ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Γ ΤΑΞΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΠΟΛΥΤΡΟΠΗ ΑΡΜΟΝΙΑ ΔΕΥΤΕΡΑ 8 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΤΕΡΗ & ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Transcript

1 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Γ ΤΑΞΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΠΟΛΥΤΡΟΠΗ ΑΡΜΟΝΙΑ ΔΕΥΤΕΡΑ 8 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΤΕΡΗ & ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΜΑΘΗΤΗ:.. ΟΜΑΔΑ Α Από τις πέντε (5) ερωτήσεις της Ομάδας Α να απαντήσετε τις τρεις (3). Κάθε ολοκληρωμένη απάντηση βαθμολογείται με τέσσερις (4) μονάδες. 1. Να αναπτύξετε με σαφήνεια τις παρακάτω έννοιες (4 μονάδες): α. Μερκαντιλισμός β. Χάτι Χουμαγιούν γ. Βαλκανική συνεννόηση δ. Συνθήκη Λονδίνου (1913) 2. Να παρουσιάσετε τις διαφορές ως προς την οργάνωση και λειτουργία του πολιτεύματος, όπως προκύπτουν από τα ελληνικά συντάγματα του 1844 και (4 μονάδες) 3. Ποιοι υπήρξαν οι παράγοντες που οδήγησαν στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο και ποια η αφορμή για το ξέσπασμά του; (4 μονάδες) 4. α. Άσκηση σωστού λάθους (χωρίς αιτιολόγηση) (3 μονάδες) β. Αναπτύξτε με σαφήνεια τον όρο «συνθήκη Κιουτσούκ - Καϊναρτζή» (1 μονάδα) 1. Η εκβιομηχάνιση της παραγωγής εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη Μ. Βρετανία κατά τον 18 ο αιώνα. 2. Η συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή συνέβαλε έμμεσα και στη διάδοση των διαφωτιστικών ιδεών μεταξύ των υπόδουλων Ελλήνων. 3. Οι επαναστατικές προσπάθειες του υπόδουλου ελληνισμού κατά τον 18 ο αιώνα είχαν τη στήριξη της Ρωσίας. 4. Η εκπαιδευτική πολιτική που ακολούθησε ο Ι. Καποδίστριας στόχευε μεταξύ άλλων στην ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής και οικονομίας. 5. Ο Ι. Κωλέττης διατύπωσε για πρώτη φορά τον όρο «Μεγάλη Ιδέα» στην εθνοσυνέλευση του Το 1837 θα ιδρυθεί το πρώτο Πανεπιστήμιο στην Αθήνα, αλλά και Πολυτεχνική σχολή. Σ Λ 1 από 5

2 5. α. Ποιες ήταν οι βασικότερες επιδιώξεις και θέσεις των φορέων του Νεοελληνικού Διαφωτισμού; (2 μονάδες) β. Τι γνωρίζετε για τη ζωή και το έργο των Ρήγα Βελεστινλή και Αδαμάντιου Κοραή; (2 μονάδες) ΟΜΑΔΑ Β Από τις τέσσερις (4) ερωτήσεις της Ομάδας Β να απαντήσετε τις δύο (2). Κάθε ολοκληρωμένη απάντηση βαθμολογείται με τέσσερις (4) μονάδες. 1. Με βάση τα στοιχεία που σας προσφέρουν τα παράθεμα και τις ιστορικές σας γνώσεις απαντήστε στα ερωτήματα. (4 μονάδες) α. Ποιες ήταν οι συνθήκες που αντιμετώπιζαν οι στρατιώτες κατά τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο και ποια τα συναισθήματα τους; β. Ποιες υπήρξαν οι συνέπειες του Α Παγκοσμίου Πολέμου για την ευρωπαϊκή ήπειρο; Μια απεικόνιση του γερμανικού στρατοκρατικού πνεύματος Όταν πήγαμε στα διοικητή της περιοχής για να καταταχτούμε, είμαστε μια τάξη από εικοσάχρονους νέους και, μερικοί ανάμεσά μας ξυρίστηκαν με καμάρι για πρώτη φορά, πριν μπουν στα παραπήγματα.... Μας εκπαίδευσαν δέκα εβδομάδες σ' ένα στρατόπεδο κι αυτό το διάστημα