γ ρ α π τ ή ε ξ έ τ α σ η σ τ ο μ ά θ η μ α ( Δ ι δ α γ μ έ ν ο κ ε ί μ ε ν ο )

Transcript

1 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑδυαδικό 2η εξεταστική περίοδος από 20/12/15 έως 08/01/16 γ ρ α π τ ή ε ξ έ τ α σ η σ τ ο μ ά θ η μ α Α Ρ Χ Α Ι Α Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α Κ Α Τ Ε Υ Θ Υ Ν Σ Η Σ B Λ Υ Κ Ε Ι Ο Υ ( Δ ι δ α γ μ έ ν ο κ ε ί μ ε ν ο ) Τάξη: B Λυκείου Τμήμα: Βαθμός: Ονοματεπώνυμο: Καθηγητής: Κείμενο ἀξιῶ δέ, ὦ βουλή, ἐὰν μὲν τοῦτο μόνον ὑμῖν ἐπιδείξω, ὡς εὔνους εἰμὶ τοῖς καθεστηκόσι πράγμασι καὶ ὡς ἠνάγκασμαι τῶν αὐτῶν κινδύνων μετέχειν ὑμῖν, μηδὲν πώ μοι πλέον εἶναι ἐὰν δὲ φαίνωμαι (καὶ) περί τὰ ἄλλα μετρίως βεβιωκώς καὶ πολύ παρὰ τὴν δόξαν καὶ (παρὰ) τοὺς λόγους τοὺς τῶν ἐχθρῶν, δέομαι ὑμῶν ἐμὲ μὲν δοκιμάζειν, τούτους δὲ ἡγεῖσθαι χείρους εἶναι. πρῶτον δὲ ἀποδείξω ὡς οὐχ ἵππευον, οὐδ ἐπεδήμουν ἐπί τῶν τριάκοντα, οὐδὲ μετέσχον τῆς τότε πολιτείας. Ἡμᾶς γὰρ ὁ πατήρ πρὸ τῆς ἐν Ἑλλησπόντῳ συμφορᾶς ὡς Σάτυρον τὸν ἐν τῷ Πόντῳ διαιτησομένους ἐξέπεμψε, καὶ οὔτε τῶν τειχῶν καθαιρουμένων <ἐπεδημοῦμεν> οὔτε μεθισταμένης τῆς πολιτείας, ἀλλ ἤλθομεν πρὶν τοὺς ἀπὸ Φυλῆς εἰς τὸν Πειραιᾶ κατελθεῖν πρότερον πένθ ἡμέραις. καίτοι οὔτε ἡμᾶς εἰκὸς ἦν εἰς τοιοῦτον καιρόν ἀφιγμένους ἐπιθυμεῖν μετέχειν τῶν ἀλλοτρίων κινδύνων, οὔτ ἐκεῖνοι φαίνονται τοιαύτην γνώμην ἔχοντες ὥστε καὶ τοῖς ἀποδημοῦσι καὶ τοῖς μηδὲν ἐξαμαρτάνουσι μεταδιδόναι τῆς πολιτείας, ἀλλὰ μᾶλλον ἠτίμαζον καὶ τοὺς συγκαταλύσαντας τὸν δῆμον. Λυσία Ὑπέρ Μαντιθέου 3-5 Π Α Ρ Α Τ Η Ρ Η Σ Ε Ι Σ 1. Να μεταφραστεί το παραπάνω απόσπασμα: «Ἡμᾶς γὰρ ὁ πατήρ.. τοὺς συγκαταλύσαντας τὸν δῆμον» ( 4-5) 2. Με βάση τα σχόλια του βιβλίου σας να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: α) Στις παραγράφους 4-5, να εντοπίσετε, να καταγράψετε και να αξιολογήσετε το επιχείρημα που χρησιμοποιεί ο Μαντίθεος, για να αποδείξει πως δε διετέλεσε ως ιππέας των Τριάκοντα. μονάδες 15 β) Να εντοπίσετε και να αναλύσετε τα ρητορικά ήθη στο παραπάνω απόσπασμα ( 3-5) μονάδες

2 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑδυαδικό 2η εξεταστική περίοδος από 20/12/15 έως 08/01/16 3. Με βάση την εισαγωγή του βιβλίου σας να αναφέρετε ποια είναι τα είδη των ρητορικών λόγων κατά τον Αριστοτέλη και τι γνωρίζετε γι αυτά; 4. α) Να γράψετε δύο ομόρριζα, απλά ή σύνθετα, της νέας ελληνικής, από καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: βεβιωκώς, καθαιρουμένων, μεθισταμένης, κατελθεῖν, μεταδιδὀναι. β)ουσιαστικό, άσχετος, διένεξη, εισιτήριο, απόρρητος: με ποιες λέξεις του κειμένου έχουν ετυμολογική συγγένεια οι παραπάνω λέξεις της νέας ελληνικής (να γράψετε μία λέξη του κειμένου για καθεμιά). Τύχῃ ἀγαθῇ! - 2 -

