«Η ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΗ»

Transcript

1 «Η ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΗ» Ελευθερία Κ. Παλουκίδου Τομέας Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών Τμήμα Νομικής Σχολή Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών Α.Π.Θ. Ποινικό Δικονομικό Δίκαιο Διπλωματική εργασία Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2008

2 «Η ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΗ» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Διάκριση μεταξύ αρμοδιότητας και δικαιοδοσίας 4 2. Οι διακρίσεις της αρμοδιότητας Η λειτουργική αρμοδιότητα του εισαγγελέα πλημμελειοδικών από την προέρευνα μέχρι και την κίνηση της ποινικής δίωξης α) Η καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας.. 14 β) Η λειτουργική αρμοδιότητα των δικαστικών συμβουλίων Η καθ ύλη αρμοδιότητα στο στάδιο της κύριας διαδικασίας. α) Κριτήρια προσδιορισμού της καθ ύλη αρμοδιότητας Η καθ ύλη αρμοδιότητα των ποινικών δικαστηρίων.. 34 β) Έναρξη της κύριας διαδικασίας - Η σημασία του ορθού προσδιορισμού του αρμόδιου δικαστηρίου στο κλητήριο θέσπισμα και την κλήση 50 γ) Ένσταση καθ ύλη αναρμοδιότητας Ποιοι την προτείνουν Ενέργειες στις οποίες προβαίνει το δικαστήριο όταν διαπιστώσει την αναρμοδιότητά του Η κρίση περί αναρμοδιότητας στο κατ έφεση δικάζον δικαστήριο Έννομες συνέπειες 56 δ) Ένδικα μέσα κατά αποφάσεων που κηρύσσουν καθ ύλη αναρμοδιότητα Η κατά τόπο αρμοδιότητα α) Κριτήρια προσδιορισμού της κατά τόπο αρμοδιότητας.. 70 β) Ένσταση κατά τόπο αναρμοδιότητας Ποιοι και σε ποιο στάδιο την προτείνουν Ενέργειες στις οποίες προβαίνει το κατά τόπο αναρμόδιο όργανο, όταν διαπιστώσει την αναρμοδιότητα του Έννομες συνέπειες 79 γ) H κατά τόπο αναρμοδιότητα στο δεύτερο βαθμό και στον Άρειο Πάγο Σύγκρουση και κανονισμός αρμοδιότητας. 86

3 8. Εξαιρέσεις από την αρχή του φυσικού δικαστή (αρ. 8 του Σ1975/1986/2001). α) Τα ενώπιον του ακροατηρίου διαπραττόμενα εγκλήματα και η εξύβριση και δυσφήμιση του δικαστηρίου. 91 β) Αρμοδιότητα λόγω συνάφειας. 95 γ) Αρμοδιότητα λόγω συμμετοχής δ) Έκλειψη λόγων συνάφειας και συμμετοχής ε) Αρμοδιότητα κατά παραπομπή Επίμετρο: Ειδικά ζητήματα αρμοδιότητας. α) Η αρμοδιότητα για την επιβολή μέτρων δικονομικού καταναγκασμού β) Η αρμοδιότητα στην περίπτωση της υπό όρο απόλυσης 125 Βιβλιογραφία Αρθογραφία. 127

4 Κυριότερες συντομογραφίες ΑΠ Άρειος Πάγος αδημ. αδημοσίευτη αναλυτ. αναλυτικά αρ. αριθμός Αρμ. Αρμενόπουλος Βλ. Βλέπε Γνωμ. Γνωμοδότηση δρχ. δραχμές ΕισΕφ Εισαγγελέας Εφετών ΕισΠλημ Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Εισ.προτ. Εισαγγελική πρόταση εδ. εδάφιο ενδ. ενδεικτικά επ. επόμενα ΚΠΔ Κώδικας Ποινικής Δικονομίας ΜονΠλημ Μονομελές Πλημμελειοδικείο Ν. Νόμος Ν.Δ. Νομοθετικό διάταγμα ΝοΒ Νομικό Βήμα ό.π. όπου παραπάνω ΟλΑΠ Ολομέλεια Αρείου Πάγου παρατ. Παρατηρήσεις ΠΚ Ποινικός Κώδικας π.χ. παραδείγματος χάριν ΠεντΕφ Πενταμελές περ. περίπτωση ΠοινΔικ Ποινική Δικαιοσύνη ΠοινΛογ Ποινικός Λόγος πρβλ. παράβαλε ΠοινΧρ Ποινικά Χρονικά σελ. σελίδα [2]

5 σημ. στοιχ. Σ ΣυμβΕφ ΣυμβΠλημ ΤρΕφΚακ ΤριμΠλημ ΥΠΕΡ ΦΕΚ σημείωμα στοιχείο Σύνταγμα Συμβούλιο Εφετών Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Τριμελές Πλημμελειοδικείο Υπεράσπιση Φύλλο Εφημερίδας Κυβερνήσεως [3]

6 1. Διάκριση μεταξύ αρμοδιότητας και δικαιοδοσίας 1. Διάκριση μεταξύ αρμοδιότητας και δικαιοδοσίας α. Η συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της διάκρισης των εξουσιών ή λειτουργιών (αρ. 26 του Σ 1975/1986/2001), η οποία αποτελεί την κατ εξοχήν οργανωτική βάση του πολιτεύματος, διακρίνει τρία είδη κρατικής δράσης της πολιτείας: τη νομοθετική, την εκτελεστική και τη δικαστική, προσδιορίζοντας ταυτόχρονα τα όργανα φορείς των λειτουργιών αυτών 1, ως και το ουσιαστικό εννοιολογικό τους περιεχόμενο, σε συνδυασμό με τα άρθρα των επόμενων κεφαλαίων του Συντάγματος. Έτσι, λοιπόν, η δικαστική εξουσία, που συνίσταται στην επίλυση των διαφορών που ανακύπτουν από την εφαρμογή των νόμων, απονέμεται από τα δικαστήρια (αρ. 87 1Σ) και σε αυτό συνίσταται η έννοια της δικαιοδοσίας των δικαστηρίων. Τα δικαστήρια, ως όργανα απονομής της δικαιοσύνης, διακρίνονται σε πολιτικά, ποινικά και διοικητικά (αρ. 93 Σ), ώστε ως ποινική δικαιοδοσία να νοείται η εξουσία για την τιμωρία των εγκλημάτων και την επιβολή των μέτρων που προβλέπουν οι ποινικοί νόμοι και ασκείται αποκλειστικά από τα τακτικά ποινικά δικαστήρια (αρ. 96 Σ). Κατ εξαίρεση, μόνο τα πολιτικά δικαστήρια μπορούν να εκδικάζουν τα ενώπιον του ακροατηρίου τους διαπραττόμενα πταίσματα και πλημμελήματα υπό τους όρους που θέτει το άρθρο 116 ΚΠΔ. Η ποινική δικαιοδοσία περαιτέρω διακρίνεται σε α) τακτική ή κοινή, β) ειδική και γ) εξαιρετική 2, ενώ η έκταση αυτής ως έκφραση της ποινικής δικαιοδοσίας του ελληνικού κράτους προσδιορίζεται από τα άρθρα 5 11 ΠΚ 3 : α) Τακτική ή κοινή ποινική δικαιοδοσία είναι η δικαιοδοσία των ποινικών δικαστηρίων να εκδικάζουν τις ποινικά κολαζόμενες πράξεις, ανεξάρτητα από τα υποκείμενα τέλεσής τους. Η τακτική ποινική δικαιοδοσία ασκείται από τα 1 Τσάτσου, Συνταγματικό Δίκαιο Τόμος Β, Οργάνωση και Λειτουργία της Πολιτείας, σελ. 128 επ. 2 Παπαδαμάκη, Ποινική Δικονομία, σελ. 35 επ., Καρρά, Ποινικό Δικονομικό Δίκαιο, σελ. 88 επ. 3 Μανωλεδάκη, Ποινικό Δίκαιο Γενικό Μέρος, σελ. 100 επ. [4]

7 1. Διάκριση μεταξύ αρμοδιότητας και δικαιοδοσίας πταισματοδικεία, τα μονομελή και τριμελή πλημμελειοδικεία, τα τριμελή και πενταμελή εφετεία, το μικτό ορκωτό δικαστήριο και το μικτό ορκωτό εφετείο (αρ. 1, 3, 4, 5, 6, 8 και 9 ΚΠΔ). β) Ειδική ποινική δικαιοδοσία ασκούν: i) το μονομελές και τριμελές δικαστήριο ανηλίκων και το εφετείο ανηλίκων (αρ.96 3 Σ και αρ.7 ΚΠΔ), που δικάζουν τα ποινικά αδικήματα των ανηλίκων, δηλαδή των προσώπων που διανύουν το όγδοο μέχρι και το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας τους (αρ. 121 ΠΚ, όπως αυτό τροποποιήθηκε από το άρθρο 1 του Ν. 3189/2003), ii) τα στρατιωτικά δικαστήρια (αρ Σ), δηλαδή τα στρατοδικεία, ναυτοδικεία, αεροδικεία και το Αναθεωρητικό δικαστήριο, τα οποία εκδικάζουν τα εγκλήματα των προσώπων που κατά τον χρόνο τέλεσης της πράξης είχαν την ιδιότητα του στρατιωτικού (αρ ΣΠΚ) 4, και iii) το Ειδικό Δικαστήριο του άρθρου 86 Σ που εκδικάζει τα προβλεπόμενα από τους νόμους «περί ευθύνης Υπουργών» εγκλήματα όσων διετέλεσαν ή διατελούν μέλη της κυβέρνησης ή υφυπουργοί, ως και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για το έγκλημα της εσχάτης προδοσίας και για την εκ προθέσεως παράβαση του Συντάγματος κατά την άσκηση των καθηκόντων του (αρ και 3 Σ). γ) Εξαιρετική ποινική δικαιοδοσία καλείται η δικαιοδοσία των δικαστηρίων που μπορούν να συσταθούν από τη Βουλή, ύστερα από πρόταση της κυβέρνησης, σε περιπτώσεις πολέμου και επιστράτευσης εξαιτίας εξωτερικών κινδύνων ή άμεσης απειλής της εθνικής ασφάλειας, καθώς και αν εκδηλωθεί ένοπλο κίνημα για την ανατροπή του δημοκρατικού πολιτεύματος (αρ.48 1 Σ) για να δικάσουν τα προβλεπόμενα από το άρθρο 4 του Ν. 566/1977 «περί καταστάσεως πολιορκίας» εγκλήματα, και οποιοδήποτε άλλο έγκλημα θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια του κράτους ή διασαλεύει την τη δημόσια τάξη (αρ. 5 Ν.766/1977). Στην κορυφή της πυραμίδας των ποινικών δικαστηρίων βρίσκεται ο Άρειος Πάγος, ο οποίος δεν συνιστά τρίτο βαθμό δικαιοδοσίας, αλλά η αποστολή του συνίσταται στον έλεγχο της νομικής ορθότητας και ορθής (αρ. 93Σ και 139 ΚΠΔ) αιτιολογίας των ποινικών αποφάσεων. Κατ εξαίρεση ο 4 Παπαδαμάκη, Στρατιωτικό Ποινικό Δίκαιο, σελ. 453 επ. [5]

