ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ. Τριμηνιαία Έρευνα. A Τρίμηνο 2010

Transcript

1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ Τριμηνιαία Έρευνα A Τρίμηνο 2010 Αθήνα, Απρίλιος 2010

2 2

3 Έρευνα Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης A Τρίμηνο

4 4

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 5

6 6

7 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Ιανουάριος Μάρτιος 2010 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 18 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩ ΔΕΙΓΜΑ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΑΝΕΡΧΕΤΑΙ ΣΤΑ 904 ΑΤΟΜΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΣ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ, ΜΕ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΤΥΠΙΚΟ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟ ΣΦΑΛΜΑ + 3,28% 7

8 8

9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είναι προφανές, ότι οι δείκτες εκτίμησης των μελλοντικών οικονομικών εξελίξεων δείχνουν τη «θερμοκρασία» της οικονομίας και προβλέπουν την ανέλιξή της. Ένας δείκτης αυτού του τύπου, είναι και ο δείκτης εμπιστοσύνης του καταναλωτή, ο οποίος αποτυπώνει τις αντιλήψεις των καταναλωτών και των προσδοκιών τους για το μέλλον. Πριν όμως σχολιάσουμε συνοπτικά τα ευρήματα της παρούσας έρευνας - συγκυρίας, είναι πολύ σημαντικό να επισημάνουμε γνωστά και άγνωστα στοιχεία που σχετίζονται με την κατανάλωση. Συνοπτικά λοιπόν μπορούμε να παρατηρήσουμε τα εξής: Η γενική εικόνα της ελληνικής οικονομίας εξακολουθεί να μην είναι καλή. Προκειμένου να σχηματίσει κάποιος μια αντικειμενική εικόνα αρκεί να λάβει υπ όψη του τα στατιστικά δεδομένα που αφορούν στις ακάλυπτες επιταγές που έχουν σφραγισθεί στις Τράπεζες και τις απλήρωτες συναλλαγματικές (που ελάχιστα χρησιμοποιούνται για μικροποσά). Ακάλυπτες Επιταγές και Απλήρωτες Συναλλαγματικές = Τοξικά Απόβλητα της Οικονομίας Στα 215 εκατ. ευρώ έχει διαμορφωθεί η αξία των ακάλυπτων επιταγών στο χρονικό διάστημα Ιανουάριος Φεβρουάριος Η πορεία για το 2010 έχει ως εξής: 9

10 Γεγονός είναι ότι η εικόνα των ακάλυπτων επιταγών και των απλήρωτων συναλλαγματικών δείχνει σε κάποιο βαθμό την έλλειψη ρευστότητας που αντιμετωπίζει η αγορά ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης. 10

11 Ο δείκτης καθυστερήσεων (άνω των 90 ημερών) στα στεγαστικά δάνεια ανήλθε στο 6,9% έναντι του 5,3% που είχε διαμορφωθεί στα τέλη του Η τάση που καταγράφεται δίνεται στην ακόλουθη γραφική παράσταση: Εξέλιξη μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων Η τάση αφενός δείχνει το επιβαρυμένο οικονομικό κλίμα και αφετέρου είναι απροσδιόριστη η πορεία του στο τρέχον έτος και εφεξής. Η αύξηση της ανεργίας, η λιτότητα, είναι παράγοντες που πιθανόν να έχουν επίπτωση στην εξυπηρέτηση των δανειακών υποχρεώσεων των νοικοκυριών. Έτσι, αναμένεται περαιτέρω αύξηση των καθυστερήσεων για το υπόλοιπο χρονικό διάστημα του Η ραγδαία επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών των Ελληνικών νοικοκυριών φαίνεται και από την αδυναμία τους να αντιμετωπίσουν τις υποχρεώσεις τους στα καταναλωτικά δάνεια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος στο 9μηνο ο δείκτης καθυστερήσεων στα καταναλωτικά δάνεια διαμορφώθηκε στο 11,7%, από 8,2% τον Δεκέμβριο του Η τάση που καταγράφεται δίνεται στην ακόλουθη γραφική παράσταση: 11

