Ημερομηνία: Πέμπτη 27 Δεκεμβρίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες

Transcript

1 ΑΠΟ 22/12/2018 ΕΩΣ 05/01/2018 ΤΑΞΗ: Β ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ημερομηνία: Πέμπτη 27 Δεκεμβρίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΚΕΙΜΕΝΟ 11 Καί τά μέν ἴδια οὕτως διῴκηκα περί δέ τῶν κοινῶν μοι μέγιστον ἡγοῦμαι τεκμήριον εἶναι τῆς ἐμῆς ἐπιεικείας, ὅτι τῶν νεωτέρων ὅσοι περί κύβους ἤ πότους ἤ [περί] τάς τοιαύτας ἀκολασίας τυγχάνουσι τάς διατριβάς ποιούμενοι, πάντας αὐτούς ὄψεσθέ μοι διαφόρους ὄντας, καί πλεῖστα τούτους περί ἐμοῦ λογοποιοῦντας καί ψευδομένους. καίτοι δῆλον ὅτι, εἰ τῶν αὐτῶν ἐπεθυμοῦμεν, οὐκ ἄν τοιαύτην γνώμην εἶχον περί ἐμοῦ. ἔτι δ, ὦ βουλή, οὐδείς ἄν ἀποδεῖξαι περί ἐμοῦ δύναιτο οὔτε δίκην αἰσχράν οὔτε γραφήν οὔτε εἰσαγγελίαν γεγενημένην καίτοι ἑτέρους ὁρᾶτε πολλάκις εἰς τοιούτους ἀγῶνας καθεστηκότας. πρός τοίνυν τάς στρατείας καί τούς κινδύνους τούς πρός τούς πολεμίους σκέψασθε οἷον ἐμαυτόν παρέχω τῇ πόλει. Λυσία Ὑπέρ Μαντιθέου ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1. Να μεταφράσετε στη νέα ελληνική το παρακάτω απόσπασμα Μονάδες Με βάση τα σχόλια του βιβλίου σας να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: α) Με ποια επιχειρήματα ο Μαντίθεος προσπαθεί να δώσει δείγματα «τῆς ἐπιεικείας» του, κατά την αρχή της αφήγησης του δημοσίου βίου του; Μονάδες 15 β) Ποιο είναι το περιεχόμενο των όρων «δίκη, «γραφή», «εἰσαγγελία» στην αρχαία Αθήνα; Μονάδες 15 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 2

2 ΑΠΟ 22/12/2018 ΕΩΣ 05/01/ Σε ποιο είδος ρητορικών λόγων ανήκει ο Ὑπέρ Μαντιθέου λόγος του Λυσία; Να γράψετε αναλυτικά τι γνωρίζετε γι αυτό το είδος, (σύμφωνα με την εισαγωγή του βιβλίου σας) Μονάδες α) Να γράψετε δύο ομόρριζα, απλά ή σύνθετα, της νέας ελληνικής, από καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: ἴδια, διῴκηκα, ὄψεσθε, καθεστηκότας, μετέσχον, σκέψασθε. β)να γράψετε μιά συνώνυμη και μια αντώνυμη για καθεμιά από τις παρακάτω λεξεις του κειμένου: ἦν, ἐπιθυμεῖν, φαίνονται. Μονάδες 10 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 2

