Η Αθήνα ήταν το πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο της Ελλάδας, το διαμάντι του αρχαίου κόσμου. Ήταν η πόλη όπου γεννήθηκαν οι πιο πολύτιμες ηθικές

Transcript

1 25 ο Δημοτικό σχολείο Αθήνας

2 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ Η Αθήνα ήταν το πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο της Ελλάδας, το διαμάντι του αρχαίου κόσμου. Ήταν η πόλη όπου γεννήθηκαν οι πιο πολύτιμες ηθικές αξίες της ανθρωπότητας. Η φιλοσοφία, η επιστήμη, η λογοτεχνία, η τέχνη, και το θέατρο είναι μερικές από τις ιδέες που αναπτύχθηκαν στην αρχαία Αθήνα. Η δημοκρατία, η ελευθερία, η δικαιοσύνη και η προοδευτική σκέψη πρωτοεμφανίστηκαν και άνθισαν σε αυτήν τη μεγαλοπρεπή πόλη.

3 ΜΥΘΟΙ & ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ Σύμφωνα με τη μυθολογία, οι Ολύμπιοι θεοί Αθηνά και Ποσειδώνας, συναγωνίστηκαν για το ποιος απ' τους δύο θα γινόταν ο προστάτης της πόλης. Νικητής θα ήταν αυτός που θα προσέφερε το πιο πολύτιμο δώρο. Ο Ποσειδώνας έφτιαξε μια πηγή θαλασσινού νερού, χτυπώντας την τρίαινά του στον ιερό βράχο της Ακρόπολης. Η θεά της σοφίας και της γνώσης Αθηνά, με τη σειρά της, προσέφερε ένα δέντρο ελιάς. Από τότε η πόλη ονομάζεται Αθήνα και το κλαδί ελιάς έχει καθιερωθεί ως το σύμβολο της καλής θέλησης και της ευγενούς άμιλλας.

4 ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ & ΠΡΩΤΑ ΣΤΑΔΙΑ Κατά την Μυκηναϊκή Εποχή ήταν μια μικρή επαρχιακή πόλη, αλλά με την εγκατάσταση περισσότερων φυλών, επεκτάθηκε και βαθμιαία εξελίχθηκε οικονομικά και πολιτιστικά. Στην πνευματική ζωή της Αθήνας εμφανίζονται την περίοδο εκείνη ποιητές, φιλόσοφοι και άνθρωποι των επιστημών, ενώ η Ακρόπολη γίνεται τόπος λατρείας και οι ρήτορες μαζεύονται στην Αγορά για να συζητήσουν θέματα κάθε λογής.

5 Ο ΧΡΥΣΟΣ ΑΙΩΝΑΣ Τον 5ο αιώναπ.χ. η Αθήναπολέμησεδύοφορές τουςπέρσες. Οι Αθηναίοι που είχαν γίνει μεγάλη στρατιωτική δύναμη, νίκησαν και στις δύο μάχες, τη μάχη του Μαραθώνα και τη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Ο περσικός πόλεμος έγινε η αιτία να ενωθούν οι ελληνικές πολιτείες εναντίον του κοινού εχθρού, και αυτό το γεγονός είναι μια απ' τις πιο σημαντικές στιγμές της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Κατά τον 5ο αιώνα π.χ., ο οποίος είναι γνωστός και ως o Χρυσός Αιώνας, ο μεγάλος πολιτικός άνδρας Περικλής ήταν επικεφαλής της πόλης. Η Αθήνα ήταν η πρώτη δημοκρατία και η πιο τρανή όλων των ελληνικών κρατών, δίνοντας ζωή σε ιδέες και αρχές που κανείς πριν δεν είχε σκεφτεί.

6 ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Το 431 π.χ. η Σπάρτη κηρύττει πόλεμο εναντίον της Αθήνας και μετά από πολλά χρόνια σύρραξης, η Αθήνα ηττήθηκε. Ο Πελοποννησιακός πόλεμος, όπως λέγεται, αποδυνάμωσε σε μεγάλο βαθμό την Ελλάδα, δίνοντας τη δυνατότητα στον Φίλιππο ΙΙ της Μακεδονίας να υποτάξει την πλειοψηφία των ελληνικών κρατών, συμπεριλαμβανομένης και της Αττικής. Αργότερα ο Μέγας Αλέξανδρος, ο γιος του Φίλιππου, ενοποίησε την Ελλάδα και εξάπλωσε την αυτοκρατορία του, κατακτώντας περιοχές της Αφρικής και της Ανατολής και διαδίδοντας την ελληνική γλώσσα και πολιτισμό. Κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η Αθήνα παρέμεινε σημαντικό πνευματικό κέντρο.