3 Γ ρ α π τ ή ε ξ έ τ α σ η σ τ o μ ά θ η μ α Α Ρ Χ Α Ι Α Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Α Κ Α Τ Ε Υ Θ Υ Ν Σ Η Σ B Λ Υ Κ Ε Ι Ο Υ ( Α δ ί δ α κ τ ο κ ε ί μ ε ν ο ) Τάξη: Γ Λυκείου Τμήμα: Βαθμός: Ονοματεπώνυμο: Καθηγητές: Κείμενο από το πρωτότυπο : Ξενοφῶντος, Κύρου Ἀνάβασις Ἐκ δὲ τούτου ξυνελθόντες ἐβουλεύοντο περὶ τῆς λοιπῆς πορείας ἀνέστη δὲ πρῶτος Λέων Θούριος καὶ ἔλεξεν ὧδε. Ἐγὼ μὲν τοίνυν, ἔφη, ὦ ἄνδρες, ἀπείρηκα ἤδη ξυσκευαζόμενος καὶ βαδίζων καὶ τρέχων καὶ τὰ ὅπλα φέρων καὶ ἐν τάξει ὢν καὶ φυλακὰς φυλάττων καὶ μαχόμενος, ἐπιθυμῶ δὲ ἤδη παυσάμενος τούτων τῶν πόνων, ἐπεὶ θάλατταν ἔχομεν, πλεῖν τὸ λοιπὸν καὶ ἐκταθεὶς ὥσπερ Ὀδυσσεὺς ἀφικέσθαι εἰς τὴν Ἑλλάδα. Ταῦτα ἀκούσαντες οἱ στρατιῶται ἀνεθορύβησαν ὡς εὖ λέγει καὶ ἄλλος ταὔτ ἔλεγε, καὶ πάντες οἱ παριόντες. Ἔπειτα δὲ Χειρίσοφος ἀνέστη καὶ εἶπεν ὧδε. Φίλος μοί ἐστιν, ὦ ἄνδρες, Ἀναξίβιος, ναυαρχῶν δὲ καὶ τυγχάνει. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ὧδε: έτσι // ξυσκευάζομαι: ετοιμάζω αποσκευές // ἀπείρηκα: κουράστηκα // ἐκταθεὶς: ξαπλωμένος πάνω στο καράβι // πόνος: κόπος, βάσανο // ἀφικνοῦμαι: φθάνω // ἀνεθορύβησαν: επιδοκίμασαν με θόρυβο Π Α Ρ Α Τ Η Ρ Η Σ Ε Ι Σ Α. Να μεταφράσετε το κείμενο. μονάδες 20 Β1. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου. ἐβουλεύοντο: ἔλεξεν: φυλάττων: ἀκούσαντες: τυγχάνει: γ πληθυντικό οριστικής και β ενικό προστακτικής αορίστου β ενικό οριστικής παρακειμένου β ενικό προστακτικής αορίστου β απαρέμφατο παρακειμένου γ πληθυντικό ευκτικής μέλλοντα γ πληθυντικό οριστικής παρατατικού απαρέμφατο μέλλοντα γ ενικό υποτακτικής αορίστου β γ πληθυντικό οριστικής υπερσυντελίκου - 3 -

4 μονάδες 5 Β2. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου. πορείας : γενική πληθυντικού αριθμού ἄνδρες: κλητική ενικού αριθμού και δοτική πληθυντικού αριθμού τάξει: ονομαστική και αιτιατική ενικού αριθμού φυλακάς: αιτιατική ενικού αριθμού και δοτική πληθυντικού αριθμού Ἑλλάδα: δοτική ενικού αριθμού πάντες: αιτιατική ενικού αριθμού και δοτική πληθυντικού αριθμού μονάδες 5 Γ1. Να αναγνωρίσετε τη δευτερεύουσα πρόταση της περιόδου (είδος, εισαγωγή, εκφορά, λειτουργία): Ταῦτα ἀκούσαντες οἱ στρατιῶται ἀνεθορύβησαν ὡς εὖ λέγει Γ2. Να αναγνωρισθούν συντακτικά οι λέξεις: πόνων, τό λοιπόν, ἀκούσαντες, πάντες, φίλος, μοι μονάδες 4 μονάδες 6-4 -

