ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ιδαγμένο κείμενο από το πρωτότυπο. Πλάτωνος Πρωταγόρας, (321 Β6-322Α). Η κλοπή της φωτιάς

Transcript

1 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΡΙΤΗ 11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) 1. ιδαγμένο κείμενο από το πρωτότυπο. Πλάτωνος Πρωταγόρας, (321 Β6-322Α). Η κλοπή της φωτιάς Ἅτε δὴ οὖν οὐ πάνυ τι σοφὸς ὤν ὁ Ἐπιμηθεὺς ἔλαθεν αὑτὸν καταναλώσας τὰς δυνάμεις εἰς τὰ ἄλογα λοιπὸν δὴ ἀκόσμητον ἔτι αὐτῷ ἦν τὸ ἀνθρώπων γένος, καὶ ἠπόρει ὅτι χρήσαιτο. Ἀποροῦντι δὲ αὐτῷ ἔρχεται Προμηθεὺς ἐπισκεψόμενος τὴν νομὴν, καὶ ὁρᾷ τὰ μὲν ἄλλα ζῷα ἐμμελῶς πάντων ἔχοντα, τὸν δὲ ἄνθρωπον γυμνόν τε καὶ ἀνυπόδητον καὶ ἄστρωτον καὶ ἄοπλον ἤδη δὲ καὶ ἡ εἱμαρμένη ἡμέρα παρῆν, ἐν ᾗ ἔδει καὶ ἄνθρωπον ἐξιέναι ἐκ γῆς εἰς φῶς. Ἀπορίᾳ οὖν σχόμενος ὁ Προμηθεὺς ἥντινα σωτηρίαν τῷ ἀνθρώπῳ εὕροι, κλέπτει Ἡφαίστου καὶ Ἀθηνᾶς τὴν ἔντεχνον σοφίαν σὺν πυρί ἀμήχανον γὰρ ἦν ἄνευ πυρὸς αὐτὴν κτητήν τῳ ἤ χρησίμην γενέσθαι καὶ οὕτω δὴ δωρεῖται ἀνθρώπῳ. Τὴν μὲν οὖν περὶ τὸν βίον σοφίαν ἄνθρωπος ταύτῃ ἔσχεν, τὴν δὲ πολιτικὴν οὐκ εἶχεν ἦν γὰρ παρὰ τῷ ιί. Τῷ δὲ Προμηθεῖ εἰς μὲν τὴν ἀκρόπολιν τὴν τοῦ ιὸς οἴκησιν οὐκέτι ἐνεχώρει εἰσελθεῖν πρὸς δὲ καὶ αἱ ιὸς φυλακαὶ φοβεραὶ ἦσαν εἰς δὲ τὸ τῆς Ἀθηνᾶς καὶ Ἡφαίστου οἴκημα τὸ κοινόν, ἐν ὧ ἐφιλοτεχνείτην, λαθὼν εἰσέρχεται, καὶ κλέψας την τε ἔμπυρον τέχνην τὴν τοῦ Ἡφαίστου καὶ τὴν ἄλλην τὴν τῆς Ἀθηνᾶς δίδωσιν ἀνθρώπῳ, καὶ ἐκ τούτου εὐπορία μὲν ἀνθρώπῳ τοῦ βίου γίγνεται, Προμηθέα δὲ δι Ἐπιμηθέα ὕστερον, ᾗπερ λέγεται, κλοπῆς δίκη μετῆλθεν. ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

2 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Να απαντήσετε στα παρακάτω : Α) Από το κείμενο, που σας δίνεται, να μεταφράσετε στη νέα ελληνική γλώσσα το απόσπασμα: «Ἅτε δὴ οὖν οὐ πὰνυ τι σοφὸς... καὶ οὕτω δὴ δωρεῖται ἀνθρώπῳ». Μονάδες 10 Β1) Να σχολιάσετε ερμηνευτικά τη φράση: «τὴν ἔντεχνον σοφίαν σὺν πυρί». Μονάδες 10 Β2) «κλοπῆς δίκη μετῆλθεν»: να αναφέρετε μέσα από το κείμενο τους τρεις λόγους για τους οποίους καταδικάστηκε ο Προμηθέας. Μονάδες 10 Β3) Λαμβάνοντας υπόψη αφενός το απόσπασμα του πρωτοτύπου κειμένου «Τὴν μὲν οὖν περὶ τὸν βίον σοφίαν ἄνθρωπος ταύτῃ ἔσχεν, τὴν δὲ πολιτικὴν οὐκ εἶχεν ἦν γὰρ παρὰ τῷ ιί.» και αφετέρου το μεταφρασμένο απόσπασμα «Και βλέπω ότι, όποτε συγκεντρωνόμαστε από κάποια συγκεκριμένη τεχνογνωσία, έτσι ενεργούν.» που ακολουθεί, να παρουσιάσετε την άποψη του Σωκράτη για θέματα που αφορούν την τεχνογνωσία στην καθημερινή ζωή των Αθηναίων. Πλάτωνος Πρωταγόρας 319 Β-C ΣΩΚΡ. «Και βλέπω ότι, όποτε συγκεντρωνόμαστε στην εκκλησία του δήμου, όταν η πόλη πρόκειται να εκτελέσει κάποιο έργο οικοδομικό, καλούμε τους οικοδόμους ως συμβούλους στην οικοδομία, κι όταν πάλι πρόκειται για ναυπηγικό έργο, καλούμε τους ναυπηγούς, και με τον ίδιο τρόπο πράττουμε όταν πρόκειται για όλα τα αντίστοιχα έργα, για όσα δηλαδή θεωρείται πως είναι διδακτά και μπορεί κάποιος να τα μάθει με κατάλληλα μαθήματα. Εάν ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

3 ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ επιχειρήσει δε κάποιος άλλος να δώσει τη συμβουλή του στον δήμο, κάποιος που οι άνθρωποι δεν τον θεωρούν τεχνίτη σχετικό, η συνέλευση δεν τον αποδέχεται, ακόμα κι αν είναι και ωραίος και πλούσιος και από μεγάλη οικογένεια. Αντίθετα, τον κοροϊδεύουν και του φωνάζουν, μέχρι αυτός που τόλμησε να μιλήσει να φύγει μόνος του τρομοκρατημένος ή μέχρι να τον σύρουν οι τοξότες και να τον βγάλουν σηκωτό, με διαταγή των πρυτάνεων. Για τα θέματα λοιπόν που θεωρούν [οι Αθηναίοι] ότι εξαρτώνται από κάποια συγκεκριμένη τεχνογνωσία, έτσι ενεργούν». Μονάδες 10 Β4) Να ορίσετε την έννοια του μύθου και τον τρόπο με τον οποίο ο Πλάτων χρησιμοποιεί τον μύθο στο έργο του. Μονάδες 10 Β5) Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της νέας ελληνικής γλώσσας, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: καταναλώσας, ὁρᾷ, ἀμήχανον, βίον, φυλακαί. Μονάδες Αδίδακτο κείμενο. Πλουτάρχου, Λυκούργος (11) Ὁ δὲ Λυκοῦργος ἐκείνους μὲν ἐπαινέσας ἀφῆκε, τὸν δὲ Ἄλκανδρον εἰσαγαγὼν οἴκαδε κακὸν μὲν οὐδὲν οὔτ ἐποίησεν οὔτ εἶπεν, ἀπαλλάξας δὲ τοὺς συνήθεις ὑπηρέτας καὶ θεραπευτῆρας ἐκεῖνον ἐκέλευσεν ὑπηρετεῖν. Ὁ δὲ οὐκ ὤν ἀγεννής ἐποίει τὸ προσταττόμενον σιωπῇ, καὶ παραμένων ἅμα τῷ Λυκούργῳ καὶ συνδιαιτώμενος ἐν τῷ κατανοεῖν τὴν πρᾳότητα καὶ τὸ ἀπαθὲς αὐτοῦ τῆς ψυχῆς καὶ τὸ περὶ τὴν δίαιταν αὐστηρὸν καὶ τὸ πρὸς τοὺς πόνους ἄκαμπτον, αὐτός τε δεινῶς διετέθη περὶ τὸν ἄνδρα καὶ πρὸς τοὺς συνήθεις καὶ φίλους ἔλεγεν, ὡς οὐ σκληρὸς οὐδ ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

4 ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ αὐθάδης ὁ Λυκοῦργος, ἀλλὰ μόνος ἥμερος καὶ πρᾷός ἐστι τοῖς ἄλλοις. Να απαντήσετε στα παρακάτω : Γ1) Να μεταφράσετε στη νέα ελληνική γλώσσα το παραπάνω κείμενο. Μονάδες 20 Γ2α) Να γράψετε τον ζητούμενο τύπο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου : οὐδέν: τη γενική στον ίδιο αριθμό και στο ίδιο γένος. ἐκείνους: τη δοτική στον ίδιο αριθμό και στο ίδιο γένος. συνήθεις: τη δοτική στον ίδιο αριθμό και στο ίδιο γένος. τὴν δίαιταν: τη γενική στον ίδιο αριθμό. τὸν ἄνδρα: την κλητική στον ίδιο αριθμό. Μονάδες 5 Γ2β) Να γράψετε τον ζητούμενο τύπο για κάθε έναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους του κειμένου: ἐπαινέσας: τη μετοχή του Ενεστώτα στο ίδιο γένος, στον ίδιο αριθμό, στην ίδια πτώση και στην ίδια φωνή. ἐποίησεν: το γ ενικό πρόσωπο του Παρατατικού στην ίδια φωνή. εἶπεν: το ίδιο πρόσωπο στην οριστική του Παρακειμένου στον ίδιο αριθμό και στην ίδια φωνή. ἀπαλλάξας: τη μετοχή του Ενεστώτα στο ίδιο γένος, στον ίδιο αριθμό, στην ίδια πτώση και στην ίδια φωνή. παραμένων: το β πρόσωπο του πληθυντικού αριθμού στην οριστική του Μέλλοντα. Μονάδες 5 ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