8 1. Διάκριση μεταξύ αρμοδιότητας και δικαιοδοσίας Άρειος Πάγος ασκεί ουσιαστική ποινική δικαιοδοσία εξετάζοντας τα αυτόφωρα πλημμελήματα και πταίσματα ενώπιον του ακροατηρίου του, κατ άρθρο εδ. β ΚΠΔ, εκτός από το πλημμέλημα της ψευδορκίας για το οποίο προβλέπεται η ειδική διαδικασία του άρθρου 337 ΚΠΔ, τις αιτήσεις επανάληψης της διαδικασίας όταν η αμετάκλητη αθωωτική ή καταδικαστική απόφαση έχει εκδοθεί από οποιοδήποτε δικαστήριο πλην του πλημμελειοδικείου (άρθρο εδ. α σε συνδυασμό με το άρθρο ΚΠΔ), τις εφέσεις κατά αποφάσεων του συμβουλίου εφετών που αφορούν την έκδοση εκζητουμένου προσώπου το οποίο δε συγκατατίθεται σε αυτή (άρθρο 22 Ν. 2928/2001), ως και τις εφέσεις κατά των αποφάσεων του ίδιου συμβουλίου που αφορούν την έκδοση αλλοδαπών εγκληματιών, όπου οι διατάξεις των άρθρων 436 επ. ΚΠΔ βρίσκουν εφαρμογή (άρθρο 451 ΚΠΔ σε συνδυασμό με άρθρο 39 Ν. 2928/2001). Τέλος, στον Άρειο Πάγο αναγνωρίζεται και εξουσία ρύθμισης ζητημάτων σύγκρουσης αρμοδιότητας (άρθρα 123, 125, 132 και 137 ΚΠΔ) 5. β. Ως αρμοδιότητα τώρα των ποινικών δικαστηρίων νοείται το τμήμα εκείνο της ποινικής δικαιοδοσίας που έχει ανατεθεί από το νόμο σε καθένα από τα ποινικά δικαστήρια προσδιορίζοντας και περιορίζοντας ταυτόχρονα τόσο την έκταση της ποινικής ύλης που υπάγεται αποκλειστικά (πέραν των υπαγορευμένων από συγκεκριμένες σκοπιμότητες εξαιρέσεων 6 ) σε καθένα από αυτά, όσο και τα όρια της επικράτειας μέσα στα οποία επιτρέπεται να την ασκήσουν 7. Η αρμοδιότητα, δηλαδή, είναι μερικότερη έννοια σε σχέση με την ποινική δικαιοδοσία, που υπαγορεύεται και από την ίδια τη συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή του φυσικού δικαστή (αρ. 8Σ) 8, ώστε να διασφαλίζεται η 5 Βλ. κατωτ. υπό κεφ. 6α, 7 και 8ε. 6 βλ. κατωτέρω υπό 8 α, β και γ. 7 ΣυμβΕφΠειρ 283/1999 ΠοινΔικ 1999/ Η οποία συμβάλλει σε συνδυασμό με το αρ. 7 Σ στην κατοχύρωση ενός Κράτους Δικαίου, βλ. και Ζησιάδη, Ποινική Δικονομία, σελ. 579, σημ. 145 [6]

9 2. Οι διακρίσεις της αρμοδιότητας αμεροληψία των δικαστικών οργάνων και να εξασφαλίζεται η προστασία των ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων. 2. Οι διακρίσεις της αρμοδιότητας. Η πραγματική και λογική αδυναμία εκδίκασης όλων των υποθέσεων που μπορούσαν να υπαχθούν στα ποινικά δικαστήρια από ένα μόνο, οδήγησε εξαρχής στην ίδρυση περισσοτέρων δικαστηρίων, ανάλογα με την υπαγόμενη ύλη των δικαζόμενων ποινικών υποθέσεων (καθ ύλη αρμοδιότητα), αλλά και με την έκταση όπου θα μπορούσε να ασκηθεί η αναγνωρισμένη δικαιοδοσία τους μέσα στα όρια της ελληνικής επικράτειας (κατά τόπο αρμοδιότητα). Έτσι, λοιπόν, η αρμοδιότητα διακρίνεται: α) Στην καθ ύλη αρμοδιότητα, με κριτήριο τη βαρύτητα των δικαζόμενων εγκλημάτων, ώστε να επιτυγχάνεται, κατά τεκμήριο τουλάχιστον, η ορθότερη εκδίκαση των υποθέσεων 9, β) Στην κατά τόπο αρμοδιότητα ή δωσιδικία, με κριτήριο τη γεωγραφική περιφέρεια μέσα στην οποία το καθένα από τα αρμόδια δικαστήρια επιτρέπεται να ασκεί τη δικαιοδοσία του 10 και γ) Στη λειτουργική αρμοδιότητα, σύμφωνα με την οποία στη μία και την αυτή υπόθεση τα διάφορα μονοπρόσωπα ή συλλογικά όργανα ασκούν ιδιαίτερα, παρεχόμενα από συγκεκριμένες διατάξεις (π.χ. η εκ του νόμου παρεχόμενη δυνατότητα στον Εισαγγελέα να παραγγείλει σε έναν από τους περισσότερους αρμοδίους ανακριτικούς υπαλλήλους τη διενέργεια προανάκρισης καθιστώντας αυτόν λειτουργικά αρμόδιο) ή κατόπιν εξουσιοδότησης άλλου δικαστικού οργάνου (ο ανακριτής ξένης δικαστικής 9 Καρρά, ό.π., σελ Ο όρος δωσιδικία είναι ταυτόσημος αυτού της κατά τόπο αρμοδιότητας, ωστόσο ο ίδιος όρος χρησιμοποιείται για να δηλώσει και την υπαγωγή συγκεκριμένων προσώπων, π.χ. δικηγόρων, δικαστών κ.λ.π. στο αρμόδιο δικαστήριο, οπότε και γίνεται λόγος για ιδιάζουσα ή ειδική δωσιδικία, ώστε να εκφράζει γενικά την αρμοδιότητα και όχι μόνο την κατά τόπο, βλ. Καρρά, ό.π. [7]

10 2. Οι διακρίσεις της αρμοδιότητας περιφέρειας κατ εξουσιοδότηση του αρμόδιου ανακριτή διενεργεί αυτοψία ή εξετάζει μάρτυρες στην περιφέρειά του) καθήκοντα. Η δικαιολογητική βάση της λειτουργικής αρμοδιότητας συνίσταται στο ότι μέσω αυτής διασφαλίζεται η αποτελεσματικότερη άσκηση της εν γένει ποινικής αρμοδιότητας 11. Το συνταγματικό έρεισμα των περί αρμοδιότητας διατάξεων (αρ. 8Σ) και η, συνεπεία αυτού, αναγωγή τους σε κανόνες δημοσίας τάξεως, επιβάλλουν τη σχετική εξέτασή τους σε κάθε στάδιο της δίκης και αυτεπαγγέλτως, ενώ ουδεμία παρέκκλιση μπορεί να γίνει ακόμη και με κοινή βούληση των διαδίκων 12. Οι μόνες επιτρεπτές παρεκκλίσεις είναι οι εκ του νόμου εξαιρετικά προβλεπόμενες οι οποίες έρχονται, στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων προϋποθέσεων, να εξυπηρετήσουν την αναγκαιότητα για ενιαία κρίση περισσότερων εγκληματικών συμπεριφορών ενός ή περισσοτέρων προσώπων, ώστε να διασφαλιστεί η πληρέστερη εξέταση αυτών, παρέχοντας, όμως, και πάλι τη δυνατότητα στο επιλαμβανόμενο δικαιοδοτικό όργανο, εάν κρίνει ότι κάτι τέτοιο υπαγορεύεται από το συμφέρον της δικαιοσύνης, να διατάξει τον χωρισμό (αρ και ΚΠΔ) ή την ομαλότερη εξέλιξη της ποινικής διαδικασίας. Εξαίρεση, επίσης, από τις διατάξεις της καθ ύλη αρμοδιότητας εισάγεται με την εκ του νόμου παρεχόμενη δυνατότητα στα ποινικά δικαστήρια να εκδικάζουν υπό προϋποθέσεις, τα αυτόφωρά πταίσματα και πλημμελήματα που λαμβάνουν χώρα ενώπιον του ακροατηρίου τους, ως και τα πλημμελήματα της εξύβρισης και δυσφήμισης του δικαστηρίου (αρ ΚΠΔ) Ζησιάδη, ό.π., σελ Βλ. αντιθέτως την πρόβλεψη του θεσμού της παρέκτασης στην Πολιτική Δικονομία (άρθρα ΚΠολΔ), ως μέσου τροποποίησης της κατά τόπο αρμοδιότητας, όπως αυτή, καθορίζεται στα άρθρα ΚΠολΔ. 13 βλ. κατωτέρω υπό κεφ. 8 α. [8]