5 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ (Διδαγμένο κείμενο) 1. Ο πατέρας δηλαδή, πριν από την καταστροφή στον Ελλήσποντο μας έστειλε μακριά στον Σάτυρο, τον άρχοντα του Πόντου, για να ζήσουμε με ορισμένο τρόπο, και ούτε όταν γκρεμίζονταν τα τείχη διαμέναμε στην πόλη ούτε όταν μεταβαλλόταν το πολίτευμα, αλλά ήρθαμε πρωτύτερα πέντε μέρες πριν επανέλθουν στον Πειραιά οι άντρες από τη Φυλή. Και πράγματι ούτε ήταν φυσικό εμείς, αφού είχαμε έρθει εδώ σε τέτοια περίσταση, να επιθυμούμε να συμμετέχουμε σε ξένους κινδύνους, ούτε εκείνοι φανερά είχαν τέτοια διάθεση ώστε να παρέχουν αξιώματα στη διοίκηση της πολιτείας και σ αυτούς που ήταν μακριά από την πατρίδα και σ αυτούς που δεν διέπρατταν κανένα αδίκημα, αλλά περισσότερο στερούσαν τα πολιτικά δικαιώματα ακόμα και από αυτούς που κατέλυσαν μαζί τους τη δημοκρατία. 2. α) Με την παράγραφο 4 ο ρήτορας εισέρχεται στο κύριο μέρος του λόγου του, που περιλαμβάνει τη διήγηση και την πίστιν. Ο Μαντίθεος με τα γεγονότα που αφηγείται στις παραγράφους 4-5 επιχειρεί να αποδείξει ότι «οὐ μετέσχε τῆς τότε πολιτείας». Έτσι γνωστοποιεί στους ακροατές ότι δε βρισκόταν στην Αθήνα την περίοδο των τριάκοντα τυράννων, αλλά πριν από την καταστροφή στους Αιγός ποταμούς αυτός και ο αδελφός του βρίσκονταν στο Σάτυρο, το φίλο του πατέρα τους και επέστρεψαν στην Αθήνα πέντε μέρες πριν από την κατάλυση της τυραννίας των Τριάκοντα. Το επιχείρημα είναι ισχυρότατο εφόσον τεκμηριώνεται με μαρτυρική κατάθεση που καλύπτει το Μαντίθεο για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα εκτός των πέντε τελευταίων ημερών. Εξάλλου η πειστικότητα των γεγονότων της αποδημίας του εξασφαλίζεται, από την απλότητα, τη σαφήνεια και τη συντομία, καθώς και την πληρότητα της αφήγησης που δεν παρουσιάζει κενά και δίνει συγκεκριμένες πληροφορίες. Συγκεκριμένα δηλώνει το πρόσωπο που αποφάσισε να τον στείλει μακριά (πατέρας), τα πρόσωπα που αποδήμησαν (ο Μαντίθεος και ο αδελφός του), το χρόνο (πριν από τη συμφορά στον Ελλήσποντο), το πρόσωπο που δέχτηκε τα δύο αδέλφια (Σάτυρος), καθώς και το σκοπό της φυγής (διαιτησομένους). Επίσης προσδιορίζει επακριβώς το χρόνο της επανόδου στην