5 ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ3) Να γίνει συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων του κειμένου: οἴκαδε, ὑπηρετεῖν, ἀγεννής, τὴν πρᾳότητα, μόνος. Ο ΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ Μονάδες Στο τετράδιο να γράψετε μόνον τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, κατεύθυνση, εξεταζόμενο μάθημα). Να μη μεταφέρετε στο τετράδιο τα κείμενα και τις παρατηρήσεις. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο επάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. εν επιτρέπεται να γράψετε οποιαδήποτε άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας ό,τι σας ζητείται από το διδαγμένο κείμενο και ολόκληρο το αδίδακτο. 4. Να απαντήσετε σε όλα τα ζητούμενα. 5. ιάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες, μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: μία (1) ώρα, μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

6 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) Α. Να μεταφράσετε το παρακάτω κείμενο στη νέα ελληνική γλώσσα: In eum locum res deducta est, ut, nisi qui deus vel casus aliqui subvenerit, salvi esse nequeamus. Equidem, ut veni ad urbem, non destiti omnia et sentire et dicere et facere, quae ad concordiam pertinerent ; sed tantus furor omnes invaserat, ut pugnare cuperent, etsi ego clamabam nihil esse bello civili miserius. Omnia sunt misera in bellis civilibus, sed nihil miserius quam ipsa victoria.... Quin etiam cum Sulla minitans ei instaret, dixit is Sullae: «Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; licet mortem miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium. Etsi senex et corpore infirmo sum, semper tamen meminero urbem Romam et Italiam a Mario conservatam esse. Μονάδες 40 Β. Παρατηρήσεις 1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω συνεκφορές: eum locum : τη γενική πληθυντικού. tantus furor : τη δοτική πληθυντικού. bellis civilibus : την ονομαστική πληθυντικού. Μονάδες 6 ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

7 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ 1.β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: deus : την αιτιατική πληθυντικού. urbem : τη γενική πληθυντικού. omnia : την αφαιρετική ενικού στο ίδιο γένος. quae : τη δοτική ενικού στο αρσενικό γένος. militum : τη γενική ενικού. Μονάδες 5 1.γ. Να γράψετε τους αντίστοιχους τύπους των άλλων βαθμών στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση. miserius (quam) infirmo Μονάδες 4 2.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω: deducta est: το β ενικό πρόσωπο του Μέλλοντα της Oριστικής και το α πληθυντικό πρόσωπο του Παρατατικού της Yποτακτικής στην ίδια φωνή. veni: το γ ενικό πρόσωπο του Παρατατικού της Oριστικής και το β ενικό πρόσωπο του Ενεστώτα της Προστακτικής στην ίδια φωνή. pertinerent: το β πληθυντικό πρόσωπο του Παρακειμένου της Yποτακτικής και το γ ενικό πρόσωπο του Συντελεσμένου Μέλλοντα στην ίδια φωνή. dixit: το β ενικό πρόσωπο του Μέλλοντα της Oριστικής και το γ πληθυντικό πρόσωπο του Ενεστώτα της Yποτακτικής στην ίδια φωνή. judicabo: το α πληθυντικό πρόσωπο του Υπερσυντέλικου της Υποτακτικής και το γ ενικό πρόσωπο του Μέλλοντα της Προστακτικής στην ίδια φωνή. Μονάδες 10 2.β. pugnare: να γράψετε τη μετοχή Ενεστώτα του ουδετέρου γένους στην αιτιατική πτώση του ενικού αριθμού και το απαρέμφατο του Μέλλοντα της Παθητικής φωνής. (μονάδες 2) ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

8 ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ conservatam esse: να γράψετε τη γενική του γερουνδίου, την αιτιατική του σουπίνου και το απαρέμφατο του Παρακειμένου της Ενεργητικής φωνής (μονάδες 3). Μονάδες 5 3.α. ut pugnare cuperent: Να αναγνωρίσετε το είδος της παραπάνω πρότασης (μονάδα 1) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση (μονάδες 2) και το χρόνο του ρήματος (μονάδες 2). Μονάδες 5 3.β. numquam tamen ego hostem judicabo Marium: Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τους όρους της παραπάνω πρότασης και να γράψετε τις λέξεις, στις οποίες αναφέρονται. Μονάδες 10 4.α. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας την παρακάτω άσκηση και να συμπληρώσετε τα κενά, ώστε να φαίνεται ο συντακτικός ρόλος της κάθε λέξης. res : είναι... στο... esse : είναι... στο... ad concordiam : είναι... στο... tantus : είναι... στο... Μονάδες 8 4.β. (sed) tantus furor omnes invaserat: Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Μονάδες 3 4.γ. sed nihil (est) miserius quam ipsa victoria: Στην παραπάνω πρόταση να βρείτε τον α και β όρο της σύγκρισης (μονάδα 1), να εκφέρετε με τον άλλο τρόπο το β όρο (μονάδες 2) και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εκφοράς (μονάδα 1). Μονάδες 4 ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

9 ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ 1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, κατεύθυνση, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο επάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. εν επιτρέπεται να γράψετε οποιαδήποτε άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα. 4. ιάρκεια εξέτασης: Τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 5. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: Μία (1) ώρα μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

10 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΜΠΤΗ 13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΟΜΑ Α Α ΘΕΜΑ Α1 α. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακολούθων όρων: Λαϊκό Κόμμα. Στρατιωτικός Σύνδεσμος. Φροντιστήριο της Τραπεζούντας. Μονάδες 15 β. Να προσδιορίσετε αν το περιεχόμενο των παρακάτω προτάσεων είναι σωστό ή όχι, γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη «Σωστό» ή «Λάθος» δίπλα στον αριθμό που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση. 1. Το Εθνικόν Κομιτάτον, υπό τον Επαμεινώνδα εληγιώργη, υποστήριζε την ανάπτυξη του κοινοβουλευτισμού, τον εκσυγχρονισμό της χώρας, την οικονομική ανάπτυξη, τις μεταρρυθμίσεις στη διοίκηση και στον στρατό και την πολιτισμική εξάπλωση στην Οθωμανική αυτοκρατορία. 2. Κατά το τελευταίο τέταρτο του 19 ου αιώνα η κεντρική οργάνωση ενός κόμματος είχε τη δυνατότητα να αρνηθεί στους βουλευτές την εκπλήρωση επιθυμιών. 3. Ευθύς μετά την έκρηξη των Βαλκανικών πολέμων (Οκτώβριος 1912) οι πύλες του ελληνικού Κοινοβουλίου άνοιξαν για τους Κρήτες βουλευτές, που έγιναν δεκτοί με εκδηλώσεις απερίγραπτου πατριωτικού ενθουσιασμού. 4. Μετά τη διάλυση της ΕΑΠ, το 1930, τα χρέη των αγροτών προσφύγων ανέλαβε να εισπράξει η Εθνική Τράπεζα. Μονάδες 8 ΘΕΜΑ Α2 α. Ποια ήταν η αφορμή και ποιος ο σκοπός της ίδρυσης της Τράπεζας της Ελλάδος το 1927 και πώς η λειτουργία της οδήγησε τη χώρα σε περίοδο ανάκαμψης και ευφορίας; Μονάδες 15 ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

