Μνημεία της Ελληνικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Εξωτερικό

Transcript

1 Μνημεία της Ελληνικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Εξωτερικό Θέμα 1ο Η Νίκη της Σαμοθράκης Η Νίκη της Σαμοθράκης είναι ένα έργο υψηλής γλυπτικής που φιλοτεχνήθηκε σε λευκό παριανό μάρμαρο. Ήταν αφιερωμένο σε ναό της Σαμοθράκης και χρονολογείται μεταξύ 220 και 190 π.χ., βέβαια σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Πιο συγκεκριμένα παριστάνει τη Θεά Νίκη, ενώ βρισκόταν στην πλώρη ενός πλοίου, άρα καταλαβαίνουμε ότι δημιουργήθηκε για να τιμηθεί η Θεά Νίκη, αλλά και μια ναυμαχία. Η Θεά φιλοτεχνήθηκε χωριστά, από λευκό παριανό μάρμαρο και ίσως κρατούσε ένα στεφάνι για το νικητή. Διαφορετικά είχε υψωμένο το χέρι της στο στόμα, χωρίς να κρατά τίποτα, για να διαλαλήσει τη νίκη ή τέλος, χαιρετούσε. Το άγαλμα βρέθηκε σε πολλά κομμάτια, γιατί στα ελληνιστικά χρόνια οι καλλιτέχνες δούλευαν το άγαλμά τους σε ξεχωριστά κομμάτια εξ αρχής. Γραπτή παρουσίαση της Εργασίας των Μαθητών στο πλαίσιο της Ερευνητικής Εργασίας για το Α Τετράμηνο Υπεύθυνες καθηγήτριες: Κανελλοπούλου Γεωργία, Φιλόλογος Ζησιμάτου Αναστασία, Φιλόλογος Επιμέλεια και Συρραφή Εργασιών: Γούδα Τατιάνα

2 Θέμα 2ο Αφροδίτη της Μήλου Χρονολογιες: Χρονολογείται στα τέλη του 2ου αιώνα π.χ. Το έργο πλάστηκε στα ταραγμένα ελληνιστικά χρόνια, κατά πάσα πιθανότητα από τον γλύπτη Αγήσανδρο ή ο Αλέξανδρο, γιο του Μηνίδη από την Αντιόχεια του Μαιάνδρου. Το αυθεντικό άγαλμα ανασκάφη το 1820 στο νησί της Μήλου Ανακαλύφθηκε σε ένα σε ένα χωράφι στον αρχαιολογικό χώρο στο Κλήμα της Μήλου. Λίγες πληροφορίες για το πως τελικά βρέθηκε στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι: "Ενα κακοπαιγμένο θέατρο ασέβειας στον πολιτισμό που έχει γεννήσει αυτός εδώ ο τόπος" Η ανακάλυψη του περίφημου αγάλματος της Αφροδίτης της Μήλου σε ένα χωράφι μέσα στον αρχαιολογικό χώρο στο Κλήμα της Μήλου, από έναν έλληνα αγρότη και η απόκτηση του από την Γαλλία με τελικό προορισμό τον Λούβρο είναι μια ακόμη βρωμερή ιστορία αρχαιοκαπηλίας. Είναι άνοιξη του 1820 ένα χρόνο πριν από την ελληνική επανάσταση. Η Οθωμανική αυτοκρατορία είναι ήδη ο μεγάλος ασθενής. Αλλά μιας και οι περισσότεροι Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί της εποχής προέρχονται από κλασικές σπουδές, είναι μεγάλοι αρχαιολάτρες και έτσι καλοβλέπουν και όλες τις θαμμένες ή μη αρχαιότητες του ελληνισμού. Έτσι βρίσκεται στον προστατευμένο κόλπο της Μήλου για να ξεχειμωνιάσει το Γαλλικό πολεμικό πλοίο με τους Γάλλους αξιωματικούς να διασκεδάζουν την ανία τους διεξάγοντας παράνομη αρχαιολογική ανασκαφή με επικεφαλής τον σημαιοφόρο Olivier Voutier μέλος του πληρώματος της γολέτας Estafette στον αρχαιολογικό χώρο στο Κλήμα, με εκπαιδευόμενους ερασιτέχνες αρχαιολόγους γάλλους ναύτες. Η ιστορία αναφέρει ότι ένας έλληνας γεωργός ο Κεντρωτάς έσκαβε και αυτός με την βοήθεια του γιού και του ανιψιού του στο χωράφι του που βρίσκεται εκεί δίπλα για να φτιάξει πιο καλά τις πεζούλες γιατί, είχανε πέσει κάτι πέτρες και χώματα από την αρχαία οχύρωση και εντελώς τυχαία, αλλά σε μεγάλο βάθος βρήκε το άγαλμα της Αφροδίτης. Αμέσως πρόξενοι. πρεσβευτές δραγουμάνοι, ναύαρχοι, η μεγάλη πύλη και όλοι ξεκίνησαν να πλέκουν ένα άθλιο γαϊτανάκι διαπραγμάτευσης για το που θα πάει το άγαλμα με πρωτοστάτες τους προύχοντες της Μήλου που γέρνουνε από εδώ και από εκεί ανάλογα με την τιμή που προσφέρει ο ένας και ο άλλος. Πάνω από 7000 γρόσια τεράστιο ποσό για την εποχή, αλλά πολύ μικρό μπρος στην πραγματική του αξία, κόστισε τελικά στους γάλλους το άγαλμα σε μπαξίσια, δοσίματα και ταξίματα για να μπορέσει τελικά να φτάσει στον Λούβρο. Υπάρχουν αναφορές για αντιδράσεις των κατοίκων, για συμπλοκές ακόμη και θανάτους σε όλη την διαδικασία της διαπραγμάτευσης και τα πήγαινε έλα των επισήμων. Η ουσία είναι ότι άλλος ένας εξαιρετικής ομορφιάς και ανεκτίμητης