11 3. Η λειτουργική αρμοδιότητα του εισαγγελέα πλημμελειοδικών από την προέρευνα μέχρι την κίνηση της ποινικής δίωξης 3. Η λειτουργική αρμοδιότητα του εισαγγελέα πλημμελειοδικών από την προέρευνα μέχρι και την κίνηση της ποινικής δίωξης. Τρία είναι τα κομβικά σημεία της ποινικής διαδικασίας: α) η επιλογή για άσκηση ή μη της ποινικής δίωξης, β) η παραπομπή ή μη του κατηγορουμένου σε δίκη και γ) η απόφαση του ποινικού δικαστηρίου. Ο ΚΠΔ, μετά και την πρόσφατη τροποποίηση αναμόρφωσή του με τους Ν.3160/2003 και 3346/2005, περιβάλλει με ξεχωριστές εγγυήσεις το πρώτο από τα ως άνω αναφερόμενα στάδια, λαμβάνοντας υπόψη τις συνέπειες που μπορεί να έχει η αβασάνιστη άσκηση ποινικών διώξεων σε βάρος κάποιου προσώπου στην προσωπική, οικογενειακή, προσωπική του ζωή και κοινωνική του δράση, αναβαθμίζοντας το θεσμό της προκαταρκτικής εξέτασης 14 (αρ και ΚΠΔ, όπως αυτά τροποποιήθηκαν από τα αρ. 5 Ν. 3346/2005 και 6 Ν. 3160/2003 αντιστοίχως), καθιστώντας την, μάλιστα, στα πλημμελήματα αρμοδιότητας Τριμελούς Πλημμελειοδικείου και στα κακουργήματα όρο sine qua non για τη σύννομη κίνηση της ποινικής δίωξης, αλλά και αναβαθμίζοντας στο στάδιο αυτό το ρόλο του εισαγγελέα πλημμελειοδικών (αρ. 35 ΚΠΔ, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 4 του Ν.3160/2003) 15. Κατόπιν, λοιπόν, των αλλαγών που εισήχθησαν στο δικονομικό μας σύστημα, μόλις ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών λάβει τη μήνυση ή την αναφορά, εφόσον πρόκειται για κακούργημα ή πλημμέλημα αρμοδιότητας Τριμελούς Πλημμελειοδικείου, παραγγέλλει υποχρεωτικά τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης (αρ.43 1 ΚΠΔ), εκτός εάν έχουν προηγηθεί προανακριτικές πράξεις κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 243 ΚΠΔ ή έχει 14 Η προκαταρκτική εξέταση αποτελεί στάδιο πριν την κίνηση της ποινικής δίωξης, όπου διερευνάται η νομική και ουσιαστική αναγκαιότητα αυτής, και δε θα πρέπει να ταυτίζεται με την τελευταία, βλ. Μαργαρίτη, Δημοσιογραφική παντογνωσία και κοινωνική παραπληροφόρηση: μία κορυφαία νομική διαστρέβλωση, Μέρος Α, ΠοινΔικ2001/ Παπαδαμάκη, ό.π., σελ. 246 επ., Δαλακούρα, Η λειτουργική αρμοδιότητα του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών υπό το φως των ρυθμίσεων του ν. 3160/2003, ΠοινΧρ 2004/585. [9]

12 3. Η λειτουργική αρμοδιότητα του εισαγγελέα πλημμελειοδικών από την προέρευνα μέχρι την κίνηση της ποινικής δίωξης διενεργηθεί Ε.Δ.Ε. Τόσο η προκαταρκτική εξέταση, επομένως, όσο και η αστυνομική προανάκριση, που είναι στάδια προ της κίνησης της ποινικής δίωξης, παραγγέλλονται και διενεργούνται υπό τη διεύθυνση και την εποπτεία του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών (αρ και 33 1 ΚΠΔ). Στις περιπτώσεις αυτές και μόνο αν προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις ενοχής, ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών κινεί την ποινική δίωξη με τους προβλεπόμενους από το άρθρο 43 1 εδ. α ΚΠΔ τρόπους 16. Στις λοιπές περιπτώσεις η παραγγελία προκαταρκτικής εξέτασης είναι προαιρετική για τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών και στοχεύει πάντοτε στην διαπίστωση επαρκών ενδείξεων για την κίνηση της ποινικής δίωξης. Εάν τώρα ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών εξαρχής κρίνει ότι η μήνυση ή αναφορά δε στηρίζεται στο νόμο ή είναι προφανώς αβάσιμη στην ουσία της ή ανεπίδεκτη δικαστικής εκτίμησης, την αρχειοθετεί και υποβάλλει αντίγραφό της στον Εισαγγελέα Εφετών (αρ εδ. α ΚΠΔ). Στην ίδια ενέργεια προβαίνει και αν μετά τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, αστυνομικής προανάκρισης ή Ε.Δ.Ε. κρίνει ότι δεν προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις ενοχής (αρ εδ. β ΚΠΔ). Ο Εισαγγελέας Εφετών μπορεί α) να παραγγείλει τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, αν δεν έχει διενεργηθεί τέτοια (ή αστυνομική προανάκριση ή Ε.Δ.Ε.) για τα εγκλήματα για τα οποία προβλέπεται ως υποχρεωτική, είτε β) αν έχει διενεργηθεί τέτοια (ή αστυνομική προανάκριση ή Ε.Δ.Ε.) να παραγγείλει την κίνηση της ποινική δίωξης ή, τέλος, γ) αν πρόκειται για έγκλημα που αυτή δεν είναι υποχρεωτική, να 16 Προβληματική στην εφαρμογή της μπορεί να καταστεί η προβλεπόμενη στη διάταξη του άρθρου 35 εδ. τελ. ΚΠΔ δυνατότητα του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να παραγγείλει τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, χωρίς, μάλιστα τους περιορισμούς που τίθενται για τον Εισαγγελέα Εφετών. Ανεξαρτήτως, λοιπόν, του αν έχει διαταχθεί και διενεργηθεί προκαταρκτική εξέταση από τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών ή τον Εισαγγελέα Εφετών (άρθρο 35 εδ. α και β ΚΠΔ) και ανεξαρτήτως της εκτίμησης του συλλεγέντος στα πλαίσια αυτής αποδεικτικού υλικού, ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου μπορεί να διατάξει τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης για την ίδια πράξη. Είναι εμφανής στις περιπτώσεις αυτές ο κίνδυνος αντιφατικών εκτιμήσεων και διασάλευσης της ασφάλειας δικαίου. [10]

13 3. Η λειτουργική αρμοδιότητα του εισαγγελέα πλημμελειοδικών από την προέρευνα μέχρι την κίνηση της ποινικής δίωξης παραγγείλει στον εισαγγελέα πλημμελειοδικών την κίνηση της ποινικής δίωξης (αρ ΚΠΔ, όπως αντικαταστάθηκε με το αρ. 5 Ν.3160/2003). Στην περίπτωση της έγκλησης, αν ο εισαγγελέας πλημμελειοδικών κρίνει ότι αυτή δεν στηρίζεται στο νόμο ή είναι προφανώς αβάσιμη στην ουσία της ή ανεπίδεκτη δικαστικής εκτίμησης ή αν έχει διενεργηθεί προκαταρκτική εξέταση (ή αστυνομική προανάκριση ή Ε.Δ.Ε.) και κρίνει ότι δεν προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις ενοχής, την απορρίπτει με αιτιολογημένη διάταξή του («προβούλευμα»), η οποία επιδίδεται στον εγκαλούντα (αρ. 47 ΚΠΔ). Κατά της απορριπτικής διάταξης του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών ο εγκαλών έχει δικαίωμα να προσφύγει εντός δεκαπενθημέρου από την επίδοσή της στον Εισαγγελέα Εφετών, ο οποίος μπορεί α) να παραγγείλει τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης, αν δεν έχει διενεργηθεί τέτοια (ή αστυνομική προανάκριση ή Ε.Δ.Ε.) για τα εγκλήματα για τα οποία προβλέπεται ως υποχρεωτική είτε, β) αν έχει διενεργηθεί τέτοια (ή αστυνομική προανάκριση ή Ε.Δ.Ε.) ή πρόκειται για έγκλημα που αυτή δεν είναι υποχρεωτική, να παραγγείλει στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών την κίνηση της ποινικής δίωξης (αρ. 48 εδ. τελ. και 43 2ΚΠΔ). Η προσφυγή αυτή λόγω του χαρακτήρα της ως οιονεί ενδίκου μέσου, και της δυνατότητας, επομένως εφαρμογής των διατάξεων των άρθρων ΚΠΔ (εφόσον δε συντρέχει ειδική αντίθετη πρόβλεψη ή δε συμβιβάζονται με τη φύση του οιονεί ενδίκου μέσου) και του άρθρου 74 ΚΠΔ, μπορεί να κατατεθεί από κρατούμενο και στον Διευθυντή των φυλακών 17. Εφόσον από τη μελέτη της δικογραφίας μετά την υποχρεωτικώς διενεργηθείσα (επί ποινή απόλυτης ακυρότητας αρ εδ. α και περ. β ΚΠΔ) προκαταρκτική εξέταση ή αστυνομική προανάκριση ή Ε.Δ.Ε. προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις ενοχής ή στις λοιπές περιπτώσεις αποκλειστεί μετά βεβαιότητας το νόμω ή ουσία αβάσιμο της κατηγορίας, ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών είναι το αποκλειστικά αρμόδιο όργανο που δικαιούται, αλλά 17 Μαργαρίτη Ζαχαριάδη, Εμβάθυνση στην ποινική δικονομία, Λόγος (Νομολογία)- Αντίλογος (θεωρία), σελ. 14 επ. [11]

