Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ: Προοπτικές Συνεργασίας στην Άμυνα και την Ασφάλεια

Transcript

1 Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ: Προοπτικές Συνεργασίας στην Άμυνα και την Ασφάλεια Δευτέρα, 07 Απριλίου, , Πάνελ III. Συνέδριο Exposec DefenseWorld 2014, ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία, Αθήνα. Αξιότιμοι Υπουργοί, Διακεκριμένοι προσκαλεσμένοι, Αγαπητοί φίλοι και φίλες, Είναι με ιδιαίτερη χαρά που συμμετέχω στο συνέδριο αυτό και προσδοκώ στη γόνιμη ανταλλαγή απόψεων για ένα επίκαιρο και ζωτικής σημασίας θέμα. Εξαρχής, θα ήθελα να συγχαρώ θερμά τους διοργανωτές αυτού του εξαιρετικού συνεδρίου. Επιτρέψετε μου παράλληλα, να εκφράσω τη βαθιά μου εκτίμηση για την πρόσκληση, μέσω της οποίας μου δίνεται η ευκαιρία να σκιαγραφήσω τις προοπτικές συνεργασίας που διανοίγονται μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας. Στην παρέμβαση μου, θα υποστηρίξω ότι αποτελεί επιτακτική ανάγκη, η εμβάθυνση της στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, χώρες οι οποίες συνδέονται με ιστορική και παραδοσιακή φιλία, κοινά συμφέροντα και ισχυρούς δεσμούς εμπιστοσύνης. Το ενδιαφέρον στην ανάπτυξη αυτού του στρατηγικού άξονα έγκειται στο ότι η υλοποίησή του, δεν αποτελεί απειλή για κανέναν. Αντιθέτως, Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ, έχουν τη δυνατότητα μέσα από μια ουσιαστική συνεργασία να συμβάλλουν καταλυτικά στην προώθηση της ειρήνης, της οικονομικής ανάπτυξης, της δικαιοσύνης, της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή. Συνεργασία, η οποία θα πρέπει να ελκύσει και άλλα μεσογειακά γειτονικά κράτη, τα οποία διαπνέουν οι ίδιες αρχές και αξίες και επιθυμούν να συνεργασθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Εκλεκτοί παριστάμενοι, αγαπητοί φίλοι και φίλες. Η αναβαθμισμένη συνεργασία μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, αποτελεί, κατά την άποψη μου, αδήριτη ανάγκη δεδομένου και των πρόσφατων γεωπολιτικών ανακατατάξεων που παρατηρούνται στην εγγύς περιοχή, αλλά και ως λογικό συνεπακόλουθο των προοπτικών που διανοίγονται μέσα από την αξιοποίηση του υποθαλάσσιου πλούτου στην Ανατολική Μεσόγειο. Η πρόταση μου γι αυτή την αναβαθμισμένη τριμερή συνεργασία, εκτείνεται σ ένα ευρύ φάσμα Σελίδες 1 από 6

