To Γράμμα - Έτος ΙΣΤ, αριθ. 100

Transcript

1 To Γράμμα - Έτος ΙΣΤ, αριθ. 100 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΚΑΘΕ ΔΥΟ ΜΗΝΕΣ ΕΚΔΟΤΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Μάνος Τσελίκας ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΤΕΩ 1, ΠΑΤΗΣΙΑ, Τ.Κ , ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ croton@hol.gr για παλιά τεύχη και άρθρα, για ένθετα και νέα ύλη να αναζητείς: 1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Τα Χριστούγεννα είναι ένα πνεύμα. Και το πνεύμα των Χριτουγέννων είναι ΕΙΡΗΝΗ. Τα Χριστούγεννα είναι μια καρδιά. Και η καρδιά των Χριστουγέννων είναι ΑΓΑΠΗ. Τα Χριστούγεννα είναι ένα βίωμα. Και το βίωμα των Χριστουγέννων είναι ΠΡΟΣΦΟΡΑ. Τα Χριστούγεννα είναι ένα πανηγύρι. Και το πανηγύρι των Χριστουγέννων είναι Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΜΕΣ ΣΤΙΣ ΚΑΡΔΙΕΣ ΜΑΣ. και σε όσους δεν μπόρεσαν ακόμα να είναι έτσι ευχόμαστε ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ!

2 2 Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΕ ΚΙΝΕΖΟ ΤΟ ΝΟΜΠΕΛ ΕΙΡΗΝΗΣ 2010 Στον 54χρονο Κινέζο κριτικό λογοτεχνίας, συγγραφέα και υπέρμαχο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Liu Xiaobo (Λιου Σιαομπό) απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης 2010, «για τη μακρόχρονη και μη βίαιη πάλη του για τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα». Πρόκειται για τον πρώτο Κινέζο πολίτη που λαμβάνει βραβείο Νόμπελ Ειρήνης. Η βράβευση, παρά την αντίθεση του κράτους της Κίνας, έχει προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων στη χώρα. Οι αντιφρονούντες που γιόρτασαν το γεγονός συνελήφθησαν από τις αρχές, ενώ ο κινεζικός Τύπος καταδίκασε τη βράβευση. ην ίδια ώρα που οι οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξέφραζαν την ικανοποίησή τους για την βράβευση του Liu, η αστυνομία συνέλαβε δεκάδες υποστηρικτές του που γιόρταζαν το σημαντικό αυτό γεγονός, επισήμανε η οργάνωση Υπερασπιστές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Κίνα (CHRD) με έδρα το Χονγκ Κονγκ. Αλλ η κινεζική εφημερίδα Global Times γράφει πως η επιτροπή των Νόμπελ «ατιμάστηκε» και πως το βραβείο «υποβαθμίστηκε σε ένα πολιτικό εργαλείο που υπηρετεί αντικινεζικά συμφέροντα». Ελευθερώστε τον Λιου Σιαμπό, γράφει η αφίσα διαμαρτυρίας στην Κίνα. «Για μια ακόμα φορά η επιτροπή των Νόμπελ έδειξε την αλαζονεία και την προκατάληψή της απέναντι σε μια χώρα που έχει σημειώσει τις τελευταίες τρεις δεκαετίας σημαντική πρόοδο στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα», επισημαίνει η κινεζική εφημερίδα αναφερόμενη και στην βράβευση με το Νόμπελ Ειρήνης του Δαλάι Λάμα το «Κανείς από τους δύο Νομπελίστες δεν ανήκουν σε αυτούς που συνέβαλαν στην ειρήνη και την ανάπτυξη της Κίνας, τις τελευταίες δεκαετίες», υπογραμμίζει η εφημερίδα που πρόσκειται στο ΚΚ της χώρας. «Είναι προφανές πως το Νόμπελ Ειρήνης φέτος δόθηκε για να ερεθίσει την Κίνα, αλλά δεν θα το πετύχει. Η Κίνα θα αντισταθεί στις προσπάθειες επιβολής των δυτικών αξιών», καταλήγει το άρθρο. Στο μεταξύ, η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον ζήτησε την «άμεση

3 απελευθέρωση» του Kινέζου διαφωνούντα. «Επαναλαμβάνουμε την έκκλησή μας για την άμεση απελευθέρωση του Λιου Σιαομπό», ανέφερε σε ανακοίνωσή της. Στο μήνυμά της η Κλίντον «απαιτεί επίμονα από την Κίνα να σεβαστεί τις διεθνείς υποχρεώσεις της όσον αφορά τα δικαιώματα του Ανθρώπου, και να σεβαστεί τις βασικές ελευθερίες και τα δικαιώματα όλων των Κινέζων πολιτών». Αντίστοιχο αίτημα απηύθυνε και ο Μπαράκ Ομπάμα. Ο 54χρονος Liu Xiaobo, ένας από τους συγγραφείς της «Χάρτας 08», μανιφέστου που ζητά τον εκδημοκρατισμό της Κίνας, εκτίει ποινή κάθειρξης 11 χρόνων με την κατηγορία της «απόπειρας ανατροπής του καθεστώτος». Από χθες το βράδυ, όσοι αναζητούσαν στο Διαδίκτυο κάτι σχετικό με το «Νόμπελ Ειρήνης» ή το όνομά του δεν έβρισκαν τίποτε, τα SMS με το όνομα του Νομπελίστα δεν έφταναν στον προορισμό τους και λογοκρισία επιβλήθηκε στα ρεπορτάζ ξένων τηλεοπτικών δικτύων, όπως το CNN και το TV5 για τη βράβευσή του. Επτά Κινέζοι διανοούμενοι συγχαίρουν τον Xiaobo Σε επιστολή που υπογράφουν 7 Κινέζοι διανοούμενοι συγχαίρουν τον Liu Xiaobo για το Νόμπελ Ειρήνης και το χαρακτηρίζουν «λάβαρο της μη βίας στην Κίνα». Τονίζοντας πως η Επιτροπή των Νόμπελ απένειμε το βραβείο στον Kινέζο διαφωνούντα «για τις συνεχείς και μη βίαιες προσπάθειές του υπέρ των δικαιωμάτων των ανθρώπων», οι επτά διανοούμενοι εκτιμούν πως «η Κίνα πρέπει να αποφύγει μια βίαιη επανάσταση». Το βραβείο «είναι μια ελπίδα και ένα στήριγμα για την ειρηνική μεταμόρφωση της Κίνας», επισημαίνεται στην επιστολή, την οποία υπογράφουν μεταξύ άλλων η οικολόγος Ντάι Τσινγκ και ο οικονομολόγος Μάο Γιούσι. «Στο θέμα της μεταρρύθμισης του πολιτικού συστήματος οι ηγέτες πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία και να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα που θα δείχνουν ότι είναι ειλικρινείς στις δεσμεύσεις τους για μια ειρηνική εξέλιξη», συνεχίζει η επιστολή. «Αυτή την στιγμή υπογράφουμε μόνο εμείς οι επτά, όμως πιστεύω ότι σιγά-σιγά θα προστεθούν και άλλες προσωπικότητες σε αυτήν την έκκληση», τόνισε η Ντάι Τσινγκ. Σύλληψη της συζύγου του Λιου Σιαομπό Η σύζυγός του βραβευμένου με το Νόμπελ Ειρήνης για το 2010 Κινέζου αντιφρονούντα Λιου Σιαομπό, συνελήφθη και βρίσκεται σε κατ' οίκον περιορισμό στο σπίτι της στο Πεκίνο, ανακοίνωσε σήμερα ένας εκπρόσωπος της αμερικανικής οργάνωσης για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Freedom Now. Απελευθέρωση του Λιου Σιαομπό ζητούν 15 νομπελίστες Έκκληση στους G20 για την απελευθέρωση του Κινέζου ακτιβιστή Λιου Σιαομπό, φετινού κατόχου του Νομπέλ Ειρήνης, απηύθυναν με επιστολή τους 15 προσωπικότητες που έλαβαν το ίδιο βραβείο. Μεταξύ των προσωπικοτήτων είναι ο αρχιεπίσκοπος της Νότιας Αφρικής Ντέσμοντ Τούτου, ο Δαλάι Λάμα, ο πρώην Πρόεδρος της Πολωνίας Λεχ Βαλέσα και ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ. "Σας ενθαρρύνουμε να επιμείνετε προσωπικά στον Κινέζο πρόεδρο Χου Ζιντάο για να απελευθερώσει τον Δρ. Λιου, κάτι που δεν θα είναι μόνο ευπρόσδεκτο αλλά και αναγκαίο", τονίζουν στην επιστολή τους. Ο Κινέζος πρόεδρος θα μεταβεί στα μέσα Νοεμβρίου στη Σεούλ, όπου θα πραγματοποιηθεί η Σύνοδος των G20. "Οι ηγέτες των πλουσιότερων χωρών του κόσμου και των αναδυόμενων οικονομιών, των οποίων μέρος αποτελεί η Κίνα, πρέπει να θέσουν ένα τέρμα στον κατ' οίκον περιορισμό της συζύγου του, Λιού Σιαομπό, στην οποία οι αρχές έχουν αρνηθεί ουσιαστικά κάθε δυνατότητα να επικοινωνεί με τον έξω κόσμο", αφότου ο σύζυγός της τιμήθηκε με το Νόμπελ στις 8 Οκτωβρίου", προσθέτουν στην επιστολή τους. Η επιστολή δόθηκε στη δημοσιότητα από την αμερικανική οργάνωση υπεράσπισης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Freedom Now. Ο Λιου Σιαομπό εκτίει ποινή 11ετούς κάθειρξης επειδή ήταν ένας από τους συντάκτες της "Χάρτας 08", κειμένου που ζητούσε μια δημοκρατική Κίνα. Από τις ηλεκτρονικές εκδόσεις των εφημερίδων «Το Βήμα», «Καθημερινή», «Έθνος». 3