3 αξίας αρχαιολογικός θησαυρός έφυγε από τα χώματα που τον γέννησαν και τον φιλοξένησαν για αιώνες. Το άγαλμα: Θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της αρχαίας τέχνης και γενικά ως ένα από τα τελειότητα μοντέλα γυναικείας ομορφιάς Αν και δεν έχει εξακριβωθεί ποιος είναι ο δημιουργός του, πιστεύεται ότι μπορεί να είναι ο Πραξιτέλης. Παριστάνει την θέα Αφροδίτη, θεά της ομορφιάς, του κάλλους και του έρωτα μισόγυμνη να γέρνει ελαφρώς προς δεξιά. Η θεά παριστάνεται να φοράει ένα ένδυμα που καλύπτει τους γλουτούς της. Λέγεται ότι το ένδυμα αυτό έιχε σκοπό ο δημιουργός να αποφύγει να κατηγορηθεί για ύβρη. Η θεά στα μαλλιά φέρει κεφαλόδεσμο (ταινία) από την οποία πίσω ξεφεύγουν βόστρυχοι. Εφερε επίσης κοσμήματα όπως φαίνεται από τα σημάδια που απέμειναν στα αυτιά (σκουλαρίκια) και ίσως περιδέραιο και διάδημα -όπως επίσης φανερώνουν κάποια χαρακτηριστικά σημάδια Κύρια Χαρακτηριστικά: Εχει φτιαχτεί από Παριανό μάρμαρο. Εχει ύψος 2.02 μ. Πιστεύεται ότι στο ένα χέρι κρατούσε ένα μήλο. Στοιχεία τεχνοτροπίας: Οι αναλογίες του σώματος: Ο ζωντανός χαρακτήρας των γραμμών Η πολύ μελέτημενη αντίθεση ανάμεσα στο ιμάτιο με τις σχηματιστεί πτυχές και την γυμνότητα του κορμιού του σώματος παρα την ηρεμία του προσώπου. Θέμα 3ο Το Μουσείο της Περγάμου Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όταν η ελληνική επικράτεια είχε εξαπλωθεί στην Ανατολή,

4 παρουσιάστηκαν σημαντικές ευκαιρίες στους καλλιτέχνες και τους τεχνίτες για να δημιουργήσουν νέα έργα τέχνης και αρχιτεκτονικής. Τότε προστάτες των τεχνών ήταν οι άρχοντες της ελληνιστικής αυτοκρατορίας, που ήθελαν να προβάλουν το γόητρό τους. Η Πέργαμος δημιουργήθηκε, με πρότυπο την Αθήνα, γύρω από μια ακρόπολη, πάνω στην οποία κτίστηκε αυτός ο ναός αφιερωμένος στον Δία. Σύμφωνα με την επιγραφή στο πρόπυλο*, παραγγελιοδότης του ναού ήταν ο Ευμένης Β ( π.χ.), γιος του Αττάλου Α ( π.χ.), κυρίαρχου της Περγάμου μετά τη νίκη του επί των Γαλατών. Ο Ευμένης, θέλοντας να μείνει στην αιωνιότητα η νίκη του πατέρα του, ανήγειρε τον Βωμό του Δία, η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε το 156 π.χ. περίπου. Κάτω από την κιονοστοιχία, στο βάθρο του βωμού και πλάι στα σκαλιά της εισόδου, μια ζωφόρος*, κολοσσιαία σε σύλληψη και ένταση, περιζώνει τον ναό, αναπαριστώντας τη Γιγαντομαχία. Σήμερα η διακοσμητική ζωφόρος του ναού μαζί με ολόκληρο τον ναό βρίσκεται στο Βερολίνο. Όπως και στον Παρθενώνα, στη ζωφόρο του Βωμού του Δία αναπαριστάνεται η αρχέγονη μάχη ανάμεσα σε θεούς και Γίγαντες. Αυτός ο αγώνας, σύμφωνα με τον μύθο, είχε ως αποτέλεσμα να κυριαρχήσουν ο Δίας και οι άλλοι θεοί του Ολύμπου στους απείθαρχους αυτόχθονες κατοίκους της γης, τους Γίγαντες. Πρόκειται στην ουσία για μια συμβολική αναπαράσταση της μάχης που έληξε με την απόλυτη κυριαρχία των Ατταλιδών επάνω στους Γαλάτες. Οι νικητές (Ατταλίδες) ταυτίζονται με τους θεούς, που εκπροσωπούν την τάξη και τη λογική, ενώ οι ηττημένοι (Γαλάτες) ταυτίζονται με τους Γίγαντες, που εκπροσωπούν τις δυνάμεις του χάους. Πάνω στο έργο οι ειδικοί αναγνωρίζουν την εργασία 16 διαφορετικών γλυπτών.

5 Θέμα 4ο Οι Ελληνικές Αρχαιότητες στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νεας Υόρκης Αγαλματακι του Θεού Ερμή Το συγκεκριμένο αγγείο αναπαριστά το θεό Ερμή και αποτελεί ιδιαίτερο τύπο της ελληνικής αγγειοπλαστικής. Ονομάζεται λήκυθος και αποτελείται από τη βάση, ένα μακρόστενο σώμα και ένα μακρύ λαιμό που καταλήγει στη λαβή και χρησίμευε στην αποθήκευση ελαιόλαδου. Επιλέχθηκε επειδή δείχνει πως ακόμα και τα καθημερινά αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν για οικιακές εργασίες ήταν περίτεχνα διακοσμημένα. Άγαλμα του Ηρακλή Συνιστά σημαντική μορφή της μυθολογίας τόσο στην αρχαιότητα όσο και στη σημερινή εποχή. Πιθανόν να κατασκευάστηκε τον 6ο. αι. π.χ., κατά την αρχαϊκή εποχή με σκοπό να αφιερωθεί σε κάποιο ιερό. Πρόκειται για επιβλητική μορφή ενώ η στάση του σώματός του δηλώνει ότι αισθάνεται αυτοπεποίθηση, αποδίδει δηλαδή την ηρωική μορφή του Ηρακλή. Συνεπώς, το άγαλμα αυτό του Ηρακλή αποτελεί αναφορά στη γενναιότητα των Ελλήνων της εποχής εκείνης και προβάλλει το αρχαίο ελληνικό πρότυπο του καλού καγαθού, που συνδυάζει την καλή σωματική διάπλαση με την οξύνοια του πνεύματος. Στήλη-Κρατήρας (Συμπόσιο) Στα αγγεία το θέμα άλλοτε ήταν παρμένο από την ελληνική μυθολογία και άλλοτε απεικόνιζε το ίδιο το συμπόσιο. Εδώ, το θέμα εκτυλίσσεται και στις δύο πλευρές του αγγείου και είναι η ιστορία του τεχνίτη των θεών Ηφαίστου. Το αγγείο αυτό είναι ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικό για την καθημερινότητα των αρχαίων Ελλήνων, καθώς παρουσιάζει το συμπόσιο, που ήταν μία από τις αγαπημένες τους συνήθειες. Μάλιστα, το γεγονός ότι αναφέρεται σε συμπόσιο των θεών τονίζει τη σημασία των θρησκευτικών τελετών, που είχαν εξέχουσα θέση στο αθηναϊκό εορτολόγιο. Θέμα 5ο Η Σαρκοφάγος του Μ.Αλεξάνδρου

