COM(2009) 149 τελικό (2010/C 255/18) Εισηγητής: ο κ. McDONOGH

Transcript

1 C 255/98 EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα την ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με την προστασία υποδομών πληροφοριών ζωτικής σημασίας «Προστασία της Ευρώπης από επιθέσεις στον κυβερνοχώρο και διαταραχές μεγάλης κλίμακας: αναβάθμιση της ετοιμότητας, της ασφάλειας και της ικανότητας αποκατάστασης» COM(2009) 149 τελικό (2010/C 255/18) Εισηγητής: ο κ. McDONOGH Στις 30 Μαρτίου 2009, και σύμφωνα με το άρθρο 262 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με την προστασία υποδομών πληροφοριών ζωτικής σημασίας «Προστασία της Ευρώπης από επιθέσεις στον κυβερνοχώρο και διαταραχές μεγάλης κλίμακας: αναβάθμιση της ετοιμότητας, της ασφάλειας και της ικανότητας αποκατάστασης» COM(2009) 149 τελικό Το ειδικευμένο τμήμα «Μεταφορές, υποδομές και κοινωνία των πληροφοριών» στο οποίο είχε ανατεθεί η κατάρτιση των σχετικών εργασιών της ΕΟΚΕ, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή της στις 12 Νοεμβρίου 2009 με βάση εισηγητική έκθεση του κ. McDonogh. Κατά την 458 η σύνοδο ολομέλειάς της, της 16 ης και 17 ης Δεκεμβρίου 2009 (συνεδρίαση της 16 ης Δεκεμβρίου 2009), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 179 ψήφους υπέρ και 4 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση. 1. Συμπεράσματα και συστάσεις 1.1 Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την Ανακοίνωση της Επιτροπής με θέμα το σχέδιο δράσης για την προστασία υποδομών πληροφοριών ζωτικής σημασίας (ΥΖΣ) στην Ευρώπη. Η ΕΌΚΕ συμμερίζεται την ανησυχία της Επιτροπής ως προς την ευπάθεια της Ευρώπης απέναντι σε μεγάλης κλίμακας επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, τεχνικές βλάβες, ανθρωπογενείς επιθέσεις και φυσικές καταστροφές, και ως προς την τεράστια ζημιά που θα μπορούσε να επιφέρει αυτό στην οικονομία και την ευημερία των πολιτών της. Συμφωνούμε με την Επιτροπή ότι απαιτείται άμεση δράση με στόχο την ενδυνάμωση του συντονισμού και της συνεργασίας της ΕΕ για την αντιμετώπιση αυτού του καίριου προβλήματος. Συμμεριζόμαστε επίσης την ανάγκη ταχείας δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου πλαισίου πολιτικής για την προστασία των ΥΖΣ. 1.2 Η ΕΟΚΕ επισημαίνει τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Υπουργών της ΕΕ για την προστασία των υποδομών πληροφοριών ζωτικής σημασίας (ΠΥΖΣ) και προβληματίζεται από την ανεπαρκή προετοιμασία της Ευρώπης για την αντιμετώπιση ευρείας κλίμακας επιθέσεων στον κυβερνοχώρο ή διαταραχών στις ΥΖΣ, καθώς οι προσεγγίσεις των μεμονωμένων κρατών μελών όσον αφορά την προστασία των ΥΖΣ είναι συχνά άνισες και ανεπαρκώς συντονισμένες. Κατανοείται ο τρόπος με τον οποίο η ανάπτυξη του Διαδικτύου και η έλλειψη μεγάλης κλίμακας σχεδιασμού για την ασφάλεια και την αντοχή των υποδομών πληροφοριών οδήγησε στη σοβαρή κατάσταση που αντιμετωπίζουμε. Ωστόσο, τώρα που έχει αναγνωρισθεί η ανάγκη για δράση, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να δράσει αποφασιστικά και χωρίς καθυστερήσεις για την επίλυση του προβλήματος. 