4 4 Παραιτήθηκε ο γελαστός Αρχιεπίσκοπος Ντέσμοντ Τούτου (η συνείδηση της Νότιας Αφρικής και άλλων περιοχών) Του Άλεξ Πέρ Τ ην 15η Σεπτεμβρίου 1977, 16 χρόνια πριν τελειώσει το απαρτχάιντ, ο Ντέσμοντ Τούτου, στην κηδεία του μαύρου δολοφονηθέντα μαύρου ηγέτη Στηβ Μπίκο είχε δηλώσει ότι η εξουσία των λευκών είχε τελειώσει. «Οι δυνάμεις της αδικίας, της καταπίεσης, της εκμετάλλευσης, έχουν κάνει τα χειρότερα και έχουν χάσει», εβρόντησε ο τότε επίσκοπος Αγ. Μαρίας και Αγ. Ιακώβου (Λεσότο). «Έχουν χάσει, επειδή είναι ανήθικοι και έχουν άδικο και ο Θεός μας είναι Θεός δικαιοσύνης και απελευθέρωσης και καλοσύνης. Ο σκοπός μας θα θριαμβεύσει, γιατί είναι ηθικός και δίκαιος και σωστός». Λίγοι μπορούσαν να ξέρουν τότε ότι η ανησυχία που διέτρεχε τη Νότια Αφρική θα ήταν η αρχή του τέλους του απαρτχάιντ. Αλλά ο Τούτου το ήξερε. «Αυτό είναι το μάθημα που έμαθα», είπε στο ΤΙΜΕ πρόσφατα. «Η δομή του σύμπαντός μας είναι τέτοια, ώστε δεν υπάρχει αμφιβολία πως το καλό και το γέλιο και η δικαιοσύνη θα επικρατήσουν». Η 7η Οκτωβρίου σημαδεύτηκε από δύο γεγονότα σχετικά με τον άντρα που έγινε Αρχιεπίσκοπος επί τιμή, κάτοχος βραβείου Νομπέλ Ειρήνης και ηγέτης σε εκατοντάδες επιτροπές, οργανώσεις και αγώνες, ένα είδος ηθικής συνείδησης για τον κόσμο. Τη μέρα εκείνη έγινε 79 ετών και, κατόπιν παράκλησης της συζύγου του Λείας, παραιτήθηκε. Αυτό θα ανακουφίσει μερικούς καταπιεστές από το Αφγανιστάν μέχρι την Ζιμπάμπουε. Αλλά για εκατομμύρια άλλους ο κόσμος χωρίς τον Ντέσμοντ Τούτου θα είναι λίγο πιο σκοτεινός και πιο βαρετός. Αλλ η κληρονομία που επίσημα αφήνει θα είναι το Κέντρο Ειρήνης Ντέσμοντ Τούτου, το οποίο ίδρυσε με τη γυναίκα του Λεία το 1998 για να ενισχύσει την ανεκτικότητα και την κατανόηση στις συγκρούσεις αλλά ο ίδιος δεν θα έχει ενεργό ρόλο στη λειτουργία του. Η ανεπίσημη κληρονομία του θα είναι η ζωή του και το πώς αυτός ο κοντός πάστορας με το πλατύ γέλιο από τη Νότια Αφρική έγινε ο φρουρός μας στο κόσμο. Ο Ντέσμοντ Μπίλο Τούτου γεννήθηκε στη μαύρη συνοικία του Κλέρκσντορπ της Νότιας Αφρικής το Μπίλο σημαίνει στην τοπική γλώσσα ζωή, το διάλεξε η γιαγιά του και δεν ταίριαζε με ένα ασθενικό παιδί που αργότερα κόλλησε πολιομυελίτιδα. Αφού το ξεπέρασε αυτό, οι φυλετικές διακρίσεις προσπάθησαν να τον κουτσάνουν. Ο βιογράφος του Τζων Άλλεν (στο Rabble Rouser for Peace) περιγράφει πώς, σε όλη τη νεανική ζωή του Τούτου οι ρατσιστές που κυβερνούσαν κατέστρεψαν όλα τα χωριά που έμεινε και όλα τα ιδρύματα που σπούδαζε. Η καριέρα του ως δασκάλου τελείωσε, όταν αρνήθηκε να υποβάλει ένα νέο ρατσιστικό βιογραφικό. Και ο τόπος του, το Κλέρκσντορπ ισοπεδώθηκε κατά τη δεκαετία του 1950, επειδή ήταν πολύ κοντά σε λευκή περιοχή. Από την μητέρα του που τον λάτρευε, ο Τούτου έμαθε να συμπονεί τους ανθρώπους. Αλλά από το άδικο περιβάλλον του γέμισε δίκαια οργή. «Αντιπαθεί τις συγκρούσεις» λέει ο Άλλεν. «Αλλά όταν δει να υποφέρουν άνθρωποι βγαίνει εκείνος ο ευφραδής καυστικός θυμός, μια δυνατή απόφαση να βγει και να μιλήσει». Ο μουσικός και αγωνιστής Μπόνο λέει «Ο Arch έτσι τον ξέρουν παγκοσμίως συνδυάζει γερή πίστη, δικαιοσύνη και έντονη εγκοσμιότητα. Πιάνει τα πιο πολύπλοκα δομικά κακά και τα θρυμματίζει στο κέντρό τους». Ο Τούτου ανέπτυξε μια φιλοσοφία αντίστασης που αναμιγνύει το χριστιανισμό με την αφρικανική ευαισθησία. «Ο Θεός δεν είναι αμερόληπτος», συμπεραίνει σήμερα. Ο Θεός μεροληπτεί φοβερά υπέρ των αδυνάτων. Μόλις διαπραχθεί μια αδικία, ο Θεός θα είναι με εκείνον που δέχθηκε την επίθεση». Σχετικά μ αυτά που συνέβησαν στην Νότια Αφρική, η άποψη αυτή έθεσε το χριστιανισμό σε αντιπαλότητα με το απαρτχάιντ. Ο

5 Τούτου αναφέρθηκε επίσης στην αφρικανική ιδέα του ubuntu, που περιγράφει ένα κόσμο χωρίς διαχωρισμούς, όπου η αξία του όλου ορίζεται από τα μέρη του. Το ubuntu ζητά μια ποιμαντική προσέγγιση και συγχώρηση, ακόμα και για τους βασανιστές σου. Επίσης θεωρεί ανοησία το διαχωρισμό χρώματος, θρησκείας και πολιτικών παρατάξεων. Ο Τούτου δεν ήταν ο μόνος θρησκευτικός ηγέτης που ανιτάχθηκε στο απαρτχάιντ. Αυτό που τον ξεχωρίζει είναι μια εξωγήινη πεποίθηση. Αυτή η σιγουριά τού δίνει την ανεξαρτησία να αντιμετωπίζει την αδικία όπου την βρει, είτε στο απαρτχάιντ είτε σε άλλα καθεχτώτα, στη Μπούρμα ή στη Γάζα, στο Σουδάν ή στο Θιβέτ. Ή μεταξύ συντηρητικών μέσα στην εκκλησία του που τα βάζουν με τις γυναίκες ή τους ομοφυλόφιλους. Η σιγουριά του τού δίνει και το εύκολο χιούμορ. Είναι έτοιμος να γελάσει εις βάρος του εαυτού του και να αστειευθεί με το Θεό. Κάποιες στιγμές, από τις πιο σκληρές του αγώνα κατά του απαρτχάιντ, ο Τούτου έσπαζε την ένταση λέγοντας π.χ. «Κύριε, ξέρουμε ότι θέλεις την αλλαγή, αλλά για δεν το κάνεις λίγο πιο φανερό;» (Πνευματώδης είναι και ο λόγος της γυναίκας του Λείας. Όταν τη ρώτησαν τι σημαίνει η παραίτηση του Τούτου απάντησε: «Για μένα σημαίνει πολλά!») Είναι η αυτοπεποίθηση επίσης που δίνει στον Τούτου το ταλέντο του δημοσίου ανδρός: η ικανότητα να διαβάζει ένα πρόσωπο ή ένα πλήθος, να ανοιχτεί τελείως σ αυτούς και να τα πάει καλά μαζί τους. Όπως έγραψε ο συγγραφέας John Carlin «Δεν υπάρχει άλλος που να αναστατώνει την απιστία μας όπως αυτός». Σε μια συναυλία κατά την έναρξη του Παγκοσμίου Ποδοσφαιρικού Κυπέλλου τον Ιούνιο στη Νότια Αφρική, έκλεψε την παράσταση από ένα πλήθος διεθνών αστέρων με το εμφανιστεί απλώς επί σκηνής φορώντας μια μπλούζα ζέρσεϋ, ένα μαντήλι κι ένα μάλλινο καπέλο χαμογελώντας και χορεύοντας. Κατά τη διάρκεια του απαρτχάιντ ο Τούτου είχε επιβληθεί σε πλήθη διαφορετικής σύνθεσης επανειλημμένως παραμένοντας αμέτοχος μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομικών δυνάμεων και πείθοντας και τα δύο μέρη ν απομακρυνθούν. Άρα το μυστικό του Τούτου δεν είναι μυστικό. Είναι η πίστη. Το καλό και το γέλιο και η δικαιοσύνη θα επικρατήσουν. «Στο τέλος», λέει ο Τούτου, «οι παράνομοι, οι άδικοι και οι καταπιεστές, αυτοί που εμφανίζονται καμαρωτοί στη σκηνή του κόσμου και συχνά φαίνονται ακατανίκητοι δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι θα φάνε χώμα». Η σκέψη του φέρνει ευθυμία. «Χα χα χα χα χα», ξεφωνίζει. «Θαυμάσια! Θαυμάσια! Θαυμάσια!» ΠΗΓΗ: Περιοδικό ΤΙΜΕ, 11 Οκτωβρίου 2010 Μικρές αλήθειες του εσωτερικού ανθρώπου Η αγκαλιά είναι μεγάλο δώρο. Ένα μέγεθος κάνει για όλους και ανταλλάσσεται εύκολα. Όλοι οι άνθρωποι χαμογελούν στην ίδια γλώσσα. Όλοι χρειάζονται αγάπη. Ιδίως όταν δεν το αξίζουν. Όλοι έχουν ομορφιά, αλλά δεν την βλέπουν όλοι. Ο πραγματικός πλούτος ενός ανθρώπου είναι ό,τι έχει επενδύσει στην αιωνιότητα. Βρες καιρό να γελάσεις, είναι η μουσική της ψυχής. Το καλύτερο που έχουν να κάνουν οι γονείς για τα παιδιά τους είναι να αγαπούν ο ένας τον άλλον. Ο θυμός είναι κατάσταση κατά την οποία η γλώσσα τρέχει πιο πολύ από το μυαλό. Η ευτυχία βοηθείται από άλλους, αλλά δεν εξαρτάται από άλλους. Κάνε ό,τι μπορείς για όποιον μπορείς με ό,τι έχεις και όπου είσαι. Η αγάπη είναι το μόνο πράγμα που μοιράζεται χωρίς να λιγοστεύει. Ο Θεός σου δίνει το καλύτερο όταν αφήνεις εκείνον να διαλέξει. Αν κάποιος μιλάει άσχημα για σένα, δεν θα τον πιστέψουν, αν η ζωή σου δείξει πόσο άδικο έχει. Η υπομονή είναι η ικανότητα να σταματήσεις τη μηχανή του αυτοκινήτου, όταν σου έρχεται να ξεκολλήσεις το λεβιέ. Για να βγεις από μια δυσκολία πρέπει συνήθως να περάσεις από μέσα. 5

