ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Transcript

1 ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

2 Διδακτικοί στόχοι του έργου και της ενότητας (ειδικοί) Πρόλογος Διαφορετικό κοινό από το κοινό του Σοφοκλή (αντίληψη για την πόλη και για τους Θεούς) Κλίμα και επίπεδο της τάξης Μάθημα Γενικής Παιδείας Δύσκολος ποιητικός λόγος απαιτητικό κείμενο ως προς τα νοήματα

3 Ελκυστικός ο χαρακτήρας της Αντιγόνης Τι θα έκανα αν ήμουν η Αντιγόνη Η συμπαθής Ισμήνη- ποιος θα την κατηγορήσει για τη δειλία της; Ο μισητός Κρέων- σκληρή εξουσία Τήρηση/ μη τήρηση των νόμων

4 Οδηγίες διδασκαλίας Οφειλόμενη τιμή προς τους νεκρούς Αποφυγή μιας σχηματικής και αφηρημένης ερμηνείας Τραγικότητα Στάση του Σοφοκλή απέναντι στου θεϊκούς νόμους Σωφροσύνη

5 Α' Επίπεδο- ΓΝΩΣΕΙΣ (γραμματική συντακτικό περιεχόμενο- ερμηνεία) Β' Επίπεδο ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ( ομάδες- παράλληλα κείμενα) Γ' Επίπεδο ΣΤΑΣΕΙΣ -ΑΞΙΕΣ (καλλιτεχνική έκφραση, μεταφορά του χαρακτήρα της Αντιγόνης στο σήμερα) Δ' Επίπεδο ΜΑΘΑΙΝΩ ΠΩΣ ΝΑ ΕΝΕΡΓΩ (ηθικό δίλημμα απόφαση) Ε' Επίπεδο ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

6 Συντακτικό - Γραμματική - Νόημα Ερμηνεία ( 2 διδακτικές ώρες) Ανάγνωση - μετάφραση, έμφαση στο λεξιλόγιο (30') Ζητείται από τους μαθητές να εντοπίσουν τα κύρια σημεία της ενότητας (5') (Ερώτηση- Απάντηση) Καταγραφή στον πίνακα. Ανακεφαλαίωση (5')

7 Φύλλο εργασίας 1 1. Μεταφράστε τα αποσπάσματα: ΑΝ. Εἰ ξυμπονήσεις καὶ ξυνεργάσῃ σκόπει. ΙΣ. Ποῖόν τι κινδύνευμα; ποῖ γνώμης ποτ εἶ; ΑΝ. Εἰ τὸν νεκρὸν ξὺν τῇδε κουφιεῖς χερί. (...) ΙΣ. Ὦ σχετλία, Κρέοντος ἀντειρηκότος; ΑΝ. Ἀλλ οὐδὲν αὐτῷ τῶν ἐμῶν μ εἴργειν μέτα. ΙΣ. Οἴμοι φρόνησον, ὦ κασιγνήτη, πατὴρ ὡς νῷν ἀπεχθὴς δυσκλεής τ ἀπώλετο, πρὸς αὐτοφώρων ἀμπλακημάτων διπλᾶς ὄψεις ἀράξας αὐτὸς αὐτουργῷ χερί (...) ΑΝ. Εἰ ταῦτα λέξεις, ἐχθαρῇ μὲν ἐξ ἐμοῦ, ἐχθρὰ δὲ τῷ θανόντι προσκείσῃ δίκῃ. Ἀλλ ἔα με καὶ τὴν ἐξ ἐμοῦ δυσβουλίαν παθεῖν τὸ δεινὸν τοῦτο πείσομαι γὰρ οὐ τοσοῦτον οὐδὲν ὥστε μὴ οὐ καλῶς θανεῖν. 2. α) Να αναγνωρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις του αποσπάσματος. β) να αναγνωριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένες λέξεις 3. α) απεχθής, πατήρ : να κλιθούν στον αριθμό που βρίσκονται (και στο γένος). β) φρόνησον, πείσομαι : χρονική αντικατάσταση, σκόπει : εγκλιτική αντικατάσταση 4. Πώς πέθανε ο πατέρας των κοριτσιών, ο Οιδίποδας; 5. Ποια η αντίδραση της Ισμήνης μόλις ακούει την Αντιγόνη να ανακοινώνει την απόφασή της; 6. δυσκλεής: αντώνυμο...

8 ΓΝΩΣΕΙΣ Περιεχόμενο (2 δραστηριότητεςμία διδακτική ώρα) 1. Οι μαθητές καλούνται μέσω διαδοχικών ερωτήσεων και απαντήσεων και με αναφορές στο κείμενο να δικαιολογήσουν τη στάση της Ισμήνης και τη στάση της Αντιγόνης. (15') Καταγράφονται τα δεδομένα στον πίνακα και αποδίδονται χαρακτηρισμοί στα πρόσωπα (και αυτοί καταγράφονται στον πίνακα). (10') 2. Δύο μαθητές αναλαμβάνουν να αποδώσουν με δικά τους λόγια τη σύγκρουση των αδερφών (role play) (5') Η τάξη καλείται να ψηφίσει να επιλέξει : ποια στάση θα υιοθετούσε καθένας από εσάς, αν ήταν αδερφή /αδερφός του νεκρού; (5') Καταγραφή του αποτελέσματος. Συζήτηση για τη στάση της τάξης. (5')

