων θρησκευτικών ομάδων της νήσου συνέχισαν να συναντιούνται τακτικά και να επισκέπτονται χώρους λατρείας και στις δύο πλευρές της νεκρής ζώνης. Τον Φεβρουάριο όλοι οι κυριότεροι θρησκευτικοί ηγέτες συμπεριλαμβανομένου του Αρχιεπισκόπου της Εκκλησίας της Κύπρου, του Μουφτή, του Μαρωνίτη Αρχιεπισκόπου, του Αρμένιου Αρχιεπισκόπου και του Πατριαρχικού Επιτρόπου των Λατίνων στην Κύπρο προέβηκαν σε δήλωση ανακοινώνοντας την υποστήριξή τους προς την Κοινή Διακήρυξη των Ηγετών της Ελληνοκυπριακής και Τουρκοκυπριακής κοινότητας για την επανέναρξη των συντονισμένων από τα ΗΕ διαπραγματεύσεων για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Τον Μάρτιο ο Αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας της Κύπρου φιλοξένησε συνάντηση στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές για όλους τους θρησκευτικούς ηγέτες της νήσου κατά τη διάρκεια της οποίας αντάλλαξαν απόψεις για την αναστήλωση μνημείων και ιερών χώρων. Ο Αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας της Κύπρου είπε ότι όλες οι θρησκευτικές κοινότητες ενδιαφέρονται 7

8 για την αναστήλωση μνημείων και ιερών χώρων και ότι ο ίδιος και ο Μουφτής συνεργάζονται για το σκοπό αυτό. Επίσης τον Μάρτιο ο Μουφτής παρέστη στους εορτασμούς της ονομαστικής εορτής του Μαρωνίτη Αρχιεπισκόπου στο νότο. Στις 3 Ιουνίου ο Μουφτής επισκέφθηκε το τέμενος Ταχτ Ελ Καλέ στη Λευκωσία και προσευχήθηκε. Αυτή ήταν η πρώτη επίσκεψη που έγινε από Μουφτή τα τελευταία 51 χρόνια. Τον Σεπτέμβριο ο Αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας της Κύπρου και ο Μουφτής επισκέφθηκαν μαζί το Μεγάλο Τζαμί της Πάφου, γνωστό ως το Τέμενος Εμπούμπεκιρ (πρώην Εκκλησία της Αγίας Σοφίας) και το τέμενος Χασάν Αγά. Το Μεγάλο Τζαμί άνοιξε για προσευχές για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια. Μέρος IV. Κυβερνητική Πολιτική των ΗΠΑ Αξιωματούχοι της Πρεσβείας είχαν τακτικές συναντήσεις με την κυβέρνηση για συζήτηση θεμάτων θρησκευτικής ελευθερίας, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε θρησκευτικούς χώρους και από τις δύο πλευρές της «πράσινης γραμμής» που διαιρεί την Κύπρο. Στις 22 Μαΐου ο Αντιπρόεδρος Μπάϊντεν συναντήθηκε με θρησκευτικούς ηγέτες συμπεριλαμβανομένου του Αρχιεπισκόπου της Εκκλησίας της Κύπρου, του Μουφτή, του Μαρωνίτη Αρχιεπισκόπου, του Αρμένιου Αρχιεπισκόπου και του εκπροσώπου της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στην Κύπρο και συζήτησαν τον συνεχιζόμενο θρησκευτικό διάλογο μεταξύ των κυριοτέρων θρησκευτικών ηγετών. Αξιωματούχοι της Πρεσβείας συναντήθηκαν επίσης με ΜΚΟ για να συζητήσουν θέματα θρησκευτικής ελευθερίας όπως η πρόσβαση, ο διάλογος και η ανεξιθρησκία. Μέλη του προσωπικού της Πρεσβείας παρέστησαν σε θρησκευτικές τελετές σε χώρους λατρείας όπου απαιτείτο ορισμένες φορές ειδική άδεια όπως το τέμενος Χαλά Σουλτάν. Μέλη του προσωπικού της Πρεσβείας επισκέπτονταν τακτικά χώρους θρησκευτικής σημασίας και συναντήθηκαν με εκπροσώπους της Μουσουλμανικής κοινότητας για να ακούσουν τις ανησυχίες τους σχετικά με την πρόσβαση σε θρησκευτικούς χώρους. Αξιωματούχοι της Πρεσβείας ενθάρρυναν τις αμοιβαίες επισκέψεις Ελληνορθόδοξων και Μουσουλμάνων ηγετών σε χώρους λατρείας και στις δύο πλευρές της πράσινης γραμμής. Κύπρος Περιοχές υπό Τουρκοκυπριακή Διοίκηση Από το 1974 το νότιο μέρος της Κύπρου βρίσκεται υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας ενώ το βόρειο μέρος το οποίο διοικείται από τους Τουρκοκύπριους αυτοανακηρύχθηκε σε «Τουρκική Δημοκρατία της 8