6 6 Μια μικρή ιστορία Οι δρόμοι της Αθήνας ήταν ακόμη έρημοι. Χαράματα παραμονής Χριστουγέννων. Ο αγαθός λευΐτης βάδιζε για την εκκλησία του. Ξάφνου, μια μισοσβησμένη φωνή, από τη γωνιά του δρόμου, τον σταματά. Ήταν ένας ρακένδυτος γέρος ζητιάνος, που άπλωνε το ισχνό χέρι του ζητώντας βοήθεια. Ο παπάς, πατέρας πολυμελούς οικογένειας, του κάκου ψάχνει κα ξαναψάχνει τις τσέπες του. Δεν βρίσκει ούτε πεντάρα. Λυπάται πολύ γι αυτό. Τότε, αυθόρμητα, σκύβει στο ζητιάνο, αδράχνει με τα ζεστά, πατρικά του χέρια το σκελετωμένο χέρι πού απλωνόταν, το σφίγγει και με φωνή γεμάτη αγάπη και συμπόνια, λέει: Αδελφέ μου, δε βρίσκω τίποτε να σου δώσω. Θα ξαναπεράσω να σε βρω, σάν θα έχω κάτι για σένα. Τα ζεστά χέρια του παπά θέρμαναν το παγωμένο χέρι του ζητιάνου. Η απαλή και στοργική φωνή του γλύκανε σαν χάδι τη βασανισμένη καρδιά. Κι ο ζητιάνος τότε, με νέα φωνή, απάντησε: Δέσποτα, μούδωσες το παν. Νάξερες πόσα χρόνια είχε να πιάσει ανθρώπινο χέρι το δικό μου! ΠΗΓΗ: «Ο ΟΝΗΣΙΜΟΣ» Σύλλογος Συμπαραστάσεως Κρατουμένων =================================== Η αγάπη του παππού και της γιαγιάς Από τα γραπτά της Έρμας Μπόμπεκ Αν ήξερα ότι τα εγγόνια ήταν τόσο διασκεδαστικά, θα τα έκανα πρώτα αυτά. Ένα παιδί του νηπιαγωγείου ρωτούσε να μάθει για τους παππούδες. Για τα παιδιά που δεν τα ξέρουν γράφω τα παρακάτω: Μπορείς να υπολογίζεις ότι ο παππούς ή η γιαγιά θα σου αγοράσει όλα τα γλυκά, τα μπισκότα, τους ηλιόσπορους, τις ευχετήριες κάρτες, τα σελοτέϊπ και δέκα εισιτήρια για καβαλαρία σε πόνυ. Η γιαγιά σε βοηθάει όταν είναι η σειρά σου να πλύνεις τα πιάτα. Ο παππούς ή η γιαγιά είναι μπέιμπυ-σίτερ που δεν χρεώνουν περισσότερο μετά τα μεσάνυχτα ούτε χρεώνουν τίποτα πριν από τα μεσάνυχτα. Ο παππούς ή η γιαγιά σού αγοράζει τα δώρα που η μαμά σου λέει ότι δεν σου χρειάζονται. Ο παππούς και η γιαγιά έρχονται πολύ νωρίτερα όταν βαφτίζεσαι, όταν παίρνεις δίπλωμα και όταν παντρεύεσαι, γιατί θέλουν να βρουν κάθισμα, απ όπου θα τα δουν όλα. Ο παππούς ή η γιαγιά θα προσποιηθεί ότι δεν σε γνωρίζει όταν παίζεις μασκαράδες. Ο παππούς σε αγαπάει από τότε που ήσουν φαλακρό μωρό μέχρι που είσαι φαλακρός πατέρας και όλες τις τρίχες ενδιαμέσως. Ο παππούς μου μπορούσε να σταθεί τρεις ώρες για να δει πώς έπαιζε η εγγονή του ελληνική κωμωδία και απορούσε που ο Αριστοφάνης είχε καιρό να γράφει κωμωδίες, αφού είχε παντρευτεί την Τζάκυ Ωνάση. Ο παππούς ή η γιαγιά θα σου βάλει ένα πουλόβερ όταν κρυώνει, θα σου δώσει να φας όταν πεινάει και θα σε βάλει στο κρεβάτι όταν νυστάζει. Ο παππούς σου θα καυχηθεί για το βραβείοεικονίτσα που πήρες στο τετράδιο, αυτό που έχουν πάρει ογδόντα άλλα παιδιά. Ο παππούς θα καδρώσει το ίχνος του χεριού σου που έχεις κάνει και θα το βάλει στο σαλόνι του παραθαλάσιου σπιτιού του. Ο παππούς και η γιαγιά θα σε βοηθήσουν με τα κουμπιά σου, με τα φερμουάρ και τα κορδόνια σου και δεν θα βιάζονται για το πότε θα μεγαλώσεις. Όταν είσαι μωρό, η γιαγιά θα κοιτάξει μήπως κλαις ακόμα κι αν κοιμάσαι βαθιά.

7 7 Μήνυμα σε κάποιον που μεγάλωσε: Είναι καλό να έχεις φίλους που μεγάλωσαν. Ευχαριστώ που σε έχω φίλο. Παρατηρήσεις για τη μεγάλη ηλικία ~ Τα παιδιά σου άρχισαν να σου μοιάζουν και δεν σου αρέσουν άλλα τα εγγόνια σου είναι τέλεια! ~ Να βγαίνεις είναι καλό. Να ξαναγυρίζεις στο σπίτι είναι καλύτερο! ~ Όταν σου λένε «Μια χαρά μου φαίνεσαι» προσθέτουν «για την ηλικία σου!» ~ Όταν χρειαζόσουν εκπτώσεις, πλήρωνες το ακέραιο. Τώρα σου δίνουν έκπτωση για όλα συγκοινωνίες, κινηματογράφο, εκθέσεις, αλλά βαριέσαι να κάνεις χρήση. ~ Ξεχνάς ονόματα αλλά δεν πειράζει, άλλοι ξεχνούν ότι σε ξέρουν! ~ Ήθελες να χάσεις τρία κιλά, τώρα είναι δέκα και υπάρχει πιο πολλή πιθανότητα να χάσεις τα κλειδιά σου παρά δέκα κιλά. ~ Ο/η σύζυγός σου περιμένει από σένα να θυμηθείς πράγματα που δεν θυμάσαι. ~ Αυτά που νοιαζόσουν ότι πρέπει να κάνεις, δεν νοιάζεσαι πια να τα κάνεις, αλλά νοιάζεσαι πραγματικά που δεν σε νοιάζει πια να τα κάνεις. ~ Τώρα που μπορείς να φορέσεις ακριβά κοσμήματα, δεν είναι ασφαλές να τα φορέσεις πουθενά. ~ Κοιμάσαι καλύτερα σε μια πολυθρόνα με την τηλεόραση αναμμένη παρά στο κρεβάτι και αυτό λέγεται προ-ύπνος. ~ Έλεγες «ελπίζω τα παιδιά μου να παντρευτούν» Τώρα λές «ελπίζω να μη χωρίσουν!» ~ Νοσταλγείς τις μέρες που όλα δούλευαν μόνο με ένα διακόπτη ΟΝ και OFF. ~ Και τότε που το GOOGLE, το , το modem δεν υπήρχαν και ακούγοντας ποντίκι ανέβαινες επάνω στο τραπέζι... ~ Πηγαίνεις να ξενυχτήσεις με τους φίλους σου και γυρίζεις στο σπίτι στις 9 μ.μ. ~ Τώρα διαβάζεις 100 σελίδες ενός βιβλίου πριν καταλάβεις ότι το έχεις διαβάσει! ~ Πρόσεξες, γιαγιά, ότι αυτά που πουλάνε στα μαγαζιά είναι όλα χωρίς μανίκια; ~Τώρα όλοι ψιθυρίζουν ~ Τώρα που ο άντρας σου πήρε σύνταξη, θα έδινες οτιδήποτε για να έβρισκε μια δουλειά! ~ Έχεις στη ντουλάπα σου ρούχα τριών μεγεθών δύο από τα οποία δεν θα φορέσεις πια. Αλλά τα παλιά είναι καλά πολλές φορές: Παλιά τραγούδια παλιό κρασί, παλιές ταινίες και πιο πολύ απ όλα ΠΑΛΙΟΙ ΦΙΛΟΙ! Σ αγαπώ, παλιέ φίλε! Στείλε τέτοιο μήνυμα και σ άλλους παλιούς φίλους για να γελάσουν. (Κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο)

8 8 Αστέρια φέγγουνε πολλά στέρια φέγγουνε πολλά στον ουρανό γυρίζουν άλλα και άλλα μένουνε ψηλά σαν να ναι καρφωμένα μικρά, μεγάλα, ανώνυμα ή ονομασμένα: τ ωραίο τ αστέρι της αυγής που τρεμοσβήνει πριν να δύσει και τ αυγουστιάτικο στον ξάστερο ουρανό, που μια χρυσή γραμμή αφήνοντας πέφτει και χάνεται βαθιά προτού τη γη ν αγγίξει. * * * Μα πιο λαμπρό απ όλα ήταν εκείνο που τότε φώτισε τη γη για του Χριστού τη γέννα. Το είδανε οι μάγοι ίσως κι οι βοσκοί και άλλοι λίγοι ή πολλοί μα δεν το ξέχασε κανένας. Κι αν είναι αυτό αλήθεια τότε όλα μπορούν να είναι αλήθεια φτάνει να θέλεις. Φτάνει πίστη νάχεις. * * *