11 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ β. Ποιες παροχές περιελάμβανε η περίθαλψη των προσφύγων της περιόδου , σύμφωνα με τα στοιχεία των υπηρεσιών του Υπουργείου Περιθάλψεως; Μονάδες 12 ΟΜΑ Α Β ΘΕΜΑ Β1 Αντλώντας στοιχεία από την ακόλουθη επιστολή του Ελευθερίου Βενιζέλου προς τον Τούρκο πρωθυπουργό Ισμέτ Πασά (30/8/1928) και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να παρουσιάσετε τις προθέσεις του Έλληνα πρωθυπουργού σχετικά με τη διευθέτηση των διαφορών Ελλάδας Τουρκίας, καθώς και την αποκατάσταση των φιλικών σχέσεων με την υπογραφή της συμφωνίας της Άγκυρας του Μονάδες 25 ΚΕΙΜΕΝΟ «Καθ ἥν στιγμήν ὁ ἑλληνικός λαός μοῦ ἀναθέτει μέ μεγάλην πλειοψηφίαν τήν διακυβέρνησίν του διά μίαν περίοδον τεσσάρων ἐτῶν, ὀφείλω νά σᾶς διαβεβαιώσω περί τῆς ζωηρᾶς ἐπιθυμίας μου νά συντελέσω εἰς τήν ρύθμισιν τῶν σχέσεων μεταξύ τῶν δύο χωρῶν μας, ἡ ὁποία θά τούς ἐξησφάλιζε στενήν φιλίαν, ἐπιβεβαιουμένην δι ἑνός συμφώνου φιλίας, μή ἐπιθέσεως καί διαιτησίας, περιεχομένου ὅσον τό δυνατόν εὐρυτέρου. Ἔχω πλήρη συνείδησιν τοῦ γεγονότος ὅτι ἡ Τουρκία δέν ἔχει βλέψεις ἐπί τῶν ἐδαφῶν μας καί μοί ἐδόθη χιλίας φοράς κατά τήν διάρκειαν τῆς προεκλογικῆς περιόδου ἡ εὐκαιρία νά δηλώσω δημοσίᾳ ὅτι ἡ Ἑλλάς οὐδεμίαν ἔχει βλέψιν ἐπί τῶν τουρκικῶν ἐδαφῶν, ἀποδεχομένη τάς Συνθήκας τῆς Εἰρήνης εἰλικρινῶς καί ἀνεπιφυλάκτως. έν δύναμαι λοιπόν νά ἀμφιβάλλω ὅτι ἡ ρύθμισις τῶν σχέσεών μας, ὡς τήν ἀντιλαμβάνομαι, ἀνταποκρίνεται ἐπίσης εἰς τήν ἐπιθυμίαν τῆς Ἐξοχότητός Σας. ιά τήν πραγματοποίησιν τῆς κοινῆς αὐτῆς ἐπιθυμίας οὐδέν ἐμπόδιον ὑφίσταται ἐκτός τῶν ἐκκρεμῶν ζητημάτων μεταξύ τῶν δύο χωρῶν, τά ὁποῖα προέκυψαν ἀπό τήν σύμβασιν περί ἀνταλλαγῆς τῶν πληθυσμῶν καί τάς παρακολούθους συμφωνίας». Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ (Αθήνα 1978), σελ ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

12 ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΘΕΜΑ Β2 Αντλώντας στοιχεία από το παρακάτω κείμενο και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να επισημάνετε τα στοιχεία που υποδηλώνουν τον συντηρητικό χαρακτήρα του συντάγματος του 1899 της Κρητικής Πολιτείας και να εξηγήσετε πώς ο χαρακτήρας αυτός συνετέλεσε στην απαρχή της εμφάνισης των πρώτων νεφών στις σχέσεις Ύπατου Αρμοστή και Ελευθερίου Βενιζέλου. Μονάδες 25 ΚΕΙΜΕΝΟ «Σύμφωνα μέ μιά θεωρία, τό σύνταγμα εἶχε συντηρητικό χαρακτήρα ἐπειδή ὁ λαός τῆς Κρήτης καί τά δεκαέξι μέλη τῆς συντακτικῆς ἐπιτροπῆς πίστευε ὅτι μιά ἐκτελεστική ἐξουσία μέ ἐνισχυμένες ἁρμοδιότητες καί ἀπαλλαγμένη ἀπό κοινοβουλευτικούς περιορισμούς καί ἐπεμβάσεις βραχυπρόθεσμα θά συνέβαλλε πιό ἀποτελεσματικά στήν ἐπίλυση τῶν πολιτικῶν προβλημάτων τοῦ νησιοῦ... Οἱ συντάκτες τῆς τελικῆς μορφῆς τοῦ σχεδίου τοῦ συντάγματος δέν θεωροῦσαν ὁριστικό τό καθεστώς τῆς αὐτονομίας, ἀφοῦ δέν ἱκανοποιοῦσε τίς ἐθνικές προσδοκίες τῶν Κρητῶν. Ἡ ἁρμοστεία ἀντιπροσώπευε γι αὐτούς ἕνα σύντομο μεταβατικό στάδιο, τό προοίμιο τῆς ἕνωσης τῆς Κρήτης μέ τήν Ἑλλάδα. Μέ τήν ἀντίληψη αὐτή ὡς προϋπόθεση τῶν συνταγματικῶν τους ἐπιλογῶν, τά μέλη τῆς ἐπιτροπῆς ἐνίσχυσαν τίς σχεδόν μοναρχικές ἐξουσίες τοῦ προσωρινοῦ ἡγέτη τῆς Κρήτης, γιά νά διευκολύνουν τή γρήγορη ἐπίλυση τῶν ἐσωτερικῶν προβλημάτων τοῦ τόπου τους καί νά ἀποκλείσουν τίς πιθανές τραγικές συνέπειες (ὅπως ἡ ἥττα τῆς Ἑλλάδας στόν πόλεμο τοῦ 1897) πού μποροῦσαν νά ἔχουν οἱ τυχόν ἐκτροπές τῶν ἐκλεγμένων ἐθνικῶν ἀντιπροσώπων ἀπό τά πλαίσια τῆς κοινοβουλευτικῆς δεοντολογίας». Λ. Μακράκη, Ελευθέριος Βενιζέλος, Η διάπλαση ενός εθνικού ηγέτη, (Αθήνα 1992), σσ ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

13 ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ 1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνον τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, κατεύθυνση, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην μεταφέρετε στο τετράδιο τα κείμενα και τις παρατηρήσεις. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο επάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. εν επιτρέπεται να γράψετε οποιαδήποτε άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα. 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. ιάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: μία (1) ώρα μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

14 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΚΕΙΜΕΝΟ Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «Ὄνειρο στό κῦμα» (Απόσπασμα) Ἡ τελευταία χρονιά πού ἤμην ἀκόμη φυσικός ἄνθρωπος ἦτον τό θέρος ἐκεῖνο τοῦ ἔτους Ἤμην ὡραῖος ἔφηβος, καστανόμαλλος βοσκός, κ ἔβοσκα τάς αἶγας τῆς Μονῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ εἰς τά ὄρη τά παραθαλάσσια, τ ἀνερχόμενα ἀποτόμως διά κρημνώδους ἀκτῆς, ὕπερθεν 1 τοῦ κράτους τοῦ Βορρᾶ καί τοῦ πελάγους. Ὅλον τό κατάμερον 2 ἐκεῖνο, τό καλούμενον Ξάρμενο, ἀπό τά πλοῖα τά ὁποῖα κατέπλεον ξάρμενα ἤ ξυλάρμενα 3, ἐξωθούμενα ἀπό τάς τρικυμίας, ἦτον ἰδικόν μου. Ἡ πετρώδης, ἀπότομος ἀκτή του, ἡ Πλατάνα, ὁ Μέγας Γιαλός, τό Κλῆμα, ἔβλεπε πρός τόν Καικίαν 4, καί ἦτον ἀναπεπταμένη 5 πρός τόν Βορρᾶν. Ἐφαινόμην κ ἐγώ ὡς νά εἶχα μεγάλην συγγένειαν μέ τούς δύο τούτους ἀνέμους, οἱ ὁποῖοι ἀνέμιζαν τά μαλλιά μου, καί τά ἔκαμναν νά εἶναι σγουρά ὅπως οἱ θάμνοι κ αἱ ἀγριελαῖαι, τάς ὁποίας ἐκύρτωναν μέ τό ἀκούραστον φύσημά των, μέ τό αἰώνιον τῆς πνοῆς των φραγγέλιον 6. Ὅλα ἐκεῖνα ἦσαν ἰδικά μου. Οἱ λόγγοι, αἱ φάραγγες, αἱ κοιλάδες, ὅλος ὁ αἰγιαλός, καί τά βουνά. Τό χωράφι ἦτον τοῦ γεωργοῦ μόνον εἰς τάς ἡμέρας πού ἤρχετο νά ὀργώσῃ ἤ νά σπείρῃ, κ ἔκαμνε τρίς τό σημεῖον τοῦ Σταυροῦ, κ ἔλεγεν: «Εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός και τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, σπέρνω αὐτό τό χωράφι, γιά νά φᾶνε ὅλ οἱ ξένοι κ οἱ ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