Αθήνα ενώ στο τέλος της παραγράφου 8 καλεί μάρτυρα για να επιβεβαιώσει το χρόνο της επανόδου του (άτεχνη πίστις). Εξάλλου η δήλωση του Μαντιθέου ότι δεν ήταν στην Αθήνα, «οὔτε τῶν τειχῶν καθαιρουμένων (ἐπεδημοῦμεν) οὔτε μεθισταμένης τῆς πολιτείας» είχε μεγάλη σημασία για τον Αθηναϊκό λαό που είχε συγκλονιστεί τόσο από το γκρέμισμα των τειχών, όσο και από την κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος και τηρούσε εχθρική στάση απέναντι σ αυτούς που συνέβαλαν στα παραπάνω γεγονότα. Ο Μαντίθεος είχε απόλυτη επίγνωση του πόσο θα ανέβαινε στα μάτια των θεατών καθιστώντας τους γνωστό ότι εκείνο τον καιρό απουσίαζε από την Αθήνα. Κατά το Μαντίθεο το γεγονός ότι έφυγε από την Αθήνα και επέστρεψε τότε που άρχιζε ο αγώνας για την ανατροπή των τυράννων οδηγεί στο συμπέρασμα: «οὔτε ἡμᾶς εἰκὸς ἦν ἐπιθυμεῖν μετέχειν τῶν ἀλλοτρίων κινδύνων». Για την κάλυψη των τελευταίων ημερών ως την κατάλυση του τυραννικού καθεστώτος, προβάλλει ο Μαντίθεος τα επόμενα επιχειρή ματα: α) Επέστρεψε στην Αθήνα σε πολύ κρίσιμες περιστάσεις και κατά συνέπεια θα ήταν πα ράλογο να εκτεθεί αυτός και η οικογένεια του σε κινδύνους για χάρη των τυράννων. Το επιχείρημα δεν είναι πειστικό είναι πιθανό (εἰκός ἤν) εφόσον δεν τεκμηριώνεται με μάρ τυρες. β) Οι Τριάκοντα δεν εμπιστεύονταν διοικητικές θέσεις σε ανθρώπους που έλειπαν τον καιρό της εξουσίας τους και μάλιστα στερούσαν από τα πολιτικά τους δικαιώματα ακόμα και συνεργάτες - ομοϊδεάτες τους (πχ. Θηραμένης). Άρα δεν ήταν λογικό να εμπιστευθούν - 1 -

6 το Μαντίθεο. Μέχρι στιγμής ο Μαντίθεος προσπαθεί να αποδείξει την αθωότητα του με ένα επιχείρημα πραγματικό (απουσία του από την Αθήνα την εποχή των Τριάκοντα) και δυο πιθανά- λο γικά που έχουν να κάνουν με τη στάση που θα κρατούσαν οι Τριάκοντα απέναντί του. Τί ποτε ωστόσο δεν αποκλείει συνεργασία του Μαντιθέου με τους Τριάκοντα εφόσον αυτός και ο αδελφός του επέστρεψαν όταν το τυραννικό καθεστώς τους είχε απόλυτη ανάγκη. β) Τα ρητορικά ήθη διακρίνονται στο «ήθος του λέγοντος», που είναι η επιδίωξη του λέγοντος να εξυψώσει τον εαυτό του, στο «ήθος του αντιπάλου, που είναι η επιδίωξη του λέγοντος να μειώσει ηθικά τον αντίπαλό του, και στο «ήθος του ακροατή», που είναι η επιδίωξη του λέγοντος να εξυψώσει τους ακροατές του. Έτσι, ο Μαντίθεος προσπαθεί να πείσει τους βουλευτές ότι διαθέτει ήθος άμεμπτο, όπως θα φανεί από τον επικείμενο