2 δραστηριοτήτων: από τον ενεργειακό τομέα μέχρι την τουριστική ανάπτυξη, την περιφερειακή συνεργασία για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων στους τομείς της ασφάλειας. Πιστεύω ότι αφετηρία και επισφράγισμα μιας τέτοιας διευρυμένης συνεργασίας, μεταξύ του τριγώνου Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, αποτελεί η στρατηγική τους συσχέτιση και συνεργασία στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας, σε βάθος χρόνου (βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα). Προκειμένου να γίνω πιο συγκεκριμένος, επιτρέψετε μου να παραθέσω επιγραμματικά πέντε πιθανούς τομείς συνεργασίας στο πεδίο της ασφάλειας και της άμυνας: Ο πρώτος τομέας συνεργασίας αφορά την Ενεργειακή και Θαλάσσια Ασφάλεια. Αυτό τον τομέα συνεργασίας, το θεωρώ ίσως τον πλέον σημαντικότερο. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της θητείας μου, ως Υπουργός Άμυνας, είχα θέσει ως στρατηγική προτεραιότητα την προώθηση διασύνδεσης της ενεργειακής και θαλάσσιας ασφάλειας, στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχοντας κατά νου ότι, είναι προς το ίδιο το συμφέρον της Ένωσης, αλλά και των κρατών μελών της, η εδραίωση συνθηκών ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή της Μεσογείου. Εξάλλου, τη σημαντική διάσταση της ενέργειας, ανέδειξε ο ίδιος ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο 3o Ενεργειακό Συμπόσιο Κύπρου πριν από λίγες μέρες. Δεν είναι επίσης τυχαίο το γεγονός ότι, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του περασμένου Μαρτίου, στο πλαίσιο των Συμπερασμάτων του, έθεσε ως προτεραιότητα την εκπόνηση μέχρι τον Ιούνιο του 2014, ενός περιεκτικού σχεδίου για τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναδεικνύοντας ως προς τούτο τη στρατηγική σημασία των ενεργειακών αποθεμάτων της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Συνεπώς, αν λάβουμε υπόψη ότι Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ, έχουν ήδη υπογράψει τον περασμένο Αύγουστο, Μνημόνιο Συναντίληψης για συνεργασία στο πεδίο της ενέργειας και του νερού, ενώ παράλληλα βρίσκεται υπό εξέλιξη η μεταξύ τους διασύνδεση μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου ηλεκτροδότησης, αναδεικνύεται η ανάγκη όπως, η συνεργασία αυτή αναβαθμισθεί μέσα από τη σύναψη σχετικής συμφωνίας στους τομείς της ενεργειακής και θαλάσσιας ασφάλειας. Σελίδες 2 από 6

3 Θεωρώ επίσης ως ενισχυτικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή, την επικείμενη υπογραφή Μνημονίου Συναντίληψης μεταξύ των κυβερνήσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Ισραήλ, σχετικά με την ασφάλεια των ενεργειακών εγκαταστάσεων και υποδομών της Δημοκρατίας. Συνεργασία στην οποία θα πρέπει να εξετασθεί και η συμμετοχή της Ελλάδας. Είναι εύλογο επίσης ότι η υιοθέτηση μιας ολοκληρωμένης Στρατηγικής Αντιμετώπισης των προκλήσεων και απειλών στον τομέα της θαλάσσιας ασφάλειας, συνιστά συλλογικό συμφέρον για όλα τα μεσογειακά κράτη της περιοχής, όπως η Κύπρος, η Ελλάδα, το Ισραήλ, ο Λίβανος, η Αίγυπτος, η Λιβύη και η Συρία. Να είστε σίγουροι και σίγουρες, ότι εάν αυτή η συνεργασία συνοδευθεί με σθεναρή πολιτική βούληση, θα οδηγήσει στην οικονομική, εμπορική, ναυτική και τουριστική ανάπτυξη της περιοχής, με αμοιβαίο όφελος για τους λαούς μας. Υπό αυτή την προσέγγιση, η δέσμευση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του περασμένου Δεκέμβρη, για εκπόνηση μιας ενιαίας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής Θαλάσσιας Ασφάλειας μέχρι τον Ιούνιο του 2014, θα πρέπει να θεωρείται ιδιαίτερα εποικοδομητική, αφού μεταξύ άλλων, θα στοχεύει στην ενδυνάμωση της θαλάσσιας ασφάλειας στη νοτιανατολική Μεσόγειο. Εκλεκτοί φίλοι και φίλες, Είναι πιστεύω προς το συμφέρον, Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ και ασφαλώς, όσων άλλων όμορων κρατών το επιθυμούν, να συνεργασθούν προκειμένου να εδραιωθούν συνθήκες ασφάλειας και ειρήνης στην Ανατολική Μεσόγειο. Μόνο μέσα από αυτές τις συνθήκες σταθερότητας, μπορεί να σχεδιασθεί ένας κερδοφόρος, ανταγωνιστικός και βιώσιμος ενεργειακός διάδρομος εξαγωγής του φυσικού αερίου από την περιοχή προς τις χώρες της Ευρώπης ή αλλού. Παράλληλα, η στήριξη της πρόθεσης της Κύπρου για κατασκευή Τερματικού Σταθμού Υγροποίησης και Εξαγωγής Φυσικού Αερίου στο έδαφός της, συνιστά win-win situation, τόσο για τα γειτονικά κράτη, όσο και για τις εταιρείες-επενδυτές, με όφελος προς τους μελλοντικούς αγοραστές. Ο δεύτερος τομέας συνεργασίας, αφορά τον έγκαιρο σχεδιασμό αντιμετώπισης των ασύμμετρων απειλών και διεθνών προκλήσεων, όπως τις κυβερνο-επιθέσεις, τις δολιοφθορές ενεργειακών δικτύων και τις τρομοκρατικές ενέργειες, οι οποίες αν δεν τύχουν κατάλληλης συλλογικής αντιμετώπισης, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα βλάψουν τόσο την οικονομία, όσο και την εσωτερική ασφάλεια των κρατών μας. Ένα Σελίδες 3 από 6