7 ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ & ΒΥΖΑΝΤΙΟ Το 146 π.χ. η Ελλάδα κατακτήθηκε από τις ρωμαϊκές λεγεώνες, γεγονός το οποίο συνέβαλε στην παρακμή της Αθήνας και την σημαντική μείωση της δύναμης και δόξας της. Η εξάπλωση του Χριστιανισμού άρχισε σταδιακά σε ολόκληρη τη χώρα. Το 330 μ.χ. ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος μετέφερε την πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην πρώην ελληνική αποικία "Βυζάντιο" και την μετονόμασε Κωνσταντινούπολη. Κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Εποχής, οι περισσότεροι αρχαίοι ναοί μετατράπηκαν σε εκκλησίες και για το λόγο αυτό η σημερινή Αθήνα είναι γεμάτη από δείγματα θαυμάσιας Βυζαντινής εκκλησιαστικής τέχνης.

8 ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ Δυστυχώς καθ' όλη τη διάρκεια της Βυζαντινής εποχής η Αθήνα και άλλα μέρη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας δέχονταν συνεχείς εισβολές, οι οποίες εντέλει προκάλεσαν την πτώση της. Τελικά οι Οθωμανοί Τούρκοι πήραν τον έλεγχο της πόλης το 1456 μ.χ. και γιαταεπόμενα400χρόνια,ηαθήνακαιηυπόλοιπηελλάδαήταν υπό την κατοχή των Οθωμανικών δυνάμεων. Κατά τη διάρκεια της κατοχής αυτής, πολλά αρχαία μνημεία καταστράφηκαν, όπως ο Παρθενώνας, που είχε μετατραπεί τότε σε τζαμί. Οι οβίδες των Βενετών μισθοφόρων καταστρέψανε ολοσχερώς πολλά τμήματα του Παρθενώνα.

9 ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ & ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ Οι Έλληνες ξεσηκώθηκαν εναντίον των Οθωμανών το 1821 και έτσι ξεκίνησε ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας. Ο πόλεμος αυτός διήρκησε 8 χρόνια και το 1830 οι τρεις μεγάλες δυνάμεις της εποχής - η Βρετανία, η Γαλλία και η Ρωσία - νόμιμα ανακήρυξαν την Ελλάδα ως ανεξάρτητο κράτος. Το 1834 ο Βασιλιάς Όθωνας Ι ονόμασε την Αθήνα πρωτεύουσα της Ελλάδας.

10 ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ & 20 ος ΑΙΩΝΑΣ Η Αθήνα άλλαξε ριζικά μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και την Μικρασιατική Καταστροφή, κυρίως λόγω της ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η Αθήνα συμμετείχε δυναμικά στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι ναζιστικές δυνάμεις δυσκολεύτηκαν να εισβάλλουν στην Αθήνα το 1941 λόγω του ανώμαλου εδάφους και του θάρρους και της ψυχής της ελληνικής αντίστασης. Ακολούθησαν εμφύλιες ταραχές, η δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 που ανετράπη το 1973 και σε λιγότερο από ένα χρόνο μετά η Ελλάδα ανακηρύχτηκε Προεδρική Δημοκρατία. Το 1981 ολοκληρώθηκε η είσοδος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και από τότε η Αθήνα έχει εξελιχθεί σε μια σύγχρονη και πολύπλευρη ευρωπαϊκή πόλη.

11 H Αθήνα και οι φυσικές γωνιέςτης Χάρη στην ευνοϊκή της θέση, στο κέντρο της Ελλάδας και κοντά σε ωραίες φυσικές περιοχές, η Αθήνα προσφέρεται για τουρισμό. Ακόμα και στο κέντρο της πόλης υπάρχουν πανέμορφες φυσικές γωνιές. Παρόλα αυτά, η φυσική ιστορία της είναι παρεξηγημένη και άγνωστη.