μας επηρέασε πιο βαθιά από τα δέκα χρόνια του σχολείου. Μάθαμε πως ένα γυαλιστερό κουμπί βαραίνει περισσότερο από τέσσερις τόμους του Σοπενάουερ 1. Ξαφνιασμένο στην αρχή, ύστερα πικραμένοι και στο τέλος αδιάφοροι παραδεχτήκαμε πως, σημασία δεν έχει ο νους μα η βούρτσα των παπουτσιών, το πνεύμα μα το σύστημα, η ελευθερία μα τα γυμνάσια. Γίναμε στρατιώτες με προθυμία κι ενθουσιασμό μα έκαναν ό,τι μπορούσαν για να τα τσακίσουν όλ' αυτά. Ύστερα από τρεις βδομάδες καταλάβαμε πια πως ο δεκανέας με τα γαλονάκια του, θα είχε για μας μεγαλύτερη εξουσία απ' όση είχαν πριν οι γονείς, οι δάσκαλοι και ολόκληρη η φιλοσοφία από τον Πλάτωνα ως τον Γκαίτε. Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο.μετάφραση: Στέλλα Βουρδουμπά. Μια σπαρακτική κραυγή της γενιάς του πολέμου Είμαι νέος, μόλις έκλεισα τα 20. Από τη ζωή δεν ξέρω παρά μόνο την απελπισία, το θάνατο, το φόβο και μια αλυσίδα από ανόητες επιπολαιότητες, πάνω από μια άβυσσο πόνων και θλίψεων. Βλέπω τους λαούς να ορμούν σε άλλους λαούς, να σκοτώνουν και να σκοτώνονται, χωρίς ούτε κι εκείνοι να ξέρουν το γιατί. υπακούοντας σ' αυτούς που τους στέλνουν, χωρίς συναίσθηση του κινδύνου ή της ευθύνης τους. Βλέπω πως οι δυναμικότεροι εγκέφαλοι του κόσμου εφευρίσκουν όπλα για να γίνονται όλα αυτά μ' έναν τρόπο ακόμα πιο ραφιναρισμένο και να διαρκούν όσο γίνεται περισσότερο. Κι όλοι οι συνομήλικοί μου εδώ, στην αντικρινή παράταξη, σ' ολόκληρο τον κόσμο το βλέπουν όπως εγώ. Αυτή είναι η ζωή της γενιάς μου και η δική μας. Τι θα κάνουν άραγε οι πατεράδες μας αν μια μέρα σηκωθούμε και παρουσιαστούμε μπροστά τους για να τους ζητήσουμε λογαριασμό; Τι περιμένουν από μας όταν μια μέρα τελειώσει ο πόλεμος; Χρόνια ολόκληρα σκοτώναμε μόνο. Αυτό ήταν το πρώτο μας επάγγελμα στη ζωή. Για μας η επιστήμη της ζωής περιορίζεται στο θάνατο. Τι θα συμβεί ύστερα; Και τι θ' απογίνουμε εμείς; Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, Ουδέν νεώτερον από το δυτικό μέτωπο. Μετάφραση: Στέλλα Βουρδουμπά. 1 Γερμανός φιλόσοφος (18 ος -19 ος αιώνας) 2 από 5

3 Η ζωή στα χαρακώματα Μέσα σ' αυτούς τους τάφους που τους ονόμαζαν χαρακώματα, με τα συστήματα των υπογείων διαβάσεων και των διόδων, μας έλειπαν σχεδόν τα πάντα. Έμαθα γρήγορα... να κρεμάω το ψωμί σ' ένα σύρμα τοποθετημένο στη μέση του ορύγματος για να μην το φτάνουν τα ποντίκια, να κοιμάμαι με βρεγμένες αρβύλες, γιατί το να προσπαθήσεις να τις ξαναβάλεις, αφού τις είχες βγάλει, θα ήταν μάταιο, να κοιμάμαι τυλιγμένος σε μια μουσκεμένη χλαίνη 2, να κοιμάμαι τέσσερις ώρες ανάμεσα σε θορύβους, σε φωνές ανθρώπων, σε βρωμερές αναθυμιάσεις. Φλοράν Φλες, Ιδού. Μια αποπνιχτική βρώμα μας σφίγγει το λαρύγγι στο νέο μας χαράκωμα, προς τα δεξιά του Επάρζ. Βρέχει κατακλυσμιαία, και βλέπουμε ότι οι πλευρές του χαρακώματος ήταν σκεπασμένες με καραβόπανο. Την άλλη μέρα, την αυγή, ανακαλύπτουμε ότι το χαράκωμά μας είχε ανοιχτεί στη θέση ενός παλιού νεκροταφείου: το καραβόπανο έκρυβε τη θέα των πτωμάτων και των διασκορπισμένων οστών. Σε λίγες μέρες, όταν ο καιρός άρχισε να ζεσταίνει, οι