4 τομέα ιδιαίτερα ευαίσθητο στον οποίο η συνδρομή και βοήθεια των ΗΠΑ θα είναι ιδιαίτερα καθοριστική. Οι στόχοι που έχω περιγράψει μέχρι τώρα, για να μπορέσουν να υλοποιηθούν, εκτός από πολιτική βούληση, χρειάζονται και κατάλληλες δυνατότητες, στρατιωτικές και μη. Αν λάβουμε υπόψη ότι λόγω της οικονομικής κρίσης, είναι ασύμφορο για ένα κράτος να διατηρεί σε επιχειρησιακή ετοιμότητα εξειδικευμένες δυνατότητες, τότε η απάντηση στην πρόκληση αυτή είναι ότι απαιτείται ολοένα και περισσότερη συνεργασία ( more and more cooperation ). Συνεργασία, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί στο πρότυπο της διαδικασίας «Διαμοιρασμός και Διάθεση Δυνατοτήτων» (Pooling and Sharing) που εφαρμόζει και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Με αλλά λόγια, αν η Κύπρος διαθέτει υποδομές και το Ισραήλ ή οι ΗΠΑ δυνατότητες, τότε ο συνδυασμός της χρήσης αυτών, συμπληρώνει τυχόν ελλείψεις που έχει ένα κράτος. Το γεγονός μάλιστα ότι Κύπρος και Ελλάδα, είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (ΕΟΑ), αυτό παρέχει ευκαιρίες διευρυμένης συνεργασίας στον τομέα των στρατιωτικών δυνατοτήτων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης με φίλες χώρες, όπως το Ισραήλ. Σκοπός, λοιπόν του τρίτου τομέα συνεργασίας είναι η κάλυψη των αναγκών και ελλείψεων στον τομέα των δυνατοτήτων σε συλλογικό, πολυεθνικό επίπεδο, έτσι ώστε να επιτευχθεί ένας κοινός στόχος, με οικονομικότερο και αποτελεσματικότερο τρόπο. Ο επόμενος τομέας συνεργασίας αφορά την προώθηση μιας ενιαίας κουλτούρας, ως προς την κατανόηση των θεμάτων ασφάλειας και άμυνας, η οποία μπορεί να καλλιεργηθεί μέσα από την επικοινωνία, τη συνεννόηση, την αλληλεγγύη και τη συναντίληψη, για την επίτευξη κοινών στόχων. Ενδεικτικά, αναφέρω ως παραδείγματα τη διεξαγωγή κοινών ασκήσεων και εκπαιδεύσεων, καθώς και τη συμμετοχή σε κοινά προγράμματα, όπως αυτά της κυβερνοάμυνας και της διαχείρισης προσφύγων. Τέλος, ο πέμπτος τομέας συνεργασίας μεταξύ των τριών κρατών, αφορά την Έρευνα και Διάσωση. Μέσα από τη συνεχή διεξαγωγή μεγάλης κλίμακας ασκήσεων Έρευνας-Διάσωσης, ενισχύεται η παροχή αναβαθμισμένων και εκσυγχρονισμένων υπηρεσιών, ενώ παράλληλα προάγεται ενιαία κουλτούρα, μεταξύ των συμμετασχόντων, ως προς τη συλλογική αντιμετώπιση συμβάντων ανθρωπιστικής φύσεως. Σελίδες 4 από 6

