ΕΝΟΡΙΑΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ. ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ Ἦχος δ. Κατεπλάγη Ἰωσήφ.

Transcript

1 ΕΝΟΡΙΑΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΕΤΟΣ Κ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 ΑΡ. 12 ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ Ἦχος δ. Κατεπλάγη Ἰωσήφ. Δεῦτε ἴδωμεν, πιστοί, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός ἀκολουθήσωμεν λοιπὸν ἔνθα ὁδεύει ὁ ἀστήρ, μετὰ τῶν Μάγων ἀνατολῆς τῶν βασιλέων. Ἄγγελοι ὑμνοῦσιν ἀκαταπαύστως ἐκεῖ. Ποιμένες ἀγραυλοῦσιν ᾠδὴν ἐπάξιον, Δόξα ἐν Ὑψίστοις, λέγοντες, τῷ σήμερον ἐν σπηλαίῳ τεχθέντι, ἐκ τῆς παρθένου, καὶ Θεοτόκου, ἐν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ σελίδα ΥΜΝΟΙ: ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ: «Δεῦτε ἴδωμεν, πιστοί σ. 221, «Τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ γεννηθέντος, ἐν Βηθλεέμ σ. 226, «Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, σήμερον προφητικῶς σ. 227, «Δεῦτε ἀγαλλιασώμεθα τῷ Κυρίῳ σ. 231, Τί σοι προσενέγκωμεν, Χριστέ σ. 234, «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, ἐν Βηθλεὲμ ἀκούω σ. 238 ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ: Ἀπολυτίκιον: «Κανόνα πίστεως 222 ΙΩΣΗΦ ΤΟΥ ΜΝΗΣΤΟΡΟΣ: Ἀπολυτ.: «Εὐαγγελίζου, Ἰωσήφ, τῷ Δαυΐδ 228 ΚΥΡΙΑ ΑΡΘΡΑ: ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΚΗΡΥΓΜΑ: ΑΠΟ ΤΟ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ: ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ο ΑΓΙΟΣ: Ἡ μνήμη του 6 Δεκεμβρίου ΙΔΟΥ ΜΑΓΟΙ ΑΠΟ ΑΝΑΤΟΛΩΝ ΙΩΣΗΦ Ο ΜΝΗΣΤΟΡΑΣ: Ἡ μνήμη του Κυριακὴ μετὰ τὰ Χριστούγεννα ΣΤ ΑΧΝΑΡΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ (3): Ἐπιστροφὴ στὸ Ὑπερῶο καὶ ἀναμονή: ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: «Ὁμοθυμαδόν ΠΑΤΕΡΙΚΑ: Ἁγ. Θεοδώρου Στουδίτου: Κατήχηση ΡΗ (108): Γιὰ νὰ εἴμαστε εὐκίνητοι πρὸς τ ἀγωνίσματα τῆς ἀρετῆς ΣΥΝΑΞΑΡΙΟΝ: 64ο: ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΜΟΥ Πρόγραμμα πνευματικῆς ἐργασίας ἐνορίας Χρυσελεούσης 243 Ὡράριο ἱερῶν ἀκολουθιῶν γιὰ τὸ μήνα Δεκέμβριο

2 ΑΠΟ ΤΟ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ο ΑΓΙΟΣ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ 6 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ. Κανόνα πίστεως, καὶ εἰκόνα πραότητος, ἐγκρατείας διδάσκαλον, ἀνέδειξε σε τῇ ποίμνῃ σου, ἡ τῶν πραγμάτων ἀλήθεια διὰ τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τὰ ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τὰ πλούσια. Πάτερ Ἱεράρχα Νικόλαε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Προστάτης τῶν θαλασσινῶν κι ὅλων τῶν ποντοπόρων τῆς ζωῆς ἀναδείχθηκε ὁ Ἅγιος Νικόλαος. Ἀνατολὴ καὶ Δύση ἁμιλλῶνται ποιὰ νὰ τὸν τιμήσει περισσότερο. Τὰ καράβια σὲ διαλεκτὴ θέση ἔχουν τὴν ἅγια εἰκόνα του. Τὴ μέρα του, στὶς 6 τοῦ Δεκέμβρη, ἀργοῦν, εἶναι στολισμένα γιορταστικὰ καὶ χαρούμενα ἠχοῦν τὶς σειρῆνες τους. Στὴ δύση ἔχει τὴ θέση ποὺ κατέχει ὁ Ἅγιος Βασίλειος στὴν Ἀνατολή. Μοιράζει δῶρα τὴν πρωτοχρονιὰ καὶ εἶναι ὁ προστάτης τῶν φιλανθρωπικῶν ἱδρυμάτων καὶ ἐκδηλώσεων. Ἐκκλησιὲς πολλές, μικρὲς καὶ μεγάλες, εἶναι κτισμένες στ ὄνομά του. Στὶς πρεσβεῖες του καταφεύγουν πλήθη καὶ ταπεινὰ ζητοῦν τὴ συμπαράστασή του. Τιμᾶται στὴ γῆ. Δοξάζεται στὸν οὐρανό... Πῶς τὸ πέτυχε αὐτό; Τάχθηκε ὁλόψυχα στὸ στρατόπεδο τοῦ Χριστοῦ. Ὁ «λόγος ὁ τοῦ Σταυροῦ1 δὲν παρέμεινε κενὸ γράμμα γιὰ τὸν ἁπλὸ καὶ ταπεινὸ Νικόλαο. Μεταβλήθηκε σὲ δύναμη ἀνακαινιστική. Νέκρωσε μέσα του τὸν «παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν 1 Α Κορ. 1,

3 ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ2 ἐνῶ ταυτόχρονα ἰσχυροποιοῦσε τὸν «καινὸν ἄνθρωπον τὸν κατὰ Χριστὸν κτισθέντα3. Πολέμησε τὴ φιλαυτία κι ἀγάπησε τὸ Θεὸ καὶ τὶς εἰκόνες Του, τοὺς ἀνθρώπους, μ ὅλη του τὴν καρδιά. Κήρυξε τὸ Χριστὸ μὲ τὴν πίστη καὶ μὲ τὰ ἔργα του. Τὰ πλούτη του, ποὺ τοῦ ἄφησαν οἱ γονεῖς του στὰ Πάταρα τῆς Λυκίας, ἄρχισαν νὰ γίνονται προῖκα γιὰ τὶς ἄπορες κόρες, οἰκοδομικὰ ὑλικὰ γιὰ ἀνέγερση πτωχοκομείου, ξενώνα καὶ νοσοκομείου καὶ ἐλεημοσύνες γιὰ τοὺς πάσχοντες. Ἔμεινε ἄγαμος καὶ δέχθηκε τὴν ἱερωσύνη σὲ καιροὺς διωγμῶν, γιὰ νὰ σταθεῖ μὲ τὴν ἱερατικὴ δύναμη κι ἐξουσία πλάϊ σ ὅλους τοὺς διωγμένους. Πλήρωσε γι αὐτό του τὸ τόλμημα. Ἐξορίσθηκε στὰ χρόνια τοῦ Διοκλητιανοῦ καὶ Μαξιμιανοῦ καὶ φυλακίσθηκε. Μὰ δὲ λύγισε. Ὅταν κενώθηκε ἡ θέση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Μύρων τῆς Λυκίας, ἄγγελος Κυρίου, μιὰ νύκτα, φανέρωσε στοὺς ἅγιους συνοδικούς - στὸν καθένα χωριστά - ὅτι καταλληλότερος ἦταν ὁ ἱερέας Νικόλαος ἀπὸ τὰ Πάταρα. Οἱ ἐπίσκοποι μὲ προθυμία συμμορφώθηκαν στὴ θεία ἀποκάλυψη κι ὁ Νικόλαος, ἀφοῦ ἀποποιήθηκε στὴν ἀρχὴ τὸ μεγάλο ἀξίωμα, ὕστερα ὑποτάγηκε στὴν ὁμόθυμη ἐπιταγὴ τῆς Ἐκκλησίας. Κι ἀπὸ τὴ θέση του τούτη στάθηκε ὁ ἄγρυπνος ποιμένας τῶν λογικῶν προβάτων του. Πονετικὸς καὶ στοργικὸς πάντοτε γιὰ τοὺς ἀδύνατους. Ἀξιοπρεπὴς καὶ σταθερὸς ἀπέναντι στοὺς ἰσχυροὺς τῆς ἡμέρας. Φρουρὸς ἀκοίμητος γιὰ τὴ διαφύλαξη τοῦ ὀρθόδοξου δόγματος καὶ φρονήματος. Ἡ παράδοση μᾶς πληροφορεῖ, ὅτι ἕνας ἀπὸ τοὺς 318 θεοφόρους Πατέρες τῆς Α Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ποὺ συνῆλθε στὴ Νίκαια τὸ 325, ἦταν καὶ ὁ Ἅγιος Νικόλαος. Αὐτὴ διατύπωσε τὰ πρῶτα ἄρθρα τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως, ἀφοῦ προηγουμένως καταδίκασε τὸν Ἄρειο καὶ τὴ βλάσφημη αἵρεσή του. Τὰ γεράματα δὲν ἐλάττωσαν τὴν ἐνεργητικότητα τοῦ ἅγιου Ἱεράρχη. Μέσα στὸ πλῆθος τῶν ἀγώνων του γιὰ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, τὸν βρῆκε ὁ θάνατος. Πρὶν ἀποχωρισθεῖ ἡ ψυχή του, ἡ ἁγιασμένη ἀπὸ τὴν πίστη, τὴν ἄδολη λατρεία καὶ τὰ ἔργα τῆς ἀγάπης, προσευχόμενος θερμὰ ψήλωσε τὰ μάτια του στὸν οὐρανό. Τότε, σὰν εἶδε τοὺς ἀγγέλους νὰ ἔρχονται νὰ παραλάβουν τὴ φιλόχριστη ψυχή του, συγκινημένος ψιθύρισε τὰ λόγια τοῦ Δαυΐδ «Κύριε, ἐπὶ σοὶ ἤλπικα. Ὕστερα ἀφοῦ εἶπε «εἰς 2 3 Κολασ. 3, 9 Ἐφεσ. 4,

4 χεῖράς σου, Κύριε, παρατίθημι τὸ πνεῦμά μου, ἔκλεισε εἰρηνικὰ τὰ μάτια του, γιὰ νὰ τ ἀνοίξει γιὰ πάντα στὴν αἰωνιότητα. Γιὰ ν ἀτενίζει μαζὶ μ ὅλους τοὺς διαλεκτοὺς τὴν Τρισυπόστατη Θεότητα, ποὺ τόσο θερμὰ πίστεψε, τόσο ἁγνὰ λάτρεψε, τόσο ταπεινὰ ὑπηρέτησε καὶ μὲ τόσους κόπους καὶ θυσίες δόξασε. Ἡ ζωή του μ ὅλη της τὴ φλόγα ἔγινε δείκτης ὁλοφώτεινος μπροστὰ στὰ μάτια μας κι ὁλοένα μιὰ μορφὴ μᾶς δείχνει. Τὴ μορφὴ τοῦ δικοῦ του Σωτήρα, ποὺ τόσο πολὺ θέλει νὰ γίνει καὶ δικός μας Σωτήρας. Τὴ μορφὴ τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὅσοι ποθοῦμε νὰ μοιάσουμε στὸ Νικόλαο καὶ νὰ γευθοῦμε ἕνα μέρος ἀπὸ τὴ χαρὰ ποὺ χαίρεται αὐτὸς στὸν οὐρανό, ἂς ἀντιγράψουμε μὲ σύστημα τὴ ζωή του, τὴν πίστη καὶ τὰ ἔργα του. Οἱ πρεσβεῖες του θὰ εὐκολύνουν τὴν προσπάθειά μας. 224

5 ΙΔΟΥ ΜΑΓΟΙ ΑΠΟ ΑΝΑΤΟΛΩΝ Ἱεροσόλυμα. «Τοῦ δὲ Ἰησοῦ γεννηθέντος ἐν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας... ἰδοὺ μάγοι ἀπὸ ἀνατολῶν παρεγένοντο εἰς (Ματθ. 2, 1) Τὸ μήνυμα, γιὰ τὴ γέννηση τοῦ Ἰησοῦ, δὲν τὸ μετέφερε σ αὐτοὺς ἄνθρωπος ἢ ἄγγελος. Τοὺς τὸ μετέδωσε μὲ τὴν ἀνατολή του ἕνα ὑπερφυσικὸ ἀστέρι. Ἔτσι ἔμαθαν, πὼς ὁ ἰδεώδης βασιληᾶς, ποὺ αἰῶνες τώρα οἱ ἄνθρωποι ἀνέμεναν, γεννήθηκε. Οἱ καρδιές τους σκίρτησαν ἀπὸ χαρὰ καὶ πλημμύρισαν ἀπὸ πόθο ἱερό, νὰ δοῦν τὸ νεογέννητο Μονάρχη καὶ ταπεινὰ νὰ τὸν προσκυνήσουν. Ποῦ ὅμως νὰ τὸν βροῦν; Δὲν γνώριζαν ἄλλο τίποτε, παρὰ πὼς ἔπρεπε ν ἀκολουθήσουν τὸ ἄστρο στὴν πορεία του πρὸς τὴ δύση. Θὰ χρειαζόντουσαν κόποι πολλοί. Θὰ ἀντιμετώπιζαν κινδύνους στὸ ταξίδι καὶ τὴν ἀναζήτησή τους. Ὁ πόθος τους, ὅμως, νὰ προσκυνήσουν τὸν Μεγάλο Ἀναμενόμενο, δὲ λογάριαζε οὔτε κόπους, οὔτε κινδύνους. Θὰ Τὸν ἀναζητοῦσαν! Μὲ ὁδηγὸ τὸ ἀστέρι ξεκίνησαν οἱ τρεῖς Μάγοι. Μέρες καὶ μῆνες κράτησε τὸ ταξίδι τους. Δὲ λύγισαν ὅμως καὶ δὲν ἀπόκαμαν. Ἡ νοσταλγία νὰ φθάσουν τὸν Ἄφθαστο, τοὺς ξεκούραζε καὶ τοὺς δυνάμωνε. Κάποτε φθάνουν στὰ Ἱεροσόλυμα. Τότε ἐξαφανίζεται ἀπὸ τὰ μάτια τους τὸ λαμπερὸ ἀστέρι. Θὰ ἔπρεπε τώρα, τουλάχιστο, ν ἀπογοητευθοῦν καὶ νὰ γυρίσουν πίσω. Δὲν ἔγινε ὅμως αὐτό. Κάποιος λόγος, σκέφθηκαν, θὰ ὑπῆρχε. Ἴσως αὐτὴ τούτη ἡ ἐπίμονη ἀναζήτησή τους νὰ ὑπηρετοῦσε κάποιο σκοπό. Καὶ πράγματι αὐτὸ συνέβαινε. «Διὰ γὰρ τοῦτο καὶ ἐκρύβη (ὁ ἀστήρ), ἵνα ἀπολέσαντες τὸν χειραγωγοῦντα, εἰς ἀνάγκην ἐμπέσωσιν ἐρωτῆσαι τοὺς Ἰουδαίους καὶ πᾶσι κατάδηλον τὸ πρᾶγμα γένηται, ἐξηγεῖ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Σὲ κάθε τους βῆμα μέσα στὴν πόλη εὕρισκαν καὶ κάποιο, γιὰ νὰ τὸν ρωτήσουν, «π ο ῦ ἐ σ τ ι ν ὁ τ ε χ θ ε ὶ ς β α σ ι λ ε ὺ ς τ ῶ ν Ἰ ο υ δ α ί ω ν ; Δὲ ρωτοῦσαν ἂν γεννήθηκε, ἀλλὰ ποῦ γεννήθηκε. Ἔδιδαν ἀμέσως ἐξηγήσεις γιὰ τὴν βεβαιότητά τους αὐτή. «Ε ἴ δ ο μ ε ν γ ὰ ρ α ὐ τ ο ῦ τ ὸ ν ἀ σ τ έ ρ α ἐ ν τ ῇ ἀνατολῇ. Ὑπογράμμιζαν, ἀκόμη, ὅτι δὲν ἐπρόκειτο περὶ συνηθισμένου βασιληᾶ. Ἂν συνέβαινε κάτι τέτοιο, δὲν ὑπῆρχε λόγος νὰ ἐνοχληθοῦν καὶ νὰ ὑποβληθοῦν σὲ τόσους κόπους. Αὐτός, ποὺ γεννήθηκε, ἦταν Αὐτός, ποὺ τὰ ἔθνη ὅλα, ἰδιαίτερα 225

6 ὅμως τὸ Ἰσραηλιτικό, πρόσμεναν. Θὰ ἔπρεπε λοιπὸν οἱ κάτοικοι τῆς πρωτεύουσας τοῦ Ἰσραὴλ νὰ ἤξεραν γιὰ τὸ νεογέννητο βασιληά. Γι αὐτὸ ἐπιμένουν νὰ ρωτοῦν, ὅποιον συναντοῦν, «ποῦ ἐστιν ὁ τεχθεὶς βασιλεύς; Ἀπόκριση ὅμως ἀπὸ κανένα δὲν παίρνουν. Μονάχα, σὰν κλήθηκαν ἀπὸ τὸν βασιληὰ Ἡρώδη οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς τοῦ λαοῦ, δόθηκε ἡ ἀναμενόμενη ἀπάντηση: «ἐ ν Β η θ λ ε ὲ μ τ ῆ ς Ἰ ο υ δ α ί α ς. Ἔτσι χάρις στὴν ἄφιξη τῶν Μάγων καὶ τὰ ἐπίμονά τους ρωτήματα, μάνθαιναν ἐπὶ τέλους οἱ Ἱεροσολυμίτες καὶ γιὰ τὴ γέννηση τοῦ Νέου Βασιληᾶ καὶ τὸν τόπο τῆς γέννησής Του. Τὰ πράγματα ἀντιστράφηκαν στὴν περίπτωση αὐτή. Ὁ περιούσιος λαός... δεχόταν τὸν εὐαγγελισμό, ὄχι ἀπὸ τοὺς ἀρχιερεῖς του, ἀλλὰ ἀπὸ τοὺς Μάγους τῆς Ἀνατολῆς. Ἦταν καὶ αὐτὸ δεῖγμα τῆς πνευματικῆς παρακμῆς τῆς Ἰουδαϊκῆς συναγωγῆς. Εἶχαν Ἀρχιερεῖς καὶ Γραμματεῖς. Δούλους ὅμως τοῦ Θεοῦ, πιστούς, ἁγνοὺς καὶ ταπεινοὺς δὲν εἶχαν. Μεγαλεπίβολο ναὸ καὶ ἀναρίθμητους ἱερεῖς καὶ λευΐτες εἶχαν. Ὄχι ὅμως ἱκανούς, γιὰ νὰ γίνουν οἱ φορεῖς καὶ οἱ ἀπόστολοι τῆς κοσμοχαρμόσυνης ἀγγελίας. Οἱ Μάγοι, μόλις πῆραν τὴν ἀπάντηση, ποῦ νὰ στραφοῦν, ἔφυγαν χωρὶς καθυστέρηση. Καμμιὰ βασιλικὴ περιποίηση δὲν μποροῦσε νὰ τοὺς ἀποσπάσει ἀπὸ τὸ σκοπό τους. Μόλις βγῆκαν ἔξω ἀπὸ τὰ Ἱεροσόλυμα, ξαναφάνηκε ὁ ἀστέρας. «Ἰ δ ό ν τ ε ς δ ὲ τὸν ἀστέρα ἐχάρησαν χαρὰν μεγάλην σφόδρα. Αὐτὴ ἡ χαρὰ μᾶς λέγει πολλά. Ὁ πόθος τους θὰ ἱκανοποιόταν πλήρως. Τὸ ἀστέρι, ποὺ θαυματουργικὰ φάνηκε στὸν οὐρανὸ καὶ τώρα θαυματουργικὰ ξαναφάνηκε, βεβαίωνε, πὼς τὴν πορεία τους χάραζε Αὐτὸς ὁ Θεός. Νοσταλγίες αἰώνων συμπυκνωμένες στὰ ἱερὰ στήθη τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν τοῦ πνεύματος, θὰ εὕρισκαν σὲ λίγο τὴν τέλεια ἱκανοποίησή τους. Οἱ εὐγενικοὶ αὐτοὶ πόθοι τους βάδιζαν παράλληλα μὲ τοὺς ἴδιους πόθους λίγων ἐκλεκτῶν ἀνθρώπων τοῦ Ἰσραήλ. Τῆς Παναγίας Μητέρας, τοῦ μνήστορα Ἰωσήφ, τοῦ πρεσβύτη Συμεὼν καὶ τῆς προφήτιδας Ἄννας. Σὲ λίγο οἱ τρεῖς ἐκπρόσωποι τοῦ ἐθνικοῦ κόσμου θὰ μποροῦσαν νὰ ἐπαναλαμβάνουν χαρούμενοι καὶ εὐτυχισμένοι τὰ λόγια τοῦ Συμεών: «Ν ῦ ν ἀ π ο λ ύ ε ι ς τ ὸ ν δ ο ῦ λ ό ν σ ο υ, Δέσποτα, ἐν εἰρήνῃ, ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ Σωτήριόν Σου, ὃ ἡτοίμασας κατὰ πρόσωπον πάντων τῶν λαῶν, φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ σου Ἰσραήλ. Ἀκολούθησαν τὸν ἀστέρα καὶ «ἐ λ θ ὼ ν ἔ σ τ η ἐ π ά ν ω ο ὗ ἦ ν τ ὸ π α ι δ ί ο ν. Εὐλαβικὰ κατέβηκε ἀπὸ τὰ ὕψη καὶ 226

7 στάθηκε ἀκριβῶς πάνω ἀπὸ τὸ φτωχικὸ σπιτάκι, ποὺ στὸ μεταξὺ βολεύθηκε ἡ ἁγία Οἰκογένεια. Στὰ Ἱεροσόλυμα ἐξαφανίσθηκε ἀπὸ μπροστά τους. Ἐδῶ τοὺς δείχνει καὶ αὐτὸ τὸ σπίτι. Ἡ δοκιμασία τους στὰ Ἱεροσόλυμα ἔληξε μὲ ἐπιτυχία. Ἐδῶ, στὴ Βηθλεέμ, λαμβάνουν τὴν ἀμοιβή τους. Κτύπησαν τὴν πόρτα καί, σὰν τοὺς ἄνοιξαν, «ε ἶ δ α ν τ ὸ π α ι δ ί ο ν μ ε τ ὰ Μ α ρ ί α ς τ ῆ ς Μ η τ ρ ὸ ς α ὐ τ ο ῦ. Τὰ συναισθήματα, ποὺ τοὺς κυρίευσαν ἐκείνη τὴ στιγμή, δὲν περιγράφονται. Ὁ ἱερὸς εὐαγγελιστὴς τὰ προσπερνᾶ μὲ σεβασμό. Ἀποτελοῦν ἀποκλειστικὰ προσωπικὰ βιώματα ἁγίων ψυχῶν. Μᾶς δίδει ὅμως τὰ ἀποτελέσματα τῶν ἱερῶν τους συναισθημάτων. «Π ε σ ό ν τ ε ς π ρ ο σ ε κ ύ ν η σ α ν α ὐ τ ῷ. Χαρά, συντριβή, συγκίνηση, εὐγνωμοσύνη, ἀγάπη συμπλέκονται ἀμοιβαῖα καὶ ξεχύνονται στὴ λατρευτικὴ αὐτὴ ἐνέργεια. Πέφτουν στὴ γῆ καὶ προσκυνοῦν μὲ δέος καὶ βαθύτατο σεβασμό... Δὲ μένουν ὅμως μέχρις ἐδῶ. Συμπληρώνουν τὸ χρέος τους μὲ τὰ δῶρα τῆς ἀγάπης τους. «Κ α ὶ ἀ ν ο ί ξ α ν τ ε ς τ ο ὺ ς θησαυροὺς αὐτῶν προσήνεγκαν αὐτῷ δῶρα, χ ρ υ σ ὸ ν κ α ὶ λ ί β α ν ο ν κ α ὶ σ μ ύ ρ ν α ν. Τὸ φτωχὸ καὶ τὸ ταπεινὸ τοῦ σπιτιοῦ καὶ τοῦ περιβάλλοντος δὲν τοὺς σκανδαλίζει. «Τὸ ἀστέρι καὶ ἡ θεία ἔλλαμψη τοὺς ὁδήγησε στὴν τελειότερη γνώση, λέγει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Γνώριζαν Ποιὸν ἀντίκρυζαν καὶ Ποιὸν προσκυνοῦσαν. Γι αὐτὸ καὶ τὰ δῶρα τους ἦσαν ἀνάλογα μὲ τὸ βασιλικό, καὶ τὸ ἀρχιερατικὸ ἀξίωμα τοῦ προσκυνουμένου. Ἅρμοζαν ἀκόμα στὴν ἑνωμένη σ Αὐτὸν θεϊκὴ καὶ ἀνθρώπινη φύση. Ἀναφερόμενος ὁ Τερτυλλιανὸς στὸ θέμα αὐτὸ λέγει: «σύμβολον ὁ μὲν χρυσὸς βασιλείας, χρυσὸν γὰρ οἱ ὑπήκοοι τοῖς βασιλεῦσι δασμοφοροῦσιν ὁ δὲ λίβανος, θεότητος λίβανος γὰρ τῷ Θεῷ ἐθυμιᾶτο ἡ δὲ σμύρνη νεκρώσεως ταύτῃ γὰρ οἱ πάλαι τοὺς νεκροὺς ἤλειφον... Ἀλλὰ καὶ ὁ ἱερὸς Ὑμνωδὸς τῆς Ἐκκλησίας τὰ ἴδια περίπου λέγει... «Τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ γεννηθέντος, ἐν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας, ἐξ ἀνατολῶν ἐλθόντες Μάγοι, προσεκύνησαν Θεὸν ἐνανθρωπήσαντα καὶ τοὺς θησαυροὺς αὑτῶν προθύμως ἀνοίξαντες, δῶρα τίμια προσέφερον δόκιμον χρυσόν, ὡς Βασιλεῖ τῶν αἰώνων καὶ λίβανον, ὡς Θεῷ τῶν ὅλων, ὡς τριημέρῳ δὲ νεκρῷ, σμύρναν τῷ Ἀθανάτῳ. Πάντα τὰ ἔθνη, δεῦτε προσκυνήσωμεν τῷ τεχθέντι σῶσαι τὰς ψυχὰς ἡμῶν. 227

8 Ἔτσι οἱ μάγοι μὲ τὴν προσκύνηση καὶ τὰ δῶρα τους ἐξάγγελλαν μιὰν πραγματικότητα, ὅτι Θεὸς καὶ ἄνθρωπος ἦταν ὁ λατρευόμενος. Προφήτευαν ὅμως καὶ ἕνα θαῦμα. Τὸ Πάθος τοῦ Κυρίου καὶ τὸ θάνατό Του. Ἡ σμύρνα αὐτὸ συμβόλιζε καὶ αὐτὸ προφήτευε. Ὁ Γολγοθᾶς θὰ συμπλήρωνε τὴ Φάτνη. Τὴ μιὰ ταπείνωση θ ἀκολουθοῦσε μιὰ ἄλλη. Τὴν «κένωσιν τῆς ἐνανθρωπήσεως θὰ ἐπιστέγαζε ἡ «κένωσις τοῦ Σταυροῦ. «Ὁλόκληρο τὸ μυστήριο τῆς οἰκονομίας περιλαμβάνεται στὴν ταπείνωση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, λέγει ὁ Κύριλλος, ὁ Ἀλεξανδρείας. Τὴν «κένωσιν ὅμως αὐτὴ τοῦ Υἱοῦ ποιοὶ μποροῦν νὰ τὴν κατανοήσουν; Μονάχα ὅσοι μποροῦν «νὰ ἀναγνωρίσουν τὴν μεγαλειότητα ἐν τῇ ταπεινώσει, τὸν πλοῦτον ἐν τῇ πτωχείᾳ τὴν ἐλευθερίαν ἐν τῇ ὑπακοῇ, ἀπαντᾶ ὁ Λόσσκυ. Οἱ μέρες αὐτὲς μᾶς καλοῦν σὲ αὐτοσυγκέντρωση καὶ βαθειὰ μελέτη τοῦ περιεχομένου τους. Εἶναι μιὰ εὐκαιρία νὰ ρθοῦμε σὲ μιὰ προσωπικὴ ἐπαφὴ μὲ τὰ γεγονότα, ποὺ τὶς πλημμυρίζουν. Εἶναι ἀκόμα μιὰ εὐκαιρία νὰ συλλάβουμε τὸ σωτήριο νόημά τους καὶ ν ἀντικρύσουμε τὴν ἔκταση τῆς θεϊκῆς ἀγάπης γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Δυὸ ὁλόλαμπρα ὁρόσημα τὴ σημαδεύουν. Ἡ Φάτνη καὶ ὁ Σταυρός. Μπροστὰ στὴ Φάτνη γονατιστοὶ βρίσκονται οἱ Μάγοι. Ἁπλώνουν τὰ χέρια, γιὰ νὰ προσφέρουν τὰ δῶρα τους. Τὸ χρυσάφι καὶ τὸ λιβάνι τ ἀφήνουν στὰ πόδια τοῦ θείου Βρέφους. Ὁ Μάγος μὲ τὴ σμύρνα ἀτενίζει βαθύτερα καὶ μὲ τὸ δάκτυλό του δείχνει τὸ τελευταῖο ὁρόσημο. Τὸ Σταυρό! Μ αὐτὸ σὰ νὰ μᾶς λέγει: «Ἀπ ἐδῶ ἀρχίζει ἡ ἀγάπη του γιὰ σᾶς καὶ μέχρι ἐκεῖ φθάνει! Μιὰ ἐρώτηση στοὺς ἑαυτούς μας εἶναι ἀρκετὴ γιὰ τὴν ὥρα. Ἡ δική μας ἀγάπη γιὰ τὸν Ἰησοῦ ἀπὸ ποῦ ἀρχίζει; Καὶ μέχρι ποῦ φθάνει; Ἀλήθεια, ἀπὸ ποῦ ἀρχίζει καὶ μέχρι ποῦ φθάνει; Ἦχος α. Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, σήμερον προφητικῶς εὐφραινέσθωσαν. Ἄγγελοι καὶ ἄνθρωποι, πνευματικῶς πανηγυρίσωμεν ὅτι Θεὸς ἐν σαρκὶ 228

9 ἐπέφανε, τοῖς ἐν σκότει καὶ σκιᾷ καθημένοις, γεννηθεὶς ἐκ γυναικός. Σπήλαιον καὶ φάτνη ὑπεδέξαντο αὐτόν. Ποιμένες τὸ θαῦμα ἀνακηρύττουσι. Μάγοι ἐξ ἀνατολῶν, ἐν Βηθλεὲμ δῶρα προσάγουσιν ἡμεῖς δὲ τὸν αἶνον ἀναξίοις χείλεσιν, ἀγγελικῶς αὐτῷ προσάξωμεν Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἦλθε γὰρ ἡ προσδοκία τῶν ἐθνῶν ἦλθεν ἔσωσεν ἡμᾶς, ἐκ τῆς δουλείας τοῦ ἐχθροῦ. (Ἑσπερινὸς Χριστουγέννων, εἰς τὴν Λιτήν) 229

10 ΑΠΟ ΤΟ ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ ΙΩΣΗΦ Ο ΜΝΗΣΤΟΡΑΣ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ «Εὐαγγελίζου, Ἰωσήφ, τῷ Δαυῒδ τὰ θαύματα τῷ Θεοπάτορι Παρθένον εἶδες κυοφορήσασαν μετὰ Μάγων προσεκύνησας μετὰ Ποιμένων ἐδοξολόγησας, δι Ἀγγέλου χρηματισθείς. Ἱκέτευε Χριστὸν τὸν Θεόν, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν. (Ἀπολυτίκιο) Πλάϊ στὸ ὄνομα τῆς Παναγίας Μητέρας τοῦ Θεοῦ εἶναι καὶ ἕνα ἄλλο ὄνομα. Τὸ ὄνομα τοῦ Ἰωσὴφ τοῦ Μνήστορα, γεμάτο φῶς καὶ δόξα... Γνήσιος ἀπόγονος καὶ τοῦτος τοῦ Ἀβραάμ, τοῦ Δαυῒδ καὶ τοῦ Ζοροβάβελ, διαλέκτηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ νὰ γίνει ὁ καλὸς προστάτης τῆς Παρθένου καὶ τοῦ Θείου Βρέφους. «Τί εἶναι ὅμως ἐκεῖνο, ποὺ ἀνέβασε τὸν Ἰωσὴφ ΤΙ ΤΟΝ στὸ μεγάλο καὶ μοναδικὸ αὐτὸ ὑπούργημα; Ἡ ΑΝΕΒΑΣΕ; καταγωγή του μήπως; Ἦταν κι αὐτὸ φυσικὰ κάτι τὸ ἀξιόλογο. Ἦταν, ὅπως καὶ ἡ γενεαλογία του μᾶς βεβαιώνει, ἀπόγονος τοῦ Δαυΐδ. Δὲν ἦταν ὅμως καὶ ὁ μοναδικός. Χιλιάδες ἦσαν οἱ ἀπόγονοι τοῦ Δαυΐδ. Μέσα ἀπὸ τὶς χιλιάδες προτιμήθηκε αὐτός. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν πραγματικὰ δοξασμένη καταγωγή του, τί τὸ ἐξαιρετικὸ παρουσίαζε; Μήπως κατεῖχε ὑψηλὴ κοινωνικὴ θέση; Ὄχι. Μήπως ἀνῆκε στὴν ἱερατικὴ τάξη; Ὄχι. Τέτοιο δικαίωμα δὲν μποροῦσε νἄχει, ἀφοῦ δὲν καταγόταν ἀπὸ τὴ φυλὴ Λευῒ καὶ τὴν οἰκογένεια τοῦ Ἀαρών. Ἡ γενηὰ τοῦ Δαυῒδ ἀνῆκε στὴ φυλὴ Ἰούδα. Ἀλλὰ μήπως ἀνῆκε στὸ θρησκευτικὸ κόμμα τῶν φαρισαίων ἢ τῶν σαδδουκαίων; Οὔτε αὐτὸ συνέβαινε. Στὰ κόμματα αὐτὰ μετεῖχε ἡ ἀφρόκρεμα τῶν μορφωμένων Ἰουδαίων καὶ καθένας τους προσπαθοῦσε πῶς νὰ φανεῖ στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων σὰν 230

11 ὁ πιστότερος τηρητὴς τοῦ γράμματος τοῦ Νόμου. Τέτοιες φιλοδοξίες ὁ Ἰωσὴφ δὲν εἶχε. Ζοῦσε μέσα στὸν πλοῦτο τῆς ἀφάνειας ἀνάμεσα στὶς ἀφανεῖς μάζες μιᾶς ἀσήμαντης πολίχνης, τῆς Ναζαρέτ. Ἀλλὰ μήπως προτιμήθηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ γιὰ τὰ πλούτη του καὶ τὰ ἀρχοντικά του μέγαρα; Τίποτε ἀπὸ αὐτά. Ὁ Ἰωσὴφ ἦταν ἀπόγονος τοῦ Δαυΐδ, μὰ ἀπὸ τὸ περασμένο πιὰ βασιλικὸ μεγαλεῖο, τὰ πλούτη καὶ τὴν ἰσχὺ τοῦ προπάτορα, τίποτε δὲν ἀπόμεινε. Ἦταν ὁ Ἰωσὴφ ἕνας φτωχὸς ξυλουργός, ποὺ ἂν δούλευε σκληρὰ τὴ μέρα, θὰ εἶχε λίγο ψωμὶ τὸ βράδυ γιὰ τὸ δεῖπνο του. Ἑπομένως τί τράβηξε τὴν προσοχὴ καὶ τὴν Η ΑΡΕΤΗ ΤΟΥ προτίμηση τοῦ Ἁγίου Θεοῦ; Τί ἄλλο, παρὰ ἡ ἀρετή του; Τὰ ἀρχαῖα λόγια τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν προπάτορά του, «εὗρον Δαυῒδ τὸν τοῦ Ἰεσσαί, ἄνδρα κατὰ τὴν καρδίαν μου, εἶχαν πλήρη ἐφαρμογὴ καὶ στὸν Ἰωσήφ. Ἦταν πραγματικὰ ἄνδρας μὲ καρδιὰ «κατὰ τὴν καρδίαν τοῦ Θεοῦ. Οἱ ρυθμοὶ τῆς καρδιᾶς τοῦ Ἰωσὴφ ἦταν συγχρονισμένοι μὲ τοὺς ρυθμοὺς τοῦ Θείου θελήματος. Κέντρο τῆς ὕπαρξής του ἦταν ὁ πόθος ὁ ἱερὸς ἀπὸ τοῦ Θεοῦ τὸ βούλημα ποτὲ νὰ μὴ βγεῖ. Τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, μὲ τὴν γραφίδα τοῦ εὐαγγελιστῆ, τὸν ὀνομάζει «δίκαιον4 μὲ τὴ σημασία τοῦ ἀκέραιου, τοῦ ἄμεμπτου καὶ τοῦ ἀκατηγόρητου, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν ἔννοια τοῦ πονετικοῦ καὶ τοῦ καλωσυνάτου ἀνθρώπου. Ὁ Ζιγαβηνὸς ἑρμηνεύοντας τὴ λέξη «δίκαιος λέγει, ὅτι ὁ Ἰωσὴφ καλεῖται δίκαιος «διά τε τὰς ἄλλας αὐτοῦ ἀρετάς, καὶ διὰ τὴν πραότητα καὶ ἀγαθωσύνην. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος γράφει: «Δίκαιον δὲ τὸν Ἰωσὴφ λέγει, ὡς οὐκ ἐν μερικῇ ἀρετῇ ὄντα... ἀλλ ὡς ἐνάρετον ἐν ἅπασιν καὶ ἐν τῇ καθόλου ἀρετῇ ὄντα. Ὁ δίκαιος, λοιπόν, αὐτὸς Ἰωσὴφ δόθηκε στὴν ΜΝΗΣΤΗΡΑΣ = Παρθένα Μαρία σὰν Μνηστήρας γιὰ τὰ μάτια ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ τῶν ἀνθρώπων, πραγματικὰ ὅμως σὰν προστάτης Αὐτῆς καὶ τοῦ Πανάγιου βλαστοῦ της. Οἱ «σκληροτράχηλοι καὶ ἀπερίτμητοι τῇ καρδίᾳ Ἰουδαῖοι ποτὲ δὲ θὰ πίστευαν τὴν «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου σύλληψιν τῆς Παρθένου καὶ θὰ ἀπαιτοῦσαν τὸ λιθοβολισμό της, σύμφωνα μὲ τὶς Μωσαϊκὲς διατάξεις. Ἡ Θεία Πρόνοια ὅμως, μὲ τὴ μνηστεία τῆς Παρθένου, τοὺς ἀφήρεσε τὸ δικαίωμα αὐτό. Ἡ Ἁγνὴ Κόρη τῆς Ναζαρέτ, στὸ σπίτι τοῦ μνήστορα Ἰωσήφ, δέχεται εὐγνώμονα τὴν προστασία του. Μεσολαβεῖ ὁ 4 Ματθ. 1,

12 Εὐαγγελισμὸς τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριὴλ καὶ ἡ Θεία σύλληψη. Ἡ Παναγία σιωπᾶ. Ἡ Παρθενική της αἰδημοσύνη δὲν τῆς ἐπιτρέπει νὰ ἀποκαλύψει τὸ μυστήριο. Ὁ Ἰωσήφ, ὅταν κάποτε ἀντιλαμβάνεται τὴν ἐγκυμοσύνη τῆς Παρθένου, στὴν ἀρχὴ ταράσσεται καὶ «δίκαιος ὢν καὶ μὴ θέλων αὐτὴν παραδειγματίσαι, ἐβουλήθη λάθρα ἀπολῦσαι αὐτήν5. Ὁ ἄγγελος τὸν καθησυχάζει λέγοντάς του, ὅτι ΥΠΑΚΟΥΕΙ «τὸ ἐν αὐτῇ γεννηθὲν ἐκ Πνεύματός ἐστιν ΑΠΟΛΥΤΑ Ἁγίου6. Ἦταν σὲ θέση ὁ Ἰωσὴφ νὰ κατανοήσει τὰ λόγια τοῦ ἀγγέλου; Μποροῦσε νὰ συλλάβει τὸ μέγα μυστήριο τῆς σάρκωσης τοῦ Αἰώνιου Λόγου; Ὄχι! Μέχρι σήμερα ἡ ἀνθρώπινη διάνοια δὲν μπορεῖ νὰ εἰσδύσει στὴν ἀσύλληπτη αὐτὴ ἀλήθεια. Εἶναι πάνω ἀπὸ τὴ δυνατότητά της. Καὶ ὅμως ὁ Ἰωσὴφ δὲν ἀντιλέγει, οὔτε ζητᾶ ἄλλες ἐξηγήσεις. Ἔργο του εἶναι νὰ ὑπακούει κι ὅταν δὲν κατανοεῖ. Αὐτὸς εἶναι δοῦλος τοῦ Θεοῦ καὶ σὰν τέτοιος ὀφείλει τυφλὴ ὑπακοή, κι αὐτὸ κάμνει. «Διεγερθεὶς δὲ ὁ Ἰωσὴφ ἀπὸ τοῦ ὕπνου, ἐποίησεν ὡς προσέταξεν αὐτῷ ὁ ἄγγελος Κυρίου7. Τὴν ἀρετὴ αὐτὴ τῆς ὑπακοῆς θὰ δείχνει πάντα κι ὅταν ἔχουν ἐξήγηση αὐτά, ποὺ θὰ βλέπει καὶ θ ἀκούει, καὶ ὅταν θὰ παραμένουν ἀνεξήγητα. Ἄκουσε, ὅτι πρέπει νὰ ὀνομάσει Ἰησοῦ τὸ Ἅγιο Βρέφος «αὐτὸς γὰρ σώσει τὸν λαὸν αὐτοῦ ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν8. Κι ὅμως θ ἀκούσει ὕστερα, «φεῦγε εἰς Αἴγυπτον μαζὶ μὲ τὸ παιδὶ καὶ τὴ μητέρα του, «μέλλει γὰρ Ἡρώδης ζητεῖν τὸ παιδίον τοῦ ἀπολέσαι αὐτό9. Θὰ μποροῦσε νὰ σκανδαλισθεῖ καὶ νὰ πεῖ. Τί εἴδους σωτήρας θὰ εἶναι τὸ «παιδίον, ἀφοῦ δὲν μπορεῖ νὰ σώσει τὸν ἑαυτόν Του καὶ χρειάζεται ἡ μετανάστευση σὲ μακρυνὴ χώρα; Δὲν τὰ συζητᾶ ὅμως ὁ Ἰωσήφ. Τὰ δέχεται καὶ τὰ πραγματοποιεῖ. «Οὐδὲν τούτων λέγει πιστὸς γὰρ ἦν ἀνήρ, γράφει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος. Ὕστερα θ ἀκούσει, «πορεύου εἰς γῆν Ἰσραήλ καὶ θὰ συμμορφωθεῖ. Θὰ «χρηματισθεῖ κατ ὄναρ νὰ μεταβεῖ στὰ μέρη τῆς Γαλιλαίας καὶ θὰ κατοικήσει στὴν πόλη τῆς Ναζαρέτ. Οἱ Ναζαρινοὶ θὰ τὸν θεωροῦν πατέρα τοῦ Ἰησοῦ καὶ αὐτὸς θὰ σιωπᾶ μπροστά τους, ἐνῶ ἡ καρδιά του γονατιστή, λατρευτικά, θὰ παραμένει μπροστὰ στὰ πόδια τοῦ Παιδιοῦ. Οἱ Ἰουδαῖοι θὰ τὸν θεωροῦν νόμιμο ἄνδρα τῆς Μαρίας κι αὐτὸς δὲ θ ἀντιδρᾶ. Μὲ βαθύτατο σεβασμὸ καὶ ἱερὸ δέος, ὅμως, θὰ στέκει μπροστὰ Ματθ. 1, 19 Ματθ. 1, 20 Ματθ. 1, 24 Ματθ. 1, 21 Ματθ. 2,

13 στὴν Πανάγια μορφή Της. Αὐτὴ εἶναι ἡ Κυρία τοῦ Οὐρανοῦ καὶ τοῦτος ὁ ἁπλὸς ὑπηρέτης της. Δοξασμένο ἂς εἶναι τὸ Πανάγιο ὄνομα τοῦ Θεοῦ, ποὺ τὸν διάλεξε γιὰ τὸ φιλάνθρωπό του σχέδιο. Βαθειὰ ταπεινὸς ἄνθρωπος ὁ Ἰωσήφ, ταπεινὰ καὶ πιστὰ δούλεψε στὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ καὶ μ ἀφοσίωση συντήρησε καὶ προστάτεψε τὰ Ἅγια Πρόσωπα. ΜΕΝΕΙ ΣΤΗΝ Στὴ ζωὴ τοῦ Κυρίου δὲν κυνήγησε πρωτεύουσες ΑΦΑΝΕΙΑ θέσεις. Δὲν ἔπαιρνε πρωτοβουλίες. Δὲν παρουσιαζόταν σὰν ἡ πρώτη καὶ τελευταία φωνή. Τὴ θέση τοῦ ὑπηρέτη στὸ Θεῖο σχέδιο, αὐτὴ μονάχα κράτησε. Καὶ σὰν ὑπηρέτης ἔμενε στὴ σκιὰ καὶ τὴν ἀφάνεια, ὅσο τοῦ ἦταν μπορετό. Ἡ ἀφάνεια τὸν ἱκανοποιοῦσε. Τοῦ χάριζε τόση γαλήνη. Καὶ τόση ἄνεση, γιὰ νὰ νοιώθει κοντά του τὸ Θεὸ καὶ νὰ δέχεται ἀνεμπόδιστα τὰ ἅγιά Του μηνύματα. Ὁ Εὐαγγελιστὴς θὰ μιλήσει ἀκόμα μιὰ φορὰ γιὰ τὸν Ἰωσήφ, ὅταν ὁ Ἰησοῦς θἆναι δωδεκαετὴς καὶ μαζὶ θὰ πᾶνε γιὰ προσκύνημα στὴν Ἱερουσαλήμ. Ὕστερα θὰ σιωπήσει γιὰ πάντα. Δὲν θὰ ἐνοχλήσει τὸ δίκαιο, τὸν πιστό, τὸν ταπεινὸ καὶ ἀφανὴ μνήστορα Ἰωσήφ. Σὲ κάποια στιγμὴ τοῦ χρόνου, πρὶν ἀπὸ τὴν ἔναρξη τῆς δημόσιας δράσης τοῦ Κυρίου, θὰ φύγει ἀπὸ τὸν κόσμο αὐτὸ ἥσυχα, ταπεινὰ καὶ προπάντων μέσα στὴν ἀφάνεια, γιὰ νὰ ἀναζητήσει κάποια θέση στὰ σκηνώματα τοῦ οὐρανοῦ, στοὺς κόλπους τοῦ προπάτορα Ἀβραάμ, κοντὰ στὸν προπάππο του Δαυΐδ. Ἡ ὥρα τῆς μεγάλης μέρας δὲν θ ἀργήσει, ποὺ ὁ Μεγάλος προστατευόμενός Του θὰ παραβιάσει τὶς πύλες τοῦ Ἅδη, γιὰ νὰ ἐλευθερώσει τοὺς αἰώνιους δεσμῶτες του. Τότε θ ἀνοίξουν καὶ οἱ προαιώνιες πύλες τοῦ Παραδείσου, γιὰ νὰ δεχθοῦν Νικητὴ καὶ κερδισμένους. Τότε ὁ ἀφανὴς προστάτης τῆς Ἁγίας Οἰκογένειας θὰ πάρει τὴν πρέπουσα θέση κοντὰ στὸν Αἰώνιο Βασιληά, γιὰ νὰ ζεῖ αἰώνια μέσα στὸ ἄκτιστο φῶς καὶ νὰ χαίρεται τὴν ἄφθαρτη δόξα Του. Ἦχος β. 233

14 Δεῦτε ἀγαλλιασώμεθα τῷ Κυρίῳ, τὸ παρὸν μυστήριον ἐκδιηγούμενοι. Τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ διαλέλυται, ἡ φλογίνη ῥομφαία τὰ νῶτα δίδωσι, καὶ τὰ Χερουβὶμ παραχωρεῖ, τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς κἀγὼ τοῦ παραδείσου τῆς τρυφῆς μεταλαμβάνω, οὗ προεξεβλήθην διὰ τῆς παρακοῆς. Ἡ γὰρ ἀπαράλλακτος εἰκὼν τοῦ Πατρός, ὁ χαρακτὴρ τῆς ἀιδιότητος αὐτοῦ, μορφὴν δούλου λαμβάνει, ἐξ ἀπειρογάμου Μητρὸς προελθών, οὐ τροπὴν ὑπομείνας ὃ γὰρ ἦν διέμεινε, Θεὸς ὢν ἀληθινός καὶ ὃ οὐκ ἦν προσέλαβεν, ἄνθρωπος γενόμενος διὰ φιλανθρωπίαν Αὐτῷ βοήσωμεν Ὁ τεχθεὶς ἐκ Παρθένου Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. (Ἑσπερινός Χριστουγέννων) 234

15 ΣΤ ΑΧΝΑΡΙΑ ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ (3) ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΥΠΕΡΩΟ ΚΑΙ ΑΝΑΜΟΝΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ «Ὁμοθυμαδόν Τὴν ἀνάληψη τοῦ Διδασκάλου ἀκολουθεῖ ἡ ἐπιστροφὴ τῶν μαθητῶν Του στὰ Ἱεροσόλυμα καὶ ἡ ἀνάβασή τους «εἰς τὸ ὑπερῶον. Ἐκεῖ «ἦσαν καταμένοντες, ὅτε Πέτρος καὶ Ἰάκωβος καὶ Ἰωάννης καὶ Ἀνδρέας, Φίλιππος καὶ Θωμᾶς, Βαρθολομαῖος καὶ Ματθαῖος, Ἰάκωβος Ἀλφαίου καὶ Σίμων ὁ Ζηλωτὴς καὶ Ἰούδας Ἰακώβου. Μαζὶ λοιπὸν οἱ ἕνδεκα. Δὲν χωρίζονται. Ἀποτελοῦσαν πιὰ μιὰ οἰκογένεια. Τὴ νέα οἰκογένεια, τὸ μικρὸ ποίμνιο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Φυσικὸ ἑπόμενο ἦταν ἀνάμεσά τους νὰ εἶναι καὶ ἡ μητέρα τοῦ Ἰησοῦ καὶ οἱ ἀδελφοὶ Αὐτοῦ, ὅπως ὀνομάζονταν τὰ παιδιὰ τοῦ Ἰωσὴφ ἀπὸ ἄλλη σύζυγο, καὶ οἱ εὐσεβεῖς μυροφόρες γυναῖκες «αἱ συναναβᾶσαι αὐτῷ εἰς Ἱεροσόλυμα10. Κι αὐτὸ συνέβαινε, ὅπως σημειώνει ὁ Ἱερὸς Λουκᾶς, ὁ συγγραφέας τῶν Πράξεων: «Οὗτοι πάντες (οἱ ἕνδεκα) ἦσαν προσκαρτεροῦντες ὁμοθυμαδὸν τῇ προσευχῇ καὶ τῇ δεήσει σὺν γυναιξὶ καὶ Μαρίᾳ τῇ μητρὶ τοῦ Ἰησοῦ καὶ σὺν τοῖς ἀδελφοῖς Αὐτοῦ11. Καὶ ποιὸ ἦταν τὸ κύριο γνώρισμα τῆς οἰκογένειας αὐτῆς; Ἡ ἑνότητα! Τὴν ἑνότητα διακρίνουμε κάτω ἀπὸ τὴ λέξη «ὁμοθυμαδόν. Ἦσαν μᾶς λέγει ὁ Λουκᾶς «πάντες προσκαρτεροῦντες ὁμοθυμαδόν... Ἂς μελετήσουμε ὅμως μὲ κάποια προσοχὴ τὴ λέξη «ὁμοθυμαδόν. Ἔχει περιεχόμενο ἀπέραντο. Περιλαμβάνει ὅ,τι ἀκριβῶς ζητᾶ ὁ Κύριος ἀπὸ μᾶς τοὺς ἀνθρώπους, τὴν Ἑ ν ό τ η τ α. Ἑνότητα ψυχῶν καὶ καρδιῶν, πόθων καὶ σκοπῶν. Ἦταν γιὰ τοὺς μαθητές Του τόσο πρόσφατη ἡ Ἀρχιερατική Του προσευχή. Τὰ λόγια Του ἀντηχοῦσαν ἀκόμα «... ἵ ν α π ά ν τ ε ς ἓ ν ὦ σ ι ν, καθὼς σύ, πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί, ἵ ν α κ α ὶ α ὐ τ ο ὶ ἐ ν ἡ μ ῖ ν ἓ ν ὦ σ ι ν, ἵνα ὁ κόσμος πιστεύσῃ ὅτι σύ με ἀπέστειλας12. Ὅλα τὰ ἄλλα παραμερίζονται. Βασικὸ γνώρισμα Μάρκ. 15, 41 Πράξ. 1, 14 Ἰω. 17,

16 τῶν πιστῶν ἀκολούθων τοῦ Ἰησοῦ εἶναι ἡ ΕΝΟΤΗΤΑ. Ἔλειψεν αὐτή; Τὰ πάντα καταρρέουν. Παραμένει μόνο τὸ ὄνομα τὸ χριστιανικὸ καὶ τοῦτο, γιὰ νὰ σκανδαλίζει καὶ ἐξ αἰτίας του νὰ βλασφημῆται τὸ Πανάγιο ὄνομα τοῦ Θεοῦ. ΜΑΚΡΥΑ ΟΙ ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΕΙΣ Ἑνότητα ἑπομένως. Ὁμόφρονες, «σύμψυχοι, τὸ ἓν φρονοῦντες13. Ποῦ καὶ πότε ὅμως; Παντοῦ καὶ πάντοτε. Ἂς περιορισθοῦμε σήμερα ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ. Ὅ,τι φυγαδεύει τὴν ἑνότητα τῶν μελῶν της πρέπει νὰ ἐπισημανθεῖ ἔγκαιρα καὶ νὰ πολεμηθεῖ. Ἀλλοίμονο ἂν ἐπιδείξουμε ἀδιαφορία. Θὰ μεταβληθεῖ σὲ δυναμίτιδα στὰ θεμέλια τοῦ σπιτιοῦ μας. Ἕνας τότε μικρὸς σπινθήρας θὰ εἶναι ἀρκετός, γιὰ νὰ ἀνάψει τὴ θρυαλλίδα καὶ νὰ διαλύσει τὸ οἰκογενειακό μας οἰκοδόμημα. Τὰ γύρω μας πολυάριθμα οἰκογενειακὰ ναυάγια ἂς μᾶς διδάξουν. Συνήθως ἐκεῖνα, ποὺ δηλητηριάζουν τὶς σχέσεις τῶν μελῶν μιᾶς οἰκογένειας εἶναι οἱ μικροπαρεξηγήσεις καὶ τὰ μικροφιλότιμα. Ὅλα αὐτὰ πρέπει νὰ σκεπάζονται μὲ πολλή, πολλὴ ἀγάπη καὶ πρὸ παντὸς νὰ σβήνονται μὲ τὴ λησμοσύνη. Ὄχι μόνο νὰ ἀπωθοῦνται, ἀλλὰ νὰ σ β ή ν ο ν τ α ι. Διαφορετικά, μὲ τὴν πρώτη εὐκαιρία θὰ ἐπανέρχονται στὴ μνήμη μαζεμένα καὶ ἀπειλητικά. Μπροστὰ στὰ μάτια τῆς ψυχῆς μας ἂς μὴ λείπει ὁ πόθος τοῦ Κυρίου «ἵνα πάντες ἓν ὦσιν. Ἐὰν ἡ ἑνότητα εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ τὸ σύνολο τῶν ἀνθρώπων, πόσο περισσσότερο εἶναι ἀναγκαία γιὰ τὴ μικρὴ ὁμάδα τῶν ἀνθρώπων ποὺ εἶναι ὑποχρεωμένοι νὰ ζοῦν κάτω ἀπὸ τὴν ἴδια στέγη, μέσα στὶς ἴδιες συνθῆκες, μὲ τοὺς αὐτοὺς γενικοὺς σκοποὺς καὶ ἐπιδιώξεις; Ἂς τὸ ξέρουμε, ὅμως. Χωρὶς ζωντανὴ τὴν παρουσία τοῦ Χριστοῦ μέσα στὸ σπίτι μας, ἑνότητα πραγματική, ἑνότητα ψυχῶν καὶ καρδιῶν εἶναι ἀδύνατη. Ἴσως νὰ ὑπάρχει μιὰ ἐπιφανειακὴ ἑνότητα, ποὺ νὰ τὴ στηρίζει κάποιος πρόσκαιρος παράγοντας. Ἔλειψεν αὐτός; Ἀκολουθεῖ καὶ ἡ διάλυση. ΕΙΡΗΝΙΚΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Ἡ ἑνότητα μέσα στὴν οἰκογένεια εἶναι ἰδιαίτερα ἀπαραίτητη γιὰ τοὺς νέους βλαστούς της. Μόνο μέσα στὴν εἰρηνική της ἀτμόσφαιρα μποροῦν νὰ ἀναπτυχθοῦν ὁμαλά. Ὁ διχασμὸς καὶ ἡ διάσταση τοὺς τραυματίζει τὶς ψυχές. Τοὺς τσακκίζει τὰ φτερά. Τοὺς διαλύει τὰ ὄνειρα (κι ἀλλοίμονο στοὺς νέους, ποὺ ζοῦν χωρὶς ὄνειρα). Τοὺς ἀφαιρεῖ τὸν ἐνθουσιασμὸ καὶ τοὺς ἀφήνει τὰ κατακάθια τῆς ἀπαισιοδοξίας. Λοιπὸν τί λέτε; Τὸ ἀνέχεται ἡ πατρικὴ ἢ ἡ μητρική μας καρδιὰ νὰ μαδήσουμε μὲ τὰ ἴδια μας τὰ χέρια τὰ παιδιά μας καὶ νὰ τοὺς 13 Φιλιπ. 2, 2 236

17 ἀφαιρέσουμε ὅ,τι ὑψηλὸ καὶ ὡραῖο ἔχουν καὶ ὕστερα νὰ τὰ ρίξουμε μέσα στὸ πέλαγο τῆς ζωῆς γυμνὰ ἀπὸ κάθε σωστικὸ μέσο; Δὲν εἶναι καλύτερα νὰ μείνουμε πιστοὶ καὶ μέχρι θανάτου ἀκόμη, ἂν χρειαζόταν αὐτό, μὲ τὰ χέρια μας ὅμως ἀγκαλιάζοντα ὅσα πρόσωπα ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μᾶς χάρισε; Ἂς μὴν προχωροῦμε ὅμως. Τὰ πράγματα εἶναι ἁπλούστερα ἂν λάβουμε τὰ μέτρα μας πρὶν τὸ κακὸ φουντώσει. Στὸ σημεῖο αὐτὸ κάποια λόγια τοῦ ἀποστόλου Παύλου μᾶς δίδουν τὸν ἀσφαλὴ ὁδηγὸ σὲ κάθε μας βῆμα στὴ ζωὴ καὶ στὴν οἰκογενειακή. Ἂς προσέξουμε. «Μηδὲν κατὰ ἐριθείαν ἢ κενοδοξίαν, ἀλλὰ τῇ ταπεινοφροσύνῃ ἀλλήλους ἡγούμενοι ὑπερέχοντας ἑαυτῶν μὴ τὰ ἑαυτῶν ἕκαστος σκοπεῖτε, ἀ λ λ ὰ κ α ὶ τ ὰ ἑ τ έ ρ ω ν ἕκαστος14. Ἂν τὰ θέσουμε σ ἐφαρμογὴ τὰ λόγια αὐτά, ἡ εἰρήνη καὶ ἡ ἀγάπη δὲν θὰ φυγαδευθοῦν ἀπὸ τὸ σπίτι μας καὶ ἡ ἑνότητα θἆναι ἡ κορώνα καὶ τὸ καμάρι τῆς οἰκογένειάς μας. Τότε καὶ μεῖς «ὁμοθυμαδὸν θὰ προσκαρτεροῦμε καὶ «ἐν τῇ προσευχῇ καὶ τῇ δεήσει, ὅπως καὶ οἱ Ἀπόστολοι, ἀλλὰ καὶ «ὁμοθυμαδὸν θὰ μετέχουμε καὶ τῶν ἀπείρων εὐλογιῶν τοῦ Θεοῦ. Διότι ὅπου ἡ ἑνότητα, ἐκεῖ καὶ ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ. Κάποτε ἕνας ἐφημέριος εἶχε κρεμάσει στὴν εἴσοδο τῆς ἐκκλησίας του μιὰ μεγάλη ταμπέλλα, στὴν ὁποία εἶχε γράψει τοὺς ἑξῆς μακαρισμοὺς τῆς οἰκογένειας: 1) Μακάριο τὸ σπίτι, ὅπου ὁ ἕνας ὑποχωρεῖ γιὰ τὸ χατήρι τοῦ ἄλλου. 2) Μακάριο τὸ σπίτι, ὅπου ὅλοι προσεύχονται. 3) Μακάριο τὸ σπίτι, ποὺ ἔχει ἀόρατο οἰκοδεσπότη τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Ἡ σαφήνειά τους καθιστᾶ περιττὴ κάθε μας πρόσθεση. Ἦχος β. Τί σοι προσενέγκωμεν, Χριστέ, ὅτι ὤφθης ἐπὶ γῆς ὡς ἄνθρωπος δι ἡμᾶς; 14 Φιλ. 2,

18 ἕκαστον γὰρ τῶν ὑπὸ σοῦ γενομένων κτισμάτων, τὴν εὐχαριστίαν σοι προσάγει οἱ Ἄγγελοι τὸν ὕμνον οἱ οὐρανοὶ τὸν Ἀστέρα οἱ Μάγοι τὰ δῶρα οἱ Ποιμένες τὸ θαῦμα ἡ γῆ τὸ σπήλαιον ἡ ἔρημος τὴν φάτνην ἡμεῖς δὲ Μητέρα Παρθένον. Ὁ πρὸ αἰώνων Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. (Ἑσπερινὸς Χριστουγέννων) 238

19 ΠΑΤΕΡΙΚΑ ΑΓΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΣΤΟΥΔΙΤΟΥ ΜΙΚΡΑ ΚΑΤΗΧΗΣΙΣ (ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ) ΚΑΤΗΧΗΣΗ ΡΗ (108) Γιὰ νὰ εἴμαστε εὐκίνητοι πρὸς τ ἀγωνίσματα τῆς ἀρετῆς. Ἀδελφοὶ καὶ πατέρες, ἡ ἀρετὴ εἶναι ἀπὸ τὴ φύση της ἀεικίνητη οὐδέποτε παραμένει στάσιμη σὲ κάποιο σημεῖο ἀλλὰ σπεύδει ὁλοένα πρὸς τὰ καλύτερα σ αὐτὰ ἐξωθεῖ τοὺς μετόχους της καὶ στὰ ἀνώτερα μεταβιβάζει, δηλώνει ὁ Ἀπόστολος: Βέβαια δὲν ἰσχυρίζομαι ὅτι ἔφθασα πιὰ στὸ τέρμα, οὔτε ὅτι ἔγινα τέλειος. Συνεχίζω ὅμως τὸν ἀγώνα γιὰ νὰ κερδίσω αὐτὸ τὸ βραβεῖο, γιὰ τὸ ὁποῖο μὲ κέρδισε ὁ Ἰησοῦς Χριστός 1. Καὶ πάλιν λέγει: «Ξεχνῶ αὐτὰ ποὺ εἶναι πίσω μου καὶ κάνω ὅ,τι μπορῶ γιὰ νὰ φθάσω αὐτὰ ποὺ βρίσκονται μπροστά μου. Ἀγωνίζομαι νὰ τερματίσω καὶ προσβλέπω στὸ βραβεῖο τῆς οὐράνιας πρόσκλησης τοῦ Θεοῦ, διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ2. Ἔτσι σκεφτόμαστε ὅσοι θέλουμε νὰ εἴμαστε τέλειοι. Ἑπομένως μηδὲ μία στάση ἐπιτρέπεται, ἔστω κι ἂν πρόκειται γιὰ τὸ καλό. Γιατὶ ἡ στάση πρὸς τὴν ἀρετή, ἀρχὴ τοῦ κακοῦ γίνεται. Ἂς εἴμεθα, λοιπόν, πάντοτε εὐκίνητοι, νεόκτιστοι μετατασσόμενοι ἀπὸ τὴ μιὰ δύναμη στὴν ἄλλη, μέχρι ποὺ νὰ 1 2 Φιλιπ. 3, 12: «Οὐχ ὅτι ἤδη ἔλαβον ἢ ἤδη τετελείωμαι διώκω δὲ εἰ καὶ καταλάβω, ἐφ ᾧ καὶ κατελήφθην ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ Ἰησοῦ. Φιλιπ. 3, 14: «τὰ μὲν ὀπίσω ἐπιλανθανόμενος τοῖς δὲ ἔμπροσθεν ἐπεκτεινόμενος κατὰ σκοπὸν διώκω ἐπὶ τὸ βραβεῖον τῆς ἄνω κλήσεως τοῦ Θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. 239

20 καταλήξουμε ὅλοι στὴν ἑνότητα ποὺ δίνει ἡ πίστη καὶ ἡ βαθιὰ γνώση τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ θὰ γίνουμε ὥριμοι καὶ θὰ φθάσουμε στὴν τελειότητα ποὺ μέτρο της εἶναι ὁ Χριστός3. Καὶ αὐτὸ πῶς θὰ γίνει; Ἂν ἡ κάθε μιὰ μέρα τῆς ζωῆς μας εἶναι ἡ πρέπουσα, λ.χ. ἔφθασεν ὁ Ὄρθρος, ἀμέσως ξυπνοῦμε καὶ λέμε τὶς προσευχὲς τοῦ ὄρθρου. Μετὰ ἐργαζόμαστε πρόθυμα «ἄδοντες καὶ ψάλλοντες ὁλόκαρδα καὶ δοξολογοῦντες τὸν Κύριο4. Ἔχει διαρρεύσει ἡ ἡμέρα μὲ εὐχαριστίες καὶ κατάνυξη ἂς προχωρήσουμε πρὸς ὕπνο, σύμφωνα μὲ τὰ λεχθέντα ἀπὸ τὸν ἅγιο Δαυΐδ: «Ἡ μιὰ στὴν ἄλλη μέρα μεταδίδει αὐτὸ τὸ μήνυμα κι ἡ μιὰ στὴν ἄλλη νύκτα μεταδίδει αὐτὴ τὴ γνώση5. Ἂς μὴ δαπανᾶται ἡ ἡμέρα σὲ ἀδιάφορα καὶ ἀνώφελα πράγματα ποὺ αἰχμαλωτίζουν τὶς σκέψεις μας καὶ ἐπιβαρύνουν τοὺς λογισμούς μας. Κι οὔτε ἡ νύκτα νὰ ξοδεύεται σὲ κοιτῶνες ξένους καὶ ἀσελγεῖς πράξεις μὴ γένοιτο! οὔτε κατὰ διάνοιαν. Ἐπειδή, ὅπως πρέπει νὰ ἁγνίζουμε τὸ σῶμα αὐτὸ ἁρμόζει νὰ ἐπιδιώκεται καὶ γιὰ τὴν ψυχή: ὁ ἁγνισμός της. Αὐτὸ ὁ λόγος τῆς ἀλήθειας ἐπιζητεῖ. Ἀλλὰ ἐπιθυμοῦμεν ἐπιθυμία; Καὶ τί πιὸ ἐπιθυμητὸ ἀπὸ τὴν ἀρετή, τῆς ὁποίας ἡ ἡδονὴ εἶναι γλυκειὰ καὶ ἀκόρεστη; Ἀλλὰ μήπως ρωτευθήκαμε τὸ κάλλος; Καὶ τί πιὸ ἀξιέραστο ἀπὸ τὸν Κύριο, τοῦ ὁποίου τὸ κάλλος τὰ πάντα ἐξωραΐζει; Πονηρὲς ἐπιθυμίες ποὺ προκαλοῦνε οἶστρο στὴ θηριώδη ψυχὴ καὶ τὴν κατατρώγουν αὐτὴ δὲν εἶναι ἡδονὴ ἀλλὰ ὀδυνηρὴ ζωή. «Μὴ πλανᾶσθε, λέγει ὁ ἁγιογραφικὸς λόγος: «Ἄνθρωποι ἀπὸ σάρκα καὶ αἷμα δὲν μποροῦν νὰ πάρουν μέρος στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, οὔτε αὐτὸ ποὺ εἶναι φθαρτὸ μπορεῖ νὰ κληρονομήσει τὴν ἀφθαρσία6. Καὶ ποιὸν ἡ ἀρετή, ἀφοῦ συνέλαβε, δὲν τὸν ἀνέδειξε μπροστὰ στὸν κόσμο ἀξιοθαύμαστο; καὶ ποιὸν ἡ ἁμαρτία, ἀφοῦ συνέλαβε, δὲν τὸν ἀτίμωσε καὶ ταπείνωσε καὶ στὸ θάνατο παρέδωσε; Λάβε ὑπόψη σου δυὸ πρόσωπα, μέσα ἀπὸ τοὺς πολλούς, τὸν Ἀμνὼν καὶ τὸν Ἰωσήφ. Τὸν ἕνα δὲν ἐφονοκτόνησε ἡ πορνεία σὲ βάρος τῆς ἀδελφῆς τους; Καὶ τὸν Ἐφεσ. 4, 13: «μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ. Ἐφεσ. 5, 19 «ᾄδοντες καὶ ψάλλοντες ἐν τῇ καρδίᾳ ὑμῶν τῷ Κυρίῳ Ψαλμ. 18, 3: «ἡμέρα τῇ ἡμέρᾳ ἐρεύγεται ῥῆμα, καὶ νὺξ νυκτὶ ἀναγγέλλει γνῶσιν (Ἡ μιὰ μέρα στὴν ἄλλη κι ἡ νύχτα στὴν ἄλλη μεταφέρει αὐτὴ τὴ γνώση). Α Κορ. 15, 50: «σὰρξ καὶ αἷμα βασιλείαν Θεοῦ κληρονομῆσαι οὐ δύνανται, οὐδὲ ἡ φθορὰ τὴν ἀφθαρσίαν κληρονομεῖ. 240