6 Είναι η μεγαλύτερη σαρκοφάγος που σώζεται σήμερα, πάνω στην οποία υπάρχουν καταπληκτικές ανάγλυφες παραστάσεις μαχών όπως αυτής της Ισσού. Βρέθηκε στη νεκρόπολη κοντά στη Σιδώνα του Λιβάνου το 1887 και σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο της Κωνσταντινούπολης. Σύμφωνα με κάποιες μελέτες, για αυτό το αποτέλεσμα είχαν εργαστεί τρεις γλύπτες από το Ιόνιο. Ενώ αντιθέτως βάση με κάποιες άλλες, είχε κατασκευαστεί σ ένα ροδίτικο εργαστήριο, προφανώς στη Σιδώνα. Έχει τη μορφή ενός ελληνικού ναού και είναι κατασκευασμένη από πεντελικό μάρμαρο, διατηρώντας ακόμα τα ίχνη της πολυχρωμίας του. Σε μία από τις παραστάσεις, ο Αλέξανδρος παρουσιάζεται φορώντας λεοντή στο κεφάλι του, ενώ ετοιμάζεται να ρίξει το δόρυ του στο Περσικό ιππικό. Στην αντίθετη πλευρά, φαίνεται ο Μεγάλος Αλέξανδρος μαζί με τους Μακεδόνες να κυνηγάνε λιοντάρια. Ακόμα το άλλο σύντομο τέλος απεικονίζει μια μάχη, η οποία πιθανότατα είναι η μάχη της Γάζας. Θέμα 6ο Η προτομή της Αθήνας. Ελληνιστική εποχή

7 Τέλη 3ου - αρχές 2ου αιών. π.χ. Η προτομή της Αθήνας ειναι ελληνικό μνημείο που έχει κατασκευαστεί από λευκό μάρμαρο και έχει ύψος 4,83 μέτρα. Αγοραστικε απο την Lila Acheson Wallace gift το Αυτό το κολοσσιαίο κεφάλι θηλυκού ειναι δυο φορές μεγαλύτερο απο το μέσο γυναικείο κεφάλι. Θεωρείται οτι αναπαρηστα την θέα Αθήνα καθώς αρχικά φορούσε το χαρακτηριστικό κορινθιακου σχήματος κράνος. Αυτό το κράνος λέγεται ότι προστέθηκε στο άγαλμα ύστερα απο τη δημιουργία του και πιθανότατα φτιάχτηκε απο χαλκό και όχι απο μάρμαρο. Δυο μικρές τρύπες στο πάνω και πίσω μέρος του κεφαλιού υποτίθεται πως εξιπυρετουσε τη συγκράτηση του κράνους στο κεφάλι. Τα μαλλιά της ειναι πιάσμενα να πίσω με ένα χαμηλό σινιον τα αυτιά της ειναι τρυπημενα πράγμα που αποσκοπούσε στη τοποθετηση μεταλλικών κοσμημάτων (σκουλαρίκια). Η κάτω αιχμή του λαιμου δεν ειναι σπασμένη καθώς επίσης διατηρεί μια λεία επιφάνεια όπου θεωρείται ότι συνεχιζόταν το σώμα. Η θέα επιτονιζεται με μισανοιχτο στόμα κι ορθάνοιχτα ματιά το κεφάλι γέρνει ελαφρώς προς τα δεξιά. Αυτή η κίνηση του αγάλματος πιθανότατα σημαίνει οτι ολόκληρο το άγαλμα παρουσιαζόταν με κυρτη στάση προς τα εμπρός καθώς προσπαθούσε να προστατεύσει το αστυ ( ένας απο τους ρόλους της θεάς Αθήνας). Το γεγονός αυτό το ξεχωρίζει απο οποιοδήποτε λατρευτικές άγαλμα της εποχής. Οσον αφορά τη χρονολογηση του αγάλματος τόσο η δυναμική κίνηση του όσο και η συναισθηματικά φορτισμένη έκφραση του προσώπου υποδεικνύει χαρακτηριστικά τις επονομαζομενες υψηλής ελληνηστικης μπαρόκ. Μια κίνηση που κυριάρχησε σε πολλές περιοχές της Μεσογείου κατα τα ελληνιστική χρόνια. Θέμα 7ο