12 Εξέλιξη μη εξυπηρετούμενων καταναλωτικών δανείων Χαρακτηριστική είναι η τάση που παρουσιάζει ο δείκτης καθυστέρησης των καταναλωτικών δανείων. Δεν είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψει κάποιος την περαιτέρω αύξηση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων καταναλωτικών δανείων ως το τέλος του Ο δείκτης μη εξυπηρετούμενων δανείων, στο τέλος του 2009 ανήλθε στο 7,7% που αντιστοιχεί σε προβληματικά δάνεια ύψους 20 δισ. ευρώ. Τάση του ύψους των προβληματικών δανείων Στο γράφημα δίνεται η τάση των προβληματικών δανείων. Για το 2010 εκτιμάται ότι το ύψος των προβληματικών δανείων θα ξεπεράσει τα 25 δις. ευρώ. Οι επιπτώσεις των πρόσφατων οικονομικών μέτρων θα φανούν από τον επόμενο Μάϊο και θα α- ποτυπωθούν κυρίως στην αύξηση των νοικοκυριών που θα αντιμετωπίσουν προβλήματα στην α- ποπλήρωση στεγαστικών ή καταναλωτικών δανείων. 12

13 Η ανεργία, το τέταρτο τρίμηνο του 2009, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος (ΕΣΥΕ), διαμορφώθηκε στο 10,3%, έναντι 7,9% του αντίστοιχου τριμήνου του Χαρακτηριστικό των στατιστικών στοιχείων της ΕΣΥΕ είναι και η περιφερειακή διαμόρφωση του ποσοστού της ανεργίας, όπως φαίνεται και στον ακόλουθο Πίνακα: Πηγή: ΕΣΥΕ Παρατηρείται: 13

14 Αύξηση του ποσοστού της ανεργίας κατά 10,3% καταγράφηκε το Δ ο τρίμηνο του 2009, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ. Το ποσοστό ανεργίας των γυναικών φθάνει στο 14,0%, και είναι σχεδόν διπλάσιο από των ανδρών που ανέρχεται στο 7,7%. Ηλικιακά το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας καταγράφεται στους νέους ηλικίας από 15 έως 29 ετών και είναι: 20,4% στις έφθασαν οι άνεργοι στη χώρα μας, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ το Μάρτιο του Το ποσοστό ανεργίας των μακροχρονίων ανέργων (αυτοί που αναζητούν εργασία από 12 μήνες και άνω) διαμορφώνεται στο 28,1% του συνόλου των ανέργων. 14

15 Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, ο τιμάριθμος (Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή) παρουσίασε αύξηση της τάξης του 3,9% το Μάρτιο του 2010 σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Μαρτίου του Εξακολουθούν να σημειώνονται σημαντικές αυξήσεις σε βασικά είδη και υπηρεσίες ευρείας κατανάλωσης. Το γεγονός αυτό απεικονίζεται και στον πιο κάτω Πίνακα όπου παρουσιάζονται οι κυριότερες μεταβολές τιμών από τη σύγκριση των δεικτών των τιμών του καταναλωτή. Πηγή : 15

16 Σημειώνουμε επίσης, ότι ο γενικός δείκτης τιμών καταναλωτή του Μαρτίου σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Φεβρουαρίου αυξήθηκε κατά 3,1% Η συνεχιζόμενη χαμηλή τιμή του πληθωρισμού οφείλεται (α) στη μειωμένη καταναλωτική ζήτηση, λόγω της οικονομικής στενότητος των νοικοκυριών, (β) στην υποχώρηση των τιμών πετρελαίου σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, (γ) στη σχετική συγκράτηση των τιμών των καταναλωτικών αγαθών που πωλούνται στα μεγάλα καταστήματα και (δ) στην ψυχολογία της οικονομικής ανασφάλειας και αβεβαιότητας των καταναλωτών για τους επόμενους μήνες. Επίσης, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της ΕΣΥΕ, από τις 44 βασικές κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών, στις 35 σημειώθηκαν αυξήσεις των τιμών τους. 16