1.3 Η ΕΟΚΕ στηρίζει το υψηλού επιπέδου σχέδιο δράσης «πέντε πυλώνων» που περιγράφεται στην Ανακοίνωση και συγχαίρει την Επιτροπή για το έργο της είναι ιδιαίτερα δύσκολη η ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης, πολυμερούς, πολυεπίπεδης προσέγγισης για την ενίσχυση της ασφάλειας και της ικανότητας αποκατάστασης των ΥΖΣ, ιδίως ενόψει ενός κατακερματισμένου συνόλου ενδιαφερομένων μερών και της πολυπλοκότητας των ευρωπαϊκών υποδομών πληροφοριών. Αναγνωρίζει επίσης τον επικουρικό ρόλο του ENISA και τη συμβολή του στην επίτευξη των στόχων της Ανακοίνωσης. 1.4 Η ΕΟΚΕ επισημαίνει την ανεπαρκή δράση των ενδιαφερομένων φορέων για την εφαρμογή του Ψηφίσματος του Συμβουλίου 2007/C 68/01 που σχετίζεται με την ασφάλεια και την ικανότητα αποκατάστασης των υποδομών ΤΠΕ ( 1 ). Η δυσκολία ανάπτυξης αποτελεσματικών πολιτικών προστασίας των κυριότερων υποδομών πληροφοριών ζωτικής σημασίας της Ευρώπης ευνοεί όσους επιθυμούν να επιτεθούν στις ΥΖΣ για πολιτικούς ή οικονομικούς λόγους. Κατά συνέπεια, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να είναι πιο κατηγορηματική όσον αφορά τον ισχυρό ηγετικό ρόλο που απαιτείται για την συνένωση όλων των ενδιαφερομένων μερών και την εφαρμογή αποτελεσματικών μέτρων προστασίας της Ευρώπης από πιθανές απειλές κατά των υποδομών πληροφοριών ζωτικής σημασίας που αυτή διαθέτει. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι το σχέδιο δράσης που περιγράφεται στην Ανακοίνωση θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα μόνον εάν η ευθύνη της εφαρμογής του ανατεθεί σε κατάλληλη ρυθμιστική αρχή. 1.5 Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή της Επιτροπής σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της, οι οποίες αναφέρονταν στην ανάγκη για μία ασφαλή κοινωνία της πληροφορίας σε θέματα προστασίας των δεδομένων και ασφάλειας στο Διαδίκτυο και στην προστασία των κρίσιμων υποδομών. ( 1 ) COM(2006) 251.

2 EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 255/99 2. Συστάσεις 2.1 Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να αναθέσει σε κατάλληλη ρυθμιστική αρχή, η οποία θα περιλαμβάνει στη σύνθεσή της μέλη του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την αρμοδιότητα να επιτύχει την αποτελεσματική προστασία των υποδομών πληροφοριών ζωτικής σημασίας σε ολόκληρη την ΕΕ. 2.2 Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναπτύξουν μία εθνική στρατηγική, ένα σταθερό πολιτικό και ρυθμιστικό περιβάλλον, ολιστικές εθνικές διαδικασίες διαχείρισης κινδύνων και κατάλληλα μέτρα και μηχανισμούς ετοιμότητας. Προς τούτο, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να συστήσει μία Ομάδα Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών στην Πληροφορική (CERT) και να τη συνδέσει με την Ευρωπαϊκή Κυβερνητική Ομάδα CERT (EGC) ( 2 ). 