έλεγχο, και τρέφει ευνοϊκά αισθήματα προς το δημοκρατικό καθεστώς της πατρίδας του «ὡς εὔνους εἰμὶ τοῖς καθεστηκόσι πράγμασι». Ήδη από το προοίμιο διαγράφεται ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου που μιλά έχοντας πεποίθηση στο δίκιο του και με συνείδηση της αθωότητάς του και των υπηρεσιών που έχει προσφέρει στην πατρίδα του, η οποία και δικαιολογεί την αξίωσή του να αναδειχθεί ως πολιτικός άνδρας. Χαρακτηριστικό είναι το «στοίχημα» που βάζει με τους συμπολίτες του. Αν αποδείξει μόνο πως είναι ευνοϊκά διατεθειμένος προς το πολίτευμα και πως έχει πολεμήσει και διακινδυνεύσει για την πατρίδα του να μην κερδίσει τίποτα. Μόνο αν αποδείξει πως έχει ζήσει με σωφροσύνη και μετριοπάθεια να αξιωθεί να γίνει βουλευτής «ἀξιῶ δέ, ὦ βουλή, ἐὰν μὲν τοῦτο μόνον ὑμῖν ἐπιδείξω μηδὲν πώ μοι πλέον εἶναι» Στη συνέχεια, σκοπός του αγορητή είναι να προβάλει τον εαυτό του και τον αδελφό του ως λογικούς και σώφρονες πολίτες, που ποτέ δεν θα ήθελαν να εμπλακούν σε επικίνδυνες καταστάσεις, που άλλοι είχαν δημιουργήσει με τις αντιδημοκρατικές τους ενέργειες «καίτοι οὔτε ἡμᾶς εἰκὸς ἦν εἰς τοιοῦτον καιρόν ἀφιγμένους ἐπιθυμεῖν μετέχειν τῶν ἀλλοτρίων κινδύνων» σκοπός του επίσης είναι να τονίσει τον άκακο χαρακτήρα του, αφού, όπως λέει, και να είχε υπηρετήσει ως ιππέας την εποχή των Τριάκοντα, και πάλι θα υποβαλλόταν άφοβα σε δοκιμασία, μια και κανέναν συμπολίτη του δεν είχε βλάψει. Αναφορικά με το «ήθος του αντιπάλου», ο ομιλητής μειώνει ηθικά τους κατηγόρους του στα μάτια των βουλευτών παρουσιάζοντάς τους ως κακόβουλους ανθρώπους ««τούτους δὲ ἡγεῖσθαι χείρους εἶναι», αφού επιζητούν να του κάνουν κακό επίσης τους παρουσιάζει ως συκοφάντες της ζωής του, και της πολιτικής του ιδεολογίας και δράσης «καὶ περί τὰ ἄλλα μετρίως βεβιωκώς καὶ πολύ παρὰ τὴν δόξαν καὶ (παρὰ) τοὺς λόγους τοὺς τῶν ἐχθρῶν». Πρόκειται για ασήμαντους ανθρώπους (δεν τους κατονομάζει καν) με ιδιοτελή κίνητρα. Ο Μαντίθεος προσπαθεί έμμεσα ν αποδείξει ότι οι κατήγοροί του είναι ψεύτες και συκοφάντες, υποδηλώνοντας ότι το κατηγορητήριό τους το στηρίζουν σε όχι και τόσο αξιόπιστα στοιχεία γι αυτό μοναδικός στόχος του είναι όχι ν αποσείσει τις κατηγορίες εναντίον του, που είναι άλλωστε σαθρές και αβάσιμες, αλλά ν αποκαλύψει τα ψεύδη που έχουν χαλκεύσει οι εχθροί του σε βάρος του. Τέλος, για το «ήθος του ακροατή» γίνεται αναφορά στο «ὡς ἠνάγκασμαι τῶν αὐτῶν κινδύνων μετέχειν ὑμῖν». Στο σημείο αυτό ο Μαντίθεος αναφέρεται στους αγώνες των Βουλευτών για την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Εξυψώνει και κολακεύει τους Βουλευτές κάνοντας αναφορά στη δημοκρατική τους δράση κι έτσι κερδίζει τη συμπάθεια και την εύνοιά τους