3 ΑΠΟ 22/12/2018 ΕΩΣ 05/01/2018 ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: B ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ημερομηνία: Πέμπτη 27 Δεκεμβρίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες Α. Αδίδακτο κείμενο Πρόξενος δέ ὁ Βοιώτιος εὐθύς μέν μειράκιον ὤν ἐπεθύμει γενέσθαι ἀνήρ τά μεγάλα πράττειν ἱκανός. Καί διά ταύτην τήν ἐπιθυμίαν ἔδωκε Γοργίᾳ ἀργύριον τῷ Λεοντίνῳ. Ἐπεί δέ συνεγένετο ἐκείνῳ, ἱκανός νομίσας ἤδη εἶναι καί ἄρχειν καί φίλος ὤν τοῖς πρώτοις μή ἡττᾶσθαι εὐεργετῶν ἦλθεν εἰς ταύτας τάς σύν Κύρῳ πράξεις. καί ᾤετο κτήσεσθαι ἐκ τούτων ὄνομα μέγα καί δύναμιν μεγάλην καί χρήματα πολλά. τοσούτων δ ἐπιθυμῶν σφόδρα ἔνδηλον αὖ καί τοῦτο εἶχεν, ὅτι τούτων οὐδέν ἄν θέλοι κτᾶσθαι μετ ἀδικίας, ἀλλά σύν τῷ δικαίῳ καί καλῷ ᾤετο δεῖν τούτων τυγχάνειν, ἄνευ δέ τούτων μή. Ξενοφ. Κύρου Ἀνάβασις, II, 6, ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ: μειράκιον: νεαρός, παλληκαράκι // συγγίγνομαι τινί: συναναστρέφομαι, μαθητεύω // ἡττῶμαι: είμαι κατώτερος // ἔρχομαι εἰς πράξεις: διαπραγματεύομαι // σφόδρα: πάρα πολύ // ἔνδηλον εἶχε: παρουσιάζε // κτῶμαι: αποκτώ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α. 1)Να γράψετε τη μετάφραση του κειμένου 2)Πώς σκιαγραφείται η προσωπικότητα του Προξενου του Βοιωτού στο παραπάνω κείμενο; Β. 1 α) Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται: ἀνήρ: κλητική ενικού αριθμού Μονάδες 10 Μονάδες 10 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 2

4 ΑΠΟ 22/12/2018 ΕΩΣ 05/01/2018 μεγάλα: τον ίδιο τύπο στους άλλους βαθμούς ἐπιθυμίαν: δοτική πληθυντικού αριθμού ταύτας: ονομαστική ενικού αριθμού πράξεις: αιτιατική ενικού αριθμού Μονάδες 5 β) Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται: γενέσθαι: β ενικό ευκτικής και β ενικό προστακτικής αορίστου β εἶναι: γ πληθυντικό υποτακτικής ενεστώτα και γ ενικό οριστικής μέλλοντα ἄρχειν: γ πληθυντικό οριστικής παρατατικού και απαρέμφ. μέλλοντα εἶχεν: β ενικό οριστικής παρακειμένου και γ ενικό οριστικής αορίστου β τυγχάνειν: γ ενικό οριστικής μέλλοντα και β ενικό προστακτικής αορίστου β Μονάδες 5 Β.2α) Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ὁ Βοιώτιος γενέσθαι, φίλος, ὄνομα, ταύτας, μεγάλην. Μονάδες 5 β). Καί διά ταύτην τήν ἐπιθυμίαν ἔδωκε Γοργίᾳ ἀργύριον τῷ Λεοντίνῳ: Να κάνετε πλήρη συντακτική ανάλυση στην παραπάνω πρόταση. Μονάδες 3 γ) ὄτι τούτων οὐδέν ἄν θέλοι κτᾶσθαι μετ ἀδικίας: Να χαρακτηρίσετε το είδος του ἄν και να δηλώσετε τον όρο που προσδιορίζει. Μονάδες2 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 2

5 ΑΠΟ 22/12/2018 ΕΩΣ 5/01/2019 ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Β ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ημερομηνία: Πέμπτη 27 Δεκεμβρίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. Και τις ιδιωτικές υποθέσεις έτσι τις έχω διευθετήσει και σχετικά με το δημόσιο βίο νομίζω ότι είναι για μένα πολύ μεγάλη απόδειξη της δικής μου κοσμιότητας αυτή, ότι δηλαδή από τους νέους όσοι τυχαίνει να περνούν τον καιρό τους σε ζάρια ή σε φαγοπότια ή σε τέτοιου είδους ακολασίες, θα δείτε ότι όλοι αυτοί είναι εχθροί απέναντι μου και ότι αυτοί πλάθουν πάρα πολλά μυθεύματα για μένα και ότι λένε ψέματα. Και όμως είναι φανερό ότι, αν επιθυμούσαμε τα ίδια δε θα είχαν τέτοια γνώμη για μένα. Επιπλέον, κύριοι βουλευτές, κανείς δε θα μπορούσε να αποδείξει για μένα ότι έχει γίνει ούτε επονείδιστη ιδιωτική δίκη ούτε έγγραφη καταγγελία για δημόσιο αδίκημα ούτε μήνυση για δημόσιο αδίκημα και όμως βλέπετε πολλές φορές άλλους να έχουν εμπλακεί σε τέτοιου είδους δικαστικούς αγώνες. Ακόμη, όσον αφορά τις εκστρατείες και τους κινδύνους τους πολεμικούς, σκεφτείτε πόσο πρόθυμα εκπληρώνω το καθήκον προς την πατρίδα. 2. α) Ο Μαντίθεος, κατά τη Δοκιμασία, προσπαθεί να αποδείξει την άμεμπτη συμπεριφορά του και την άριστη διαγωγή του, τόσο στην ιδιωτική, όσο και στη δημόσια ζωή του. Το πρώτο, λοιπόν, επιχείρημα του Μαντιθέου αναφορικά με το δημόσιο βίο του βρίσκεται στην 11 στη φράση : «εἰ τῶν αὐτῶν ἐπεθυμοῦμεν, οὐκ ἄν τοιαύτην γνώμην εἶχον περί ἐμοῦ», όπου ο ρήτορας επισημαίνει πως αν είχε την ίδια συμπεριφορά με τους αντιπάλους του κι αν επιθυμούσε τα ίδια πράγματα μ αυτούς δε θα ήταν εχθροί του. Έτσι, επικαλείται την αρνητική εικόνα που έχουν γι αυτόν και τις ανάλογες κρίσεις που διατυπώνουν σε βάρος του όσοι νέοι πολίτες ζουν άσωτα. Πρόκειται για ένα ψυχολογικό και πολύ εύστοχο επιχείρημα, το οποίο ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 3