14 3. Η λειτουργική αρμοδιότητα του εισαγγελέα πλημμελειοδικών από την προέρευνα μέχρι την κίνηση της ποινικής δίωξης και υποχρεούται να κινήσει την ποινική δίωξη (αρ ΚΠΔ) 18. Κανόνα, λοιπόν, αποτελεί η αρχή της αυτεπάγγελτης δίωξης των εγκλημάτων (αρ ΚΠΔ) με εξαίρεση τις περιπτώσεις που από το νόμο ορίζεται ως δικονομική προϋπόθεση αυτής η υποβολή έγκλησης του παθόντος (αρ. 50 ΚΠΔ) ή αίτησης της αρχής (αρ. 41 ΚΠΔ). Και στις περιπτώσεις, όμως, αυτές την ποινική δίωξη ασκεί ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών κατά πιστή εφαρμογή του κατηγορητικού συστήματος - όπου διακρίνονται οι φορείς της άσκησης της ποινικής δίωξης από αυτούς της εκδίκασης της υπόθεσης. Εντούτοις, ο δικονομικός νομοθέτης προέβλεψε και εξαιρέσεις από την αρχή της κίνησης της ποινικής δίωξης αποκλειστικά από τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών καθιστώντας, συντρεχόντων των όρων του νόμου, άλλα όργανα ως αποκλειστικά λειτουργικά αρμόδια ή καθιερώνοντας ως υποχρεωτική την κίνηση της ποινικής δίωξης από τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, κατόπιν σχετικής παραγγελίας. Οι περιοριστικά προβλεπόμενες αυτές περιπτώσεις είναι οι ακόλουθες 19 : α) Η ποινική δίωξη στα πταίσματα ασκείται από τον δημόσιο κατήγορο, όπου υπάρχει (αρ. 27 1,2 ΚΠΔ). β) Στα πρωτοδικεία Αθηνών, Πειραιώς, Θεσσαλονίκης και Πατρών, ο Εισαγγελέας ανηλίκων ορίζει ειδικά για την άσκηση της ποινικής δίωξης έναν αντιεισαγγελέα και έναν αναπληρωτή του (αρ εδ. β ΚΠΔ, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 4 Ν. 3189/2003). γ) Στο άρθρο 27 2 ΚΠΔ προβλέπεται η δυνατότητα, κατόπιν έκδοσης σχετικού ΠΔ ύστερα από πρόταση του αρμόδιου Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, να ανατεθεί η άσκηση, τόσο δηλαδή η κίνηση της ποινικής δίωξης, όσο και η περαιτέρω εκπροσώπηση της κατηγορούσας αρχής, στον πταισματοδίκη. 18 Παπαδαμάκη, ό.π. σελ. 260 επ. 19 Καρρά, ό.π., σελ. 286 επ., Παπαδαμάκη, ό.π., Παπανδρέου, Η ποινική δίωξη [άρθρα 43, 47, 244, 246 ΚΠΔ], ΠοινΔικ 2006/440. [12]

15 3. Η λειτουργική αρμοδιότητα του εισαγγελέα πλημμελειοδικών από την προέρευνα μέχρι την κίνηση της ποινικής δίωξης δ) Σύμφωνα με το άρθρο 29 1 ΚΠΔ το δικαστήριο Εφετών συνεδριάζοντας ως συμβούλιο σε ολομέλεια με την παρουσία και του Εισαγγελέα έχει το δικαίωμα, αφού ακούσει τις ανακοινώσεις μέλους του, να παραγγείλει στον αρμόδιο Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών να κινήσει την ποινική δίωξη ή να διατάξει τον Εισαγγελέα Εφετών να κινήσει αυτήν (αρ. 29 1, 2 ΚΠΔ). ε) Σε υποθέσεις εξαιρετικής φύσης ο Υπουργός Δικαιοσύνης μπορεί να παραγγείλει στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να παραγγείλει τη διενέργεια της ανάκρισης και την εισαγωγή της υπόθεσης στο ακροατήριο κατ απόλυτη προτεραιότητα (αρ ΚΠΔ) 20. στ) Σύμφωνα με το άρθρο 8 5 εδ. γ, δ Ν. 1738/1987, την ποινική δίωξη σε περιπτώσεις προσώπων από τις οριζόμενες στο άρθρο 6 του ίδιου νόμου περιπτώσεις ασκεί ο αρμόδιος Αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου ή ο αρμόδιος Εισαγγελέας Εφετών, κατόπιν σχετικής παραγγελίας του Αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου. ζ) Η ποινική δίωξη εναντίον του ΠτΔ ή όσων διατελούν ή διετέλεσαν μέλη της κυβέρνησης και των Υφυπουργών κινείται από τη Βουλή (αρ. 49 2, 86 1, 2 Σ). 20 Ζύγουρα, Ο Υπουργός Δικαιοσύνης και η ποινική δίωξη, ΠοινΔικ 1999/480. [13]

16 4.α. Η Καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. 4. α) Η καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. 1. Η κίνηση της ποινικής δίωξης από τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών (ή από τα λοιπά όργανα στις ως άνω αναφερθείσες περιπτώσεις) μπορεί να λάβει χώρα με τους εξής τρεις τρόπους, κατ άρθρο 43 1 ΚΠΔ: α) με απευθείας εισαγωγή της υπόθεσης στο ακροατήριο (αρ. 244 ΚΠΔ, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 10 του Ν. 3346/2005) στα πταίσματα, στα πλημμελήματα που υπάγονται στην αρμοδιότητα του μονομελούς πλημμελειοδικείου, στα πλημμελήματα που δικάζονται με τη διαδικασία του αυτοφώρου κατ άρθρα 417 επ. ΚΠΔ και στα λοιπά πλημμελήματα, εφόσον έχει προηγηθεί προκαταρκτική εξέταση (ή Ε.Δ.Ε.) 21, β) με παραγγελία για τη διενέργεια προανάκρισης, το πεδίο εφαρμογής της οποίας έχει εμφανώς περιοριστεί με τους Ν.3160/2003 και 3346/2005, οι οποίοι καθιέρωσαν την υποχρεωτικότητα της προκαταρκτικής εξέτασης στα πλημμελήματα αρμοδιότητας τριμελούς πλημμελειοδικείου, έτσι ώστε η αναγκαιότητα που κατά το προηγούμενο καθεστώς εξυπηρετούσε η προανάκριση να ικανοποιείται πια από τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης (ή αστυνομικής προανάκρισης ή Ε.Δ.Ε, αφού ο ίδιος ο νομοθέτης τις εξομοιώνει, αρ εδ. β ΚΠΔ). Πλέον ο συνηθέστερος τρόπος κίνησης ποινικής δίωξης εν γένει στα πλημμελήματα 22 καθίσταται η απευθείας παραπομπή του κατηγορουμένου στο ακροατήριο 23, και 21 Σεβαστίδη, Οι νέες τροποποιήσεις του Ν 3346/2005 στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, εκδ. 2005, σελ Αφού και στα πλημμελήματα αρμοδιότητας μονομελούς πλημμελειοδικείου αυτή είναι προαιρετική, «Η προανάκριση δεν είναι αναγκαία» (όχι απαγορευμένη), κατ άρθρο 244 ΚΠΔ. 23 βλ. αναλυτικότερα Παπαδαμάκη, ό.π., σελ. 273 επ., Σεβαστίδη, ό.π., σελ. 42, Τσιρίδη, Ο νέος νόμος για την επιτάχυνση της ποινικής δίκης (Ν 3346/2005), σελ. 97. Μάλιστα, το τελευταίο εδάφιο που προστέθηκε στο άρθρο 224 ΚΠΔ (με το άρθρο 10 του Ν. 3346/2005) προβλέπει ότι η παραγγελία προανάκρισης πρέπει να υπαγορεύεται από εξαιρετικούς λόγους, που να μνημονεύονται στην εισαγγελική παραγγελία και για τη [14]