9 Βόρειας Κύπρου» («ΤΔΒΚ) το Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν αναγνωρίζουν την «ΤΔΒΚ» όπως ούτε και καμία άλλη χώρα εκτός από την Τουρκία. Στη νήσο παρέμεινε σημαντικός αριθμός τουρκικών στρατευμάτων. Οι δύο πλευρές διαχωρίζονται από μια νεκρή ζώνη ή «πράσινη γραμμή», η οποία περιπολείται από την Ειρηνευτική Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (UNFICYP). Σύνοψη Από το 1974 το βόρειο μέρος της Κύπρου διοικείται από Τουρκοκυπριακή διοίκηση η οποία αυτοανακηρύχθηκε σε «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου» («ΤΔΒΚ») το Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν αναγνωρίζουν την «ΤΔΒΚ» όπως ούτε και καμία άλλη χώρα εκτός από την Τουρκία. Το Τουρκοκυπριακό «σύνταγμα» εγγυάται τη θρησκευτική ελευθερία. Απαγορεύει την καταναγκαστική συμμετοχή σε λατρεία και θρησκευτικές τελετές και δηλώνει ότι η θρησκευτική εκπαίδευση δύναται να διεξάγεται μόνο υπό «κρατική» επιτήρηση. Παραχωρεί στο Μουσουλμανικό Βακούφιο, το οποίο ρυθμίζει τη θρησκευτική δραστηριότητα των Τουρκοκυπρίων, το αποκλειστικό δικαίωμα να ρυθμίζει τις εσωτερικές του υποθέσεις σύμφωνα με τους νόμους του Βακουφίου. Η UNFICYP ανέφερε ότι ο αριθμός προσκυνητών που είχε τη δυνατότητα να προβεί σε δραστηριότητες λατρείας αυξήθηκε κατά τη διάρκεια του έτους. Οι Τουρκοκυπριακές αρχές ενέκριναν 57 από τις 93 αιτήσεις που έλαβαν μέσω της UNFICYP για πρόσβαση σε χώρους λατρείας των Ελληνορθοδόξων, των Μαρωνιτών Καθολικών και των Αρμενίων Ορθοδόξων στο βορρά. Οι Τουρκοκυπριακές αρχές ανέφεραν ότι επέτρεψαν τη λειτουργία σε εκκλησίες για πρώτη φορά μετά από περισσότερα από 40 χρόνια σε 14 τοποθεσίες. Ορισμένες θρησκευτικές ομάδες ανέφεραν ότι υπήρχε αστυνομική επιτήρηση των δραστηριοτήτων τους. Θρησκευτικές ομάδες παραπονέθηκαν ότι ορισμένοι θρησκευτικοί χώροι στους οποίους είχαν περιορισμένη ή καθόλου πρόσβαση είχαν φθαρεί ή πλησίαζαν την κατάρρευση και ότι παρέμεναν ασυντήρητοι. Ορισμένες θρησκευτικές ομάδες ανέφεραν ότι Τουρκοκύπριοι που αλλαξοπίστησαν από το Ισλάμ σε άλλες θρησκείες και ιδιαίτερα στο Χριστιανισμό αντιμετώπισαν κοινωνικό εξοστρακισμό και πολιτική κριτική. Οι θρησκευτικοί ηγέτες συνέχισαν να προωθούν τον θρησκευτικό διάλογο μέσα από συναντήσεις και επισκέψεις σε χώρους λατρείας και στις δύο πλευρές της πράσινης γραμμής. Εκπρόσωποι της Πρεσβείας συναντήθηκαν με Τουρκοκύπριους εκπροσώπους, με ΜΚΟ, διεθνείς οργανώσεις και θρησκευτικούς ηγέτες για να συζητήσουν την πρόσβαση σε θρησκευτικούς χώρους και τη δυνατότητα διεξαγωγής θρησκευτικών τελετών στους χώρους αυτούς χωρίς περιορισμούς. 9