μύγες άρχισαν να μας κυκλώνουν από παντού, η όρεξη χάθηκε. Όταν έφταναν στο χαράκωμα τα ξερά φασόλια ή το ρύζι, τα πετούσαν πάνω από το παραπέτο 3. Μόνο το κρασί και το ρούμι ήταν καλοδεχούμενα. Δεκανέας Μπρουαζά Δε γνωρίζω άλλο ψυχικό συγκλονισμό που να συγκρίνεται μ' αυτόν που υφίσταται ο στρατιώτης που βρίσκεται στο χαράκωμα, όταν οι οβίδες πέφτουν γύρω του. Η ασφάλεια πληρώνεται μ ένα φοβερό σπάσιμο των νεύρων. Αυτό το σφυροκόπημα σε καταδιώκει και σε κρατά θαμμένο σε μια βρωμερή γαλαρία που μπορεί να γίνει, σε λίγο, κι ο αληθινός τάφος σου. Γκαμπριέλ Σεβαλιέ, Ο Φόβος Απώλειες Α Παγκοσμίου Πολέμου Γαλλία Αγγλία Ιταλία Η.Π.Α Βέλγιο Ρωσία Γερμανία Αυστροουγγαρία νεκροί νεκροί νεκροί νεκροί νεκροί νεκροί νεκροί νεκροί Δημόσια χρέη Αγγλίας και Γαλλίας το 1919: Γαλλία: 219 δισεκατομμύρια Γαλλικά Φράγκα Αγγλία: 1 δισεκατομμύριο 875 εκατομμύρια Στερλίνες 2 Χλαίνη: μακρύ, χοντρό στρατιωτικό πανωφόρι 3 Παραπέτο: τοιχίο (ξύλινο, μεταλλικό) ή κιγκλίδωμα σε μπαλκόνια, ταράτσες, γέφυρες για προφύλαξη από ενδεχόμενη πτώση 3 από 5

4 2. Με βάση τα στοιχεία που σας προσφέρει το παράθεμα και τις ιστορικές σας γνώσεις απαντήστε στο ερώτημα. (4 μονάδες) Ποιοι υπήρξαν οι στόχοι του πολιτικού προγράμματος που ακολούθησε ο Χαρίλαος Τρικούπης ως πρωθυπουργός της Ελλάδας και ποια τα αποτελέσματα της πολιτικής που εφάρμοσε; «Ένα από τα πλέον σημαντικά προβλήματα στην ανάπτυξη της χώρας ήταν η παντελής έλλειψη έργων υποδομής, τα οποία θα επέτρεπαν την ανάπτυξη των οικονομικών δραστηριοτήτων. Πολιτικοί όπως ο Αλέξανδρος Μαυροκοδράτος, ο Eπαμεινώνδας Δεληγιώργης και ο Aλέξανδρος Kουμουνδούρος είχαν κατανοήσει τη σημασία τω ελλείψεων αυτών, όμως εσωτερικά προβλήματα με κυριότερο τη δημοσιονομική στενότητα δεν επέτρεψαν την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων προς την κατεύθυνση αυτή. Ο πρώτος που πέτυχε να εφαρμόσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα κατασκευής μεγάλων δημόσιων έργων ήταν ο Χ. Τρικούπης. Το πρόγραμμά του υλοποιήθηκε με επιτυχία και αποτέλεσε τη βάση για την περαιτέρω ανάπτυξη της χώρας. Ωστόσο, τα ποσά που δαπανήθηκαν για την πραγματοποίηση των έργων επιβάρυναν τον κρατικό προϋπολογισμό και απορρόφησαν σημαντικό μέρος των εξωτερικών δανείων, γεγονός που συγκαταλέγεται στα αίτια που οδήγησαν ή τουλάχιστον επιτάχυναν την πτώχευση του Στον τομέα των δημόσιων έργων συγκαταλέγεται και η κατασκευή δρόμων. Ως το 1882 υπήρχαν στην Ελλάδα χιλιόμετρα αμαξιτών δρόμων, τα 2/3 των οποίων είχαν κατασκευαστεί στα Ιόνια νησιά από την περίοδο της εκεί αγγλικής κυριαρχίας. Το "Ταμείο Οδοποιίας", αρμόδιο για την κατασκευή των δρόμων, είχε ιδρυθεί από το 1862 επί πρωθυπουργίας Aλέξανδρου Kουμουνδούρου. Όμως ουσιαστικά άρχισε να λειτουργεί και να παίρνει γενναίες πιστώσεις μετά το 1882, επί κυβερνήσεων Τρικούπη. Ως το 1890 το οδικό δίκτυο είχε τριπλασιαστεί και ξεπέρασε σε μήκος τα χιλιόμετρα. Κατά την τρικουπική περίοδο ξεκινά ουσιαστικά και η δημιουργία του σιδηροδρομικού δικτύου. Παράλληλα δόθηκε βάση στην κατασκευή λιμανιών, φάρων και