9 9 Κι αν λές καμιά φορά: «θα σου χαρίσω ένα αστέρι» το μπορείς; Μόνο ο Θεός εξαίσιο δώρο έστειλε στον ουρανό ένα αστέρι για να στολίσει αυτή τη νύχτα τη θεϊκή και να την κάνει νύχτα μαγική, την πιο γιορταστική στην οικουμένη. Κι έτσι ξαναγυρίζει κάθε χρόνο κι η γιορτή και η αγάπη κι η χαρά και των μικρών και των μεγάλων και δώρα κάνουμε κι εμείς μικρά ο ένας στον άλλον. Κι η ευτυχία της γης, που οι άγγελοι έχουν τάξει, ξαναγυρίζει στην καρδιά να ψάλει στο ίδιο φως κάθε φορά, που ειρηνικά η νύχτα αυτή θα μας συνάξει πάλι. Κι αν αυτό είναι αλήθεια, τότε όλα μπορούν να είν αλήθεια, φτάνει να θέλεις, φτάνει πίστη νάχεις. Άνθρωποι ζουν και ζήσανε πολλοί στους δρόμους παν χιλιάδες. Πόσοι είναι σήμερα ανώνυμοι ή σπουδαίοι! Και πόσοι ζήσανε παλιά σοφοί και βασιλιάδες άσοφοι, δίκαιοι, άδικοι, πλούσιοι, φτωχοί, γενναίοι; Κάνανε ό,τι πιο πολύ μπορούσε ο καθένας, μα δεν ξεχάστηκε ποτέ Αυτός, ο Ένας, που με τ αστέρι ήρθε στη γη. Ο τέλειος, που τον σκότωσαν μα δεν σκοτώθηκε. Ο δίκαιος, που τον πρόδωσαν μα δεν προδόθηκε. Τον πολεμάνε και Τον σβήνουν συνεχώς με όσους τρόπους ξέρουν, μα είναι ζωντανός! Και να Τον πολεμήσουνε δεν γίνεται, να Τον υποκαταστήσουν δεν χρειάζεται, γιατί ναι ζωντανός! Κι αν είναι αυτό αλήθεια τότε όλα μπορούν να είναι αλήθεια φτάνει να θέλεις, φτάνει πίστη νάχεις. * * * Ορόσημο θα στέκει στους αιώνες πιο φανερά και πιο ψηλά από πόλεις λαμπρές κι απ τις δυνάμεις της γης κι από τα τείχη που χωρίζουν τους ανθρώπους. Αυτός, που φέρνει θησαυρούς που η σκουριά δεν τους χαλάει κι όσους διψάνε με νερό τους ξεδιψάει αυτός, πιο δυνατό ένα φως απ το σκοτάδι που είναι και που στα χέρια του κρατάει ό,τι ποθούμε. Κι αν είναι αυτό αλήθεια τότε όλα μπορούν να είναι αλήθεια φτάνει να θέλεις. Φτάνει πίστη νάχεις. Φ. Τ. 1977

10 10 Μάριο Βάργκας Λιόσα, Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2010 Το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2010 απονεμήθηκε από τη Σουηδική Ακαδημία στον Μάριο Βάργκας Λιόσα «για τη χαρτογράφηση των δομών της εξουσίας και τις διεισδυτικές εικόνες της αντίστασης του ατόμου, της εξέγερσης και της ήττας του». Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο ενός εκατομμυρίου ευρώ. Βιογραφικά στοιχεία Ο Μάριο Βάργκας Λιόσα γεννήθηκε σε μια μεσοαστική οικογένεια στις 28 του Μάρτη 1936, στο Περού στην επαρχιακή πόλη Αρεκίπα. Ήταν το μόνο παιδί του Ερνέστο Vargas Maldonado και της Dora Llosa Ureta. Λίγο μετά τον τοκετό του Mario, ο πατέρας του αποκάλυψε ότι είχε ένα δεσμό με μια Γερμανίδα. Κατά συνέπεια, ο Mario έχει δύο νεώτερους ετεροθαλείς αδελφούς: Enrique και Ernesto Vargas. Ο Βάργκας Λιόσα ζούσε με την οικογένεια της μητέρας του στην Αρεκίπα μέχρι ένα χρόνο μετά το διαζύγιο των γονέων του, όταν ο παππούς του από μητέρα ονομάστηκε επίτιμος πρόξενος για το Περού στη Βολιβία. Με τη μητέρα του και την οικογένειά της, ο Βάργκας Λιόσα μετακόμισε στη συνέχεια στην Κοτσαμπάμπα της Βολιβίας, όπου πέρασε τα πρώτα χρόνια της παιδικής του ηλικίας. Η οικογένεια της μητέρας του, οι Llosas, συντηρούνταν από τον παππού του, που είχε ένα αγρόκτημα με βαμβάκι. Σαν παιδί, ο Βάργκας Λιόσα οδηγήθηκε στο συμπέρασμα ότι ο πατέρας του είχε πεθάνει η μητέρα του και η οικογένειά της δεν ήθελαν να του εξηγήσουν ότι οι γονείς του είχαν χωρίσει. Κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης του Περού από τον Πρόεδρο José Bustamante y Rivero, ο από μητέρα παππούς του Μάριο έλαβε διπλωματική θέση στο Περού και όλη η οικογένεια επέστρεψε στο Περού. Τότε ο Μάριο Βάργκας Λιόσα γράφτηκε στο δημοτικό σχολείο στη θρησκευτική σχολή Colegio Salesiano. Το 1946, στην ηλικία των δέκα, πήγε στη Λίμα και συνάντησε τον πατέρα του, για πρώτη φορά. Οι γονείς του, επειδή αποκαταστάθηκε η σχέση τους ζούσαν στη Magdalena del Mar, ένα προάστιο της Λίμα, κατά τη διάρκεια των εφηβικών του χρόνων. Ενώ στη Λίμα, σπούδασε στο Colegio La Salle, ένα χριστιανικό σχολείο μέσης εκπαίδευσης, από το 1947 μέχρι Όταν ο Βάργκας Λιόσα ήταν δεκατεσσάρων, ο πατέρας του τον έστειλε στην Στρατιωτική Ακαδημία Leoncio Prado στη Λίμα. Ένα χρόνο πριν από την αποφοίτησή του, ο Βάργκας Λιόσα άρχισε να εργάζεται ως ερασιτέχνης δημοσιογράφος για τις τοπικές εφημερίδες. Διέκοψε την στρατιωτική ακαδημία και τελείωσε τις σπουδές του στην Piura, όπου εργάστηκε για την τοπική εφημερίδα, La Industria. Το 1953, κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης του Μανουήλ Α Odría, ο Βάργκας Λιόσα γράφτηκε στη Λίμα, στο Εθνικό Πανεπιστήμιο του Σαν Μάρκος, το αρχαιότερο πανεπιστήμιο όλης της Αμερικής, να μελετήσει νομικά και λογοτεχνία. Παντρεύτηκε το 1955 τη Τζούλια Urquidi, 19 ετών. Ήταν 13 χρόνια μεγαλύτερός της. Ο Βάργκας Λιόσα ξεκίνησε την λογοτεχνική καριέρα του ουσιαστικά, το 1957 με τη δημοσίευση των πρώτων διηγημάτων του, Οι ηγέτες («Los Jefes») και "Ο Παππούς" ("El Abuelo»), ενώ εργάζεται για δύο εφημερίδες του Περού. Μετά την αποφοίτησή του από το Εθνικό Πανεπιστήμιο του Σαν Μάρκος το 1958, έλαβε μια υποτροφία για σπουδές στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης στην Ισπανία. Το 1960 ο Βάργκας Λιόσα μετακόμισε στη Γαλλία με την εντύπωση ότι θα λάβει άλλη υποτροφία να σπουδάσει εκεί. Ωστόσο, κατά την άφιξή του στο Παρίσι, έμαθε ότι η αίτησή του για υποτροφία απορρίφθηκε. Παρά την απροσδόκητη οικονομική τους κατάσταση, το ζευγάρι Mario και Julia αποφάσισαν να παραμείνουν στο Παρίσι, όπου εκείνος άρχισε να γράφει πληθωρικά. Ο γάμος τους κράτησε μόνο λίγα ακόμη χρόνια, που λήγει στο διαζύγιο το Ένα έτος αργότερα, ο Βάργκας Λιόσα παντρεύτηκε την πρώτη ξαδέλφη του, την Patricia Llosa, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά: τον Álvaro Vargas Llosa, συγγραφέα και δημοσιογράφο, τον Gonzalo, επιχειρηματία και την Morgana, φωτογράφο. Αρχή και τα πρώτα σημαντικά έργα Το πρώτο μυθιστόρημα του Μάριο Βάργκας Λιόσα, «Ο χρόνος του ήρωα» δημοσιεύθηκε το 1963.Το βιβλίο κινείται ανάμεσα σε μια κοινότητα δοκίμων σε στρατιωτική σχολή της Λίμας, και η πλοκή βασίζεται σε εμπειρία του συγγραφέα στην Στρατιωτική Ακαδημία Leoncio Prado. Αυτό το πρώιμο έργο κέρδισε ευρεία δημόσια προσοχή και άμεση επιτυχία. Χάρη στη ζωντάνια του και την έμπειρη χρήση εξελιγμένων λογοτεχνικών τεχνικών εντυπωσίασε αμέσως τους κριτικούς, και κέρδισε το βραβείο Premio de la Crítica Española. Ωστόσο, η αιχμηρή κριτική του για το περουβιανό στρατιωτικό κατεστημένο οδήγησε σε διαμάχη στο Περού. Αρκετοί στρατηγοί του Περού επιτέθηκαν στο μυθιστόρημα, υποστηρίζοντας ότι ήταν έργο ενός «εκφυλισμένου μυαλού» και αναφέροντας ότι ο Βάργκας Λιόσα "πληρωνόταν από τον Ισημερινό" για να υπονομεύσει το κύρος του περουβιανού στρατού. Το 1965 ο Βάργκας Λιόσα εξέδωσε το «La casa verde». "Το Πράσινο Σπίτι" είναι ένας οίκος ανοχής και πώς το περιβάλλον του σχεδόν μυθικά επηρεάζει τις ζωές των χαρακτήρων. Η κύρια