9 Φύλλο εργασίας 2 1. Να βρείτε από την ενότητα τις αντιθέσεις και να τις καταγράψετε στον πίνακα που ακολουθεί. έντιμα τοις κάτω καταύδα θερμήν σιγωσα εχθρά 2. Φίλη μετ αὐτοῦ κείσομαι, φίλου μέτα : εδώ ο Σοφοκλής εκμεταλλεύεται την αμφισημία της λέξης φίλος. Αναλύστε τη σημασία του στίχου. 3. Υποθέστε ότι σκηνοθετείτε την ενότητα. Περιγράψτε τη στάση των σωμάτων, τον τόνο της φωνής και το ύφος των 2 κοριτσιών. 4. Σε ποιο σημείο η Αντιγόνη γίνεται υπερβολικά σκληρή απέναντι στην αδερφή της και ποια η αντίδραση της Ισμήνης;

10 Επιλογή παράλληλων κειμένων από τραγωδίες του Σοφοκλή (1 διδακτική ώρα) Κριτήρια επιλογής 1. Διδαχτικοί στόχοι 2. Κοινά σημεία με το θέμα της «Αντιγόνης» 3. Κοινά σημεία με το χαρακτήρα της Αντιγόνης

11 Προετοιμασία των βασικών θεμάτων που θα μας απασχολήσουν (τραγικότητα, σεβασμός στην οικογένεια, σωφροσύνη ) Από τραγωδίες του Σοφοκλή Από μετάφραση εύκολη προσέγγιση

12 Μενέλαος (μονόλογος) Ενδιαφέρον για την προβολή της ιδεολογίας του Μενελάου για το πώς πρέπει να διοικείται η πόλη καθεστώς φόβου (θέση του αρχηγού και θέση του πολίτη) Προβολή κοινού θέματος (απαγόρευση ταφής)

13 Ενδιαφέρον για την ανάδειξη της ευσέβειας προς το νεκρό (από τον Οδυσσέα) αξία των θεϊκών νόμων παράδειγμα σωφροσύνης Αγαμέμνων Οδυσσέας Αποφυγή μιας αντιπαράθεσης ανθρώπινου θεϊκού νόμου (το τέλος του άφρονα αρχηγού της Θήβας σε αντίθεση με τη στάση του Αγαμέμνονα)

14 Ηλέκτρα- Χρυσόθεμη Ενδιαφέρον για την επισήμανση της άκαμπτης Ηλέκτρας (προσηλωμένη στο καθήκον όπως η Αντιγόνη) Μοναξιά των ηρωίδων τραγικότητα Η οικογένεια υπέρτατη αξία.

15 Στόχοι : να μπουν στη θέση της Αντιγόνης, να εκφραστούν καλλιτεχνικά, να πάρουν μια απόφαση βρισκόμενοι σε ένα ηθικό δίλημμα Τρεις δραστηριότητες (μία διδακτική ώρα) 1. Ερώτηση που καταγράφεται στον πίνακα: Πώς πιθανολογείτε ότι θα ήταν η Αντιγόνη αν ζούσε σήμερα; (Πιθανή σύγκριση με σύγχρονους ήρωες) Συζήτηση (5-10 )

16 Δύο μαθητές φτιάχνουν παγωμένες εικόνες με το σώμα Ένας τρίτος φωτογραφίζει Οι υπόλοιποι δίνουν τίτλους στις φωτογραφίες που προβάλλονται στην τάξη αμέσως με βιντεοπροβολέα (10')

17 Ως υπεύθυνος προσλήψεων στην εταιρία που εργάζεστε, έχετε την ευθύνη να προσλάβετε έναν υπάλληλο. Ένας καλός σας φίλος κάνει αίτηση για τη θέση. Όμως διαπιστώνετε πως δεν έχει τα προσόντα που χρειάζονται στο βαθμό που τα έχει ένας άλλος υποψήφιος που κρίνετε πως είναι καταλληλότερος. Σκέφτεστε πως είναι ανήθικο να μην δώσετε την δουλειά στο φίλο σας αφού και η φιλία έχει ηθική υπόσταση. Από την άλλη, όμως, ο δεύτερος υποψήφιος είναι εξειδικευμένος και με μεγάλη προϋπηρεσία. Τι κάνετε;

18 Ηθικά προβλήματα : τα πιο δύσκολα Διατύπωση ηθικών προβλημάτων που έχουμε αντιμετωπίσει ή μπορεί να αντιμετωπίσουμε στο μέλλον. Είμαστε έτοιμοι να ανταπεξέλθουμε σε μεγάλα ηθικά διλήμματα; (10 )

19 Ανάληψη πρωτοβουλιών Κριτική σκέψη και προβληματισμός για τη στάση της Αντιγόνης Δημιουργικότητα, καλλιτεχνική δραστηριότητα Συνεργασία, επικοινωνία, έκφραση των αξιών, των συναισθημάτων και της βιοθεωρίας των παιδιών Γόνιμη αντιπαράθεση, λήψη απόφασης (με ποια στάση τάσσεται ο καθένας), ηθικός προβληματισμός

20 Ι.Ν. Γρυπάρης, Οι τραγωδίες του Σοφοκλέους, Α τόμος, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2010 Α. Lesky, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας ( ): μτφρ. Α. Τσοπανάκης, Θεσσαλονίκη (Αδελφοί Κυριακίδη) R. P. Winnington-Ingram, Σοφοκλής, Ερμηνευτική προσέγγιση, εκδ. Καρδαμίτσα, 1999