γεφυριών. Αναδιοργανώθηκαν τα ταχυδρομεία και τα τηλεγραφεία με την εποπτεία βελγικής αποστολής. Τέλος, δύο από τα σημαντικότερα έργα της περιόδου ήταν η έναρξη το 1882 της αποξήρανσης της λίμνης Κωπαΐδας, που όμως αποπερατώθηκε πενήντα χρόνια αργότερα, και η διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου, που ξεκίνησε το 1882 και ολοκληρώθηκε το 1893.» Πηγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού 3. Με βάση τα στοιχεία που σας προσφέρει το παράθεμα και τις ιστορικές σας γνώσεις απαντήστε στα ερωτήματα. (4 μονάδες) α. Ποια ήταν η κατάσταση της χώρας όταν ο Καποδίστριας ανέλαβε τα καθήκοντα του ως Κυβερνήτης της Ελλάδας και για ποιους λόγους προχώρησε στην αναστολή της ισχύος του Συντάγματος της Τροιζήνας; β. Σε ποιες μεταρρυθμίσεις προχώρησε ο Καποδίστριας όσον αφορά την οργάνωση των ενόπλων δυνάμεων και τη δημοσιονομική λειτουργία του ελληνικού κράτους; «Όπως φάνηκε από τις πρώτες εβδομάδες που ακολούθησαν την έλευση του Καποδίστρια, βασικός του στόχος υπήρξε η δημιουργία ενός ισχυρού κρατικού μηχανισμού. Η διοργάνωση αποτελεσματικής διοίκησης θα βοηθούσε την ανόρθωση της οικονομίας που είχε πληγεί από τις μακροχρόνιες πολεμικές επιχειρήσεις. Οι πόροι από τη φορολογία και τα εξωτερικά δάνεια θα τύγχαναν ορθολογικής διαχείρισης και δε θα χρησιμοποιούνταν για τον προσεταιρισμό 4 από 5

5 πολιτικών συμμάχων από τις κάθε φορά πολιτικά κυρίαρχες φατρίες 4. Παράλληλα, μια συγκεντρωτική και κυρίαρχη εκτελεστική εξουσία θα προωθούσε αποτελεσματικότερα τις διεκδικήσεις της ελληνικής πλευράς τόσο στο ζήτημα των συνόρων όσο και της μορφής (ανεξαρτησία αντί αυτονομίας) του μελλοντικού ελληνικού κράτους. Για να τα πετύχει αυτά ο Καποδίστριας διεκδίκησε και πέτυχε τη συγκέντρωση της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας στο πρόσωπό του. Παράλληλα αποστασιοποιήθηκε, στην αρχή τουλάχιστον, από τις διάφορες φατρίες, ο πολιτικός ανταγωνισμός των οποίων είχε αποδιοργανώσει τα όργανα και τις λειτουργίες της κεντρικής διοίκησης.[ ] Χρησιμοποιώντας το κύρος και τη φήμη που τον περιέβαλαν και αιφνιδιάζοντας ίσως τις πολιτικές ομάδες και φατρίες, ο Καποδίστριας πέτυχε από τις πρώτες εβδομάδες την αναστολή του συντάγματος, την αυτοδιάλυση της Βουλής και τη συγκέντρωση όλης της εξουσίας στο πρόσωπο του Κυβερνήτη. Πέτυχε δηλαδή να περιθωριοποιήσει όλους τους πολιτικούς παράγοντες, τοποθετώντας τους συνήθως σε θέσεις με συμβουλευτικό χαρακτήρα. Ταυτόχρονα, προώθησε ανθρώπους της εμπιστοσύνης του, ορισμένους συγγενείς και πρόσωπα επτανησιακής και μάλιστα κερκυραϊκής καταγωγής.» Πηγή: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού 4. Σε ποιες περιπτώσεις υπήρξε προσπάθεια εφαρμογής της «Μεγάλης Ιδέας», με στρατιωτικά μέσα, κατά το δεύτερο μισό του 19 ου αιώνα; Ποια υπήρξαν τα αποτελέσματα των προσπαθειών αυτών για το ελληνικό κράτος; (4 μονάδες) 4 Φατρία: άτομα που συγκροτούνται σε ομάδα με βάση στενότερα συμφέροντα, τα οποία προωθούν με κάθε τρόπο (χωρίς ήθος ή και παράνομα) συνήθως σε βάρος ενός ευρύτερου συνόλου 5 από 5