2.3 Η Επιτροπή θα πρέπει να επιταχύνει τις εργασίες της για τη θέσπιση της Ευρωπαϊκής Εταιρικής Συνεργασίας Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα για την Ικανότητα Αποκατάστασης (EP3R) και να την εντάξει στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας Δικτύων και Πληροφοριών (ENISA) και της Ευρωπαϊκής Ομάδας Κυβερνητικών CERT (EGC). 2.4 Βέλτιστες πρακτικές διαχείρισης κινδύνων θα πρέπει να συνυπολογίζονται στην Πολιτική Προστασίας Υποδομών Πληροφοριών Ζωτικής Σημασίας σε όλα τα επίπεδα. Ειδικότερα, το δυνητικό κόστος βλαβών στην ασφάλεια και την ικανότητα αποκατάστασης θα πρέπει να προσδιορίζεται και να γνωστοποιείται στους αντίστοιχους αρμόδιους φορείς. 2.5 Θα πρέπει να επιβάλλονται οικονομικές και άλλες ποινές στους φορείς που αποτυγχάνουν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους βάσει της πολιτικής ΥΖΣ, ανάλογες με τον κίνδυνο και το κόστος των βλαβών του συστήματος που προκάλεσε η αμέλειά τους. 2.6 Η ευθύνη για την ασφάλεια και την ικανότητα αποκατάστασης των ΥΖΣ θα πρέπει να βαρύνει κυρίως τους μείζονες φορείς κυβερνήσεις, παρόχους υποδομών και προμηθευτές τεχνολογιών ενώ δεν θα πρέπει να τους επιτρέπεται να αποφεύγουν τις ευθύνες τους, μεταθέτοντάς τες σε εταιρικούς και ιδιώτες καταναλωτές. 2.7 Η ασφάλεια και η ικανότητα αποκατάστασης θα πρέπει να είναι προαπαιτούμενα στον σχεδιασμό κάθε συστήματος τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην ΕΕ. Θα πρέπει να ενθαρρύνουμε τους φορείς της ΥΖΣ να επιδιώκουν συνεχώς τη βελτίωση σε ειδικούς τομείς που σχετίζονται με την ικανότητα αποκατάστασης - π.χ. διαχείριση δικτύων, διαχείριση κινδύνων και επιχειρηματική συνέχεια Ο καθορισμός και η επίβλεψη βέλτιστων πρακτικών και προτύπων θα πρέπει να αποτελεί θεμελιώδες μέρος κάθε πολιτικής που αφορά την πρόληψη βλαβών, τα μέτρα ανταπόκρισης σε δεδομένες καταστάσεις και την αποκατάσταση ΥΖΣ Θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην εφαρμογή των τεχνολογιών IPv6 (νεώτερο πρωτόκολλο για τις διαδικτυακές διευθύνσεις) και DNSSEC (σειρά βελτιώσεων ασφαλείας στο σύστημα ονομάτων τομέα του Διαδικτύου) σε ολόκληρο το Διαδίκτυο στην ΕΕ, πράγμα που θα ενισχύσει την ασφάλεια στο Διαδίκτυο. ( 2 ) Παροτρύνουμε τους δημοσίους και ιδιωτικούς φορείς να συνεργάζονται τακτικά για να δοκιμάζουν την ετοιμότητα και τα μέτρα ανταπόκρισής τους μέσω ασκήσεων. Στηρίζουμε πλήρως τις προτάσεις που διατυπώνει η Επιτροπή στην παρούσα Ανακοίνωσή της όσον αφορά την οργάνωση της πρώτης πανευρωπαϊκής άσκησης μέχρι το Θα πρέπει να ενθαρρυνθεί ένας ισχυρός τομέας ασφάλειας των πληροφοριών στην Ευρώπη, που θα ανταγωνίζεται σε ικανότητα τον πολύ καλά χρηματοδοτούμενο αντίστοιχο τομέα των ΗΠΑ. Θα πρέπει να αυξηθούν σημαντικά οι επενδύσεις στην Ε & A που σχετίζονται με ζητήματα ΥΖΣ Θα πρέπει να αυξηθεί η χρηματοδότηση για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και για προγράμματα εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης στον τομέα