8 Ο Ναός της Αφαίας Αθηνάς Ο ναός της Αφαίας δεσπόζει στην κορυφή πευκόφυτου λόφου στο βορειοανατολικό τμήμα της Αίγινας. Θεωρείται ως η κορυφαία δημιουργία της αρχαϊκής αρχιτεκτονικής και πιστεύεται ότι αποτέλεσε το ναό πρότυπο για τους αρχιτέκτονες του Παρθενώνα, Ικτίνο και Καλλικράτη. Ο χώρος του ιερού παρουσιάζει ίχνη λατρείας από την ύστερη Μυκηναϊκή περίοδο (1300 π.χ.) γυναικείας θεότητας της γονιμότητας. Στη σπηλιά που λέγεται από το μύθο ότι κρύφτηκε η Βριτόμαρτις όταν έφτασε στην Αίγινα βρέθηκαν ειδώλια προελληνικής γυναικείας θεότητας, της Ευγονίας. Αργότερα η θεότητα αυτή ταυτίστηκε με τη θεά Αθηνά και έτσι προκέυψε η Αφαία Αθηνά. Ο ναός χρονολογείται γύρω στο π.χ Ο ναός είναι δωρικός περίπτερος με πρόναο, σηκό και οπισθόδομο. Ο ναός της Αφαίας ήταν ιδιαίτερα γνωστός από την αρχαιότητα για τα αετώματα, τα οποία κοσμούσαν και τις δύο στενές πλευρές του ναού και στα οποία εικονίζονταν μάχες με κεντρική μορφή την Αθηνά.

9 Μνημεία σε αρχαιολογικούς χώρους Μελετήσαμε ακόμη μνημεία που βρίσκονται σε αρχαιολογικούς χώρους εκτός της ελληνικής επικράτειας. Οι έλληνες εξαπλώθηκαν ήδη από τον 12ο αιώνα π.χ., αλλά κυρίως τον 8ο-6ο αιώνα π.χ., με τον Β ελληνικό αποικισμόσε ολόκληρη την Μεσόγειο δημιουργώντας εστίες μετάδοσης του ελληνικού πολιτισμου σχεδόν παντού (από τις ακτές τις Ιβηρικής Χερσονήσου, την Κ. Ιταλία και Σικελία ως τον Εύξεινο Πόντο και όλα τα δυτικά παράλια της Μ. Ασίας.) Τον πολιτισμό αυτό θαύμασαν και ενστερνήστηκαν αργότερα και οι Ρωμαίοι κατακτητές. Θέμα 1ο Σελινούντας H δυτικότερη από τις πόλεις που οι έλληνες ιδρύσαν στη νότια ακτή της Σικελίας. Κτίστηκε σε απόσταση 40 χιλιόμετρων νοτιοανατολικά του Λιλύβαιου, κοντά στις

10 εκβολές του ομώνυμου ποταμού. Βρισκεται πανω σε ορεινο οροπέδιο που βλέπει στο λυβικό πέλαγος. Πάνω στους γαλήνιους λόφους εκτείνονται τα ερείπια της αρχαίας ελληνικής πόλης του Σελινούντα. Η ίδρυση της ελληνικής πόλης στο σημείο αυτό είχε μεγάλη στρατηγική σημασία :αποτελούσε τον ακρογωνιαίο λίθο του ελληνισμού στη Σικελία και τον προμαχώνα του έναντι των Καρχηδόνιων και των Ελύμων που κατοικούσαν στο δυτικό άκρο του νησιού. Ιδιαιτερότητα του αποτελεί το γεγονός ότι φανερώνει την αρχιτεκτονική εξέλιξη της τέχνης των ναών δωρικού ρυθμού στη ΣΙκελική γη. Πότε Ιδρύθηκε: Ο Σελινούς ιδρύθηκε από κατοίκους των μεγάρων Υβλαίων, αποικίας των Μεγαρέων της οποίας η ίδρυση ανάγεται στο 728 π.χ.οι αρχαιές ιστορικές πηγές διαφωνούν σχετικά με την ημερομηνία ίδρυσης του Σικελουντα.Ο Θουκιδιδης τοποθετεί χρονολογικα την ίδρυση της αποικίες στο π.Χ.Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης όμως αναφέρει ως έτος ίδρυσης το 651 πχ.η χρονολογία αυτή ενισχύεται και από τα ανασκαφικά δεδομένα που έδειξαν ότι ο χώρος είχε κατοικηθεί πριν την άφιξη των Μεγαρέων τον 7ο αιώνα από ντόπιους, πιθανώς Σικανούς, εγκατεστημένους ήδη εκεί από την εποχή του χαλκού. Αυτοί αφομοιώθηκαν σταδιακά από τους έλληνες άποικους. Οι επόμενοι αιώνες υπήρξαν εποχή ακμής και ευημερίας για την πόλη, που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρολό στην ιστορία της δυτικής Σικελίας και στους αγώνες μεταξύ Ελλήνων και Φοινίκων. Η οικονομία της βασιζόταν κυρίως στην γεωργία και στην αλιεία. Η διαρκής άνοδος της οδήγησε στην επέκταση της κυριαρχίας της προς τα βόρεια. Αυτό όμως την έφερε σε σύγκρουση με τους Ελύμους της Εγέστας και τους Φοινικες της Μοτύης. Παρά τις συγκρούσεις αυτές οι σχέσεις των Σελινούντιων με τους γείτονες τους παρέμειναν φιλικές, γεγονός που συνέβαλε στην διατήρηση της ειρήνης και της ευημερίας στην περιοχή. Τα Μνημεία: Ο Σελινούς είχε κτιστεί σε μια θέση που επέλεγε για την στρατιωτική της σημασία : ήταν ένας λόφος που οριζόταν από δυο ποτάμια,τον Σελινούντα στα δυτικά και τον Ύψα στα ανατολικά και έβλεπε προς την θάλασσα. Ο αρχαιολογικός χώρος χωρίζεται σε 5 ζώνες. α)στην ακρόπολη β)στην αρχαία πόλη γ) στους ναούς του ανατολικού λόφου δ)στο ιερό της Μαλοφόρου ε)στις νεκροπόλεις. Η Ακρόπολη: Η Ακροπολη της οποιας σωζονται οι ναι Α,Β,Γ,Δ και Ο πισω απο τουσ οποιους,προσ το Βορρα εκτεινονται οι αριστοκρατιες συνοικιες.το ονομα που εδωσαν οι υδρυτες στη νεα πολη προερχεται μαλλον απο τον ποταμο Σελινος που εβρεχε τα ορια της πολης απο τη δυτικη πλευρα η οπως αλοι υποθετουν απο το αγριο σεληνο το οποιο ακομα και σημερα φυτρωνει σε αφθονια στην περιοχη και τα φυλλα του οποιου απεικονιζονται στα πρωτα νομισματα που κοπηκαν στον ΣελινουνταΕκεί εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι άποικοι και εκεί συγκεντρώθηκαν οι κάτοικοι του Σελινούντος μετά την καταστροφή της πόλης τους το 409 π.χ. στον χαμηλό αυτό λόφο που βρισκόταν κοντά και ανάμεσα στις εκβολές των δυο πόταμων, βρεθήκαν οικίες και δρόμοι του 4ου και του 3ου πχ αιώνα που σε μεγάλο βαθμό ανήκουν στην καρχηδονιακή φάση της πόλης. Η ακρόπολη του Σελινούντος οχυρώθηκε ήδη από τα τέλη του 6ου πχ αιώνα.ίχνη των οχυρώσεων αυτών είναι ακόμα ορατά. Πρόκειται για τιε μεγαλύτερες οχυρώσεις στην ελληνική Σικελία μετά από την οχύρωση των Συρακουσών. Το σύνολο τον τειχών υπέστησαν σοβαρές μετατροπές

