Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2014 Φύλλο 1ο Έτος 1ο Ετήσια συνδρομή: 10 Εξωτερικού: 12

Transcript

1 ø π Δ π ÁÒÓ Ì ÚÈ ÙËÓ appleèûùúôê Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2014 Φύλλο 1ο Έτος 1ο Ετήσια συνδρομή: 10 Εξωτερικού: 12 Χαιρετισμός Mε την ευκαιρία της πρώτης έκδοσης της εφημερίδας «ΖΩΔΙΑΤΙΚΑ ΝΕΑ» θα ήθελα να σας απευθύνω ένα σύντομο χαιρετισμό. Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΖΩΔΙΑΤΩΝ είναι και η έκδοση της εφημερίδας του συλλόγου μας ΖΩΔΙΑΤΙ- ΚΑ ΝΕΑ. Πιστεύουμε ότι με την έκδοση αυτή η φωνή των Ζωδιατών, η φωνή του Ζωδιάτη πρόσφυγα θα δυναμώσει. Σας εύχομαι εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου του ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΖΩΔΙΑΤΩΝ κάθε καλό και σύντομα να επιστρέψουμε στην αγαπημένη μας Ζώδια. Ανδρέας Τοούλας, Πρόεδρος ΑΝΔΡEΑΣ ΠΑΠΑΠΟΛΥΒIΟΥ Πρόεδρος της Παγκύπριας Ένωσης Προσφύγων Το Διοικητικό Συμβούλιο του Λαογραφικού και Αθλητικού Ομίλου Ζωδιατών, συγχαίρει θερμά τον συγχωριανό μας Ανδρέα Παπαπολυβίου για τον διορισμό του στη θέση του Προέδρου της Παγκύπριας Ένωσης Προσφύγων, για την περίοδο 21/7/ /7/2015. Ο διορισμός έγινε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 4 Σεπτεμβρίου Ο Ανδρέας Παπαπολυβίου είναι εκ των ιδρυτικών μελών του Λαογραφικού και Αθλητικού Ομίλου Ζωδιατών. Έχει προσφέρει πολλά στοπν τόπο και ιδιαίτερα στη Ζώδια μας. Είμαστε σίγουροι ότι θα συνεχίσει το έργο του από τη νέα θέση και θα συμβάλει στον πολυπόθητο στόχο μας για επιστροφή στη Ζώδια μας. Χαιρετισμός του Ανδρέα Παπαπολυβίου Προέδρου της ΠΕΠ Ως Πρόεδρος της Παγκύπριας Ένωσης Προσφύγων (Π.Ε.Π) θα ήθελα να απευθύνω ένα εγκάρδιο χαιρετισμό, μέσα από την ιστοσελίδα μας, προς όλους ανεξαίρετα τους πρόσφυγες αλλά και προσωπικά στον καθένα ξεχωριστά. Έχουν ήδη δυστυχώς παρέλθει 40 σχεδόν χρόνια από τις αποφράδες εκείνες μέρες του πραξικοπήματος και της βάρβαρης τουρκικής εισβολής που επέφεραν απίστευτα δεινά στην πατρίδα μας και που τις βαριές συνέπειες τους εξακολουθεί αμείωτα να υφίσταται ο προσφυγικός κόσμος αλλά και ολόκληρος ο κυπριακός λαός. Μέσα από την ιστοσελίδα μας, παρέχεται η δυνατότητα αλλά και η ευκαιρία να έχουμε την ποθητή επικοινωνία, που είναι χρέος μας, με ολόκληρο τον προσφυγικό κόσμο τον οποίο όχι μόνο να ενημερώνουμε για όσα τον ενδιαφέρουν αλλά και να δεχόμαστε τα προβλήματα που τον απασχολούν, τους προβληματισμούς, τις εισηγήσεις και τα σχόλιά τους. Χαιρετίζω την αναγνώριση των εκ μητρογονίας εκτοπισθέντων και την άρση της κατάφορης αδικίας της ισότητας ανδρών και γυναικών που αποτελεί το θεμέλιο λίθο της δίκαιης κοινωνίας. Τον εγκάρδιο χαιρετισμό μου θέλω επίσης να απευθύνω εκ μέρους της Π.Ε.Π. προς όλους τους Εγκλωβισμένους της Καρπασίας των οποίων η τουρκική κατοχή συνεχίζει να τους στερεί τα ανθρώπινά τους δικαιώματα. Θέλω να διαβεβαιώσω τον προσφυγικό κόσμο ότι η Εκτελεστική Γραμματεία της Π.Ε.Π. και το Προσωπικό της θα είναι πάντοτε δίπλα του, θα αφουγκράζεται τα προβλήματά του και θα καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την επίλυσή τους, βασισμένη πάντοτε στη δίκαιη κατανομή των βαρών της εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής.πάνω και πέρα από όλα θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για την απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας μας και την επιστροφή στις πατρογονικές μας εστίες και περιουσίες. Φιλικά Ανδρέας Παπαπολυβίου Πρόεδρος Π.Ε.Π. Ο Σόλων Κασίνης σε μια εκ βαθέων εξομολόγηση Ο Σόλων Κασίνης διαθέτει μια τεράστια και μακράν εμπειρία στον τομέα των υδρογονανθράκων και της ενέργειας γενικότερα. Αποφοίτησε από τη Σχολή Χημικής Μηχανικής του Πανεπιστημίου του Surrey στην Αγγλία, και μετέπειτα ολοκλήρωσε τις σπουδές του αποκτώντας διπλώματα στο μάρκετινγκ και τη διεύθυνση επισχειρήσεων. Διετέλεσε Διευθυντής της Υπηρεσίας Ενέργειας του Υπουργείου Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, Πρόεδρος του Ειδικού Ταμείου για την προώθηση των ΑΠΕ και της Εξοικονόμησης Ενέργειας, Πρόεδρος του Ιδρύματος Ενέργειας Κύπρου, καθώς και Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Κυπριακής Κρατικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων. Είναι ακόμη Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Κυπριακής Εταιρείας Αποθήκευσης Πετρελαιοειδών (πρώην Κυπριακό Διυλυστήριο Πετρελαίου). Σήμερα, ο Σόλων Κασίνης δραστηριοποιείται στον ιδιωτικό τομέα και ασχολείται με την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών διεθνώς, κυρίως σε θέματα που αφορούν τη βιομηχανία πετρελαίου και αερίου, μέσω της δικής του εταιρείας με την επωνυμία KASSINIS INTERNATIONAL CONSULTING LTD, της οποίας είναι ο ιδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος. Είναι, επίσης, ο Πρόεδρος της Σχολής SOLON KASSINIS ENERGY TRAINING SCHOOL AND RESEARCH CENTRE του Πανεπιστημίου UCLan Cyprus, στην οποία και διδάσκει παράλληλα. 2. Αναδρομή στις Έρευνες για Υδρογονάνθρακες Οι πρώτες έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Κύπρο ξεκίνησαν από το 1938 και διήρκεσαν μέχρι το 1970 καλύπτοντας διάφορες χερσαίες περιοχές της Κύπρου. Η πρώτη υπεράκτια έρευνα για υδρογονάνθρακες έγινε το 1975, όπου η εταιρεία Καναδικών συμφερόντων με την ονομασία Sefel Geophysical Ltd, σε συνεργασία με την Delta Exploration Inc., διενήργησε δισδιάστατη σεισμική έρευνα έκτασης χιλιομέτρων στην Ανατολική Μεσόγειο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εν λόγω έρευνα έγινε με ιδία πρωτοβουλία της Sefel Geophysical Ltd. Μεταξύ του 1985 και 1987 ακολούθησαν έρευνες από τη Σοβιετική Ακαδημία Επιστημών, σε συνεργασία με το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, επί της βαθυμέτρησης, στρατηγραφίας, λιθολογίας και ιζημάτων του βυθού. Σε μετέπειτα στάδιο, στα πλαίσια του νέου νομοθετικού καθεστώτος για τις έρευνες υδρογονανθράκων, διενεργήθηκαν οι ακόλουθες υπεράκτιες έρευνες σε μέρος της ΑΟΖ της Κύπρου, από το Νορβηγικό Οίκο PGS Petroleum Geo-Services: : δισδιάστατη σεισμική έρευνα έκτασης χιλιομέτρων : τρισδιάστατη σεισμική έρευνα έκτασης 659 τετραγωνικών χιλιομέτρων εντός του τεμαχίου : δισδιάστατη σεισμική έρευνα έκτασης χιλιομέτρων Το Φεβρουάριο μέχρι τον Αύγουστο του 2007 διεξήχθηκε ο 1ος Γύρος Αδειοδοτήσεων, ως επακόλουθο του οποίου υπογράφηκε στις 24 Οκτωβρίου 2008 η Συμφωνία Αναλογικού Καταμερισμού Παραγωγής μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Noble Energy και παράλληλα χορηγήθηκε στην εν λόγω εταιρεία άδεια έρευνας υδρογονανθράκων για το τεμάχιο 12. Στο εν λόγω τεμάχιο ακολούθησαν οι εξής ερευνητικές δραστηριότητες: - Σεπτέμβριος 2009: τρισδιάστατη σεισμική έρευνα έκτασης 469 τετραγωνικών χιλιομέτρων - Ιούνιος 2011: δισδιάστατη σεισμική έρευνα έκτασης χιλιομέτρων - Σεπτέμβριος 2011: πρώτη ερευνητική γεώτρηση (5.860 μέτρα συνολικό βάθος) Στις 28 Δεκεμβρίου του 2011 η Noble Energy προέβη σε σχετική ανακοίνωση αναφορικά με την ανακάλυψη σημαντικών ποσοτήτων φυσικού αερίου στο τεμάχιο 12, με μέση τιμή τα 7 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Στα πλαίσια διεξαγωγής του 2ου Γύρου Αδειοδοτήσεων, που ανακοινώθηκε το Φεβρουάριο του 2012, χορηγήθηκαν κατά τους πρώτους δύο μήνες του 2013 πέντε νέες (Συνέχεια στη σελίδα 2)

2 2 ΖΩΔΙΑTIKA NEA (Συνέχεια από τη σελίδα 1) άδειες έρευνας υδρογονανθράκων για αντίστοιχο αριθμό τεμαχίων της κυπριακής ΑΟΖ. Πιο συγκεκριμένα, στις 24 Ιανουαρίου 2013 υπογράφηκαν τρία Συμβόλαια Αναλογικού Καταμερισμού Έρευνας και Παραγωγής για τα τεμάχια 2, 3 και 9 με την ιταλοκορεάτικη κοινοπραξία Eni/Kogas (ποσοστό συμμετοχής στις άδειες έρευνας 80:20), ενώ ακολούθησε στις 6 Φεβρουαρίου 2013 η σύναψη παρόμοιων συμφωνιών με τη γαλλική εταιρεία Total για τα τεμάχια 10 και 11. Επιπλέον, στις 11 Φεβρουαρίου 2013 υπογράφηκε η παραχώρηση μεριδίου ίσου με το 30% της άδειας έρευνας για το τεμάχιο 12, από τη Noble Energy στις ισραηλίτικες εταιρείες Delek Drilling και Avner Exploration, κατά 15% εκάστη. Από πλευράς ερευνητικών δραστηριοτήτων, τη χρονιά που μας πέρασε η Noble Energy διεξήγαγε εντός του τεμαχίου 12 τρισδιάστατη σεισμική έρευνα έκτασης 2,800 τετραγωνικών χιλιομέτρων με σκοπό τον εντοπισμό νέων δυνητικών περιοχών ύπαρξης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων (Ιούνιος 2013). Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε από τη Noble Energy η γεώτρηση αξιολόγησης της ανακάλυψης φυσικού αερίου στο κοίτασμα «Αφροδίτη» στο τεμάχιο 12 (Ιούνιος 2013), η οποία έφτασε σε συνολικό βάθος μέτρων, καθώς και η παραγωγική δοκιμή της εν λόγω γεώτρησης (Σεπτέμβριος 2013). Τα αποτελέσματα, όπως ανακοινώθηκαν στις 13 Οκτωβρίου 2013, κατέδειξαν την ύπαρξη ουσιαστικών ανακτήσιμων ποσοτήτων φυσικού αερίου, οι οποίες κυμαίνονται από 3.6 έως 6 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια με μέση τιμή τα 5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, καθώς και σημαντικής παραγωγικής ικανότητας που ανέρχεται στα 250 εκατομμύρια κυβικά πόδια ημερησίως. Επίσης, οι εταιρείες Eni και Total ολοκλήρωσαν τα σεισμολογικά ερευνητικά προγράμματα τους στα τεμάχια 2, 3, 9 και 11, ως ακολούθως: - Ιούλιος-Αύγουστος 2013: τετραγωνικά χιλιόμετρα τρισδιάστατης σεισμικής έρευνας στο τεμάχιο 11 - Οκτώβριος 2013: πυρηνοληψία και γεωχημική έρευνα του πυθμένα στο τεμάχιο 11 - Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2013: χιλιόμετρα δισδιάστατης σεισμικής έρευνας στα τεμάχια 2, 3 και 9 - Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος 2013: τετραγωνικά χιλιόμετρα τρισδιάστατης σεισμικής έρευνας στα τεμάχια 2, 3 και 9 Οι αξιολογήσεις των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν από τις πιο πάνω έρευνες, θα καθορίσουν και τις λεπτομέρειες των επόμενων γεωτρητικών πλάνων των εταιρειών. Το 2014 προβλέπεται να είναι μια αρκετά δραστήρια χρονιά από επιχειρησιακής σκοπιάς. Η Noble Energy προγραμματίζει την ανόρυξη δύο γεωτρήσεων εντός του τεμαχίου 12: - Επιβεβαιωτική γεώτρηση στο κοίτασμα «Αφροδίτη» προς τα τέλη του 2014, η οποία εντάσσεται στο πρόγραμμα αξιολόγησης της ανακάλυψης φυσικού αερίου, τα αποτελέσματα της οποίας, συνεκτιμώντας και άλλα στοιχεία, θα καταδείξουν την εμπορική βιωσιμότητα του κοιτάσματος. - Ερευνητική γεώτρηση σε νέα ενδιαφέρουσα γεωλογική δομή εντός του τεμαχίου 12, στην οποία ενδέχεται να υπάρχουν συσσωρευμένες ποσότητες υδρογονανθράκων. Όσον αφορά τους άλλους δύο αδειούχους, αφού ολοκληρώσουν την επεξεργασία και αξιολόγηση των δεδομένων που λήφθηκαν από τη διεξαγωγή των σεισμικών επισκοπήσεων, προγραμματίζεται εντός του τελευταίου τριμήνου του 2014 η έναρξη των εργασιών ανόρυξης μιας ερευνητικής γεώτρησης από την Eni στο τεμάχιο 9, καθώς και η πραγματοποίηση δισδιάστατης σεισμικής έρευνας έκτασης χιλιομέτρων στο τεμάχιο 10 από την Total εντός του πρώτου τριμήνου του Αρχές του 2015 προγραμματίζεται η ανόρυξη επιπρόσθετων ερευνητικών γεωτρήσεων από την Eni στα τεμάχια 2, 3 και 9, καθώς και η έναρξη των εργασιών ανόρυξης ερευνητικών γεωτρήσεων από την Total. 3. Αλλοιώσεις στις εκτιμήσεις ποσοτήτων Φυσικού Αερίου Αρχικά η Noble Energy προέβηκε το Νοέμβριο του 2011 σε αναφορά ότι στο κοίτασμα στο τεμάχιο 12 εκτιμάται η ύπαρξη 3 με 9 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών, με 60% ποσοστό γεωλογικής επιτυχίας. Έπειτα, σύμφωνα με την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της πρώτης ερευνητικής γεώτρησης στο τεμάχιο 12, που όλοκληρώθηκε το Σεπτέμβριο του 2011, η Noble Energy ανακοίνωσε στις 28 Δεκεμβρίου του 2011 την ύπαρξη σημαντικών ποσοτήτων φυσικού αερίου και τις ακόλουθες λεπτομέρειες: - Η γεώτρηση ήταν συνολικού βάθους μέτρων, σε θαλάσσιο βάθος μέτρων. Ο Σόλων Κασίνης σε μια εκ βαθέων εξομολόγηση - Το κοίτασμα, που ανακαλύφθηκε ήταν έκτασης 40 τετραγωνικών μιλίων. - Εντοπίστηκε καθαρό πάχος ταμιευτήρα περίπου 310 ποδών. - Οι εκτιμώμενες ποσότητες φυσικού αερίου κυμαίνονται από 5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια έως 8 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, με βάση το 75ο και 25ο εκατοστημόριο, με μέση τιμή τα 7 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. Μετέπειτα, με την ολοκλήρωση της γεώτρησης αξιολόγησης της ανακάλυψης φυσικού αερίου στο κοίτασμα «Αφροδίτη» στο τεμάχιο 12 τον Ιούνιο του 2013, καθώς και της παραγωγικής δοκιμής της εν λόγω γεώτρησης το Σεπτέμβριο του 2013, η Noble Energy ανακοίνωσε στις 13 Οκτωβρίου 2013 την ύπαρξη ουσιαστικών ανακτήσιμων ποσοτήτων φυσικού αερίου και τις ακόλουθες λεπτομέρειες: - Η γεώτρηση ήταν συνολικού βάθους μέτρων, σε θαλάσσιο βάθος μέτρων, και έγινε από την πλατφόρμα ENSCO 5006, σε απόσταση πέραν των 6 χιλιομέτρων βορειοανατολικά της πρώτης ερευνητικής γεώτρησης. - Εντοπίστηκε καθαρό πάχος ταμιευτήρα περίπου 120 ποδών. - Η μέγιστη παραγωγική ικανότητα του ταμιευτήρα εκτιμάται στα 250 εκατομμύρια κυβικά πόδια ημερησίως. - Οι εκτιμώμενες ποσότητες φυσικού αερίου του κοιτάσματος Αφροδίτη κυμαίνονται από 3,6 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια έως 6 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια, με βάση το 75ο και 25ο εκατοστημόριο, με μέση τιμή τα 5 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια. - Κρίνεται αναγκαία μια δεύτερη γεώτρηση αξιολόγησης, ώστε να εκτιμηθούν οι τελικές ανακτήσιμες ποσότητες και να βελτιστοποιηθεί ο σχεδιασμός ανάπτυξης του κοιτάσματος. Με βάση όμως τα γεωφυσικά δεδομένα στην περιοχή και λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές μελέτες που έγιναν κατά καιρούς στο παρελθόν, οι οποίες βασίστηκαν στα αποτελέσματα των σεισμικών ερευνών που έγιναν στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου, εκτιμάται ότι ένα ποσοστό της τάξης των 60 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών φυσικού αερίου δυνατόν να υπάρχει εντός της κυπριακής ΑΟΖ, χωρίς να αποκλείεται και η ύπαρξη πετρελαίου. Οι μέχρι σήμερα ανακαλύψεις μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στο Ισραήλ και την Κύπρο επιβεβαιώνουν ως ένα βαθμό τα πιο πάνω. Τα αμέσως επόμενα χρόνια, με την υλοποίηση των ερευνητικών προγραμμάτων των αδειούχων εταιρειών στην Κύπρο, θα πρέπει να αναμένουμε να δούμε περισσότερες ανακαλύψεις κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι πέραν των πρόσθετων κοιτασμάτων που φαίνεται να υπάρχουν στο τεμάχιο 12, υπάρχουν και σοβαρές ενδείξεις ουσιαστικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου στα υπόλοιπα αδειοδοτημένα τεμάχια, οι ποσότητες των οποίων αναμένονται να είναι μεγαλύτερες από τις σημερινές ποσότητες στο κοίτασμα «Αφροδίτη» στο τεμάχιο 12. Δεν αποκλείεται επίσης το ενδεχόμενο, με τη δεύτερη γεώτρηση αξιολόγησης της ανακάλυψης φυσικού αερίου στο κοίτασμα «Αφροδίτη» στο τεμάχιο 12 που προγραμματίζεται να γίνει, να αναθεωρηθούν οι σημερινές εκτιμήσεις της ποσότητας φυσικού αερίου, ουσιαστικά προς τα άνω. 4. Προοπτικές ύπαρξης Πετρελαίου και Περίοδος που απαιτείται για την Εξόρυξή τους Οι εκτιμήσεις του Αμερικανικού Ινστιτούτου Γεωλογικής Επισκόπησης γνωστού ως USGS, αναφορικά με το δυναμικό υδρογονανθράκων στην Κύπρο, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καταδεικνύουν σημαντικές για την Κύπρο ποσότητες φυσικού αερίου και πετρελαίου, που ενδεχομένως να βρίσκονται στο νότιο και νοτιοανατολικό μέρος της υφιστάμενης περιοχής έρευνας. Τα αποτελέσματα των πιο πάνω εκτιμήσεων απεικονίζονται στο επόμενο σχήμα. Στις 17 Δεκεμβρίου 2013, η Noble Energy προέβηκε στην εξής ανακοίνωση: Significant exploration potential remains on the Company's acreage position in the Eastern Mediterranean, with approximately 3 billion barrels of gross unrisked oil potential in the deep Mesozoic play in both Cyprus and Israel and four trillion cubic feet gross of natural gas potential in Cyprus. Current plans are to resume exploration drilling in the Eastern Mediterranean in late 2014 or early Με βάση τα πιο πάνω δεδομένα αναμένεται να προκύψουν σημαντικές ανακαλύψεις πετρελαίου εντός της ΑΟΖ της Κύπρου, με μεγάλες προοπτικές από την εκμετάλλευσή τους. Πρόκειται ασφαλώς για μια άκρως θετική για την Κύπρο εξέλιξη. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι στην πετρελαϊκή βιομηχανία η έρευνα και η αξιολόγηση για την ύπαρξη δυνητικών αποθεμάτων υδρογονανθράκων είναι μια συνεχής και δυναμική διαδικασία. Άρα θα πρέπει να αναμένονται οι αξιολογήσεις των αποτελεσμάτων των ερευνών όλων των εταιρειών που δραστηριοποιούνται εντός την κυπριακής ΑΟΖ, προκειμένου να είμαστε σε θέση να γωρίζουμε το βαθμό βεβαιότητας και να μιλούμε για κοιτάσματα πετρελαίου στην περιοχή μας με περισσότερη σιγουριά. Άν και ο χρόνος που απαιτείται για την παραγωγή πετρελαίου δε διαφέρει από το χρόνο (Συνέχεια στη σελίδα 3)

3 ΖΩΔΙΑTIKA NEA 3 (Συνέχεια από τη σελίδα 2) Ο Σόλων Κασίνης σε μια εκ βαθέων εξομολόγηση που απαιτείται στην περίπτωση παραγωγής φυσικού αερίου (και αυτό έχει να κάνει με την ανάπτυξη και εγκατάσταση των απαραίτητων υποδομών για την εξόρυξη), εντούτοις οι εξαγωγές πετρελαίου αποτελούν μια πιο απλουστευμένη και γρηγορότερη διαδικασία σε ότι αφορά τη μεταφορά και πώληση του πετρελαίου, σε σχέση με την περίπτωση του φυσικού αερίου για την οποία χρειάζονται ουσιαστικά μεγαλύτερες καθώς και εξειδικευμένες υποδομές. Το μειονέκτημα σε αυτή την περίπτωση είναι ότι το αργό πετρέλαιο δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί απευθείας στην εγχώρια αγορά και, πέραν της προκαταρκτικής επεξεργασίας που χρειάζεται για τον καθαρισμό του (κάτι που ισχύει και στην περίπτωση του εξορυσσόμενου φυσικού αερίου), απαιτείται η διύλιση του σε χρήσιμα πετρελαϊκά προιόντα. 5. Δυνατότητα γρήγορης εξόδου από το Μνημόνιο μέσω της αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου της Κύπρου Η παραγωγή υδρογονανθράκων αποτελεί μια σχετικά χρονοβόρα και απαιτητική διαδικασία, αφού πρώτα θα πρέπει πάντοτε να προηγηθούν οι απαραίτητες ενέργειες για την αναζήτηση, έρευνα και σχεδιασμό-αδειοδότηση των απαραίτητων υποδομών και εγκαταστάσεων για την εξόρυξη, μεταφορά και πώληση των υδρογονανθράκων. Σίγουρα η Κύπρος, μέσω της ορθής εκμετάλλευσης του ορυκτού της πλούτου, όταν και όποτε αρχίσει αυτή η κρίσιμη φάση, θα είναι σε θέση να βελτιώσει σημαντικά τους οικονομικους της δείκτες και να βγεί από την τροχιά του Μνημονίου, που επιβάλλει τη λήψη αυστηρών μέτρων λιτότητας. Τότε είναι που θα επανεκκινήσει η οικονομία του τόπου και θα αρχίσει η ανάκαμψη από την οικονομική ύφεση στην οποία βρίσκεται σήμερα η Κύπρος, καθώς και η επιστροφή σε ρυθμούς ανάπτυξης. Το μοναδικό μέσο που θα συντελέσει σε μεγάλο βαθμό στα πιο πάνω, όσον αφορά την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, είναι το τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου. Το τερματικό υγροποίησης, ως η πρωταρχική λύση αξιοποίησης των αποθεμάτων φυσικού αερίου της Κύπρου, θα αποτελέσει τον κινητήριο μοχλό για την επανεκκίνηση, ανάπτυξη και σταθεροποίηση της κυπριακής οικονομίας, μέσα από τη: - Δημιουργία μερικών χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας που μπορεί να διαρκέσουν έως και μια δεκαετία. - Εισροή εσόδων της τάξης των δισεκατομμυρίων στα ταμεία του Κράτους. - Διακίνηση δισεκατομμυρίων μέσω των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της Κύπρου. - Προσέλκυση ξένων επενδύσεων και κεφαλαίων. - Δημιουργία μεγάλων αποθεματικών κεφαλαίων. Ως εκ τούτου το τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου θα αποτελέσει ένα ουσιαστικό τρόπο στήριξης της κυπριακής οικονομίας, καθώς και το μέσο για τη διέξοδο από την υφιστάμενη οικονομική κρίση. Επιπρόσθετα, η Κύπρος θα καταστεί ένας σημαντικός παίκτης στην αγορά ΥΦΑ παγκοσμίως και θα είναι σε θέση να αποτελέσει τον κεντρικό ενεργειακό κόμβο της Ανατολικής Μεσογείου. 6. Ο ρόλος της Τουρκίας και οι Τουρκοκύπριοι Πώς επηρεάζουν την αξιοποίηση του ορυκτού μας πλούτου; Το Κυπριακό αποτελεί ένα διαχρονικό πρόβλημα, για το οποίο θα πρέπει κάποια στιγμή να βρεθεί μια λύση. Ο ενεργειακός παράγοντας μπορεί να αποτελέσει τον καταλύτη που χρειάζεται για να βρεθεί η χρυσή τομή (που ευελπιστούμε ότι υπάρχει) ώστε να έχουμε μια κατάσταση όπου και τα δύο μέρη θα ωφεληθούν και θα έχουν να κερδίσουν κάτι. Ο ορυκτός πλούτος αποτελεί μέρος των φυσικών πόρων της Κύπρου. Η αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου μέσω χερσαίου σταθμού παραγωγής ΥΦΑ θα πρέπει να εξακολουθεί να είναι για τη χώρα μας, από τεχνικής, οικονομικής και γεωστρατηγικής άποψης, η ενδεικνυόμενη επιλογή. Η εξαγωγή του φυσικού αερίου σε υγροποιημένη μορφή προσφέρει ευελιξία στις αγορές και παρέχει τη δυνατότητα επεξεργασίας διαθέσιμων ποσοτήτων φυσικού αερίου τόσο από μελλοντικά γηγενή κοιτάσματα όσο και από κοιτάσματα από τις γειτονικές μας χώρες, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τον γεωπολιτικό ρόλο της χώρας μας στην ευρύτερη περιοχή. Επίσης, η δημιουργία βιομηχανίας πετροχημικών με πρώτη ύλη το φυσικό αέριο είναι μια πρόσθετη επιλογή που έχει σημαντικές προοπτικές. 7. Εκκρεμότητες που υπάρχουν και Ενέργειες που χρειάζονται για γρηγορότερη Αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου Αν και φαίνεται να υπάρχουν κάποιες καθυστερήσεις στο ερευνητικό πρόγραμμα της Noble Energy, αυτές διαφαίνεται να είναι λογικές υπό τις περιστάσεις, εφόσον τα νέα δεδομένα και στοιχεία που έρχονται στο προσκήνιο, απαιτούν την κατάλληλη επεξεργασία και ερμηνεία. Χρειάζεται βέβαια η εν λόγω εταιρεία να είναι σε στενή συνεργασία με το Κράτος, ώστε συντονισμένα να προχωρήσει σε όλες εκείνες τις ενέργειες, οι οποίες θα ελαχιστοποιήσουν οποιουσδήποτε προβληματισμούς ή ανησυχίες ως προς τη βιωσιμότητα του εγχειρήματος και θα μειώσουν σε λογικά επίπεδα το επενδυτικό ρίσκο για την παραγωγή και εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, που ανακαλύφθηκε στο τεμάχιο 12. Φυσικά, χρειάζεται επίσης η εταιρεία να θέσει ένα εφικτό και πραγματοποιήσιμο πρόγραμμα ως προς την εξόρυξη και μεταφορά του φυσικού αερίου στην Κύπρο, δίδοντας τις απαραίτητες εγγυήσεις, αφού στο παρελθόν μας έχει συνηθίσει στο να αλλάζει συνεχώς τα δεδομένα και τις ημερομηνίες για την έλευση του φυσικού αερίου στην Κύπρο. Όσον αφορά τους άλλους δύο αδειούχους, τα προγράμματα που εφαρμόζουν κρίνονται στο παρόν στάδιο ικανοποιητικά, αρκεί να τηρήσουν τις δεσμεύσεις και υποχρεώσεις τους μέχρι την ολοκλήρωση των ερευνητικών τους προγραμμάτων. Ωστόσο, πέραν των καθαρά τεχνικών δράσεων που αναλαμβάνονται από τις αδειούχες εταιρείες, είναι πολύ σημαντικό να μελετηθούν έγκαιρα και να ληφθούν αποφάσεις για τα ακόλουθα: - Κατάληξη της διαπραγμάτευσης και συμφωνία της Κυπριακής Δημοκρατίας με την κοινοπραξία Noble Energy/Delek/Avner με την οποία θα καθορίζεται η τεχνική και εμπορική βάση για την κατασκευή του τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου στην περιοχή Βασιλικού. Το στάδιο αυτό είναι πολύ σημαντικό στη λήψη από τη Noble Energy της τελικής επενδυτικής απόφασης για ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη». - Εμπλοκή του κράτους στο τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου. Με δεδομένη την τρέχουσα δύσκολη οικονομική κατάσταση η Κυπριακή Δημοκρατία θα μπορούσε να περιοριστεί σε έργα υποδομής και υπηρεσίες που θα είναι υποστηρικτικά για την κατασκευή και λειτουργία της μονάδας υγροποίησης, τα οποία θα μπορούν να αποφέρουν σημαντικά έσοδα και οφέλη στο Κράτος. - Δημιουργία διακρατικού πλαισίου συνεργασίας με το Ισραήλ για την όδευση ποσοτήτων φυσικού αερίου από τα γειτονικά κοιτάσματα (π.χ. Λεβιάθαν κ.α.) στο τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό, με αποτέλεσμα την αύξηση της βιωσιμότητας του έργου και την εξεύρεση χρηματοδοτών με ευνοϊκότερους όρους. - Ολοκλήρωση και υπογραφή συμφωνιών για τη συνεκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που εκτείνονται εκατέρωθεν της μέσης γραμμής με το Ισραήλ και το Λίβανο. - Κατάρτιση νομοθεσίας για το ταμείο υδρογονανθράκων, που είναι και υποχρέωση που πηγάζει από το Μνημόνιο. - Διαμόρφωση ευνοϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος για υλοποίηση σχεδίων στον τομέα της παροχής υπηρεσιών/προμηθειών στη βιομηχανία εξόρυξης υδρογονανθράκων, που θα έχουν στόχο, εκτός της εγχώριας αγοράς, την εξυπηρέτηση της ευρύτερης αγοράς της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. 8. Νέοι Ορίζοντες και Προοπτικές που ανοίγονται με τα νέα δεδομένα στον Τομέα της Ενέργειας Ο τομέας της ενέργειας μπορεί να αποτελέσει την «ατμομηχανή» για επανεκκίνηση της οικονομίας, αφού πέραν από τα έσοδα που θα έχουμε ως χώρα σε βάθος χρόνου από τις πωλήσεις υδρογονανθράκων, τα κέρδη που αποκομίζονται ήδη από σήμερα, με την εμπλοκή κυπριακών εταιρειών στην παροχή λογιστικών, δικηγορικών και άλλων υπηρεσιών, είναι σημαντικά. Στον τομέα αναμένεται να δημιουργηθεί μεγάλος αριθμός θέσεων εργασίας για τεχνίτες αλλά και ανώτερης εκπαίδευσης προσωπικό, τις οποίες οι κατάλληλα καταρτισμένοι κύπριοι θα κληθούν να επανδρώσουν. Στα πλαίσια της κατάρτισης του εγχώριου δυναμικού σχεδόν όλα τα πανεπιστήμια έχουν διαμορφώσει προγράμματα μάθησης, που στοχεύουν στην αγορά εργασίας στον τομέα των υδρογονανθράκων. Σε αυτά τα πλαίσια έχει βασιστεί και το πρόγραμμα της Σχολής SOLON KASSINIS ENERGY TRAINING SCHOOL AND RESEARCH CENTRE, που αποσκοπεί στην εκπαίδευση και κατάρτιση του εγχώριου δυναμικού σε τεχνικά θέματα του τομέα πετρελαίου και φυσικού αερίου, ώστε να μπορέσουν οι απόφοιτοι να αναλάβουν θέσεις στους τεχνικούς κυρίως ρόλους της βιομηχανίας υδρογονανθράκων. Αν και βρισκόμαστε ακόμη στα αρχικά στάδια, θα πρέπει να υπάρχει αισιοδοξία ότι, με τους κατάλληλους χειρισμούς, το μέλλον της Κύπρου και των πολιτών της προδιαγράφεται ευοίωνο. ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΟΥ ΣΟΛΩΝΑ ΚΑΣΙΝΗ Είμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε διάλεξη του εκλεκτού συγχωριανού μας Σόλωνα Κασίνη στον Λαογραφικό και Αθλητικό Όμιλο Ζωδιατών την Τετάρτη 19/02/2014 και ώραν 07:00μ.μ. με θέματα σχετικά με τους υδρογανάνθρακες και πώς επηρεάζουν την σημερική κατάσταση στην Κύπρο

4 4 ΖΩΔΙΑTIKA NEA π ƒ π Δ Δ π Δ ø ƒ ΟΜΙΛΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΜΟΡΦΟΥ ΝΕΟΦΥΤΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΟΜΙΛΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΜΟΡΦΟΥ ΣΤΙΣ 19 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2013 (ΟΙΚΗΜΑ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ ΣΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ) Πρόλογος Πρόσωπα, παραδόσεις, θρύλοι και μύθοι, ήρωες και Άγιοι, συνιστούν την ιστορική και πνευματική αυτοσυνειδησία των Κυπρίων. Εξαιρέτως για τους κατοίκους της Μόρφου, αλλά και ολοκλήρου της βορειοδυτικής Κύπρου, είναι χαραγμένο το ιστορικό γονιδίωμα, από την παρουσία των Ακριτών, των στρατιωτών που οι Κύπριοι πρόγονοί μας απαίτησαν από τον αυτοκράτορα, να αποστείλει στην Κύπρο, για τη φύλαξη από τις επιδρομές των Αράβων. Έχοντας αυτή την ιστορική συνείδηση οι παλαιότεροι Μορφίτες ονομάτισαν το ιστορικό αθλητικό σωματείο τους «Διγενής Ακρίτας Μόρφου». Αργότερα ο Λουκής Ακρίτας δανείζεται το επίθετο του Διγενή Ακρίτα και γίνεται Ακρίτας και μεταμορφώνεται έτσι σε φορέα της μυθιστορίας του κάμπου που τον γέννησε, της πόλεως της Μόρφου. Όλα αυτά τον 20ο αιώνα. Πολύ πιο πριν από τους προαναφερθέντες, δύο μεγαλομάρτυρες, ο Άγιος Μάμας ο Μυροβλύτης και ο Άγιος Γεώργιος ο Τροπαιοφόρος, γίνονται προστάτες των ακριτικών στρατιωτικών ταγμάτων και δια της Μόρφου, ολόκληρη η Κύπρος μέσα από τις ποικίλες ιστορικές περιπέτειες και διαδρομές της γίνεται θεματοφύλακας της τιμής του Αγίου ενδόξου Μεγαλομάρτυρος Μάμαντος του Μυροβλύτου. Οι νεότεροι Κύπριοι γίνονται κληρονόμοι της Μικρασιατικής πνευματικότητος και κληροδόχοι των θρυλικών Ακριτών. Η μελέτη αυτή σκοπό έχει να αναδείξει την ιστορικότητα των Ακριτών, να τους ελευθερώσει από το ρομαντισμό του θρύλου και του μύθου και να προσφέρει στους νεότερους Κυπρίους την ιστορική συνείδηση, που κινδυνεύουν να χάσουν μέσα από τα ευρωπαϊκά στολίδια, που μας φόρεσε η δυτική φιλολογία και η καταναλωτική υστερία. Στους Ακρίτες οφείλουμε πολλά, που θα υποδειχθούν στη συνέχεια της ομιλίας μας. Στην αρχή περιγράφουμε την ακμή και παρακμή των Ακριτών και στη συνέχεια το πώς επηρέασαν την Κύπρο με την παρουσία τους, όσο και στη διαχρονική μετοικεσία πληθυσμών Αλαμάνων και Μικρασιατών Αγίων, εικόνων και αγίων λειψάνων, από τη Μικρασία και Συροπαλαιστίνη, σε βαθμό που ξένοι και δικοί μας να θεωρούν τους τόπους τούτους πνευματική ενδοχώρα των Κυπρίων. ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΔΙΓΕΝΗ ΑΚΡΙΤΑ Πολλές φορές φιλόλογοι και λαογράφοι του 20ου αιώνος απομόνωσαν τους Ακρίτες και εξαιρέτως το Βασίλειο Διγενή σε βαθμό που να εμφανίζεται ως μύθος που ομοιάζει με αρχαιοελληνικό γίγαντα ή στην καλύτερη των περιπτώσεων Ηρακλή της Χριστιανοσύνης. Όπως γράφει ο μελετητής των Ακριτών Στυλιανός Αλεξίου, η σχέση του Ακρίτη επαληθεύεται με μία ιστορική πραγματικότητα μιας ορισμένης εποχής του Βυζαντίου. Ας δούμε μαζί το βίο του Διγενή Ακρίτα με όλες τις ποιητικές υπερβολές. Ο Διγενής έλαβε το όνομά του ένεκα της καταγωγής του από δύο γένη: Άραβα πατρός και Ελληνίδας μητρός. Ο πατέρας του, ο Εμίρης της Μελιτινής της Συρίας Μουσούρ, σε μια από τις επιδρομές του, απ αυτές που κάναν οι Άραβες Εμίρηδες στο Βυζαντινό χώρο όπως άλλωστε και οι Βυζαντινοί στη Συρία βρήκε αφύλακτο το κάστρο του Ανδρόνικου Δούκα 1, γιατί ο αυτοκράτορας τον είχε εξορίσει και οι πέντε γιοι του πολεμούσαν στα σύνορα. Αρπάζει την ακριβοφυλαγμένη μοναχοθυγατέρα του Δούκα. Η μητέρα της κατόρθωσε να γλυτώσει και στέλνει μήνυμα στους γιους της, καταδιώκουν τον Εμίρη, τον προφτάνουν και γυρεύουν πίσω την αδελφή τους. Ο Εμίρης ζητά να παλέψει με έναν από τους αδελφούς και ο κλήρος πέφτει στο νεότερο, τον Κωνσταντίνο. Αυτός όμως είναι ο πιο ανδρειωμένος και νικά τον περήφανο Εμίρη. Ο Εμίρης τους δίνει το δακτυλίδι του, που θα τους επιτρέψει την είσοδο στον καταυλισμό των Σαρακηνών. Εκεί αναζητούν μάταια την αδελφή τους, γυρίζουν στον Εμίρη, τον φοβερίζουν και απαιτούν την απελευθέρωση της αδελφής τους. Ο Εμίρης είναι πρόθυμος να τους ικανοποιήσει, αν του την δώσουν για γυναίκα, οπότε εκείνος και το ασκέρι του θα γίνουν Χριστιανοί. Γίνεται ο Εμίρης Μουσούρ Χριστιανός και γίνεται έτσι συμφιλίωση. Βρίσκουν ανέγγιχτη την αδελφή τους και ξεκινούν όλοι για το κάστρο του Ανδρόνικου Δούκα, όπου γίνεται ο γάμος. Ύστερα από ένα χρόνο γεννιέται ο Βασίλειος Διγενής, που παίρνει το όνομα αυτό από τη διπλή καταγωγή του, όπως προαναφέραμε, από το Σαρακηνό πατέρα και την Ελληνίδα μητέρα. Ο Διγενής, όταν έχει μεγαλώσει πια, νυμφεύεται την πανέμορφη Ευδοκία. Φίλους του έχει τους τριακόσιους Μαυροορίτες Ακρίτες. Αργότερα αυτοί, «Ù âáóòûıë ÙÈ àappleôıóf ÛÎÂÈ, Û ÓËıÚÔ ÛıËÛ Ó âapple Ù Ó ÎÏ ÓËÓ éùôü appleôïïô âî Ú Î ªÂÛÔappleÔÙ Ì, àapplefi \ Ì Ë Î àapplefi ÙÔÜ ª ÚÔ ò ÚÔ. «ΔÚÈ ÎfiÛÈÔÈ âapple ÏÂÎÙÔÈ Ó ÔÈ appleâúèâî ÎÏÔ Ó Ù Ó ÎÏ ÓËÓ ÙÔÜ âappleèı Ó Ù Ô ÚˆÔ Î Ô ÙÚÈ ÎfiÛÈÔÈ öìôúêôè Î ÎfiÎÎÈÓ ÊÔÚÔÜÛÈÓ, ÛÙÔÜÓ Ûapple ıè ïïô ʈ٠ΠÛÙ ÎÔ Ó öìappleúôûı Ó ÙÔ Ø ÙÔ Âr  πάντας φύλακας  ٠ÛÙÂÓ ÎÏÂÈÛÔ Ú Î âê Ï ÙÙÔÓ Ù Ó ƒˆì Ó Ó àapplefi Ú Ú öıóë» 2. Ο Βασίλειος Διγενής και οι φίλοι του οι Ακρίτες έδρασαν στον Ευφράτη ποταμό, στην περιοχή των Σαμοσάτων, και έφτανε η ακτίνα δράσης τους από τα στενά της Καππαδοκίας μέχρι και τα στενά της Κιλικίας. Χρονικά τα πραγματικά συμβάντα τοποθετούνται στους 9ο και 10ο αιώνα. Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Παπαδόπουλος στο έργο του «^πûùôú ÙÉ \ ÎÎÏËÛ \ ÓÙÈÔ Â», ÁÚ ÊÂÈ Û ÂÙÈÎ : «\ Ó appleapple ÔÎ Û Ó ÓÙËÛÂÓ ï ÈÁÂÓ ÙfiÓ μ ÛÈÏ ÙÔÜ μ ÓÙ Ô ƒˆì ÓfiÓ ÂÎ appleëófió ( ).» 3 ŒÙÛÈ Ô ÈÁÂÓ Î È ÔÈ Ê ÏÔÈ ÙÔ ÔÈ ÎÚ Ù Ìapple Î Ó στα τραγούδια και στα έπη, στους θρύλους και τους μύθους και, όπου πήγαν οι Ακρίτες και οι πρόσφυγες Καππαδοκίας και Κιλικίας, πήγαν και τα τραγούδια και οι θρύλοι τους. Η Κύπρος, όπως γράφουμε και αλλού, διεφύλαξε τα αρχαιότερα τραγούδια, δείγμα της σχέσης που είχε η νήσος μας με τη γειτονική νοτιοανατολική Μικρά Ασία και Βόρειο Συρία. Ο ηρωϊκός Διγενής Ακρίτας εκοιμήθη ειρηνικά στο παλάτι που έχτισε στον Ευφράτη ποταμό, με μοναδική του έγνοια την αγαπημένη του σύζυγο Ευδοκία. Στα Δημοτικά τραγούδια συχνά επικαλείται τη βοήθεια της Παναγίας και των Αγίων, που τον προστατεύουν, του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Μάμα και του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Σε Κυπριακά, Ποντιακά και Κρητικά τραγούδια, αναφέρεται μυθοπλαστικά, ότι ο Διγενής στην επιθανάτιο κλίνη του, με το τελευταίο αγκάλιασμά του, πνίγει την γυναίκα του για να μην την πάρει άλλος! 4 Η δραματικότητα σε όλη της την ένταση! Κατά τη Γερμανίδα ερευνήτρια και συγγραφέα, κυρία Εντβίγη Λύντεκε, σε βιβλίο της, που εξέδωσε η Ακαδημία Αθηνών το 1994 με τίτλο, «?λληνικά Δημοτικά Τραγούδια Τα Ακριτικά», γράφει για το «βασικό πρωταγωνιστή των Ακριτικών τραγουδιών Βασίλειο Διγενή Ακρίτα, ότι έζησε πραγματικά τον 9ο αιώνα και γύρω από την προσωπικότητά του έπλεξε ο μύθος τις περικοκλάδες του» 5. Παρόμοια, και ο Μορφίτης Ακαδημαϊκός, κ. Νικόλαος Κονομής, σε σχετική επιστημονική ανακοίνωσή του, αναφέρει ότι «ο Βασίλειος Διγενής Ακρίτας έζησε τον 9ο αιώνα και απέκτησε μυθικές διαστάσεις. Γι αυτόν μας πληροφορούν τα γνήσια δημοτικά τραγούδια, αλλά και η λογία παράδοση, που είναι τα έξι μοναστηριακά χειρόγραφα του έπους του Διγενή Ακρίτα» 6. Οι Ακρίτες διάδοχοι των Λιμιτανέων Ακρίτες αποκαλούνταν από τους Βυζαντινούς οι φύλακες των συνόρων, που την εποχή εκείνη τα ονόμαζαν «άκρες». Οι Ακρίτες αντικατέστησαν τους Λιμιτανέους (militeslimitaneos) των αυτοκρατορικών χρόνων της Ρώμης, τους οποίους οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες είχαν εγκαταστήσει μονίμως για να προφυλάξουν τη χώρα από αιφνιδιασμούς και επιδρομές των βαρβάρων. Τον όρο Λιμιτανέοι, από τό limes, που σημαίνει σύνορα, τόν συναντούμε από τα χρόνια του Ιουστινιανού ( ) μέχρι το 10ο αιώνα. Από το 10ο αιώνα ως και το 1204 ο όρος αντικαθίσταται από τον όρο Ακρίτης. Στο έπος του Διγενή, κατά το χειρόγραφο της βιβλιοθήκης Εσκοριάλ, υπάρχει η εξής επιγραφή: «Ο θαυμαστός Καππάδοκας Βασίλειος Ακρίτης». Ο όρος Ακρίτης συναντάται σε βυζαντινές στρατιωτικές πραγματείες του 10ου και 11ου αιώνα, για να δηλώσει τους κατοίκους και τους υπερασπιστές των ανατολικών συνόρων του Βυζαντίου. Τα κατορθώματα των Ακριτών εναντίον των μουσουλμάνων ενέπνευσαν κατά πρώτον τά Ακριτικά τραγούδια και ύστερα έγινε η σύνθεση του έπους του Διγενή Ακρίτα από λογίους - καλογήρους της εποχής του 11ου - 12ου αιώνα. Τα ακριτικά τραγούδια είναι τα παλαιότερα ελληνικά δημοτικά τραγούδια που σώζονται και συγγενεύουν με το «Επος του Διγενή Ακρίτα». Ωστόσο διατηρούν μεγάλες διαφορές με το έπος, που δεν είναι του παρόντος να τις αναλύσουμε. Αυτό που πρέπει να υπογραμμίσουμε είναι ότι τόσο τα Ακριτικά τραγούδια όσο και το έπος του Διγενή Ακρίτα είναι ανατολική ποίηση, που στην Κύπρο και τον Πόντο μεταδιδόταν προφορικά από γενιά σε γενιά, μέχρι και το Στους Ακρίτες δωρίζονταν κτήματα για να τα καλλιεργούν και απαλλάσσονταν από τους φόρους, με μόνη υποχρέωση να φυλάσσουν τα σύνορα από τις επιδρομές των Αράβων και των Απελατών (μεσαιωνικοί κλέφτες). Ήταν δηλαδή ένα είδος μονίμων γεωργών φρουρών και στρατιωτών με πολλά προνόμια και ψηλούς κινδύνους. Οι στρατιώτες γεωργοί είχαν κληρονομικά κτήματα, τα λεγόμενα στρατιωτόπια, τα οποία σε καιρούς ειρήνης τα καλλιεργούσαν και τα προστάτευαν από τους Απελάτες αλλά και τους ισχυρούς γαιοκτήμονες, τους λεγόμενους δυνατούς και σε εποχές επιθέσεων των Αράβων, οι στρατιώτες γεωργοί, είχαν το άλογό τους, το μαύρον τους, τα όπλα τους και μεταμορφώνονταν σε ατρόμητους Ακρίτες. Τον αριθμό τους ελάττωσε ο Μέγας Κωνσταντίνος, όταν εγκατέστησε πολλούς από αυτούς στις πόλεις. Την εποχή του αυτοκράτορα Ιουστινια- (Συνέχεια στη σελ. 5)

5 (Συνέχεια από τη σελ. 4) ΖΩΔΙΑTIKA NEA 5 π ƒ π Δ Δ π Δ ø ƒ νού το σώμα των Ακριτών σχεδόν διαλύθηκε, αλλά όταν ξεκίνησαν οι επιδρομές των Αράβων την εποχή του αυτοκράτορα Ηρακλείου, το σώμα των Ακριτών αναπτύχθηκε πάλι και διατηρήθηκε μέχρι τους χρόνους των εικονομάχων. Ο Νικηφόρος Φωκάς, νικητής των Αράβων, αναφέρει τα εξής για τα στρατιωτικά αυτά σώματα (Περί παραδρομής πολέμου, </ΕΜ> Κεφ.2): «ΔÔ ÙáÓ ÌÂÁ ψÓ, àîúèùèîáó ıâì ÙˆÓ Ù Ó appleúfióôè Ó àó  ÔÌ ÓÔ Î ñapplefi Ù Ó éù Ó âappleèîú ÙÂÈ Ó Ù ÎÏÂÈÛÔ Ú ö ÔÓÙ apple ÛFË ÌË ÓFÉ Î appleúôı - ÛÂÈ Î àáú appleóˇˆ âappleèìâïâ appleúôû ÎÂÈ ÛappleÔ ÂÈÓ Î àáˆó ÂÛı È Ù ÙáÓ ƒˆì ˆÓ ÒÚ È Ê Ï ÙÙÂÈÓ ÙÉ ÙáÓ appleôïâì ˆÓ âappleè ÚÔÌÉ àûèóâö Î È àóâappleëúâ ÛÙÔ, ÈÁÏ ÙÔÚ ÚˆÌ Ï Ô Î È âappleèùë Â Ô Î Ù ç Ô Âå ôîúôó âappleèûù Ì ÓÔ.» Με πολλή σαφήνεια και συντομία καθορίζονται σ αυτό το απόσπασμα τα καθήκοντα των στρατιωτών που αναλαμβάνουν τη φύλαξη των ακριτικών θεμάτων: πρέπει με άγρυπνη φροντίδα να μεριμνούν και να αγωνίζονται ώστε να παραμένει ασφαλής η χώρα των Ρωμαίων από εχθρικές επιδρομές. Για να χρησιμοποιούν κάθε μέσο («apple ÛFË ÌË ÓFÉ») και να είναι «βιγλάτορες ρωμαλέοι και επιτήδειοι». Αυτοί οι βιγλάτορες (=φύλακες, φρουροί) των ακριτικών θεμάτων έμειναν στην ιστορία και είναι γνωστοί με το όνομα ακρίτες, επειδή ήταν κυρίως φύλακες των άκρων 7. Η σπουδαιότητά τους μειώθηκε μετά τα πολεμικά κατορθώματα του Νικηφόρου Φωκά, ο οποίος συνέτριψε τους Άραβες και τους άφησε για πολύ καιρό ανίκανους για επιδρομές. Στη συνέχεια ο Μανουήλ ο Κομνηνός τους οργανώνει και πάλιν, σε βαθμό που ονομάζεται ο αυτοκράτορας αυτός, ο νέος Ακρίτης. Τους αξιοποιεί επίσης ο άγιος Αυτοκράτορας Ιωάννης ο Βατάτζης. Το 1261 ο Μιχαήλ Η ο Παλαιολόγος 8 ανάκτησε την Κωνσταντινούπολη, η οποία από το 1204 είχε καταληφθεί από τους Σταυροφόρους. Ο Παλαιολόγος έδωσε όλες του τις ελπίδες στους Ευρωπαίους και δεν αντιλήφθηκε την αξία και τη σημασία των Ακριτικών ταγμάτων. Ποιος θα αντιμετώπιζε δηλ. τους Σελτζούκους, τους Μογγόλους και τους Οθωμανούς Τούρκους; Ο εξ ανατολών κίνδυνος μόνο με την Ακριτική αντίσταση θα μπορούσε να αναχαιτιστεί. Αργότερα, ο Μιχαήλ Παλαιολόγος διέλυσε ουσιαστικά τους Ακρίτες, όταν κατάργησε το αφορολόγητο και τους επέβαλε φόρους. Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό, αφού πολλοί από τους Ακρίτες αγανάκτησαν και συντάχτηκαν με τους Σελτζούκους Τούρκους, που την εποχή εκείνη είχαν ήδη αναπτυχθεί στις μικρασιατικές χώρες. Οι υπόλοιποι Ακρίτες, αφού δεν είχαν προσωπικό ενδιαφέρον για την τήρηση της ασφάλειας των συνόρων, παραμέλησαν τη φύλαξή τους, με αποτέλεσμα αυτά να αφεθούν ανοιχτά στους Τούρκους και τον επεκτατισμό τους. Την εποχή της δόξας τους (7ος 10ος αιώνας) οι Ακρίτες αγωνίζονταν ακατάπαυστα εναντίον των Σαρακηνών και των Απελατών. Η ζωή τους ήταν κατ εξοχήν πολεμική και επικίνδυνη, ιδιαίτερα στις παραμεθόριες μικρασιατικές περιοχές του Πόντου, της Καππαδοκίας και του Αμανού Μαύρου Όρους, όπως είναι γνωστό στις βυζαντινές πηγές. Αυτό συνετέλεσε στην ανάπτυξη πνεύματος ηρωϊκού (ανάλογου με αυτό της μεσαιωνικής Δύσης), στο οποίο και οφείλεται η γένεση και ανάπτυξη ποίησης κατ εξοχήν ηρωϊκής, της λεγόμενης «ακριτικής». Λείψανα αυτής της ποίησης διατηρούνται μέχρι και σήμερα στα παραδοσιακά δημοτικά τραγούδια μας και ιδιαίτερα στο σωζόμενο σε χειρόγραφα μεσαιωνικό «έπος του Βασίλειου Διγενή Ακρίτα». Δεν πρέπει όμως να ξεχάσουμε και τους υπόλοιπους εξυμνούμενους ήρωες Ακρίτες, όπως ο Ανδρόνικος, ο Αρμούρης, ο Βάρδας Φωκάς, ο Νικηφόρος, ο Πετροτράχηλος, ο Πορφύρης, ο Κωνσταντάς, ο Θεοφύλακτος και άλλοι. Σχέσεις Ακριτών και Κύπρου Το 649 μ.χ. αρχίζουν οι Αραβικές επιδρομές να πλήττουν κυρίως τις παραλιακές πόλεις της Κύπρου. Στη 2η Αραβική επιδρομή (653/4), πλήττεται αλλά δε διαλύεται η πρωτεύουσα της περιοχής μας Σόλοι (επιγραφή των Σόλων του 655). Το 688 υπογράφεται μεταξύ αυτοκράτορα Ιουστινιανού του Β και Άραβα χαλίφη Αμπντ άλ-μαλίκ η συνθήκη απομάκρυνσης των Μαρδαϊτών από περιοχές του Λιβάνου και της Συρίας. Μέρος του πληθυσμού αυτού μεταφέρεται στην Αττάλεια 9 και ενισχύεται έτσι ο Βυζαντινός Ναύσταθμος, ο 6ος στόλος της εποχής εκείνης. Δημιουργείται έτσι το θέμα των Κιβυρραιωτών, ναυτικό θέμα υπεύθυνο για την αναχαίτιση του αραβικού στόλου, που έδρασε στα όρια της Ανατολικής Μεσογείου με έδρα την Παμφυλία Ρόδο. Το 690 ο Ιουστινιανός ο Β μεταφέρει στην Κύζικο του Ελλησπόντου τον Αρχιεπίσκοπο της νήσου μαζί με πλήθος λαού και προύχοντες του τόπου. Επικίνδυνη στιγμή για το νησί μας. Το 699 ο διάδοχος του Ιουστινιανού του Β, Αψίμαρος Τιβέριος, επαναπατρίζει τους Κυπρίους και τον Αρχιεπίσκοπό τους στη νήσο. Αυτό μεταφράζεται, ότι η Κύπρος παραμένει εντός της αυτοκρατορικής επικράτειας και είναι προμαχώνας κατά των Αράβων. Την εποχή αυτή συμπράττουν οι Κύπριοι με τους εν Ατταλεία φρουρούντες Μαρδαΐτες και οι Άραβες δεν κατορθώνουν, κατά τον Κωνσταντίνο Σάθα,να «apple ÁÈÒÛˆÛÈÓ âó appleúˇˆ Ù Ó Ó ÛÙÂ Ó éùáó ó âó Ú ÙFË, ÚÈ Âå ÙÔ ÊÚÔ ÚÔ ÓÙ Ù ÙËÓ È ÂÚÈÒÙ Î ª Ú Ù, ÙáÓ ïappleô ˆÓ ì îûùôú ÌÂÙ âapple ÓˆÓ àó ÁÚ ÊÂÈ Ù àúè- ÛÙ» 10. È ˆ Óˆ ÎÚ Ù appleúôûù Ù Á Ô Â Ó ÙÔ ªÂÁ ÏÔÌ Ú- Ù Ú ª Ì ÓÙ Î È ÂÒÚÁÈÔ Î È ÂÍ ÈÚ Ùˆ ÙË ÂÔÙfiÎÔ. ÙÔ ÕÛÌ ÙÔ ÂÔÊ Ï ÎÙÔ È Ô ÌÂ, «^ μ ÛÈÏ \ Ï Í Ó ÚÔ \ ÏÂÍ Ó ÚÔappleÔÏ - ÙË öî ÌÂÓ Ì Ó ÁÂÔÚÙ Ó ÌÈÎÚ Ó Î È Ì Ó ÁÂÔÚÙ Ó Ì ÏËÓ öî ÌÂÓ Ì Ó Ù ôë ˆÚÎÔÜ Î È Ì Ó Ù ôë ª Ì. º ÚÙ ÌÔ ÙÔ ÎÔÓÙ ÚÈÓ ÌÔ appleô Ó ôë ÂÒÚÎË apple Óˆ, Ê ÚÙ ÌÔ ÙÔ Ì ÙÛÔ ÎÈÓ ÌÔ appleô Ó ôë ª Ì apple Óˆ». Το έτος 746 ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο Ε κατόρθωσε, με το στόλο των Κιβυρραιωτών Καραβισιάνων, να απελευθερώσει για ένα διάστημα την Κύπρο. Πιθανότατα τότε να εγκαταστάθηκαν «οι Λας των αρμάτων» (Λ. Μαχαιράς), δηλαδή οι αρματωλοί Ακρίτες και οι Μαρδαΐτες Ακρίτες στην Κύπρο. Το ότι στην Κύπρο έχουμε Ακρίτες νωρίς, οπωσδήποτε πριν το 10ο αιώνα, το αποδεικνύουν τα πολλά τοπωνύμια που βρήκαμε στο μεγάλο τοπωνυμικό της Κύπρου, που επιμελήθηκαν οι κύριοι Μενέλαος Χριστοδούλου και Κώστας Κωνσταντινίδης (Λευκωσία 1987). Σε ολόκληρη την Κύπρο απαντώνται 207 τοπωνύμια Βίκλα, Βίγλες, Βιγλάρι, ως τοποθεσίες, τις οποίες οι Ακρίτες διεύθυναν ως παρατηρητήρια και ταυτόχρονα ήταν τόποι μετάδοσης πληροφοριών με φωτιές και καπνούς. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε, ότι ήδη κατά τον 9ο αιώνα από την Κωνσταντινούπολη μέχρι την Ταρσό της Κιλικίας, απόσταση 2000 χλμ., υπήρχαν εκατοντάδες βίγλες, όπως τα έλεγαν τότε οι Βυζαντινοί, καμινοβίγλια, που μπορούσαν με τις φωτιές και τον καπνό να μεταδώσουν 12 διαφορετικά μηνύματα. Το σύστημα αυτό αντικατέστησε το 19ο αιώνα ο τηλέγραφος. Αυτό το σύστημα τηλεειδοποίησης μεταφέρεται λοιπόν και στο νησί μας με την εδώ έλευση των βυζαντινών στρατιωτικών ταγμάτων και κατάλοιπα τούτου είναι τα ως άνω πολυάριθμα σχετικά τοπωνύμια. Η στρατιωτική συνεργασία Ακριτών, Μαρδαϊτών της Κύπρου με τους Κιβυρραιώτες Καραβισιάνους της Αττάλειας στα δύσκολα χρόνια 8ου, 9ου και 10ου αιώνα ήταν για την Κύπρο σωτήρια. Οι Κύπριοι δεν έμειναν πρόσφυγες, παρέμειναν στον τόπο τους, έστω απειλούμενοι με αιχμαλωσία, λεηλασία της περιουσίας τους και θάνατο, από καιρό εις καιρό, από τις 25 συνολικά αραβικές επιδρομές που έγιναν κατά την περίοδο Η Κύπρος δεν γνώρισε Αραβοκρατία. Κράτησε τη γλώσσα της ελληνική και το κυριώτερο, την πίστη της Ορθόδοξη, όταν άλλοι Ρωμιοί της περιοχής μας γινόντουσαν είτε αραβόφωνοι, είτε Μουσουλμάνοι. Μια άλλη παράμετρος, που προέκυψε από την ως άνω ωφέλιμη συνεργασία Αττάλειας και Ακριτών Κύπρου, ήταν οι μετοικεσίες - αφίξεις Ρωμιών, Αρμενίων, Μαρωνιτών και άλλων προσφύγων από τα μέρη της καθ ημάς Ανατολής στην Κύπρο. Η Κύπρος την εποχή αυτή, όπως και στους αιώνες που θα ακολουθήσουν (11ος-12ος αι.), καθώς και κατά τη διάρκεια της Λατινοκρατίας, θεωρείται ασφαλέστερος τόπος διαμονής, λόγω της θάλασσας που την περιβάλλει, της πλειοψηφίας των Ρωμιών κατοίκων της και του Ελληνορθόδοξου πολιτισμού της. Η Εκκλησία σφυρηλατεί την πίστη και τη γλώσσα των Ρωμιών της Κύπρου και σταδιακά αφομοιώνει τους ποικίλους πληθυσμούς που φτάνουν στο νησί από τη Μικρασία, τη Συροπαλαιστίνη και Αλεξάνδρεια. Η τέλεση της Θείας Λειτουργίας στην κοινή Ελληνιστική γλώσσα και η θεσμική οργάνωση της αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Κύπρου, σε συνάφεια με τη λαϊκή ευσέβεια, διαφυλάττουν και παραδίδουν σε μας την Ορθόδοξη ταυτότητά μας. Το 1071 γίνεται η γνωστή μεγάλη μάχη του Μαντζικέρτ στη Μικρά Ασία και έχουμε ήττα του βυζαντινού αυτοκρατορικού στρατού από τους Σελτζούκους Τούρκους. Μέσα σε 10 χρόνια ανατολικές επαρχίες της Μικράς Ασίας και Βορείου Συρίας θα γεμίσουν από Τουρκομάνους, Κούρδους εποίκους (κατά το σύγχρονο κορυφαίο άγγλο ιστορικό Στήβεν Ράνσιμαν), και άλλες φυλές εποίκων της Ανατολίας και Μογγολίας. Η Κιλικία, η Κύπρος, η Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου δέχονται πρόσφυγες μοναχούς και λαϊκούς από τα μέρη της Καππαδοκίας και Βορείου Συρίας (Χρονικό Ματθαίου Εδέσσης). Εξάλλου, η σχέση Κύπρου, Καππαδοκίας και Πόντου διαφαίνεται μέσα από μελέτες γλωσσολογικές, που ξεκίνησαν, αλλά δυστυχώς δεν ολοκληρώθηκαν. Ο καθηγητής της γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Ανδρεώτης γράφει σχετικά: «Η Καππαδοκική έχει πολλά ποντιακά γλωσσικά στοιχεία και αρκετά Κυπριώτικα. Πολύ ενδιαφέρουσα και διαφωτιστική θα ήταν μία συγκριτική μελέτη των τριών ιδιωμάτων Κύπρου, Καππαδοκίας και Πόντου, για να καταδειχθεί πόσο στενή ήταν η επαφή και επικοινωνία των κατοίκων των μερών τούτων, κατά τους αρχαίους και μέσους χρόνους και κατά πόσον έγιναν μετατοπίσεις πληθυσμών, για τις οποίες μιλούν μεσαιωνικοί ιστορικοί και χρονογράφοι». 11 Για πολλούς ερευνητές (π.χ. Κυριάκος Χατζηϊωάννου), 12 τα Ακριτικά τραγούδια της Κύπρου είναι αποτέλεσμα μετοικεσίας, προσφυγιάς, από τή Νοτιοανατολική Μικρά Ασία και Βόρειο Συρία στην Κύπρο. Στη συνέχεια, τα τραγούδια αυτά τα παρέλαβαν οι ποιητάρηδες της Κύπρου και τους προσέδωσαν την Κυπριακή διάλεκτο, διατηρώντας όμως τα τοπωνύμια της (Συνέχεια στη σελ. 6)

6 6 ΖΩΔΙΑTIKA NEA (Συνέχεια από τη σελ. 5) Ανατολής, όπως Αφράτης (ο Ευφράτης), της Σύρας τα λαγκάδια, αλλού, «εκεί τον κατέφθασεν ο Διγενής Ακρίτας τον Σαρακηνόν εις την Συρίαν την πόρταν». Η πόρτα της Συρίας είναι οι Αμανικές Πύλες, που συνδέουν τη Συρία μέ την Κιλικία. Εκεί ήταν τα σύνορα της Ρωμιοσύνης με το Ισλάμ. Ο Μορφίτης καθηγητής και ακαδημαϊκός Νικόλαος Κονομής γράφει: «ο τόπος, πού ο Διγενής πολέμησε αυτούς τους εχθρούς, είναι τα στενά της Καππαδοκίας και Κιλικίας, και το επίθετό του Καππαδοκεύς, θυμίζει το αιώνιο πεδίο μαχών μεταξύ Αράβων και Βυζαντινών» 13. Κυριότερη πηγή των Ακριτικών τραγουδιών της Κύπρου είναι η βορειοδυτική Κύπρος. Αυτή δηλαδή η πλευρά της Κύπρου που βλέπει προς τη Μικρά Ασία. Τα αρχαιότερα, τα αρτιότερα και ποιητικότερα όλης της Ρωμιοσύνης είναι τα Ακριτικά τραγούδια της Κύπρου και, αμέσως μετά, της Κρήτης, της Καρπάθου, της Καππαδοκίας και του Πόντου. Μεταφορά ιερών λειψάνων στην Κύπρο Κατά το 10ο αιώνα (965) η Κύπρος επανεντάσσεται στη βυζαντινή επικράτεια, όπου και παραμένει μέχρι τό Ήδη, κατά την εποχή της εικονομαχίας (8ος/9ος αι.), έρχονται στην Κύπρο τα λείψανα των Οσίων Βαρνάβα και Ιλαρίωνος από την Καππαδοκία, οπόταν και κτίζεται ο αρχικός τους ναός στην Περιστερώνα, για να τα στεγάσει. Στα τέλη του 11ου αιώνα (μετά το 1071) γίνεται μετοικεσία προσφύγων στην Κύπρο, και τότε μεταφέρονται ιερά λείψανα αγίων και εικόνες στην Κύπρο. Αναφέρω ενδεικτικά τά λείψανα του μεγαλομάρτυρα Νικήτα από τη Μοψουεστία της Κιλικίας στο Νικήτα Μόρφου (τώρα στην ιερά Μονή Κύκκου). Προ του 10ου αιώνος φτάνουν τα λείψανα του Αγίου Μάμα από τη Μικρά Ασία στην Κύπρο. Και λέω προ του 10ου αιώνος, γιατί η σαρκοφάγος του Αγίου Μάμα τότε ενσωματώνεται στο βόρειο τοίχο του τρίτου ναού των μεσοβυζαντινών χρόνων. Η υπόθεση αυτή είναι υπό έρευνα ακόμη. Ο χρονογράφος της Κύπρου Λεόντιος Μαχαιράς (15ος αι.), περιγράφει την πτώση της Συρίας στους Σελτζούκους Μουσουλμάνους κατά το 13ο αι. και αναφέρεται στους πρόσφυγές της, που ήλθαν στην Κύπρο την εποχή εκείνη, καθώς και τη μεταφορά και την κατάθεση των λειψάνων των Αγίων Κυπριανού και Ιουστίνης στο Μένοικο, από Αντιοχειανούς πρόσφυγες. Όλα αυτά τα άγια λείψανα και η άφιξή τους στο φιλόξενο κόλπο της Θεομόρφου κρύβουν την άφιξη των Ρωμιών προσφύγων της καθ ημάς Ανατολής στη νήσο των Αγίων, την άφιξη των Χριστιανών προγόνων μας. Εκτός από τα τίμια λείψανα οι πρόσφυγες της Ανατολής έφεραν μαζί τους ήθη και έθιμα, ονόματα τόπων και προσώπων, φαγητά, χορούς και τραγούδια, ιστορίες και παραδόσεις. Σ αυτά συμπεριλαμβάνονται και τα Ακριτικά τραγούδια. Κάστρα και Μοναστήρια της βόρειας Κύπρου μετά τον 11ο αιώνα Παναγία Ελεούσα Ριζοκαρπάσου, Παναγία Περγαμηνιώτισσα Ακανθούς, Κάστρο της Κερύνειας με τον τετρακιόνιο Ναό του Αγίου Γεωργίου, Μονή Αχειροποιήτου Μανδηλίου στη Λάμπουσα Καραβά. Κάστρα του Πενταδακτύλου: Καντάρα, Βουφαβέντο, Άγιος Ιλαρίωνας. Καστρομονάστηρα: Παναγία της Καντάρας, Αντιφωνητής, Ιωάννης Χρυσόστομος (Κουτσοβέντης), Παναγιά Αψινθιώτισσα, Άγιος Ιλαρίωνας. Άγιος Γεώργιος Ρηγάτης: (σύμφωνα με αναφορά κυπριακού χειρογράφου σήμερα στο Παρίσι): Παρά τη Θεομόρφου Τα κάστρα του Οριάτη. Ακρίτες Άγιοι: Άγιος Γεώργιος, Άγιος Μάμας, Άγιος Δημήτριος, Άγιοι Θεόδωροι, Άγιος Νικήτας, Άγιοι Σέργιος καί Βάκχος, Άγιος Προκόπιος. Ανθρωπογεωγραφία της Θεο Μόρφου. Τοπωνύμια της ευρύτερης περιοχής Μόρφου: Καραβοστάσι, Νικήτας, Μετόχι Ξηροπόταμος, Εκκλησία Σεργίου καί Βάκχου, Άγιος Μάμας Μόρφου, πολλές εκκλησίες Αγίου Γεωργίου, Άγιος Γεώργιος Ρηγάτης, Καπούτι, Κορακίσσα Αλλαγία, Συριανοχώρι, Κορμακίτης, Μονή Τιμίου Προδρόμου του Ρύακος Αργάκι. Ακριτικά Τραγούδια: Άσμα του Θεοφυλάκτου, Άσμα του Αρμούρη, Κωνσταντά, Διγενή Ακρίτα. Βίος και πολιτεία Βασιλείου Διγενή Ακρίτα. Έπος του Διγενή Ακρίτα. π ƒ π Δ Δ π Δ ø ƒ Κατά τό Στυλιανό Αλεξίου, γράφτηκε τον 12ο αιώνα. Τά Ακριτικά τραγούδια είναι βεβαίως αρχαιότερα (2005). Henri Gregoire New York Χράτς Μπαρτακιάν (Αρμενία) Νικόλαος Κονομής, «Τα Ακριτικά τραγούδια στην Ευρώπη» ( 2003). Οι σχέσεις των Ακριτών με τους παλαιούς Μορφίτες. Τα ιδανικά και αξίες των Ακριτών και τα ιδανικά και αξίες των Μορφιτών. Η Σαρκοφάγος του Αγίου Μάμα Οι τέσσερις Ναοί του Αγίου Μάμα Μαρτύριο Μακρύδιακου 1750 Καρατόμησις Χριστοφόρου Ιεροδιακόνου 1821 Σημερινοί Ακρίτες: Ορθόδοξη Πίστη, Ελληνική Παιδεία καί γλώσσα, αγώνας για επιστροφή με βαθιά αυτογνωσία του πόθεν έρχομαι και που πηγαίνω. 1. Στυλιανού Αλεξίου, Βασίλειος Διγενής Ακρίτας, εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 2006, σελ Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσόστομου Παπαδόπουλου, Ιστορία Εκκλησίας Αντιοχείας, Εκδόσεις Πουρνάρα, Θεσσαλονίκη 2010, σε ό.π. 3. Hedwig Ludeke, «Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια Τα Ακριτικά», Ακαδημία Αθηνών, Αθήνα 1994, σελ ό.π. 5. «Ευρωπαϊκή Ακριτική Παράδοση: από τον Μεγαλέξαντρο στον Διγενή Ακρίτα. Επιστημονικές Συναντήσεις, », Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, σελ.30). 6. Εκδόσεις Αρκτίνος, «Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια» Τομ. Α, σελ Γεωργίου Αρνάκη Γεωργιάδη, Οι πρώτοι Οθωμανοί, εκδόσεις Αρχιπέλαγος, Αθήνα 2008, σελ Μητροπολίτου Πέργης Ευαγγέλου Γαλάνη, Η Πέργη της Παμφυλίας, εκδόσεις Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών, Θεσσαλονίκη 1983, σελ Κ.Ν. Σάθας, Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη, τομ. Β και τομ. ΣΤ, έν Βενετία 1873 και έν Παρισίοις Ν. Π. Ανδριώτη, Το Γλωσσικό ιδίωμα των Φαράσων. (Αυτό το βρίσκουμε στα εν διασπορά Α, Κυριάκου Χατζηϊωάννου), σελ Κυριάκου Χατζηϊωάννου, Τα εν διασπορά Α των ετών , Λευκωσία 1990, σελ «Ευρωπαϊκή Ακριτική Παράδοση: «από τον Μεγαλέξαντρο στον Διγενή Ακρίτα. Επιστημονικές Συναντήσεις, », Κέντρον Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, σελ.30). Aιμοδοσία εις μνήμη της φίλης του Συλλόγου Δρος Ρούλλας Σολομωνίδου. Με τον αδόκητο θάνατο της εκλεκτής φίλης του Συλλόγου Ρούλας Παναγιωτοπούλου/Σολομωνίδου, συζύγου του Δρος Χριστόφορου Σολομωνίδη, ο Σύλλογος προέβη στη διοργάνωση αιμοδοσίας στις 29 Νοεμβρίου Η προσέλευση ήταν αθρόα. Χωριανοί και φίλοι προσήλθαν συγκινημένοι, για να αποτίσουν φόρο τιμής στην εκλεκτή φίλη του Συλλόγου μας.

7 ΖΩΔΙΑTIKA NEA 7 «ΠΗΓΑΝ ΣΤΗΝ ΑΛΛΗ ΟΧΘΗ» Ο Σύλλογός μας εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στις οικογένειες των θανόντων ΑΓΓΕΛΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΛΩΜΟΝΙΔΟΥ Αποφοίτησε από το 5ο Γυμνάσιο Λεμεσού το 1975 και την ίδια χρονιά άρχισε τις σπουδές της στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Τελείωσε τις σπουδές της το 1981 και το 1982 άρχισε ειδικότητα στην ενδοκρινολογία. Το 1984 παντρεύτηκε με το Χριστόφορο Σολομωνίδη, επίσης απόφοιτο της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, ο οποίος είχε αρχίσει ειδικότητα στην Ορθοπαιδική. Από το 1989 άρχισε να εργάζεται στη Λεμεσό εξασκώντας το επάγγελμα της ιδιωτικά. Στις 12/10/2013 έφυγε αδόκητα από τη ζωή αφήνοντας πίσω το σύζυγο και τις δύο τις κόρες την Άντρεα και την Αιμιλία. ΑΓΓΕΛΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ Απεβίωσε την 1η Νοεμβρίου 2013 ο Θωμάς Ευσταθίου σε ηλικία 78 χρονών. Καταγόταν από το χωριό Αγρός. Παντρεύτηκε την Ευανθία Ιωάννου- Χατζηνικολάου (Γελάση) από την Κ. Ζώδια και απέκτησαν τέσσερα παιδιά. Κατοικούσαν στη Λευκωσία και πριν από τρία χρόνια μετακόμισαν στη Λακατάμεια. Ο Θωμάς ήταν ιδιοκτήτης μεγάλου παντοπωλείου στην οδό Θεμιστοκλή Δέρβη στη Λευκωσία. Νεκρολούλουδα Πατέρα μας, όσο και αν είμαστε προετοιμασμένοι να δεχθούμε το θάνατο, τελικά ο θάνατός σου μας βρήκε απροετοίμαστους και ο χωρισμός πονάει. Μόνη μας παρηγοριά ο Χριστός και η Παναγία, στο όνομα των οποίων εσύ προσευχόσουν μέχρι την τελευταία στιγμή. Πάλεψες πολύ τον τελευταίο καιρό, πονούσες, αλλά δεν παραπονιόσουν. Κακός λόγος ποτέ δε βγήκε από το στόμα σου, παρά μόνο έλεγες ευχές και προσευχές. Αγωνιστής όμως ήσουν πάντα. Από τα δεκατρία σου χρόνια έφυγες από το χωριό σου, τον Αγρό, για να αναζητήσεις ένα καλύτερο μέλλον και μπήκες από μικρός στη βιοπάλη δουλεύοντας από τα βαθιά χαράματα μέχρι το βράδυ. Μόνος σου χωρίς βοήθεια, με πείσμα, επιμονή, πολλή δουλειά και πίστη τα κατάφερες! Έγινες καταστηματάρχης, αλλά και καλός σύζυγος και πατέρας τεσσάρων παιδιών. Με τη γλυκιά σου Ευανθία, πάντα μαζί στα δύσκολα και στα εύκολα, πέτυχες να πραγματοποιήσεις τα όνειρά σου, που ήταν απλά, ανθρώπινα και αληθινά. Ευτύχησες να μεγαλώσεις, να μορφώσεις, να παντρέψεις τα παιδιά σου και να αποκτήσεις δώδεκα εγγόνια. Χαιρόσουν με το μεγάλωμά τους και καμάρωνες με τις επιτυχίες τους. Ήσουν αληθινός άνθρωπος, ήρωας της ζωής, πάντα έτοιμος να βοηθήσεις αυτούς που είχαν ανάγκη. Και όσοι σε γνώρισαν, έχουν έναν καλό λόγο για σένα και θα θυμούνται πάντα το γελαστό σου πρόσωπο. Η μνήμη σου, πατέρα, θα μείνει αιώνια μέσα από τις συμβουλές που μας έδινες από τον καιρό που ήμαστε μικρά παιδιά στην αγκαλιά σου, τις ευχές που έδινες σε κάθε περίσταση και στο χαμόγελο, που δεν έσβησε από τα χείλη σου. Μακάρι Ο ΘΕΟΣ να σε αναπαύσει εν σκηναίς δικαίων. Αιωνία σου η ΜΝΗΜΗ! ΑΓΓΕΛΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΣΟΛΩΜΟΝΙΔΗ Ήσουν άτομο χαμηλών τόνων. Σου άρεσε αθόρυβα να προσφέρεις. Σου άρεσε να μας εκπλήττεις όλους μας με ωραία πράγματα, να επισκέπτεσαι αρρώστους, να κάνεις συντροφιά σε ηλικιωμένους, να πηγαίνεις στις κηδείες, να μην ξεχνάς τους χωριανούς σου και να τους γυρεύεις στα καφενεία του Μουττάλου, όταν ερχόσουν στην Πάφο. Αθόρυβα πέρασες και τα προβλήματα με την υγεία σου τα τελευταία χρόνια. Μέσα από την αγάπη και τη φροντίδα μας τα ξεπέρασες και λίγες μέρες πριν μας φύγεις ήσουν «τέλειος», όπως μας είπε η γιατρός σου. Το ίδιο αθόρυβα μας έφυγες. Ξεγλίστρισες μέσα από τον κλοιό της αγάπης μας και πέταξες για την Άνω Ιερουσαλήμ εκείνο το Σάββατο, τη μέρα της γιορτής σου, βαδίζοντας για την εκκλησία φωτεινός και χαρούμενος. Ήσουν τόσο βιαστικός εκείνο το πρωΐ. Σε έλουσε και σε έντυσε με αγάπη η ταπεινή σύντροφος της ζωής σου και βαδίζατε πλάι πλάι. Ύστερα, σε μια στιγμή μέσα, λύγισες στο δρόμο. Χωρίς ίχνος πόνου ή αγωνίας φτερούγισες αθόρυβα. Αθόρυβα, όπως έζησες, πατέρα μου, μας άφησες. Κι εγώ σε κλαίω, γιατί δεν ήμουν εκεί να σε κρατώ αγκαλιά, να σε αρπάξω να μη μου φύγεις, να σε κρατήσω ακόμα λίγο. Έφυγες και σου κράτησα μυστικό ότι 48 μέρες πριν πέταξε για τον ουρανό, τόσο απρόσμενα, ένας λευκός άγγελος, που τόσο αγαπούσες. Ένας άγγελος αγάπης, φροντίδας και καλοσύνης, που άφησε πίσω της ένα απύθμενο κενό στις ψυχές μας και στις ζωές μας. Συγνώμη που σου το έκρυψα. Περίμενα την κατάλληλη στιγμή να σου το πω σιγά σιγά και να απορροφήσω τους κραδασμούς της ψυχής σου σε τέτοιο πικρό μαντάτο. ώρα πια δεν υπάρχουν μυστικά εκεί που βρίσκεσαι, ούτε μπορώ να σου κρύψω κάτι ξανά, γιατί όλα τα βλέπεις από άλλη διάσταση πια. Μου λείπει όμως τόσο το γαλάζιο σου βλέμμα. Μου λείπει η αγάπη σου, μου λείπει η εμπιστοσύνη που μου έδειχνες τόσο που ένιωθα τα τελευταία χρόνια ότι εγώ ήμουν η μητέρα και εσύ το παιδί μου. Η πιο παρήγορη κουβέντα ήταν εκείνη του πατέρα Νεόφυτου μπροστά στον τάφο σου. «Μην κοιτάς τον τάφο σαν τέλος. Είναι η πύλη της άλλης Ζωής. Της Αληθινής.» Καλό σου ταξίδι, λοιπόν, για την άλλη Ζωή, την Αληθινή. Καλή συντροφιά με τους αγαπημένους μας εκεί πάνω. ƒ ºπ π Δπ ªπ ø π Δø π ƒàδπ À À Την Τρίτη 17 Σεπτεμβρίου 2013 πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική συνέλευση του ομίλου μας στο καφεστιατόριο pralina στη Λευκωσία. Ο χώρος παραχωρήθηκε δωρεάν από τον Δημήτρη Χ Αργυρού, Ζωδιάτη και ιδρυτικό μέλος του ομίλου μας ο οποίος στο τέλος της Συνέλευσης κέρασε όλους τους παρευρισκομένους διάφορα ποτά και εδέσματα. Ο Γ. Γραμματέας του Ομίλου μας Δημήτρης Κάττος ανέλυσε τους σκοπούς της ίδρυσης μας που είναι η μελέτη, προώθηση, ανάπτυξη και προβολή του λαϊκού πολιτισμού της Ζώδιας και διοργάνωση ποικίλων καλλιτεχνικών και άλλων εκδηλώσεων που στόχον θα έχουν την επιστροφή μας στη Ζώδια. Στη συνέχεια ο Πρόεδρος του Συλλόγου Ανδρέας Τοούλας είπε τα ακόλουθα: Aγαπητοί φίλοι, Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στην πρώτη συγκέντρωση του Λαογραφικού και Αθλητικού Ομίλου Ζωδιατών, που γίνεται εδώ στο καφεστιατόριο Pralina. O χώρος παραχωρήθηκε δωρεάν από το Δημήτρη Χ Αργυρού, Ζωδιάτη και ιδρυτικό μέλος του ομίλου μας. Τον ευχαριστούμε θερμά. Τούτη η συγκέντρωση είναι το πρώτο καλωσόρισμα και συνάμα η αρχή να δυναμώσουμε τη φωνή των Ζωδιατών στην πικρή προσφυγιά. Η δημιουργία του Λαογραφικού και Αθλητικού Ομίλου Ζωδιατών έχει σκοπό να δυναμώσει τη φωνή του Ζωδιάτη πρόσφυγα. Μέσα από ποικίλες πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις θα προσπαθήσουμε να διατηρήσουμε άσβεστη τη Ζωδιάτικη συνείδηση και ύπαρξη κρατώντας ψηλά το φρόνημα και άσβεστο τον πόθο για επιστροφή στη γη μας, τη γη των πατέρων μας, στην εύφορη γη των νόστιμων καρπουζιών και πεπονιών, των πορτοκαλιών και μανταρινιών, των πατατών και των καρότων, της αρτυσιάς και του λιναριού, των πρόσχαρων φιλικών και ευτυχισμένων (Συνέχεια στη σελίδα 8) ΑΓΓΕΛΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ ΤΟΥ Δρ ΧΡHΣΤΟY ΑΝΑΣΤΑΣΗ Απεβίωσε στις και ετάφη την Τετάρτη στην Τίμη Πάφου ο Δρ Χρήστος Αναστάση Γενικός Χειρούργος στό Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας νικημένος από την επάρατη νόσο. Έδειχνε πάντα ενδιαφέρον για οτιδήποτε αφορούσε τις δραστηριότητες του Ομίλου μας όσο και για το αγαπημένο μας χωριό. Υπήρξε ένα από τά ιδρυτικά μέλη του Συλλόγου μας. Στη ζωή του ήταν πάντα άριστος τόσο στα ακαδημαϊκά του καθήκοντα όσο και στα επαγγελματικά και στις ανθρώπινες του σχέσεις. Το κενό που άφησε είναι δυσαναπλήρωτο.

8 8 ΖΩΔΙΑTIKA NEA (Συνέχεια από τη σελίδα 7) ƒ º π π Δ π ª π ø π Δ ø π ƒàδπ À À ανθρώπων του τόπου που ανήκει μόνο σε μας και δε χωρεί ξένους κουβαλητούς. Τελειώνοντας σας καλωσορίζω ακόμα μια φορά στη συγκέντρωση του Λαογραφικού και Αθλητικού Ομίλου Ζωδιατών και εύχομαι κάθε καλό σε εσάς και στις οικογένειές σας. Σας εύχομαι επίσης δύναμη για να απελευθερώσουμε τα σκλαβωμένα εδάφη μας σύντομα που η Τουρκία σύμφωνα με το νόμο της σποράς και του θερισμού θα θερίσει ότι ακριβώς έσπειρε και θα διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη. Τότε θα επιστρέψουμε στις πατρογονικές μας εστίες, θα κτυπήσουμε ξανά τις καμπάνες των εκκλησιών μας και αδελφωμένοι θα εργαστούμε με ζήλο για την ανοικοδόμηση της Ζώδιας μας, κτίζοντας ταυτόχρονα ένα μεγαλοπρεπές μέγαρο για το Λαογραφικό και Αθλητικό Όμιλο Ζωδιατών που θα είναι κέντρο ανθρωπιάς, αλτρουισμού και αδελφικής αγάπης. Απόδοση τιμής από τον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων κ. Γιαννάκη Λ. Ομήρου στον αθλητή κ. Ανδρέα Χατζηβασιλείου Τρίτη, 26 Νοεμβρίου π.μ. Γραφείο Προέδρου Βουλής των Αντιπροσώπων Αγαπητοί συνάδελφοι, Αγαπητοί φίλοι, Το χρέος του ελάχιστου φόρου τιμής που οφείλουμε ως νομοθετική εξουσία και ως πολιτεία ευρύτερα να αποδώσουμε σε έναν άνθρωπο που τίμησε και καλλιέργησε στη χώρα μας, αλλά και σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, μια από τις αρχαιότερες και πιο φωτεινές αξίες για τον άνθρωπο, τον αθλητισμό, είναι ο σκοπός της σημερινής εκδήλωσης. Ο Ανδρέας Χατζηβασιλείου, πρόσφυγας από τη Ζώδια, διακρίθηκε από νεαρή ηλικία στον αθλητισμό, διαμορφώνοντας μια εξαιρετικά πολύπλευρη αθλητική προσωπικότητα, καθώς διέπρεψε σε πάρα πολλά αθλήματα και μάλιστα αρκετά διαφορετικά μεταξύ τους. Οι παγκύπριες και πανελλήνιες διακρίσεις του δεν αφορούσαν μόνο το άλμα εις ύψος, αλλά και τη δισκοβολία, ενώ υπήρξε πρωταθλητής και στην επιτραπέζια αντισφαίριση, αλλά και στην ξιφασκία. Την ίδια στιγμή ως αθλητής του ΓΣΠ ήταν πρώτος στα δύσκολα αγωνίσματα του πεντάθλου και του δεκάθλου. Ακόμα, ενώ κατείχε την πρώτη παγκύπρια επίδοση στο δρόμο διακοσίων μέτρων μετ εμποδίων, διακρινόταν και στον ακοντισμό. Μεγαλώνοντας δεν εγκατέλειψε τον αθλητισμό, αλλά έσπευσε να τον υπηρετήσει από πολλές άλλες θέσεις. Εργάστηκε ως προπονητής καλαθόσφαιρας, υπήρξε ο αρχηγός πολλών κυπριακών αθλητικών αποστολών, διετέλεσε έφορος του Κυπριακού Ολυμπιακού Μουσείου, μέλος του ΚΟΑ και του ΓΣΠ και ήταν ο πρώτος γενικός γραμματέας της Κυπριακής Ολυμπιακής Επιτροπής. Προσφέροντας ακούραστα σε τούτο, εφ ω προφανώς ετάχθη, εξέδωσε πρόσφατα την τετράτομη έκδοση Ιστορία του Κυπριακού Αθλητισμού, η οποία μελετά το θέμα από την αρχαιότητα μέχρι το Ο κόπος και ο χρόνος που απαιτεί μια τέτοια εργασία δεν στάθηκαν εμπόδιο για τον Ανδρέα Χατζηβασιλείου, ο οποίος, υπηρετώντας ανέκαθεν το ευ αγωνίζεσθαι, επιδεικνύει και επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά, και με την ιδιότητα του συγγραφέα, το ήθος το οποίο μοναδικά διακρίνει κάθε αγνό αθλητή, κάθε πραγματικό αγωνιστή. Η Ιστορία του Κυπριακού Αθλητισμού του Ανδρέα Χατζηβασιλείου αποτελεί μνημειώδες συγγραφικό έργο ανεκτίμητης αξίας, για το οποίο του οφείλουμε τιμή και ευγνωμοσύνη. Σήμερα, που ο τόπος μας περνά μία από τις δυσκολότερες περιόδους της σύγχρονης ιστορίας του, η ανάγκη μας για τέτοια ακριβώς αληθινά πρότυπα είναι μεγαλύτερη. Αγαπητέ μας Ανδρέα, σε ευχαριστούμε! ΣΟΛΩΝ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ & ΥΙΟΙ ΛΤΔ Εκ Κ. Ζώδιας ΕΡΓΟΛΑΒΟΙ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ ΤΗΛ.: , Αντρέα Αβρααμίδη Λατσιά 1 5 Ô Ì Ú Ë , Ï Ï Ô ı È Ô Ó ΔÔ. ºÚ, ÚÔ ÚÔ «Ï. ªfiÚÊÔ» ΣΤΙΣ 15 του Νιόβρη 1983 η Άγκυρα και το σύνολο των εγκάθετων φερεφώνων της στα κατεχόμενα, ανακήρυξαν με αλαλαγμούς το δικό τους ψευδοκράτος προκαλώντας την παγκόσμια κοινωνία. (θυμάστε άραγε τις σκηνές). Έκτοτε η από μέρους της μέχρι πρότινος κυπριακής ηγεσίας ολιγωρία και ανοχή, καθώς και η ως έχει ήδη αποκαλυφθεί συνέργία της με τα όλα όσα ακολούθησαν, αλλά και ο μόνιμος δισταγμός στο ν αντιπαραταχθούμε έργοις στον εισβολέα, έχουν ήδη προσδώσει στο καθεστώς αυτό μια μεγάλη άνεση νομιμοποιημένης δράσης παντού. Ο δε διαρκής-έκτοτε-συνμαγελασμός με τους πρωτεργάτες, ή τους νεότουρκους συνεχιστές της απόσχισης, ή οι πονηρές επαναπροσεγγίσεις (μέχρι δουλοπρεπώς αηδίας), με τους δράστες και τα παράγωγά τους, έχουν οδηγήσει το δημιούργημα αυτό στα επικίνδυνα πρόθυρα αποδοχής του σαν μιας συγκροτημένης οντότητας ψευδοπαράνομης που θα νομιμοποιηθεί στα πλαίσια μιας χρηματοδοτούμενης διευθέτησης (και μήπως δεν έχει γίνει πλέον και διεθνώς ανεχτό και χρηματοδοτούμενο;) Για την πανεθνική αυτή κατάντια μας υπάρχουν δράστες, συνένοχοι, δολιοφθορείς. Υπάρχουν οι μηδίζοντες νεοελληνοτουρκίζοντες και οι πολιτικάντηδες που έχουν ήδη εγκαταλείψει το όραμα της ελευθερίας και της επιστροφής. Υπάρχουν ακόμα και οι έμποροι του είδους που στα ράφια τους πουλάνε και τη ψυχή τους, σ αντάλλαγμα των αργυρίων του «ΟΗΕ και άλλων». Και για την Ιστορία: Ήδη από την επομένη του 1974 ενομιμοποιείτο με χίλια άλλοθι και πραγματοκοπίες κάθε μελλοντική ή επόμενη τουρκική επικυριαρχική επέμβαση στην Κύπρο. Ενώ πολλές φορές-και μέχρι πρότινος-συγκατανεύαμε, προφανώς στην συνίδρυση ενός πρωτοφανόυς μορφής πολύμορφου ρατσισμού αντάξιου της δουλοφροσύνης και τμημάτων του λαού που έχουν διαγράψει ακόμα και τα βασικότερα δικαιώματα τους, ελέω και της προπέτειας και της καθοδήγησης του έθνους των Ιμίων και των Στροβιλίων. Οι εκτροπές-θέλω να πω-από το όραμα της απελευθέρωσης, έχουν σχεδόν μετατραπεί σε επίσημη σκέψη και δράση. Οι δε σοφοί κομματάρχες του ψευδορεαλισμού και του μινιμαλισμού, πλειοδοτούν καθημερινά στην απάθεια και στον επετειακισμό. Αλλ όμως... Αν ο ελληνισμός δεν καταφέρει να απαλλαγεί από την εθνική του υπνηλία, οι διάφοροι επετειακοί κορακισμοί και οι ταπεινωτικές πραγματικοπίες του θα εδραιώσουν και την επιβεβαίωση της υποψίας ότι δεν σημαίνουν τίποτε άλλο πια παρά ένα εθνικό θεατρινισμό, μέσω του οποίου μάταια επιδιώκεται η απαλλάγη μας από την προϊούσαν ευτέλεια και τις ιστορικές ευθύνες μας. Διότι, ο εχθρός είναι ακόμα εδώ, αλλά και επειδή οι υλακές περί ψευδο... (με τα οποία σχεδόν όλοι συνεγαλάζονται και τα οποία χρηματοδοτούν, μηδέ της Ευρ. Ένωσης εξαιρούμενης) ούτε χρησιμεύουν, ούτε έπεισαν, ούτε και πείθουν. Συνεπώς... Η ανάγκη της επανατοποθέτησης θέσεων, για απαλλαγή από το μίασμα της κατοχής, του εποικισμού και των παραγώγων τους, αποτελεί ψήγμα ελπίδας δικαίωσης, αφού πρώτα θα έχουμε παραδεχτεί πως βρισκόμκαστε αντιμέτωποι με μια κτηνώδη και μοχθηρή μηχανή στην οποία θα πρέπει ν αντισταθούμε εν κινδύνω όντες. Σημ: Ιαχήματα (βοές αντίστασης) και όχι ιάλεμοι (μοιρολόγια) είναι που ταιριάζουν στους πολίτες της Κύπρου. Διότι δεν είμαστε ιερεία (για στροφή) Και τόχουμε αποδείξει.

9 ΖΩΔΙΑTIKA NEA 9 Λογοδοσία του Προέδρου του Δ.Σ. της Παγκοινοτικής Κίνησης Ζώδιας Κώστα Χατζηγιάννη στο 27ο Ετήσιο Συνέδριο Ζωδιατών Πέρασαν 39 χρόνια από τότε που τα τουρκικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Κύπρο το 1974 και μας έδιωξαν από τα σπίτια και τις περιουσίες μας. Εμείς αναμένουμε την ημέρα εκείνη που θα τελεσφορήσουν οι αγώνες μας και θα επιστρέψουμε στα σπίτια και τις περιουσίες μας σε μια ελεύθερη Ζώδια, απαλλαγμένη από τα τούρκικα κατοχικά στρατεύματα και τους εποίκους. Μέσα στα πλαίσια αυτά οργανώνουμε σήμερα το 27ο ετήσιο συνέδριο της Παγκοινοτικής Κίνησης Ζώδιας, του υπερκομματικού αυτού Ζωδιάτικου σωματείου που ιδρύσαμε στην προσφυγιά το 1986 και με βάση το καταστατικό, σκοποί της είναι η ανεπιφύλακτη και με κάθε τρόπο ενίσχυση του αγώνα για απελευθέρωση των κατεχομένων εδαφών από τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής. Η επιστροφή όλων των προσφύγων στα σπίτια μας κάτω από συνθήκες ασφαλείας, ελευθερίας, διατήρηση της μνήμης της Κάτω και Πάνω Ζώδιας και η καλλιέργεια πνεύματος φιλικών δεσμών μεταξύ των Ζωδιατών και η συνεχής ενδυνάμωση της θέλησης για αγώνα και επιστροφή στις πατρογονικές εστίες. Παράλληλα προάγονται διάφοροι σκοποί (εθνικοί, θρησκευτικοί, πολιτιστικοί, ανθρωπιστικοί, κοινωνικοί κλπ) που συντηρούν τη μνήμη της κατεχόμενης Ζώδιας μας. Από την ίδρυσή της η Παγκοινοτική Κίνησή μας συνέχισε να είναι ο συνδετικός κρίκος των Ζωδιάτικων Συλλόγων και γενικά όλων των συγχωριανών μας που βρίσκονται μετά την τούρκικη βάρβαρη εισβολή, σκορπισμένοι σε διάφορες κοινότητες της ελεύθερης Κύπρου και το εξωτερικό. Μέσα από διάφορες δραστηριότητες καλλιεργείται πνεύμα συνεργασίας και αγωνιστικότητας που πιστεύουμε ότι, παρά τις αντιξοότητες, δυναμώνει συνεχώς και αναμένουμε καρτερικά την ημέρα της επιστροφής σε μια ελεύθερη Ζώδια. Εκεί σε μια ελεύθερη Ζώδια θα κάνουμε, ως Παγκοινοτική Κίνηση Ζώδιας, όπως προνοεί το Καταστατικό μας, το τελευταίο πανηγυρικό Συνέδριό μας και εκεί ελεύθεροι στα σπίτια και τις περιουσίες μας θα συνεχίσουμε το μόχθο των προγόνων μας στα μποστάνια, στα χωράφια και τα περιβόλια μας και θα δραστηριοποιηθούμε στους Συλλόγους και Σωματεία μας όπως τα είχαμε στη Ζώδια πριν το Οι διάφορες εκδηλώσεις και δραστηριότητες της περασμένης χρονιάς συνοψίζονται ως εξής: 1. Υποστηρίξαμε ποικιλότροπα τις δραστηριότητες των δύο Ζωδιάτικων Συλλόγων μας που λειτουργούν στην προσφυγιά (χορούς, συνεστιάσεις, μνημόσυνα): - το Σύλλογο Αποφοίτων Ανωτέρων Σχολών Ζώδιας, που λειτουργεί στη Λευκωσία και Από την εκδήλωση στο Ολυμπιακό Μέγαρο στην οποία τιμήθηκε ο Ανδρέας Χατζηβασιλείου - τον Εθνικό Σύλλογο Ζώδιας «Νικόλαος Π. Γιάγκου»,που δραστηριοποιείται στη Λεμεσό. 2. Την περασμένη χρονιά οργανώθηκαν διάφορες εκδηλώσεις ανάμεσα στις οποίες και οι ακόλουθες: Εσπερινός των Ζωδιατών στις 13 Σεπτεμβρίου 2013, με την ευκαιρία της γιορτής του Τιμίου Σταυρού, στην εκκλησία του Σωτήρος της Ανθούπολης στον οποίο χοροστάτησε και κήρυξε ο Μητροπολίτης Μόρφου κ.κ. Νεόφυτος. Την Πέμπτη 7 Νοεμβρίου, 2013 οι Ζωδιάτες σε συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Μόρφου, με την ευκαιρία της γιορτής του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, που πριν την τούρκικη εισβολή του 1974 εγίνετο μεγάλο πανηγύρι στην Πάνω Ζώδια, οργάνωσαν το καθιερωμένο Ζωδιάτικο πανηγύρι και Εσπερινό στον Ιερό Ναό Αγίου Αυξιβίου στον Αστρομερίτη. Μετά τον εσπερινό ακολούθησε δεξίωση που οργάνωσε το Κοινοτικό Συμβούλιο Πάνω Ζώδιας στην αίθουσα εκδηλώσεων της εκκλησίας, όπου οι Ζωδιάτες είχαν την ευκαιρία να συσφίξουν ακόμη περισσότερο τις σχέσεις τους. Στις 2 Απριλίου, 2013, αντιπροσωπεία μας είχε συνάντηση με το Ζωδιάτη Υπουργό Υγείας Δρ. Πέτρο Πετρίδη ο οποίος μας δήλωσε την ολόπλευρη συμπαράσταση του στους συγχωριανούς του Ζωδιάτες και τόνισε ότι θα συνεχίσει με κάθε τρόπο να συμπαρίσταται στον αγώνα για επιστροφή σε μια ελεύθερη Ζώδια. Ζωδιάτικη Εκδήλωση στο Ολυμπιακό Μέγαρο κατά την οποία τιμήθηκε ο Ανδρέας Χατζηβασιλείου: Η Παγκοινοτική Κίνηση Ζώδιας και η Κυπριακή Ολυμπιακή Επιτροπή τίμησαν τον Ζωδιάτη αθλητή του πνεύματος και της ψυχής, τον άνθρωπο και εκπαιδευτικό Ανδρέα Χατζηβασιλείου, στην εκδήλωση που διοργάνωσαν στο Ολυμπιακό Μέγαρο, στις 18 Οκτωβρίου, 2013 υπό τον τίτλο «Ένας Ύμνος στο Ολυμπιακό Ιδεώδες, μέσα από το έργο του Ανδρέα Χατζηβασιλείου». Παρόντες εκπρόσωποι της Θρησκευτικής, Πολιτικής και Αθλητικής ηγεσίας του τόπου. 3. Αίτημα των Ζωδιατών για ανακήρυξη της Ζώδιας σε Δήμο: Το θέμα αυτό παρακολουθείται τακτικά και έγιναν διάφορα διαβήματα για να επιτευχθεί ο στόχος για ανακήρυξη της Ζώδιας σε Δήμο. Ανάμεσα στα διαβήματα ήσαν, οι διάφορες επαφές μετά την αποστολή του ψηφίσματος του Συνεδρίου μας του 2012, ανάμεσα στις οποίες επαφές με τους υποψήφιους για την προεδρία της Δημοκρατίας. Αγαπητοί Συγχωριανοί, Για 39 χρόνια είμαστε μακριά από τη Ζώδια μας και τα σπίτια και τις περιουσίες μας. Εχουμε συναίσθηση του ιερού καθήκοντος μας και την υποχρέωσή μας να συνεχίσουμε τον αγώνα για ελευθερία και δικαίωση. Ως Ζωδιάτες θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για δικαίωση και επιστροφή στη Ζώδια μας και ως Παγκοινοτική Κίνηση Ζώδιας θα μεθοδεύσουμε και άλλες μορφές αγώνα για να πετύχουμε τον στόχο μας - το στόχο της επιτροφής σε μια ελεύθερη Ζώδια στα πλαίσια μιας λύσης που να είναι σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και να συνάδει με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, στην οποία η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέλος. Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε και να προβάλλουμε ποικιλότροπα την οργάνωση Ζωδιάτικων μεθοδευμένων εκδηλώσεων των Συλλόγων μας και των Κοινοτικών Συμβουλίων της Ζώδιας που να καλλιεργούν αγωνιστικό πνεύμα και διάθεση για δραστηριότητες που να στοχεύουν στη διατήρηση δεσμών μεταξύ των Ζωδιατών και τη μνήμη της Ζώδιας μας και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ανάληψη πρωτοβουλιών για διοργάνωση και άλλων μορφών αγώνα με στόχο να ρίξουμε το τείχος που χωρίζει σήμερα με τη βία των όπλων την Κύπρο μας. Θα συνεχίσουμε να ελπίζουμε, να μην ξεχνούμε, ότι θα δούμε καλύτερες μέρες και ότι σύντομα θα επανεγκατασταθούμε σε μια ελεύθερη Ζώδια, απαλλαγμένη από τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής και τους εποίκους, όπου θα ξανακτίσουμε τα σπίτια μας και θα ξαναφυτέψουμε τα μποστάνια και τα περιβόλια μας που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας και που από το 1974 παράνομα καρπούνται ξενόφερτοι Τουρκαλλάδες. Ευχαριστώ.

10 10 ΖΩΔΙΑTIKA NEA Το Βασιλούϊν της Τζιυρκακούς έμεινεν που μιτσίν πεντάρφανον τζιαι, που τότες,έζιεν με την γιαγιάν του την Φωτούν. Η φτωσιή η Φωτού, με μάλια είσιεν με ριάλλια. Τωρά που εγέρασεν εν τα κατάφερνεν με να ξενοδουλεύκει. Τζιαι τωρά που μιάλωσεν κάπως τζιαι το Βασιλούϊν, επήεν μισταρκός στον Αυξέντην, που ήταν μακρινός συγγενής του. Ο Αυξέντης ήτουν καλός άδρωπος τζιαι μαλαχτός, μα η δεύτερη γεναίκα του, η Αντριανού, ήτουν περίτου τζιαι που μητρυιάν, για το φτωχόν το Βασιλούιν. Η Αντριανού είσιεν τόσον αρρωστημένην αγάπην για τα παιθκιά της, τον Γιαννήν, τον Στασήν, την Μαρουλλούν, που έκαμνέν σε να διερωτάσαι. Τωρά εν τα μωρά της π αγαπά, όξα τον εαυτόν της περίτου. Τζ όταν πρόπερσι ήρτεν ο αρφός της ο Ηλίας που την Αμερικήν τζι έφερεν μαζί του μιαν αρπαχτικήν τζι έφκαλεν τους τζιαι φωτογραφίες, έφκαλεν τζιαι μιαν το Βασιλούιν, όπως εδούλευκεν ποτζιεί στα κτηνά. Ούλλες έβαλεν τες ποτζιεί τζιαι ποδά, μα τζιείνην με το Βασιλούιν, έχωσεν την που κάτω στο κρεββάτιν της. Μάταια ο Αυξέντης επέμενεν να την βάλουν τζιαι τζιείνην, να δώκουν λλίην χαράν στο ορφανόν, μα πού η Ανδριανού έτσι πράμαν. Ήτουν ψιλά γράμματα για λλόου της. Τα γυιούθκια της τζι η Μαρουλλού της ήταν ούλλος ο κόσμος. Έναν κουτσιίν αγάπην αρκοντιτζιήν τούτες τες ημέρες των γιορτών, έν έμεινεν τζιαι για τούτον τ αρφανόν. Λλίην αγάπην, όϊ πολλά πράματα. Μα ούτε τούτον το λλίον έν είσιεν τζι ας ήταν Πρωτοχρονιά σήμερα. Έτσι ανήμερα της Πρωτοχρονιάς, το Βασιλούϊν, μιαν τζιαι ήταν γιορτάρης, έθελεν να ήταν με την γιαγιάν του. Η Αντριανού όμως έσιει μέρες που του το κοψεν, πριχού να φκάλει κουβένταν. - Άκου να σου πω Βασίλη, Πρωτοχρονιάν μεν μου σαστείς να πάεις στην γιαγιάν σου, γιατί εν νάρτει η ανηψιά μου η Φροσού που την χώραν τζιαι θέλω σε δαμαί να τανάς. - Μα θκειά Αντριανού, είμαι τζιαι γιορτάρης, εξάλλου έσιεις την Μαρουλλούν τζιαι Εγύρισεν τζι είδεν τον μόνον η Αντριανού ή μάλλον αγριοείδεν τον τζι έμεινεν ως τζιαμαί. - Καλά έν να μείνω θκειά Αντριανού. Ως τζιαι την νύχταν της παραμονής, που βάλαν πάνω στο τραπέζιν το τσεστούιν με το σιτάριν, την πίτταν Άη Βασίλη με τον ζυμαρένον σταυρόν, με το ποτήριν το κρασίν δίπλα τζιαι τα τσεντούθκια τα όφκερα, όπως ήτουν το έθιμον του χωρκού, επήεν τζιαι το Βαιλούϊν. Πουντζίν ο καημένος έν είσιεν τζι έβαλεν το μαντηλούιν του διπλωμένον δίπλα που τα τσεντούθκια των παιθκιών της Αντριανούς. Είντα τά θελεν. Επήρεν του τον καμόν η Αντριανού. - Έν εν πράμαν το μαντηλούιν Βασίλη. Εν τσεντούθκια που βάλλουν. - Μα θκειά Αντριανού, εν έχω έτσι πράμαν. Χωρίς να μιλήσει εσυνέχισεν την δουλειάν, ώσπου τζι έφυεν η Αντριανού που τζιαμαί τζι έβαλεν το μαντηλούιν του που κάτω που το τραπέζιν. Που τες αφκάες της Πρωτοχρονιάς εμάσιετουν ο καημένος τζι ετάναν της Αντριανούς ως το μεσομέριν. Με εκκλησιάν τον άηκεν να πάει, με τίποτε. «Έλα Βασίλη καθάρισε τες πατάτες να κάμουμεν τον καουρμάν» «Βάλε το ρίφιν να το τηανίσεις» «Όϊ πολλά. «Τες πατάτες τωρά» «Την πάσταν» ƒ ø Δ Ã ƒ π Δ π π ª Ì È Û Ù Ú Î fi Ù Í Ó Ù Ë ΔÔ μ Û ÏË Ã Ú Ï ÌappleÔ Ο νους σου που ένι» «Έγλεπε να καταστηθούν να πάω να φέρω το τζιαινούρκον το τραπεζομάντηλον» Ούλλην την ώραν επέλλανέν τον που το μουρμουρκόν. - Α, τζιαι τζιείνον που σε θέλω στο τραπέζιν μεν κοντοσυναχτείς, γιατί το φαίν εν λλίον. Τα Χριστούγεννα έφαες κρέας, τα Φώτα πιον. Το κρέας του καουρμά εν λλίον. Αν μείνει στο τέλος να φάεις. Προς το παρόν θα φάεις πατάτες πό βαλα περίτου τζιαι για σένα. - Καλόν θκειά Αντριανού. - Μανά, επολοήθην η Μαρουλλού, να του δώκω που το δικόν μου. - Με τον Βασίλην εξηγηθήκαμεν. Τούτα έν κανονίσματα δικά μας. Να μεν τα πολλολοούμεν, ευτυχώς που εν ήρτεν η Φροσού τζι έμεινεν φαΐν τζιαι για το Βασιλούιν. Να πούμεν ότι το εχάρηκεν; Τούτον έν τζι εν σίουρον, γιατί τζιειν το δειν της τ άρκον, έν τζι έφυεν που πάνω που το Βασιλούϊν. Λαλείς τζιαι το Βασιλούιν ήτουν η αιτία που εν ήρτεν η Φροσού. Τα χρόνια επεράσασιν, εγέρασεν τζι η Αντριανού, τα παιθκιά της εξενοπαντρευτήκασιν σ άλλα χωρκά τζι η Αντριανού έμεινεν μόνη κατάμονη. Ο μόνος πό ρκετουν, τζι έφερνεν της τζιαι λλίον φαΐν, ήτουν το Βασιλούιν, για τούτον μέσ την κρεβατοκάμαρήν της έβαλεν την φωτογραφίαν του, που ήτουν μιτσής. Ευγνωμοσύνη στο Βασιλούιν, μα τζιαι συγγνώμη σε τούτον το παιδίν, που της εστάθηκεν περίτου τζιαι που γυιός. ª È Á Â È Ù Ô Ó È Μες της καρδιάς μου τη γωνιά κρυμμένη είναι μια γειτονιά που δεν την είδα Που την γυρίζω τις βραδιές στις φωτεινές αναλαμπές που δίνει η ελπίδα Μια γειτονιά με γιασεμί πράσινο κάγγελλο κι αυλή μ άσπρα γεράνια Μια γειτονιά όλο ζωή που χρόνια τώρα περπατεί μονάχα η ορφάνεια Μια γειτονιά που της γιαγιάς η κουρασμένη η καρδιά ζητά με πόνο Μια γειτονιά τόσο γνωστή γλυκιά εικόνα ζωντανή πίσω στο χρόνο Και βυθίστηκα στο βαλτοτόπι της καθημερινότητας Δίχως έγνοια Χωρίς χαρά Χωρίς ελπίδα A.Σ. Για τη λειτουργία του Συλλόγου συνεισέφεραν οι κάτωθι: α) Χριστόφορος Σολομωνίδης εις μνήμη της συζύγου του Ρούλας Σολωμονίδου β) Γιαννάκης Δημητριάδης 500 γ) Property Centre (London) Ltd, Νίκος Λειψός & Γεώργιος Κουττούκης 500 δ) Δημήτρης Χ Αργυρού 500 ε) Γεώργιος Γιάγκου 500 Οιεσδήποτε εισφορές, μικρές ή μεγάλες, μας βοηθούν αφάνταστα να επιτελέσουμε τους σκοπούς του Συλλόγου μας και είναι ευπρόσδεκτες. Καλούνται όλοι οι Ζωδιάτες και φίλοι του Συλλόγου να γραφτούν μέλη και συνδρομητές της εφημερίδας μας «ΖΩΔΙΑΤΙΚΑ ΝΕΑ» Με τον τρόπο αυτό μας βοηθάτε να υλοποιήσουμε τους στόχους μας προς όφελος της αγαπημένης μας Ζώδιας Προς το σκοπό αυτό διορίστηκαν τοπικοί εισπράκτορες ως ακολούθως ΛΕΥΚΩΣΙΑ 1) Αντρέας Τοούλας τηλ.: ) Δημήτρης Κάττος, τηλ ) Πέτρος Κασσός, τηλ.: Περιοχή Αρχαγγέλου / Μακεδονίτισσας 4) Νεόφυτος Χρήστου - τηλ.: και κάθε Σάββατο θα εξυπηρετεί την περιοχή Αστρομερίτη. ΛΕΜΕΣΟ 1) Kύπρος Κάτσιης τηλ.: ΠΑΦΟΣ 1) Πέτρος Κουντουρέσιης τηλ.:

11 ΖΩΔΙΑTIKA NEA 11 Μνήμη Νικολάου Π. Γιάγκου Ομιλία Ιωάννη Κασίνη Ετήσιο Μνημόσυνο Νικολάου Π. Γιάγκου 6 Οκτωβρίου 2013 Πανιερώτατε, κ. Δήμαρχοι, Ελληνίδες και Έλληνες «Τα ψυχρά εγκώμια, όπως σημειώνει ο Παπαρηγόπουλιος, ού μόνον εξυβρίζουσι την ιερότητα της αληθείας αλλ ελαττούσι και αυτήν των ιστορουμένων ανδρών την αξίαν». Ως εκ τούτου η ομιλία που θα ακολουθήσει, δε θα είναι ένας ρητορικός λόγος, αλλά θα αναφέρεται στη ζωή και τη δράση του ήρωα και μάρτυρα της Ζώδιας Νικολάου Π. Γιάγκου. Άλλωστε τα εθνικά μνημόσυνα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για να αναλύουν οι ομιλητές την πολιτική και οικονομική κατάσταση, αλλά για να αναδεικνύονται οι αρετές των ηρώων και μαρτύρων προς παραδειγματισμό και εθνικό φρονηματισμό. Ο Νικολής όπως ήταν γνωστός στο χωριό, γεννήθηκε στην Πάνω Ζώδια και ανατράφηκε μέσα σε μια ευσεβή και χριστιανική οικογένεια. Ασχολήθηκε από μικρός με τη γεωργία και βοηθούσε την οικογένειά του στις καθημερινές της ασχολίες. Ο Νικολής, ήταν ένας συνηθισμένος νέος,όπως όλοι οι νέοι του χωριού του. Όταν κλήθηκε να αγωνιστεί για την ελευθερία της πατρίδας του, απάντησε παρών. Μπήκε στην Οργάνωση πριν αρχίσει ο αγώνας της ΕΟΚΑ και ανέλαβε να οργανώσει την πρώτη ομάδα στο χωριό, με νέους που είχαν τα ίδια ιδανικά και ήταν έτοιμοι να προσφέρουν και τη ζωή τους για αποτίναξη του αγγλικού ζυγού. Η πρώτη αυτή μικρή ομάδα με την πάροδο του χρόνου έφτασε τα 78 μέλη, διαφόρων ηλικιών και μόρφωσης. Ο ρυθμός της ζωής του Νικολή άλλαξε από τις αρχές Απριλίου του 1957, όταν αναζητήθηκα από τους Άγγλους και κατόρθωσα να διαφύγω στο σπίτι του. Να σημειωθεί ότι ο πατέρας του και η μητέρα μου είναι αδέλφια. Το ίδιο βράδυ συνελήφθησαν στην Κ. Ζώδια ο Ομαδάρχης Ιωακείμ Ξυδάς, ο Παναγιώτης Κουττούκης και ο Νέαρχος Κούζαλος, που φιλοξένησε στο σπίτι του πολλούς καταζητούμενους, μεταξύ των οποίων και τους ήρωες Μάτση και Ροτσίδη. Σε λίγες μέρες ο Αρχηγός μου αναθέτει τον Τομέα της Μόρφου, που περιελάμβανε 25 χωριά. Από την ημέρα εκείνη ο Νικολής είχε την ευθύνη της προστασίας μου, της διακίνησης και ότι άλλο χρειαζόταν. Οι πρώτες ενέργειές μας ήταν να κατασκευάσουμε κρησφύγετα στο χωριό, που είχε γίνει η βάση του τομέα. Κατασκευάσαμε κρησφύγετα στο σπίτι του Νικολή, στο σπίτι του αδελφού του Γιαννή και στο σπίτι του Χαμπή του Φιλιππή. Τόση ήταν η μυστικότης που ούτε ο θείος ο Πετρής γνώριζε για το κρησφύγετο στο σπίτι του γιου του, ούτε ο Γιάννης γνώριζε για το κρησφύγετο στο χωριό Φιλιά κατασκεύασε ο Χαράλαμπος Χατζηχριστοδούλου, ο Χαμπουρής όπως ήταν γνωστός, εξάδελφος τόσο του Νικολή όσο κι εμένα. Στην Πάνω Ζώδια φιλοξενηθήκαμε τόσο στο σπίτι του αδελφού του Νικολή Χαμπή όσο και στο σπίτι του Γιώργου του ράφτη, του Γιωργούδη. Στη διάρκεια των 18 μηνών που είχα την ευθύνη του Τομέα, τον περισσότερο χρόνο διαμέναμε στην Πάνω Ζώδια. Τα σπίτια του Νικολή και του αδελφού του Γιάννη είχαν μετατραπεί σε εργαστήρια κατασκευής βομβών και ναρκών. Από το σπίτι του Νικολή εξορμούσαμε για τις διάφορες πολεμικές ενέργειες εναντίον των Άγγλων, η σπουδαιότερη των οποίων ήταν η κατάληψη και ανατίναξη του Αστυνομικου σταθμού του Κουτραφά, στο δρόμο Αστρομερίτη-Τροόδους, τον Απρίλη του Στην επιχείρηση έλαβε μέρος η ανταρτική ομάδα και τα μέλη της ομάδας του χωριού αποτελούμενη από το Νικολή, το Χαμπουρή, τον Πετρή, τον Ξυναρή και το Σολωμό το Σημαδιακό. Μετέφερε την Ομάδα ο αδελφός του Νικολή Γιάννης. Αναφέρω τα ονόματα σε ένδειξη τιμής για τους αγωνιστές, διότι σ ένα τομέα δεν τα έκανε όλα ο Τομεάρχης. Είμαι περήφανος για όλα τα μέλη του Τομέα. Έδωσα σημασία στο ποιό και όχι στον αριθμό. Ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ επανειλημμένα συγχάρηκε τους άντρες του Τομέα. Ο Νικολής, με οδηγό τον Ανδρέα Διακουρτή, μετέφερε την αλληλογραφία, αλλά κυρίως τις βόμβες στη Μόρφου και από εκεί στέλλονταν στα χωριά. Συπληρώνονται φέτος 55 χρόνια από τη θυσία του μάρτυρα και ήρωά μας. Πολύ σοφά ο Εθνικός Σύλλογος Νικόλαος Γιάγκου αποφάσισε να μνημονευτούν στο σημερινό Μνημόσυνο και όλοι οι Ζωδιάτες αγωνιστές, που πέθαναν αυτά τα χρόνια. Γιατί η ΕΟΚΑ δεν ήταν μόνο οι μαχητές της πρώτης γραμμής. Πίσω από αυτούς βρίσκονταν δεκάδες άλλοι. Ήταν εκείνοι που παραλάμβαναν τα όπλα μετά από μίαν ενέδρα και τα απέκρυβαν. Ήταν οι αγωνιστές, που φιλοξενούσαν τους καταζητούμενους. Οι αγγελιαφόροι, που μετέφεραν την αλληλογραφία. Οι γυναίκες, που έραβαν τα βράδυα ελληνικές σημαίες και πανό. Ήταν οι μαθητές που ηγούνταν των διαδηλώσεων και το λιθοβολισμό των Άγγλων. Οι ηλικιωμένοι, που διαφώτιζαν τους συγχωριανούς τους και έλυαν τις μεταξύ των κατοίκων διαφορές. Όλους αυτούς μνημονεύουμε σήμερα. Εκεί που οι κάτοικοι της Ζώδιας ξεδίπλωσαν όλες τις αρετές τους, ήταν τον Αύγουστο του 1958, όταν οι Άγγλοι συνέβαλαν αρκετούς αγωνιστές και τους έστειλαν στα Κρατητήρια. Τότε οι ιδιοκτήτες τρακτέρ Πάνω και Κάτω Ζώδιας αποφάσισαν, χωρίς καμία προτροπή από την Οργάνωση, να καλλιεργούν δωρεάν τα χωράφια των συλληφθέντων. Τούτους ακολούθησαν, με ανακοίνωσή τους και οι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων ότι θα εξυπηρετούν τις οικογένειες των συλληφθέντων. Και τούτους οι ιδιοκτήτες μηχανών νερού ότι θα δίδουν δωρεάν νερό, να ποτίζουν τα χωράφια τους. Η αλληλεγγύη, η αλληλοβοήθεια και η αγάπη σε όλο της το μεγαλείο. Τέτοιες αρετές ανέδειξε ο αγώνας της ΕΟΚΑ. Ο κλοιός των Άγγλων άρχισε να περισφίγγει την ανταρτική ομάδα. Στις 28 Αυγούστου οι Άγγλοι για πρώτη φορά προσπάθησαν, με τη ρίψη αλεξιπτωτιστών, να εγκλωβίσουν για να συλλάβουν την ανταρτική ομάδα, η οποία κατόρθωσε να διαφύγει. Ακολούθησε πενθήμερο κέρφιου στη Μόρφου, με συλλήψεις, κακοποιήσεις και καταστροφές. Η ΕΟΚΑ απαντά στις 5 Οκτωβρίου 1958, ημέρα Κυριακή, στις 10 το βράδυ με ενέδρα εναντίον στρατιωτικού αυτοκινήτου στην Κάτω Ζώδια. Να σημειωθεί ότι η ανταρτική ομάδα έφυγε από την Πάνω Ζώδια και παρ όλο που ο Νικολής επέμενε να λάβει μέρος στην ενέδρα τον απέτρεψα λέγοντάς του να μείνει στο χωριό, μήπως συλληφθεί, ώστε να έχει άλλοθι. Μαζί με την ανταρτική ομάδα έλαβαν μέρος και τρεις αγωνιστές από την Κάτω Ζώδια: οι Προκόπης Άππιος, Γεώργιος Κουντουρέσης και Χρίστος Τιμοθέου. Η ομάδα μετά την ενέδρα θα κατέφευγε στο χωριό Νικητάρι, όπως ενημέρωσα το Νικολή. Οι Άγγλοι μετά την ενέδρα επέβαλαν κέρφιου στο χωριό και ακολούθησαν κακοκοποιήσεις και συλλήψεις αρκετών προσώπων. Δυστυχώς ο ήρωάς μας συνελήφθη στις 7 Οκτωβρίου και υπέστη φρικτά βασανιστήρια, για να αποκαλύψει πού βρισκόμουνα. Προτίμησε το μαρτυρικό και ένδοξο θάνατο, παρά την ατίμωση. Για τις τελευταίες δραματικές στιγμές του Νικολή πριν πεθάνει, σημειώνω τη μαρτυρία του τότε μαθητή Αντώνη Παπαευριπίδη από τη Μόρφου, ο οποίος μεταξύ άλλων αφηγείται: «Μας οδήγησαν σ ένα δρόμο έξω από τη Μόρφου προς τη θάλασσα. Ήταν πανσέληνος τη νύκτα εκείνη. Εμένα μου είχαν δεμένα τα χέρια πίσω, με χειροπέδες. Κατεβήκαμε όλοι από τα αυτοκίνητα. Κατεβάσαν και το Νικολή. Δεν μπορούσε να σταθεί στα πόδια του από τα βασανιστήρια όλης της ημέρας και τον κρατούσαν δύο Άγγλοι στρατιώτες. Τον κτυπούσαν στο στομάχι. Κτυπούσαν κι εμένα. Με ρωτούσαν να τους πω πού είναι ο Τομεάρχης. Ο ξυλοδαρμός συνεχιζόταν 5-10 λεπτά στο Νικολή. Μας κτυπούσαν κυρίως στο στομάχι. Μας ξάπλωσαν κάτω και μας βασάνιζαν. Οι φωνές μας ακούγονταν ως μακριά μέσα στα περιβόλια. Μαζί με τους Άγγλους βασανιστές ήταν και ο Τούρκος λοχίας της αστυνομίας Ενίς. Κατά τις δύο η ώρα μετά τα μεσάνυκτα, μας έβαλαν στο ίδιο αυτοκίνητο, το Νικολή μπροστά δίπλα από τον Ενίς κι εμένα στο πίσω κάθισμα με ένα Άγγλο και μας πήγαιναν προς τον αστυνομικό σταθμό Μόρφου. Στο δρόμο, σε κάποια στροφή, το αυτοκίνητο πήγαινε σιγά. Ο Νικολής, που δεν μπορούσε να κρατηθεί στον εαυτό του, έγειρε πάνω στην πόρτα, η πόρτα άνοιξε και σερνόταν το κατατσακισμένο, ταλαιπωρημένο σώμα, χωρίς να έχει τη δύναμη να κάμει την παραμικρή προσπάθεια να συγκρατηθεί. Σταμάτησε ο Ενίς που οδηγούσε το αυτοκίνητο. Κατέβηκε με τον Άγγλο που ήταν δίπλα μου, τον ανασήκωσαν και τον έβαλαν στη θέση του. Τόσο πολύ τον βασάνισαν που δεν μπορούσε να συγκρατήσει το κορμί του στο κάθισμά του και έγερνε μια δεξιά, μια αριστερά. Μας πήραν στη Μόρφου. Εκεί βάλανε εμένα σε ξεχωριστό αυτοκίνητο και ξεκίνησε η πομπή για το Αργάκι. Στην επιστροφή το προπορευόμενο αυτοκίνητο με το Νικολή σταμάτησε και σταμάτησε και το αυτοκίνητο που ακολουθούσε που ήμουνα εγώ. Από τη θέση μου είδα τον Ενίς να κατεβαίνει, να βγάζει ένα άσπρο μαντήλι, να πηγαίνει στο αυλάκι, να βρέχει το μαντήλι και να γυρίζει στο αυτοκίνητο. Δεν μπορούσα να δω άλλο. Πιστεύω όμως ότι ο Νικολής ξεψύχησε εκείνη την ώρα και προσπαθούσαν να τον συνεφέρουν. Αμέσως το αυτοκίνητο με το Νικολή ανέπτυξε ιλιγγιώδη ταχύτητα. Δεν τους ακολουθούσαμε πλέον». Έτσι πέθανε ο ήρωας και μάρτυράς μας, όπως πέθαναν οι πρώτοι χριστιανοί όταν τους βασάνιζαν να αρνηθούν την πίστη τους. Ο πατέρας του ήρωα, κρύβοντας τον πόνο του είπε: «Η πολλή μου ευχαρίστηση που έχω, είναι που ο γιός μου δεν πρόδωσε. Δεν υπάρχει καλύτερο πράγμα. Επήεν η ψυχή του ευχαριστημένη» Οι Άγγλοι για να αποκρύψουν το έγκλημά τους ανακοίνωσαν ότι: «Ο Νικολής Π. Γιάγκου ενώ βρισκόταν υπό κράτηση δραπέτευσε». Οι Άγγλοι δεν είχαν τον ανδρισμό να παραδεχτούν ότι πέθανε από βασανιστήρια. Πιστεύω ότι φοβήθηκαν τα αντίποινα που θα ακολουθούσαν. Ο τούρκος βασανιστής Ενίς ρωτήθηκε επανειλημμένα να αποκαλύψει που τον έθαψαν, αλλά πάντα απαντούσε: «ρωτήστε με ό,τι άλλό θελετέ γι αυτό το θέμα δεν θα πω τίποτε σε κανένα. Ένα μόνο σας λέω, ο Νικολής ήταν ένα παλικάρι». Δυστυχώς καμιά κυβέρνηση δεν ενδιαφέρθηκε για την διακρίβωση της τύχης του Νικολή. Σε περίοδο έξαρσης των διακοινοτικών συγκρούσεων, όπως ήταν το καλοκαίρι του 1958, με αποκορύφωμα τη σφαγή των 8 Κοντεμενιωτών από τους Τούρκους του Κιόνελι, η ΕΟΚΑ στη Μόρφου χάρισε τη ζωή σε Τούρκους που συνάντησαν οι αντάρτες το καλοκαίρι εκείνο. Ο ένας ήταν ο Χασάνης ο ζαχαροπλάστης, που όταν ήμουνα μαθητής του Γυμνασίου, ερχόταν κάθε Κυριακή πρωί με το αμαξούδι του έξω από την εκκλησία (Συνέχεια στη σελίδα 15)

12 12 ΖΩΔΙΑTIKA NEA ª Δ ª π π π Δ ƒ Δ π Ã π ƒ ø Δ ª ª Του Πάμπου Κρασιά Ο Νόαμ Τσόμσκι (Avraam Noam Chomsky) είναι Αμερικανός καθηγητής στο Τμήμα Γλωσσολογίας και Φιλοσοφίας του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ). Γεννήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου Έχει συγγράψει πλήθος βιβλίων και άρθρων, ενώ έχει δώσει και εκτενείς διαλέξεις πάνω σε ένα ευρύτατο φάσμα θεμάτων, τα οποία περιλαμβάνουν τη γλωσσολογία, τη φιλοσοφία και την ιστορία της διανόησης. Επίσης ο Τσόμσκι έχει πλούσιο ιστορικό πολιτικού ακτιβισμού από τη δεκαετία του 60 κι έπειτα, με πληθώρα βιβλίων τα οποία επικρίνουν την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, ενώ με δήλωσή του τοποθέτησε ιδεολογικά τον εαυτό του στον αναρχικό χώρο, αν και κατά καιρούς έχουν σχολιαστεί οι φιλελεύθερες καταβολές της πολιτικής του σκέψης. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, απ όπου αποφοίτησε με πτυχίο φιλοσοφίας το 1949 και με μεταπτυχιακό στη γλωσσολογία το Η συνεργασία του εκεί με το διάσημο γλωσσολόγο Zellig Harris έθεσε τις βάσεις για τις μετέπειτα θεωρίες του στη γλωσσολογία και την πολιτική του σκέψη. Σύμφωνα με τον Τσόμσκι, όπως διαβάζουμε στο βιβλίο του Κώστα Χαραλαμπίδη «Ανθρώπου Λόγος», ο λόγος δεν είναι πολιτισμική εφεύρεση αλλά μέρος της γενετικής κληρονομιάς ή της εξελιγμένης βιολογίας του εγκεφάλου του Homo Sapiens. Κάθε άνθρωπος κατέχει στον εγκέφαλό του ένα νοητικό λεξικό από σύμβολα (λέξεις) και μια νοητική γραμματική. Κι όλα αυτά χάρη στο εγκεφαλικό κέντρο που συλλαμβάνει την κάθε προφερόμενη λέξη με την ακοή. Η γλώσσα που χρησιμοποιούμε είναι το αποτέλεσμα της εκδίπλωσης ενός γενετικά καθορισμένου προγράμματος. Η δομή της αποκτούμενης δεξιότητας είναι έμφυτη στον άνθρωπο. Ο Τσόμσκι είναι ο εισηγητής της λεγόμενης «γενετικής-μετασχηματιστικής γραμματικής». Η θεωρία για τη γενετική της γλώσσας, παρά τις διαρκείς εξελίξεις και αναθεωρήσεις της, εξακολουθεί σταθερά να χαρακτηρίζεται από κάποιες παραδοχές όπως η ακόλουθη. Η ικανότητα του ανθρώπου να παράγει και να κατανοεί μεγάλο αριθμό προτάσεων, είναι έμφυτη. Αυτή η θεωρία μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η γλώσσα βασίζεται σε συγκεκριμένες δομές και περιορισμούς, που υπακούουν στη φύση του ανθρώπου, ανάλογα με το χρόνο, τη μόρφωση και αντίληψη. Η ύπαρξη μιας «Καθολικής Γραμματικής» καθιστά το παιδί ικανό να μαθαίνει τη μητρική του γλώσσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, παρά την επέμβαση ορισμένων δεδομένων τα οποία προσλαμβάνει ο άνθρωπος κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του. Το κείμενο που γράφει ο Jean Bricmont, με τίτλο «Οι 10 στρατηγικές χειραγώγησης των Μαζών», μεταφρασμένο στα ισπανικά, γαλλικά, αγγλικά κλπ, αποδίδεται στο Νόαμ Τσόμσκι. Το κείμενο αυτό κριτικάρεται από τα «επίσημα» μήντια, τον Τσόμσκι ως «οπαδό των θεωριών της παγκόσμιας συνωμοσίας» ή της «παγκόσμιας κυριαρχίας των illuminati.. Ειδικά η 10η στρατηγική λέει πώς το «σύστημα» γνωρίζει πολύ καλύτερα τα άτομα απ όσο τα ίδια άτομα γνωρίζουν τον εαυτό τους,με αποτέλεσμα το «σύστημα» να είναι σε θέση να ελέγχει τα άτομα περισσότερο απ όσο τα ίδια μπορούν να ελέγχουν τον εαυτό τους Το κείμενο μου φάνηκε, λέει ο Bricmont, ότι υπεραπλουστεύει και διαστρεβλώνει τη σκέψη του Τσόμσκι, και μια που δεν έβρισκα το αγγλικό πρωτότυπο και για να έχω ήσυχη την συνείδηση μου, αποφάσισα να ρωτήσω τον ίδιο. Ιδού η απάντησή του. «Δεν έχω την παραμικρή ιδέα από πού προέρχονται όλα αυτά. Προσωπικά δεν έχω κάνει τέτοια λίστα, δεν έγραψα κάτι τέτοιο κι ούτε το δημοσίευσα στο Ιντερνέτ. Υποθέτω ότι όποιος το έκανε θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι πρόκειται για ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ των όσων έχω γράψει εδώ κι εκεί, αλλά σε καμία περίπτωση, ούτε υπό αυτή τη διατύπωση, ούτε υπό τη μορφή λίστας. Όποια και νά ναι η αλήθεια, αυτές οι περιβόητες «δέκα στρατηγικές χειραγώγησης» έχουν τη σημασία τους και είναι αξιόλογες, έστω και αν ο μεγάλος αυτός στοχαστής και φιλόσοφος δηλώνει ότι μπορεί να πρόκειται για ερμηνείες των όσων έχει ο ίδιος γράψει. Παραθέτω, λοιπόν μίαν έκαστη, τις δέκα στρατηγικές και μαζί εκ προοιμίου και ερώτημα σε σας, συμφωνείτε ή διαφωνείτε και αν διαφωνείτε ποια είναι η δική σας γνώμη; 1. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ Το θεμελιώδες στοιχείο του κοινωνικού ελέγχου είναι η στρατηγική της απόσπασης της προσοχής που έγκειται στην εκτροπή της προσοχής του κοινού από τα σημαντικά προβλήματα και τις αποφασισμένες από τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ αλλαγές μέσω της τεχνικής του κατακλυσμού συνεχόμενων αντιπερισπασμών και ασήμαντων πληροφοριών. Η στρατηγική της απόσπασης της προσοχής είναι επίσης απαραίτητη για να μην επιτρέψει στο κοινό να ενδιαφερθεί για απαραίτητες γνώσεις στους τομείς της επιστήμης, της οικονομίας, της ψυχολογίας, της νευροβιολογίας και της κυβερνητικής. «Διατηρήστε την προσοχή του κοινού αποσπασμένη, μακριά από τα αληθινά κοινωνικά προβλήματα, αιχμάλωτη των θεμάτων που δεν έχουν καμιά σημασία. Διατηρήστε το κοινό απασχολημένο τόσο πολύ, ώστε να μην έχει καθόλου χρόνο να σκεφτεί-πίσω στο αγρόκτημα, όπως όλα τα υπόλοιπα ζώα» (απόσπασμα από το κείμενο, «Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους»). 2. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΛΥΣΕΩΝ Αυτή η μέθοδος καλείται επίσης «πρόβλημα- αντίδραση- λύση». Δημιουργείται ένα πρόβλημα, μια προβλεφθείσα «κατάσταση» για να υπάρξει μια κάποια αντίδραση από τον κόσμο, με σκοπό αυτός ο ίδιος να ορίσει τα μέτρα που η εξουσία θέλει να τον κάνει να δεχτεί. Για παράδειγμα. Αφήνεται να ξεδιπλωθεί και να ενταθεί η αστική βία ή οργανώνονται αιματηρές επιθέσεις που αποσκοπούν στο να απαιτήσει ο κόσμος νόμους ασφαλείας και πολιτικές εις βάρος της ελευθερίας. Ή, ακόμα, δημιουργούν μια οικονομική κρίση, ώστε να γίνει αποδεκτή ως αναγκαίο κακό η υποχώρηση των κοινωνικών δικαιωμάτων και η διάλυση των δημοσίων υπηρεσιών. 3. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΔΙΑΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Για να γίνουν αποδεκτά τα διάφορα απαράδεκτα μέτρα, αρκεί η σταδιακή εφαρμογή τους λίγο, λίγο επί συναπτά έτη. Κατ αυτόν τον τρόπον επιβλήθηκαν τις δεκαετίες του 80 και 90 οι δραστικά νέες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες (νεοφιλελευθερισμός). Ανύπαρκτο κράτος, ιδιωτικοποιήσεις, ανασφάλεια, ελαστικότητα, μαζική ανεργία, μισθοί που δεν εξασφαλίζουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα, τόσες αλλαγές που θα είχαν προκαλέσει επανάσταση, αν είχαν εφαρμοστεί μονομιάς. 4. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΝΑΒΟΛΗΣ Ένας άλλος τρόπος για να γίνει αποδεκτή μια αντιλαϊκή απόφαση είναι να την παρουσιάσουν ως «επώδυνη και αναγκαία», εξασφαλίζοντας τη συγκατάθεση του λαού τη δεδομένη χρονική στιγμή και εφαρμόζοντας τη στο μέλλον. Είναι πιο εύκολο να γίνει αποδεκτή μια μελλοντική θυσία απ ότι μια άμεση. Κατά πρώτο επειδή η προσπάθεια δεν καταβάλλεται άμεσα και κατά δεύτερο επειδή το κοινό, η μάζα, πάντα έχει την τάση να ελπίζει αφελώς ότι «τα πράγματα θα φτιάξουν στο μέλλον» και ότι οι απαιτούμενες θυσίες θα αποφευχθούν. Αυτό δίνει περισσότερο χρόνο στο κοινό να συνηθίσει στην ιδέα των αλλαγών και να τις αποδεχτεί με παραίτηση, όταν φτάσει το πλήρωμα του χρόνου. 5. ΑΠΕΥΘΥΝΣΗ ΛΟΓΟΥ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟ ΣΑΝ ΑΥΤΟ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Η πλειονότητα των διαφημίσεων που απευθύνονται στο ευρύ κοινό χρησιμοποιούν λόγο, επιχειρήματα, προσωπικότητες και τόνο της φωνής, όλα ιδιαίτερα παιδικά, πολλές φορές στα όρια της αδυναμίας, σαν ο θεατής να είναι ένα μικρό παιδάκι ή διανοητικά υστερημένος. Όσο περισσότερο θέλουν να εξαπατήσουν το θεατή,όσο πιο πολύ υιοθετούν ένα παιδικό τόνο. Γιατί; «Αν κάποιος απευθύνεται σε ένα άτομο σαν αυτό να ήταν 12 χρονών ή και μικρότερο, αλλά λόγω της υποβολής είναι πολύ πιθανό να τείνει σε μια απάντηση ή αντίδραση απογυμνωμένη από κάθε κριτική σκέψη, όπως αυτή ενός μικρού παιδιού» (βλ.. Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους). 6. ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ Η χρήση του συναισθήματος είναι μια κλασική τεχνική προκειμένου να επιτευχθεί βραχυκύκλωμα στη λογική ανάλυση και στην κριτική σκέψη των ατόμων. Από την άλλη, η χρήση των συναισθημάτων ανοίγει την πόρτα για την πρόσβαση στο ασυνείδητο και την εμφύτευση ιδεών, επιθυμιών, φόβων, καταναγκασμών ή την προτροπή για ορισμένες συμπεριφορές. 7. Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑ Κάντε το κοινό να είναι ανήμπορο να κατανοήσει τις μεθόδους και τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο και τη σκλαβιά του. «Η ποιότητα της εκπαίδευσης που δίνεται στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις πρέπει να είναι η φτωχότερη και μετριότερη δυνατή, έτσι ώστε το χάσμα της άγνοιας μεταξύ κατωτέρων και των ανωτέρων κοινωνικών τάξεων να είναι και να παραμένει αδύνατο να γεφυρωθεί» (βλ. Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους). 8. ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑ Προωθήστε στο κοινό την ιδέα ότι είναι της μόδας να είσαι ηλίθιος, χυδαίος και αμόρφωτος. 9. ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΕΝΟΧΗΣ Κάντε τα άτομα να πιστέψουν ότι αυτά και μόνο είναι ένοχα για την κακοτυχία τους, εξαιτίας της ανεπάρκειας της νοημοσύνης τους, των ικανοτήτων τους ή των προσπαθειών τους. Έτσι, τα άτομα, αντί να εξεγείρονται ενάντια στο οικονομικό σύστημα, υποτιμούν τους εαυτούς τους και νοιώθουν ενοχές, κάτι που δημιουργεί μια γενικευμένη κατάσταση κατάθλιψης, της οποίας απόρροια είναι η αναστολή της δράσης. Και χωρίς δράση δεν υπάρχει επανάσταση. 10. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΑΠ Ο,ΤΙ ΑΥΤΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ Κατά τα τελευταία 50 χρόνια η ταχεία πρόοδος της επιστήμης έχει δημιουργήσει ένα αυξανόμενο κενό μεταξύ των γνώσεων του κοινού και εκείνων που κατέχουν και χρησιμοποιούν οι κυρίαρχες ελίτ. Χάρη στη βιολογία, στη νευροβιολογία και στην εφαρμοσμένη ψυχολογία το σύστημα έχει επιτύχει μια εξελιγμένη κατανόηση των ανθρώπων, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Το σύστημα έχει καταφέρει να γνωρίζει καλύτερα το «μέσο άνθρωπο» απ ό,τι αυτός γνωρίζει τον εαυτό του. Αυτό σημαίνει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το σύστημα ασκεί μεγαλύτερο έλεγχο και μεγάλη εξουσία πάνω στα άτομα, μεγαλύτερη από αυτήν που τα ίδια άτομα ασκούν στους εαυτούς τους. Αλήθεια, πόσο αυτό το σημείο, θυμίζει Κύπρο!! Είναι κοινή διαπίστωση ότι ο πλανήτης σήμερα βιώνει μια εκ θεμελίων καταβαράθρωση αρχών και αξιών. Ηθική κατάπτωση και αποπροσανατολισμό των ανθρώπων και στροφή προς μια άκρατη καταναλωτική μανία. Ο σύγχρονος άνθρωπος βρίσκεται μέσα σ ένα εφιαλτικό πλέγμα που δεν μπορεί να αντιληφθεί τις παγίδες χειραγώγησής του, ιδιαίτερα από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας.

13 ΖΩΔΙΑTIKA NEA 13 T Àƒπø Διοργανώθηκε με μεγάλη επιτυχία από την επιτροπή εκδηλώσεων Τσάι Κυριών στο οίκημα του Συλλόγου μας στις 2 Νοεμβρίου Κατά την εκδήλωση παρέστη και μίλησε για θέματα της ειδικότητάς της η ειδική ενδοκρινολόγος/διαβητολόγος Δρ. Έλενα Ανδρέου. Παρευρέθησαν πέραν των 100 κυριών και, τις οποίες πρόθυμα και με ευχαρίστηση απάντησε η Δρ Ανδρέου. Ζητήθηκε από τις παρευρισκόμενες να πραγματοποιούνται τακτικά τέτοιες συγκεντρώσεις και τα μέλη της Επιτροπής Εκδηλώσεων Μάχη Γεωργίου, Φωτεινή Κασσού, Έμιλυ Κάττου και Ξένια Γεωργίου, υποσχέθηκαν να φροντίσουν για την υλοποίηση του αιτήματος. ΥΠΟΘΥΡΕΟΕΙΔΙΣΜΟΣ Δρ Έλενα Ανδρέου, MD, MRCP (UK), CCST (UK), Ενδοκρινολόγος, Διαβητολόγος, Παθολόγος Τ4/Τ3, ενώ ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός χαρακτηρίζεται από ψηλό TSH και φυσιολογικά επίπεδα Τ4/Τ3. Χρήσιμη είναι η ανάλυση αίματος για αντισώματα του θυρεοειδή- τα TPO αντισώματα- που υποδηλούν γενετική προδιάθεση/ θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Το υπερηχογράφημα του θυρεοειδή μπορεί να δείξει ανομοιογένεια χαρακτηριστικό της θυρεοειδίτιδας Hashimoto και να φανερώσει τυχόν όζους (κουβαράκια) του θυρεοειδή. Θεραπεία Υποθυρεοειδισμού Η θεραπεία του υποθυρεοειδισμού γίνεται με συνθετική Θυροξίνη (Τ4). Η Θυροξίνη λαμβάνεται μια φορά την ημέρα, το πρωινό, με άδειο στομάχι, τουλάχιστον μισή ώρα πριν τη λήψη τροφής ή οποιωνδήποτε άλλων φαρμάκων για καλύτερη απορρόφηση. Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας από τους μεγαλύτερους ενδοκρινείς αδένες στο σώμα μας. Σε σχήμα πεταλούδας, βρίσκεται στο κέντρο του λαιμού, κάτω από το λάρυγγα. Παράγει τις θυρεοειδικές ορμόνες: τη Θυροξίνη ή Τ4, και την Τριιοδοθυρονίνη ή Τ3. Οι θυρεοειδικές ορμόνες συμβάλλουν στην πνευματική και σωματική ανάπτυξη του ατόμου - ήδη από την εμβρυακή περίοδο - και είναι υπεύθυνες για το μεταβολισμό του σώματος και τη λειτουργία των διαφόρων οργάνων Ο υποθυρεοειδισμός είναι η συχνότερη πάθηση του θυρεοειδούς αδένα, κατά την οποία ο θυρεοειδής υπολειτουργεί, με μειωμένη παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών και μείωση του μεταβολισμού. Η συχνότητα του υποθυρεοειδισμού υπολογίζεται στο 1-2%, παρόλο που η συχνότητα του υποκλινικού υποθυρεοειδισμού (μιαs πιο ελαφριάς μορφής υποθυρεοειδισμού) είναι μεγαλύτερη γύρω στο 4 10%. Είναι 5 με 8 φορές πιο συχνός στις γυναίκες παρά στους άνδρες. Αίτια Υποθυρεοειδισμού Η πιο συχνή αιτία του υποθυρεοειδισμού είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, μια αυτοάνοσος νόσος με γενετική προδιάθεση, κατά την οποία το ανοσοποιητικό μας σύστημα, λόγω παθολογικής διαταραχής, υπερπαράγει κάποια κύτταρα, τα αντισώματα, τα οποία επιτίθενται στο θυρεοειδή. Χαρακτηρίζεται από μια χρόνια, ανώδυνη φλεγμονή του θυρεοειδή, που οδηγεί σε ατροφία του αδένα και μειωμένη λειτουργία. Άλλες αιτίες είναι: εγχείρηση με αφαίρεση του θυρεοειδή (θυρεοειδεκτομή), τυχόν προηγούμενη θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο, ή προηγούμενη ακτινοθεραπεία στο λαιμό ή κεφάλι (π.χ. σε ασθενείς με λέμφωμα). Ορισμένα φάρμακα (όπως κάποια ψυχιατρικά και καρδιολογικά φάρμακα) είναι πιθανόν να προκαλέσουν υποθυρεοειδισμό. Συμπτώματα Υποθυρεοειδισμού Τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού είναι αποτέλεσμα της μείωσης του μεταβολισμού: - Αδυναμία/ εύκολη κόπωση - Λήθαργος - Αύξηση σωματικού βάρους, ή αδυναμία απώλειας βάρους - Δυσανεξία στο κρύο - Ξηροδερμία και τριχόπτωση - Νοητικές διαταραχές όπως έλλειψη συγκέντρωσης Σε γυναίκες μπορεί να προκαλέσει διαταραχές της εμμήνου ρήσης και προβλήματα γονιμότητας. Σε σοβαρές μορφές μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη. Διάγνωση Υποθυρεοειδισμού Η αρχική δόση της Θυροξίνης εξαρτάται από τις αρχικές τιμές των θυρεοειδικών ορμονών, το βάρος του ατόμου και άλλες ειδικές καταστάσεις. Ειδικά σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, με ιστορικό ισχαιμικής καρδιοπάθειας, αρχίζουμε με μικρές δόσεις και αυξάνουμε τη δόση αργά αν χρειαστεί, για να αποφύγουμε τον κίνδυνο πρόκλησης στηθάγχης. Ακολούθως η δόση ρυθμίζεται ξεχωριστά στο κάθε άτομο, ανάλογα με τις αναλύσεις. Η συχνότητα των αναλύσεων εξαρτάται από τη σταθερότητα: Στην έναρξη θεραπείας ή μετά από αλλαγή της δόσης οι αναλύσεις γίνονται μετά από 6 8 εβδομάδες, χρόνος που χρειάζεται μέχρι ο οργανισμός να φτάσει σε ισοζύγιο με τη συγκεκριμένη δόση. Σε άτομα με σταθερές δόσεις, οι αναλύσεις γίνονται κάθε 6 12 μήνες. Στις αναλύσεις ελέγχουμε το Τ4 και TSH και η ρύθμιση της δόσης γίνεται κυρίως ανάλογα με το ύψος της TSH. Άτομα σε Θυροξίνη έχουν βελτίωση των συμπτωμάτων μέσα σε δυο εβδομάδες, αλλά πλήρης υποχώρηση των συμπτωμάτων μπορεί να πάρει μέχρι και μερικούς μήνες σε άτομα με βαρύ υποθυρεοειδισμό. Υποθυρεοειδισμός και εγκυμοσύνη Επειδή ο υποθυρεοειδισμός είναι συχνός σε νεαρές γυναίκες, πολλές είναι οι κοπέλες με υποθυρεοειδισμό που θα διανύσουν εγκυμοσύνη. Στην εγκυμοσύνη οι ανάγκες σε Θυροξίνη συνήθως αυξάνονται. Ένα ποσοστό 75 85% των γυναικών θα χρειαστούν αύξηση της δόσης της θυροξίνης που λαμβάνουν μέχρι και 25 50%. Επίσης, στην εγκυμοσύνη το TSH ρυθμίζεται σε πιο στενά όρια. Γι αυτό χρειάζεται στενή παρακολούθηση από ενδοκρινολόγο. Αμέσως μετά τον τοκετό η δόση της θυροξίνης πρέπει να επιστρέφει πίσω στα επίπεδα πρίν την εγκυμοσύνη. Συμπέρασμα: Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια συχνή πάθηση, η οποία αντιμετωπίζεται με Θυροξίνη. Η δόση της θυροξίνης ρυθμίζεται σε κάθε άτομο ξεχωριστά, λαμβάνοντας υπ οψη τις αναλύσεις αίματος και διάφορες άλλες καταστάσεις. Είναι λοιπόν σημαντική η παρακολούθηση από ειδικό ιατρό. Γυναίκες με υποθυρεοειδισμό μπορούν να έχουν φυσιολογική εγκυμοσύνη και τοκετό, εφόσον η δόση της Θυροξίνης είναι καλά ρυθμισμένη. Η διάγνωση γίνεται με μια απλή ανάλυση αίματος, κατά την οποία μετρούμε τις θυρεοειδικές ορμόνες (Τ4 και Τ3), καθώς επίσης και τη θυρεοτρόπο ορμόνη (TSH), η οποία παράγεται από κάποιο άλλο αδένα στον εγκέφαλο, την υπόφυση, και ελέγχει τη λειτουργία του θυρεοειδή και την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Συνήθως υπάρχει ένα ισοζύγιο μεταξύ της TSH και των Τ4/Τ3. Ο υποθυρεοειδισμός χαρακτηρίζεται από ψηλό TSH και χαμηλό

14 14 ΖΩΔΙΑTIKA NEA Κεφίρ το Ιαματικό Του Ανδρέα Τοούλα Φαρμακοποιού, Προέδρου του Λαογραφικού και Αθλητικού Ομίλου Ζωδιατών Το κεφίρ είναι πολύ εύγευστο ρόφημα που η γεύση του μοιάζει με αυτή του γιαουρτιού και δεν πρέπει να λείπει από το ψυγείο σας. Για αιώνες οι νομαδικές φυλές του Καυκάσου το χρησιμοποιούσαν με άκραν μυστικότητα. Οι λίγοι ταξιδευτές άκουγαν παράξενες ιστορίες για ένα ασυνήθιστο ζυμωμένο ποτό, το οποίο λεγόταν ότι είχε μαγικές ιδιότητες πάνω στην ανθρώπινη υγεία. Τελικά το μυστικό διέρρευσε και οι πρώτοι ρώσσοι γιατροί που έφτασαν στην περιοχή έμειναν κατάπληκτοι από την θεραπευτική του δράση, πάνω σε χρόνιες παθήσεις. Ένα φλυντζάνι Κεφίρ αποτελεί πηγή πρωτεΐνης. Έτσι το 1908, ο Metchnikov έγραψε στο βιβλίο του, «η επέκταση της ζωής» ότι το προσδόκιμο όριο ηλικίας των Καυκάσιων αυτών χωρικών ξεπερνούσε τα 120 χρόνια και αυτό το απέδιδαν σε αυτό το φυσικό προβιοτικό οξυγαλακτικής ζύμωσης το οποίο δεν έχει καμμία σχέση με το γιαούρτι καθώς περιέχει ζωντανούς ενεργούς οργανισμούς κανονικής χλωρίδας που βοηθάνε την πεπτική οδό και ενισχύουν τη πέψη. Μετά από αυτό ο Δρ Kanschlikow, ο οποίος αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στην έρευνα του κεφίρ, μας λέει ότι το κεφίρ δεν είναι απλά μια παραδοσιακή τροφή αλλά και φάρμακο. Το κεφίρ θεωρείται θρεπτικό ποτό κατάλληλο για να συμπεριληφθεί και σε ειδικές διατροφές και στη θεραπεία γαστρεντερικών διαταραχών. Τα βακτηρίδια του γιαουρτιού διαρκούν μερικές ημέρες στην πεπτική οδό όπου αντιμετωπίζουν τους παθογόνους οργανισμούς που έχουν εισβάλει. Το κεφίρ περιέχει πολύ περισσότερους οργανισμούς, καθώς η «κανονική χλωρίδα, κεφίρ αποτελείται από ποικίλους μικροοργανισμούς και δρα ανασταλτικά στην ανάπτυξη των τοξικών μικροοργανισμών του παχέως εντέρου (κολοβακτηρίδια, σηψιγόνοι μικροοργανισμοί) καθώς επαναφέρει τη φυσιολογική βιολογική χλωρίδα των εντέρων, εμπλουτίζοντας την πεπτική οδό με καλούς μικροοργανισμούς. Το κεφίρ θεωρείται ο φυσικότερος τρόπος να προστεθούν καλά βακτηρίδια στην πεπτική οδό τα οποία ενεργοποιούνται και αναπτύσσονται όταν εισαχθούν στο σώμα., Εκτός αυτού έχει υψηλή βιολογική και θρεπτική αξία, βοηθά στην πρόληψη διαφόρων ασθενειών και ρυθμίζει αποτελεσματικά το βάρος του σώματος. Το κεφίρ βελτιώνει καταστάσεις όπως η αναιμία - Βοηθά σε ασθένειες του πεπτικού συστήματος, χρόνιες εντερίτιδες, ασθένειες νεφρών και συκωτιού. - Έχει διουρητικές ιδιότητες. - Υποβοηθά την ανάρρωση από διάφορες αρρώστιες και γενικά επιδρά ευεργετικά στον ανθρώπινο οργανισμό. Βοηθά στην αντιμετώπιση των αλλεργιών. - Αποτελεί ιδανικό προϊόν με υψηλή διατροφική αξία για όσους ασχολούνται με τον αθλητισμό και τα σπορ. - Με συχνή χρήση υποβοηθά την καταπολέμηση της αρτηριοσκλήρωσης. - Είναι εξαιρετική τροφή για την τρίτη ηλικία και για τα άτομα με προβλήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα. - Μας προστατεύει από τις παρενέργειες της αντιβίωσης. - Βοηθά στην αποκατάσταση της φυσιολογικής βιολογικής χλωρίδας (ιδιαίτερα έπειτα από θεραπεία με αντιβιοτικά ή άλλα ισχυρά φάρμακα). - Προάγει την πέψη των τροφών και γενικότερα την καλύτερη λειτουργία του πεπτικού συστήματος. - Δρα ανασταλτικά στην ανάπτυξη τοξικών μικροοργανισμών του παχέως εντέρου. - Ανακουφίζει από τις εντερικές διαταραχές. - Προστατεύει από τη δυσκοιλιότητα. - Έχει αντιοξειδωτική και αντιμικροβιακή δράση. - Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. - Έχει αντικαρκινική δράση. - Ελαττώνει την αυξημένη χοληστερόλη του αίματος και τη αρτηριακή πίεση. Θρεπτική αξία Είναι επίσης πλούσιο σε βιταμίνες Β12, Β1, και C, άριστη πηγή βιοτίνης που βοηθά στην αφομοίωση των άλλων βιταμινών Β από το σώμα. Ένα φλυντζάνι κεφίρ αποτελεί πηγή πρωτεΐνης. Περιέχει σε αφθονία ασβέστιο, μαγνήσιο και φωσφόρο για σωστή αύξηση των κυττάρων. Περιέχει επίσης βιταμίνη Α και Δ. Το Κεφίρ περιέχει συγκεκριμένα προβιοτικά βακτηρίδια, Lactobaciblus, Bitidobacterium και άλλα ωφέλιμα για την υγεία. Αυτοί οι ευεργετικοί μικροοργανισμοί συμβάλλουν στην ενίσχυση της υγείας του πεπτικού συστήματος και παράλληλα εμποδίζουν την ανάπτυξη των παθογόνων βακτηριδίων στο έντερο. Παρασκευή Κεφίρ. Το Κεφίρ βασίζεται στο γάλα και η διαδικασία για να γίνει, περιλαμβάνει τη ζύμωση του γάλακτος με τους σπόρους του κεφίρ. Οι σπόροι του Κεφίρ είναι μια μάζα βακτηριδίων ζύμης και πολυσακχαρίτη. Είναι ένα προϊόν το οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιήσουν ακόμη και άνθρωποι με ευαισθησίες στο γάλα. Βάζομε δύο κουταλιές σπόρους Κεφίρ σε καθαρό γιάλινο ή πλαστικό δοχείο.προσθέτουμε ένα λίτρο άπαχο παστεριωμένο γάλα ή φρέσκο γάλα αφού πρώτα βράσει καλά και κλείνομε καλά το δοχείο. Το γάλα πρέπει να καλύπτει πλήρως τους σπόρους κεφίρ, αλλά δεν πρέπει να γεμίζει πλήρως το δοχείο. Αφήνομε το μίγμα σε θερμοκρασία δωματίου για 24 ώρες. Ανοίγουμε το δοχείο και σουρώνουμε (κουλιάζουμε) το περιεχόμενο. Αυτό που θα περάσει από το σουρωτήρι είναι το πόσιμο «κεφίρ», ενώ ότι μείνει είναι οι δραστικοί σπόροι τους οποίους θα καλλιεργούμε και θα χρησιμοποιούμε συνέχεια, δηλαδή θα βάζομε το σουρωτήρι κάτω από τη βρύση και τους πλένομε καλά, τους στραγγίζομε από το νερό και τους τοποθετούμε σε γυάλινο ή πλαστικό δοχείο στο οποίο βάζομε γάλα μέχρις ότου καλυφθούν όλοι οι σπόροι και το τοποθετούμε στο ψυγείο. Η διάρκεια του ροφήματος, κεφίρ δεν πρέπει να ξεπερνά τις 48 ώρες σε θερμοκρασία δωματίου ή μιας βδομάδας στο ψυγείο. Οι σπόροι διατηρούν την ζωτικότητα τους για μέρες. Ενώ οι σπόροι βρίσκονται μέσα στο γάλα στο ψυγείο πολλαπλασιάζονται και μπορούμε να πάρομε μερικούς και να τους δωρίσουμε σε άλλο συνάνθρωπο μας. Πρέπει να έχομε υπόψη μας ότι κατά την παρασκευή του Κεφίρ πρέπει να χρησιμοποιούμε μόνο γυάλινα, πλαστικά ή ξύλινα δοχεία και εργαλεία. Ουδέποτε σιδερένια ή stainlesteel γιατί τότε οι σπόροι καταστρέφονται. Οι συνιστόμενες ποσότητες για υγιή άτομα είναι ένα έως δύο ποτήρια κεφίρ ημερησίως, κατά προτίμηση πρωϊ και βράδυ, και αν είναι δυνατόν σε αρκετή χρονική απόσταση από τα γεύματα. Αγαπητοί φίλοι πίνοντας κεφίρ, τρώγοντας φρέσκες ανεπεξέργαστες τροφές και έχοντας γαλήνη στη διάνοια θα ζήσουμε χρόνια πολλά και ευτυχισμένα, και έτσι θα απολαύσουμε σύντομα την απελευθέρωση της μικρής μας πατρίδας και θα εργαστούμε με ζήλο για την ανοικοδόμηση των εστιών μας. Το κατάλαβαν και οι τούρκοι ότι η Τουρκία θα καταστραφεί σύντομα. Ο Ντεμιρέλ μιλώντας στις στην Σχολή Άμυνας της Τουρκίας, είπε τα ακόλουθα: «Ισχυρές δυτικές χώρες επεξεργάζονται τον διαμελισμό της Τουρκίας προς δημιουργία Κουρδικού Κράτους, τα δε παράλια τα εφαπτόμενα της Μεσογείου, η διεθνής κοινότητα θα τα παραδώσει στην Ελλάδα». Και σήμερα ο Ερτογάν και άλλοι μογγόλοι πολιτικοί παραλαλούν και το λένε συνέχεια. Σύμφωνα με άγιους πατέρες, η Τουρκία πριν καταστραφεί θα επιτεθεί σε ελληνικά εδάφη και θα κάνει βιαιότητες. Τότε η Ρωσσία πιεζόμενη από τον ορθόδοξο ρωσσικό λαό θα κατεβεί σαν σίφουνας και θα κτυπήσει κεραυνοβόλα με υπερόπλα την Τουρκία και θα την κάνει στάχτη. Η γρήγορη κάθοδος των ρώσσων, θα αναγκάσει τους τούρκους να αποσύρουν αμέσως όλες τις δυνάμεις τους από την Κύπρο και τα άλλα ελληνικά εδάφη για να υπερασπιστούν την Τουρκία. Τότε οι ελληνοκυπριακές δυνάμεις θα ανακαταλάβουν τα κατεχόμενα εδάφη μας και θα κάνουν εθνικό ξεκαθάρισμα. Οι δυτικές δυνάμεις στο μεταξύ θα τρέχουν στην Κωνσταντινούπολη για να κτυπήσουν τους ρώσσους. Τι θα επακολουθήσει μόνο ο Θεός γνωρίζει. Σύμφωνα με άγιο πατέρα, επειδή μπορεί να υπάρξει πρόβλημα με το νερό, πρέπει να έχουμε μαζί μας αγίασμα μια σταγόνα να ρίχνουμε ακόμη και μέσα σε θολό νερό και μια προσευχή από τα βάθη της καρδιάς μας, το νερό θα γίνεται πόσιμο.

15 ΖΩΔΙΑTIKA NEA Μνήμη Νικολάου Π. Γιάγκου Ο Ι ΚΟΛ Α Κ Ε Σ (Συνέχεια από τη σελίδα 11) του Τιμίου Σταυρού στην Κάτω Ζώδια γεμάτο γλυκίσματα τα οποία πουλούσε μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας μέσα σε λίγα λεπτά και επέστρεφε στη Μόρφου. Ο άλλος ήταν ο Κεμάλ Ριζά, ένας νέος πολύ δυνατός που δούλευε ως αχθοφόρος έξω από τη Δημοτική αγορά της Μόρφου. Ο Κεμάλ ήταν κωφός. Η συμπεριφορά μας αυτή είχε ως αποτέλεσμα ο Κεμάλ να στείλει την πιο κάτω επιστολή σε όλες τις εφημερίδες. Εφ. Έθνος, «Είναι καθήκον μου να ευχαριστήσω διά του τύπου τον Δήμαρχο Μόρφου κ. Νικολόπουλο και τον Αιδ. Παπαϊωάννην Πιλασίδην και ολόκληρον τον λαόν της Μόρφου, δια το μεγάλον ενδιαφέρον που έδειξαν δι ημάς του Τούρκους. Όλοι μας υποσχέθηκαν αγάπην και στοργήν και αρμονίαν. Όσα και αν συνέβησαν σε όλην την Κύπρον, εμάς τους Τούρκους του Μόρφου κανείς δεν μας απείλησεν, είναι καθήκον να πω την αλήθειαν και δια του τύπου». Περίληψη της πιο πάνω επιστολής είναι καταχωρισμένη στα έγγραφα του βρετανικού Υπουργείου Εξωτερικών που αποδεσμεύτηκαν τον Αύγουστο του Η καταχώριση τονίζει: εφ. Cyprus Mail της 19ης Ιουνίου 1958 με τίτλο: «Οι Τούρκοι της Μόρφου ευχαριστούν τους Έλληνες», γράφει ότι η ειρηνική συνύπαρξη είναι πραγματικότητα στη Μόρφου. Με ανοικτή επιστολή της η τουρκική μειονότητα της πόλης ευχαρίστησε του Έλληνες για την αδελφική συμπεριφορά τους κατά τη διάρκεια των ταραχών των ημερών εκείνων». Τις μέρες εκείνες οι Τούρκοι της Λεύκας έδιωξαν 1000 Έλληνες από τη Λεύκα που εγκαταστάθηκαν στη Μόρφου και στα γύρω χωριά. Εμείς σώσαμε τους πιο πάνω Τούρκους της Μόρφου, ενώ ο Τούρκος βασανιστής έλεγε ότι αν με «συλλάβει θα με κόψει κομμάτι κομμάτι». Λογάριαζε όμως χωρίς τη θεία πρόνοια. Βρισκόμενος στις Κεντρικές Φυλακές με απασχολούσε συνέχεια τί να έγινε ο Νικολής. Πού τον έθαψαν και γιατί κράτησαν μυστικό το θάνατό του. Στις 23 Φεβρουαρίου 1959 έστειλα από τις Φυλάκές επιστολή σε αγωνιστή της ΕΟΚΑ στην οποία, μεταξύ άλλων έγραφα: Ο Νικολής είναι σκοτωμένος. Με βεβαίωσαν οι τρεις συλληφθέντες, Αγγελίδης, Σφήκας και Στέφος. Αν από εκείνες τις μέρες το μάθαιναν οι δικοί του, τώρα τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Ενώ τώρα κάθε ένας θα πηγαίνει στο σπίτι του και αυτόν άδικα θα τον περιμένουν. Ήταν χίλιες φορές προτιμότερον να ζούσε αυτός και να πέθανα εγώ. Και άν ολοι εδώ περιμένουν πότε θα βγούν από τις φυλακές, εγώ δεν περιμένω. Τι θα βγώ; Να πάω να τους πω ότι ο γιος σας είναι σκοτωμένος; Δεν το χωρεί ο νους μου τί θα κάνω. Γι αυτό πέρασε από τους δικηγόρους μου και πέστους να έρθούν εδώ, για να μιλήσουμε γι αυτό το ζήτημα. Την επιστολή αυτή διέσωσε ο παραλήπτης της. Πανιερώτατε, Ελληνίδες και Έλληνες, Σήμερα που ένα μεγάλο μέρος της πατρίδας μας έχει τουρκοποιηθεί και ο Τούρκος κατακτητής βεβήλωσε τις εκκλησίες μας, κατέστρεψε τα Μνημεία των ηρώων μας και τα κοιμητήρια που ήταν θαμμένοι οι πρόγονοί μας, επιβάλλεται η Εκκλησία η Πολιτεία, οι γονείς οι δάσκαλοι, ο καθένας με τα όπλα του, να συντηρήσουμε τη μνήμη στον αιώνα. Μόνο έτσι τιμούμε πραγματικά εκείνους που πέθαναν για την ελευθερία της Κύπρου μας. Τον Νικολή, τον Ευαγόρα, τον Γρηγόρη, τον Κυριάκο, τον, τον, τους χιλιάδες νεκρούς μας. «Όταν θα θέλουν οι Έλληνες να καυχηθούν, τέτοιους βγάζει το έθνος μας θα λένε γι αυτούς». Τα θεμέλιά μου στα βουνά (λέει ο ποιητής) Και στα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους Και πάνω τους η μνήμη καίει άκαυτη βάτος. Πρέπει να καίει, χωρίς να κατακαίει, για να κρατά την συνείδηση ζωντανή και την βούληση ενεργητική. Πάνω σε αυτή τη βάση στηρίζεται ενδόμυχα η βεβαιότητα, ότι οι ήρωες δεν πεθαίνουν, αλλά αναμένουν από εμάς να ολοκληρώσουμε το έργο τους για να αναπαυθούν. Μόνο υπό τις παραπάνω προϋποθέσεις θ ακούσουμε γρήγορα ή αργά, να χτυπούν μακριά καμπάνες από κρύσταλλο και να λένε: Αύριο, αύριο το Πάσχα τ ουρανού το Πάσχα της Πατρίδας. 15 Δρος Κλείτου Ιωαννίδη Από τα πανάρχαια χρόνια η κολακεία ήταν ηθικά επιλήψιμη συμπεριφορά. Οι φιλόσοφοι και οι ηθικολόγοι κατάγγειλαν με δριμύτητα το είδος του κόλακα. Ο Αθηναίος δάσκαλος και ρήτορας Ισοκράτης στους προτρεπτικούς του λόγους καταδικάζει τόσο τον απατεώνα όσο και τον κόλακα. Γιατί, τι άλλο από απάτη, ψέμα και διαστρέβλωση είναι η κολακεία; Ο κόλακας, για να εξυπηρετήσει τα εντελώς προσωπικά του συμφέροντα, τάσσεται πάντοτε με το μέρος του ισχυρού, για να τον εγκαταλείψει μόλις εκείνος πέσει από το βάθρο του, μόλις αποδυναμωθεί. Οι διάφορες αυλές-πολιτικές, εκκλησιαστικές, καλλιτεχνικές, οικονομικές, εκπαιδευτικές-είναι γεμάτες από κόλακες. Άνθρωποι συχνά αδύνατοι οι κόλακες ζουν και υπάρχουν, γιατί κάποιος άλλος βρίσκεται στην εξουσία και τους βοηθά ή τους ανυψώνει. Με τη χαρακτηριστική δουλοπρέπεια, την έλλειψη θάρρους και παρρησίας, κίβδηλοι, γλοιώδεις και ανυπόστατοι, είναι έτοιμοι να πωλήσουν γην και ύδωρ προκειμένου να ικανοποιήσουν τον εκάστοτε αφέντη τους. Άνθρωποι χωρίς ιδεολογία, συνέπεια, ηθικό περιεχόμενο και αρχές πνευματικές, χωρίς την ελευθερία της σκέψης και του λόγου, βαυκαλίζουν το αθεράπευτο εγώ του νάρκισσου προϊσταμένου ή αρχηγού τους στους κατωτέρους τους, ωστόσο είναι σκληροί και αδυσώπητοι, δικτάτορες αμείλικτοι, που δέχονται τη δικτατορία του ισχυρότερου τους για να την επιβάλουν οι ίδιοι στους πιο αδύνατους και ανίσχυρους. Η ψυχική και πνευματική ασθένεια της κολακείας, φαινόμενο πανάρχαιο, δείχνει τη φαυλότητα των ανθρώπων που την ασκούν, αλλά και την αναξιοπρέπεια των ανθρώπων που τη δέχονται. Μόνο αηδία και οίκτο μπορεί να νιώσει κανεις για τον κόλακα, που γίνεται σκουπίδι προκειμένου να ευχαριστήσει, να φανεί αρεστός, να κερδίσει την εύνοια, να επιτύχει το σκοπό του. Όσο για εκείνους, που είναι υποκείμενοι στην κολακεία, το πρόβλημα είναι διαφορετικό. Συμπλεγματικοί οι ίδιοι, δέχονται την απάτη του κόλακα, τρέφονται με το ψέμα, με μόνη αποζημίωση την ικανοποίηση κάποιου εγώ τραυματισμένου, γεμάτου φοβίες και διαψεύσεις.είναι το ίδιο επιλήψιμες και η άσκηση, αλλά και η αποδοχή της κολακείας. Φθείρουν και καταστρέφουν και τα δύο μέρη. Η ανθρωπότητα για να προχωρήσει στην οδό της αλήθειας, της αυθεντικότητας, χρειάζεται την παρρησία και την ελεύθερη συνείδηση. Άνθρωποι ανελεύθεροι, δούλοι της κολακείας και βουτηγμένοι στο ψέμα, είναι καταδικασμένοι στη φθορά και τη διαφθορά και, τέλος στην παρακμή και τη διάλυση. Η πνευματική υγεία προϋποθέτει τη φυσικότητα και την απλότητα και, προπαντός, την ακαταμάχητη δύναμη του ελεύθερου φρονήματος. Eφημερίδα ANAKOINΩΣH ZΩΔIAΤΙΚΑ ΝΕΑ Αγίου Ανδρέα Λευκωσία Τ.Θ ΛΕΥΚΩΣΙΑ Τηλ.: ΣYNTAKTIKH EΠITPOΠH Xαράλαμπος Kρασιάς Δημήτρης Κάττος Γιώργος Κάττος EΠIMEΛEIA YΛHΣ Χαράλαμπος Κρασιάς KΑΤA ΝOΜΟ ΥΠΕYΘΥΝΟΣ: Δημήτρης Κάττος Στα ενυπόγραφα κείμενα η ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στους συγγραφείς τους, τόσο στη διατύπωση όσο και στο περιεχόμενο. Παρακαλούμε τους συνεργάτες μας όπως αποστέλλουν τις εργασίες τους στο τηλ fax: ΣHM: ΣTA KEIMENA TOYΣ NA ANAΦEPOYN OTI EINAI ΓIA THN EΦHMEPIΔA EΚΤΥΠΩΣΗ: Tυπογραφεία Kώνος Λτδ «ZΩΔIAΤΙΚΑ ΝΕΑ»

16 16 ΖΩΔΙΑTIKA NEA À ƒ π ª Δ À ºÀ Ο Γλαύκος Κληρίδης γεννήθηκε στη Λευκωσία στις 24 Απριλίου Ήταν ο μεγαλύτερος γιος του διαπρεπούς δικηγόρου Γιάννη Κληρίδη. Συμπλήρωσε τις σπουδές του στο Παγκύπριο Γυμνάσιο και στην Αγγλία. Κατά την έναρξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου κατατάχτηκε, το 1939, στη Βρετανική Βασιλική Αεροπορία. Το 1942 το αεροπλάνο του καταρρίφθηκε στη Γερμανία και ο ίδιος συνελήφθη αιχμάλωτος. Στην αιχμαλωσία παρέμεινε μέχρι το τέλος του πολέμου. Οι πολεμικές υπηρεσίες του κρίθηκαν ως εξαίρετες και διακεκριμένες. Με Βασιλικό Διάταγμα το όνομά του δημοσιεύθηκε στη «London Gazette», διότι αναφέρθηκε σε πολεμικό ανακοινωθέν για μια εξαίρετη υπηρεσία. Σπούδασε νομικά στο «Kings College» του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και πήρε τον τίτλο L.L.B. το Το 1951 αναγορεύθηκε Barrister-at-Law στο Gray's Ιnn. Από το 1951 μέχρι το 1960 άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου στην Κύπρο. Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα υπηρέτησε στην Ε.Ο.Κ.Α. με το ψευδώνυμο «Υπερείδης» και υπεράσπισε πολλούς αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α., που είχαν συλληφθεί από τους Άγγλους. Επίσης, ετοίμασε φάκελο για πολλές περιπτώσεις παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τους Άγγλους, τις οποίες παρουσίασε η Ελληνική Κυβέρνηση στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Πήρε μέρος στη Διάσκεψη του Λονδίνου το 1959 και κατά τη μεταβατική περίοδο, μεταξύ αποικιακής διακυβέρνησης και ανεξαρτησίας ( ), διατέλεσε Υπουργός Δικαιοσύνης. Την ίδια περίοδο διατέλεσε αρχηγός της Ελληνικής Κυπριακής Αντιπροσωπείας στη Μικτή Επιτροπή για το Σύνταγμα. Τον Ιούλιο του 1960 εξελέγη μέλος και στη συνέχεια Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στη θέση αυτή παρέμεινε μέχρι τον Ιούλιο του Σε πολλές περιπτώσεις εξετέλεσε καθήκοντα Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας ως αναπληρωτής του Προέδρου της Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου κατά τις απουσίες του στο εξωτερικό. Ανέλαβε την αρχηγία της Ελληνικής Κυπριακής Αντιπροσωπείας στη Διάσκεψη του Λονδίνου, που συγκλήθηκε τον Ιανουάριο του 1964 για να μελετήσει το Κυπριακό πρόβλημα. Στις 23 Ιουλίου 1974, λόγω του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής, ανέλαβε προσωρινά καθήκοντα Προέδρου της Δημοκρατίας, σύμφωνα με τις σχετικές πρόνοιες του Συντάγματος. Τα καθήκοντα αυτά τα άσκησε μέχρι τις 7 Δεκεμβρίου 1974, ημέρα κατά την οποία επανήλθε στην Κύπρο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ο οποίος είχε εξαναγκασθεί από το πραξικόπημα να την εγκαταλείψει στις 16 Ιουλίου Τόσο ο ίδιος ο Πρόεδρος Μακάριος, όσο και η Βουλή των Αντιπροσώπων ευχαρίστησαν δημόσια το Γλαύκο Κληρίδη για το έργο που επιτέλεσε κατά την περίοδο αυτή. Το Φεβρουάριο του 1969 ίδρυσε το Ενιαίο Κόμμα. Το Μάιο του 1976 ίδρυσε το Δημοκρατικό Συναγερμό από επίλεκτα μέλη του Ενιαίου Κόμματος, της Προοδευτικής Παράταξης και του Δημοκρατικού Εθνικού Κόμματος. Το 1968 ο Γλαύκος Κληρίδης ορίσθηκε εκπρόσωπος της Ελληνοκυπριακής πλευράς στις διακοινοτικές συνομιλίες. Από αυτή τη θέση διεξήγαγε συνομιλίες με το Ντενκτάς μέχρι τον Απρίλιο του Κατά τις συζητήσεις του Κυπριακού προβλήματος στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ο Γλαύκος Κληρίδης εκπροσώπησε την Κύπρο αρκετές φορές. Διατέλεσε Πρόεδρος του Κυπριακού Ερυθρού Σταυρού από το 1961 μέχρι το 1963 και σε αναγνώριση των εξαίρετων υπηρεσιών του του απονεμήθηκε τιμητική διάκριση και ανακηρύχθηκε ισόβιο μέλος. Με την έγκριση του Πάπα Ιωάννη του 23ου του απονεμήθηκε το Χρυσό Μετάλλιο της Τάξης του Αγίου Τάφου ως αναγνώριση των υπηρεσιών που είχε προσφέρει και της κατανόησης που είχε δείξει ως Αρχηγός της Ελληνοκυπριακής αντιπροσωπείας στη Μικτή Επιτροπή για το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας σχετικά με τη θρησκευτική μειονότητα των Ρωμαιοκαθολικών (Λατίνων) της Κύπρου. Κατά τις Βουλευτικές εκλογές του 1981, 1985 και 1991, επικεφαλής του Συνδυασμού του Δημοκρατικού Συναγερμού, εξελέγη Βουλευτής Λευκωσίας. Στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ως Πρόεδρος του κόμματος, ηγήθηκε της κοινοβουλευτικής ομάδας του Δημοκρατικού Συναγερμού μέχρι της εκλογής του ως Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 14 Φεβρουαρίου Μετά την εκλογή του ως Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας του απονεμήθηκαν από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή τα Διάσημα του Μεγαλόσταυρου του Τάγματος του Σωτήρος. Ο Γλαύκος Κληρίδης επανεξελέγη Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 15 Φεβρουαρίου Κατά τη διάρκεια της Προεδρίας του ( ) η Κύπρος άκμασε σημαντικά. Σταθεροποιήθηκε η οικονομία της χώρας και έγινε το πλουσιότερο από τα δέκα νέα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης το Η κυβέρνηση Κληρίδη πιστώνεται σε μεγάλο βαθμό την είσοδο της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ως προσωπικότητα ήταν ιδιαίτερα σεβαστός από τους ηγέτες του κόσμου την περίοδο της Προεδρίας του αλλά και σε τοπικό επίπεδο ήταν σεβαστός ηγέτης λόγω των επιτευγμάτων του. Είχε δημοσιεύσει το βιβλίο: «Η Κατάθεσή μου» σε τέσσερις τόμους, καθώς και το βιβλίο Ντοκουμέντα μιας Εποχής Ήταν νυμφευμένος με τη Λίλα-Ειρήνη και είχε μια κόρη, την Καίτη Κληρίδου, η οποία είναι Επίτροπος Προεδρίας για θέματα αποδήμων και θρησκευτικών ομάδων και μέλος του πολιτικού γραφείου του Δημοκρατικού Συναγερμού και διατέλεσε για χρόνια Βουλευτής. Πέθανε στις 15 Νοεμβρίου 2013 σε ηλικία 95 ετών. ÂÙ ÌÔÏÔÁ - ÚÔ Ï ÛË ÙË ÔÓÔÌ Û ÙÔ ˆÚÈÔ Ò È Του Πάμπου Κρασιά Πάνω και Κάτω Ζώδια. Χωριά της επαρχίας Λευκωσίας (34 χμ δυτικά της πρωτεύουσας) τα οποία βρίσκονται το ένα δίπλα από το άλλο. Δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένο ποιο από τα δύο χωριά δημιουργήθηκε πρώτο και ποιο ακολούθησε. Σε πολλές περιπτώσεις τα δύο χωριά αναφέρονται σαν ένα και το αυτό. Ο διαχωρισμός τους σε Πάνω και Κάτω Ζώδια έγινε πολύ αργότερα. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας δεν υφίστατο διαχωρισμός σε Πάνω και Κάτω Ζώδια και οι δύο οικισμοί, σχεδόν ενωμένοι, εξαιτίας της ανάπτυξής τους σημειώνονται σε παλαιούς χάρτες με το όνομα Zothia αλλά και με την ονομασία Zodies. Ο Λεόντιος Μαχαιράς στο Χρονικό παρ. 32 αναφέρει και αυτός τη Ζώδια ως ένα οικισμό, με την ονομασία Ζωτία στην περιοχή της οποίας είχε ασκητέψει ένας από τους 300 Αλαμάνους Αγίους, ο Άγιος Ειρηνικός. Για το χωριό Ζώδια υπάρχουν διάφορες εκδοχές από πού έχει πάρει τό όνομά του. Σύμφωνα με το Νέαρχο Κληρίδη στο βιβλίο του Χωριά και Πολιτείες της Κύπρου το χωριό Ζώδκια και Ζώδκιες επειδή πρόκειται περί δύο χωριών, της Πάνω και Κάτω Ζώδιας- αρχικά στα χρόνια της Φραγκοκρατίας το χωριό αυτό υπήρχε με το όνομα Ζωτία.Οι κάτοικοι πιστεύουν ότι το χωριό τους ονομάστηκε Ζώδια, γιατί στα παλιά χρόνια βρίσκονταν εκεί πολλά φαντάσματα, τα οποία στήν Κυπριακή λέγονται Ζώδκια και Ζώδκιον το-. Όταν κτίστηκε το χωριό, οι άνθρωποι έλεγαν είμαι από τα Ζώδκια- και αργότερα με τήν πάροδο του χρόνου έλεγαν είμαι από τη Ζώδκιαν. Η πιο γνωστή και διαδεδομένη ιστορία στη ντόπια παράδοση αναφέρει ότι ένα τέτοιο Ζώδιο φάντασμα- κατοικούσε σε ένα σπήλαιο, το οποίο βρσκόταν στη περιοχή της Πάνω Ζώδιας- και έτρωγε ανθρώπους και παιδιά που τύχαινε να φτάσουν στην περιοχή. Ήταν μια μάστιγα των κατοίκων, οι οποίοι τρόμαζαν να πλησιάσουν την περιοχή του σπηλαίου. Οι κάτοικοι λοιπόν αποφάσισαν να το εξοντώσουν. Ήξεραν ότι το Ζώδκιον δεν είχεν ανθρώπινη μορφή αλλά μορφή δράκου και ότι του άρεσε πάρα πολύ το φαγητό και το κρασί. Βρέθηκαν λοιπόν περίπου10 άτομα απο τούς οποίους οι εννέα πήραν απο μιά κούζα κρασί και ο δέκατος πήρε μια κούζα πετρέλαιο.έτσι κατάφεραν να τον μεθύσουν και όταν έπεσε να κοιμηθεί τον έλουσαν με πετρέλαιο, άναψαν φωτιά και τόν έκαψαν. Μια άλλη ενδιαφέρουσα παράδοση στην οποία γίνεται αναφορά στο χωριό Ζώδια ο Νέαρχος Κληρίδης αναφέρει για τον Ρήγα της Περιστερώνας και τη Ρήγαινα του Μόρφου, η οποία ήταν η ωραιότερη γυναίκα του καιρού της. Είχε την έπαυλη της στου Μόρφου και όλοι οι κάμποι γύρω από το παλάτι της ήταν κατάξεροι γιατί δέν υπήρχε νερό.αυτό στενοχωρούσε πολύ τη Ρήγαινα και διαρκώς σκεφτόταν τι να κάνει για να πρασινίσει ο κάμπος και να φυτρώσουν τα φυτά και τα δένδρα που καλλιεργούσε και η έπαυλή της να μην είναι στη μέση μιας απέραντης ξεραϊλας. Ο Ρήγας της Περιστερώνας όμως είχε άφθονο νερό απο τόν ποταμό.δέν επέτρεπε όμως σε κανένα να πάρει νερό για να ποτίσει τίς δικές του καλλιέργειες. Όταν όμως ο Ρήγας έμαθε πώς η Ρήγαινα του Μόρφου είναι πολύ στενοχωρημένη που δεν έχει νερό, τη ζήτησε σε γάμο για δεύτερη φορά μιας και της ζήτησε ξανά να τον παντρευτεί, αλλά αυτή αρνήθηκε.αυτή τη φορά η Ρήγαινα δέχτηκε με μια συμφωνία όμως. Να της παραχωρήσει από το νερό του τόσο, όσο χρειάζεται για να παρασύρει μια γομαρκά παλλούρες και το αυλάκι που θα πάρει το νερό στου Μόρφου να το ανοίξει ο Ρήγας με δικούς του εργάτες σε μια μονάχα νύχτα. Η συμφωνία κατέληγε ότι, όταν το νερό έτρεχε έξω από τήν έπαυλη της Ρήγαινας, θα γίνονταν και οι γάμοι. Ο Ρήγας τήρησε τη συμφωνία κατά γράμμα, όμως το φόρτωμα των παλλούρων δεν έφτασε ποτέ και έτσι η ποσότητα του νερού που συμφωνήθηκε ήταν αμφίβολη, δηλαδή λιγότερη.ο Ρήγας τότε, μπροστά στόν κίνδυνο να εκτεθεί ότι δεν, ανακάλυψε τι είχε γίνει, οδήγησε τη Ρήγαινα στη Ζώδια σε μια καμπή ενός αυλακιού και είδε με τα μάτια της ότι οι παλλούρες σταμάτησαν σε εκείνο το σημείο.τότε και οι δύο συμφώνησαν πως αυτό ήταν σημάδι και ότι έπρεπε να κτίσουν εκεί το παλάτι τους να κατοικήσουν σε αυτό και να επιβλέπουν τα κτήματά τους, ο ένας στην Περιστερώνα και ο άλλος στού Μόρφου. Το μέρος εκείνο ονομάστηκε Σταυρός, από τότε είναι το μέρος από το οποίον χωρίστηκε νερό για τη Ζώδια, το Αργάκι και του Μόρφου. Η Πάνω και η Κάτω Ζώδια ευημερούσαν πριν την εισβολή του 1974.Κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν η γεωργία και σε μικρότερο βαθμό η κτηνοτροφία. Καλλιεργούντο εσπεριδοειδή κυρίως πορτοκάλια και γκρέιπφρουτ, τα οποία ήταν φημισμένα σε ολόκληρη την Κύπρο. Ξακουσμένα επίσης ήταν τα καρπούζια και τα πεπόνια της Ζώδιας. Κατά την απογραφή του 1973 ο πληθυσμός της Πάνω Ζώδιας ήταν κάτοικοι και ήταν το έκτο σε πληθυσμό χωριό της γεωγραφικής περιφέρειας Μόρφου, μετά την ίδια τη Μόρφου, τη Λεύκα, Κάτω Ζώδια, Γερόλακκο και Παλαιομέτοχο. Η Κάτω Ζώδια κατά την απογραφή του 1973 αριθμούσε κατοίκους και ήταν το τρίτο σε πληθυσμό χωριό της γεωγραφικής περιφέρειας Μόρφου. Η στρατιωτική εισβολή του 1974 από την Τουρκία ανάγκασε τους κατοίκους και των δύο χωριών να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς. Η σκέψη και η καρδιά τους όμως είναι στα αγαπημένα χωριά, ελπίζοντας ότι κάποια μέρα θα μπορέσουν ελεύθεροι να επανεγκατασταθούν στη γη των προγόνων τους, ατενίζοντας από μακριά τα χωριά τους σιγοψιθυρίζοντας τα λόγια του Γιώργου Σεφέρη. «Η γης δεν έχει κρικέλια για να την πάρουν στον ώμο και να φύγουν».