Ενότητα 8: Παρακολούθηση Αναπαραγωγής Θαλασσοπουλιών ως Βιοδείκτης

Transcript

1 Ενότητα 8: Παρακολούθηση Αναπαραγωγής Θαλασσοπουλιών ως Βιοδείκτης Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

2 Εισηγητής: Γεώργιος Καρρής

3 Εκτίμηση του συνολικού και αναπαραγωγικού πληθυσμού Μελέτη της αναπαραγωγικής προσπάθειας Ολοκληρωμένη γνώση του προτύπου μετανάστευσης και συσχέτισή του με ωκεανογραφικά χαρακτηριστικά Προσδιορισμός των περιοχών τροφοληψίας κατά τη διάρκεια του σταδίου εκκόλαψης των νεοσσών και της ανατροφής τους Συσχέτιση μορφομετρικών δεδομένων με το φύλο των πτερωμένων νεοσσών Εκτίμηση των επιπτώσεων της αλιείας στο πληθυσμό του είδους

4 Μελέτη της αναπαραγωγικής προσπάθειας του Αρτέμη στα Στροφάδια και εκτίμηση της αναπαραγωγικής επιτυχίας στα διάφορα στάδια της αναπαραγωγής

5 5 Αναπαραγωγικές περίοδοι (1 η Ιουνίου 10 η Οκτωβρίου) Τρεις επισκέψεις ανά περίοδο 1-15 Ιουνίου : έλεγχος ωαπόθεσης και λήψης μορφομετρικών δεδομένων αυγών 8-20 Ιουλίου: έλεγχος εκκόλαψης 25 Σεπτ -10 Oκτ.: έλεγχος πτέρωσης Ομάδα εργασίας 3-4 άτομα Τυχαία στρωματοποιημένη δειγματοληψία Φωλιές διαφορετικού τύπου Συνολικός αριθμός φωλιών: 516 (νήσος Σταμφάνι) Χρήση συσκευών GPS, συστημάτων GIS και έγχρωμων σπρέι για καταχώρηση των θέσεων φωλιών Συλλογή δεδομένων σε κατάλληλα πρωτόκολλα Χρήση ενδοσκοπίου (CCD camera & 2m επέκταση), παχύμετρου και ζυγού

6

7

8 DATE: 25/9/2008 TIME (start): 17:20 TIME (end): 2:35 OBSERVERS: S. Xirouchakis, K. Gaganis, G. Karris Organization: HOS-TEI of Ionian Islands Region / Islet Ref code: ZAK/STA Southern sector Comments GPS filename: NESJUL07 Species Nest code Ring Code Fledgling # WPT # Sample Type Sample storage Sample stored at Location of sample Sample taken by Comments Cal. diom. 52 P X 61 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 2 P X 3 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 78 P X 85 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 3 P X 5 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 82 P X 89 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 6 P X 9 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 119 P X 126 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 54 P X 64 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 120 P X 127 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 57 P X 66 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 91 P X 98 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 121 P X 128 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 58 P X 67 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 58 P Adult 67 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 65 P X 72 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 65 P Adult 72 B 4,7 3 TEI S.X. G.K. Blood for toxic. and DNA analysis Cal. diom. 96 P X 103 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 9 P Adult 12 B 4,7 3 TEI S.X. G.K. Blood for toxic. and DNA analysis Cal. diom. 59 P X B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis Cal. diom. 9 P X 12 B 4 3 TEI S.X. G.K. Blood for DNA analysis KEY NB: On Blood Samples write Ring #, Date & RefCode Sample Type Sample Storage Sample stored at: Location of sample B= Blood E= Empty egg / Egg shell I= Intestines 1= 10% EDTA buffer 1= Room temperature 1= NHMC F= Feather EPH= Ectoparasite/Hippoboscid flies L= Liver 2= 0.1 M Tris 2= Fridge (4oC) 2= EKPAZ WB= Whole bird / nestling EPT= Ectoparasite/Ticks K= Kidney 3= 2% SDS 3= Freezer:(-20oC) 3= HOS P= Bird pellet BM= Breast muscle O= Other sample 4= 80-90% ethanol 4= Freezer (-70) 4= Other PL= Pluckings S= Stomach 5= Other 5= Freezer:(other temp. oc) Comments D= Droppings H= Heart 6= With no preservation Blood for toxicological or DNA analysis etc. C= Cloacal swab BR= Brain 7= Heparin vials