10 Μέρος I. Θρησκευτική Δημογραφία Σύμφωνα με τις πληροφορίες απογραφής που δημοσίευσαν οι Τουρκοκυπριακές αρχές το 2013, οι οποίες δεν περιλαμβάνουν στοιχεία θρησκεύματος, ο πληθυσμός στις υπό Τουρκοκυπριακή διοίκηση περιοχές είναι 286,257. Κοινωνιολόγοι εκτιμούν ότι 98% του πληθυσμού είναι Σουνίτες Μουσουλμάνοι. Εκτιμάται ότι γύρω στις 10,000 με 12,000 μετανάστες, τουρκικής, κουρδικής και αραβικής καταγωγής είναι Αλεβίτες Μουσουλμάνοι και ότι υπάρχει επίσης ένας μικρός αριθμός πιστών άλλων σχολών του Ισλάμ. Άλλες μικρές ομάδες περιλαμβάνουν περίπου 330 μέλη της αυτοκέφαλης Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας της Κύπρου, 200 μέλη της Ρωσικής Ορθόδοξης εκκλησίας, 150 Μπαχάι, 100 Μαρωνίτες Καθολικούς, 180 Αγγλικανούς, 150 κυρίως απόδημους Εβραίους, 300 τουρκόφωνους Προτεστάντες και 40 Μάρτυρες του Ιεχωβά. Υπάρχουν περίπου 450 Αφρικανοί φοιτητές που είναι κυρίως Πεντηκοστιανοί και Ρωμαιοκαθολικοί. Μέρος ΙΙ. Θέση της «Κυβέρνησης» για το Σεβασμό της Θρησκευτικής Ελευθερίας Νομικό Πλαίσιο Το Τουρκοκυπριακό «σύνταγμα» αναφέρεται συγκεκριμένα σε «κοσμική δημοκρατία» και εγγυάται την ελευθερία θρησκείας και συνειδήσεως. Απαγορεύει τον εξαναγκασμό σε προσευχή και συμμετοχή σε θρησκευτικές τελετές και την καταδίκη λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων. Η θρησκευτική διδασκαλία μπορεί να γίνεται μόνο υπό «κρατική» επίβλεψη. Ο «νόμος» δεν αναγνωρίζει οποιαδήποτε συγκεκριμένη θρησκεία. Δηλώνει όμως ότι το Βακούφιο, ο Μουσουλμανικός θρησκευτικός θεσμός ο οποίος ρυθμίζει τη θρησκευτική δραστηριότητα των Τουρκοκυπρίων, έχει αποκλειστικό δικαίωμα να ρυθμίζει και να διαχειρίζεται τις εσωτερικές υποθέσεις και την περιουσία του σύμφωνα με τους νόμους και τις αρχές του Βακουφίου. Το Βακούφιο χαίρει προνομιακού φορολογικού καθεστώτος οι θρησκευτικές του δραστηριότητες φοροαπαλλάσσονται αλλά οι εμπορικές του δραστηριότητες υπόκεινται σε εφαρμοστέους φόρους. Λαμβάνει επίσης εισόδημα από τις περιουσίες που διαχειρίζεται. Σύμφωνα με το «σύνταγμα» οι Τουρκοκυπριακές αρχές βοηθούν το Βακούφιο κατά την εκτέλεση των μουσουλμανικών θρησκευτικών τελετών και την κάλυψη των εξόδων που τις αφορούν. Καμία άλλη θρησκευτική οργάνωση δεν απαλλάσσεται της φορολογίας ούτε και λαμβάνει επιδοτήσεις από τις Τουρκοκυπριακές αρχές. 10

11 Η Συμφωνία της Τρίτης Βιέννης του 1975 καλύπτει τη μεταχείριση των Ελληνοκυπρίων και Μαρωνιτών Καθολικών που ζουν στις υπό Τουρκοκυπριακή διοίκηση περιοχές και τη μεταχείριση των Τουρκοκυπρίων που ζουν στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές. Μεταξύ άλλων διατάξεων, η συμφωνία προνοεί διευκολύνσεις για τη θρησκευτική λατρεία για τους Ελληνοκύπριους δηλώνοντας ότι «οι Ελληνοκύπριοι οι επί του παρόντος διαμένοντες εις το βόρειον τμήμα της νήσου είναι ελεύθεροι να παραμείνουν και ότι θα παρασχεθή εις αυτούς πάσα βοήθεια διά να δύνανται να διάγουν μίαν ομαλήν ζωήν, περιλαμβανομένων διευκολύνσεων εις τον εκπαιδευτικόν τομέα και διά την άσκησιν της θρησκείας των, ως επίσης και ιατρικής περιθάλψεως υπό ιδικών των ιατρών και ελευθέρας διακινήσεως εις τον