12 ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΑ Η μακρόχρονη ιστορία της Αθήνας δεν ήταν πάντα λαμπρή σαν το Χρυσό Αιώνα του Περικλή. Για εκατοντάδες χρόνια μετά την αρχαιότητα, η Αθήνα ήταν ένας μικρός οικισμός. Από τη στιγμή, όμως, που η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους (Δεκέμβριος 1835) και εγκαταστάθηκαν σε αυτήν ο βασιλιάς, τα υπουργεία και οι πρεσβείες, άρχισαν να χτίζονται μεγάλα κτίρια καιναέρχονταιάνθρωποιαπόόλητηχώρα. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922), το Β Παγκόσμιο Πόλεμο (1945) και τον Εμφύλιο που ακολούθησε, κύματα προσφύγων βρήκαν καταφύγιο στην πρωτεύουσα. Η Αθήνα επεκτάθηκε γρήγορα στη γύρω πεδιάδα, θυσιάζοντας το φυσικό της περιβάλλον στην πιεστική ανάγκη στέγασης.

13 ΑΤΤΙΚΟ ΦΩΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑ Η Αθήνα είναι χτισμένη σε μια πεδιάδα, το Λεκανοπέδιο Αττικής, που μοιάζει με ρηχή λεκάνη τριγυρισμένη από βουνά (Υμηττός, Πεντέλη, Πάρνηθα, Αιγάλεω) και με τη νοτιοδυτική πλευρά της ανοιχτή προς τη θάλασσα. Αυτή η προικισμένη περιοχή έχει μοναδικό κλίμα. Λόγω του χαμηλού ποσοστού υγρασίας στην Αθήνα, η ατμόσφαιρα είναι εξαιρετικά διαυγής.

14 ΒΟΥΝΟ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑ ΔΙΠΛΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ Από την πυκνοκατοικημένη Αθήνα είναι εύκολο να βρεθεί κανείς στο βουνό ή στη θάλασσα. Ο Υμηττός βρίσκεται δίπλα στην καρδιά της πόλης ενώ τα νότια προάστια και ο Πειραιάς αγγίζουν τα ήρεμα νερά του Σαρωνικού κόλπου. Ανατολικά υπάρχει μια άλλη θάλασσα, ο Ευβοϊκός κόλπος, που απέχει μόλις 30χλμ. από την πρωτεύουσα.

15 ΦΥΣΙΚΕΣ ΓΩΝΙΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ Η δομημένη περιοχή του Λεκανοπεδίου κρύβει έναν απρόσμενο πλούτο φυτών και ζώων στους λόφους, στα αλσύλλια, στους αδόμητους χώρους. Περισσότερα από 120 είδη πουλιών και 140 είδη άγριων φυτών έχουν παρατηρηθεί μέσα στην πόλη. Εντύπωση προξενεί το γεγονός ότι η Αθήνα φιλοξενεί ορισμένα ερπετά, αμφίβια και προστατευόμενα είδη νυχτερίδων, που ζουν μια κρυφή ζωή στις φυσικές γωνιές της πόλης.

16 ΟΙ ΛΟΦΟΙ Το λεκανοπέδιο ξεχωρίζει για τους επτά ασβεστολιθικούς λόφους του. Η Ακρόπολη, ο Άρειος Πάγος, ο λόφος του Φιλοπάππου, ο λόφος του Στρέφη, ο λόφος του Αρδηττού, ο Λυκαβηττός και τα Τουρκοβούνια είναι μικρές οάσεις σε μια έρημο από κατάξερους τοίχους και δρόμους.

17 ΤΑ ΠΑΡΚΑ Το πράσινο στο κέντρο της Αθήνας περιορίζεται στους αμέτρητους αρχαιολογικούς χώρους και στον Εθνικό Κήπο. Σήμερα ο Κήπος είναι μια υγρή όαση, ένα «τροπικό δάσος» και προσελκύει πολλά είδη πεταλούδας, ακόμη και φανταχτερές δασόβιες νυχτοπεταλούδες. Στο περιβαλλοντικό πάρκο του Πύργου Βασιλίσσης, στο δυτικό προάστιο του Ίλιου, έχουν δημιουργηθεί τεχνητές λίμνες που προσελκύουν υδρόβια και παρυδάτια πουλιά. Πράσινοι παπαγάλοι πετούν ελεύθερα στα πάρκα της Αθήνας και αναπαράγονται σε ορισμένες γωνιές της πόλης, όπως στο Πεδίο του Άρεως.