9

10 Αναπαραγωγική παράμετρος N Εύρος τιμών Ελάχιστη τιμή Μέγιστη Τιμή Μέση τιμή Τυπική απόκλιση Αναπαραγωγική επιτυχία ,30 53,00 83,30 65,37 12,25 Επιτυχία εκκόλαψης ,51 69,67 85,18 75,62 7,98 Επιτυχία πτέρωσης ,11 76,71 97,82 86,22 8, Ποσοστό επιτυχίας % Αναπαραγωγική επιτυχία 65,37% (% ποσοστό πτερωμένων νεοσσών ανά αριθμό ενεργών φωλιών) Επιτυχία εκκόλαψης 75,62% (% ποσοστό αυγών που εκκολάφθηκαν) Επιτυχία πτέρωσης 86,22% (% ποσοστό νεοσσών που πτερώθηκαν) 50 Aναπαραγωγική επιτυχία Επιτυχία εκκόλαψης Επιτυχία πτέρωσης Σύνοψη των επιπέδων (%) της αναπαραγωγικής επιτυχίας, της επιτυχίας εκκόλαψης και της επιτυχίας πτέρωσης των Αρτέμηδων στις Στροφάδες για την περίοδο

11 Υψηλός βαθμός φιλοπατρίας (μέσω δακτυλιώσεων) Εμπειρία ζευγαριών Υψηλότερη αναπαραγωγική επιτυχία: 77,5% (Ν=240) Ο αριθμός των φωλιών (Ν, %) που παρακολουθήθηκαν συστηματικά ανά αριθμό αναπαραγωγικών περιόδων μεταξύ των ετών

12 Αναπαραγωγική παράμετρος Αριθμός φωλιών Αναπαραγωγική επιτυχία 70,90 55,70 83,30 53,00 63,95 Επιτυχία εκκόλαψης 83,50 69,67 85,18 70,00 69,77 Επιτυχία πτέρωσης 84,90 80,00 97,82 76,71 91,67 Σημαντική συσχέτιση επιπέδων αναπαραγωγικής επιτυχίας και επιπέδων πτέρωσης ανά χρονιά (r s = 0,900 p<0,05) Oι τιμές της αναπαραγωγικής προσπάθειας ανά στάδιο συμμεταβάλλονται Κρισιμότερη η περίοδος της επώασηςεκκόλαψης Γραφική απεικόνιση των δεδομένων από την παρακολούθηση της αναπαραγωγικής προσπάθειας του Αρτέμη στις Στροφάδες ανά στάδιο αναπαραγωγής για τα έτη 2008 έως και 2012.

13 Διαβάθμιση της δραστηριότητας των αρουραίων ανά τομέα παρακολούθησης Οι αρουραίοι δεν επηρεάζουν την έκβαση της αναπαραγωγικής προσπάθειας του είδους (χ 2 = 0,117, df=2, P=0,943). Επίπεδα αναπαραγωγικής επιτυχίας των Αρτέμηδων σε διαφορετικούς τομείς ακτογραμμής στο Σταμφάνι για τα έτη 2008 έως και 2012.

14 Η αναπαραγωγική επιτυχία του Αρτέμη ανά τύπο φωλιάς για την περίοδο Τύπος φωλιάς Αναπαραγωγή Σύνολο Επιτυχημένη Αποτυχημένη Λαγούμι Κάτω από λίθο (κοιλότητα) Κάτω από βράχο Σχισμή Κάτω από βλάστηση (μακκία) Σύνολο Δεν υπάρχουν διαφορές στα επίπεδα αναπαραγωγικής επιτυχίας : Η αναπαραγωγική επιτυχία του Αρτέμη ανά προσανατολισμό της κύριας εισόδου των φωλιών για την περίοδο Έκθεση κύριας Αναπαραγωγή Σύνολο εισόδου φωλιάς Επιτυχημένη Αποτυχημένη Ανατολική Δυτική Βόρεια Νότια Σύνολο μεταξύ των διαφορετικών τύπων φωλιάς (χ 2 = 1,234, df=4, P=0,872), μεταξύ του διαφορετικού προσανατολισμού της κύριας εισόδου της φωλιάς (χ 2 = 3,500, df=3, P=0,321).