βορράν.» Οι Τουρκοκυπριακοί «κανονισμοί» καθορίζουν ότι οι Ελληνορθόδοξοι κάτοικοι μπορούν να κάνουν θείες λειτουργίες τις οποίες θα τελούν δύο καθορισμένοι ιερείς σε τρεις καθορισμένες λειτουργικές εκκλησίες στην χερσόνησο της Καρπασίας χωρίς να ζητούν άδεια και οι Μαρωνίτες κάτοικοι μπορούν να τελούν θείες λειτουργίες σε τέσσερεις καθορισμένες λειτουργικές εκκλησίες των Μαρωνιτών χωρίς να ζητούν άδεια. Οι θρησκευτικές ομάδες πρέπει να υποβάλλουν αιτήσεις στις αρχές για άδεια για να τελούν θρησκευτικές τελετές σε εκκλησίες ή μονές άλλες από αυτές τις εφτά καθορισμένες εκκλησίες. Χρειάζεται επίσης άδεια για ιερείς άλλους από τους επισήμως καθορισμένους για την τέλεση λειτουργιών. Απαιτείται συγκεκριμένη άδεια για λειτουργίες στις οποίες συμμετέχουν Κύπριοι οι οποίοι δεν είναι κάτοικοι των υπό Τουρκοκυπριακή διοίκηση περιοχών όπως μέλη της Ελληνορθόδοξης, Μαρωνίτικης Καθολικής και Αρμένικης Ορθόδοξης εκκλησίας που ζουν στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές. Οι αιτήσεις για θείες λειτουργίες σε αυτούς τους χώρους πρέπει να γίνονται 10 μέρες πριν από την ημερομηνία τέλεσης τους και να συντονίζονται μέσω της UNFICYP. Η «Προεδρία των Θρησκευτικών Υποθέσεων» εκπροσωπεί το Ισλάμ στις υπό Τουρκοκυπριακή διοίκηση περιοχές. Υπό τη διεύθυνσή της, οι μόνιμοι ιμάμηδες του κάθε τεμένους μπορούν να προβαίνουν σε προσευχές και κηρύγματα σε αυτά. Δεν απαιτείται από τις θρησκευτικές ομάδες να εγγραφούν στις αρχές ως σύνδεσμοι, παρόλο που μόνο εγγεγραμμένοι σύνδεσμοι έχουν το δικαίωμα να προβαίνουν σε εμπορικές δραστηριότητες και να διατηρούν τραπεζικούς λογαριασμούς. Σύμφωνα με το «σύνταγμα» η θρησκευτική διδασκαλία μπορεί να διεξάγεται μόνο υπό τον έλεγχο και την εποπτεία των Τουρκοκυπριακών αρχών. Οι σύνδεσμοι δεν χαίρουν φορολογικής απαλλαγής ούτε και οποιουδήποτε «κυβερνητικού» επιδόματος ή χορηγιών. Δεν επιτρέπεται σε θρησκευτικές ομάδες 11

12 να εγγραφούν ως σύνδεσμοι εάν ο δηλωμένος σκοπός του συνδέσμου είναι να παρέχει θρησκευτική διδασκαλία στα μέλη του. Υπάρχει υποχρεωτική θρησκευτική διδασκαλία από την τέταρτη μέχρι την όγδοη τάξη σε όλα τα σχολεία. Η διδασκαλία αυτή επικεντρώνεται κυρίως στο Ισλάμ όμως περιλαμβάνει επίσης και ενότητες στη συγκριτική θρησκειολογία. Η διδασκαλία είναι υποχρεωτική και απαιτείται συμμετοχή όλων των μαθητών ανεξαρτήτως των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων αλλά οι μη μουσουλμάνοι μαθητές δύναται να απαλλαχθούν από το μάθημα των θρησκευτικών μετά από αίτημα των κηδεμόνων τους. Στο λύκειο η διδασκαλία αυτή είναι προαιρετική. Δεν υπάρχουν διατάξεις ή «νόμοι» που να επιτρέπουν στους Τουρκοκύπριους να δηλώσουν αντιρρησίες συνειδήσεως για τη στρατιωτική θητεία η οποία περιλαμβάνει μία μέρα εφεδρικής υπηρεσίας ετησίως επιπρόσθετα προς την αρχική υποχρεωτική θητεία μηνών. «Κυβερνητικές» Πρακτικές Οι Τουρκοκυπριακές αρχές συνέχισαν την πρακτική της περιορισμένης πρόσβασης σε Ελληνορθόδοξους, Μαρωνίτικους Καθολικούς, και Αρμένικους Ορθόδοξους θρησκευτικούς χώρους και επέβαλαν άλλους περιορισμούς σε αυτές τις