15 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ διαβάτες, καί τά πετεινά τ οὐρανοῦ, καί νά πάρω κ ἐγώ τόν κόπο μου!» Ἐγώ, χωρίς ποτέ νά ὀργώσω ἤ νά σπείρω, τό ἐθέριζα ἐν μέρει. Ἐμιμούμην τούς πεινασμένους μαθητάς τοῦ Σωτῆρος, κ ἔβαλλα εἰς ἐφαρμογήν τάς διατάξεις τοῦ ευτερονομίου χωρίς νά τάς γνωρίζω. Τῆς πτωχῆς χήρας ἦτον ἡ ἄμπελος μόνον εἰς τάς ὥρας πού ἤρχετο ἡ ἰδία διά νά θειαφίσῃ, ν ἀργολογήσῃ 7, νά γεμίσῃ ἕνα καλάθι σταφύλια, ἤ νά τρυγήσῃ, ἄν ἔμενε τίποτε διά τρύγημα. Ὅλον τόν ἄλλον καιρόν ἦτον κτῆμα ἰδικόν μου. Μόνους ἀντιζήλους εἰς τήν νομήν 8 καί τήν κάρπωσιν ταύτην εἶχα τούς μισθωτούς τῆς δημαρχίας, τούς ἀγροφύλακας, οἱ ὁποῖοι ἐπί τῇ προφάσει, ὅτι ἐφύλαγαν τά περιβόλια τοῦ κόσμου, ἐννοοῦσαν νά ἐκλέγουν αὐτοί τάς καλυτέρας ὀπώρας. Αὐτοί πράγματι δέν μοῦ ἤθελαν τό καλόν μου. Ἦσαν τρομεροί ἀνταγωνισταί δι ἐμέ. Τό κυρίως κατάμερόν μου ἦτο ὑψηλότερα, ἔξω τῆς ἀκτῖνος τῶν ἐλαιώνων καί ἀμπέλων, ἐγώ ὅμως συχνά ἐπατοῦσα τά σύνορα. Ἐκεῖ παραπάνω, ἀνάμεσα εἰς δύο φάραγγας καί τρεῖς κορυφάς, πλήρεις ἀγρίων θάμνων, χόρτου καί χαμωκλάδων, ἔβοσκα τά γίδια τοῦ Μοναστηρίου. Ἤμην «παραγυιός», ἀντί μισθοῦ πέντε δραχμῶν τόν μῆνα, τάς ὁποίας ἀκολούθως μοῦ ηὔξησαν εἰς ἕξ. Σιμά εἰς τόν μισθόν τοῦτον, τό Μοναστήρι μοῦ ἔδιδε καί φασκιές 9 διά τσαρούχια, καί ἄφθονα μαῦρα ψωμία ἤ πίττες, καθώς τά ὠνόμαζαν οἱ καλόγηροι. Μόνον διαρκῆ γείτονα, ὅταν κατηρχόμην κάτω, εἰς τήν ἄκρην τῆς περιοχῆς μου, εἶχα τόν κύρ Μόσχον, ἕνα μικρόν ἄρχοντα λίαν ἰδιότροπον. Ὁ κύρ Μόσχος ἐκατοίκει εἰς τήν ἐξοχήν, εἰς ἕνα ὡραῖον μικρόν πύργον μαζί μέ τήν ἀνεψιάν του τήν Μοσχούλαν, τήν ὁποίαν εἶχεν υἱοθετήσει, ἐπειδή ἦτον χηρευμένος, καί ἄτεκνος. Τήν εἶχε προσλάβει πλησίον του, μονογενῆ 10, ὀρφανήν ἐκ κοιλίας μητρός, καί τήν ἠγάπα ὡς νά ἦτο θυγάτηρ του. Ὁ κύρ Μόσχος εἶχεν ἀποκτήσει περιουσίαν εἰς ἐπιχειρήσεις καί ταξίδια. Ἔχων ἐκτεταμένον κτῆμα εἰς τήν θέσιν ἐκείνη, ἔπεισε μερικούς πτωχούς γείτονας νά τοῦ πωλήσουν τούς ἀγρούς των, ἠγόρασεν οὕτως ὀκτώ ἤ δέκα συνεχόμενα χωράφια, τά περιετοίχισεν ὅλα ὁμοῦ, καί ἀπετέλεσεν ἕν μέγα διά τόν τόπον ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

16 ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ μας κτῆμα, μέ πολλῶν ἑκατοντάδων στρεμμάτων ἔκτασιν. Ὁ περίβολος διά νά κτισθῇ ἐστοίχισε πολλά, ἴσως περισσότερα ἤ ὅσα ἤξιζε τό κτῆμα ἀλλά δέν τόν ἔμελλε δι αὐτά τόν κύρ Μόσχον θέλοντα νά ἔχῃ χωριστόν οἱονεί 11 βασίλειον δι ἑαυτόν καί διά τήν ἀνεψιάν του. Ἔκτισεν εἰς τήν ἄκρην πυργοειδῆ ὑψηλόν οἰκίσκον, μέ δύο πατώματα, ἐκαθάρισε καί περιεμάζευσε τούς ἐσκορπισμένους κρουνούς τοῦ νεροῦ, ἤνοιξε καί πηγάδι πρός κατασκευήν μαγγάνου διά τό πότισμα. ιῄρεσε τό κτῆμα εἰς τέσσαρα μέρη εἰς ἄμπελον, ἐλαιῶνα, ἀγροκήπιον μέ πλῆθος ὀπωροφόρων δένδρων καί κήπους μέ αἱμασιάς 12 ἤ μποστάνια. Ἐγκατεστάθη ἐκεῖ, κ ἔζη διαρκῶς εἰς τήν ἐξοχήν, σπανίως κατερχόμενος εἰς τήν πολίχνην 13. Τό κτῆμα ἦτον παρά τό χεῖλος τῆς θαλάσσης, κ ἐνῷ ὁ ἐπάνω τοῖχος ἔφθανεν ὥς τήν κορυφήν τοῦ μικροῦ βουνοῦ, ὁ κάτω τοῖχος, μέ σφοδρόν βορρᾶν πνέοντα, σχεδόν ἐβρέχετο ἀπό τό κῦμα. Ὁ κύρ Μόσχος εἶχεν ὡς συντροφιάν τό τσιμπούκι του, τό κομβολόγι του, τό σκαλιστήρι του καί τήν ἀνεψιάν του τήν Μοσχούλαν. Ἡ παιδίσκη θά ἦτον ὥς δύο ἔτη νεωτέρα ἐμοῦ. Μικρή ἐπήδα ἀπό βράχον εἰς βράχον, ἔτρεχεν ἀπό κολπίσκον εἰς κολπίσκον, κάτω εἰς τόν αἰγιαλόν, ἔβγαζε κοχύλια, κ ἐκυνηγοῦσε τά καβούρια. Ἦτον θερμόαιμος 14 καί ἀνήσυχος ὡς πτηνόν τοῦ αἰγιαλοῦ. Ἦτον ὡραία μελαχροινή, κ ἐνθύμιζε τήν νύμφην τοῦ ᾌσματος τήν ἡλιοκαυμένην, τήν ὁποίαν οἱ υἱοί τῆς μητρός της εἶχαν βάλει νά φυλάῃ τ ἀμπέλια «Ἰδού εἶ καλή, ἡ πλησίον μου, ἰδού εἶ καλή ὀφθαλμοί σου περιστεραί...» Ὁ λαιμός της, καθώς ἔφεγγε καί ὑπέφωσκεν 15 ὑπό τήν τραχηλιάν της, ἦτον ἀπείρως λευκότερος ἀπό τόν χρῶτα 16 τοῦ προσώπου της. Ἦτον ὠχρά, ροδίνη, χρυσαυγίζουσα 17 καί μοῦ ἐφαίνετο νά ὁμοιάζῃ μέ τήν μικρήν στέρφαν 18 αἶγα, τήν μικρόσωμον καί λεπτοφυῇ 19, μέ κατάστιλπνον τρίχωμα, τήν ὁποίαν ἐγώ εἶχα ὀνομάσει Μοσχούλαν ύπερθεν: πάνω από, υπεράνω του κατάμερον: εξοχική περιοχή που ανήκει σε κάποιον, περιοχή όπου κάποιος βοσκός διαμένει με το κοπάδι του. ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

17 ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ 3. ξυλάρμενα: για ιστιοφόρα που θαλασσοδέρνουν: ξάρμενα χωρίς αρματωσιά ξυλάρμενα με δεμένα λόγω κακοκαιρίας τα πανιά και εκτεθειμένα στον άνεμο. 4. Καικίαν: ο βορειοανατολικός άνεμος των αρχαίων. 5. αναπεπταμένη: ανοικτή, εκτεθειμένη/ανοιγμένη προς φραγγέλιον: μαστίγιο. 7. αργολογήσει: να απαλλάξει τα κλήματα από αργούς (άχρηστους) βλαστούς. 8. νομήν: εξουσία, κατοχή και χρήση. 9. φασκιές: λουρίδες (εδώ δερμάτινες). 10. μονογενή: μοναχοπαίδι. 11. οιονεί: σαν, κάτι σαν. 12. αιμασιάς: ξερολιθιές, περιφράγματα λιθόκτιστα χωρίς κονίαμα. 13. πολίχνην: κωμόπολη. 14. θερμόαιμος: ζωηρή. 15. υπέφωσκεν: μόλις έφεγγε, φέγγιζε από κάτω. 16. χρώτα: το δέρμα, τη σάρκα και κατ επέκταση την απόχρωση (χροιά) της επιδερμίδας. 17. χρυσαυγίζουσα: χρυσαυγάζω εκπέμπω χρυσή ανταύγεια, λάμψη. 18. στέρφα: κατσίκα που δεν επιδιώκεται να τεκνοποιήσει. 19. λεπτοφυή: λεπτή, ντελικάτη. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Α. Το «Ὄνειρο στό κῦμα» ανήκει γενικώς στα «αυτοβιογραφικά» διηγήματα του Αλ. Παπαδιαμάντη, τα οποία συνδέονται με τα εφηβικά του χρόνια στη Σκιάθο. Να επισημάνετε τρία αυτοβιογραφικά στοιχεία στο απόσπασμα που σας δίνεται. Μονάδες 15 Β1. ύο από τα χαρακτηριστικά της αφηγηματικής τέχνης του Παπαδιαμάντη είναι η αναδρομική αφήγηση και η περιγραφή τόπου ή χώρου: α) να εντοπίσετε στο απόσπασμα δύο παραδείγματα για την κάθε περίπτωση (μονάδες 8), β) τι πετυχαίνει ο συγγραφέας με τη χρήση αυτών των αφηγηματικών χαρακτηριστικών; (μονάδες 12). Μονάδες 20 ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