17 Ποσοστό 20% των πολιτών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας έχοντας εισόδημα μικρότερο του 60% του μέσου εθνικού εισοδήματος- και τονίζεται ότι το ποσοστό αυτό είναι από τα υψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Δηλαδή, αυτό σημαίνει ότι ένας στους πέντε πολίτες της χώρας μας βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας. Σημειώνεται, ότι από το 20% εκείνων που ζουν στα όρια της φτώχειας, το 33% έχει ηλικία άνω των 65 ετών. Γίνεται αντιληπτό, ότι το 20% του πληθυσμού στερείται στοιχειωδών ανέσεων, αλλά υ- πάρχουν επίσης πολλές περιπτώσεις πολιτών που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις βασικές τους ανάγκες. Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα για το εισόδημα και τις συνθήκες διαβίωσης των νοικοκυριών της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος, που πραγματοποιήθηκε για τα εισοδήματα του 2006 (προτού ξεσπάσει η οικονομική κρίση) και χωρίς να διακινδυνεύουμε θεωρούμε ότι η τάση δεν άλλαξε για το 2009: νοικοκυριά, με μέλη, βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχιας (οικογενειακό εισόδημα ευρώ ετησίως) Πηγή : Οι ανισότητες στα εισοδήματα είναι μεγάλες. Ο δείκτης που εξετάζει το μερίδιο του εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού, προς το εισόδημα του φτωχότερου 20% του πληθυσμού, έχει τιμή ίση με 5. Δηλαδή, αυτό σημαίνει ότι το μερίδιο του εισοδήματος του πλουσιότερου 20% του πληθυσμού, είναι πέντε φορές υψηλότερο από το εισόδημα του φτωχότερου20% του πληθυσμού. 17

18 Η συγκυρία στην οποία πραγματοποιείται η έρευνα της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και επειδή τα βάρη των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης τα επωμίζονται τα μεσαία και φτωχά στρώματα, είναι ενδιαφέρον να παρουσιάσουμε και τα στατιστικά δεδομένα που αφορούν τη φτώχεια στη χώρα μας. Το ποσοστό της σχετικής φτώχειας στη χώρα μας εκτιμάται γύρω στο 20%. Σύμφωνα με τα στατιστικά δεδομένα της Στατιστικής Υπηρεσίας, ο πληθυσμός που απειλείται από τη φτώχεια καθώς και ο πληθυσμός σε κίνδυνο φτώχειας δίνεται στους ακόλουθους πίνακες: Πίνακας 1: Πληθυσμός που απειλείται από τη φτώχεια Νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά ηλικίας κάτω των 16 ετών και με, τουλάχιστον, ένα εργαζόμενο μέλος (52%) Νοικοκυριά με εξαρτώμενα παιδιά και χωρίς εργαζόμενα μέλη (44%) Άνδρες άνεργοι (39%) Νοικοκυριά χωρίς εξαρτώμενα παιδιά και χωρίς εργαζόμενα μέλη (29%) Μονογονεϊκά νοικοκυριά με, τουλάχιστον, ένα εξαρτώμενο παιδί (27%) Νοικοκυριά με 2 ενήλικες με 2 εξαρτώμενα παιδιά (27%) Μονοπρόσωπο νοικοκυριό με μέλος θήλυ (27%) Νέοι και νέες ηλικίας 16 ετών έως 24 ετών (24%) Πίνακας 2: Πληθυσμός σε κίνδυνο φτώχειας και κατώφλι φτώχειας Ποσοστό πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας 20% Κατώφλι κινδύνου φτώχειας ανά άτομο Κατώφλι κινδύνου φτώχειας για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά Μέσο ετήσιο ατομικό ισοδύναμο εισόδημα Μέσο ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα νοικοκυριών