11 πλοκή ακολουθεί τη ζωή της Bonifacia, μιας κοπέλας που επρόκειτο να λάβει τους όρκους της εκκλησίας, και τη μεταμόρφωσή της σε la Selvatica, την πιο γνωστή πόρνη του Πράσινου Σπιτιού. Το μυθιστόρημα έλαβε αμέσως μια ενθουσιώδη κριτική υποδοχή, επιβεβαιώνοντας τον Βάργκας Λιόσα ως μια σημαντική φωνή της λατινοαμερικανικής αφήγησης. «Το Πράσινο Σπίτι» κέρδισε το Διεθνές Βραβείο μυθιστορήματος Romulo Gallegos το Μερικοί κριτικοί όμως θεωρούν ότι είναι το σημαντικότερο επίτευγμα του Βάργκας Λιόσα. Πράγματι, η Λατινοαμερικανίδα κριτικός λογοτεχνίας Τζέραλντ Μάρτιν δείχνει ότι «Το Πράσινο Σπίτι» είναι «ένα από τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα που έχουν προκύψει από τη Λατινική Αμερική». Το τρίτο μυθιστόρημα του Βάργκας Λιόσα, «Συνομιλία στον Καθεδρικό Ναό» δημοσιεύθηκε το 1969, όταν ήταν 33 ετών. Η φιλόδοξη αυτή αφήγηση είναι η ιστορία του Σαντιάγο Zavala, γιού ενός υπουργού της κυβέρνησης, και του Ambrosio, του σωφέρ του. Μια τυχαία συνάντηση οδηγεί το ζευγάρι σε μια καθηλωτική συζήτηση σε ένα κοντινό μπαρ, γνωστό ως «Ο καθεδρικός ναός». Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Zavala αναζητά την αλήθεια για τον πατέρα του, το ρόλο του στην δολοφονία μιας διαβόητης στο Περού φιγούρας του υπόκοσμου, ρίχνοντας φως στην πορεία και για τη λειτουργία μιας δικτατορίας για τον Zavala, τα αποτελέσματα της αναζήτησής του καταλήγουν σε αδιέξοδο και δεν υπάρχουν ενδείξεις για ένα καλύτερο μέλλον. Το μυθιστόρημα επιτίθεται στη δικτατορική κυβέρνηση του Odría δείχνοντας πώς μια δικτατορία ελέγχει και καταστρέφει ζωές. Το επίμονο θέμα της απελπισίας κάνει τη «Συνομιλία στον Καθεδρικό Ναό» το πιο πικρό μυθιστόρημα του Βάργκας Λιόσα. Η «ανακάλυψη του χιούμορ» Το 1971, ο Βάργκας Λιόσα δημοσίευσε το «García Márquez: Ιστορία ενός θεοκτόνου», τη διδακτορική διατριβή του στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης. Παρά το γεγονός ότι ο Βάργκας Λιόσα έγραψε αυτή τη μακρά μελέτη σχετικά με τον φίλο του, στη συνέχεια, το βραβείο Νόμπελ το κέρδισε αυτός ο εκ Κολομβίας συγγραφέας Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες. Έκτοτε δεν έχουν μιλήσει μεταξύ τους για περισσότερα από 30 χρόνια. Το 1976, ο Βάργκας Λιόσα γρονθοκόπησε τον García Márquez στο πρόσωπο στην Πόλη του Μεξικού στο Palacio de Bellas Artes και λήγει η φιλία τους. Ούτε ο συγγραφέας έχει δηλώσει δημοσίως τους λόγους για τους διαμάχη. Μια φωτογραφία του García Márquez με μαυρισμένο μάτι δημοσιεύθηκε το 2007, αναζωπυρώνοντας το ενδιαφέρον του κοινού για τη διαμάχη. Παρά τις 11 δεκαετίες σιωπής, το 2007 ο Βάργκας Λιόσα συμφώνησε να επιτρέψει την αναδημοσίευση τμήματος του βιβλίου του για να χρησιμοποιηθεί ως εισαγωγή σε μια επετειακή έκδοση του βιβλίου του García Márquez «Εκατό χρόνια μοναξιάς», το οποίο επανακυκλοφόρησε στην Ισπανία και σε όλη τη Λατινική Αμερική το ίδιο έτος. Το «Ιστορία ενός θεοκτόνου» επίσης επανεκδόθηκε το εν λόγω έτος, ως μέρος των απάντων του Βάργκας Λιόσα. Μετά το μνημειώδες έργο "Συνομιλία στον καθεδρικό ναό» ο Λιόσα απομακρύνθηκε από τα πολύ σοβαρά θέματα, όπως η πολιτική και τα κοινωνικά προβλήματα. Ο μελετητής της λογοτεχνίας της Λατινικής Αμερικής Raymond L. Williams περιγράφει αυτή τη φάση στη σταδιοδρομία του γράφοντας «η ανακάλυψη του χιούμορ». Η πρώτη προσπάθειά του για σατιρικό μυθιστόρημα ήταν Ο καπετάνιος Pantoja και η Ειδική Υπηρεσία (ο Πανταλέων και η επισκέπτριες), που δημοσιεύθηκε το Αυτό το σύντομο, κωμικό μυθιστόρημα προσφέρει εικόνες των διαλόγων και των εγγράφων σχετικά με τις ένοπλες δυνάμεις του Περού. Τα στοιχεία της πλοκής είναι παρόμοια με το προηγούμενο μυθιστόρημα του Λιόσα Το Πράσινο Σπίτι, αλλά με διαφορετική μορφή. Από το 1974 έως το 1987, ο Βάργκας Λιόσα εξακολουθούσε να γράφει, αλλά διέθεσε χρόνο για να ακολουθήσει άλλες προσπάθειες. Το 1975 σκηνοθέτησε μια κινηματογραφική προσαρμογή του μυθιστορήματος του Ο καπετάν Pantoja και η Μυστική Υπηρεσία. Μετά την ανεπιτυχή παραγωγή, εξελέγη Πρόεδρος της International Pen, μιας παγκόσμιας ένωσης συγγραφέων. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Βάργκας Λιόσα συνεχώς ταξίδευε για να μιλήσει σε συνέδρια που διοργανώνονταν από διεθνώς αναγνωρισμένους φορείς, όπως το Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ και το Πανεπιστήμιο του Cambridge. Το 1977, ο Βάργκας Λιόσα δημοσίευσε το «Η θεία Τζούλια και ο σεναριογράφος», που βασίζεται εν μέρει στο γάμο του με την πρώτη γυναίκα του, Τζούλια Urquidi, στην οποία αφιέρωσε το μυθιστόρημα. Έγραψε αργότερα απομνημονεύματα, «Lo que Varguitas no dijo» (Τι o μικρός Βάργκας δεν είπε), στο οποίο δίνει απολογισμό της προσωπικής σχέσης τους. Η θεία Τζούλια και ο σεναριογράφος θεωρείται ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα για το πώς η γλώσσα και τα καλολογικά στοιχεία του λαϊκού πολιτισμού μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη λογοτεχνία. Το μυθιστόρημα προσαρμόστηκε το 1990 κι έγινε η ταινία μεγάλου μήκους του Hollywood «Συντονιστείτε στο αύριο».