11 από τον Ερμοκράτη, ο όποιος χρησιμοποίησε οικοδομικό υλικό από τα γειτονικά μνημεία όταν αυτά είχαν πια καταρρεύσει. Την πορεία των τειχών αυτών μαρτυρούν οι τετράγωνοι πύργοι και οι δυο πύλες. ο παλαιότερος ναός της ακρόπολης είναι το λεγόμενο μέγαρο ένας από τους προιμοτερους ιερούς χώρους της αποικίας χρονολογούμενος στα τέλη του 7ου η στις αρχές του 6ου πχ αιώνα. Λίγο νεότερος είναι ο ναός C, ο παλαιότερος και σημαντικότερος από τους ναούς του Σελινούντος. Ήταν κτισμένος στο ψηλότερο σημείο της ακρόπολης και ήταν αφιερωμένος στη λατρεία του Απόλλωνα. Στα ανατολικά του ναού υπήρχαν αρχαϊκοί βωμοί και αρκετά αργότερα η ελληνιστική αγορά της πόλης. Στο βόριο του ναού βρίσκεται ο ναός D αφιερωμένος στον Απόλλωνα η στην Αρτέμιδα η στην Αφροδίτη και χρονολογείται γύρω στα 535 πχ Το νοτιοανατολικό τετράγωνο καταλαμβάνουν δυο ναοί του 5ου αιώνα. Ο βορειότερος από τους δυο είναι αφιερωμένος στη λυτό και ο νοτιότερος στην Αρτέμιδα. Στην περιοχή της ακρόπολης βρίσκεται ένας μεταγενέστερος ναός, ο ναός Β που οικοδομήθηκε γύρω στο 280 π.χ. Κατά μια άποψη ήταν αφιερωμένος στον Ποσειδώνα ενώ κατά μια άλλη στον φιλόσοφο Εμπεδοκλή. Η Αρχαία Πόλη: Η οικιστική πόλη του Σελινούντος εκτεινόταν στους βόρειους πρόποδες της ακρόπολης και οριζόταν από τις κοίτες των δυο πόταμων. Δεν έχει ανασκαφεί και μόνο από αεροφωτογραφίες φαίνεται το ορθογώνιο ρυμοτομικό της σχέδιο. Οι Ναοί του Ανατολικού Λόφου: Γύρω στα μέσα του 6ου αιώνα και για λογούς που παραμένουν άγνωστοι, οι Σελινουντιοι έκτισαν στο λόφο, ανατολικά της κοίτης του πόταμου Υψα, ένα ναο, το ναο F, που ήταν πιθανώς αφιερωμένος στην Αθηνά. Στις αρχες του 5ου αιώνα έκτισαν άλλους 2 ναούς,το ναο G στα βόρεια ο όποιος έμεινε ημιτελής μέχρι την καταστροφή του το 409 πχ και ήταν αφιερωμένος στον ολύμπιο δια και το ναό E στα νότια ο όποιος ήταν μάλλον αφιερωμένος στην Ήρα. Το Ιερό της Μαλοφόρου: Στα δυτικά του πόταμου Σελινούντος υπήρχε το ιερό της Μαλοφόρου, που αργότερα ταυτίστηκε με τη Δήμητρα. Το ιερό είχε τετράγωνο περίβολο που περιέκλειε ένα μεγαροειδές κτίριο, έναν μεγάλο βωμό κι ένα μικρότερο αφιερωμένο στο Μειλίχιο Δια. Εκεί υπήρχε επίσης ένα Εκαταίο, αφιερωμένο στη λατρεία χθόνιων θεοτήτων. Από τα πολυάριθμα ευρήματα φαίνεται ότι ο χώρος χρησιμοποιήθηκε ως ιερό απο τον 7ο αιώνα πχ και ότι αποτελούσε χώρο λατρείας και των γειτονικών κέντρων, ο πληθυσμός των όποιων δεν ήταν ελληνικός. Οι Νεκροπόλεις: Ανατολικά, αλλά κυρίως δυτικά του πόταμου βρεθήκαν οι νεκροπόλεις που χρησιμοποιήθηκαν από τον 7ο και 6ο πχ αιώνα αντίστοιχα. Βρεθήκαν πολυάριθμοι τάφοι που περιείχαν ενταφιασμούς και καύσεις νεκρών και πλούσια κτερίσματα. Αρχιτεκτονική και Τέχνη: Οι ναοί του Σελινούντος αποτελούν τυπικά δείγματα του δωρικού ρυθμού, όπως αυτός διαμορφώθηκε μακριά από τη μητροπολιτική Ελλάδα, στις ελληνικές