6 ΑΠΟ 22/12/2018 ΕΩΣ 5/01/2019 στηρίζεται στην παλαιά παροιμία «ὅμοιον ὁμοίῳ ἀεί πελάζει», δηλ. ο όμοιος τον όμοιο πάντα γυρεύει (Πλάτωνος, Συμπόσιο 195b). Η ανωτερότητα όμως του Μαντιθέου κινεί το φθόνο των αντιπάλων του και αυτός προκαλεί την εις βάρος του διαβολή. Το δεύτερο επιχείρημά του βρίσκεται στην 12 στη φράση : «οὐδείς ἄν ἀποδεῖξαι περί ἐμοῦ δύναιτο οὔτε δίκην αἰσχράν οὔτε γραφήν οὔτε εἰσαγγελίαν γεγενημένην», όπου υποστηρίζει πως ενώ πολλοί συμπολίτες του ήταν κατεξοχήν φιλόδικοι, εκείνος ουδέποτε είχε σχέσεις με τα δικαστήρια, ούτε με κάποιον μεμονωμένο πολίτη, ούτε πολύ περισσότερο με την πολιτεία, έστω και για την παραμικρή υπόθεση. Το ηθικό αυτό επιχείρημα είναι πολύ ισχυρό και χρησιμοποιείται από αρκετούς ρήτορες. Επειδή, λοιπόν, οι Αθηναίοι ήταν φιλόδικοι, επαινούσαν αυτόν που δεν πήγαινε στο δικαστήριο ούτε ως κατήγορος ούτε ως κατηγορούμενος. β) «δίκη» : στην Αθήνα δίκη λεγόταν η ιδιωτική δίκη (αγών ίδιος). Δίκη μπορούσε να κινήσει ως ενάγων (κατήγορος) μόνον άνδρας, ελεύθερος, ενήλικας και επίτιμος (με πολιτικά δικαιώματα), εφόσον νόμιζε ότι αδικείται. «γραφή» : ήταν ο πιο συνηθισμένος τύπος δημόσιας δίκης. Ονομαζόταν έτσι διότι, όπως φαίνεται, αρχικά ήταν ο μόνος τύπος υπόθεσης, όπου η καταγγελία έπρεπε να υποβληθεί εγγράφως. Οι δημόσιες δίκες αφορούσαν αδικήματα τα οποία έθιγαν το σύνολο της κοινότητας, όπως π.χ. η προδοσία, η λιποταξία ή η κατάχρηση δημοσίου χρήματος. «εἰσαγγελία» : η εισαγγελία στην Αθήνα ήταν δημόσια κατηγορία ή καταγγελία για σοβαρότατα δημόσια αδικήματα που αφορούσαν την ασφάλεια του κράτους (προδοσία, συνωμοσία κ.λπ.). Εισαγόταν πρώτα στη Βουλή των πεντακοσίων, η οποία επέβαλλε στον ένοχο πρόστιμο μέχρι 500 δρχ. Για αυστηρότερη ποινή παρέπεμπε την υπόθεση για εκδίκαση στην Εκκλησία του δήμου ή στην Ηλιαία. Η Εκκλησία έκρινε μόνον τις πολιτικές υποθέσεις. Τον 4ο π. Χ. αιώνα η χρήση της εισαγγελίας γενικεύθηκε και για υποθέσεις ήσσονος σημασίας. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 3

