ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ ΜΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ ΜΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ"

Παλλάς Παπαστεφάνου
5 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ ΜΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

2 ΕΘΝΟΜΆΡΤΥΡΑΣ ΑΡΧΙΕΠΊΣΚΟΠΟΣ ΚΥΠΡΙΑΝΌΣ Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός γεννήθηκε το 1756 στο χωρίο Στρόβολος, κοντά στην Λευκωσία. Σε μικρή ηλικία μπήκε δόκιμος στο μοναστήρι του Μαχαιρά, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα. Αργότερα μετακινήθηκε στο μετόχι του μοναστηριού στον Στρόβολο και έτσι είχε την ευκαιρία να φοιτά στην «Σχολή Ελληνικών Γραμμάτων Και Μουσικής», στην Λευκωσία. Το 1781 χειροτονήθηκε διάκονος και το 1783 πήγε μαζί με άλλο ιερωμένο του Μοναστηριού στην Μολδοβλαχία για έρανο υπέρ της μονής Μαχαιρά. Στις παραδουνάβιες ηγεμονίες παρέμεινε συνολικά 19 χρόνια, χειροτονήθηκε ιερομόναχος και φοίτησε σε ελληνική σχολή του Ιασίου.

4 ΕΠΙΣΤΡΟΦΉ ΣΤΗΝ ΚΎΠΡΟ Από τη Μολδοβλαχία ο Κυπριανός επέστρεψε στην Κύπρο το 1802 μαζί με τον Χαράλαμπο έχοντας πετύχει πλήρως την αποστολή τους. Στη συνέχεια ο Κυπριανός ανέλαβε την διαχείριση των κτημάτων της Μονής στο Στρόβολο όπου ευδόκιμα εργαζόμενος, κέρδισε την εκτίμηση των προεστών της Λευκωσίας οι οποίοι και συνηγόρησαν στον αρχιεπίσκοπο Χρύσανθο την πρόσληψή του ως οικονόμος της Αρχιεπισκοπής. Και από τη θέση αυτή ο Κυπριανός επέδειξε ιδιαίτερο ζήλο, αναπτύσσοντας σπουδαία πολιτική σκέψη. Ειδικότερα όταν το 1804 επαναστάτησαν οι Τούρκοι προβαίνοντας σε σφαγές των Ελλήνων με κίνδυνο της ζωής και του Αρχιεπισκόπου, όχι μόνο κατάφερε την κατάπαυση των σφαγών αλλά και την ανύψωση της ισχύος του αρχιεπισκόπου. Τα γεγονότα αυτά κατέγραψε Άγγλος με το ψευδώνυμο Αλή - Μπεης το 1805 χαρακτηρίζοντας τον Κυπριανό "φύλακα άγγελον των ομοεθνών του".

5 ΧΕΙΡΟΤΌΝΗΣΗ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΌΠΟΥ Το 1810 χειροτονήθηκε Αρχιεπίσκοπος Κύπρου και ανέλαβε το δύσκολο έργο της εξόφλησης των υπέρογκων χρεών της Αρχιεπισκοπής. Την ίδια περίοδο ο Κυπριανός γίνεται και δραγουμάνος.

6 ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΌ ΈΡΓΟ Το 1812 ο Κυπριανός χρηματοδότησε την ίδρυση της «Ελληνικής Σχολής» (νυν Παγκύπριο Γυμνάσιο) στη Λευκωσία.Ταυτόχρονα, ενίσχυσε τα μοναστήρια, φρόντισε την καταπολέμηση της ακρίδας και συνέβαλε στην είσπραξη των φορών των οθωμανικών αρχών κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγονται οι βιαιότητες τους εις βάρος των Χριστιανών. Επίσης κατόρθωσε να βελτιώσει τα οικονομικά της αρχιεπισκοπής.