της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο Θα πρέπει να ιδρυθούν υπηρεσίες ενημέρωσης και υποστήριξης σε κάθε κράτος μέλος για να βοηθήσουν τις ΜΜΕ και τους πολίτες να κατανοήσουν και να συμμορφωθούν στις υποχρεώσεις τους βάσει της πολιτικής ΥΖΣ Προς όφελος της ασφάλειας, η ΕΕ θα πρέπει να ενισχύσει τη θέση της όσον αφορά το μέλλον της διαδικτυακής διακυβέρνησης ( 3 ), θέση που απαιτεί πολυμερέστερη προσέγγιση η οποία να σέβεται τις εθνικές προτεραιότητες των ΗΠΑ, αλλά παράλληλα να ανακλά τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η δράση της ΕΕ ως προς το συγκεκριμένο θέμα θα πρέπει να αναληφθεί κατόπιν ωρίμου σκέψεως σχετικά με την αλληλεπίδραση μεταξύ της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο και τον σεβασμό των δημοσίων και ιδιωτικών ελευθεριών. 3. Ιστορικό 3.1 Απειλή μεγάλης κλίμακας επιθέσεων στον κυβερνοχώρο κατά των υποδομών πληροφοριών ζωτικής σημασίας Οι υποδομές πληροφοριών ζωτικής σημασίας (ΥΖΣ) περιλαμβάνουν τις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) που παρέχουν την πλατφόρμα πληροφοριών και επικοινωνιών η οποία αποτελεί τη βάση για την προσφορά σημαντικών αγαθών και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων ζωτικών κοινωνιακών λειτουργιών όπως η ηλεκτροδότηση, η υδροδότηση, οι μεταφορές, ο τραπεζικός τομέας, οι υγειονομικές υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης Οι ΥΖΣ χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό ενσωμάτωσης πολύπλοκων συστημάτων, αλληλεξαρτήσεις με άλλες υποδομές (π.χ. ενέργεια), καθώς και διασυνοριακή διασυνδεσιμότητα. Ως εκ τούτου, αυτές οι πολυσύνθετες υποδομές είναι εκτεθειμένες σε πολυάριθμους κινδύνους που θα μπορούσαν να προκαλέσουν καταστροφικές βλάβες στα συστήματα, με αποτέλεσμα να πληγούν ζωτικής σημασίας κοινωνικές υπηρεσίες σε πολλά κράτη μέλη. Οι κίνδυνοι μπορούν να προέρχονται από ανθρώπινο λάθος, τεχνική βλάβη, ανθρωπογενείς επιθέσεις (συμπεριλαμβανομένων εγκληματικών και πολιτικά υποκινούμενων επιθέσεων) και φυσικές καταστροφές. Η ανάλυση κινδύνων δείχνει τις αδυναμίες τέτοιων συστημάτων και αποκαλύπτει συγχρόνως ότι είναι δυνατό να αποκτηθεί ο έλεγχος με πρακτικές, ηθελημένες ή όχι, που έχουν επιζήμιες επιπτώσεις τόσο στις δημόσιες όσο και στις ιδιωτικές ελευθερίες. Η Επιτροπή οφείλει να μεριμνά για το σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά τη θέσπιση του κοινοτικού δικαίου. ( 3 ) COM(2009) 277 τελικό.

3 C 255/100 EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι κυβερνήσεις και οι πάροχοι ζωτικών υπηρεσιών δεν δημοσιοποιούν βλάβες σε σχέση με την ασφάλεια ή την ικανότητα αποκατάστασης αν δεν αναγκασθούν. Παρόλα αυτά, υπήρξαν πολυάριθμα δημόσια παραδείγματα της απειλής που συνιστούν για τις ζωτικές υποδομές οι βλάβες σε σχέση με την ασφάλεια και την ικανότητα αποκατάστασης των ΥΖΣ: Υπήρξαν μεγάλης κλίμακας επιθέσεις στον κυβερνοχώρο κατά της Εσθονίας, της Λιθουανίας και της Γεωργίας το 2007 και το Η