17 4.α. Η Καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. γ) με παραγγελία για διενέργεια κύριας ανάκρισης, η οποία αποτελεί και το μοναδικό τρόπο κίνησης της ποινικής δίωξης στα κακουργήματα (αρ. 246 παρ. 3 περ. α ΚΠΔ) και στα πλημμελήματα που, κατά την κρίση του εισαγγελέα, συντρέχει λόγος να επιβληθούν στον κατηγορούμενο περιοριστικοί όροι κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 282 ΚΠΔ (αρ περ. β ΚΠΔ). 2. Προανάκριση διενεργούν οι γενικοί και ειδικοί ανακριτικοί υπάλληλοι των άρθρων 33 και 34 ΚΠΔ, κατόπιν γραπτής παραγγελίας του εισαγγελέα (αρ ΚΠΔ). Προανάκριση, ακόμη, μπορεί να διενεργεί και ο ίδιος ο εισαγγελέας (αρ. 31 εδ. β ΚΠΔ), ενώ η διενέργεια κύριας ανάκρισης υπάγεται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του ανακριτή (αρ ΚΠΔ). Στόχος τόσο της προανάκρισης, όσο και της κύριας ανάκρισης, είναι η συλλογή των αναγκαίων αποδεικτικών στοιχείων για να βεβαιωθεί η τέλεση του εγκλήματος και να αποφασιστεί αν πρέπει να εισαχθεί κάποιος σε δίκη για αυτό (αρ και 251 επ. ΚΠΔ). Μόλις τα αρμόδια όργανα ολοκληρώσουν τις απαιτούμενες προανακριτικές πράξεις, διαβιβάζουν τη δικογραφία στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών ο οποίος προβαίνει σε εκτίμηση του αποδεικτικού υλικού και ενεργεί όπως προβλέπει το άρθρο 245 ΚΠΔ. Η προανάκριση, λοιπόν, απαραίτητος όρος για τη νόμιμη περάτωση της οποίας αποτελεί η λήψη της απολογίας του κατηγορουμένου (αρ περ. δ, 105 και εδ. α ΚΠΔ) 24, ολοκληρώνεται, αν ο εισαγγελέας κρίνει ότι δεν χρειάζεται συμπλήρωση του συλλεγέντος υλικού, ώστε να παραγγείλει συμπληρωματική 25 : α) Με απευθείας κλήση του κατηγορουμένου στο ακροατήριο, αν ο εισαγγελέας φρονεί ότι υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις για την τέλεση κάποιου διενέργεια συγκεκριμένων ανακριτικών πράξεων. Είναι, λοιπόν, εμφανής, και εδώ η βούληση του νομοθέτη για επιτάχυνση της ποινικής διαδικασίας. 24 Βλ. Παπανδρέου, Η περάτωση της προανάκρισης [άρθρο 245 ΚΠΔ] ΜΕΡΟΣ Α, ΠοινΔικ 2006/1010 επ, Καρρά, Παρατηρήσεις σε προτεινόμενες τροποποιήσεις στον ΚΠΔ, ΠοινΛογ 2002/892, ΜονΠλημΘεσ 42/2007 ΠοινΔικ 2007/164, η οποία θεωρεί απαραίτητη την κλήση του κατηγορουμένου για απολογία, πλην, όμως, δεν θεωρεί αναγκαία την κλήση αυτού στην περίπτωση που, μετά την απολογία του, ληφθούν νέες μαρτυρικές καταθέσεις. 25 Καρρά, Ποινικό Δικονομικό Δίκαιο, σελ [15]

18 4.α. Η Καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. εγκλήματος και την ενοχή του παραπεμπόμενου προσώπου (εξ αντιδιαστολής από το αρ ΚΠΔ). Στις περιπτώσεις, όμως, που η παραπομπή αφορά πλημμέλημα αρμοδιότητας Τριμελούς Εφετείου (αρ ΚΠΔ) ανακύπτει ζήτημα για το πιο όργανο είναι αρμόδιο να αποφανθεί για το πέρας της προανάκρισης. Στα πλαίσια της προβληματικής αυτής αναπτύχθηκαν οι ακόλουθες απόψεις: 1) Αρμόδιος να αποφανθεί για την παραπομπή με απευθείας κλήση είναι ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών, ενώ ο Εισαγγελέας Εφετών περιορίζεται στην κλήτευση του κατηγορουμένου στο ακροατήριο. Το δογματικό έρεισμα της άποψης αυτής βρίσκεται στη θέση ότι η παραπομπή με απευθείας κλήση συνιστά άσκηση της ποινικής δίωξης στο στάδιο της προδικασίας και ανήκει, κατά γενικό κανόνα, αποκλειστικά στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, ενώ η κλήτευση του κατηγορουμένου στο ακροατήριο συνιστά άσκηση της ποινικής δίωξης στην προπαρασκευαστική διαδικασία και ανήκει στον Εισαγγελέα Εφετών 26. Η άποψη αυτή προκαλεί σύγχυση, καθώς διασπά την, και λογικά ακόμη, ενιαία διαδικασία με την οποία ολοκληρώνεται η απευθείας παραπομπή του κατηγορουμένου στο ακροατήριο, η οποία συνίσταται τόσο στη λήψη της σχετικής απόφασης, όσο και στη σύνταξη και την επίδοση του κλητήριου θεσπίσματος. Επίσης, δεν φαίνεται να μπορεί να εναρμονίζεται και με το άρθρο εδ. γ ΚΠΔ, όπως αμέσως επομένως θα αναλυθεί. 2) Σύμφωνα με τη δεύτερη και κρατούσα άποψη 27, αν ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών φρονεί ότι από τα στοιχεία της δικογραφίας δεν προκύπτουν επαρκείς για την παραπομπή κάποιου προσώπου στο ακροατήριο ενδείξεις ενοχής, υποβάλλει απαλλακτική πρόταση στο δικαστικό συμβούλιο πλημμελειοδικών, χωρίς στην περίπτωση αυτή να αναμειγνύεται ούτε ο Εισαγγελέας Εφετών, ούτε το οικείο δικαστικό συμβούλιο. Αν, τώρα, ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών θεωρεί επαρκείς τις ενδείξεις ενοχής, τότε, και 26 Καπετανάκη, Κώδιξ Ποινικής Δικονομίας, σελ. 184, Ζησιάδη, ό.π., σελ. 191 επ. 27 Παπαδαμάκη, ό.π., σελ. 293 επ., Καρρά, ό.π., σελ. 526 επ., Μαργαρίτη, Εφαρμοσμένη Ποινική Δικονομία Α Τόμος, σελ [16]

19 4.α. Η Καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. κατά ρητή πρόβλεψη του άρθρου εδ. γ ΚΠΔ διαβιβάζει αμέσως τη δικογραφία στον Εισαγγελέα Εφετών, ο οποίος είναι και ο μόνος λειτουργικά αρμόδιος να κρίνει περί της παραπομπής ή μη ενός προσώπου στο δικαστήριο που αυτός εκπροσωπεί την κατηγορούσα αρχή. Στην περίπτωση που ο Εισαγγελέας Εφετών συνταχθεί με τη θέση του διαβιβάσαντος σε αυτόν τη δικογραφία εισαγγελέα πλημμελειοδικών παραπέμπει τον κατηγορούμενο με κλητήριο θέσπισμα στο ακροατήριο του αρμοδίου δικαστηρίου, ενώ στην περίπτωση που διαφωνεί επιστρέφει τη δικογραφία στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών παραγγέλλοντας την εισαγωγή της στο δικαστικό συμβούλιο 28. Ως αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο στην περίπτωση αυτή νοείται το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών 29. Αυτό συνάγεται τόσο από την ίδια τη διάταξη του άρθρου περ. γ ΚΠΔ όπου αναφέρεται ότι «(ενν. ο εισαγγελέας εφετών) παραγγέλλει την εισαγωγή της υπόθεσης στο δικαστικό συμβούλιο» και δεν εισάγει ο ίδιος την πρότασή του, ώστε να μπορούσε να προκληθεί αμφισβήτηση σχετικά με την ταυτότητα του αρμοδίου δικαστικού συμβουλίου, όσο και από την Εισ. Εκθ. του Ν. 1941/1991 όπου ρητά αναγνωρίζεται ως αρμόδιο το συμβούλιο πλημμελειοδικών. Αυτονόητο είναι ότι ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών μπορεί να υποβάλλει ακόμη και παραπεμπτική πρόταση στο συμβούλιο πλημμελειοδικών 30. Ορθότερη φαίνεται η δεύτερη άποψη, καθώς και τη σύγχυση που προκαλείται από τη διάκριση μεταξύ άσκησης της ποινικής δίωξης κατά το στάδιο της προδικασίας και της κύριας διαδικασίας αποφεύγει και βρίσκεται σε αρμονία με το γράμμα του άρθρου εδ. γ ΚΠΔ. β) Έτερο τρόπο κήρυξης του πέρατος της τακτικής προανάκρισης που αφορά μόνο πλημμελήματα αρμοδιότητας τριμελούς πλημμελειοδικείου αποτελεί η υποβολή απαλλακτικής πρότασης από τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών στο δικαστικό συμβούλιο πλημμελειοδικών, εφόσον κρίνει ότι δεν προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις ενοχής για την παραπομπή του 28 Αντιθ. Καρρά, ό.π. 29 Παπανδρέου, Η περάτωση της προανάκρισης [άρθρα 111 αριθμ. 7, 245 παρ. 2 ΚΠΔ] ΜΕΡΟΣ Β, ΠοινΔικ 2006/1287 επ. (ειδ. 1289). 30 Παπανδρέου, ό.π. [17]