12 12 Τα επόμενα μυθιστορήματα Το τέταρτο σημαντικό μυθιστόρημα του Βάργκας Λιόσα, Ο Πόλεμος του τέλους του κόσμου (La guerra del fin del Mundo), δημοσιεύθηκε το 1981 και ήταν η πρώτη του προσπάθειά του για ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Το έργο αυτό ήταν η αρχή μιας ριζικής αλλαγής του Λιόσα προς θέματα όπως ο μεσσιανισμός και το παράλογο της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Στο βιβλίο αναδημιουργεί την Επανάσταση του Canudos, ένα περιστατικό του 19ου αιώνα στη Βραζιλία, όπου μια ανταρσία βασιλοφρόνων στην πόλη Κανούδος απώθησε μια πολιορκία του εθνικού στρατού για μήνες. Όπως και στην παλαιότερη εργασία του Λιόσα, αυτό το μυθιστόρημα αποτελεί μια νηφάλια εξέταση ενός σοβαρού θέματος, είναι μια τολμηρή εξερεύνηση της τάσης της ανθρωπότητας να εξιδανικεύει τη βία, και ο απολογισμός της καταστροφής, που προκαλείται από τον φανατισμό. Το μυθιστόρημα κέρδισε ουσιαστική αναγνώριση. Λόγω του υψηλού στόχου του βιβλίου, οι κριτές υποστηρίζουν ότι αυτό είναι ένα από το μεγαλύτερα λογοτεχνικά κομμάτια του Βάργκας Λιόσα. Παρόλο που το μυθιστόρημα εξελίσσεται στη Βραζιλία, αρχικά το πήραν άσχημα, επειδή ένας αλλοδαπός είχε γράψει για ένα βραζιλιάνικο θέμα. Το βιβλίο επικρίθηκε επίσης ως επαναστατικό και αντι-σοσιαλιστικό. Ο Λιόσα λέει ότι το βιβλίο αυτό είναι το αγαπημένο του και η ολοκλήρωση του η πιο δύσκολη. Μετά την ολοκλήρωση του βιβλίου Πόλεμος του τέλους του κόσμου, ο Vargas Llosa άρχισε να γράφει μυθιστορήματα που ήταν σημαντικά μικρότερα από ό,τι πολλά από τα βιβλία του νωρίτερα. Το 1983, τελείωσε την Πραγματική ζωή του Alejandro Mayta (Historia de Mayta, 1984). Το μυθιστόρημα επικεντρώνεται σε μια αριστερή εξέγερση που έλαβε χώρα στις 29 Μαΐου 1962 στην πόλη των Άνδεων Jauja. Αργότερα το ίδιο έτος, κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Sendero Luminoso, ο Βάργκας Λιόσα παρακλήθηκε από τον Πρόεδρο του Περού Fernando Belaúnde Terry να συμμετάσχει στην εξεταστική επιτροπή, που θα διερευνούσε την τρομακτική σφαγή οκτώ δημοσιογράφων στα χέρια των κατοίκων της Uchuraccay. Ο κύριος σκοπός της Επιτροπής ήταν να διερευνήσει τις δολοφονίες με σκοπό την παροχή πληροφοριών σχετικά με το περιστατικό για το κοινό. Μετά τη συμμετοχή του στην εξεταστική επιτροπή, ο Βάργκας Λιόσα δημοσίευσε μια σειρά άρθρων για να υπερασπίσει τη θέση του στην υπόθεση. Το 1986, ολοκλήρωσε το επόμενο μυθιστόρημά του, Ποιος σκότωσε τον Παλομίνο Μολέρο; ( Quién mato Palomino Molero?), το οποίο άρχισε να γράφει λίγο μετά το τέλος της έρευνας του Uchuraccay. Αν και η πλοκή αυτού του μυθιστορήματος μυστηρίου είναι παρόμοια με τα τραγικά συμβάντα του Uchuraccay, ο κριτικός λογοτεχνίας Roy Boland επισημαίνει ότι δεν ήταν μια προσπάθεια να αναδημιουργήσει τις δολοφονίες, αλλά μάλλον ένα «λογοτεχνικό εξορκισμό» των εμπειριών του Βάργκας Λιόσα κατά τη διάρκεια της έρευνας. Η εμπειρία αυτή ενέπνευσε επίσης ένα από τα πιό πρόσφατα μυθιστορήματα του Βάργκας Λιόσα, Θάνατος στις Άνδεις (Lituma en los Andes), που αρχικά δημοσιεύθηκε το 1993 στη Βαρκελώνη. Πέρασαν αρκετά χρόνια πριν ο Βάργκας Λιόσα γράψει ένα άλλο μεγάλο έργο: Η γιορτή του τράγου (La fiesta del chivo), ένα πολιτικό θρίλερ, που δημοσιεύθηκε το 2000 (και στα αγγλικά το 2001). Σύμφωνα με τον Williams, είναι ένα πολύ φιλόδοξο μυθιστόρημα του Βάργκας Λιόσα, είναι πιο πλήρες και από τον Πόλεμο του τέλος του κόσμου. Με βάση τη δικτατορία του Ραφαέλ Τρουχίγιο, που κυβέρνησε τη Δομινικανή Δημοκρατία από το 1930 μέχρι τη δολοφονία του το 1961, το μυθιστόρημα έχει τρεις άξονες: ο πρώτος αφορά την Ουρανία Καμπράλ, την κόρη ενός πρώην πολιτικού και πιστού στον Trujillo, ο οποίος επιστρέφει για πρώτη φορά μετά την έξοδό του από την Δομινικανή Δημοκρατία ο δεύτερος επικεντρώνεται στην δολοφονία αυτή καθαυτή, τους συνωμότες και τις συνέπειές της το τρίτο και τελευταίο σκέλος με προσφορές του Trujillo στον εαυτό του και σε σκηνές από το τέλος του. Το βιβλίο έλαβε γρήγορα θετικά σχόλια στην Ισπανία και τη Λατινική Αμερική, και είχε σημαντικό αντίκτυπο στη Λατινική Αμερική. Ο Βάργκας Λιόσα το 1982 Το 2006, Βάργκας Λιόσα έγραψε Το κακό κορίτσι (Travesuras de La Niña mala). Πολιτική συμμετοχή Όπως οι διανοούμενοι σε πολλές άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, ο Βάργκας Λιόσα ήταν αρχικά ένας υποστηρικτής της κουβανικής επαναστατικής κυβέρνησης του Φιντέλ Κάστρο. Σπούδασε μαρξισμό σε βάθος ως φοιτητής και αργότερα πείστηκε για τα κομμουνιστικά ιδανικά μετά την επιτυχία της κουβανικής επανάστασης.

13 Σταδιακά, ο Βάργκας Λιόσα κατέληξε να πιστεύει ότι ο κουβανικός σοσιαλισμός ήταν ασυμβίβαστος με αυτό που θεωρείται ότι παρέχει γενικά ελευθερίες. Η επίσημη ρήξη μεταξύ του συγγραφέα και της κουβανικής κυβέρνησης εμφανίστηκε με τη λεγόμενη υπόθεση Padilla, όταν ο Κάστρο φυλάκισε τον ποιητή Heberto Padilla. Ο Βάργκας Λιόσα, μαζί με άλλους διανοούμενους της εποχής, έγραψε στον Κάστρο διαμαρτυρία κατά του κουβανικού πολιτικού συστήματος και της φυλάκισης του καλλιτέχνη. Ο Βάργκας Λιόσα έχει ταυτιστεί με τον φιλελευθερισμό και όχι με ακραίες αριστερές πολιτικές ιδεολογίες από τότε. Και ο ίδιος έχει αντιταχθεί τόσο σε αριστερά όσο και δεξιά αυταρχικά καθεστώτα. Το 1987, βοήθησε να διαμορφωθεί και σύντομα έγινε αρχηγός του Movimiento Libertad. Την επόμενη χρονιά το κόμμα του έκανε συνασπισμό με τα κόμματα των δύο κύριων συντηρητικών πολιτικών του Περού, του πρώην προέδρου Φερνάντο Belaúnde Terry (της Λαϊκής Δράσης) και του Luis Bedoya Reyes (του Λαϊκού Χριστινικού Κόμματος) για να διαμορφώσει την τριμερή κεντροδεξιά συμμαχία, γνωστή ως Frente Democratico (FREDEMO). Έβαλε υποψηφιότητα για την προεδρία του Περού το 1990 ως υποψήφιος του κυβερνώντος συνασπισμού FREDEMO. Αν και κέρδισε στον πρώτο γύρο με 34% των ψήφων, ο Βάργκας Λιόσα νικήθηκε από τον τότε άγνωστο γεωπόνο, Αλμπέρτο Φουτζιμόρι, στη μεταγενέστερη εκλογή. Η συμμετοχή στις πρεοεδρικές εκλογές περιγράφεται στα απομνημονεύματά του Το ψάρι στο νερό (El pez en el agua, 1993). Ένα μήνα μετά την απώλεια της εκλογής, ο Βάργκας Λιόσα συμμετείχε σε διάσκεψη των διανοούμενων στο Μεξικό. Το συνέδριο, με τίτλο, «Ο 20ος αιώνας: η εμπειρία της ελευθερίας", ήταν αφιερωμένη στη συζήτηση για την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Η συζήτηση μεταδόθηκε από την τηλεόραση του Μεξικού από τις 27 Αυγ.-2 Σεπ Σε μια συνεδρίαση (30 Αυγούστου του 1990), ο Βάργκας Λιόσα έβαλε σε αμηχανία τους οικοδεσπότες του, καταδικάζοντας το μεξικανικό σύστημα εξουσίας, που βασίστηκε στο μόνιμο κανόνα του Θεσμικού Επαναστατικού Κόμματος, το οποίο τότε ήταν στην εξουσία για εξήντα χρόνια. Ο Βάργκας Λιόσα επέκρινε και το όνομα του Κόμματος και δήλωσε: «Το Μεξικό είναι η τέλεια δικτατορία! Η τέλεια δικτατορία δεν είναι ο κομμουνισμός, δεν είναι η ΕΣΣΔ, δεν είναι ο Φιντέλ Κάστρο η τέλεια δικτατορία είναι η δικτατορία του Μεξικού. Επειδή είναι καμουφλαρισμένη». Η δήλωση, «το Μεξικό είναι η τέλεια δικτατορία» έγινε κλισέ στο Μεξικό και σε διεθνές επίπεδο, εωσότου το Θεσμικό Επαναστα- 13 τικό Κόμμα έχασε τελικά την προεδρία του Μεξικού το Ο Βάργκας Λιόσα έχει ζήσει περισσότερο καιρό στο Λονδίνο από το 1990 και δαπανά περίπου τρεις μήνες του έτους στο Περού. Αλλά ο Βάργκας Λιόσα απέκτησε επίσης ισπανική υπηκοότητα το 1993, επισκέπτεται συχνά την Ισπανία για διάφορα συνέδρια και απολαμβάνει διακοπές εκεί. Το 1994 εξελέγη μέλος της Real Academia Española (Ισπανικής Βασιλικής Ακαδημίας) και έχει συμμετάσχει στην πολιτική σκηνή της χώρας. Οι πολιτικές του ιδές εμφανίζονται στο βιβλίο Política razonable, γραμμένο με τους Fernando Savater, Rosa Díez, Álvaro Pombo, Albert Boadella και Carlos Martínez Gorriarán. Συνεχίζει να γράφει στίχους και μυθοπλασία, να δημοσιογραφεί και ταξιδεύει συνεχώς. Έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής σε πολλά εξέχοντα πανεπιστήμια. Βραβεύσεις Έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία για τα γραπτά του: το 1959 με το Βραβείο Αλίμονο Λεοπόλντο, το 1962 με το Premio Biblioteca breve, το 1993 με το Premio Planeta και το 1995 με το Βραβείο Ιερουσαλήμ. Ο κριτικός λογοτεχνίας Χάρολντ Μπλουμ έχει συμπεριλάβει τον Πόλεμο του τέλος του κόσμου στη λίστα του των βασικών λογοτεχνικών έργων στη Δύση. Μια σημαντική διάκριση που έχει λάβει είναι το βραβείο Μιγκέλ ντε Θερβάντες του 1994, που θεωρείται το πιο σημαντικό βραβείο λογοτεχνίας στην ισπανική γλώσσα, και απονέμεται σε συγγραφείς των οποίων «το έργο έχει συμβάλει στον εμπλουτισμό, με ένα αξιοσημείωτο τρόπο, της λογοτεχνικής κληρονομιάς της ισπανικής γλώσσας». Ο Βάργκας Λιόσα έλαβε επίσης το 2005 το Βραβείο Irving Kristol από το American Enterprise Institute και το 2008 το Βραβείο Dickinson College. Ένας αριθμός έργων του Βάργκας Λιόσα έχουν προσαρμοστεί για την οθόνη, συμπεριλαμβανομένων του Χρόνου του ήρωα και του Καπετάνιου Pantoja και Ειδική Υπηρεσία ( από τον σκηνοθέτη Francisco Lombardi) και του Πανηγυριού των αιγοπροβάτων. Η Θεία Τζούλια και ο σεναριογράφος μετατράπηκε σε αγγλόφωνη ταινία με τίτλο Συντονιστείτε στο αύριο. Η γιορτή του τράγου έχει επίσης προσαρμοστεί στο θεατρικό έργο του Jorge Ali Triana, κολομβιανού θεατρικού συγγραφέα και σκηνοθέτη. ΠΗΓΗ:

14 14 Η σελίδα της Ξένιας (επιμελείται η Ξένια Σώντερς) ε την πρώτη ματιά έβλεπε κανείς απλώς μια γριούλα. Έσερνε τα βήματά της στο χιόνι, μόνη, παρατημένη, με σκυμμένο κεφάλι. Όσοι περνούσαν από το πεζοδρόμιο της πόλης αποτραβούσαν το βλέμμα τους, για να μη θυμηθούν ότι τα βάσανα και οι πόνοι δεν σταματούν όταν γιορτάζουμε Χριστούγεννα. Ένα νέο ζευγάρι μιλούσε και γελούσε με τα χέρια γεμάτα από ψώνια και δώρα και δεν πρόσεξαν τη γριούλα. Μια μητέρα με δυο παιδιά βιάζονταν να πάνε στο σπίτι της γιαγιάς. Δεν έδωσαν προσοχή. Ένας παπάς είχε το νου του σε ουράνια θέματα και δεν την πρόσεξε. Αν πρόσεχαν όλοι αυτοί, θα έβλεπαν ότι η γριά δεν φορούσε παπούτσια. Περπατούσε ξυπόλητη στον πάγο και το χιόνι. Με τα δυο της χέρια η γριούλα μάζεψε το χωρίς κουμπιά παλτό της στο λαιμό. Φορούσε ένα χρωματιστό φουλάρι στο κεφάλι σταμάτησε στη στάση σκυφτή και περίμενε το λεωφορείο. Ένας κύριος που κρατούσε μια σοβαρή τσάντα περίμενε κι αυτός στη στάση, αλλά κρατούσε μια απόσταση. Μια κοπέλα περίμενε κι αυτή, κοίταξε πολλές φορές τα πόδια τής γριούλας, δεν μίλησε. Ήρθε το λεωφορείο και η γριούλα ανέβηκε αργά και με δυσκολία. Κάθησε στο πλαϊνό κάθισμα, αμέσως πίσω από τον οδηγό. Ο κύριος και η κοπέλα πήγαν βιαστικά προς τα πίσω καθίσματα. Ο άντρας που καθόταν δίπλα στη γριούλα στριφογύριζε στο κάθισμα κι έπαιζε με τα δάχτυλά του. «Γεροντική άνοια», σκέφτηκε. Ο οδηγός είδε τα γυμνά πόδια και σκέφτηκε: «Αυτή η γειτονιά βυθίζεται όλο και πιο πολύ στη φτώχεια. Καλύτερα να με βάλουν στην άλλη γραμμή, της λεωφόρου». Ένα αγοράκι έδειξε τη γριά. «Κοίταξε, μαμά, αυτή η γριούλα είναι ξυπόλυτη». Η μαμά ταράχτηκε και του χτύπησε το χέρι. «Μη δείχνεις τους ανθρώπους, Αντρέα! Δεν είναι ευγενικό να δείχνεις». «Αυτή θα έχει μεγάλα παιδιά», είπε μια κυρία που φορούσε γούνα. «Τα παιδιά της πρέπει να ντρέπονται». Αισθάνθηκε ανώτερη, αφού αυτή φρόντισε τη μητέρα της. Μια δασκάλα στη μέση του λεωφορείου στερέωσε τα δώρα που είχε στα πόδια της. «Δεν πληρώνουμε αρκετούς φόρους, για να αντιμετωπίζονται καταστάσεις σαν αυτές;» είπε σε μια φίλη της που ήταν δίπλα της. «Φταίνε οι δεξιοί», απάντησε η φίλη της. «Παίρνουν από τους φτωχούς και δίνουν στους πλούσιους». «Όχι, φταίνε οι άλλοι», μπήκε στη συζήτηση ένας ασπρομάλλης. Με τα προγράμματα πρόνοιας κάνουν τους πολίτες τεμπέληδες και φτωχούς». «Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν ν αποταμιεύουν», είπε ένας άλλος που έμοιαζε μορφωμένος. «Αν αυτή η γριά αποταμίευε όταν ήταν νέα, δεν θα υπέφερε σήμερα». Και όλοι αυτοί ήταν Ήταν άνθρωπος. ικανοποιημένοι για την οξύνοιά τους που έβγαλε τέτοια βαθιά ανάλυση. Αλλ ένας έμπορος αισθάνθηκε προσβολή από τις εξ αποστάσεως μουρμούρες των συμπολιτών του. Έβγαλε το πορτοφόλι του και τράβηξε ένα εικοσάρι. Περπάτησε στο διάδρομο και το έβαλε στο τρεμάμενο χέρι της γριούλας. «Πάρε, κυρία, ν αγοράσεις παπούτσια». Η γριούλα τον ευχαρίστησε κι εκείνος γύρισε στη θέση του ευχαριστημένος, που ήταν άνθρωπος της δράσης. Μια καλοντυμένη κυρία τα πρόσεξε όλα αυτά και άρχισε να προσεύχεται από μέσα της. «Κύριε, δεν έχω χρήματα. Αλλά μπορώ ν απευθυνθώ σε σένα. Εσύ έχεις μια λύση για όλα. Όπως κάποτε έριξες το μάννα εξ ουρανού, και τώρα μπορείς να δώσεις ό,τι χρειάζεται η κυρούλα αυτή για τα Χριστούγεννα». Στην επόμενη στάση ένα παληκάρι μπήκε στο λεωφορείο. Φορούσε ένα χοντρό μπουφάν, είχε ένα καφέ φουλάρι και ένα μάλλινο καπέλο που κάλυπτε και τα αυτιά του. Ένα καλώδιο συνέδεε το αυτί του με μια συσκευή μουσική. Ο νέος κουνούσε το σώμα του με τη μουσική που άκουε. Πήγε και κάθισε απέναντι στη γριούλα. Όταν είδε τα ξυπόλυτα πόδια της, το κούνημα σταμάτησε. Πάγωσε. Τα μάτια του πήγαν από τα πόδια της γιαγιάς στα δικά του. Φορούσε ακριβά ολοκαίνουργια παπούτσια. Μάζευε λεφτά αρκετό καιρό για να τα αγοράσει και να κάνει εντύπωση στην παρέα. Το παληκάρι έσκυψε και άρχισε να λύνει τα παπούτσια του. Έβγαλε τα εντυπωσιακά παπούτσια και τις κάλτσες. Γονάτισε μπροστά στη γριούλα. «Γιαγιά, είπε, βλέπω ότι δεν έχεις παπούτσια. Εγώ έχω κι άλλα». Προσεκτικά κι απαλά σήκωσε τα παγωμένα πόδια και της φόρεσε πρώτα τις κάλτσες κι ύστερα τα παπούτσια του. Η γριούλα τον ευχαρίστησε συγκινημένη. Τότε το λεωφορείο έκανε πάλι στάση. Ο νέος κατέβηκε και προχώρησε ξυπόλυτος στο χιόνι. Οι επιβάτες μαζεύτηκαν στα παράθυρα και τον έβλεπαν καθώς βάδιζε προς το σπίτι του. «Ποιος είναι;», ρώτησε ένας. «Πρέπει να είναι άγιος», είπε κάποιος. «Πρέπει να είναι άγγελος», είπε ένας άλλος. «Κοίτα! Έχει φωτοστέφανο στο κεφάλι!» φώναξε κάποιος. «Είναι ο Χριστός!» είπε η ευσεβής κυρία. Αλλά το αγοράκι, που είχε δείξει με το δάχτυλο τη γιαγιά, είπε: Όχι, μαμά τον είδα πολύ καλά. Ήταν άνθρωπος».

15 Η βαριά σακούλα Ένας δάσκαλος μια μέρα έφερε στην τάξη μια άδεια πλαστική σακούλα και ένα σάκο με πατάτες. Μας είπε ότι για κάθε πρόσωπο που δεν θέλουμε να συγχωρήσουμε στη ζωή μας, θα παίρνουμε μια πατάτα θα γράφουμε επάνω το όνομα και την ημερομηνία και θα τη βάζουμε στην πλαστική σακούλα. Όπως καταλαβαίνετε, μερικές από τις σακούλες μας βάρυναν πολύ. Μετά μας είπε να παίρνουμε μαζί μας τη σακούλα αυτή παντού για μια βδομάδα, τη νύχτα να τη βάζουμε δίπλα στο κρεβάτι μας και όταν εργαζόμαστε δίπλα στο γραφείο μας. Το να σέρνουμε παντού μαζί μας αυτή τη σακούλα μάς έκανε να αντιληφθούμε καθαρά τι βάρος πνευματικό κουβαλούσαμε συνεχώς ως τώρα. Να μην ξεχάσουμε τη σακούλα και να τη βάζουμε σε μέρη που μας έφερνε αμηχανία Και οι πατάτες κατάντησαν με τον καιρό γλοιώδης λάσπη Αυτό μεταφορικά μας έδειχνε το τίμημα της στάσεως μας, που μας έκανε να επιμένουμε να μεταφέρουμε πόνο και βαριά αρνητική διάθεση. Πολύ συχνά θεωρούμε τη συγγνώμη ως δώρο προς τον άλλον, αλλά είναι εξ ίσου καλό και για μας! Λοιπόν την άλλη φορά που θα αποφασίσεις ότι δεν μπορείς να συγχωρήσεις κάποιον, ρώτα τον εαυτό σου: Δεν είναι αρκετά βαριά η σακούλα σου; ================================= ΑΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΘΕΛΗΣΗ Η ζωή κυλάει καλύτερα με λιγότερα αδιαπραγμάτευτα θέματα Αδιαπραγμάτευτα λέγονται τα θέματα όπου παίρνει κανείς μια στάση, που δεν εννοεί να υποχωρήσει ούτε ένα πόντο. Μάλλον έχουμε τέτοια θέματα με το σύντροφό μας, τα παιδιά, τους γονείς και τη δουλειά μας. Μπορεί να είναι πράγματα που θέλουμε, πράγματα που με κανένα τρόπο δεν θέλουμε ή οι γνώμες και οι απόψεις μας. Μόνο εσύ μπορείς ν αποφασίσεις πού θα τραβήξεις την κόκκινη γραμμή. Βεβαίως υπάρχουν πράγματα στη ζωή σου που, ό,τι και να γίνει, είναι αδιαπραγμάτευτα. Τέλος της συζήτησης! Αλλά αν ο κατάλογος των αδιαπραγμάτευτων είναι για σένα μακριός, τότε μπορεί να κάνεις τη ζωή σου πιο δύσκολη από όσο χρειάζεται. Ξανακοίταξε τα αδιαπραγμάτευτα σημεία σου. Είναι πραγματικά σταθερά σαν πέτρα; Σκέψου, καμιά φορά χρειάζεται να είσαι πρόθυμος-η να παραχωρήσεις κάτι λίγο για να λάβεις περισσότερη αρμονία και καλή θέληση. Jane Powell ΑΝΕΚΔΟΤΑ 15 Ένας Αμερικανός αστυνομικός σταματά σ ένα ράντσο του Τέξας για να μιλήσει σ ένα γέρο αγρότη. Του λέει: «Πρέπει να επιθεωρήσω το κτήμα γιατί υπάρχει καταγγελία για παράνομη φυτεία». Ο κτηματίας απαντά: «Εντάξει, αλλά μη μπεις σ εκείνο εκεί το χωράφι». Ο αστυνομικός ξεσπάει: «Άκουσε, κύριε, έχω την εξουσία της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης.» Και βγάζοντας από την τσέπη του πανταλονιού του το σήμα του, τού το δείχνει: «Το βλέπεις; Αυτό το σήμα, μπάρμπα, λέει ότι έχω το δικαίωμα να μπω όπου θέλω, σε όποιο κτήμα θέλω. Χωρίς ερωτήσεις και διευκρινήσεις. Έγινα σαφής. Κατάλαβες; Ο κτηματίας ζητάει συγγνώμη και συνεχίζει τη δουλειά του. Λιγο αργότερα ο γερο-κτηματίας ακούει δυνατές φωνές και βλέπει ότι ο αστυνομικός τρέχει να σωθεί από έναν δυνατό ταύρο, που τον κυνηγάει. Ο ταύρος κερδίζει έδαφος και φαίνεται ότι ο τρομαγμένος αστυνομικός δεν θα προλάβει να φτάσει σε ασφαλές μέρος. Ο κτηματίας παρατάει τα εργαλεία του, τρέχει προς το φράχτη και όσο δυνατά μπορεί φωνάζει «Το σήμα σου. Δείξε του το ΣΗΜΑ σου!» * * * * Στο αμφιθέατρο ενός αμερικανικού πανεπιστημίου, κάνει διάλεξη ένας φιλόλογος σε ακροατήριο φοιτητών, και μεταξύ άλλων λέει τα εξής: Σε πολλές γλώσσες, δύο αρνήσεις μας κάνουν μια κατάφαση. Σε άλλες γλώσσες, δύο αρνήσεις δίνουν άρνηση. Δεν υπάρχει όμως σε καμιά, μα καμιά γλώσσα, η περίπτωση που δύο καταφάσεις να δίνουν άρνηση. Οπότε ακούγεται από το ακροατήριο η φωνή του Έλληνα φοιτητή: - Ναι, καλά.(...)!