15 Τα χαρακτηριστικά της κύριας εισόδου των φωλιών Αρτέμη που παρακολουθήθηκαν κατά την περίοδο στο Σταμφάνι (Ν=379 φωλιές). Παράμετρος κύριας N Εύρος Ελάχιστη Μέγιστη Μέση Τυπική εισόδου τιμών τιμή Τιμή τιμή απόκλιση Πλάτος (cm) ,30 4,00 75,00 27,32 15,02 Ύψος (cm) ,00 4,00 67,00 17,73 12,29 Σχήμα (Πλάτος/Ύψος) ,46 0,29 18,75 2,11 2,23 Σύγκριση των τιμών των διαστάσεων των εισόδων μεταξύ των επιτυχημένων και αποτυχημένων φωλιών Αρτέμη στο Σταμφάνι κατά την περίοδο , με χρήση της one-way ANOVA. Παράμετρος κύριας Αναπαραγωγικό N Μέση τιμή ± SD F p εισόδου αποτέλεσμα Πλάτος (cm) Επιτυχία ,2 ± 15,01 0,585 0,445 Αποτυχία ,9 ± 15,04 Ύψος (cm) Επιτυχία ,5 ± 13,04 0,612 0,435 Αποτυχία ,4 ± 11,97 Δείκτης επιμήκυνσης Επιτυχία 268 2,2 ± 2,5 0,261 0,610 (Πλάτος/Ύψος) Αποτυχία 111 2,1 ± 2,10 Οι διαστάσεις της κύριας εισόδου των φωλιών δεν επηρεάζουν το επίπεδο αναπαραγωγικής επιτυχίας

16 Διαστάσεις και βάρος των αυγών Αρτέμη στο Σταμφάνι. Η συλλογή των δεδομένων έγινε την περίοδο 1-5 Ιουνίου N Εύρος τιμών Ελάχιστη τιμή Μέγιστη τιμή Μέση τιμή Τυπική απόκλιση Mήκος αυγών (cm) 30 0,83 6,31 7,14 6,7520 0,18825 Θετική συσχέτιση: μεταξύ βάρους και μήκους αυγών (r = 0,548 p<0,01) Πλάτος αυγών (cm) 30 0,78 4,05 4,83 4,5507 0,14042 Βάρος αυγών (g) 30 19,28 67,78 87,06 76,3960 4,68953 μεταξύ βάρους και πλάτους αυγών (r = 0,789 p<0,01)

17 Διαστάσεις αυγών από διάφορες αποικίες Αρτέμη σε Ατλαντικό και Μεσόγειο (Α: Ατλαντικός, Μ: Μεσόγειος). Μήκος (mm) L Εύρος τιμών (αρ. αυγών) C. borealis -Selvagens (Α) 75,1± 2,8 64,4-84,8(1018) -Berlengas (Α) 73,6± 3,0 67,3-79,5(37) -Azores (Α) 74,3± 3,2 62,1-81,1(153) C.diomedea Πλάτος (mm) B Εύρος τιμών (αρ. αυγών) 49,4± ,3-54.6(1018) 48,4± 1,6 45,2-51,5(37) 49,7± 1,5 45,3-59,3(153) Δείκτης Μεγέθους L * B 2 Εύρος τιμών (αρ. αυγών) Πηγές 183,5±13, ,8-234,9(1018) 172,4 2, 3 183, Crete (Μ) 67,8± 2,8(40) 45,5± 0,8(40) 140,4 9 -Νήσος Σταμφάνι 67,5± 1,8 45,5± 1,4 139,9±14,23 17 (Στροφάδες) (Μ) 63,1-71,4(30) 40,5-48,3(30) 183,6-230,9(30) -Linosa (Μ) 69,0± 2,9 45,9± 1,4 145, ,2-78,9(226) 42,6-49,3(226) -Zembra (Μ) 68,2± 3,4 45,8± 2,2 143,1 11, 12 62,0-73,5(124) 42,0-48,4(124) -Marseille I. (Μ) 67,0 45,5 138, ,5± 70,0(43) 41,0-48,0(43) -Cabrera (Μ) 68,1± 5,4 45,5± 1,6 141, ,0-73,7(47) 41,3-49,0(47) -Columbretes (Μ) 69,9± 2,2 44,2± 1,2 136, ,0-73,3(9) 42,0-45,6(9) C. edwardsii -Capo Verde I. (Α) 63,3± 4,2 57,0-69,0(10) 44,4± 1,6 41,0-46,0(10) 124,8 16 Χρήση του δείκτη μεγέθους αυγών (L*B 2 ) για τη σύγκριση δεδομένων με άλλες αποικίες (Mougin 1998) Οι διαστάσεις των αυγών αυξάνονται από τη Μεσόγειο προς τον Ατλαντικό. Τα αυγά διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των αποικιών σε Ατλαντικό και Μεσόγειο (H = 5,762, df= 1, P<0,05).