5 Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειώσω ότι, η αεροπορική άσκηση Κύπρου-Ισραήλ με την επωνυμία «Ονήσιλος-Γεδεών», η οποία πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο, ανέδειξε ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, μπαίνουν σε νέα φάση. Ταυτόχρονα, τίθενται τα θεμέλια διεύρυνσης του στρατηγικού διαλόγου που ξεκίνησε εδώ και αρκετούς μήνες, και σε άλλους τομείς, αυξάνοντας έτσι τα αμοιβαία οφέλη και στις δύο χώρες. Εξάλλου, η Πολυεθνική Άσκηση Έρευνας και Διάσωσης που θα διεξαχθεί σε λίγες μέρες με τη συμμετοχή Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ κινείται ακριβώς προς αυτή την κατεύθυνση. Επίσης, τον ερχόμενο Μάιο, η Κύπρος θα διοργανώσει την καθιερωμένη άσκηση «Αργοναύτης 2014», το σενάριο της οποίας περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, αποστολές Έρευνας - Διάσωσης και σε αυτήν θα συμμετάσχουν αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα και το Ισραήλ. Κυρίες και Κύριοι, οι τομείς που περιέγραψα δεν εξαντλούν το πεδίο συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ. Ωστόσο, συνιστούν τη βάση για την έναρξη ενός στρατηγικού διαλόγου, μεταξύ των τριών κρατών, με γνώμονα την εμβάθυνση και θεμελίωση της συνεργασίας τους, προκειμένου να υλοποιήσουν τους κοινούς τους στόχους, να μετατρέψουν δηλαδή το όραμα τους σε πράξη. Παράλληλα, θα πρέπει να επισημάνω ότι αυτή η τριμερής συνεργασία δεν περιορίζεται μόνο σε αυτά τα τρία κράτη, αλλά δύναται να διευρυνθεί και με τη συμμετοχή άλλων κρατών, με κοινές ανησυχίες και κοινά συμφέροντα. Είναι επίσης πεποίθησή μου ότι, οι πολύ καλές παραδοσιακές σχέσεις Κύπρου και Ελλάδας με τις Αραβικές χώρες, μπορεί να αποτελέσουν γέφυρα συμφιλίωσης και σταθερότητας, συμβάλλοντας έτσι στην εξομάλυνση των προβλημάτων στην περιοχή. Ταυτόχρονα, σταθερότητα και ειρήνη στην πολυτάραχη περιοχή μας, σημαίνει ανάπτυξη και ευημερία. Μια προοπτική στην οποία καλείται να επενδύσει και η Τουρκία, αφού τα οφέλη θα είναι αμοιβαία και πολλαπλάσια. Ειδικότερα, μια βιώσιμη και δίκαιη επίλυση του Κυπριακού, διανοίγει ευοίωνες προοπτικές για την αξιοποίηση του ενεργειακού πλούτου στην ανατολική Μεσόγειο. Μια λειτουργική λύση του Κυπριακού, επωφελής για το σύνολο του κυπριακού λαού, η οποία θα διασφαλίζει την μία διεθνή προσωπικότητα, την μία κυριαρχία και την μία ιθαγένεια, στηριζόμενη στα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Μια Σελίδες 5 από 6

6 προοπτική περιφερειακής σταθερότητας, ασφάλειας και ειρήνης, η οποία όμως για να ευοδωθεί, χρειάζεται ανεπιφύλακτα την ουσιαστική και καθοριστική συνδρομή, μεταξύ άλλων, των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με αυτές τις σκέψεις, επιτρέψτε μου να κλείσω την παρέμβασή μου, χρησιμοποιώντας μερικά λόγια της βυζαντινολόγου-ιστορικού, κας Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ, η οποία χαρακτηρίζει τη Μεσόγειο ως τη «μητέρα των πολιτισμών και τροφό της Ευρώπης», για να προσθέσω ότι τα μεσογειακά κράτη, έχουμε την ευκαιρία ν' αξιοποιήσουμε τη θάλασσά μας, τη "Mare Nostrum", όπως την αποκάλεσαν οι Ρωμαίοι εκατοντάδες χρόνια πριν, ως γέφυρα επικοινωνίας, εφαλτήριο συνεργασίας και ανάπτυξης, μα πάνω απ' όλα, πολιτισμικό ορόσημο συνεννόησης, προόδου και ευημερίας. Σελίδες 6 από 6