18 ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Β2. α. Πώς περιγράφεται η ανεψιά του κυρ Μόσχου, Μοσχούλα, στις δύο τελευταίες παραγράφους του αποσπάσματος; (μονάδες 11). β. Η ομορφιά της Μοσχούλας εκφράζεται με παρομοιώσεις, επίθετα και μεταφορές. Να δώσετε δύο παραδείγματα για το κάθε εκφραστικό μέσο (μονάδες 9). Μονάδες 20 Γ. «Τῆς πτωχῆς χήρας ἦτον ἡ ἄμπελος... Ἦσαν τρομεροί ἀνταγωνισταί δι ἐμέ». Στο απόσπασμα αυτό ο συγγραφέας εκφράζει τον κοινωνικό του προβληματισμό. Να σχολιάσετε τον προβληματισμό αυτόν σε ένα κείμενο λέξεων. Μονάδες 25. Αφού συγκρίνετε το απόσπασμα από το «Ὄνειρο στό κῦμα» του Αλ. Παπαδιαμάντη με το επόμενο απόσπασμα από την «Αιολική Γη» του Ηλ. Βενέζη, να επισημάνετε τις ομοιότητες ως προς τη σχέση του αφηγητή με τη φύση. Μονάδες 20 Ηλίας Βενέζης, «Αιολική Γη» (Απόσπασμα) Η θάλασσα ήταν μακριά από κεί, κι αυτό στην αρχή ήταν μεγάλη λύπη για μένα επειδή γεννήθηκα κοντά της. Στην ησυχία της γης θυμόμουν τα κύματα, τα κοχύλια και τις μέδουσες, τη μυρουδιά του σάπιου φυκιού και τα πανιά που ταξιδεύαν. εν ήξερα να τα πω αυτά, επειδή ήμουνα πολύ μικρός. Αλλά μια μέρα η μητέρα μου βρήκε το αγόρι της πεσμένο μπρούμυτα καταγής, σα να φιλούσε το χώμα. Το αγόρι δε σάλευε, κι όταν η μητέρα πλησίασε τρομαγμένη και το σήκωσε είδε το πρόσωπό του πλημμυρισμένο στα δάκρυα. Το ρώτησε ξαφνιασμένη τι έχει, κ εκείνο δεν ήξερε ν αποκριθεί και δεν είπε τίποτα. Όμως μια μητέρα είναι το πιο βαθύ πλάσμα του κόσμου, κ η δική μου, που κατάλαβε, με πήρε από τότε πολλές φορές και πήγαμε ψηλά στα Κιμιντένια, απ όπου μπορούσα να βλέπω τη θάλασσα. Κ ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

19 ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ενώ εγώ αφαιριόμουνα στη μακρινή μαγεία του νερού, εκείνη δε μου μιλούσε, για να αισθάνομαι πως είμαστε μονάχοι, η θάλασσα κ εγώ. Περνούσε πολλή ώρα έτσι, τα μάτια μου κουράζονταν να κοιτάνε και γέρναν, έγερνα κ εγώ στη γη. Τότε τα δέντρα που με τριγύριζαν γίνονταν καράβια με ψηλά κατάρτια, τα φύλλα που θροούσαν πανιά, ο άνεμος ανατάραζε το χώμα, το σήκωνε σε ψηλά κύματα, τα μικρά τριζόνια και τα πουλιά ήταν χρυσόψαρα και πλέανε, κ εγώ ταξίδευα μαζί τους. Ηλίας Βενέζης, «Αιολική Γη», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», Αθήνα , σσ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ 1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνον τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, κατεύθυνση, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην μεταφέρετε στο τετράδιο τα κείμενα και τις παρατηρήσεις. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο επάνω μέρος των φωτοαντιγράφων, αμέσως μόλις σας παραδοθούν. εν επιτρέπεται να γράψετε οποιαδήποτε άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας, να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε σε όλα τα ζητούμενα. 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. ιάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: μία (1) ώρα μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

20 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΥΤΕΡΑ 10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΚΕΙΜΕΝΟ Όλες οι βραδείες μεταβολές που προκαλούνται από την εξέλιξη των ειδών ή από μια προοδευτική μεταβολή του κλίματος, δεν μπορούν να εκθέσουν σε κίνδυνο την ισορροπία ενός ζωτικού χώρου. Αντίθετα, οι αιφνίδιες παρεμβάσεις, όσο ασήμαντες κι αν είναι φαινομενικά, μπορούν να έχουν συνέπειες απρόοπτες, ακόμα και καταστρεπτικές. Η εισαγωγή ενός ζωικού είδους, εντελώς ακίνδυνου φαινομενικά, μπορεί να ερημώσει κυριολεκτικά τεράστιες περιοχές. Κάτι τέτοιο συνέβηκε στην Αυστραλία με τους λαγούς. Η επίθεση αυτή, εναντίον της ισορροπίας ενός βιοτόπου, προκλήθηκε από τον άνθρωπο. Θεωρητικά, παρόμοιες αντιδράσεις είναι πιθανές, ακόμα και χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση, αλλά τέτοιες περιπτώσεις είναι σπάνιες. Η σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον μεταβάλλεται ασυγκρίτως πιο γρήγορα από τις σχέσεις όλων των άλλων ζωντανών πλασμάτων. Ο ρυθμός της μεταβολής αυτής υπαγορεύεται από την πρόοδο της τεχνολογίας, που εξακολουθεί να επιταχύνεται κατά γεωμετρική πρόοδο. Εξ αιτίας αυτού, ο άνθρωπος είναι αναγκασμένος να επιφέρει βαθιές μεταβολές και, μερικές φορές, ακόμα και την καταστροφή των βιοκοινοτήτων 1, μέσα στις οποίες και από τις οποίες ζει. Εξαίρεση αποτελούν οι άγριες φυλές, όπως π.χ. ορισμένοι Ινδιάνοι των Παρθένων δασών της Νοτίου Αμερικής, που ζουν από τα προϊόντα της συγκομιδής ή του κυνηγιού τους. [ ] Οι πολιτισμοί του είδους αυτού δεν επηρεάζουν τον βιότοπό τους διαφορετικά απ ό,τι θα τον επηρέαζαν οι πληθυσμοί ενός ζωικού είδους. Μια από τις θεωρητικές πιθανότητες για τον άνθρωπο θα ήταν να ζήσει σε αρμονία με τον βιότοπό του, ενώ μια άλλη θα ήταν να «δημιουργήσει», με τη βοήθεια της γεωργίας και της ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

21 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ κτηνοτροφίας, μια καινούργια βιοκοινότητα, προσαρμοσμένη στις ανάγκες του, και, κατ αρχήν, τόσο βιώσιμη, όσο και εκείνη που εμφανίστηκε χωρίς την παρέμβασή του. Ο επιταχυνόμενος ρυθμός της σύγχρονης ζωής δεν αφήνει στους ανθρώπους τον χρόνο να σκέφτονται πριν ενεργήσουν. Είναι, μάλιστα, περήφανοι για τη «δράση» τους, και δεν τους περνάει καν από τον νου η υποψία ότι διαπράττουν εγκλήματα κατά της φύσης και του ίδιου του εαυτού τους. Οι ζημιές αυτές επεκτείνονται σήμερα παντού, με τη χρησιμοποίηση από τον άνθρωπο χημικών προϊόντων, για την καταστροφή των εντόμων στη γεωργία και τη δενδροκομία, και με την ίδια μυωπία στη φαρμακολογία. Οι βιολόγοι, οι ειδικευμένοι στην ανοσοποίηση 2, διατυπώνουν τις σοβαρότερες επιφυλάξεις σχετικά με τα πιο συνηθισμένα φάρμακα. Η τάση να θέλουμε να «τα πετύχουμε όλα αμέσως», μας κάνει ώστε, σε ορισμένους τομείς της χημικής βιομηχανίας, να φερόμαστε με μια ελαφρότητα πραγματικά εγκληματική, σχετικά με την πώληση προϊόντων, που η μακροπρόθεσμη δράση τους μάς είναι απόλυτα απρόβλεπτη. Μια ασυνειδησία απίστευτη βασιλεύει, τόσο στον τομέα του οικολογικού μέλλοντος της γεωργίας, όσο και της ιατρικής. Όσοι θέλησαν να υψώσουν τη φωνή τους εναντίον της ασυλλόγιστης χρησιμοποίησης εντομοκτόνων, ζιζανιοκτόνων και χημικών προφυλακτικών φαρμάκων διασύρθηκαν με επονείδιστο 3 τρόπο. Ο πολιτισμένος άνθρωπος, που ερημώνει με τυφλό βανδαλισμό τον φυσικό του περίγυρο από τον οποίο αντλεί τη διατροφή του, απειλεί τον εαυτό του με οικολογική καταστροφή. Όταν οι οικονομικές συνέπειες του βανδαλισμού αυτού θ αρχίσουν να γίνονται αισθητές, ο άνθρωπος θ αναγνωρίσει μάλλον το σφάλμα του, αλλά, τότε, θα είναι ίσως πολύ αργά. Εκείνο που ο άνθρωπος προσέχει ακόμα λιγότερο, είναι ο βαθμός που οι βάρβαρες αυτές μέθοδοι βλάπτουν την ψυχή του. Η αποξένωση από τη φύση, που γενικεύεται και εξαπλώνεται με ταχύ ρυθμό, είναι, σε μεγάλο βαθμό, υπεύθυνη για την επιστροφή στη βαναυσότητα του πολιτισμένου ανθρώπου, στον αισθητικό και ηθικό τομέα. Τι θα μπορούσε να ξυπνήσει στον νέο το αίσθημα του σεβασμού, όταν το καθετί που ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