θρησκευτικές ομάδες. Ταυτόχρονα οι αρχές επέτρεψαν τη τέλεση θρησκευτικών λειτουργιών σε αριθμό εκκλησιών για πρώτη φορά μετά από 40 ως 50 χρόνια. Μετά από 10 χρόνια αιτήσεων οι αρχές επέτρεψαν σε μια τουρκόφωνη ομάδα Προτεσταντών να ιδρύσει τον Τουρκικό Σύνδεσμο Προτεσταντών. Η ομάδα ανέφερε καλύτερη μεταχείριση από την αστυνομία μετά την εγγραφή. Ένας θρησκευτικός ηγέτης του συνδέσμου είπε ότι η εγγραφή του οδήγησε σε πιο διακριτική παρακολούθηση από την αστυνομία σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια, παρόλο που η παρακολούθηση συνεχίστηκε. Σε μια περίπτωση, η αστυνομία διέκοψε μια λειτουργία αλλά επέτρεψε τη συνέχισή της αφού είδε το έντυπο εγγραφής της ομάδας. Οι Αλεβίτες συνέχισαν να είναι εγγεγραμμένοι ως μη κυβερνητική οργάνωση. Δεν υπήρξαν άλλες αναφορές προσπαθειών θρησκευτικών ομάδων να εγγραφούν κατά τη διάρκεια του έτους. Οι αρχές περιόρισαν την πρόσβαση σε Ελληνορθόδοξους, Μαρωνίτικους Καθολικούς και Αρμένικους Ορθόδοξους χώρους λατρείας. Οι Ελληνορθόδοξοι και οι Μαρωνίτες Καθολικοί δεν μπορούσαν να επισκεφθούν ελευθέρα τους περισσότερους θρησκευτικούς χώρους που βρίσκονται σε στρατιωτικές ζώνες στις 12

13 υπό Τουρκοκυπριακή διοίκηση περιοχές. Ένα Ελληνορθόδοξο μοναστήρι ήταν ανοικτό για προσευχή αλλά χρειαζόταν ειδική άδεια για την τέλεση θείας λειτουργίας. Οι Τουρκοκύπριοι μείωσαν τους περιορισμούς για την τέλεση τακτικών θρησκευτικών λειτουργιών σε ορισμένες εκκλησίες παρόλο που δεν ενέκριναν όλα τα αιτήματα. Η UNFICYP ανέφερε ότι από τις 93 αιτήσεις, εγκρίθηκαν οι 57. Έντεκα επιπλέον αιτήσεις οι οποίες στάλθηκαν κατευθείαν στις Τουρκοκυπριακές αρχές, επίσης εγκρίθηκαν. Στις 8 Ιανουαρίου, οι αρχές επέτρεψαν για πρώτη φορά μετά από 57 χρόνια να γίνει λειτουργία στην Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Εξορινού στην εντός των τειχών πόλη της Αμμοχώστου. Περίπου 5,000 Ελληνοκύπριοι συμπεριλαμβανομένων υψηλόβαθμων αξιωματούχων, πολιτικών και θρησκευτικών ηγετών, παρέστησαν στη λειτουργία της Μεγάλης Παρασκευής στην ίδια εκκλησία στις 18 Απριλίου. Οι αρχές επέτρεψαν την τέλεση θείας λειτουργίας στην Αρμένικη εκκλησία και μοναστήρι στην εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας για πρώτη φορά μετά από 50 χρόνια. Η λειτουργία έγινε από τον Αρμένιο Αρχιεπίσκοπο και παρέστησαν πέραν από 500 άτομα αρμένικης καταγωγής που ζουν και στο βορρά και στο νότο καθώς επίσης και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι. Οι αρχές επέτρεψαν την τέλεση λειτουργίας στις εξής 14 εκκλησίες για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια: Εκκλησία Αγίου Γεωργίου Εξορινού στην Αμμόχωστο/Gazimagusa, Εκκλησία της Παναγίας Θεοτόκου στην Κυθρέα/Degirmenlik, Εκκλησία Αγίου Χαραλάμπους στην Κοντέα/Turkmenkoy, Εκκλησία Αγίου Γεωργίου στην Κερύνεια/Girne, Εκκλησία Αγίου Γεωργίου στο Έξω Μετόχι/Duzova, Εκκλησία Αγίου Αντωνίου στην Κυθρέα/Degirmenlik, Εκκλησία Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στη Γύψου/Akova, Εκκλησία της Παναγίας της Ευαγγελίστριας στον Γερόλακκο /Alaykoy στη Λευκωσία, Εκκλησία