19 Στην έρευνά μας αυτή ενσωματώσαμε δύο ερωτήσεις που συνδέονται με τη φτώχεια. Με βάση τις δύο αυτές ερωτήσεις εκτιμήθηκε ο δείκτης προσδοκώμενης μεταβολής της φτώχειας. Η τιμή του δείκτη απεικονίζει την έντονη απαισιοδοξία των ερωτηθέντων, σχετικά με τη μείωση της φτώχειας στη χώρα μας. Ο δείκτης σημείωσε σημαντική υποχώρηση έναντι του προηγούμενου τριμήνου. Πηγή : Σημείωση: η τιμή του δείκτη κινείται από 0 έως 100. Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη του 50, υποδηλώνει θετική στάση. 19

20 Το Α τρίμηνο του 2010, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης συνέχισε την πτωτική του τάση και μειώθηκε κατά 5,1 μονάδες σε σύγκριση με το Δ τρίμηνο του Υπέστη δηλαδή σημαντική μείωση. Γύρω στο τέλος του 2008 οι προσδοκίες των καταναλωτών μειώθηκαν, αφού ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης συνέχισε να μειώνεται για να διαμορφωθεί τελικά στα επίπεδα του 31,9. Στο πρώτο τρίμηνο του 2009 ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης αυξήθηκε κατά 1,8 μονάδες, ενώ στο Β τρίμηνο ο δείκτης αυξήθηκε κατά 2,1 μονάδες σε σύγκριση με το Α τρίμηνο. Στο Δ τρίμηνο του 2009 ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης μειώθηκε σε σύγκριση με το Γ τρίμηνο. Η τιμή του δείκτη παραμένει κάτω από τις 50 μονάδες, που δείχνει ότι οι καταναλωτές παραμένουν απαισιόδοξοι. Πηγή : Σημείωση: η τιμή του δείκτη κινείται από 0 έως 100. Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη του 50, υποδηλώνει θετική στάση. Όπως δείχνει ο Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτή, η εμπιστοσύνη μειώθηκε και η απαισιοδοξία παραμένει. Η επιδείνωση της ανεργίας και η ακρίβεια συμβάλουν στην αγωνία και το φόβο των καταναλωτών. Η κρίση εξακολουθεί να πλήττει την πραγματική οικονομία της χώρας μας. 20

21 Η εκτίμησή τους για την προσωπική τους οικονομική κατάσταση δείχνει να μειώνεται σημαντικά, για το πρώτο τρίμηνο του 2010, όπως φαίνεται στο πιο κάτω διάγραμμα: Πηγή : Σημείωση: η τιμή του δείκτη κινείται από 0 έως 100. Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη του 50, υποδηλώνει θετική στάση. Από το πιο πάνω διάγραμμα γίνεται φανερό ότι ο δείκτης μειώθηκε το Α τρίμηνο του 2010 σε σύγκριση με το Δ τρίμηνο του 2009, δείχνοντας ότι οι καταναλωτές είναι απαισιόδοξοι για την προσωπική τους οικονομική κατάσταση. Η γνώμη των καταναλωτών για τη γενικότερη οικονομική κατάσταση της χώρας μας ε- ξακολουθεί και για το πρώτο τρίμηνο του 2010 να είναι απαισιόδοξη, όπως φαίνεται και στο α- κόλουθο γράφημα: Πηγή : Σημείωση: η τιμή του δείκτη κινείται από 0 έως 100. Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη του 50, υποδηλώνει θετική στάση. 21