7 ΜΎΗΣΗ ΣΤΗ ΦΙΛΙΚΉ ΕΤΑΙΡΕΊΑ Δεν είναι γνωστό πότε μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και από ποιόν. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, ο Υψηλάντης έστειλε το συνεργάτη του Αντώνιο Πελοπίδα να παραλάβει τη «γενναία εισφορά» του Αρχιεπισκόπου, στέλνοντάς του μαζί με τις ευχαριστίες του, και το συνθηματικό μήνυμα ότι «η έναρξη του σχολείου εγγίζει», υπονοώντας τον επικείμενο ξεσηκωμό. Λόγω της επικίνδυνης γεωγραφικής θέση της Κύπρου, η Φιλική Εταιρεία αποφάσισε να μην εμπλακεί η Κύπρος σε ένοπλο αγώνα, αλλά να περιοριστεί στην υλική βοήθεια. Ταυτόχρονα κάλεσε τον Αρχιεπίσκοπο «να σκεφθεί πώς να διαφυλάξει το ποίμνιο του από τους κατοίκους εκεί εχθρούς».

ΈΧΕΙ ΣΩΘΕΊ ΈΝΑ ΓΡΆΜΜΑ ΤΟΥ ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΥ ΥΨΗΛΆΝΤΗ ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΝΌ, ΤΟ ΟΠΟΊΟ ΑΝΑΦΈΡΕΙ ΤΑ ΕΞΉΣ: Μακαριώτατε και φιλογενέστατε Δέσποτα, Ο φιλογενέστατος κύριος Δημήτριος Ίπατρος με εβεβαίωσε περί της γενναίας

9 ΈΧΕΙ ΣΩΘΕΊ ΈΝΑ ΓΡΆΜΜΑ ΤΟΥ ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΥ ΥΨΗΛΆΝΤΗ ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΝΌ, ΤΟ ΟΠΟΊΟ ΑΝΑΦΈΡΕΙ ΤΑ ΕΞΉΣ: Μακαριώτατε και φιλογενέστατε Δέσποτα, Ο φιλογενέστατος κύριος Δημήτριος Ίπατρος με εβεβαίωσε περί της γενναίας συνεισφοράς, την οποίαν η υμετέρα Μακαριότης υπεσχέθη προς αυτόν διά το Σχολείον της Πελοποννήσου. Όθεν, ως γενικός έφορος του Σχολείου τούτου, κρίνω χρέος μου απαραίτητον να ευχαριστήσω την Υμετέραν Μακαριότητα και να την ειδοποιήσω ότι η έναρξις του Σχολείου εγγίζει. Διά τούτο λοιπόν στέλλω εξεπίτηδες τον κύριον Αντώνιον Πελοπίδαν, άνδρα ενάρετον, φιλογενή και πάσης πίστεως άξιον διά να την βεβαιώσω και διά ζώσης φωνής την όσον ούπω ανέγερσιν του ιερού τούτου καταστήματος: Άς ταχύνη λοιπόν η υμετέρα Μακαριότης να εμβάση τόσον της υμετέρας Μακαριότητας τας συνεισφοράς, όσον και των λοιπών αυτού ομογενών, είτε χρηματικάς, είτε είναι ζωοτροφίας προς τον εν παλαιά Πάτρα της Πελοποννήσου κύριον Ιωάννην Παππά Διαμαντόπουλον, συντροφεύουσα αυτάς ή με άνθρωπον της επίτηδες ή με τον κομιστήν του παρόντος μου. Ων δε εύελπις, ότι ή υμετέρα Μακαριότης θέλει φιλοτιμηθή να δείξη την συνεισφοράν αξίαν του μεγάλου ζήλου και πατριωτισμού Αυτής τε και όλου της του ποιμνίου, εξικετεύω τας μακαρίους Αυτής ευχάς και μένω με βαθύ σέβας της υμετέρας Μακαριότητος τέκνον ευπειθές Αλέξανδρος Υψηλάντης[21][22]