φθορά διηπειρωτικών υποθαλασσίων καλωδίων στη Μεσόγειο και στον Περσικό Κόλπο το 2008 επηρέασε την κυκλοφορία στο Διαδίκτυο σε πολλές χώρες. Τον Απρίλιο του 2009 αξιωματούχοι της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ προειδοποίησαν ότι «κυβερνοκατάσκοποι» είχαν διεισδύσει στο σύστημα ηλεκτροδότησης των ΗΠΑ και είχαν εισαγάγει σε αυτό προγράμματα λογισμικού που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη διατάραξη του συστήματος. Τον Ιούλιο, οι ΗΠΑ και η Νότια Κορέα αντιμετώπισαν μία ανοιχτή επίθεση άρνησης υπηρεσίας (από υπολογιστές «ζόμπι») που έπληξε πολυάριθμες κυβερνητικές ιστοσελίδες Το πρόβλημα διογκώνεται περαιτέρω από την κακή προαίρεση των εγκληματικών συμμοριών και τη χρήση πολεμικών τακτικών στον κυβερνοχώρο με πολιτικά κίνητρα. Εκμεταλλευόμενες τις αδυναμίες των λειτουργικών συστημάτων προσωπικών υπολογιστών που είναι συνδεδεμένοι στο Διαδίκτυο, οι εγκληματικές συμμορίες έχουν δημιουργήσει δίκτυα προγραμμάτων ρομπότ (botnets) - υπολογιστές που δικτυώνονται μέσω κακόβουλου λογισμικού σε έναν εικονικό υπολογιστή υπό τον έλεγχο των εγκληματιών, με τη μορφή «ζόμπι» ή «μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones)». Αυτά τα δίκτυα χρησιμοποιούνται για σειρά εγκληματικών δραστηριοτήτων, καθώς και για να υποστηρίξουν μεγάλης κλίμακας επιθέσεις στον κυβερνοχώρο από τρομοκράτες και κυβερνήσεις που εμπλέκονται σε κυβερνοπόλεμο, «ενοικιάζοντας» τη χρήση των δικτύων από τους εγκληματίες. Εκτιμάται ότι ένα τέτοιο δίκτυο, ονόματι «Conficker», έχει στη διάθεσή του περισσότερους από 5 εκατομμύρια υπολογιστές Το οικονομικό κόστος της βλάβης των ΥΖΣ θα μπορούσε να αποβεί εξαιρετικά υψηλό. Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ εκτιμά ότι υπάρχει % πιθανότητα μείζονος βλάβης ΥΖΣ εντός των επομένων 10 ετών, με δυνητικό κόστος παγκοσμίως της τάξεως των 250 δισεκατομμυρίων δολαρίων και απώλεια χιλιάδων ζωών. 3.2 Προβλήματα ετοιμότητας, ασφάλειας και ικανότητας αποκατάστασης Το Διαδίκτυο είναι η κύρια πλατφόρμα που στηρίζει τις περισσότερες από τις ΥΖΣ της Ευρώπης. Η αρχιτεκτονική του Διαδικτύου βασίζεται στη διασύνδεση εκατομμυρίων υπολογιστών με οικουμενική διανομή της επεξεργασίας, των επικοινωνιών και του ελέγχου. Αυτή η αρχιτεκτονική έχει καίρια σημασία για τη σταθερότητα και την ικανότητα αποκατάστασης του Διαδικτύου, με ταχεία ανάκαμψη της κυκλοφορίας οποτεδήποτε προκύπτει πρόβλημα. Ωστόσο, σημαίνει επίσης ότι μεγάλης κλίμακας κυβερνοεπιθέσεις μπορούν να ξεκινήσουν από τα όρια του δικτύου, μέσω, π.