22 Από τις απόψεις των καταναλωτών παρατηρούμε ότι διαγράφεται μια αύξηση στις αναμενόμενες αγορές αγαθών. Ο δείκτης ροπής προς κατανάλωση έχει αυξηθεί ελαφρώς. Πηγή : Σημείωση: η τιμή του δείκτη κινείται από 0 έως 100. Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη του 50, υποδηλώνει θετική στάση. Συμπερασματικά, η εν λόγω έρευνα, καταγράφει απαισιόδοξες προθέσεις των καταναλωτών για καταναλωτικές δαπάνες, τους επόμενους 12 μήνες. Από τα δεδομένα του δείκτη της προσδοκώμενης μεταβολής της ανεργίας, για τους επόμενους 12 μήνες, προκύπτει ότι οι καταναλωτές αναμένουν να αυξηθεί σημαντικά η ανεργία, τους επόμενους 12 μήνες, όπως φαίνεται και γραφικά πιο κάτω: Πηγή : Σημείωση: η τιμή του δείκτη κινείται από 0 έως 100. Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη του 50, υποδηλώνει θετική στάση. 22

23 Όσον αφορά στις δυνατότητες αποταμίευσης, οι απόψεις των καταναλωτών, δείχνουν μια αυξητική τάση στην πρόθεσή τους για αποταμίευση. Λόγω του ότι η τιμή του δείκτη είναι μικρότερη του 50, συνεχίζεται να παρατηρείται κάποια επιφυλακτικότητα, όσον αφορά στην πρόθεση των καταναλωτών για αποταμίευση. Πηγή : Σημείωση: η τιμή του δείκτη κινείται από 0 έως 100. Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη του 50, υποδηλώνει θετική στάση. Οι καταναλωτές εμφανίζονται πιο απαισιόδοξοι, σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, για την οικονομική κατάσταση της χώρας μετά από 4 χρόνια. Η τιμή του δείκτη παραμένει κάτω από 50. Αυτό δηλώνει ότι οι πολίτες έχουν μια συγκρατημένη αισιοδοξία, όσον αφορά στις προοπτικές της οικονομίας, για τα επόμενα 4 χρόνια. Αυτό φαίνεται στο σχήμα που ακολουθεί: Πηγή : Σημείωση: η τιμή του δείκτη κινείται από 0 έως 100. Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη του 50, υποδηλώνει θετική στάση. 23

24 Λόγω των πιο κάτω καθοριστικών παραγόντων της οικονομικής ύφεσης της αύξησης της ανεργίας των χαμηλών αμοιβών της άτυπης απασχόλησης οι ερωτηθέντες προβλέπουν αδυναμία της ελληνικής οικονομίας για δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Τα ερωτήματα αποκαλύπτουν ότι οι ερωτηθέντες εκφράζουν έντονα την απαισιόδοξη στάση τους, αφού και η τιμή του αντίστοιχου δείκτη διαμορφώνεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα (10,2). Αυτό αποτυπώνεται και από το σχήμα που ακολουθεί: Πηγή : Σημείωση: η τιμή του δείκτη κινείται από 0 έως 100. Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη του 50, υποδηλώνει θετική στάση. Οι ερωτηθέντες είναι έντονα απαισιόδοξοι, τόσο με την ανεργία, όσο και με τη γενική κατάσταση του τομέα της απασχόλησης, και σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας βλέπουν με α- παισιοδοξία την ατομική τους εργασιακή κατάσταση, όπως δείχνει και η τιμή του σχετικού δείκτη. Πηγή : Σημείωση: η τιμή του δείκτη κινείται από 0 έως 100. Τιμή του δείκτη μεγαλύτερη του 50, υποδηλώνει θετική στάση. 24