20 4.α. Η Καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. κατηγορουμένου στο ακροατήριο ή (αναλογικά) συντρέχει κάποια από τις περιπτώσεις των άρθρων 309 και 310 ΚΠΔ. Το δικαστικό συμβούλιο, προφανώς, δεν δεσμεύεται από την πρόταση του εισαγγελέα, το οποίο μπορεί ακόμη και να παραπέμψει τον κατηγορούμενο στο ακροατήριο ή να διατάξει συμπληρωματική προανάκριση 31. Για τις περιπτώσεις πλημμελημάτων προσώπων ιδιάζουσας δωσιδικίας έχει ήδη γίνει λόγος στην προηγούμενη παράγραφο. γ) Τρίτο τρόπο περάτωσης της προανάκρισης αποτελεί η παραγγελία του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών στον Ανακριτή για τη διενέργεια κύριας ανάκρισης, μόνο αν προκύπτει η τέλεση κακουργήματος (αρ περ. δ ΚΠΔ, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 12 Ν. 3160/2003) 32. δ) Τέλος, ως προς την περάτωση της προανάκρισης που αφορά μόνο τα πλημμελήματα αρμοδιότητας μονομελούς πλημμελειοδικείου προβλέπουν οι 4 η και 5 η παράγραφοι του άρθρου 245 ΚΠΔ (όπως προστέθηκαν με το άρθρο 12 Ν. 3160/2003). Αν από τη διενεργηθείσα προανάκριση δεν προκύψουν επαρκείς ενδείξεις για την παραπομπή του κατηγορουμένου στο ακροατήριο ή προκύψει ότι η κατηγορία είναι νομικά αβάσιμη, ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών αρχειοθετεί την υπόθεση με αιτιολογημένη διάταξή του, αντίγραφο της οποίας υποβάλλει προς έγκριση στον Εισαγγελέα Εφετών, μαζί με τη δικογραφία. Αν ο Εισαγγελέας Εφετών δεν εγκρίνει την αρχειοθέτηση, παραγγέλλει στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών την απευθείας παραπομπή του κατηγορουμένου στο ακροατήριο. Αν η κίνηση της ποινικής δίωξης έγινε 31 Παπανδρέου, ό.π., σημ Έτσι Παπαδαμάκης, ό.π., σελ. 296, αντιθ. ο Σεβαστίδης, ό.π., ο οποίος αναφέρει ότι η δυνατότητα αυτή υφίσταται και όταν κρίνεται αναγκαία η επιβολή περιοριστικών όρων, δεδομένου ότι δεν υπήρξε σύστοιχη με αυτήν του άρθρου 245 παρ. 1 ΚΠΔ, τροποποίηση του άρθρου 246 παρ. 3 β ΚΠΔ (το οποίο προβλέπει τη δυνατότητα διενέργειας κύριας ανάκρισης και επί πλημμελημάτων, όταν συντρέχει περίπτωση επιβολής περιοριστικών όρων κατ άρθρο 282 ΚΠΔ), οπότε προτείνεται η διασταλτική ερμηνεία του άρθρου 245 παρ. 1 ΚΠΔ, για να αποφευχθεί το άτοπο, ενώ είναι εξαρχής δυνατή η διενέργειας κύριας ανάκρισης για πλημμελήματα που κρίνεται αναγκαία η επιβολή περιοριστικών όρων, να μην υφίσταται τέτοια δυνατότητα, όταν η κρίση αυτή ανακύψει μετά την κίνηση της ποινικής δίωξης με παραγγελία προανάκρισης. [18]

21 4.α. Η Καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. κατόπιν έγκλησης από τον παθόντα ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών επιδίδει την ανωτέρω διάταξή του στον εγκαλούντα ο οποίος έχει δικαίωμα προσφυγής στον Εισαγγελέα Εφετών. Αν η προσφυγή γίνει δεκτή, ο Εισαγγελέας Εφετών παραγγέλλει στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών την απευθείας παραπομπή του κατηγορουμένου στο ακροατήριο. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα στο άρθρο 48 ΚΠΔ. Με τις νέες τροποποιήσεις που ο Ν.3160/2003 εισήγαγε και στο στάδιο του πέρατος της προανάκρισης, αναγνώρισε τη λειτουργική αρμοδιότητα στους εισαγγελείς Πλημμελειοδικών και Εφετών να αρχειοθετούν υποθέσεις για τις οποίες έχει ήδη κινηθεί ποινική δίωξη κατά παράβαση της αρχής της δίκαιης δίκης 33 (στα πλαίσια της οποίας γίνεται διάκριση μεταξύ του οργάνου που εκπροσωπεί την κατηγορία και αυτού που δικάζει), εξομοιώνοντας τη δικονομική μεταχείριση της προανάκρισης στα εγκλήματα αρμοδιότητας μονομελούς πλημμελειοδικείου (την αρμοδιότητα του οποίου σημειωτέον έχει διευρύνει) με αυτήν της μήνυσης και της έγκλησης 34. Προβλέπει, επίσης, τη δυνατότητα του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών να ανασύρει την υπόθεση, κατόπιν έγκρισης του Εισαγγελέα Εφετών, εφόσον η πράξη δεν έχει υποπέσει σε παραγραφή και ανέκυψαν περιστατικά τα οποία δικαιολογούν την επανεξέτασή της, ενεργώντας από εκεί και πέρα ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών σύμφωνα με όσα προβλέπουν οι παράγραφοι 1 και Η υπόθεση, επίσης, τίθεται στο αρχείο από τον αρμόδιο εισαγγελέα και όταν μετά τη διενέργεια προανάκρισης δεν προέκυψε η ταυτότητα του δράστη (αρ ΚΠΔ). 33 Παπαδαμάκη, Οι τροποποιήσεις του ΚΠΔ υπό το πρίσμα της ΕυρΣΔΑ, σελ. 582 επ. 34 Παπαδαμάκη, Ποινική δικονομία, Θεωρία Πράξη Νομολογία, σελ. 298, του ιδίου, Πόσο αναγκαία είναι η επιτάχυνση της ποινικής διαδικασίας: Σκέψεις με αφορμή το πρόσφατο Σχέδιο Νόμου για την επιτάχυνση της ποινικής διαδικασίας, ΠοινΔικ 2002/668 επ., Σεβαστίδη, ό.π., σελ. 103 επ. 35 Εσφαλμένα στην παράγραφο 5 του άρθρου 245 ΚΠΔ γίνεται παραπομπής στις διατάξεις 1 έως 3 του ίδιου άρθρου, καθώς η 2 η παράγραφος αυτού αναφέρεται σε πλημμελήματα αρμοδιότητας τριμελούς πλημμελειοδικείου, στα οποία δεν παρέχεται η δυνατότητα αρχειοθέτησης. [19]

22 4.α. Η Καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. 3. α) Όσον αφορά την ουσιαστική περάτωση της κύριας ανάκρισης, το αρ εδ. α ΚΠΔ προβλέπει ως αποκλειστικά αρμόδιο το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών. Αν ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών, στον οποίο διαβιβάζεται η δικογραφία μετά και το τυπικό πέρας της ανάκρισης (αρ εδ. β ΚΠΔ), κρίνει ότι αυτή έχει ανάγκη συμπλήρωσης μπορεί να διατάξει συμπληρωματική και, αν ο ανακριτής διαφωνεί, αρμόδιο για να άρει τη σχετική διαφωνία είναι το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών (αρ. 307 περ. α ΚΠΔ). β) Αν, τώρα, ο Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών κρίνει πλήρη τη δικογραφία και πρόκειται για κακούργημα, υποβάλλει το συντομότερο πρόταση στο δικαστικό συμβούλιο προκειμένου να παύσει οριστικά (αρ περ. β ΚΠΔ) ή προσωρινά (αρ περ. γ ΚΠΔ) η ποινική δίωξη ή να μην απαγγελθεί κατηγορία (αρ περ. α ΚΠΔ) ή να παραπεμφθεί ο κατηγορούμενος στο ακροατήριο (αρ περ. δ ΚΠΔ). Πρόκειται για το κλασσικό κατά το παρελθόν μοντέλο περάτωσης της κύριας ανάκρισης και το μοναδικό σήμερα, μετά τις τροποποιήσεις του ΚΠΔ με το Ν.3160/2003. γ) Ιδιαίτερες δυσχέρειες παρουσιάζει το ζήτημα του αρμοδίου οργάνου για την κήρυξη του πέρατος της τακτικής ανάκρισης στα εγκλήματα του Ν. 1608/1950. Σύμφωνα με τη ρητή πρόβλεψη του αρ εδ. γ ΚΠΔ «Στα εγκλήματα που προβλέπονται από το άρθρο 1 του Ν.1608/1950, η περάτωση της κύριας ανάκρισης κηρύσσεται από το Συμβούλιο Εφετών. Για το σκοπό αυτό η δικογραφία διαβιβάζεται μετά την τελευταία ανακριτική πράξη στον Εισαγγελέα Εφετών, ο οποίος, αν κρίνει ότι η ανάκριση δε χρειάζεται συμπλήρωση, την εισάγει με πρότασή του στο συμβούλιο εφετών, που αποφαίνεται αμετακλήτως, ακόμη και για τα συναφή πλημμελήματα». Προβληματισμό και αντικρουόμενες απόψεις προκάλεσε η περίπτωση κατά την οποία ο Εισαγγελέας Εφετών κρίνει είτε α) ότι δεν προκύπτουν ενδείξεις επαρκείς για την παραπομπή του κατηγορουμένου στο ακροατήριο του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων (αρ. 1 2 Ν. 1608/1950) είτε β) ότι η αποδιδόμενη στον κατηγορούμενο πράξη δεν υπάγεται μεν στις ρυθμίσεις του άρθρου 1 1 Ν. 1608/1950, συγκροτεί δε, κατ επιτρεπτή μεταβολή της κατηγορίας, έγκλημα υπαγόμενο σε άλλη διάταξη. Πιο όργανο είναι αρμόδιο [20]