7 ΑΠΟ 22/12/2018 ΕΩΣ 5/01/ Δικανικοί λόγοι είναι οι εκφωνούμενοι στα δικαστήρια και αφορούν πράξειςπουτελέστηκανστο παρελθόν. Είναι κατηγορίες ή απολογίες και έχουν σκοπό την απόδειξη της ενοχής ή της αθωότητας του κατηγορουμένου με βάση τον νόμο και το αίσθημα του δικαίου. Το αρχαιότερο δικαστήριο στην Αθήνα ήταν ο Άρειος Πάγος, του οποίου όμως οι αρμοδιότητες περιορίστηκαν από το 462 π.χ. στην εκδίκαση φόνων εκ προμελέτης και μερικών άλλων μικρότερης σημασίας υποθέσεων. Υπήρχαν βέβαια και άλλα δικαστήρια, ενώ ορισμένες σοβαρές υποθέσεις δίκαζε η Βουλή ή και η Εκκλησία του Δήμου. Το κυριότερο όμως δικαστήριο του Αθηναϊκού κράτους ήταν η Ηλιαία, ένα δικαστήριο ενόρκων, του οποίου μέλη μπορούσαν να γίνουν, μετά από κλήρωση, όλοι οι άνω των τριάντα ετών γνήσιοι Αθηναίοι πολίτες, αν δεν εκκρεμούσε κατηγορία εναντίον τους. Την Ηλιαία αποτελούσαν δικαστές («Ἡλιασταί») από τους οποίους οι 1000 ήταν αναπληρωματικοί. Το δικαστήριο δίκαζε σε τμήματα των 201, 401, 501, κ.λπ. δικαστών ανάλογα με τη σοβαρότητα της δίκης. Ο περιττός αριθμός απέκλειε την περίπτωση ισοψηφίας. Οι δικαστές ελάμβαναν ως δικαστική αποζημίωση 2-3 οβολούς κατά δικάσιμη ημέρα. Ο χρόνος των αγορεύσεων περιοριζόταν από ένα υδραυλικό χρονόμετρο, την «κλεψύδρα». Η ψηφοφορία ήταν μυστική. Επιφανέστερος λογογράφος δικανικών λόγων θεωρείται ο Λυσίας. 4. α) ἴδια: ιδιωτικός, ιδιαίτερος διῴκηκα: διοικητής, πολυκατοικία ὄψεσθε: παρόραμα, κάτοπτρο καθεστηκότας: κατάστημα, ασταθής μετέσχον: νουνεχής, σχόλιο σκέψασθε: κατάσκοπος, επισκέπτης β) ἦν = ἐγιγνόμην ἀπῆν ἐπιθυμεῖν = ἐθέλειν ἀποστρέφεσθαι φαίνονται. = ἀποκαλύπτονται καλύπτονται ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 3 ΑΠΟ 3

8 ΑΠΟ 16/10/2016 ΕΩΣ 30/10/2016 ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Β ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ημερομηνία: Πέμπτη 27 Δεκεμβρίου 2018 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1. Και τις ιδιωτικές υποθέσεις έτσι τις έχω διευθετήσει και σχετικά με το δημόσιο βίο νομίζω ότι είναι για μένα πολύ μεγάλη απόδειξη της δικής μου κοσμιότητας αυτή, ότι δηλαδή από τους νέους όσοι τυχαίνει να περνούν τον καιρό τους σε ζάρια ή σε φαγοπότια ή σε τέτοιου είδους ακολασίες, θα δείτε ότι όλοι αυτοί είναι εχθροί απέναντι μου και ότι αυτοί πλάθουν πάρα πολλά μυθεύματα για μένα και ότι λένε ψέματα. Και όμως είναι φανερό ότι, αν επιθυμούσαμε τα ίδια δε θα είχαν τέτοια γνώμη για μένα. Επιπλέον, κύριοι βουλευτές, κανείς δε θα μπορούσε να αποδείξει για μένα ότι έχει γίνει ούτε επονείδιστη ιδιωτική δίκη ούτε έγγραφη καταγγελία για δημόσιο αδίκημα ούτε μήνυση για δημόσιο αδίκημα και όμως βλέπετε πολλές φορές άλλους να έχουν εμπλακεί σε τέτοιου είδους δικαστικούς αγώνες. Ακόμη, όσον αφορά τις εκστρατείες και τους κινδύνους τους πολεμικούς, σκεφτείτε πόσο πρόθυμα εκπληρώνω το καθήκον προς την πατρίδα. 2.α) Το πρώτο επιχείρημα του Μαντιθέου βρίσκεται στην 11 στη φράση : εἰ τῶν αὐτῶν ἐπεθυμοῦμεν, οὐκ ἄν τοιαύτην γνώμην εἶχον περί ἐμοῦ, όπου ο ρήτορας επισημαίνει πως αν είχε την ίδια συμπεριφορά με τους αντιπάλους του ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 1 ΑΠΟ 4