22 ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ βλέπει γύρω του είναι έργο ανθρώπινο και το χειρότερο αυτό το έργο είναι άσχημο και χυδαίο; «Η ερήμωση του περιβάλλοντος» του Κόνραντ Λόρεντς από «Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του πολιτισμού μας», εκδόσεις ΘΥΜΑΡΙ, Αθήνα 1979, σσ ( ιασκευή). 1. βιοκοινότητα : το σύνολο των φυτικών και ζωικών οργανισμών που ζουν σε έναν βιότοπο. 2. ανοσοποίηση : η πρόκληση ανοσίας σε έναν οργανισμό. 3. επονείδιστος : αυτός που προκαλεί όνειδος (ντροπή), αυτός που επισύρει την κατακραυγή ή την απόρριψη ή τον στιγματισμό. Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε ( λέξεις). Μονάδες 25 Β.1. Να αναπτύξετε το νόημα του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου σε μια παράγραφο λέξεων: «Ο επιταχυνόμενος ρυθμός της σύγχρονης ζωής δεν αφήνει στους ανθρώπους τον χρόνο να σκέφτονται πριν ενεργήσουν». Μονάδες 10 Β.2. «Όλες οι βραδείες μεταβολές σπάνιες». Να αναλύσετε τους τρόπους με τους οποίους αναπτύσσεται η παραπάνω παράγραφος του κειμένου. Μονάδες 5 Β.3. Να δώσετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: ασήμαντες, θεωρητικά, βαθιές, να υψώσουν, βλάπτουν. Μονάδες 5 ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

23 ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Β.4. Να εντοπίσετε στο κείμενο τις λέξεις ή τις φράσεις που βρίσκονται μέσα σε εισαγωγικά (μονάδα 1,5) και να δικαιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών (μονάδες 3,5). Μονάδες 5 Γ. Τα τελευταία χρόνια η επέμβαση του ανθρώπου στο φυσικό περιβάλλον αποδεικνύεται ιδιαίτερα καταστρεπτική, γεγονός που προκαλεί ανησυχία τόσο στην επιστημονική κοινότητα, όσο και στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της συμπεριφοράς αυτής του ανθρώπου απέναντι στο περιβάλλον και ποια μέτρα, κατά τη γνώμη σας, πρέπει να ληφθούν για την προστασία του; Να εκθέσετε τις απόψεις σας σε ένα άρθρο ( λέξεις) που θα δημοσιεύσετε στο περιοδικό του σχολείου σας. Μονάδες 50 Ο ΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΥΣ 1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο επάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. εν επιτρέπεται να γράψετε οποιαδήποτε άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα, τα οποία και θα καταστραφούν μετά το πέρας της εξέτασης. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα. 4. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. ιάρκεια εξέτασης: Τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης : Μία (1) ώρα μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

24 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΡΙΤΗ 11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚA ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΘΕΜΑ 1ο Α. 1. Έστω η συνάρτηση f(x)=ημx. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση f είναι παραγωγίσιμη στο και ισχύει: f (x)=συνx. Μονάδες Πότε μια συνάρτηση f λέγεται γνησίως φθίνουσα σε ένα διάστημα του πεδίου ορισμού της; Μονάδες 5 Β. Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς 1, 2, 3, 4 και 5 των παρακάτω προτάσεων και δίπλα σε κάθε αριθμό να σημειώσετε την ένδειξη (Σ), αν η αντίστοιχη πρόταση είναι σωστή, ή (Λ), αν η αντίστοιχη πρόταση είναι λανθασμένη. 1. Για κάθε μιγαδικό αριθμό z και κάθε θετικό ακέραιο ν, ισχύει: ν z = συνx 1 2. Ισχύει: lim = 1. x 0 x z ν. Μονάδες 2 Μονάδες 2 ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

25 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ 3. Αν μια συνάρτηση f δεν είναι συνεχής σ ένα εσωτερικό σημείο x 0 ενός διαστήματος του πεδίου ορισμού της, τότε η f δεν είναι παραγωγίσιμη στο x 0. Μονάδες 2 4. Αν οι συναρτήσεις f, g είναι παραγωγίσιμες στο x 0 και g(x 0 ) 0, τότε και η συνάρτηση g f είναι παραγωγίσιμη στο x 0 και ισχύει: f f (x0)g(x0) f (x0)g (x ( x0 ) = g [ g(x )] ). Μονάδες 2 5. Για κάθε συνάρτηση f, παραγωγίσιμη σ ένα διάστημα, ισχύει: ΘΕΜΑ 2ο f (x)dx = f (x) + c, c. ίνονται οι μιγαδικοί αριθμοί z 1 =i, z 2 =1 και z 3 =1+i. α. Να αποδείξετε ότι: z2 z3 z + =. Μονάδες 2 Μονάδες 5 β. Αν για το μιγαδικό z ισχύει z z1 = z z2, τότε να αποδείξετε ότι: i. Re (z) = Im (z). Μονάδες 10 ii. για z 0, να υπολογίσετε την τιμή της παράστασης z z A = z + z. Μονάδες 10 ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

26 ΘΕΜΑ 3ο ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ 1 f. 4x ίνεται η συνάρτηση ( x) = ln x +, x ( 0, + ) α. Να αποδείξετε ότι: 1 f e 5 > 0, 1 f < 0 4 και f 5 ( e ) > 0. Mονάδες 6 β. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της γραφικής παράστασης της συνάρτησης f στο σημείο Μ(1, f(1)). γ. Να βρείτε τα διαστήματα μονοτονίας της f. Μονάδες 5 Μονάδες 4 δ. Να αποδείξετε ότι η εξίσωση f(x) = 0 έχει ακριβώς δύο ρίζες στο διάστημα (0, + ). ΘΕΜΑ 4ο Μονάδες 10 Έστω f μία παραγωγίσιμη συνάρτηση στο, για την οποία 3x ισχύει f (x) f (x) = 4e και f(0) = 2. α. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση είναι σταθερή. x 1 =. e β. Να αποδείξετε ότι: f ( x) e + 3x h(x) = e γ. Να υπολογίσετε το ολοκλήρωμα: x f (x) e 4x Μονάδες 5 Μονάδες 6 I(x) = x f (t) dt 0 lim δ. Να βρείτε το 2 x + I(x) x. Μονάδες 9 Μονάδες 5 ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

27 ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Ο ΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζόμενους) 1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, κατεύθυνση, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο επάνω μέρος των φωτοτυπιών αμέσως μόλις σας παραδοθούν. εν επιτρέπεται να γράψετε οποιαδήποτε άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τις φωτοτυπίες. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα. 4. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. ιάρκεια εξέτασης: Τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοτυπιών. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: Μία (1) ώρα μετά τη διανομή των φωτοτυπιών. ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

28 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΜΠΤΗ 13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ 1ο Στις ημιτελείς προτάσεις 1 έως και 4, που ακολουθούν, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της βασικής φράσης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στο σωστό συμπλήρωμά της. 1. Μια ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μήκους κύματος λ 0 και συχνότητας f 0 στο κενό, εισέρχεται από το κενό σε ένα οπτικό μέσο. Αν λ είναι το μήκος κύματος και f είναι η συχνότητα της ακτινοβολίας στο οπτικό μέσο, τότε, α. λ < λ 0. β. λ > λ 0. γ. f < f 0. δ. f > f 0. Μονάδες 5 2. Η ράβδος του σχήματος έχει μήκος L και μπορεί να στρέφεται γύρω από άξονα που διέρχεται από το μέσο της Ο και είναι κάθετος σε αυτή. O φ L L/2 Η ροπή της δύναμης F ως προς το σημείο Ο έχει μέτρο α. 0. L L L β. F. γ. F συνϕ. δ. F ημϕ Μονάδες 5 3. Μια ανελαστική κρούση μεταξύ δύο σωμάτων χαρακτηρίζεται ως πλαστική όταν, α. η ορμή του συστήματος δεν διατηρείται. ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ F