ΕΠΙΣΚΈΠΤΟΝΤΑΝ ΤΗΝ ΚΎΠΡΟ ΦΙΛΟΞΕΝΟΎΝΤΑΝ ΩΣ

10 ΣΤΟ ΠΑΡΑΠΆΝΩ ΓΡΆΜΜΑ O ΠΡΊΓΚΙΠΑΣ Α. ΥΨΗΛΆΝΤΗΣ ΩΣ ΣΧΟΛΕΊΟ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΉΣΟΥ ΥΠΟΝΟΕΊ ΤΗΝ ΕΠΙΚΕΊΜΕΝΗ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΗΜΕΙΏΝΕΤΑΙ ΌΤΙ ΟΙ ΦΙΛΙΚΟΊ ΠΟΥ ΕΠΙΣΚΈΠΤΟΝΤΑΝ ΤΗΝ ΚΎΠΡΟ ΦΙΛΟΞΕΝΟΎΝΤΑΝ ΩΣ ΜΑΘΗΤΈΣ ΣΤΟ ΥΠΌΓΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΣΧΟΛΉΣ ΤΗΣ ΚΎΠΡΟΥ.

ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 Όταν ξεκίνησε η Επανάσταση, ο Τούρκος σουλτάνος διέταξε την αφόπλιση των Κυπρίων - κάτι που έγινε χωρίς αντίσταση.

Παρά τις προσπάθειες του Αρχιεπισκόπου να διαφυλάξει την ειρήνη στο νησί, οι τουρκικές αρχές ήταν αποφασισμένες να προχωρήσουν σε ενέργειες εκφοβισμού του λαού.

11 ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 Όταν ξεκίνησε η Επανάσταση, ο Τούρκος σουλτάνος διέταξε την αφόπλιση των Κυπρίων - κάτι που έγινε χωρίς αντίσταση. Ο Κυπριανός προσπάθησε να πείσει τους Κύπριους να υπακούσουν (κάτι παρόμοιο έκανε και ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε') και διαβεβαίωσε τον Τούρκο κυβερνήτη, Κιουτσούκ Μεχμέτ, για την υπακοή των Ελλήνων. Παρά τις προσπάθειες του Αρχιεπισκόπου να διαφυλάξει την ειρήνη στο νησί, οι τουρκικές αρχές ήταν αποφασισμένες να προχωρήσουν σε ενέργειες εκφοβισμού του λαού. Με αφορμή προκηρύξεις που διένειμε στη Λάρνακα ο Αρχιμανδρίτης Θεοφύλακτος Θησέας, ο Κιουτσούκ κατήγγειλε στην Υψηλή Πύλη ότι οι Έλληνες Κύπριοι ετοίμαζαν επανάσταση, υποβάλλοντας ταυτόχρονα και κατάλογο προγραφών επιφανών προσώπων. Μετά την έγκριση του αιτήματός του, ο Κυβερνήτης προχώρησε σε συλλήψεις, δημεύσεις περιουσιών και εκτελέσεις. Την 9η Ιουλίου άρχισε η μεγάλη σφαγή των αρχιερέων και των προκρίτων του νησιού. Πρώτος απαγχονίστηκε ο Αρχιεπίσκοπος και ακολούθησε ο αποκεφαλισμός των Μητροπολιτών Πάφου, Κιτίου και Κυρηνείας. Τον επόμενο χρόνο ο Σουηδός επισκέπτης Μπέργκρεν έγραψε ότι «η Παναγία ντύθηκε παντού στα μαύρα, πολλά σπίτια ήταν πιτσιλισμένα με αίμα».

13 ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΌΣ ΚΑΙ ΚΑΡΑΤΟΜΉΣΕΙΣ Ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός γνώριζε τον επικείμενο θάνατό του. Ο άγγλος περιηγητής Carne, που τον είδε πριν από τα γεγονότα της 9ης Ιουλίου, αναφέρει ότι ο Αρχιεπίσκοπος του είπε: «Ο θάνατός μου δεν είναι μακριά. Ξέρω πως μόνο ευκαιρία περιμένουν, για να με θανατώσουν». Και ενώ γνωρίζει την επικείμενη θανάτωσή του, εκούσια αποφασίζει να παραμείνει στην έπαλξή του, διασώζοντας την αξιοπρέπεια του Έλληνα και αντιμετωπίζοντας το θάνατο ως μια προσφορά προς το έθνος και το ποίμνιό του. Αρνήθηκε να φύγει από το νησί, για να σώσει τη ζωή του, λέγοντας ότι θα παρέμενε, για να προσφέρει κάθε δυνατή προστασία στο λαό του και να χαθεί μαζί του.