23 4.α. Η Καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. υπό αυτά τα δεδομένα να περατώσει και τυπικά την κύρια ανάκριση; Στα πλαίσια της προβληματικής αυτής αναπτύχθηκαν οι ακόλουθες απόψεις: α) Δεν προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις για την παραπομπή του κατηγορουμένου στο ακροατήριο: Αν και λογικά, αφού ο νόμος κάνει λόγο για έγκλημα του αρ. 1 Ν.1608/1950, που εν προκειμένω δεν προκύπτει να έχει τελεστεί από το πρόσωπο στο οποίο αποδόθηκε, προβάλλει ως τυπικά ενδεδειγμένη η λύση της περάτωσης της κύριας ανάκρισης με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών (κατόπιν επαναδιαβίβασης της υπόθεσης στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών και εισαγωγής της στο οικείο δικαστικό συμβούλιο), εντούτοις θα πρέπει να προκριθεί η άποψη εκείνη που συνηγορεί υπέρ της απόφανσης από το Συμβούλιο Εφετών και τούτο γιατί και από το γράμμα του αρ εδ. γ ΚΠΔ ενισχύεται, αφού παρέχονται εναλλακτικά δύο μόνο δυνατότητες στον Εισαγγελέα Εφετών για εγκλήματα υπαγόμενα στο αρ. 1 Ν.1608/1950 (την επιστροφή της δικογραφίας στον ανακριτή προς συμπλήρωση και την υποβολή πρότασης στο συμβούλιο εφετών), αλλά και ευθυγραμμίζεται με το συμπέρασμα που προκύπτει από την παραβολή της ρύθμισης του αρ εδ. γ ΚΠΔ με τις ρυθμίσεις των άρθρων 20 1 Ν.663/1977 και 27 2 Ν. 1419/1984, όπου δίδεται ρητά στον εισαγγελέα εφετών η δυνατότητα της επιστροφής της δικογραφίας και όταν δεν προκύπτουν ενδείξεις ενοχής. Εναρμονίζεται, επίσης, η άποψη αυτή, στο βαθμό που παρακάμπτεται η διαδικασία ενώπιον του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών, με τον προφανή σκοπό του νομοθέτη για ταχεία διεκπεραίωση των σχετικών υποθέσεων 36, χωρίς ταυτόχρονα να παραβλάπτονται τα αμυντικά μέσα του κατηγορουμένου, αφού, και αν η κρίση του συμβουλίου πλημμελειοδικών, όπως δέχεται η αντίθετη άποψη, ήταν οποιουδήποτε περιεχομένου πέραν του παραπεμπτικού, ο κατηγορούμενος δεν θα είχε δυνατότητα άσκησης ενδίκου μέσου (αρ εδ. α και ΚΠΔ, όπως αυτά τροποποιήθηκαν με τα αρ. 39 και 41 του Ν. 3160/ Μαργαρίτη, Ο Νόμος 1608/1950 και οι καταχραστές δημοσίου και (παρα)τραπεζικού χρήματος, σελ.69, Παπαδαμάκη, Ποινική δικονομία, Θεωρία Πράξη Νομολογία, σελ. 359, ΣυμβΕφΘεσ 1088/2001 Αρμ 2000/441, ΣυμβΕφΘεσ 555/2000 ΠοινΔικ 2000/613, ΠλημΘεσ 3347/1993 Υπερ 1994/897. [21]

24 4.α. Η Καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. αντιστοίχως) έναντι αυτού, ενώ στην περίπτωση που το συμβούλιο πλημμελειοδικών έκρινε επαρκείς τις ενδείξεις δεν θα μπορούσε να διατάξει την παραπομπή στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων, ώστε κατά αυτού του βουλεύματος να μπορεί να αμυνθεί ο κατηγορούμενος (αρ εδ. α ΚΠΔ), αλλά θα έπρεπε να κηρύξει εαυτό αναρμόδιο, υποπίπτοντας διαφορετικά σε θετική υπέρβαση εξουσίας (αρ περ. στ ΚΠΔ). β) Όσον αφορά την περίπτωση που οι ενδείξεις ενοχής αφορούν έγκλημα μη υπαγόμενο στις προβλέψεις του άρθρου 1 1 Ν.1608/1950, αλλά σε άλλη διάταξη, σημειώνουμε τα ακόλουθα: Κατά μία άποψη το συμβούλιο Εφετών εξακολουθεί να διατηρεί την αρμοδιότητά του και είναι αυτό που παραπέμπει αμετάκλητα τον κατηγορούμενο στο ακροατήριο του αρμοδίου δικαστηρίου ή προβαίνει στις λοιπές εκ του νόμου προβλεπόμενες ενέργειες (αρ , 317,318 ΚΠΔ) 37. Κατά δεύτερη άποψη, το συμβούλιο εφετών περιορίζεται σε κάθε περίπτωση στη διαπίστωση της λειτουργικής αναρμοδιότητάς του διαβιβάζοντας τη δικογραφία στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών προκειμένου ο τελευταίος να την εισαγάγει στο συμβούλιο πλημμελειοδικών 38. Τέλος, η τρίτη ορθότερη άποψη, που συνιστά βελτιωμένη εκδοχή της δεύτερης, συνεκτιμώντας την ανάγκη αποφυγής άσκοπων και μη εχόντων να παράσχουν καμία αμυντική προστασία στον κατηγορούμενο χρονοτριβών, προβαίνει στη διάκριση μεταξύ της περίπτωσης παραπομπής για έγκλημα 37 ΣυμβΑΠ 290/2002 ΠοινΛογ 2002/236, ΣυμβΑΠ 499/2000 ΠοινΔικ 2000/801, ΠλημΧαλκ 314/2002 ΠοινΧρ 2004/464, ΠλημΛειβ 1/2002 ΠοινΧρ 2003/848, ΣυμβΕφΘεσ 555/2000 ΠοινΔικ 2000/613 (όπου αντίθετη εισαγγελική πρόταση), ΕφΑθ 897/1993 ΠοινΧρ 1993/709, ΕφΛαρ 113/1993 Υπερ 1993/921, ΣυμβΕφΑθ 2527/1999 ΠοινΔικ 2000/501 (όπου γίνεται διάκριση μεταξύ της περίπτωσης που η έλλειψη της επιβαρυντικής διάταξης του αρ.1 Ν.1608/1950 ήταν εξ αρχής δεδομένη, οπότε αρμόδιο κρίνεται το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών ή προέκυψε από την προδικαστική έρευνα, οπότε αναγνωρίζεται αρμοδιότητα του Συμβουλίου Εφετών). 38 Ανδρουλάκη, Θεμελιώδεις έννοιες της ποινικής δίκης, σελ. 318, Μαργαρίτη, Παρατηρήσεις στην ΕφΛαρ 113/1993, ό.π., ΕφΘεσ 745/1991 με εισ. προτ. Μαρόπουλου, ΕφΘρακ 27/1994 Υπερ 1994/871, ΕφΘεσ 54/1994 Υπερ 1994/868. [22]

25 4.α. Η Καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. που, αν εισαγόταν προς κρίση ενώπιον του συμβουλίου πλημμελειοδικών, το εκδοθέν από αυτό βούλευμα δεν θα υπέκειτο στο ένδικο μέσο της έφεσης και σε εκείνη όπου η κρίση του συμβουλίου πλημμελειοδικών θα μπορούσε να ελεγχθεί σε δεύτερο βαθμό από το συμβούλιο εφετών μετά από άσκηση έφεσης από τον κατηγορούμενο. Έτσι, λοιπόν, στην πρώτη περίπτωση δεν υπάρχει σκοπιμότητα ούτε ουσιαστική, αλλά ούτε και δικονομική, για να απαιτήσουμε την κήρυξη της αναρμοδιότητας του συμβουλίου εφετών και τη διαβίβαση της υπόθεσης στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, ώστε αυτός να την εισαγάγει προς κρίση με πρότασή του στο οικείο δικαστικό συμβούλιο πλημμελειοδικών. Ως αρμόδιο για την κήρυξη του πέρατος της τακτικής ανάκρισης πρέπει να αναγνωριστεί το Συμβούλιο Εφετών. Στη δεύτερη περίπτωση αντίθετα, η οποία περιλαμβάνει τις περιπτώσεις που η αποδιδόμενη πράξη συνιστά κακούργημα, γιατί μόνο στις περιπτώσεις αυτές αναγνωρίζεται πλέον δικαίωμα έφεσης στον κατηγορούμενο (αρ ΚΠΔ), θα πρέπει να προκριθεί η δογματικά ορθότερη λύση της κήρυξης της αναρμοδιότητας του συμβουλίου εφετών και της διαβίβασης της δικογραφίας στον εισαγγελέα πλημμελειοδικών, προκειμένου αυτός να την εισαγάγει νομίμως στο συμβούλιο πλημμελειοδικών. Η άποψη αυτή εναρμονίζεται τόσο με τον εξαιρετικό χαρακτήρα της διάταξης του αρ εδ. τελ. ΚΠΔ, εξυπηρετεί τις αρχές της ταχείας διεξαγωγής της δίκης και της οικονομίας των διαδικαστικών ενεργειών δικονομικός προσανατολισμός που είναι ακόμη πιο έντονος μετά τις τροποποιήσεις που επήλθαν με τους Ν. 3160/2003 και 3346/2005 χωρίς να φαλκιδεύει τη θέση του κατηγορουμένου 39. Εσφαλμένη πρέπει να θεωρηθεί, τέλος, η τάση της νομολογίας να αναγνωρίζει την αρμοδιότητα του Συμβουλίου Εφετών και επί συναφών 39 ΣυμβΕφΘεσ 1088/2001 ό.π., (με εισαγγελική πρόταση Νικολαΐδη), ΣυμβΕφΘεσ 555/2000 ΠοινΔικ 2000/613, ΣυμβΕφΘεσ 779/1988 ΥΠΕΡ 1999/83, ΑΠ 175/1988 ΠοινΧρ 1988/607, Παπαδαμάκη, ό.π., σελ. 359 επ., Μαργαρίτη, ό.π., σελ.73, Ζαχαριάδη, Ο Ν. 1608/1950, σελ.156 επ. [23]