του Αγίου Νικολάου στα Λιμνιά /Mormeneske, Εκκλησία Αγίου Νικολάου στο Συριανοχώρι/Yayla, Αρμένικη Εκκλησία και Μοναστήρι στη Λευκωσία/Lefkosa, Εκκλησία Αγίου Γεωργίου στη Βατυλή/Vadili, Εκκλησία της Αγίας Μαρίνας στην Κυθρέα/Degirmenlik και Εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στην Κώμα του Γιαλού/ Kumyali. Τον Μάιο τελέστηκε λειτουργία από Ελληνοκύπριους στην εκκλησία της Αγίας Ειρήνης στο χωριό της Αγίας Ειρήνης/Akdeniz. Αναφορές στον τύπο είπαν ότι η 13

14 Τουρκοκυπριακή αστυνομία παρακολουθούσε τη λειτουργία και ότι η εκκλησία ήταν σε κακή κατάσταση. Οι Τουρκοκυπριακές αρχές αρνήθηκαν να παραχωρήσουν άδεια για τη χρήση ορισμένων Χριστιανικών θρησκευτικών χώρων για θρησκευτικές λειτουργίες συμπεριλαμβανομένης της εκκλησίας της Ακανθούς/Tatlisu. Οι αρχές παραχώρησαν άδεια για λειτουργία αλλά αργότερα την ανακάλεσαν καθώς η εκκλησία χρησιμοποιείτο ως πολιτιστικό κέντρο και μουσείο. Τον Απρίλιο, ο Αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας της Κύπρου έστειλε δήλωση στον τύπο ότι οι αρχές στις υπό Τουρκοκυπριακή διοίκηση περιοχές απέρριψαν το αίτημα του να επισκεφθεί το Μοναστήρι του Αγίου Βαρνάβα κοντά στην Αμμόχωστο. Τον Μάιο, η Τουρκοκυπριακή αστυνομία σταμάτησε θρησκευτική λειτουργία των Μαρωνιτών στο παρεκκλήσι του Αγίου Αντωνίου στην Κυθρέα/Degirmenlik μερικά λεπτά πριν από το τέλος της λειτουργίας επειδή όπως είπε οι Μαρωνίτες δεν είχαν κάνει αίτηση για άδεια μέσω των καθορισμένων οδών των ΗΕ και των Τουρκοκυπριακών αρχών. Εκατό Μαρωνίτες ήταν παρόντες στη λειτουργία καθώς ήταν εορταστική λειτουργία για την αναστήλωση του παρεκκλησίου. Ένας Μαρωνίτης εκπρόσωπος περιέγραψε αργότερα το συμβάν ως «παρεξήγηση». Μία θρησκευτική ομάδα κατήγγειλε ότι θρησκευτικά αντικείμενα φυλάσσονταν σε μουσεία ενάντια στις επιθυμίες της κοινότητας. Η «Προεδρία των Θρησκευτικών Υποθέσεων» επάνδρωσε τεμένη με 370 ιμάμηδες. Μέλη της πλειοψηφικής θρησκευτικής κοινότητας των Σουνιτών εξέφρασαν ανησυχία ότι η «κυβέρνηση» παρενέβαινε στις θρησκευτικές υποθέσεις επιλέγοντας τους ιμάμηδες. Ορισμένες θρησκευτικές ομάδες ανέφεραν ότι οι Τουρκοκυπριακές αρχές, συμπεριλαμβανομένης της αστυνομίας παρακολουθούσαν τις δραστηριότητές τους. Ένας μόνιμος Ελληνορθόδοξος ιερέας ανέφερε σημαντική αστυνομική παρουσία κατά τη διάρκεια θρησκευτικών λειτουργιών και δήλωσε ότι η αστυνομία τον ανέκρινε συχνά για τις δραστηριότητές του. Οι Τουρκοκύπριοι εκπρόσωποι δήλωσαν ότι ο σκοπός της αστυνομικής παρουσίας ήταν η παροχή ασφάλειας και προστασίας των θρησκευτικών εικόνων και αντικειμένων, όμως οι θρησκευτικές ομάδες είπαν ότι η παρακολούθηση ήταν εκφοβισμός και παρενόχληση. Ορισμένοι Μη- Σουνίτες Μουσουλμάνοι είχαν έλλειψη χώρων λατρείας και χρηματοδότησης για την οικοδόμησή τους. Οι Αλεβίτες ανέφεραν ότι λόγω της έλλειψης ενός cemevi (οίκου λατρείας) ήταν αναγκασμένοι να κάνουν κηδείες 14