12 αποικίες της δύσης. Ο δωρικός ρυθμός διατήρησε ορισμένα από τα πιο παραδοσιακά χαρακτηριστικά του. Μερικά από αυτά είναι: η διατήρηση του μυκηναϊκού μεγάρου ως βασικής μορφής του ναού, ο επιμήκης σηκός, η διατήρηση του αδύνατου, η χρήση μονολιθικών κιόνων και ο γραπτός αρχιτεκτονικός διάκοσμος. Ο Σελινούς είναι η μονή πόλη της Σικελίας από την όποια προέρχονται αρχιτεκτονικά γλυπτά σύνολα, τα όποια σήμερα εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο του Παλέρμο. Στις μετόπες των ναών μπορούμε να παρατηρήσουμε την εξέλιξη της ελληνικής γλυπτικής στη Δύση, από τη διατήρηση της δαιδαλώδης παράδοσης και των αρχαϊκών τύπων ως την εμφάνιση πρωτοποριακών στιλιστικών λεπτομερειών. Τα γλυπτά εκτείνονται χρονικά από τον 7ο έως τον 5ο αιώνα πχ και παρά τον καθαρά ελληνικό χαρακτήρα τους διαθέτουν και κάποια ντόπια στοιχειά. Από τα σημαντικότερα σύνολα είναι οι μετώπες από το ναό C,E και F. Έχουν βρεθεί επίσης μετόπες και τμήματα αρχιτεκτονικού διακόσμου, ενσωματωμένα στις οχυρώσεις της πόλης. Από τις καλυτέρα διατηρημένες είναι οι μετόπες με την αρπάγη της Ευρώπης, με την απολλώνια τριάδα, με την Δήμητρα και την κόρη σε τέθριππο, με την πάλη Ηρακλή και ταύρου.στα ιερά και στους τάφους του Σελινούντος βρεθήκαν επίσης πολυάριθμα πήλινα ειδώλια με πλούσια χρώματα,λύχνοι, χάλκινα αγαλματίδια και νομίσματα που φέρουν φύλλο σέλινου η την μορφή των ποταμίων θεών Σελινούντος και Υψα. Θέμα 2ο Η Κοιλάδα των Ναών-Ακράγαντας Ο Πίνδαρος περιέγραψε τον Ακράγαντα σαν " την ομορφότερη πόλη θνητών ανθρώπων ", όπου οι κάτοικοι " ζούσαν σαν να επρόκειτο να πεθάνουν την επόμενη ημέρα και είχαν κατασκευάσει τις οικίες τους σαν να ήταν αθάνατοι ". Παρατηρώντας τα υπέροχα ερείπια, ο Γκι ντε Μοπασάν έγραψε, " έχει κανείς την εντύπωση ότι βρίσκεται ενώπιον ολόκληρου του Ολύμπου... θεών τόσο

13 γοητευτικών, κοσμικών και φλογερών όπως εμείς, που ενσάρκωσαν τα αισθήματα της καρδιάς μας, τα όνειρα της διανοίας μας, τα ένστικτα των αισθήσεών μας.. ". Η ιστορία αφηγείται ότι η πόλη ιδρύθηκε με την ονομασία Ακράγας, σημερινό Agrigento, το 581 π.χ. από μία αποικία Ροδίων και Κρητικών. Οι ναοί που έχουν διασωθεί είναι οι εξής: Ο Ναός της Ήρας Ο Ναός του Κάστορα και του Πολυδεύκη Ο Ναός του Ολυμπίου Διός Ο Ναός της Αρμονίας O Nαός της Ήρας Ο Ναός του Κάστορα και του Παλυδεύκη Ο Ναός του Ολυμπίου Διός Ο Ναός της Αρμονίας Ασκληπείο: Ο ιδρυτής των Ασκληπιείων ήταν ο Ασκληπιός ο οποίος κατά την μυθολογία ήταν γιος του Απόλλωνα και της Κορωνίδας κ θεός της ιατρικής. Κατά την εποχή του Πινδάρου τον θεωρούσαν σαν θεό κ τον λάτρευαν σε όλες τις ελληνικές πόλεις σαν θεό της υγείας.

14 Θέμα 3ο Η Πέργαμος Η Πέργαμος ήταν μια δοξασμένη και πλούσια πόλη της Μυσίας, στη Μ.Ασία, και πρωτεύουσα του ομώνυμου Βασιλείου. Βρισκόταν χτισμένη πάνω σε ένα μικρό λόφο 300 μ. υψόμετρο, (από τον οποίο πήρε το όνομά της, που σημαίνει φρούριο ή ακρόπολη), μέσα σε μια εύφορη κοιλάδα που εκτεινόταν προς Δ. μέχρι τις ακτές του κόλπου Ελαίας (σημ. Τσανταρλή) και του Αδραμμυτίου, έναντι της Λέσβου. Η πόλη βρισκόταν ανάμεσα των δύο παραποτάμων του Κάικου, του Σελινούντα και του Κητείου που χάριζαν στη πόλη πλούσια κοιλάδα. Κατά την παράδοση η Πέργαμος κτίστηκε από τον ήρωα Πέργαμο εγγονό του Αχιλλέα. Η ιστορία της πόλης αρχίζει στις αρχές του 4ου αιώνα π.χ. και μέχρι την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Ως αυτόνομο κράτος είναι γνωστή από το 282 π.χ. οπότε ο βασιλιάς Φιλέταιρος, στον οποίο είχε εμπιστευθεί ο στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου, Λυσίμαχος, το θησαυρό του, όχι μόνο τον οικειοποιήθηκε αλλά και αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς με πρωτεύουσα την Πέργαμο. Ναός του Τραϊανού Ήταν ο ναός του αυτοκράτορα Τραϊανού βρίσκεται στο πιο ψηλό σημείο της ακρόπολης. Είναι χτισμένος από τον αυτοκράτορα Αδριανό σε κορινθιακό ρυθμό ( π.χ.) και λατρεύτηκε ταυτόχρονα με τον πατέρα του.