26 4.α. Η Καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. κακουργημάτων 40, η οποία ενέχει λογικό άλμα, καθώς το επιχείρημα της «ταυτότητας του νομικού λόγου» δεν μπορεί, προφανώς να ευσταθήσει, αλλά και αντίθετη στο γράμμα του αρ εδ. τελ. ΚΠΔ είναι, αφού ο νομοθέτης όρισε ρητά και αποκλειστικά την αρμοδιότητα του συμβουλίου εφετών μόνο επί συναφών πλημμελημάτων, ενώ εάν ήθελε να συμπεριλάβει και τα κακουργήματα θα το έκανε ρητά, όπως στο άρθρο 20 Ν. 663/ δ) Η περάτωση της κύριας ανάκρισης, επίσης, κηρύσσεται με αμετάκλητο βούλευμα του συμβουλίου εφετών και στα κακουργήματα που εντάσσονται στο οργανωμένο έγκλημα (ν. 2928/2001). ε) Έτερο τρόπο περάτωσης της τακτικής ανάκρισης σε ορισμένες περιπτώσεις κακουργημάτων αποτελεί η απευθείας παραπομπή του κατηγορουμένου με κλητήριο θέσπισμα στο ακροατήριο του αρμοδίου δικαστηρίου, κατόπιν διαβίβασης της δικογραφίας από τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών στον Εισαγγελέα Εφετών, ο οποίος, αν κρίνει ότι συντρέχουν επαρκείς ενδείξεις ενοχής του κατηγορουμένου και έχει και τη σύμφωνη γνώμη του Προέδρου Εφετών, μπορεί να εισαγάγει απευθείας την υπόθεση στο ακροατήριο. Αν ο Εισαγγελέας Εφετών κρίνει ότι δεν προκύπτουν επαρκείς ενδείξεις ενοχής επιστρέφει τη δικογραφία στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών με παραγγελία για εισαγωγή της στο συμβούλιο πλημμελειοδικών ΑΠ 433/1994 Υπερ 1994/854 (με αντίθετες παρατηρήσεις Μαργαρίτη), ΣυμβΕφΘεσ 555/2000, ό.π., Καισαρή, Περάτωση της ανάκρισης από το Συμβούλιο Εφετών (κατ άρθρο 5 7 Ν. 1738/1987), ΠοινΧρ 1996/ Μαργαρίτη, ό.π., σελ.107, Ζαχαριάδη, Ο Ν. 1608/1950, σελ.165 επ. Αντίστοιχα δε αντιμετωπίστηκε από τη νομολογία και το ζήτημα του τρόπου παραπομπής κατηγορουμένων για συναφή κακουργήματα με τα τυποποιούμενα στο Ν. 3074/2002 κακουργήματα, όπου, επίσης, προβλέπεται συνοπτική προδικασία και υπάρχει ειδική πρόβλεψη για την κατά τον τρόπο αυτό περάτωση της κύριας ανάκρισης ως προς όλους τους κατηγορουμένους και για τα συναφή πλημμελήματα, βλ. ΣυμβΠλημΚορινθ 109/2006 ΠοινΔικ 2006/554 επ. 42 ΔιατΕισΕφΘεσ 4504/2006 ΠοινΔικ 2007/850, ΣυμβΑΠ 509/1977 ΠοινΧρ 1998/116, Παπανδρέου, Η περάτωση της κύριας ανάκρισης για κακούργημα [Ν 663/1977, Ν 1419/1984, Ν 1815/1988, Ν 1892/1990, Ν 2168/1993, Ν 2523/1997, Ν 3028/2002, Ν 3074/2002, Ν 3340/2005, Ν 3459/2006] ΜΕΡΟΣ Γ, ΠοινΔικ 2007/863 επ., Σταθέα, «Σύγκρουση αρμοδιότητας μεταξύ του Συμβουλίου Εφετών και του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών κατά την [24]

27 4.α. Η Καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. Πρόκειται για τα κακουργήματα των αρ Ν. 663/1977 (εμπρησμός δασών, κακουργήματα πειρατείας και κακουργήματα κατά της ασφάλειας της σιδηροδρομικής ή υδάτινης συγκοινωνίας ή αεροπλοΐας, του αρ Ν. 2168/1993 «όπλα, πυρομαχικά, εκρηκτικές ύλες κ.λ.π.», διακεκριμένη κλοπή, ληστεία, εγκλήματα του αρ Ν. 1892/1990), του αρ. 27 Ν. 1419/1984 (κακουργηματική υπεξαίρεση φορτίου πλοίου ή πλωτού ναυπηγήματος), του αρ. 1729/1987 (εμπορία ναρκωτικών κατά τα αρ. 5, 6, 7 1 και 2, 8, 9 1 εδ. β, 10 1 εδ. β και 19 2 Ν.1729/1987), του αρ. 71 Ν. 3028/2002 (κλοπή, υπεξαίρεση, φθορά φορτίων, αποδοχή και διάθεση μνημείων, παράνομη επέμβαση σε μνημείο, παράνομη εξαγωγή πολιτιστικού αγαθού, παράνομη ανασκαφή) και του αρ. 6 2 εδ. γ Ν. 3074/2002 (πράξεις «διαφθοράς», πρόκειται για εγκλήματα που αφορούν τις προσβολές του πολιτεύματος και περιλαμβάνουν την εσχάτη προδοσία με τις παραλλαγές της και τα βασανιστήρια (αρ Δ ΠΚ), τα εγκλήματα περί τα υπομνήματα και ειδικότερα τα κακουργήματα της πλαστογραφίας και της πλαστογραφίας ενσήμων (αρ ΠΚ), τα εγκλήματα της κατάχρησης εξουσίας και της ψευδούς βεβαίωσης (αρ ΠΚ) και τα κακουργήματα της κλοπής, υπεξαίρεσης, εκβίασης, απάτης και απάτης με υπολογιστή και τοκογλυφίας (αρ και ΠΚ) 43 ). Στην περίπτωση που ανακύψει διαφωνία μεταξύ εισαγγελέα και προέδρου εφετών, η υπόθεση, αν κατά την κρίση του δεύτερου δεν χρειάζεται συμπλήρωση με περαιτέρω ανάκριση, εισάγεται στο δικαστικό συμβούλιο εφετών με παραπεμπτική πρόταση του εισαγγελέα εφετών (αρ Ν. 663/1977). εφαρμογή των άρθρων 20&21 Ν. 663/1997 (Εξ αφορμής της ΑΠ 509/1997, Ποιν.Χρ. ΜΗ, σελ. 116).», ΠοινΧρ 1998/202, Μαργαρίτη, Συναφή κακουργήματα ίσης βαρύτητας και συρροή τρόπων ουσιαστικής περατώσεως της κύριας ανάκρισης, ΠοινΔικ 2007/877, όπου περαιτέρω παραπομπές, βλ. και κατωτ. υπό Κεφ. 8β, σελ. 103 επ. 43 Παπαδαμάκη, ό.π., σελ. 363 επ. και Βουγιούκα, Ποινικόν Δικονομικόν Δίκαιον II, 1988, σελ. 20 επ. [25]

28 4.α. Η Καθ ύλη αρμοδιότητα για την κήρυξη του πέρατος της προδικασίας. Το συμβούλιο εφετών είναι αρμόδιο να κρίνει και για τις συναφείς πράξεις, είτε πρόκειται για έναν, είτε για περισσότερους κατηγορουμένους (αρ Ν.663/1977) 44. 4) Ως προς την ουσιαστική περάτωση της κύριας ανάκρισης στις περιπτώσεις πλημμελημάτων, το αρ εδ. α ΚΠΔ προβλέπει τον κλασσικό τρόπο της υποβολής πρότασης του εισαγγελέα Πλημμελειοδικών προς το συμβούλιο Πλημμελειοδικών. Το αρ ΚΠΔ προβλέπει, επίσης για την περίπτωση αυτή, τη δυνατότητα της απευθείας παραπομπής του κατηγορουμένου στο ακροατήριο του αρμοδίου δικαστηρίου με διαταγή του Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, εφόσον κρίνει ότι υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις ενοχής και υπάρχει σύμφωνη γνώμη του ανακριτή 45. Αν ο ανακριτής δε συμφωνεί ή αν προέκυψαν ενδείξεις για κακούργημα ο εισαγγελέας πλημμελειοδικών θα υποβάλλει παραπεμπτική πρόταση στο συμβούλιο πλημμελειοδικών. Στην περίπτωση, τώρα, που ο κατηγορούμενος είναι πρόσωπο ιδιάζουσας δωσιδικίας (αρ ΚΠΔ) ο εισαγγελέας πλημμελειοδικών με τη σύμφωνη γνώμη του ανακριτή για την ύπαρξη ενδείξεων ενοχής που δικαιολογούν την παραπομπή στο ακροατήριο του Τριμελούς Εφετείου, διαβιβάζει τη δικογραφία στον Εισαγγελέα Εφετών. Εφόσον και ο τελευταίος συμφωνεί με την παραπομπή εισάγει την υπόθεση με απευθείας κλήση στο ακροατήριο του αρμοδίου δικαστηρίου. Αν, όμως, διαφωνεί, επιστρέφει τη δικογραφία στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, προκειμένου ο τελευταίος να 44 Πρόκειται για εξαιρετικό τρόπο περάτωσης της κύριας ανάκρισης, ο οποίος προφανώς περιορίζει τα δικαιώματα του κατηγορουμένου στην προδικασία, αποκλείοντας τη διαδικασία ενώπιον των δικαστικών συμβουλίων. Για το λόγο αυτό και ορθά υποστηρίζεται η εξαιρετική εφαρμογή του μόνο επί των συναφών με τα ρητά προβλεπόμενα κακουργήματα, πλημμελήματα, και κακουργήματα κατώτερης βαρύτητας, όχι, όμως, και για τα κακουργήματα ίσης βαρύτητας. Στην τελευταία αυτή περίπτωση θα πρέπει να επιλεγεί ως τρόπος περάτωσης της κύριας ανάκρισης ο προβλεπόμενος στο άρθρο 308 παρ. 1 ΚΠΔ (ΔιατΕισΕφΘεσ 4504/2006 ΠοινΔ/νη 2007/850, Μαργαρίτη «Συναφή εγκλήματα & Ποινικό Δίκαιο Εννοιολογική Οριοθέτηση Δικονομική Μεταχείριση», εκδ. 2005, σελ. 31 επ.). 45 Παπαδαμάκη, ό.π., σελ. 367 επ. [26]