29 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ β. τα σώματα μετά την κρούση κινούνται χωριστά. γ. η ολική κινητική ενέργεια του συστήματος διατηρείται. δ. οδηγεί στη συγκόλληση των σωμάτων, δηλαδή στη δημιουργία συσσωματώματος. Μονάδες 5 4. Ένας παρατηρητής βρίσκεται ακίνητος στην αποβάθρα ενός σταθμού την ώρα που πλησιάζει ένα τρένο, το οποίο κινείται με σταθερή ταχύτητα. Η σειρήνα του τρένου εκπέμπει ήχο συχνότητας f S. Η συχνότητα του ήχου που αντιλαμβάνεται ο παρατηρητής είναι α. ίση με τη συχνότητα του ήχου που αντιλαμβάνεται ο μηχανοδηγός του τρένου. β. μεγαλύτερη από τη συχνότητα του ήχου που αντιλαμβάνεται ο μηχανοδηγός του τρένου. γ. μικρότερη από τη συχνότητα του ήχου που αντιλαμβάνεται ο μηχανοδηγός του τρένου. δ. ίση με τη συχνότητα του ήχου που εκπέμπει η σειρήνα του τρένου. Μονάδες 5 5. Να χαρακτηρίσετε αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι Σωστό ή Λανθασμένο, γράφοντας στο τετράδιό σας την ένδειξη (Σ) ή (Λ) δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση. α. Η ολική ενέργεια σε ιδανικό κύκλωμα ηλεκτρικών ταλαντώσεων LC είναι ανάλογη με το φορτίο του πυκνωτή. β. Σε ένα στάσιμο κύμα τα σημεία με μηδενικό πλάτος ταλάντωσης ονομάζονται δεσμοί του στάσιμου κύματος. γ. Αν η συνολική εξωτερική ροπή που ασκείται σε ένα σύστημα σωμάτων είναι ίση με μηδέν, η ολική στροφορμή του συστήματος μεταβάλλεται. ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

30 ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ δ. Το έργο της δύναμης που προκαλεί την απόσβεση σε μια φθίνουσα μηχανική ταλάντωση είναι πάντα θετικό. ε. Μικρή σφαίρα, που κινείται ευθύγραμμα και ομαλά σε οριζόντιο επίπεδο, συγκρούεται ελαστικά και πλάγια με κατακόρυφο τοίχο. Στην περίπτωση αυτή η γωνία πρόσπτωσης της σφαίρας είναι ίση με τη γωνία ανάκλασης. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ 2ο 2.1. Στα κάτω άκρα δύο κατακόρυφων ελατηρίων Α και Β των οποίων τα άλλα άκρα είναι ακλόνητα στερεωμένα, ισορροπούν δύο σώματα με ίσες μάζες. Απομακρύνουμε και τα δύο σώματα προς τα κάτω κατά d και τα αφήνουμε ελεύθερα, ώστε αυτά να εκτελούν απλή αρμονική ταλάντωση. Αν η σταθερά του ελατηρίου Α είναι τετραπλάσια από τη σταθερά του ελατηρίου Β, ποιος είναι τότε ο λόγος των μέγιστων ταχυτήτων υa,max των δύο σωμάτων; υ α. B,max 1 2 β. 1 γ. 2 Να επιλέξετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Μονάδες 2 Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. Μονάδες ύο σώματα Α και Β, με μάζες 3m και m αντίστοιχα, βρίσκονται ακίνητα πάνω σε λείο οριζόντιο επίπεδο. ίνουμε στο σώμα Β αρχική ταχύτητα υ έτσι ώστε να συγκρουστεί κεντρικά και ελαστικά με το ακίνητο σώμα Α. Ποια είναι η ταχύτητα του σώματος Β μετά την κρούση; ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

31 α. υ β. 2 ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ υ 2 Να επιλέξετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Μονάδες 2 Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. Μονάδες Μονοχρωματική ακτινοβολία με μήκος κύματος λ 0 στο κενό, διαπερνά κάθετα δύο πλακίδια Α και Β, όπως φαίνεται στο σχήμα. Τα δύο πλακίδια βρίσκονται στο κενό. d 2d A B Το πάχος του πλακιδίου Β είναι διπλάσιο από το πάχος του πλακιδίου Α και η ακτινοβολία τα διαπερνά σε ίσους χρόνους. Αν λ Α και λ Β είναι τα μήκη κύματος αυτής της ακτινοβολίας μέσα στα πλακίδια Α και Β αντίστοιχα, τότε λ α. Α = 2 λ Β β. λ Α 1 = λ Β 2 γ. υ 4 γ. λ Α 1 = λ Β 4 Να επιλέξετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή σχέση. Μονάδες 2 Να δικαιολογήσετε την επιλογή σας. Μονάδες 7 ΘΕΜΑ 3ο Κατά μήκος ομογενούς γραμμικού ελαστικού μέσου που έχει τη διεύθυνση του άξονα x, όπως φαίνεται στο σχήμα, διαδίδεται O x=0 x ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

32 ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ εγκάρσιο αρμονικό κύμα, το οποίο περιγράφεται από την εξίσωση: y = 0,05 ημ2π (2t 5x) (S.I.) Να υπολογίσετε: α. τη συχνότητα και την ταχύτητα διάδοσης του κύματος. Μονάδες 6 β. τη μέγιστη επιτάχυνση ταλάντωσης των σημείων του ελαστικού μέσου στο οποίο διαδίδεται το κύμα. Μονάδες 6 γ. την απόσταση μεταξύ δύο σημείων του ελαστικού μέσου τα οποία βρίσκονται στον θετικό ημιάξονα Οx και παρουσιάζουν την ίδια χρονική στιγμή διαφορά φάσης 5π rad. 2 Μονάδες 6 δ. την ταχύτητα ταλάντωσης, τη χρονική στιγμή t = 1,5 s ενός σημείου του ελαστικού μέσου το οποίο βρίσκεται στον θετικό ημιάξονα Οx και απέχει από την αρχή Ο (x=0) απόσταση 0,3 m. Μονάδες 7 ίνονται: π = 3,14 και π ΘΕΜΑ 4ο Ένας ομογενής και συμπαγής κύλινδρος μάζας Μ = 2 kg και ακτίνας R = 0,2 m αφήνεται να κυλήσει κατά μήκος ενός πλάγιου επιπέδου γωνίας κλίσης φ, με ημφ = 0,6, όπως φαίνεται στο σχήμα: h Ο κύλινδρος κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει. φ ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

33 Να υπολογίσετε: ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ α. το μέτρο της επιτάχυνσης του κέντρου μάζας του κυλίνδρου καθώς αυτός κυλίεται. Μονάδες 7 β. το μέτρο της δύναμης της στατικής τριβής που ασκείται στον κύλινδρο από το πλάγιο επίπεδο. Μονάδες 6 γ. το μέτρο της στροφορμής του κυλίνδρου κατά τον άξονά του, όταν η κατακόρυφη μετατόπιση του κέντρου μάζας του κυλίνδρου από το σημείο που αυτός αφέθηκε ελεύθερος είναι h 1 = 4,8 m. Μονάδες 6 δ. τo πλήθος των περιστροφών που εκτελεί ο κύλινδρος από τη στιγμή που αφήνεται ελεύθερος μέχρι τη στιγμή που το κέντρο μάζας του έχει μετατοπιστεί κατακόρυφα κατά h 2 = 2,4π m. Μονάδες 6 ίνoνται: Η ροπή αδράνειας του κυλίνδρου ως προς τον άξονά του 1 2 I = MR και η επιτάχυνση της βαρύτητας g = 10 m/s 2. 2 Ο ΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ 1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, κατεύθυνση, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιό σας. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο επάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. εν επιτρέπεται να γράψετε οποιαδήποτε άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα. 4. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. ιάρκεια εξέτασης: Τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: Μία (1) ώρα μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

34 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 12 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1.1 έως και 1.4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.1 Ποια από τις παρακάτω τριάδες των κβαντικών αριθμών (n, l, m l ) αντιστοιχεί στο ατομικό τροχιακό 3p x ; α. (3,1,1) β. (3,0,0) γ. (3,2,1) δ. (4,1,1) Μονάδες Ποιο από τα παρακάτω ιόντα έχει την ίδια ηλεκτρονιακή δομή με το ιόν 17Cl στη θεμελιώδη κατάσταση; α. β. γ. δ. 9F + 11 Na + 19K + 20Ca Μονάδες Ποια από τις παρακάτω χημικές ουσίες θα προκαλέσει αύξηση του βαθμού ιοντισμού του CH 3 COOH, αν προστεθεί σε υδατικό διάλυμα αυτού, με θ=σταθ.; α. Καθαρό CH 3 COOH. β. Στερεό CH 3 COOΝa, χωρίς μεταβολή του όγκου του διαλύματος. γ. Νερό. δ. Αέριο HCl, χωρίς μεταβολή του όγκου του διαλύματος. Μονάδες 5 ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