15 μέσα σε τεμένη, πράγμα το οποίο είναι ενάντια στις παραδόσεις τους. Οι εκπρόσωποι των Αλεβιτών δήλωσαν ότι δεν αισθανόντουσαν καμία πίεση και ότι μπορούσαν να ασκήσουν ελεύθερα την πίστη τους όμως θεωρούσαν ότι υπήρχε ευνοιοκρατία από μέρους των «κρατικών» χρηματοδοτήσεων προς τον πληθυσμό των Σουνιτών Μουσουλμάνων με τη χρηματοδότηση της κατασκευής τζαμιών και της διαχείρισης αυτών. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αλεβιτών, μια ΜΚΟ Αλεβιτών συναντήθηκε με τις Τουρκοκυπριακές αρχές για να ζητήσει στήριξη για την ολοκλήρωση του cemevi της. Ορισμένες θρησκευτικές ομάδες Μη Σουνιτών Μουσουλμάνων κατήγγειλαν ότι τα παιδιά τους συνέχιζαν να υποχρεώνονται να ολοκληρώσουν το υποχρεωτικό μάθημα των θρησκευτικών το οποίο εστιάζεται στον Σουνιτισμό στα δημόσια σχολεία. Δεκαπέντε άτομα στον βορρά ανακοίνωσαν ότι είναι αντιρρησίες συνειδήσεως, οχτώ από τα οποία ήταν γυναίκες και άρα χωρίς υποχρέωση για στρατιωτική θητεία. Δύο κηρύχτηκαν ανίκανοι από τον στρατό και πέντε είχαν συνεχιζόμενες υποθέσεις ενώπιον του «στρατοδικείου» κατά το τέλος τους έτους. Στις 25 Φεβρουαρίου ο Murat Kanatli ένας αντιρρησίας συνειδήσεως ο οποίος αρνείται να υπηρετήσει ως έφεδρος ετησίως από το 2009 κρίθηκε ένοχος από το «στρατοδικείο». Ο «δικαστής» αποφάσισε ότι ο Kanatli δεν ήταν αντιρρησίας συνειδήσεως και τον διέταξε να καταβάλει 500 τουρκικές λίρες ($215) ή να εκτίσει ποινή φυλάκισης 10 ημερών. Ο Kanatli αρνήθηκε να πληρώσει και φυλακίστηκε για 10 μέρες από τις 25 Φεβρουαρίου μέχρι τις 6 Μαρτίου. Πολλές ΜΚΟ, συνδικάτα, και πολιτικά κόμματα κατέκριναν την απόφαση και διαμαρτυρήθηκαν εναντίον της και ο Kanatli εφεσίβαλε την απόφαση. Στις 9 Οκτωβρίου το «Ανώτατο Στρατοδικείο» απέρριψε την έφεση. Ο Kanatli δήλωσε στον τύπο ότι θα έπαιρνε την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το «στρατοδικείο» έκρινε άλλον ένα αντιρρησία συνειδήσεως τον Haluk Tufanli ως ένοχο τον Δεκέμβριο και τον διέταξε να καταβάλει 500 τουρκικές λίρες ή να εκτίσει ποινή φυλάκισης 10 ημερών. Μέρος ΙΙΙ Καθεστώς Κοινωνικού Σεβασμού προς τη Θρησκευτική Ελευθερία Ορισμένες θρησκευτικές ομάδες παραπονέθηκαν ότι κάποιοι θρησκευτικοί χώροι στους οποίους είχαν περιορισμένη ή καθόλου πρόσβαση είχαν υποστεί ζημιές ή ήταν έτοιμοι να καταρρεύσουν. 15

16 Τουρκοκυπριακές θρησκευτικές ομάδες ανέφεραν ότι Μουσουλμάνοι γονείς που επιθυμούσαν να στείλουν τα παιδιά τους σε καλοκαιρινά μαθήματα θρησκευτικών αντιμετώπιζαν ισχυρή δημόσια κριτική από κοσμικά μέλη της κοινότητας ιδιαίτερα τους ντόπιους δασκάλους. Ορισμένες θρησκευτικές ομάδες ανέφεραν ότι Τουρκοκύπριοι που αλλαξοπίστησαν από το Ισλάμ σε άλλες θρησκείες, ιδιαίτερα στον Χριστιανισμό αντιμετώπισαν κοινωνικό εξοστρακισμό και πολιτική κριτική. Ένας Τουρκοκύπριος ηγέτης των Προτεσταντών είπε ότι μέλη του Προτεσταντικού εκκλησιάσματος φοβόντουσαν να πάνε στην εκκλησία λόγω κοινωνικών διακρίσεων. Η δικοινοτική Τεχνική Επιτροπή για την Πολιτιστική Κληρονομιά και ο Συνεταιρισμός για το Μέλλον του Αναπτυξιακού Προγράμματος του ΟΗΕ (UNDP Partnership for the Future) ανακοίνωσαν την αναστήλωση της Μονής του Αποστόλου Ανδρέα στην Καρπασία. Το 2013 το UNDP υπέγραψε συμφωνίες με την Εκκλησία της Κύπρου και το Βακούφιο για την αναστήλωση