14 9 ΙΟΥΛΙΟΥ 1821 Στις 9 Ιουλίου (ημέρα Σάββατο), κληθέντες σε συγκέντρωση στη Λευκωσία οι εκκλησιαστικοί ηγέτες και πρόκριτοι της Κύπρου από τον Οθωμανό διοικητή Κουτσούκ Μεχμέτ και κατόπιν έγκρισης από τον Σουλτάνο για μαζικές εκτελέσεις κορυφώθηκε το δράμα με τον απαγχονισμό του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού σε μια συκαμινιά στη πλατεία του Σεραγίου.Του απαγχονισμού αυτού ακολούθησε την ίδια ημέρα ο αποκεφαλισμός τριών μητροπολιτών της Πάφου Χρύσανθου, του Κιτίου Μελετίου και της Κηρυνείας Λαυρεντίου. Αργότερα, στην Κύπρο έφθασαν στρατιώτες από την Αίγυπτο, οι οποίοι τρομοκράτησαν τον πληθυσμό της.

Πρώτο θύμα ήταν ο ίδιος. Αρνούμενος να εγκαταλείψει το ποίμνιό του, βάδισε συνειδητά προς την αγχόνη, κερδίζοντας την αθανασία στη συλλογική μνήμη του ελληνισμού.

15 Πρώτο θύμα ήταν ο ίδιος. Αρνούμενος να εγκαταλείψει το ποίμνιό του, βάδισε συνειδητά προς την αγχόνη, κερδίζοντας την αθανασία στη συλλογική μνήμη του ελληνισμού. Σ αυτή του την απόφαση εκδηλώνεται η ελληνορθόδοξη παράδοση της Κύπρου και συμπυκνώνεται το υπεριστορικό πνεύμα του ελληνισμού στον αγώνα του για την πατρίδα και την ελευθερία. Αυτό το πνεύμα εκφράζει και η απάντηση που έδωσε στις απειλές του Τούρκου κυβερνήτη της Κύπρου περί αφανισμού των Ρωμιών, με την οποία διασώζει ταυτόχρονα και την εθνική μας αξιοπρέπεια: Η Ρωμιοσύνη έν* φυλή συνότζιαιρη* του κόσμου Κανένας δεν ευρέθηκε για να την ιξηλείψη* Κανένας γιατί σσιέπει* την πού τάψη* ο Θεός μου. Η Ρωμιοσύνη εν να χαθή όντας ο κόσμος λείψη. Εν = είναι Συνότζιαιρη = σύγχρονη Ιξηλείψει = εξαλείψει Σσιέπει = σκεπάζει, προστατεύει Τάψη = τα ύψη

ο εθνικός ποιητής της Κύπρου, Βασίλης Μιχαηλίδης, του αφιέρωσε τους παρακάτω στίχους: Τῷ ἀπαγχονισθέντι

16 Ο ΚΥΠΡΙΑΝΌΣ ΣΤΗΝ ΤΈΧΝΗ Στη βιβλιοθήκη της Μονής Κύκκου εντοπίσθηκε στα 1912 απόσπασμα άσματος, εκτενέστερου πιθανώς, θρηνιτικού του απαγχονισμού του Κυπριανού, άγνωστου συντάκτη και άγνωστης εποχής σύνταξης.ο εθνικός ποιητής της Κύπρου, Βασίλης Μιχαηλίδης, του αφιέρωσε τους παρακάτω στίχους: Τῷ ἀπαγχονισθέντι Ἀρχιεπισκόπῳ Κύπρου Κυπριανῷ Σὺ ποῦ σκοτώθης γιὰ τὸ φῶς σήκου νὰ δῇς τὸν ἥλιο, ξύπνα, νὰ δεὶς τὸ αἷμα σου πῶς ἔγινε βασίλειο.