χ., της χρήσης «botnets», από οποιονδήποτε βάνδαλο που έχει ανάλογη πρόθεση και στοιχειώδεις γνώσεις Τα παγκόσμια δίκτυα επικοινωνιών και οι ΥΖΣ περιλαμβάνουν υψηλό βαθμό διασυνοριακής διασυνδεσιμότητας. Κατά συνέπεια, το χαμηλό επίπεδο ασφάλειας και ικανότητας αποκατάστασης του δικτύου σε μία χώρα μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ασφάλεια και την ικανότητα αποκατάστασης των ΥΖΣ σε όλες τις χώρες με τις οποίες αυτό διασυνδέεται. Η διεθνής αυτή αλληλεξάρτηση επιτάσσει στην ΕΕ να έχει ολοκληρωμένη πολιτική διαχείρισης της ασφάλειας και ικανότητας αποκατάστασης των ΥΖΣ σε ολόκληρη την Ένωση Το επίπεδο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι ΥΖΣ είναι χαμηλό μεταξύ των περισσοτέρων φορέων και σε πολλά κράτη μέλη. Πολύ λίγες είναι οι χώρες που έχουν ολοκληρωμένη πολιτική για τη διαχείριση αυτών των κινδύνων Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις του κανονιστικού πλαισίου για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών ενισχύουν τις υποχρεώσεις των διαχειριστών δικτύων να διασφαλίζουν τη λήψη των απαραιτήτων μέτρων για την επισήμανση των κινδύνων, την εγγύηση της συνεχούς παροχής υπηρεσιών και την κοινοποίηση παραβιάσεων ασφαλείας ( 4 ) Η μεγάλη πλειονότητα των τεχνολογιών που υποστηρίζουν την πλατφόρμα των ΥΖΣ παρέχεται από τον ιδιωτικό τομέα και η εξασφάλιση συνεργασίας για την εγγύηση της αποτελεσματικής προστασίας των ΥΖΣ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ένα υψηλό επίπεδο ικανότητας, εμπιστοσύνης, διαφάνειας και επικοινωνίας μεταξύ όλων των φορέων - κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και καταναλωτών Μια πολυμερής, πολυεπίπεδη, διεθνής προσέγγιση είναι απολύτως απαραίτητη. 3.3 Σχέδιο δράσης πέντε πυλώνων Για να ανταποκριθεί στις ανωτέρω προκλήσεις, η Επιτροπή προτείνει μια πολιτική πέντε πυλώνων: 1. Ετοιμότητα και πρόληψη: εξασφάλιση ετοιμότητας σε όλα τα επίπεδα 2. Ανίχνευση και απόκριση: πρόβλεψη επαρκών μηχανισμών έγκαιρης προειδοποίησης 3. Άμβλυνση των επιπτώσεων και ανάκτηση: ενίσχυση κοινοτικών μηχανισμών για ΥΖΣ 4. Διεθνής συνεργασία: προώθηση των προτεραιοτήτων της ΕΕ διεθνώς 5. Κριτήρια για τον τομέα των ΤΠΕ: υποστήριξη της εφαρμογής της οδηγίας για τον προσδιορισμό και τον χαρακτηρισμό των ευρωπαϊκών υποδομών ζωτικής σημασίας ( 5 ). ( 4 ) Άρθρα 13α και 13β του εγγράφου. COM(2007) 697 (τελικό) - προτεινόμενες τροπολογίες στην Οδηγία 2002/21/ΕΚ. ( 5 ) Οδηγία 2008/114/EΚ του Συμβουλίου

4 EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 255/101 Τίθενται ειδικοί στόχοι για τον κάθε πυλώνα, με προθεσμίες που για κάποιους από αυτούς εκτείνονται έως το τέλος του Παρατηρήσεις 4.1 Θα είναι πολύ δύσκολη η ανάπτυξη και η εφαρμογή αποτελεσματικής στρατηγικής για την προστασία των ΥΖΣ μέσω της έντονα διαβουλευτικής, προαιρετικής και βασισμένης στη συνεργασία προσέγγισης που περιγράφεται στην Ανακοίνωση. Δεδομένης της σοβαρότητας και του επείγοντος χαρακτήρα του ζητήματος, η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να εξετάσει την πολιτική εκχώρησης ευθυνών και εξουσιών σε κατάλληλη ρυθμιστική αρχή που ακολουθείται στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ. 