7 3. Υπάρχουν τριών ειδών ρητορικοί λόγοι κατά τον Αριστοτέλη, οι συμβουλευτικοί, οι δικανικοί και οι επιδεικτικοί (πανηγυρικοί). Οι συμβουλευτικοί είναι λόγοι πολιτικοί που εκφωνούνται στις συνελεύσεις του λαού. Μ' αυτούς παρέχονται συμβουλές για το μέλλον. Ο ρήτορας προτρέπει ή αποτρέπει τον λαό με σκοπό την επίτευξη του συμφέροντος ή την α- ποφυγή πολιτικών σφαλμάτων. Σημαντικότερος ρήτορας συμβουλευτικών λόγων θεωρείται ο Δημοσθένης. Δικανικοί λόγοι είναι οι εκφωνούμενοι στα δικαστήρια και αφορούν πράξεις που τελέστηκαν στο παρελθόν. Είναι κατηγορίες ή απολογίες και έχουν σκοπό την απόδειξη της ενοχής ή της αθωότητας του κατηγορουμένου με βάση τον νόμο και το αίσθημα του δικαίου. Επιφανέστερος λογογράφος δικανικών λόγων θεωρείται ο Λυσίας. Επιδεικτικοί ή πανηγυρικοί λόγοι, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι επιτάφιοι, ήσαν οι εκφωνούμενοι σε διάφορες εορτές και συγκεντρώσεις. Με τους λόγους αυτούς εγκωμιάζονται ή επικρίνονται πράξεις και πρόσωπα του παρόντος με συχνές αναδρομές στο παρελθόν και προβλέψεις του μέλλοντος. Ο ρήτορας ζητεί συγχρόνως να επιδείξει τη ρητορική του δεινότητα και να προκαλέσει τις επευφημίες των ακροατών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπηρετεί και συγκεκριμένες πολιτικές σκοπιμότητες. Οι επιδεικτικοί λόγοι είναι εξάλλου, κατά τον Αριστοτέλη, συγγενείς με τους συμβουλευτικούς. Ο Ισοκράτης κρίνεται ως ο επιφανέστερος εκπρόσωπος του επιδεικτικού γένους 4. α) βεβιωκώς: βιολόγος, αναβίωση καθαιρουμένων: αρχαιρεσίες, αιρετός μεθισταμένης: σταθμός, κατάστημα κατελθεῖν: συνέλευση, προσιτός μεταδιδὀναι: δωροδοκία, προδότης β) ουσιαστικό: εἰμὶ, εἶναι, ἦν άσχετος: μετέχειν, μετέσχον, ἔχοντες διένεξη: συμφορᾶς εισιτήριο: ἤλθομεν, κατελθεῖν απόρρητος: λόγους - 3 -