της Μονής του Αποστόλου Ανδρέα. Η αναστήλωση χρηματοδοτήθηκε από την Εκκλησία της Κύπρου και το Βακούφιο. Το UNDP υπέγραψε συμβόλαιο με Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους εργολάβους τον Ιούλιο και οι εργασίες ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο. Επιπλέον, η επιτροπή οργάνωσε μικρής κλίμακας πρωτοβουλίες για τη συντήρηση χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς συμπεριλαμβανομένων και θρησκευτικών χώρων που βρίσκονται σε κακή κατάσταση και στις δύο πλευρές της νήσου. Τον Οκτώβριο η ΤΕΠΚ ανακοίνωσε την ολοκλήρωση των μέτρων εκτάκτου ανάγκης και των έργων συντήρησης που χρηματοδοτήθηκαν από την ΕΕ για την Εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Συριανοχώρι/Yayla. Οι θρησκευτικοί ηγέτες συνέχισαν να προωθούν τον θρησκευτικό διάλογο μέσα από συναντήσεις και επισκέψεις σε χώρους λατρείας και από τις δύο πλευρές της πράσινης γραμμής. Τον Φεβρουάριο όλοι οι θρησκευτικοί ηγέτες συμπεριλαμβανομένου του Αρχιεπισκόπου της Εκκλησίας της Κύπρου, του Μουφτή, του Μαρωνίτη Αρχιεπισκόπου, του Αρμένιου Αρχιεπισκόπου και του Πατριαρχικού Επιτρόπου των Λατίνων στην Κύπρο προέβηκαν σε δήλωση ανακοινώνοντας την υποστήριξή τους προς την Κοινή Διακήρυξη των Ηγετών της Ελληνοκυπριακής και Τουρκοκυπριακής κοινότητας για την επανέναρξη των συντονισμένων από τα ΗΕ διαπραγματεύσεων για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος Τον Απρίλιο ο Μουφτής φιλοξένησε τους θρησκευτικούς ηγέτες της 16

17 Κύπρου σε γεύμα και εξέφρασε τη δέσμευσή του για συνεργασία με όλους τους θρησκευτικούς ηγέτες. Τον Σεπτέμβριο αναφέρθηκε στον τύπο ότι Ελληνορθόδοξα κοιμητήρια στο Καράκουμι/Karakum, το Μαραθόβουνο/Ulukisla, τη Λύση/Akdogan, τη Μακράσυκα/Incirli, το Τραχώνι Κυθρέας/Demirhan, το Τρίκομο/Yeni Iskele, το Φλαμούδι/Mersinlik, το Αρναδί/Kuzucuk, και τη Βατυλή/Vadili είχαν λεηλατηθεί και κλάπηκαν μεταλλικοί σταυροί. Μέρος ΙV. Κυβερνητική Πολιτική των ΗΠΑ Εκπρόσωποι της Πρεσβείας συναντήθηκαν με τις Τουρκοκυπριακές αρχές για να συζητήσουν την πρόσβαση σε θρησκευτικούς χώρους και τη δυνατότητα τέλεσης λειτουργιών χωρίς περιορισμούς. Το προσωπικό της Πρεσβείας εργάστηκε για να διασφαλίσει ότι θα επιτρεπόταν στην Αρμένικη Ορθόδοξη κοινότητα να παρουσιάσει τις απόψεις της στο Βακούφιο αναφορικά με τη χρήση της προσφάτως αναστυλωμένης αρμένικης εκκλησίας και μονής στη βόρεια Λευκωσία. Αξιωματούχοι της Πρεσβείας συναντήθηκαν επίσης με θρησκευτικούς ηγέτες, ΜΚΟ, και διεθνείς οργανώσεις για να συζητήσουν θέματα πρόσβασης. Προσωπικό της Πρεσβείας παρέστη σε θρησκευτικές τελετές στη Μονή του Αγίου Μάμα στη Μόρφου/Guzelyurt, στην Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Εξορινού στην Αμμόχωστο, στην Αρμένική εκκλησία και μονή στη βόρεια Λευκωσία, και στη Μονή του Αποστόλου Ανδρέα στην Καρπασία, οι οποίες είναι σημαντικές εκκλησίες από ιστορικής απόψεως και προσελκύουν μεγάλους αριθμούς πιστών από τις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές. Επισκέφθηκαν επίσης τους Μαρωνίτες εγκλωβισμένους στον Κορμακίτη. 17