4.2 Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την έκκληση του Ψηφίσματος 58/199 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου πνεύματος ασφάλειας στον κυβερνοχώρο και την προστασία των υποδομών πληροφοριών ζωτικής σημασίας. Δεδομένης της αλληλεξάρτησης μεταξύ των χωρών όσον αφορά την ασφάλεια και τη δυνατότητα αποκατάστασης των ΥΖΣ Μία αλυσίδα είναι τόσο δυνατή όσο ο «αδύναμος κρίκος» της είναι ανησυχητικό ότι μόνο 9 κράτη μέλη έχουν συστήσει Ομάδες Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών στην Πληροφορική (CERT) και έχουν ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Κυβερνητική Ομάδα CERT (EGC). Η διαμόρφωση αυτών των ομάδων πρέπει να προωθηθεί στη διακυβερνητική ατζέντα. 4.3 Τα ενδιαφερόμενα μέρη της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο της ΕΕ περιλαμβάνουν κάθε πολίτη του οποίου η ζωή ενδέχεται να εξαρτάται από ζωτικές υπηρεσίες. Οι ίδιοι οι πολίτες έχουν ευθύνη προστασίας της σύνδεσής τους στο Διαδίκτυο από επιθέσεις, κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ακόμα πιο υπεύθυνοι είναι οι πάροχοι τεχνολογίας και υπηρεσιών των ΤΠΕ που προσφέρουν ΥΖΣ. Έχει ζωτική σημασία όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να είναι κατάλληλα ενημερωμένα για την κυβερνασφάλεια. Είναι επίσης σημαντικό η Ευρώπη να διαθέτει μεγάλο αριθμό εξειδικευμένων εμπειρογνωμόνων στον τομέα της ασφάλειας και της ικανότητας αποκατάστασης των ΤΠΕ. έγγραφο. Η Επιτροπή θα πρέπει να εμμείνει στην εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών Διαχείρισης Κινδύνων, όπου αυτό κρίνεται σκόπιμο στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης της. Συγκεκριμένα, είναι ιδιαίτερα ενδεδειγμένος ο ποσοτικός προσδιορισμός των κινδύνων και του κόστους βλαβών σε κάθε επίπεδο των ΥΖΣ. Όταν η πιθανότητα και το δυνητικό κόστος της βλάβης είναι γνωστά, είναι πιο εύκολη η κινητοποίηση των φορέων και η ανάληψη δράσης. Είναι επίσης ευκολότερο να τους αποδοθούν οικονομικές ευθύνες για τη μη εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους. 4.7 Οι μείζονες φορείς επιχειρούν να περιορίσουν τις ευθύνες τους χρησιμοποιώντας την αγοραστική τους δύναμη για να εξαναγκάσουν τους πελάτες ή τους προμηθευτές τους να αποδεχθούν όρους που απαλλάσσουν τη μείζονα εταιρεία από τις ευθύνες της, π.χ. συμφωνίες άδειας λογισμικού ή συμφωνίες διασύνδεσης παρόχων υπηρεσιών Διαδικτύου που περιορίζουν την ευθύνη σε ζητήματα ασφάλειας. Αυτές οι συμφωνίες θα πρέπει να θεωρούνται παράνομες και η ευθύνη να εναπόκειται στον κύριο φορέα. 4.8 Η ασφάλεια και η ικανότητα αποκατάστασης μπορούν και πρέπει να ενσωματώνονται στον σχεδιασμό κάθε δικτύου ΤΠΕ. Η τοπολογία των αρχιτεκτονικών δικτύου στα κράτη μέλη, και στην ΕΕ γενικότερα, πρέπει να μελετηθεί κατά προτεραιότητα για να αναγνωρισθούν μη αποδεκτές συγκεντρώσεις ροής επικοινωνιών και σημεία υψηλού κινδύνου βλάβης του δικτύου. Ειδικότερα, η υψηλή συγκέντρωση κίνησης στο Διαδίκτυο σε πολύ λίγα σημεία ανταλλαγής δικτύου (IXP) σε ορισμένα κράτη μέλη αποτελεί απαράδεκτο κίνδυνο. 