8 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ (Αδίδακτο κείμενο) Π Α Ρ Α Τ Η Ρ Η Σ Ε Ι Σ Α. Ύστερα αφού συγκεντρώθηκαν σκέφτονταν για το δρόμο που θα ακολουθούσαν από κεί και πέρα. Πρώτος σηκώθηκε ο Λέων από τους Θουρίους και μίλησε έτσι: «Εγώ, φίλοι μου, κουράστηκα πια να ετοιμάζω αποσκευές και να βαδίζω και να τρέχω και να σηκώνω τα όπλα και να προχωρώ τοποθετημένος στη γραμμή και να φυλάω φρουρά και να πολεμώ. Επιθυμώ να γλιτώσω πια από τα βάσανα τούτα και, αφού βρισκόμαστε σε θάλασσα, να ταξιδεύω στο εξής ξαπλωμένος πάνω στο καράβι, σαν τον Οδυσσέα, ώσπου να φτάσω στην Ελλάδα». Οι στρατιώτες όταν άκουσαν τα λόγια του, τα επιδοκίμασαν με θόρυβο, κρίνοντάς τα σωστά. Ένας άλλος είπε τα ίδια, καθώς και οι υπόλοιποι που μίλησαν. Κατόπιν σηκώθηκε ο Χειρίσοφος και είπε αυτά τα λόγια: «Στρατιώτες, ο Αναξίβιος είναι φίλος μου και τώρα τυχαίνει να είναι ναύαρχος. Β1. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου. ἐβουλεύοντο: ἔλεξεν: φυλάττων: ἀκούσαντες: τυγχάνει: γ πληθυντικό οριστικής και β ενικό προστακτικής αορίστου ἐβουλεύσαντο, βουλεῦσαι β ενικό οριστικής παρακειμένου εἴρηκας β ενικό προστακτικής αορίστου β εἰπέ απαρέμφατο παρακειμένου πεφυλαχέναι γ πληθυντικό ευκτικής μέλλοντα φυλάξοιεν γ πληθυντικό οριστικής παρατατικού ἤκουον απαρέμφατο μέλλοντα ἀκούσεσθαι γ ενικό υποτακτικής αορίστου β τύχῃς γ πληθυντικό οριστικής υπερσυντελίκου ἐτετυχήκεσαν Β1.Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου. πορείας : γενική πληθυντικού αριθμού πορειῶν ἄνδρες: κλητική ενικού αριθμού και δοτική πληθυντικού αριθμού ἄνερ ἀνδράσι τάξει: ονομαστική και αιτιατική ενικού αριθμού τάξις τάξιν φυλακάς: αιτιατική ενικού αριθμού και δοτική πληθυντικού αριθμού - 7 -

9 Ἑλλάδα: πάντες: φυλακήν φυλακαῖς δοτική ενικού αριθμού Ἑλλάδι αιτιατική ενικού αριθμού και δοτική πληθυντικού αριθμού πάντα πᾶσι Γ1. Να αναγνωρίσετε τη δευτερεύουσα πρόταση της περιόδου (είδος, εισαγωγή, εκφορά, λειτουργία): Ταῦτα ἀκούσαντες οἱ στρατιῶται ἀνεθορύβησαν ὡς εὖ λέγει Είναι μια δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση. Εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο ὡς, γιατί δηλώνει υποκειμενική αιτιολογία. Εκφέρεται με οριστική, γιατί δηλώνει το πραγματικό. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματος στο ρήμα της κύριας πρότασης (ἀνεθορύβησαν). Γ2. Να αναγνωρισθούν συντακτικά οι λέξεις: πόνων, τό λοιπόν, ἀκούσαντες, πάντες, φίλος, μοι πόνων: αντικείμενο στο παυσάμενος τό λοιπόν: αιτιατική του χρόνου στο πλεῖν ἀκούσαντες: χρονική μετοχή συνημμένη στο στρατιῶται πάντες: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο οἱ παριόντες φίλος: κατηγορούμενο στο Ἀναξίβιος μοι: δοτική προσωπική κτητική στο ἐστιν - 8 -