18 ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ Μια ανοιξιάτικη φυσιολατρική περιήγηση στο αρχαιολογικό τρίγωνο Αθήνας - Ακρόπολης - Κεραμεικού έχει πολύ ενδιαφέρον. Η Αρχαία Αγορά ήταν για πολλές δεκαετίες μια απέραντη ανασκαφή. ΠάνωαπότηνΑγοράδεσπόζειοΒράχοςτηςΑκρόπολης. Στον Κεραμεικό (αρχαίο νεκροταφείο της Αθήνας) ρέει ένα μικρό ποταμάκι όπου τα χελιδόνια που φτιάχνουν τις φωλιές τους στα νεοκλασικά σπίτια της Πλάκας, επισκέπτονται αυτόν τον υγρότοπο για να κυνηγήσουν μυγάκια και κουνούπια.

19 Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΙΛΙΣΣΟΣ - ΤΟ ΦΑΛΗΡΙΚΟ ΔΕΛΤΑ Το Φαληρικό Δέλτα είναι η περιοχή όπου είχαν τις εκβολές τους, ωςτιςαρχέςτου20ουαιώνα,ταδύοιεράποτάμιατηςαττικής,ο Ιλισσός και ο Κηφισός. Ο Ιλισσός περνούσε μέσα από την αρχαία Αθήνα. Στις όχθες του υπήρχαν πολλά ιερά και το τοπίο του εξυμνήθηκε από τον Πλάτωνα. Από τότε μέχρι σήμερα, τα ποτάμια έχασαν τον ιερό τους χαρακτήρα. Η εκβολή του Ιλισσού στο Φαληρικό Όρμο είναι η πλουσιότερη σε είδη πουλιών τοποθεσία του Λεκανοπεδίου. Τα πουλιά που ξεκουράζονται στην μικρή εκβολή μας υπενθυμίζουν ότι δεν είμαστε οι μόνοι που έχουν ανάγκη από τη φύση, έστω και αν αυτή είναι περιορισμένη στην άκρη της πόλης.

20 Η ΠΕΝΤΕΛΗ Η Πεντέλη, στους πρόποδες της οποίας είναι κτισμένα τα βόρεια προάστια της Αθήνας, ξεχωρίζει για τη γεωλογία της. Είναι παγκοσμίως γνωστή για τη λαμπρότητα των μαρμάρων της, την πρώτη ύλη των αρχαίων μνημείων της πόλης. Στην Πεντέλη φυτρώνουν 700 είδη φυτών. Ανάμεσα στα ενδημικά φυτά περιλαμβάνεται η σιληνή της Πεντέλης, ένα λεπτεπίλεπτο ροζ λουλουδάκι που φυτρώνει σε όλη την Αττική. Όπου και αν βρεθούμε την άνοιξη, αξίζει να περπατήσουμε για να δούμε αυτούς τους φυσικούς πέτρινους κήπους.

21 Ο ΥΜΗΤΤΟΣ Πραγματικός βοτανικός παράδεισος και φημισμένος από την αρχαιότητα για το μέλι του και τα πιο σκουρόχρωμα σε σύγκριση με της Πεντέλης μάρμαρα, είναι ο Υμηττός, που στα νεότερα χρόνια είχε το όνομα Τρελός. Υπάρχουν πολιτισμικά μνημεία, όπως η Μονή Καισαριανής και το προστατευόμενο Αισθητικό Δάσος Καισαριανής. Ο Υμηττός έχει δεκάδες σπηλιές και σπηλαιοβάραθρα, το σημαντικότερο απόταοποίαείναιτοσπήλαιοτηςπαιανίας Ολόκληρος ο Υμηττός, από το σπήλαιο της Παιανίας στο βορρά ως τη λίμνη της Βουλιαγμένης στο νότο, είναι προστατευόμενη περιοχή του Δικτύου NATURA 2000.