9 ΑΠΟ 16/10/2016 ΕΩΣ 30/10/2016 κι αν επιθυμούσε τα ίδια πράγματα μ αυτούς δε θα ήταν εχθροί του. Πρόκειται για ένα ψυχολογικό και πολύ εύστοχο επιχείρημα. Στηρίζεται στην παλαιά παροιμία ὅμοιον ὁμοίῳ ἀεί πελάζει, δηλ. ο όμοιος τον όμοιο πάντα γυρεύει (Πλάτωνος, Συμπόσιο 195b). Η ανωτερότητα όμως του Μαντιθέου κινεί τον φθόνο των αντιπάλων του και αυτός προκαλεί την εις βάρος του διαβολή. Το δεύτερο επιχείρημά του βρίσκεται στην 12 στη φράση : οὐδείς ἄν ἀποδεῖξαι περί ἐμοῦ δύναιτο οὔτε δίκην αἰσχράν οὔτε γραφήν οὔτε εἰσαγγελίαν γεγενημένην, όπου υποστηρίζει πως κανείς δε θα μπορούσε να αποδείξει γι αυτόν ότι έχει γίνει ιδιωτική δίκη ή έγγραφη καταγγελία για δημόσιο αδίκημα ή μήνυση για δημόσιο αδίκημα. Το ηθικό αυτό επιχείρημα είναι πολύ ισχυρό και χρησιμοποιείται από αρκετούς ρήτορες, όπως τον Λυσία, Υπερείδη, Δημοσθένη, Ισοκράτη. Επειδή οι Αθηναίοι ήταν φιλόδικοι (Ξενοφώντα Απομνημονεύματα <<πλείστας δίκας ἀλλήλοις δικάζονται>>), επαινούσαν αυτόν που δεν πήγαινε στο δικαστήριο ούτε ως κατήγορος ούτε ως κατηγορούμενος. 2β) «δίκη» : στην Αθήνα δίκη λεγόταν η ιδιωτική δίκη (αγών ίδιος). Δίκη μπορούσε να κινήσει ως ενάγων (κατήγορος) μόνον άνδρας, ελεύθερος, ενήλικας και επίτιμος (με πολιτικά δικαιώματα), εφόσον νόμιζε ότι αδικείται. «γραφή» : ήταν ο πιο συνηθισμένος τύπος δημόσιας δίκης. Ονομαζόταν έτσι διότι, όπως φαίνεται, αρχικά ήταν ο μόνος τύπος υπόθεσης, όπου η καταγγελία έπρεπε να υποβληθεί εγγράφως. Οι δημόσιες δίκες αφορούσαν αδικήματα τα οποία έθιγαν το σύνολο της κοινότητας, όπως π.χ. η προδοσία, η λιποταξία ή η κατάχρηση δημοσίου χρήματος. ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 2 ΑΠΟ 4