18 Διαστάσεις αυγών Αρτέμη (Μέση τιμή ± Τυπική απόκλιση) σε σχέση με το αποτέλεσμα της αναπαραγωγικής προσπάθειας (Ν: μέγεθος δείγματος). Χαρακτήρας αυγών Πτερωμένοι νεοσσοί Νεκροί νεοσσοί Μη εκκολαφθέντα αυγά Mήκος (cm) 6,69 ± 0,18 (Ν=17) 6,81 ± 0,14 (Ν=4) 6,83 ± 0,20 (Ν=9) Πλάτος (cm) 4,53 ± 0,16 (Ν=17) 4,58 ± 0,10 (Ν=4) 4,58 ± 0,11 (Ν=9) Βάρος (g) 7,54 ± 0,48 (Ν=17) 7,74 ± 0,23 (Ν=4) 7,79 ± 0,51 (Ν=9) Δείκτης Μεγέθους 137,48 ± 10,78 (Ν=17) 142,88 ± 5,97 (Ν=4) 143,46 ± 9,30 (Ν=9) Τα μικρότερα σε μήκος αυγά έχουν περισσότερες πιθανότητες αναπαραγωγικής επιτυχίας σε σχέση με τα αυγά μεγαλύτερου μήκους. Έλεγχος της επίδρασης των διαστάσεων και του βάρους των αυγών Αρτέμη στην αναπαραγωγική προσπάθεια, με χρήση της one-way ANOVA. Χαρακτήρας αυγών df F p Μήκος 1, 28 4,400 0,045 Πλάτος 1, 28 0,896 0,352 Βάρος 1, 28 1,979 0,170 Δείκτης Μεγέθους 1, 28 2,604 0,118 Σύνοψη του μήκους των αυγών σε σχέση με το αποτέλεσμα της αναπαραγωγής των Αρτέμηδων στις Στροφάδες (αναπ. περίοδος 2011, Ν=30).

19 Τιμές θερμοκρασίας και υγρασίας στο εσωτερικό φωλιών κατά την ώρα της συλλογής των μορφομετρικών δεδομένων αυγών (Ν=30 φωλιές). Αβιοτικές N Εύρος Ελάχιστη Μέγιστη Μέση Τυπική παράμετροι τιμών τιμή τιμή τιμή απόκλιση Θερμοκρασία ( o C) ,97 4,575 Υγρασία (%) ,73 11,747 Έλεγχος επίδρασης του τύπου φωλιάς στις διαστάσεις και το βάρος των αυγών Αρτέμη στο Σταμφάνι, με χρήση one-way ANOVA. Χαρακτήρας αυγών df F p Μήκος 4, 25 0,179 0,947 Πλάτος 4, 25 0,290 0,882 Βάρος 4, 25 0,238 0,914 Έλεγχος επίδρασης του προσανατολισμού κύριας εισόδου της φωλιάς στις διαστάσεις και το βάρος των αυγών Αρτέμη στο Σταμφάνι, με χρήση one-way ANOVA. Χαρακτήρας αυγών df F p Αρνητική συσχέτιση μεταξύ θερμοκρασίας και υγρασίας φωλιάς (r = -0,856 p<0,01). Αρνητική συσχέτιση του βάρους των αυγών με τη θερμοκρασία (r = -0,377 p<0,5). Ο τύπος και ο προσανατολισμός των φωλιών δεν έχουν επίδραση στις διαστάσεις των αυγών Μήκος 3, 26 0,179 0,910 Πλάτος 3, 26 0,803 0,504 Βάρος 3, 26 0,707 0,556

20 Μελέτη του προτύπου μετανάστευσης του Αρτέμη και συσχέτισή του με ωκεανογραφικά χαρακτηριστικά Βασικά ερωτήματα Ποιες είναι οι περιοχές διαχείμασης του συγκεκριμένου πληθυσμού του Αρτέμη Ποια είναι η διαδρομή, η διάρκεια και η σχετική έναρξη και λήξη του μεταναστευτικού ταξιδιού από και προς τις περιοχές διαχείμασης

21 Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

22 διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

23 Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

24 Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.