22 Η Αθήνα σήμερα Στη σύγχρονη πραγματικότητα, η πόλη των Αθηνών προσπαθεί να σταθεί ως ισάξια μεταξύ των άλλων ευρωπαϊκών πρωτευουσών. Αναμφίβολα, η Αθήνα αποτελεί μία μοναδική και σαγηνευτική πόλη, με πολυάριθμα αξιοθέατα διασπαρμένα σε αρκετά της σημεία. Η - συνήθως ηλιόλουστη - πρωτεύουσα χαρακτηρίζεται από πληθώρα αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, που αποτυπώνουν και συνθέτουν την πολυσχιδή ιστορική διαδρομή της, ενώ φιλοξενούν μία μεγάλη ποικιλία εκθεμάτων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

23 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Νέφος Η Αθήνα ασφυκτιά από την ατμοσφαιρική ρύπανση: το γνωστό«νέφος» που τηχαρακτηρίζειεδώκαιπολλάχρόνιακαιπουαναδεικνύεταισεένααπότα μεγαλύτερά της προβλήματα. Η ελληνική πρωτεύουσα είναι από τις πόλεις με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων στην Ευρώπη, ενώ παρουσιάζει και υψηλές συγκεντρώσεις οξειδίων του αζώτου. Κυκλοφοριακό Το πρόβλημα της ρύπανσης οξύνεται από την πληθώρα των οχημάτων που τη διατρέχουν καθημερινά: στην πόλη υπολογίζεται ότι κυκλοφορούν καθημερινά περίπου δύο εκατομμύρια Ι.Χ. (τη στιγμή που οι εκτιμήσεις ειδικών κάνουν λόγο για 430 χιλιάδες οχήματα, προκειμένου να υπάρξει μία «ανεκτή» κυκλοφοριακή κατάσταση). Αστυφιλία Εσωτερική μετανάστευση, με προορισμό την Αθήνα, άρχισε από τις πρώτες, κιόλας, ημέρες ζωής της νέας πρωτεύουσας. Μοιραία, δημιουργήθηκαν πολυάριθμες θέσεις εργασίας, έγινε μεταφορά ορισμένων εταιρειών, καθώς και συγκέντρωση όλων των δημόσιων υπηρεσιών. Έκτοτε, η Αθήνα εξακολούθησε να αυξάνεται σε έκταση και σε πληθυσμό. Οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία το 1922, ο οικοδομικός οργασμός τη δεκαετία του 1960 (με πολυώροφες πολυκατοικίες), καθώς και ο ερχομός πληθώρας μεταναστών τα τελευταία χρόνια επιβάρυναν ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Άμεσα αποτελέσματα όλων των παραπάνω ήταν η άναρχη δόμηση, η οικιστική διόγκωση και μοιραία, η επέκταση στα προάστια.

24 ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΡΑΣΙΝΟΥ Η γιγάντωση της πρωτεύουσας είχε άμεσο αντίκτυπο στο περιβάλλον. Τα δάση της Αθήνας καίγονται και οικοπεδοποιούνται, τα πάρκα της συρρικνώνονται, τα ρέματα μπαζώνονται, ενώ οι δημόσιοι υπαίθριοι χώροι έχουν αφεθεί κυριολεκτικά στην τύχη τους. Η έλλειψη πρασίνου, σε συνδυασμό με την πυκνή δόμηση, το μεγάλο ύψος των κτηρίων, την αυξημένη κίνηση οχημάτων και την υπερβολική χρήση των κλιματιστικών δημιουργούν αποπνικτική ατμόσφαιρα κάθε καλοκαίρι, όταν ο καύσωνας επισκέπτεται την πρωτεύουσα.

25 ΑΛΛΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Tα περίπου τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπων που υπολογίζεται ότι ζουν σήμερα στην Αθήνα καλούνται να αντιμετωπίσουν καθημερινά προβλήματα, όπως τα σκουπίδια, ο θόρυβος και η έλλειψη χώρων στάθμευσης. Στα παραπάνω προβλήματα, θα πρέπει να προστεθούν ο υψηλός αριθμός αστέγων και η αυξημένη εγκληματικότητα, που έχουν τις ρίζες τους στη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα είναι αυτό των αστέγων: αν και στην Ελλάδα το ποσοστό ιδιοκατοίκησης ανέρχεται στο 74%, το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο υπολογίζει σε περίπου 11 χιλιάδες τους αστέγους που ζουν σε προσωρινά καταφύγια στην πρωτεύουσα.

26 ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ

27 Η τάξη μας