10 ΑΠΟ 16/10/2016 ΕΩΣ 30/10/2016 «εἰσαγγελία» : η εισαγγελία στην Αθήνα ήταν δημόσια κατηγορία ή καταγγελία για σοβαρότατα δημόσια αδικήματα που αφορούσαν την ασφάλεια του κράτους (προδοσία, συνωμοσία κ.λπ.). Εισαγόταν πρώτα στη Βουλή των πεντακοσίων, η οποία επέβαλλε στον ένοχο πρόστιμο μέχρι 500 δρχ. Για αυστηρότερη ποινή παρέπεμπε την υπόθεση για εκδίκαση στην Εκκλησία του δήμου ή στην Ηλιαία. Η Εκκλησία έκρινε μόνον τις πολιτικές υποθέσεις. Τον 4ο π. Χ. αιώνα η χρήση της εισαγγελίας γενικεύθηκε και για υποθέσεις ήσσονος σημασίας. 3) Ο «Ὑπέρ Μαντιθέου» λόγος του Λυσία ανήκει στους Δικανικούς λόγους, με το Λυσία να αποτελεί τον πλέον επιτυχημένο λογογράφο Δικανικών λόγων. Δικανικοί λόγοι είναι οι εκφωνούμενοι στα δικαστήρια και αφορούν πράξεις που τελέστηκαν στο παρελθόν. Είναι κατηγορίες ή απολογίες και έχουν σκοπό την από της ενοχής ή της Αθωότητας του κατηγορουμένου με βάση το νόμο και το αίσθημα του δικαίου. Το αρχαιότερο δικαστήριο στην Αθήνα ήταν ο Άρειος Πάγος, του οποίου όμως οι αρμοδιότητες περιορίστηκαν από το 462 π.χ. στην εκδίκαση φόνων εκ προμελέτης και μερικών άλλων μικρότερης σημασίας υποθέσεων. Υπήρχαν βέβαια και άλλα δικαστήρια, ενώ ορισμένες σοβαρές υποθέσεις εκδίκαζε η Βουλή ή και η Εκκλησία του Δήμου. Το κυριότερο όμως δικαστήριο του Αθηναϊκού κράτους ήταν η Ἡλιαία, ένα δικαστήριο ενόρκων, του οποίου μέλη μπορούσαν να γίνουν, μετά από κλήρωση, όλοι οι άνω των τριάντα ετών γνήσιοι Αθηναίοι πολίτες, αν δεν εκκρεμούσε κατηγορία εναντίον τους. Την Ηλιαία αποτελούσαν δικαστές («Ἡλιασταί») από τους οποίους οι 1000 ήσαν αναπληρωματικοί Το δικαστήριο δίκαζε σε τμήματα των 201, 401, 501, κ.λπ. δικαστών ανάλογα με τη σοβαρότητα της δίκης. Ο περιττός αριθμός απέκλειε την περίπτωση ισοψηφίας. Οι δικαστές εκλάμβαναν ως δικαστική αποζημίωση 2-3 οβολούς κατά δικάσιμη ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 3 ΑΠΟ 4

11 ΑΠΟ 16/10/2016 ΕΩΣ 30/10/2016 ημέρα. Ο χρόνος των αγορεύσεων περιοριζόταν από ένα υδραυλικό χρονόμετρο, την «κλεψύδρα». Η ψηφοφορία ήταν μυστική. Επειδή ο νόμος όριζε ότι οι διάδικοι ήσαν υποχρεωμένοι να αγορεύουν αυτοπροσώπως και, αν υπήρχε συνήγορος, να δευτερολογεί, οι ενδιαφερόμενοι κατέφευγαν στους «λογογράφους». Αυτοί ήσαν έμπειροι δικανικοί ρήτορες που, με το αζημίωτο φυσικά, έγραφαν τα κείμενα των λόγων τα οποία ήσαν υποχρεωμένοι οι διάδικοι να αποστηθίσουν και να απαγγείλουν στο δικαστήριο. Επειδή οι «Ηλιασταί», όπως τους περιγράφει και ο Αριστοφάνης στους «Σφῆκες», ήσαν απλοϊκοί Αθηναίοι πολίτες χωρίς νομική πείρα και δικαστική συνείδηση, οι λογογράφοι έπρεπε να γνωρίζουν όχι μόνο τους νόμους, αλλά και την ψυχολογία των λαϊκών δικαστών, ώστε να τους επηρεάζουν προς το συμφέρον των πελατών τους. α) ἴδια: ιδιωτικός, ιδιοτελής διῴκηκα: ὄψεσθε: διοικητικός, οίκημα επόπτης, διορατικός καθεστηκότας: κατάστημα, επανάσταση μετέσχον: καχεξία, άσχετος σκέψασθε: κατάσκοπος, διάσκεψη β) εντευκτήριο: τυγχάνουσι διένεξη: οξύθυμος: αόρατος : διαφόρους ἐπεθυμοῦμεν, ὁρᾶτε, ὅψεσθαι ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΩΝ Ωρίωνας ΣΕΛΙΔΑ: 4 ΑΠΟ 4