25 Ενώ ο πληθωρισμός είναι πάρα πολύ χαμηλός, όμως οι τιμές των αγαθών πρώτης ανάγκης ακολουθούν αυξητική πορεία και ως εκ τούτου αυτό αποτελεί μεγάλο κόστος για το καλάθι του νοικοκυριού. Η ακρίβεια είναι από τα σημαντικότερα προβλήματα του Ελληνικού νοικοκυριού. Το κόστος ζωής στη χώρα μας παραμένει υψηλό σε σχέση με τα εισοδήματα των νοικοκυριών, όπως έχουν δείξει τα στατιστικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας. ζωής. Με την έρευνα αυτή συγχρόνως ζητούμε τις απόψεις των καταναλωτών για το κόστος Ο Δείκτης Αντίληψης του Κόστους Ζωής (21,2) που εκτιμήσαμε δείχνει ότι ο καταναλωτής έχει την αίσθηση πως έχει αυξηθεί το κόστος ζωής σήμερα σε σύγκριση με αυτό που ήταν 12 μήνες πριν. 25

26 ΠΡΟΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Συνοπτικά, οι δείκτες που υπολογίσθηκαν στην παρούσα έρευνα της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, που αποτυπώνουν την αντίληψη των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση καθώς και τις προσδοκίες τους για διάφορα οικονομικά θέματα, έχουν ως εξής: Πηγή : 26

27 27

28 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Οι Έλληνες καταναλωτές αρχίζουν να αντιλαμβάνονται την οικονομική κρίση και παράλληλα φαίνεται να εξασθενεί η Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, όπως γίνεται αντιληπτό από τα στοιχεία της παρούσας μέτρησης του Δείκτη Εμπιστοσύνης Καταναλωτή ο οποίος το πρώτο τρίμηνο του 2010 παρουσίασε μείωση κατά 13,3% σε σύγκριση με το Δ τρίμηνο του Η απαισιοδοξία, και παράλληλα η μείωση της πραγματικής αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, φαίνεται να οδηγούν τους καταναλωτές στην πρόβλεψη της αύξησης του κόστους ζωής. Η πτώση κατά 28,1 μονάδες του Δείκτη Κόστους Ζωής το Α τρίμηνο του 2010 σε σύγκριση με το τέταρτο τρίμηνο του 2009, δείχνει ότι οι Έλληνες καταναλωτές θεωρούν ότι η χώρα περνάει περίοδο οικονομικής κρίσης. Το επίπεδο απαισιοδοξίας είναι ιδιαίτερα υψηλό όσον αφορά στις προσδοκώμενες αλλαγές της προσωπικής τους οικονομικής κατάστασης. Παρατηρείται, χαρακτηριστικά, πτώση κατά 26,7% του Δείκτη Προσδοκώμενων Αλλαγών της Προσωπικής Οικονομικής Κατάστασης το Α τρίμηνο του 2010 σε σύγκριση με το Δ τρίμηνο του Αρνητικές είναι οι προβλέψεις των καταναλωτών για την πορεία της Ελληνικής Οικονομίας τους προσεχείς 12 μήνες. Ο Δείκτης Προσδοκώμενης Οικονομικής Κατάστασης της Χώρας του Προσεχείς 12 μήνες μειώθηκε κατά 21,8% το Α τρίμηνο του 2010 σε σύγκριση με το Δ τρίμηνο του Σε ότι αφορά την πρόβλεψη των καταναλωτών για την πορεία της ανεργίας τους προσεχείς 12 μήνες, επιδεινώνεται έντονα και η τιμή του Δείκτη Προσδοκώμενης Μεταβολής της Α- νεργίας υποχωρεί κατά 42% το Α τρίμηνο του 2010 σε σχέση με το Δ τρίμηνο του Η εμπιστοσύνη των καταναλωτών και η ψυχολογία τους στην οικονομία έχει σημαντική επίπτωση, αφού καθορίζει την πορεία των δαπανών στην πραγματική οικονομία. Γίνεται αντιληπτό από την συνολική εξέταση των δεικτών ότι οι καταναλωτές πιθανόν να περιορίσουν σημαντικά τις δαπάνες τους και ως εκ τούτου δεν μπορούμε να προσδοκούμε μια καλή περίοδο για την κατανάλωση τους επόμενους μήνες. 28