35 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ 1.4 Ποια από τις παρακάτω οργανικές ενώσεις αντιδρά με HCN και ανάγει το αντιδραστήριο Tollens (AgNO 3 / NH 3 ) ; α. Βουτανόνη. β. Βουτανάλη. γ. 2- βουτανόλη. δ. Βουτανικό οξύ. Μονάδες Η Στήλη Ι περιέχει τα σύμβολα ορισμένων στοιχείων και μια πληροφορία για την ομάδα ή τον τομέα του περιοδικού πίνακα που ανήκουν. Η Στήλη ΙΙ περιλαμβάνει ορισμένες ηλεκτρονιακές δομές ατόμων στη θεμελιώδη κατάσταση. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ α. Ν (V A ομάδα ) 1. [Ar]3d 6 4s 2 β. Fe ( στοιχείο μετάπτωσης) 2. [Ar]3d 10 4s 2 4p 5 γ. Ca ( αλκαλική γαία ) 3. 1s 2 2s 1 δ. Br (αλογόνο) 4. [Ne]3s 2 3p 1 ε. Li (αλκαλιμέταλλο) 5. 1s 2 2s 2 2p 3 6. [Ar]4s 2 Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράμματα της Στήλης Ι και δίπλα από κάθε γράμμα έναν αριθμό της Στήλης ΙΙ, ώστε να προκύπτει σωστή αντιστοίχιση. ΘΕΜΑ 2ο (Ένα δεδομένο της Στήλης ΙΙ περισσεύει). 2.1 ίνονται τα άτομα 6 C και 1 H. Μονάδες 5 α. Να γράψετε την κατανομή των ηλεκτρονίων του ατόμου του άνθρακα σε υποστιβάδες και αναλυτικότερα την κατανομή των ηλεκτρονίων στα τροχιακά, όταν βρίσκεται στη θεμελιώδη κατάσταση. β. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο του CH 4 κατά Lewis. Μονάδες 2 Μονάδες 2 γ. Να εξηγήσετε πώς ερμηνεύεται ο σχηματισμός των δεσμών στο μόριο του CH 4, σύμφωνα με τη θεωρία δεσμού σθένους. ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Μονάδες 4

36 ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ 2.2 Το ph υδατικού διαλύματος άλατος NaA είναι μεγαλύτερο από το ph άλλου υδατικού διαλύματος άλατος NaB ίδιας συγκέντρωσης και στην ίδια θερμοκρασία. i. Να απαντήσετε αν η πρόταση «Το οξύ ΗΑ είναι πιο ισχυρό από το οξύ ΗΒ» είναι σωστή ή λανθασμένη. Μονάδες 2 ii. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Μονάδες ίνονται οι χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων: Α π. Η SO 4, θέρμανση B + H 2 O 2 H 2SO4 / Hg / HgSO 4 CH2 = CH CH 3 + H 2 O O CH C CH CH Να προσδιοριστούν όλοι οι πιθανοί συντακτικοί τύποι των οργανικών ενώσεων Α και Β που επαληθεύουν τις εξισώσεις αυτές. Μονάδες 8 ΘΕΜΑ 3 ο Οργανική ένωση (Α) έχει μοριακό τύπο C 5 H 12 O και διαπιστώθηκε ότι: α. Αντιδρά με νάτριο (Na) και εκλύεται Η 2. β. Με πλήρη οξείδωσή της από όξινο διάλυμα ΚΜnO 4 δίνει ως προϊόν ένωση (Β) με μοριακό τύπο C 5 H 10 O. H ένωση (Β) με επίδραση αλκαλικού διαλύματος Ι 2 δεν σχηματίζει κίτρινο ίζημα. i. Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων (Α) και (Β) (μονάδες 4). Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας (μονάδες 4). Μονάδες 8 ii. Να σχηματίσετε την ένωση (Α) χρησιμοποιώντας την κατάλληλη καρβονυλική ένωση και το κατάλληλο αντιδραστήριο Grignard, γράφοντας τις χημικές εξισώσεις των αντιδράσεων. Μονάδες 8 iii. Να γράψετε τη χημική εξίσωση της αντίδρασης οξείδωσης της (Α) από το διάλυμα KMnO 4 /H 2 SO 4 (μονάδες 4). Ποιος όγκος διαλύματος KMnO 4 0,2Μ απαιτείται για την οξείδωση 22 g της (Α); (μονάδες 5) Μονάδες 9 ίνονται οι σχετικές ατομικές μάζες: C:12, Η:1, Ο:16 ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

37 ΘΕΜΑ 4ο ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ίνονται τα παρακάτω υδατικά διαλύματα: ιάλυμα 1 : ΝaF 0,2 M ιάλυμα 2 : HCl 0,1 M α. Να υπολογίσετε τη σταθερά ιοντισμού Κ a του HF, αν δίνεται ότι η συγκέντρωση των ιόντων ΟΗ στο διάλυμα 1 είναι Μ. Μονάδες 8 β. Πόσα mol στερεού NaOH πρέπει να προσθέσουμε σε 1L του διαλύματος 2, για να μεταβληθεί το ph κατά μία μονάδα; (Θεωρούμε ότι το τελικό διάλυμα έχει όγκο 1L). Μονάδες 8 γ. Σε 300 ml του διαλύματος 1 προσθέτουμε 100 ml του διαλύματος 2 και παίρνουμε 400 ml διαλύματος 3. Να υπολογίσετε το ph του διαλύματος 3. Μονάδες 9 ίνεται ότι όλα τα διαλύματα βρίσκονται στους 25 ο C και Κ w = Για τη λύση του προβλήματος να γίνουν οι γνωστές προσεγγίσεις. Ο ΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ 1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, κατεύθυνση, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο. 2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο επάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. εν επιτρέπεται να γράψετε οποιαδήποτε άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα. 4. Κάθε απάντηση επιστημονικά τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή. 5. ιάρκεια εξέτασης: Τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων. 6. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: Μία (1) ώρα μετά τη διανομή των φωτοτυπιών. ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

38 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως και 5 και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στο σωστό συμπλήρωμά της. 1. Η DNA δεσμάση α. ενώνει τα κομμάτια της αλυσίδας DNA που αντιγράφεται ασυνεχώς. β. είναι το ένζυμο με το οποίο σχηματίζονται τα πρωταρχικά τμήματα. γ. είναι το κύριο ένζυμο της αντιγραφής. δ. επιδιορθώνει τα λάθη της αντιγραφής. Μονάδες 5 2. Μια γονιδιωματική βιβλιοθήκη περιέχει α. το ολικό «ώριμο» mrna ενός οργανισμού. β. όλα τα είδη RNA ενός οργανισμού. γ. όλο το γονιδίωμα ενός οργανισμού. δ. μόνο ορισμένα γονίδια ενός οργανισμού. Μονάδες 5 3. Η αιμορροφιλία Α είναι μια κληρονομική ασθένεια που εμφανίζεται α. συχνότερα στα θηλυκά άτομα. β. μόνο στα θηλυκά άτομα. γ. συχνότερα στα αρσενικά άτομα. δ. μόνο στα αρσενικά άτομα. Μονάδες 5 ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

39 ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ 4. Η μοναδική μονοσωμία που έχει βρεθεί στον άνθρωπο είναι α. η μεσογειακή αναιμία. β. το σύνδρομο Turner. γ. το σύνδρομο Down. δ. η κυστική ίνωση. Μονάδες 5 5. Στη μέθοδο της μικροέγχυσης χρησιμοποιούνται α. Β λεμφοκύτταρα. β. πλασμίδια. γ. καρκινικά κύτταρα. δ. γονιμοποιημένα ωάρια ζώων. Μονάδες 5 ΘΕΜΑ 2ο Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Ποιες είναι, συνοπτικά, οι λειτουργίες του γενετικού υλικού; Μονάδες 6 2. Ποιοι περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν μεταλλαξογόνο δράση (μονάδες 4) και πώς αντιμετωπίζονται από το κύτταρο οι αλλαγές που προκαλούνται από τη δράση των παραγόντων αυτών; (μονάδες 5) Μονάδες 9 3. Ποια γονίδια ονομάζονται συνεπικρατή και ποια ατελώς επικρατή; Μονάδες 10 ΘΕΜΑ 3ο Βιοτεχνολογία, με την ευρεία έννοια, είναι η χρήση ζωντανών οργανισμών προς όφελος του ανθρώπου και στηρίζεται κυρίως σε τεχνικές καλλιέργειας και ανάπτυξης των μικροοργανισμών και σε τεχνικές ανασυνδυασμένου DNA. ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

40 ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ 1. Με ποιο τρόπο καλλιεργούνται οι μικροοργανισμοί σε μεγάλη κλίμακα (βιομηχανική καλλιέργεια); Μονάδες Τι εννοούμε με τον όρο ζύμωση και ποια είναι τα προϊόντα της ζύμωσης; Μονάδες 5 3. Η ανθρώπινη ινσουλίνη είναι μία από τις φαρμακευτικές πρωτεΐνες που παράγονται από βακτήρια. Μία από τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή της είναι η παραγωγή του πρόδρομου μορίου της σε μία βακτηριακή καλλιέργεια και η μετατροπή του σε ινσουλίνη με ενζυμική κατεργασία. Να γράψετε, συνοπτικά, τα στάδια αυτής της μεθόδου. Μονάδες 10 ΘΕΜΑ 4ο ίνεται το παρακάτω τμήμα μορίου βακτηριακού DNA που κωδικοποιεί ένα πεπτίδιο με έξι αμινοξέα: 5... CCGΑTGACCAAACCTCACGCCTAGACC GGCTACTGGTTTGGAGTGCGGATCTGG... 5 Ποια από τις δύο αλυσίδες είναι η κωδική και ποια η μη κωδική; (μονάδες 4) Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. (μονάδες 9) Μονάδες 13 Να γράψετε την αλληλουχία του mrna που προκύπτει από τη μεταγραφή του παραπάνω τμήματος DNA. Μονάδες 3 Να γράψετε την αλληλουχία των αμινοξέων του πεπτιδίου που προκύπτει από τη μετάφραση του παραπάνω mrna. Μονάδες 3 ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