15 Ναός της Ήρας Κατά την μυθολογία η Ήρα λατρευόταν ιδιαίτερα στο Άργος και στην Σάμο. Κέντρο της λατρείας της ήταν η Ολυμπία. Προς τιμή της γινόταν γιορτή με το όνομα Ηραίο. Ο ναός της Ήρας χτίσθηκε στην εποχή του βασιλιά του Αττάλου ( π.χ.). Θέμα 4ο Η Πόλη της Αρχαίας Εφέσου Η Αρχαία Έφεσος βρίσκεται στα παράλια της Μ. Ασίας, κοντά στην πόλη της Αρχαίας Μαγνησίας και απέναντι από το νησί της Σάμου. Τα δύο κυριότερα χαρακτηριστικά της ήταν τα εξής: Πιθανότατα ήταν η τοποθεσία του ενός από τα πιο όμορφα Επτά Θαύματα του Κόσμου, το Ναό της Αρτέμιδος. Αλλά ήταν και ένα από τα μέρη που επισκέφτηκαν οι Απόστολοι Παύλος και Ιωάννης, άρα αποτέλεσε προπύργιο του χριστιανισμού. Στο πέρασμα του χρόνου πέρασε από πολλούς διαφορετικούς λαούς, με αποτέλεσμα να βρίσκουμε σήμερα κτήρια με ποικίλα χαρακτηριστικά. Τα σημαντικότερα αυτών είναι:

16 1) Το Στάδιο Είναι ένα θαυμάσιο παράδειγμα των σταδίων εκείνης της εποχής, όπου δεσπόζει στη Βόρεια Έφεσο. Σε αυτό διεξάγονταν διάφορες αθλητικές δραστηριότητες. Για πρώτη φορά χτίστηκε κατά την Ελληνιστική Περίοδο, ενώ τη σημερινή γνωστή σε εμάς μορφή την πήρε επί του Νέρωνος το μ.χ. 2) Η Κεντρική Οδός της Πόλης Η Οδός αυτή ήταν η κεντρική οδός της πόλης, όπου περνούσε από όλη την πόλη και κατέληγε στην πύλη της Μαγνησίας. Το κέντρο της ήταν για άμαξες, ενώ δεξιά και αριστερά, που ήταν και τα μαγαζιά υπήρχαν στοές με κιονοκρανίες για τους πεζούς. Επίσης στολιζόταν με αγάλματα και προτομές αυτών πρόσφεραν τινά στην πόλη. Το 358 μετά από έναν ισχυρό σεισμό ανοικοδομήθηκε λόγω σημαντικών φθορών που είχε υποστεί. Μετά από μελέτη των αρχαιολόγων αποδείχθηκε ότι δεν προσαρμόζεται με το πολεοδομικό σύστημα του Ιππόδαμου της πόλης. 3) Το Θέατρο Ήταν θέατρο αρχικά ελληνικού τύπου, που με τον καιρό μετατράπηκε σε θέατρο ρωμαϊκού τύπου. Αποτελεί το μεγαλύτερο θέατρο στο μικρασιατικό χώρο. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του όρους Πίον και έχει προσανατολισμό προς τα δυτικά. Η κατασκευή του υπολογίζεται στα Ελληνιστικά χρόνια και πιο συγκεκριμένα τον 2ο αι. π.χ. Παρόλα αυτά βέβαια, ουσιαστικές μεταποιήσεις έγιναν κατά τα Αυτοκρατορικά Χρόνια (1ο αι.), αλλά και αργότερα όταν μετατράπηκε σε αρένα για αμφιθεατρικά παιχνίδια. 4) Το Γυμνάσιο του Θεάτρου Το Γυμνάσιο του Θεάτρου ανήκει στη Ρωμαϊκή περίοδο. Σε αυτό το χώρο εκπαιδεύονταν οι καλλιτέχνες του θεάτρου, ενώ παράλληλα γίνονταν διάφορα αγωνίσματα και απονομές βραβείων.

17 5) Η Οδός του Θεάτρου Πρόκειται για προέκταση της λεγόμενης Μαρμάρινης οδού και ενώνει την περιοχή του θεάτρου με τη βόρεια έξοδο της πόλης, την Κορησσική πύλη. Ο χαρακτήρας της ήταν κυρίως εμπορικός, λόγω της εγγύτητάς της προς το λιμάνι. Αποτελούσε την πομπική οδό, καθώς συνέδεε το Αρτεμίσιο με την Τρίοδο. 6) Η Μαρμάρινη Οδός Η Μαρμάρινη Οδός εκτεινόταν από την πλατεία του Θεάτρου, κατευθυνόμενη από Βορρά σε Νότο, έως την Οδό Κουρητών. Ήταν πλακόστρωτη Οδός, που πλαισιωνόταν από μια στοά στα ανατολικά και την αίθουσα του Νέρωνα στα δυτικά. Στους Αυτοκρατορικούς Χρόνους ήταν μια από τις κεντρικές αρτηρίες της πόλης και αποτελούσε και μέρος της Ιεράς Οδού. 7) Η Εμπορική Αγορά Η Τετράγωνος Αγορά της Εφέσου χρονολογείται την περίοδο της επανίδρυσης της πόλης από τον Αύγουστο. Βρισκόταν κοντά στο λιμάνι και αποτελούσε το εμπορικό κέντρο της πόλης. Περιλάμβανε έναν τετράγωνο χώρο, που οριζόταν από στοές, πίσω από τις οποίες διαμορφώνονταν καταστήματα και εργαστήρια. Η καλύτερα σωζόμενη πύλη της βρισκόταν στη νότια πλευρά και είχε αφιερωθεί από δύο πλούσιους απελεύθερους του Αυγούστου, το Μαζαίο και το Μιθριδάτη, το 3ο ή 2ο π.χ. Εκτός από την πύλη αυτή στην Αγορά υπήρχαν δύο ακόμη είσοδοι, ένα μνημειακό πρόπυλο στη δυτική πλευρά και μία πύλη πιο απλής κατασκευής στη βόρεια. 8) Η Βιβλιοθήκη του Κέλσου