17 Ο Κυπριανός αποτελεί ο κύριος πρωταγωνιστής του ποιήματος «η 9η Ιουλίου του 1821 εν Λευκωσία Κύπρου» (επίσης του Βασίλη Μιχαηλίδη), στον οποίο αποδίδονται οι πάρακατω στίχοι: Παρά το γαίμαν τους πολλούς, έν κάλλιον του πισκόπου Η Ρωμιοσύνη έν φυλή συνόκαιρη του κόσμου, κανένας δεν εβρέθηκεν γαι να την-ι ξηλείψει, κανένας, γιατί σκέπει την που τ άψη ο Θεός μου.

Επίσης, ο Μιχαηλίδης του αφιέρωσε το «Επί τω θανάτω του σεβαστού μου Κυπριανού»: Την πατρίδα σου με ζέσιν αγαπούσεν η ψυχή σου, είχες δυστυχώς τον βίον

18 Επίσης, ο Μιχαηλίδης του αφιέρωσε το «Επί τω θανάτω του σεβαστού μου Κυπριανού»: Την πατρίδα σου με ζέσιν αγαπούσεν η ψυχή σου, είχες δυστυχώς τον βίον ακανθώδη και μικρόν, [...] Αρκεί τούτο που αφήκε τ' όνομά σου στον λαόν της, βράχον αντικρύ του χρόνου και λαμπρόν ως η πλειάς Βασίλης Μιχαηλίδης

19 Η 9Η ΙΟΥΛΊΟΥ 1821 ΕΝ ΛΕΥΚΩΣΊΑ ΚΎΠΡΟΥ - ΒΑΣΊΛΗΣ ΜΙΧΑΗΛΊΔΗΣ

20 Ο ΘΆΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΝΟΎ ΟΔΉΓΗΣΕ ΤΟΝ ΚΎΠΡΙΟ ΖΩΓΡΆΦΟ ΓΙΏΡΓΟ ΜΑΥΡΟΓΈΝΗ ΝΑ ΖΩΓΡΑΦΊΣΕΙ ΤΟΝ ΠΊΝΑΚΑ «ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΌΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΜΆΡΤΥΡΑ ΚΥΠΡΙΑΝΟΎ» - ΤΏΡΑ ΒΡΊΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΊΔΡΥΜΑ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΌΠΟΥ ΜΑΚΑΡΊΟΥ Γ'

21 ΜΑΡΜΆΡΙΝΟ ΜΝΗΜΕΊΟ (ΠΡΟΤΟΜΉ ΠΆΝΩ ΣΕ ΥΨΗΛΉ ΣΤΉΛΗ) ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΌΠΟΥ ΚΥΠΡΙΑΝΟΎ ΈΧΕΙ ΦΙΛΟΤΕΧΝΉΣΕΙ Ο ΓΛΎΠΤΗΣ ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΜΠΟΝΆΝΟΣ. ΒΡΊΣΚΕΤΑΙ ΈΞΩ ΑΠΌ ΤΟ ΜΈΓΑΡΟ ΤΗΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΉΣ ΣΤΗ ΛΕΥΚΩΣΊΑ.

22 ΠΑΡΑΠΟΜΠΈΣ Έγχρωμη Εγκυκλοπαίδεια Υδρόγειος, τόμος 18 ( Κύπρος ), Εκδόσεις Δομική Ο. Ε., Αθήνα 1993, σελ 128. Η 9η Ιουλίου του 1821 εν Λευκωσία Κύπρου, 5 Η 9η Ιουλίου του 1821 εν Λευκωσία Κύπρου, 18 Επί τω θανάτω του σεβαστού μου Κυπριανού Απαγχονισμός του Εθνομάρτυρα Κυπριανού, 20ός αιώνας, Ακρυλογραφία σε ξύλο, 114 Χ 158 εκ. (με πλαίσιο), Πολιτιστικό Κέντρο Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ

23 ΣΙΜΩΝΑ ΑΧΙΛΛΕΩΣ ΓΊ

Σχετικά έγγραφα

S-81. Χατζηγιωργάκης Κορνέσιος

S-81. Χατζηγιωργάκης Κορνέσιος S-81 1821: Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ. Η ΜΥΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΦΙΛΙΚΟΥΣ ΠΟΥ ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΝΤΑΙ ΤΟ ΝΗΣΙ Η επανάσταση του 1821 στην Ελλάδα