16 16 Πήγα, είδα, διάβασα, άκουσα και νομίζω εν πρόλαβε να εορτάσει ο κόσμος όλος τη σωτηρία ταν 33 μεταλλωρύχων της Χιλής από το ατύχημα της κατάρρευσης της στοάς, μετά από το οποίο θάφτηκαν σε μεγάλο βάθος μέσα στη γη, και συνέβη νέο παρόμοιο ατύχημα στη Νέα Ζηλανδία. Και πριν προλάβουν να αποφασίσουν αν και πώς θα μπορούσαν να σώσουν τους αποκλεισμένους ανθρακωρύχους, νέα μεγάλη έκρηξη οδήγησε στο συμπέρασμα ότι δεν μπορεί πια να ζουν... Τα ατυχήματα σε ορυχεία δεν είναι δυστυχώς έκτακτα και σπάνια γεγονότα, αλλά τακτικά και περίπου αναμενόμενα. Μια πρόχειρη έρευνα δείχνει τη συχνότητα του φαινομένου και τους αριθμούς των θυμάτων παγκοσμίως: 3/2000, ΟΥΚΡΑΝΙΑ: 80 ανθρακωρύχοι σκοτώνονται μετά από έκρηξη που προκλήθηκε από μεθάνιο στο ορυχείο Μπαράκοβα, στο Λουχάνσκ. 9/2000, ΚΙΝΑ: 162 νεκροί έπειτα από έκρηξη σε ορυχείο στα νότια της χώρας. 10/2004, ΚΙΝΑ: Έκρηξη στο ορυχείο Ντάπινγκ στην επαρχία Χενάν σκοτώνει 148 ανθρώπους. 11/2004, ΚΙΝΑ: Έκρηξη σε κρατικό ορυχείο στην επαρχία Σαανξί. 166 ανθρακωρύχοι σκοτώνονται, και άλλοι, πάνω από 120, καταφέρνουν να ξεφύγουν. 2/2005, ΚΙΝΑ: Έκρηξη σε ορυχείο στη Β.Α. Κίνα στερεί τη ζωή σε 214 άτομα. 11/2005, ΚΙΝΑ: Έκρηξη στο κρατικό ανθρακωρυχείο Ντονγκφένγκ στα βορειοανατολικά σκοτώνει 169 ανθρώπους. 3/2007, ΡΩΣΙΑ: Έκρηξη σε ανθρακωρυχείο στη Σιβηρία σκοτώνει 110 άτομα. 8/2007, ΚΙΝΑ: Ανθρακωρυχείο πλημμυρίζει στην ανατολική επαρχία Σαντόνγκ, παρασύροντας στον θάνατο 181 ανθρώπους. 9/2008, ΚΙΝΑ: Έπειτα από κατάρρευση δεξαμενής σε ορυχείο στη Βόρεια Κίνα σκοτώνονται 254 άτομα. 9/2009, ΚΙΝΑ: Έκρηξη σε ανθρακωρυχείο στη Β.Α. Κίνα σκοτώνει 108 ανθρώπους. 11/2010, ΚΟΛΟΜΒΙΑ: Ατύχημα σε ορυχείο με 9 νεκρούς εργάτες. Εκτός από τα άλλα μέτρα προλήψεως των ατυχημάτων ουσιώδες είναι να ανοίγονται στοές που επικοινωνούν μεταξύ τους, ώστε, αν αποκλεισθεί μία στοά, οι εργαζόμενοι να μπορούν να βγουν από μιαν άλλη. Για να γίνει αυτό πρέπει οι προγραμματιστές των έργων να μη βιάζονται και να μην κάνουν οικονομία. Έχουμε λοιπόν και εδώ δύο κυρίως επικίνδυνους παράγοντες: α) Το κέρδος έναντι της προστασίας των ανθρώπων και β) την έλλειψη αρκετών επιθεωρητών και τακτικής αυστηρής επιθεώρησης των ορυχείων. Στη Χιλή π.χ. η άνοδος της τιμής του χαλκού και του χρυσού ήταν αιτία να ξανανοίξουν παλιά ορυχεία και να γίνεται βιαστικά η εξόρυξη χωρίς να τηρούνται πάντα οι κανόνες ασφαλείας. Και ένα θετικό σχόλιο: Έδειξαν πολιτισμένη και υποδειγματική συμπεριφορά οι 33 διασωθέντες μεταλλωρύχοι της Χιλής, όταν συμφώνησαν να αποφύγουν χωριστές συμφωνίες με εταιρείες εκδόσεων ή κινηματογράφου κλπ., αλλά να μοιραστούν τις αμοιβές (που αμέσως προσφέρθηκαν για συνεντεύξεις, βιβλία ή γύρισμα ταινιών για την περιπέτειά τους κάτω από τη γη και τη διασωσή τους), όπως μοιράστηκαν τον κίνδυνο, την τροφή και την αγωνία αποκλεισμένοι τόσες μέρες. Οι 33 διασωθέντες μεταλλωρύχοι της Χιλής πό τις πρόσφατες εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση σημειώνω: Πρώτος σε σταυρούς βγήκε στην Κομοτηνή ο υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Αλέξης Ταξιλδάρης, παραληγικός, Πρόεδρος του Συλλόγου «Περπατώ», ο οποίος ιδρύθηκε το 2002 στην Κομοτηνή και σήμερα αριθμεί 300 μέλη με κινητικά προβλήματα. Ένα ατύχημα, που έπαθε στα 20 του χρόνια, είχε ως συνέπεια να υποστεί σοβαρή κάκωση στον νωτιαίο μυελό και παραπληγία. Ήταν φοιτητής της Ιατρικής τότε και ήξερε τι σημαίνει να είσαι παραπληγικός. Στην προσπάθειά του να συνεχίσει ομαλά τη ζωή του και να βελτιώσει τη φυσική του κατάσταση στράφηκε στην κολύμβηση. Από αθλητής του μπάσκετ έγινε αθλητής της κολύμβησης και χάρη σε σκληρή προσπάθεια και προπονήσεις, που φτάνουν μέχρι και τις 8 ώρες την ημέρα, κατάφερε σε μόλις τέσσερα χρόνια να κερδίσει το αργυρό μετάλλιο στους Παραολυμπιακούς της Αθήνας. Οκτώ χρόνια μετά το ατύχημα ο 'Αλεξ δεν είναι καθηλωμένος στο αναπηρικό καροτσάκι. Είναι απλώς ένας χρήστης αμαξιδίου που τρέχει όλη μέρα για να προλάβει τις προπονήσεις του και τις δραστηριότητες ως προέδρου του Συλλόγου Ατόμων με Κινητικά Προβλήματα «Περπατώ». Η ζωή του έγινε ταινία με τίτλο «Ανάδυση» που διακρίθηκε στο 29ο Διεθνές Φεστιβάλ του Παλέρμο. Σε συνέντευξή του στη «Φωνή της Ροδόπης» ο Αλέξης Ταξιλδάρης είπε: Θα μπορούσαμε πραγματικά και έχουμε τις δυνατότητες στον τουρισμό, στον αθλητισμό, στον πολιτισμό γενικότερα, στο θέατρο και τη μουσική αλλά και στην εκπαίδευση, να παρέχουμε 100% προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρίες και αυτό να χαρακτηρίσει και να δώσει μια ξεχωριστή ταυτότητα στον τόπο μας, (την Κομοτηνή), να τον κάνει μοναδικό προορισμό και αυτό να βοηθήσει και την οικονομία αλλά και γενικότερα τον τόπο μας». Μ.Τ.