18 Η βιβλιοθήκη κτίστηκε μεταξύ 114 και 125 (μ.χ.). από τον Τιβέριο Ιούλιο Ακίλα Πολεμαιάνο προς τιμή του πατέρα του Τιβέριου Ιούλιο Κέλσου Πολεμαιάνου, γερουσιαστή της Ρώμης. Στον τρίτο αιώνα έγινε σεισμός, κατά τον οποίο έπιασε φωτιά και το εσωτερικό της βιβλιοθήκης καταστράφηκε. Έκτοτε δεν ξαναλειτούργησε. Το 1905/1906 τα ερείπια καθαρίστηκαν, ενώ στην δεκαετία του 1970 ακολούθησε η αναστήλωση της πρόσοψης. Σήμερα η βιβλιοθήκη του Κέλσου συγκαταλέγεται στα πιο ξακουστά αρχαία μνημεία της Τουρκίας. Η βιβλιοθήκη έχει διαστάσεις 23 μέτρα μήκος και 17 μέτρα βάθος. Εξωτερικά το κτίριο έχει δύο ορόφους. Το ισόγειο είναι διακοσμημένο με τέσσερα αλληγορικά αγάλματα που παριστάνουν τις αρετές του Κέλσου. Είναι τα αγάλματα των θεών Σοφία, Αρετή, Έννοια και Επιστήμη. Το κρηπίδωμα έχει εννέα σκαλοπάτια και είναι διακοσμημένο με βάσεις αγαλμάτων και στις δύο πλευρές. Ο τριώροφος εσωτερικός χώρος διέθετε διαδρόμους με ράφια για τα βιβλία. Έξω από την βιβλιοθήκη υπήρχε ένα μεγάλο σιντριβάνι με ανάγλυφα. 9) Το Πρυτανείον Το Πρυτανείο ήταν ένα από τα σημαντικότερα δημόσια κτίρια στην αρχαία Έφεσο. Αφιερωμένο στη θεά Εστία, περιείχε την ιερή φλόγα της πόλης που ποτέ δεν επιτρέπεται να βγουν έξω. Το Πρυτανείο ήταν επίσης ο τόπος όπου οι επίσημοι επισκέπτες έγιναν δεκτοί από αξιωματούχους και όπου δύο σημαντικά αγάλματα της Αρτέμιδος Εφεσίας βρέθηκαν. 10) Το Σπίτι της Πλαγιάς Πίσω από τα καταστήματα στη νότια πλευρά της οδού των Κουρητών κοντά στη Βιβλιοθήκη του Κέλσου βρίσκονται οι πολυτελείς ιδιωτικές κατοικίες, που είναι γνωστές ως τα σπίτια πρανών για τη θέση τους στις πλαγιές του βουνού. Κατεχόμενα από τον 1ο-7ο αιώνα μ.χ., τα σπίτια έχουν κλίση σε σχέση με το 1ο αιώνα βίλες της Πομπηίας σημασία. Τα σπίτια της Πλαγιάς επίσης γνωστά ως τα σπίτια βεράντα. 11) Η Κρήνη του Τραϊανού Κατά μήκος της Οδού των Κουρητών, σε μια υπέροχη σειρά από αρχαία ερείπια βρίσκονται γλυπτοί πυλώνες διακοσμημένοι με γλυπτές παραστάσεις. Μπορούμε να δούμε την ανοικοδόμηση σε μειωμένη κλίμακα (η αρχική φτάσει στο ύψος των 12 μέτρων), ενός από τα πιο αξιόλογα μνημεία της Εφέσου. Η κρήνη χτίστηκε μεταξύ 102 και 104 μ.χ. και ως τη συνημμένο επιγραφή, ήταν αφιερωμένη στον αυτοκράτορα Τραϊανό. Το τύμπανο που δεσπόζει στην επάνω γραμμή υποστηρίζεται από κίονες κορινθιακού ρυθμού. Στην κεντρική κόγχη ήταν βρίσκεται ένα τεράστιο άγαλμα του Τραϊανού, εκ των οποίων κομματιών του, μόνο η βάση με τα πόδια και το κόσμο έχει παραμείνει. Οι πολλές γλυπτές παραστάσεις που στόλιζαν αυτό το σιντριβάνι (μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας, ο Διόνυσος, η Αφροδίτη) έχουν μεταφερθεί στο Μουσείο. 12) Ο Ναός του Ανδριανού Είναι ένα από τα αναστηλωμένα μνημεία της οδού των κουρητών. Σύμφωνα με μια επιγραφή ο ναός ήταν αφιερωμένος στον αυτοκράτορα Ανδριανό. Ο ναός ανεγέρθηκε όταν ο αυτοκράτορας Ανδριανός ήρθε στην Έφεσο και τους έδωσε την άδεια να κτίσουν ναό προς τιμήν του. 13) Το Ωδείον

19 Το Βουλευτήριο ή Ωδείον, ήταν ο χώρος που συναθροίζονταν τα μέλη του Συμβουλίου της πόλης και οι άρχοντες, εδώ που λαμβάνονταν αποφάσεις για το μέλλον της πόλης. Εδώ επίσης γίνονταν και μουσικές ακροάσεις. Είχε χωρητικότητα 1500 ατόμων. 14) Η Πύλη της Μαγνησίας. Η λεγόμενη Πύλη της Μαγνησίας ήταν η κύρια είσοδος, από την οποία μπορούσε να μπει κανείς μέσα στο οχυρωματικό τείχος της Εφέσου. Βρισκόταν στην ανατολική άκρη της πόλης και αποτελούσε την αφετηρία των οδικών αρτηριών που συνέδεαν την Έφεσο με σημαντικές γειτονικές πόλεις, όπως η Μαγνησία του Μαιάνδρου, η Μίλητος και η Σμύρνη, αλλά συγχρόνως εξασφάλιζε και την επικοινωνία με την ανατολική Μικρά Ασία. Πηγές: