Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (EB/PE 79.5) «ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ 2014» Τμήμα Parlemètre ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Transcript

1 Γενικής Διεύθυνσης Επικοινωνίας Μονάδα Παρακολούθησης της Κοινής Γνώμης Βρυξέλλες, Δεκέμβριος Ευρωβαρόμετρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (EB/PE 79.5) «ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ 2014» Τμήμα Parlemètre ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Κάλυψη: EE28 (27624 ευρωπαίοι πολίτες) Πληθυσμός: Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω Μεθοδολογία: Ενώπιος ενωπίω (CAPI Προσωπική Συνέντευξη με Υποστήριξη Υπολογιστή) Περίοδος διεξαγωγής: 7-23 Ιουνίου 2013, TNS Οpinion Α. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Μνημονική αποτύπωση Ενδιαφέρον για την ευρωπαϊκή πολιτική γενικώς Ενδιαφέρον για ενημέρωση Γενική εικόνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Β. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ Η σημερινή κατάσταση Εντύπωση (παρελθόν) Επιθυμία (μέλλον) Γ. ΓΝΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Αναφέρετε τρία ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα Λειτουργία των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων Το όργανο που εκπροσωπεί καλύτερα την ΕΕ ΓΝΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Ημερομηνία των προσεχών ευρωπαϊκών εκλογών Λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Τρόπος λήψεως των αποφάσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Γενικές γνώσεις για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΑΥΡΙΟ : ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ Πολιτικές προτεραιότητας Πoλιτικές που πρέπει να εφαρμοσθούν σε περίοδο κρίσης Αξίες που θα πρέπει να προστατευθούν EL 1

2 Ευρωβαρόμετρα που χρησιμοποιήθηκαν για τον εντοπισμό των τάσεων: EB78.2 Δημοσκόπηση «Parlemeter» Περίοδος: 17 Νοε. - 2 Δεκ (TNS opinion) Κάλυψη: ΕΕ 27 ( πολίτες σε προσωπικές συνεντεύξεις) Πληθυσμός: Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω EB77.4 Οι Ευρωπαίοι, δύο χρόνια πριν τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2014 Περίοδος: 2-17 Ιουνίου 2012 (TNS opinion) Κάλυψη: ευρωπαίοι πολίτες σε προσωπικές συνεντεύξεις Πληθυσμός: Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω EB 76.3 EB 71.1 EB 68.1 Δημοσκόπηση «Parlemeter» Περίοδος: 3 Νοε Νοε (TNS opinion) Κάλυψη: πολίτες σε προσωπικές συνεντεύξεις Πληθυσμός: Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω Δημοσκόπηση «Parlemeter» Περίοδος: 16 Ιανουαρίου-22 Φεβρουαρίου 2009 (δημοσκόπηση TNS) Κάλυψη: προσωπικές συνεντεύξεις. Πληθυσμός: Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω Δημοσκόπηση «Parlemeter» Περίοδος: 22 Σεπτεμβρίου-3 Νοεμβρίου 2007 (δημοσκόπηση TNS) Κάλυψη: προσωπικές συνεντεύξεις. Πληθυσμός: Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω EB 66.1 Standard CE Περίοδος: Κάλυψη: Πληθυσμός: 6 Σεπτεμβρίου-10 Οκτωβρίου 2006 (δημοσκόπηση TNS) προσωπικές συνεντεύξεις. Ευρωπαίοι ηλικίας 15 ετών και άνω Θα θυμίσουμε στους αναγνώστες ότι τα αποτελέσματα μια δημοσκόπησης είναι εκτιμήσεις, των οποίων η ακρίβεια, τηρουμένων των αναλογιών, εξαρτάται από το μέγεθος του δείγματος και το παρατηρηθέν ποσοστό. Σε δείγματα περίπου συνεντεύξεων (μέγεθος δείγματος που συνήθως χρησιμοποιείται σε κλίμακα κράτους μέλους), το πραγματικό ποσοστό, αν δηλαδή είχε ερωτηθεί το σύνολο του πληθυσμού, θα κυμαινόταν μεταξύ των παρακάτω ορίων εμπιστοσύνης: Παρατηρούμενα ποσοστά Περιθώριο σφάλματος 10% ή 90% 20% ή 80% 30% ή 70% 40% ή 60% 50% +/- 1,9 μονάδες +/- 2,5 μονάδες +/- 2,7 μονάδες +/- 3,0 μονάδες +/- 3,1 μονάδες 2

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Λόγω της ένταξης της Κροατίας την 1η Ιουλίου 2013, δηλ. 8 ημέρες μετά το τέλος του χρονικού πεδίου του παρόντος Ευρωβαρομέτρου, για τη χώρα αυτή ορισμένες ερωτήσεις διατυπώθηκαν διαφορετικά. Το Parlemètre/Parlemeter είναι μια έρευνα του Ευρωβαρόμετρου για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που μετράει την αντίληψη που οι Ευρωπαίοι έχουν για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το κύρος του, τον ρόλο του, και το τι γνωρίζουν γι'αυτό. Η παρούσα δημοσίευση είναι το τρίτο μέρος της έρευνας του Ευρωβαρομέτρου για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τίτλο "Ένα έτος πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2014" (περίοδος δειγματοληψίας Ιούνιος 2013), της οποίας το μεν πρώτο μέρος (θεσμικό τμήμα) δημοσιεύθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2013, το δε δεύτερο μέρος (οικονομικό και κοινωνικό τμήμα) δημοσιεύθηκε στις 18 Οκτωβρίου Η περίοδος δειγματοληψίας ήταν από 7 έως και 23 Ιουνίου Η έρευνα διεξήχθη από την TNS Opinion μέσω προσωπικών συνεντεύξεων με πολίτες σε 28 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται είτε σε κλίμακα Ευρωπαϊκής Ένωσης των 28, για τις νέες ερωτήσεις, είτε με τη μορφή τάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27. ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Όπως συμβαίνει τα τελευταία έξι έτη, το ευρωπαϊκό πλαίσιο στο οποίο εγγράφεται το παρόν Ευρωβαρόμετρο χαρακτηρίζεται από τις επιπτώσεις της νομισματικής, χρηματοοικονομικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης. Οι απαντήσεις των ερωτηθέντων επηρεάστηκαν πιθανόν από μια σειρά συγκυριακών γεγονότων κατά τις εβδομάδες πριν από την έρευνα ή στο διάστημα που αυτή διεξαγόταν. Έτσι, η Eurostat δημοσίευσε τον Ιούνιο αρνητικά στατιστικά στοιχεία σχετικά με την εξέλιξη της ανεργίας και του ΑΕγχΠ στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στα κράτη μέλη της. Την ίδια περίοδο, η Παγκόσμια Τράπεζα αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις της για την παγκόσμια μεγέθυνση κατά το Επιπλέον, το ίδιο διάστημα, η πολιτική κατάσταση σε αρκετές χώρες της ΕΕ χαρακτηρίσθηκε από ορισμένες πολιτικές αναταραχές και αλλαγές: προεδρικές εκλογές στην Ιταλία και αλλαγή κυβέρνησης πρώτες ευρωπαϊκές εκλογές στην Κροατία περιφερειακές ή τοπικές εκλογές σε Αυστρία, Ηνωμένο Βασίλειο, Λετονία και Ιταλία. Διαδηλώσεις, κυρίως σε Βουλγαρία και Ελλάδα αλλαγή πρωθυπουργού στην Τσεχική Δημοκρατία κ.λπ. Υπενθυμίζουμε στον αναγνώστη ότι η δημοσκόπηση είχε ως χρονικό πεδίο μια περίοδο όπου δεν είχαν ακόμη γίνει αντιληπτές από την κοινή γνώμη οι πρώτες ενδείξεις ανάκαμψης της οικονομικής δραστηριότητας σε ορισμένες χώρες της ΕΕ. Πρέπει να τονίσουμε ότι, όπως σε κάθε έρευνα αυτού του είδους, θα πρέπει κι εδώ να ληφθεί υπόψη ότι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι σταθμισμένος και ότι τα έξι κράτη μέλη με τον μεγαλύτερο πληθυσμό αντιπροσωπεύουν περίπου το 70% του εν λόγω μέσου όρου. 3

4 Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι, στον συνολικό μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα κράτη της ζώνης του ευρώ αντιπροσωπεύουν το 64% και τα κράτη εκτός ζώνης του ευρώ αντιστοιχούν στο 36%. Σημ.: Για ορισμένες ερωτήσεις, ο αναγνώστης μπορεί να ανατρέξει στα αντίστοιχα παραρτήματα, όπου παρατίθενται μια λεπτομερής κοινωνική και δημογραφική ανάλυση και οι διαφορές μεταξύ των κρατών της ζώνης του ευρώ και των κρατών εκτός ζώνης του ευρώ. 4

5 ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ Ως προς τη γενική εικόνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, παρατηρούμε μια αντιστροφή τάσης σε σχέση με το Νοέμβριο 2012 : η σχέση θετική / αρνητική εικόνα αντιστρέφεται και ξαναγίνεται θετική. Ο αριθμός απαντησάντων που έχουν θετική εικόνα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί τη σχετική πλειοψηφία. Ως προς πολλές άλλες πτυχές, διαπιστώνουμε υποχώρηση των θετικών απόψεων, που εξηγείται ίσως από μια διαφορά στο πλαίσιο. Θυμίζουμε ότι κατά το τελευταίο Parlemeter, μέσα Νοεμβρίου/αρχές Δεκεμβρίου 2012, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν περισσότερο στο προσκήνιο της επικαιρότητας λόγω των έντονων συζητήσεων για τον Προϋπολογισμό της ΕΕ καθώς και για την εποπτεία των τραπεζών, το σύμφωνο μεγέθυνσης, την τραπεζική ένωση και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, κλπ. - Έτσι, οι μισοί Ευρωπαίοι δηλώνουν ότι δεν άκουσαν πρόσφατα να γίνεται λόγος για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτή η "ανάμνηση αναφοράς στα μέσα ενημέρωσης" φτάνει στο χαμηλότερο σημείο της από τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο 2009, λίγους μήνες δηλ. πριν από τις ευρωεκλογές του Το ενδιαφέρον για τα ζητήματα ευρωπαϊκής πολιτικής μειώθηκε σημαντικά μεταξύ Νοεμβρίου 2012 και Ιουνίου Στο τρέχον πλαίσιο κρίσης, μεταξύ των πολιτικών θεμάτων ή τομέων που συζητούνται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και επί των οποίων οι απαντήσαντες επιθυμούν περισσότερη ενημέρωση, δεν εκπλήσσει που το "σχέδιο επενδύσεων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, κυρίως για τους νέους" έρχεται πρώτο με λίγο λιγότερο από το εν τρίτον των αναφορών, μαζί με "τα δικαιώματά σας ως ευρωπαίου πολίτη" και τις "λύσεις που προτείνει η ΕΕ κατά της κρίσης (κοινό χρέος, ευρω-ομόλογα, φόρο επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (TTF) κλπ.)". Από κοντά ακολουθεί ο "αγώνας κατά της φοροαπάτης και των φορολογικών παραδείσων". Ο σημερινός ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου γίνεται αντιληπτός ως "σημαντικός" για τα τρία τέταρτα των απαντησάντων, άποψη που μακροπρόθεσμα παραμένει σχετικά σταθερή. - Για το ρόλο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τα δέκα τελευταία έτη, οι απόψεις είναι μοιρασμένες: κάπου το εν τρίτον των Ευρωπαίων εκτιμά ότι ο ρόλος του Κοινοβουλίου εντός της ΕΕ "ενισχύθηκε", ενώ το ίδιο ποσοστό εκτιμά ότι ο ρόλος του "έμεινε ο ίδιος". - Ως προς τον μελλοντικό του ρόλο, σχεδόν ένας Ευρωπαίος στους δυο επιθυμεί να έχει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πιο σημαντικό ρόλο στο μέλλον. Αν και σε υποχώρηση σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα του Νοεμβρίου 2012, το επίπεδο αυτό είναι συγκρίσιμο με του Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2009, δηλ. λίγους μήνες πριν από τις τελευταίες ευρωεκλογές. Όταν καλούνται οι ερωτώμενοι να αναφέρουν αυθόρμητα 3 ευρωπαϊκά όργανα, τα αποτελέσματα είναι πολύ σταθερά, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο άνετα πρώτο με περισσότερες από τις μισές αναφορές. 5

6 Όταν ερωτώνται οι Ευρωπαίοι ως προς τις γνώσεις που έχουν για τα ευρωπαϊκά όργανα, ανεξαρτήτως ορθότητας ή όχι της απάντησής τους, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι πρώτο στις αναφορές, τόσο την αναφορά "τα μέλη του εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία" όσο και την αναφορά "προτείνει τους νόμους της ΕΕ" ή "αποτελείται από Υπουργούς από το κάθε κράτος μέλος". Όπως και τον Ιούνιο 2012, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το όργανο που για έναν Ευρωπαίο στους δυο εκπροσωπεί καλύτερα την ΕΕ. Στην ερώτηση αυτή, η σταθερότητα των απαντήσεων είναι μεγάλη. Πάνω από το εν τρίτον των Ευρωπαίων γνωρίζει ήδη ότι οι επόμενες ευρωεκλογές θα γίνουν το 2014 / Μάιο Οι γενικές γνώσεις για τις εξουσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι σχετικά σταθερές. Μια απόλυτη πλειοψηφία Ευρωπαίων γνωρίζει ότι οι ευρωπαϊκοί νόμοι πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο συμφωνίας μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και κρατών μελών, ότι ο Προϋπολογισμός εγκρίνεται από κοινού από Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και κράτη μέλη, ότι οι βουλευτές του εκλέγονται με άμεση καθολική ψηφοφορία κι ότι τα κράτη μέλη δεν έχουν τον ίδιο αριθμό ευρωβουλευτών το καθένα. Κατά τα αναμενόμενα, ο "αγώνας κατά της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού" θεωρείται όπως και στις προηγούμενες έρευνες πολιτική που πρέπει να έχει την προτεραιότητα. Οι αναδιατάξεις είναι σχετικά περιορισμένες αλλά αποκαλυπτικές μιας μετατόπισης των προτεραιοτήτων προς τα κοινωνικά ζητήματα. Και, ειδικότερα, σε εποχή κρίσης, την προτεραιότητα έχουν η απασχόληση και ο αγώνας κατά της ανεργίας, καθώς και τα οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα. Ως προς τις αξίες που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οφείλει να υπερασπίσει κατά προτεραιότητα, η ιεράρχησή τους άλλαξε μεταξύ Νοεμβρίου 2012 και Ιουνίου 2013: η "προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων" είναι πάντα πρώτη, ενώ η "ισότητα ανδρών-γυναικών" περνάει από την 3η θέση (ισοβαθμία με την "ελευθερία της έκφρασης") στη 2η θέση (ισοβαθμία με την "αλληλεγγύη μεταξύ κρατών μελών" και την "ελευθερία της έκφρασης"). 6

7 ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α. Ενημέρωση για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ανάμνηση αναφοράς στα μέσα ενημέρωσης Όπως αναφέραμε και πιο πάνω, τα αποτελέσματα αυτά πρέπει να ειδωθούν υπό το πρίσμα μιας ειδικής συγκυρίας. Όντως, το Νοέμβριο 2012 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήταν περισσότερο στο προσκήνιο της ευρωπαϊκής και εθνικής επικαιρότητας. Σε διάστημα ενός έτους, η "ανάμνηση αναφοράς στα μέσα ενημέρωσης" έπεσε πολύ (47%, -17). Το ίδιο, αλλά σε μικρότερο βαθμό, είχε γίνει και τον Ιανουάριο 2009, μερικούς μήνες πριν από τις ευρωεκλογές του Αφετέρου, οι μισοί Ευρωπαίοι δηλώνουν ότι δεν άκουσαν πρόσφατα να γίνεται λόγος για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (50%, +16 μονάδες σε σχέση με το Νοέμβριο 2012). Διαπιστώνουμε μεγάλες διαφορές αναλόγως φύλου, ηλικίας και, κυρίως, επαγγελματικής κατηγορίας, σχετικά με την "ανάμνηση αναφοράς στα μέσα ενημέρωσης" και την εικόνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τούτο είναι πιο έντονο στους άνδρες (52%), στους 40 και άνω (49%), στους συνταξιούχους (49%), στα στελέχη (54%) και στους ανεξάρτητους (59%) από ό,τι στις γυναίκες (43%), στους νεότερους (39%) και στους ασχολούμενους με τα οικιακά (39%). Διαπιστώνουμε επίσης ότι η "ανάμνηση αναφοράς στα μέσα ενημέρωσης" είναι πολύ καλύτερη στη ζώνη του ευρώ (48% έναντι 45% στα κράτη εκτός ζώνης ευρώ). Ενδιαφέρον για την ευρωπαϊκή πολιτική εν γένει Το ενδιαφέρον για τα ζητήματα ευρωπαϊκής πολιτικής μειώθηκε σημαντικά μεταξύ Νοεμβρίου 2012 και Ιουνίου Το 43% (-8) των απαντησάντων ενδιαφέρεται, έναντι 56% (+8) που λένε το αντίθετο. Μπορούμε να αναρωτηθούμε σε ποιο βαθμό αυτή η μείωση του ενδιαφέροντος για τα ζητήματα ευρωπαϊκής πολιτικής συνδέεται ίσως με την μείωση της "ανάμνησης αναφοράς στα μέσα ενημέρωσης" σχετικά με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η μείωση ενδιαφέροντος αφορά σχεδόν όλα τα κράτη μέλη: Η Ρουμανία είναι το μόνο κράτος μέλος όπου το επίπεδο του ενδιαφέροντος των πολιτών αυξήθηκε (33%, +3). Το ποσοστό είναι σταθερό στην Τσεχική Δημοκρατία με 25% (=). Αντίθετα, σε 25 άλλα κράτη μέλη το ενδιαφέρον για τα ζητήματα ευρωπαϊκής πολιτικής είναι σε πτώση. Η μεγαλύτερη μείωση παρατηρείται στη Σουηδία (49% ενδιαφερόμενοι, -16), στο Λουξεμβούργο (51%, -16), στην Κύπρο (38%, - 15) και στη Γαλλία (36%, -13). 7

8 Επιθυμία ενημέρωσης Στους ερωτώμενους ετέθη η εξής ερώτηση: "για ποιό πολιτικό θέμα ή τομέα που συζητείται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ή για ποιό θέμα που αφορά την ΕΕ, θα επιθυμούσατε περισσότερη ενημέρωση;" Οι ερωτώμενοι είχαν δικαίωμα επιλογής ανάμεσα σε τέσσερις απαντήσεις: Η συχνότερη απάντηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι "ένα σχέδιο επενδύσεων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, κυρίως για τους νέους", με 29%. Σε δεύτερη θέση ισόβαθμα με 28% είναι "τα δικαιώματά σας ως ευρωπαίου πολίτη" και "οι λύσεις που προτείνει η ΕΕ κατά της κρίσης (κοινό χρέος, ευρωομόλογα, φόρο επί των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (TTF) κλπ.)". Από κοντά (δυο μονάδες) ακολουθεί ο "αγώνας κατά της φοροαπάτης και των φορολογικών παραδείσων", που επελέγη από το 26% των απαντησάντων. Διαπιστώνουμε ότι το "σχέδιο επενδύσεων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, κυρίως για τους νέους" είναι στο ίδιο επίπεδο επιλογών εντός και εκτός ζώνης ευρώ (αντιστοίχως 28% και 29%) οι δε "λύσεις που προτείνει η ΕΕ κατά της κρίσης" (28%) επιλέγονται σαφώς περισσότερο εντός της ζώνης ευρώ (30%, πρώτο θέμα με ισοβαθμία) και λιγότερο εκτός ζώνης ευρώ (22%, στην τρίτη θέση). Γενική εικόνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Από το 2007 και μετά, έχει ενδιαφέρον να επισημάνουμε ότι η ουδέτερη εικόνα διατηρεί την πλειοψηφία και παραμένει σχετικώς σταθερή μακροπρόθεσμα, με 41% το 2007 και 42% το Αφετέρου, διαπιστώνουμε μια αντιστροφή τάσης το τελευταίο έτος ως προς τη "θετική" και την "αρνητική" εικόνα. οι απαντήσαντες με θετική εικόνα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αυξάνονται και έχουν τη σχετική πλειοψηφία (30%, +3 μονάδες έναντι Νοεμβρίου 2012) οι δε με αρνητική εικόνα μειώνονται (25%, -3). Η βελτίωση της θετικής εικόνας είναι μεγαλύτερη εκτός ευρωζώνης (32%, +4) και μικρότερη εντός ευρωζώνης (29%, +2). Η γενική εικόνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βελτιώνεται στην ευρεία πλειονότητα των κρατών μελών, ακόμη και στις περισσότερες από τις χώρες που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση. Για παράδειγμα, βελτιώνεται κατά 17 μονάδες στην Ιρλανδία και κατά 10 μονάδες στο Βέλγιο. Αντίθετα, η εντονότερη πτώση σημειώνεται στην Κύπρο (-7) και στην Ολλανδία (-4). 8

9 Β. Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Πώς γίνεται αντιληπτός ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Τρεις ερωτήσεις ετέθησαν ως προς το πώς γίνεται αντιληπτός ο παρελθών, παρών και μελλοντικός ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εντός της ΕΕ. Αναλύονται λεπτομερώς κατωτέρω: Παρούσα κατάσταση (παρόν) : Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σήμερα εκτιμάται ως "σημαντικός" από το 76% (+1 έναντι Νοεμβρίου 2012) των απαντησάντων. Η άποψη αυτή παραμένει σχετικώς σταθερή σε βάθος χρόνου. Πώς έγινε αντιληπτός (παρελθόν) : Επ αυτού, οι απόψεις είναι μοιρασμένες : οι μισοί Ευρωπαίοι εκτιμούν ότι ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου εντός της ΕΕ "ενισχύθηκε" τα 10 τελευταία έτη (32%, -3 μονάδες έναντι Νοεμβρίου 2012), κι οι άλλοι μισοί ότι ο ρόλος του "παρέμεινε ο ίδιος" (32%, +3). Η αίσθηση αυτή είναι σε πτώση εντός ευρωζώνης (33%, -4) και σταθερή εκτός ευρωζώνης (31%, =). Επιθυμία (μέλλον) : Μακροπρόθεσμα, διαπιστώνουμε ότι το επίπεδο επιθυμίας ενός σημαντικότερου ρόλου για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μελλοντικά (49%) είναι συγκρίσιμο με του Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2009 (48%), λίγους μήνες πριν από τις τελευταίες ευρωεκλογές. Αντίθετα, σε βάθος ενός έτους, η τάση είναι πτωτική, με μείωση κατά 5 μονάδες έναντι του Νοεμβρίου 2012 του ποσοστού των Ευρωπαίων που επιθυμούν ένα σημαντικότερο ρόλο για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μελλοντικά. Αντίστροφα σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα, σε ορισμένες από τις χώρες που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση το ποσοστό πολιτών που επιθυμούν ένα σημαντικότερο ρόλο για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι σε πτώση, π.χ. σε Ισπανία (56%, -12), Ελλάδα (61%, -5) και Ιταλία (45%, -4). Επ αυτού, διαπιστώνουμε επίσης ότι οι εντονότερες διακυμάνσεις παρατηρούνται σε κράτη μέλη με μεγάλο πληθυσμό, όπως Γερμανία (43%, -11) και Πολωνία (50%, -13). 9

10 Γ. Γνώσεις για τα ευρωπαϊκά όργανα Ετέθησαν διάφορες ερωτήσεις ως προς τις γνώσεις σχετικά με τα ευρωπαϊκά όργανα, τη λειτουργία τους και την αντιπροσωπευτικότητά τους. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι το πλέον γνωστό όργανο Όταν καλούνται οι ερωτώμενοι να αναφέρουν αυθόρμητα 3 ευρωπαϊκά όργανα, τα αποτελέσματα είναι πολύ σταθερά : Το 53% απαντά Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (=έναντι Ιουνίου 2012), το 27% Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (=), το 24% Ευρωπαϊκή Επιτροπή (-1), το 13% Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (+3) και το 11% Συμβούλιο Ευρωπαϊκής Ένωσης (+1). Αυτή η σειρά κατάταξης που βασίζεται στον μέσο όρο της ΕΕ των 27, είναι η ίδια και εντός ευρωζώνης αλλά όχι εκτός ευρωζώνης. Εκτός ευρωζώνης, η Επιτροπή (24%) είναι πιο γνωστή από ό,τι η ΕΚΤ (14%). Σε εθνικό επίπεδο, διαπιστώνουμε έντονες διακυμάνσεις σε Ρουμανία (81%, +12) και Πορτογαλία (67%, +11) το δε αντίστροφο σε Ιταλία με -10, στο 63%. Πρέπει ωστόσο να επισημανθεί ότι πάνω από το εν τρίτον (31%) των ερωτηθέντων δεν γνωρίζουν κανένα όργανο. Όντως, οι διαφορές σε ποσοστιαίες μονάδες ανέρχονται στο 57, με το ποσοστό των "δεν γνωρίζω" να κυμαίνεται από 4% στην Αυστρία και 10% στη Σλοβακία, έως 61% στο Ηνωμένο Βασίλειο και 51% στη Γαλλία. Λειτουργία των ευρωπαϊκών οργάνων Τρεις ερωτήσεις ετέθησαν στους απαντήσαντες, σχετικά με την λειτουργία και την σύνθεση των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. - "Τα μέλη εκλέγονται με καθολική ψηφοφορία" : το 51% είπε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (-4 μονάδες έναντι Ιουνίου 2012), το 12% είπε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (+3), το 9% (+1) είπε το Συμβούλιο της ΕΕ. - "Προτείνει τους νόμους" της ΕΕ : το 38% είπε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (-2), το 27% είπε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (+5), και το 14% (=) είπε το Συμβούλιο της ΕΕ. - "Αποτελείται από Υπουργούς από το κάθε κράτος μέλος" : το 30% είπε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (+1), το 19% είπε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (=), και το 28% είπε το Συμβούλιο της ΕΕ (=). Οι απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις είναι σχετικώς σταθερές έναντι του περασμένου έτους (EB/PE 77.4, Ιούνιος 2012) : να σημειώσουμε ότι οι κυριότερες διακυμάνσεις αφορούν τη μείωση των σωστών απαντήσεων για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την αύξηση των σωστών απαντήσεων για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε εθνική κλίμακα, οι γνώσεις των απαντησάντων ποικίλουν έντονα αναλόγως του κράτους μέλους. Οι αποκλίσεις φτάνουν έως και τις 45 ποσοστιαίες μονάδες. 10

11 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το όργανο που εκπροσωπεί καλύτερα την ΕΕ Ένα έτος μετά, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξακολουθεί να είναι το όργανο που εκπροσωπεί καλύτερα την ΕΕ, με το 50% των απαντήσεων (-2 μονάδες έναντι Ιουνίου 2012). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (=) και το Συμβούλιο της ΕΕ (+1) ισοβαθμούν στη δεύτερη θέση με 15% έκαστος. Στην ερώτηση αυτή, η σταθερότητα των απαντήσεων είναι πολύ μεγάλη. Σε εθνική κλίμακα, τα κράτη μέλη όπου το Κοινοβούλιο αναφέρεται περισσότερο είναι η Βουλγαρία (60%), η Ιταλία, η Σλοβακία, η Λιθουανία και η Ρουμανία (από 59%) Τα τρία κράτη μέλη όπου το Κοινοβούλιο αναφέρεται λιγότερο είναι η Ιρλανδία (43%), το Βέλγιο (41%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (39%). Δ. Γνώσεις για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ημερομηνία των προσεχών ευρωπαϊκών εκλογών Πάνω από το εν τρίτον των Ευρωπαίων γνωρίζει ήδη ότι οι επόμενες ευρωεκλογές θα γίνουν το 2014 / Μάιο Ένα έτος πριν από τις ευρωεκλογές, το 34% των Ευρωπαίων γνωρίζει την ημερομηνία διεξαγωγής τους (έτος ή μήνα + έτος), το 20% απαντάει λάθος και το 46% δηλώνει ότι δεν γνωρίζει. Σε εθνικό επίπεδο, οι αποκλίσεις φτάνουν μέχρι και 55 ποσοστιαίες μονάδες ανάμεσα στο Ηνωμένο Βασίλειο (16%), τη Γαλλία (20%) και την Ισπανία (23%) και στο Βέλγιο (71%), τη Μάλτα (62%) ή την Ουγγαρία (60%). Γνώση του τρόπου λειτουργίας Αν και διαπιστώνουμε μια ορισμένη σταθερότητα στον αριθμό των Ευρωπαίων που γνωρίζουν ότι οι βουλευτές κάθονται ανάλογα με τις πολιτικές τους συνάφειες (43%, -1 έναντι Νοεμβρίου 2012), πάντως οι ερωτήσαντες που πιστεύουν ότι κάθονται ανάλογα με την εθνικότητά τους παραμένουν μειοψηφία, παρά κάποια ελαφρά άνοδο (39%, +3). Ως προς τις ερωτήσεις που σχετίζονται με τον τρόπο λήψης αποφάσεων εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο χωρισμός μεταξύ απαντησάντων είναι ξεκάθαρος: πάνω από το εν τρίτον απαντά ότι είτε αναλόγως πολιτικής συνάφειας (37%, =) είτε αναλόγως των συμφερόντων των κρατών μελών από τα οποία οι βουλευτές προέρχονται (39%, +2). Μόνο το 12% (-1) απαντά αυθόρμητα ότι οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λαμβάνονται τόσο αναλόγως των πολιτικών συναφειών των ευρωβουλευτών όσο και αναλόγως των συμφερόντων των κρατών μελών από τα οποία αυτοί προέρχονται. Μια σχετικώς σταθερή γενική γνώση περί του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με μια απόλυτη πλειοψηφία απαντησάντων να δίνει τις σωστές απαντήσεις 11

12 Τέσσερις ερωτήσεις ετέθησαν στους απαντήσαντες, τύπου "σωστό/λάθος", όπου : 62% (+1 μονάδα έναντι Ιουνίου 2012) γνωρίζει ότι οι ευρωπαϊκοί νόμοι απαιτούν συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και κρατών μελών 61% (+2) γνωρίζει ότι ο προϋπολογισμός εγκρίνεται από κοινού από το Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη. 57% (-1) γνωρίζει ότι οι βουλευτές εκλέγονται με άμεση καθολική ψηφοφορία από τους πολίτες του αντίστοιχου κράτους μέλους. 58% (+2) γνωρίζει ότι δεν έχουν όλα τα κράτη μέλη τον ίδιο αριθμό ευρωβουλευτών. Ε. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σήμερα και αύριο : οι αξίες και οι πολιτικές Σε μια εποχή κρίσης, διαπιστώνουμε ανάμεσα στις δυο τελευταίες έρευνες μια μείωση των αναφορών σε θέματα καθαρά οικονομικά και χρηματοπιστωτικά. Αν και περιορισμένες, οι αλλαγές αυτές είναι ενδεικτικές μιας μετατόπισης των προτεραιοτήτων των Ευρωπαίων προς τα κοινωνικά ζητήματα. Όντως, πέραν της κλασικής ερώτησης περί των πολιτικών προτεραιοτήτων, οι Ευρωπαίοι ερωτήθηκαν πιο συγκεκριμένα για το ποιοί τομείς θα έπρεπε να έχουν την προτεραιότητα στο πλαίσιο της κρίσης. Πολιτικές με προτεραιότητα Όπως κάθε χρόνο από το 2010, οι Ευρωπαίοι ερωτήθηκαν κατ αρχάς για το ποιές πολιτικές θέλουν να υπερασπιστεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά προτεραιότητα : Ο "αγώνας κατά της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού", με 51% (-2 μονάδες έναντι Σεπτεμβρίου 2012), είναι όπως και στις προηγούμενες έρευνες η πολιτική που αναφέρεται περισσότερο. Η σημαντικότερη μείωση αφορά το θέμα "συντονισμός οικονομικής, δημοσιονομικής και φορολογικής πολιτικής" (30%, -5). Από την άλλη, με 33% (+3), η "ενισχυμένη προστασία του καταναλωτή και της δημόσιας υγείας" έρχεται δεύτερη. Οι απαντήσαντες ερωτήθηκαν εν συνεχεία πιο συγκεκριμένα ως προς τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε περίοδο κρίσης Η "απασχόληση και ο αγώνας κατά της ανεργίας " με 74% (+2 μονάδες έναντι Ιουνίου 2012) ξεπερνάει κατά πολύ όλες τις άλλες πολιτικές. Ακολουθούν η "ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης, ο αγώνας κατά του πληθωρισμού" με 34% (-1). Στη συνέχεια συναντούμε τις συντάξεις (31%, +3) και το στεγαστικό (21%, +3). 12

13 Και πάλι, διαπιστώνουμε πτώση των οικονομικών και χρηματοπιστωτικών θεμάτων που συνδέονται άμεσα με τον αγώνα κατά της κρίσης, εξαιρέσει της "ανάκαμψης της οικονομίας" με 35% (=) : η "μείωση του δημόσιου χρέους των κρατών μελών της ΕΕ" έπεσε κατά -5 (32%) και η "ρύθμιση των χρηματαγορών" κατά -4 (29%). Να σημειωθούν πάντως οι ιδιαιτερότητες στις απαντήσεις ορισμένων χωρών, με μεγάλη αύξηση του πιο πολύ αναφερόμενου θέματος "η απασχόληση και ο αγώνας κατά της ανεργίας" τόσο σε ευρωπαϊκή κλίμακα με (74%), όσο και σε Ολλανδία (79%, +12), Μάλτα (67%, +11) και Βέλγιο (69%, +10). Αξίες που πρέπει να διαφυλαχθούν Μεταξύ Νοεμβρίου 2011 και Νοεμβρίου 2012, η ιεράρχηση των αξιών ήταν σχετικώς σταθερή, ενώ αλλάζει πολύ λίγο μεταξύ 2012 και Ιουνίου 2013 : o Η "προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων" είναι πάντα πρώτη (54%, -2). Ακολουθούν ισόβαθμες τρεις άλλες αξίες με 33% : o Η "ισότητα ανδρών-γυναικών" περνάει από την τρίτη στη δεύτερη θέση (33%, +1), σε ισοβαθμία με: o την "αλληλεγγύη μεταξύ κρατών μελών", που μένει στη δεύτερη θέση ισόβαθμη (33%, -2), και o την "ελευθερία της έκφρασης", που ανεβαίνει επίσης στη δεύτερη θέση, ισόβαθμη (33%, +1). Ο "διάλογος μεταξύ πολιτισμών και θρησκειών" ακολουθεί με το 20% των αναφορών. (-1). Το θέμα "αλληλεγγύη της ΕΕ με τις φτωχές χώρες του πλανήτη" είναι εκείνο που έπεσε πολύ, κατά -4 μονάδες στο 20%. Μονάδα παρακολούθησης της κοινής γνώμης Jacques Nancy EPEurobarometer@europarl.europa.eu 13

14 Α. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1. Μνημονική αποτύπωση 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 14

15 2) Εθνικά αποτελέσματα 15

16 3) Εθνικές εξελίξεις 16

17 2. Ενδιαφέρον για την ευρωπαϊκή πολιτική γενικώς 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 17

18 2) Εθνικά αποτελέσματα 18

19 3) Εθνικές εξελίξεις 19

20 3. Ενδιαφέρον για ενημέρωση 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 20

21 2) Εθνικά αποτελέσματα 21

22 3) Εθνικές εξελίξεις Απαντήσεις που επιλέχθηκαν από το 15% των ερωτώμενων ή περισσότερους 22

23 4. Γενική εικόνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 23

24 2) Εθνικά αποτελέσματα 24

25 3) Εθνικές εξελίξεις 25

26 Β. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ 1. Η σημερινή κατάσταση 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 26

27 2) Εθνικά αποτελέσματα 27

28 3) Εθνικές εξελίξεις 28

29 2. Εντύπωση (παρελθόν) 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 29

30 2) Εθνικά αποτελέσματα 30

31 3) Εθνικές εξελίξεις 31

32 3. Επιθυμία (μέλλον) 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 32

33 2) Εθνικά αποτελέσματα 33

34 3) Εθνικές εξελίξεις 34

35 Γ. ΓΝΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ 1. Αναφέρετε τρία ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Ανοιχτή/Μη καθοδηγούμενη ερώτηση 35

36 2) Εθνικά αποτελέσματα Ανοιχτή/Μη καθοδηγούμενη ερώτηση 36

37 Ανοιχτή/Μη καθοδηγούμενη ερώτηση 37

38 3) Εθνικές εξελίξεις Ανοιχτή/Μη καθοδηγούμενη ερώτηση - Απαντήσεις που επιλέχθηκαν από το 10% των ερωτώμενων ή περισσότερους 38

39 2. Λειτουργία των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 39

40 2) Εθνικά αποτελέσματα 40

41 41

42 42

43 3) Εθνικές εξελίξεις 43

44 3. Το όργανο που εκπροσωπεί καλύτερα την ΕΕ 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 44

45 2) Εθνικά αποτελέσματα 45

46 3) Εθνικές εξελίξεις 46

47 . ΓΝΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1. Ημερομηνία των προσεχών ευρωπαϊκών εκλογών 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος Ανοιχτή/Μη καθοδηγούμενη ερώτηση 47

48 2) Εθνικά αποτελέσματα Ανοιχτή/Μη καθοδηγούμενη ερώτηση 48

49 Ανοιχτή/Μη καθοδηγούμενη ερώτηση 49

50 2. Λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 50

51 2) Εθνικά αποτελέσματα 51

52 3) Εθνικές εξελίξεις 52

53 3. Τρόπος λήψεως των αποφάσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 53

54 2) Εθνικά αποτελέσματα 54

55 3) Εθνικές εξελίξεις 55

56 4. Γενικές γνώσεις για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 56

57 2) Εθνικά αποτελέσματα 57

58 58

59 59

60 60

61 3) Εθνικές εξελίξεις 61

62 . ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΑΥΡΙΟ : ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ 1. Πολιτικές προτεραιότητας 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 62

63 2) Εθνικά αποτελέσματα 63

64 3) Εθνικές εξελίξεις Απαντήσεις που επιλέχθηκαν από το 25% των ερωτώμενων ή περισσότερους 64

65 2. Πoλιτικές που πρέπει να εφαρμοσθούν σε περίοδο κρίσης 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 65

66 2) Εθνικά αποτελέσματα 66

67 3) Εθνικές εξελίξεις Απαντήσεις που επιλέχθηκαν από το 30% των ερωτώμενων ή περισσότερους 67

68 3. Αξίες που θα πρέπει να προστατευθούν 1) Ευρωπαϊκός μέσος όρος 68

69 2) Εθνικά αποτελέσματα 69

70 3) Εθνικές εξελίξεις Απαντήσεις που επιλέχθηκαν από το 20% των ερωτώμενων ή περισσότερους 70