4.9 Η ΕΟΚΕ παραπέμπει επίσης την Επιτροπή στις παρατηρήσεις της επί του εγγράφου COM(2008) 313 τελικό «Προώθηση του Ιντερνέτ - Σχέδιο δράσης για την εισαγωγή στην Ευρώπη του Πρωτοκόλλου Ίντερνετ, 6η έκδοση (IPv6) ( 6 )» όπου τονίζονταν τα πλεονεκτήματα που έχει για την ασφάλεια η υιοθέτηση του Πρωτοκόλλου IPv6 σε όλο το Διαδίκτυο της ΕΕ. Συνιστούμε επίσης την ενσωμάτωση τεχνολογιών DNSSEC όπου αυτό είναι εφικτό, για την αύξηση της ασφάλειας του Διαδικτύου. 4.4 Η ΕΟΚΕ συνιστά σε κάθε κράτος μέλος να διαθέτει έναν οργανισμό με αποστολή την ενημέρωση, την εκπαίδευση και την υποστήριξη του κλάδου των ΜΜΕ σε ζητήματα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο. Οι μεγάλες εταιρίες μπορούν εύκολα να αποκτήσουν τις απαιτούμενες γνώσεις, αλλά οι ΜΜΕ χρειάζονται στήριξη. 4.5 Καθώς η παροχή ΥΖΣ βρίσκεται κυρίως στα χέρια του ιδιωτικού τομέα, είναι σημαντικό να καλλιεργηθούν υψηλά επίπεδα εμπιστοσύνης και συνεργασίας με όλες τις εταιρίες που είναι υπεύθυνες για τις ΥΖΣ. Η πρωτοβουλία EP3R που ξεκίνησε η Επιτροπή τον Ιούνιο χαιρετίζεται και ενθαρρύνεται. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η πρωτοβουλία αυτή πρέπει να στηριχθεί με νομοθεσία που θα επιβάλει τη συνεργασία των φορέων οι οποίοι αποτυγχάνουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους. 4.6 Η πρακτική της διαχείρισης κινδύνων υπάρχει για να συμβάλει στην επίλυση προβλημάτων όπως αυτά που καλύπτονται σε αυτό το 4.10 Με την έναρξη της εφαρμογής της πολιτικής τους για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, οι ΗΠΑ υπολογίζουν να δαπανήσουν $40 δις κατά το 2009 και το 2010 για την κυβερνασφάλεια. Αυτό αποτελεί μαζική εισροή κεφαλαίων στον τομέα της ασφάλειας και θα οδηγήσει πολλές εταιρείες ασφάλειας στον τομέα της πληροφορικής, συμπεριλαμβανομένων και ευρωπαϊκών εταιριών, να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στις ΗΠΑ. Παράλληλα, θα ενισχυθούν οι εταιρείες ασφαλείας των ΗΠΑ που θα καταστούν πρωτοπόρες σε παγκόσμιο επίπεδο. Είναι εξαιρετικά επιθυμητό η Ευρώπη να διαθέτει τη δική της βιομηχανία αριστείας που θα ανταγωνίζεται ισότιμα τις αμερικανικές εταιρείες και ο τομέας της ασφάλειας να καταβάλει τις απαραίτητες προσπάθειες, επικεντρώνοντας την προσοχή του στις ανάγκες υποδομών της Ευρώπης. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να εξετάσει πώς μπορεί να αντισταθμίσει τη σημαντική οικονομική ώθηση που παρέχουν οι ΗΠΑ. ( 6 ) ΕΕ C 175 της , σελ. 92.

5 C 255/102 EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την πρόσφατη Ανακοίνωση της Επιτροπής για το μέλλον της Διαδικτυακής διακυβέρνησης ( 7 ). Φρονεί δε ότι η ΕΕ πρέπει να έχει αμεσότερη επίδραση στις πολιτικές και τις πρακτικές του ICANN (Οργανισμός του Διαδικτύου για την Εκχώρηση Ονομάτων και Αριθμών) και της IANA (Αρχή Εκχώρησης Αριθμών Διαδικτύου), καθώς και ότι η σημερινή μονομερής επίβλεψη από τις ΗΠΑ θα πρέπει να αντικατασταθεί από ρυθμίσεις για πολυμερή, διεθνή υποχρέωση λογοδοσίας. Βρυξέλλες, 16 Δεκεμβρίου Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής Mario SEPI ( 7 ) COM(2009) 277 τελικό.