Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων"

Transcript

1 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 11 : ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΒΑΚΤΗΡΙΑ Ιωάννης Σκούφος

2 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα Ζωικής Παραγωγής Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 11: ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΒΑΚΤΗΡΙΑ Ιωάννης Σκούφος Αναπληρωτής Καθηγητής Άρτα, 2015

3 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 3 3

4 4 Χρηματοδότηση Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Ηπείρου» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα.

5 ΠΑΣΤΕΡΙΔΙΩΣΗ (Pasteuridiasis) Αιτιολογία Νόσημα που προκαλείται από είδη του γένους Pasteurella (P. multocida, P. haemolytica). τα πιο πάνω είδη προσβάλλουν όλα σχεδόν τα είδη ζώων και πτηνών, αλλά η νόσος είναι ιδιαίτερα σοβαρή στα αιγοπρόβατα. Στο τελευταίο αυτό ζωικό είδος, η παστεριδίωση εκδηλώνεται με δύο μορφές. α) την αιμορραγική σηψαιμία β) την πνευμονική παστεριδίωση 5 5

6 Συμπτωματολογία ΠΑΣΤΕΡΙΔΙΩΣΗ (Pasteuridiasis) Στην αιματολογική σηψαιμία παρατηρείται: πυρετός με ρίγος έντονη κυάνωση των βλεννογόνων πνευμονοεντερίτιδα (αιματηρή διάρροια) πυώδες ή αιματηρό και αφρώδες ρινικό έκκριμα κωλικοί σχηματισμός έντονου και επώδυνου υποδόριου οιδήματος κυρίως στη χώρα του τραχήλου Η διάρκεια της αιματολογικής σηψαιμίας λιγότερο από 48 ώρες (επέρχεται ο 6 θάνατος). 6

7 ΠΑΣΤΕΡΙΔΙΩΣΗ (Pasteuridiasis) Στην πνευμονική παστεριδίωση παρατηρείται: Πνευμονία και συνεχής πυρετός (40-42oC) Ταχύπνοια, βήχας και ταχυκαρδία Κυάνωση ξηρότητα του στόματος άφθονο ρινικό έκκριμα προοδευτικό σταμάτημα του μηρυκασμού Δακρύρροια Η διάρκεια της πνευμονικής παστεριδίωσης συνήθως είναι 5-6 ημέρες. 7 7

8 ΠΑΣΤΕΡΙΔΙΩΣΗ (Pasteuridiasis) Διάγνωση Εργαστηριακά και οι δύο μορφές της παστεριδίωσης επιβεβαιώνονται με την ανεύρεση των βακτηριδίων στους πνεύμονες και στο οροαιματηρό εξίδρωμα των οιδημάτων απευθείας ή ύστερα από καλλιέργεια (κοκκοβάκιλος, αρνητικός κατά Gram που παίρνει τη διπολική χρώση). 8 8

9 ΠΑΡΑΦΥΜΑΤΙΩΣΗ (νόσος του johne) Ορισμός Είναι χρόνια λοιμώδης νόσος των μηρυκαστικών που χαρακτηρίζεται από διαλείπουσα διάρροια και προοδευτική απίσχνανση. Οφείλεται στο Mycobacterium paratuberculosis το οποίο εντοπίζεται και δρα στον εντερικό βλεννογόνο. Αιτιολογία Ευπαθή είναι όλα τα μηρυκαστικά, κυρίως όμως τα πρόβατα. Η μόλυνση γίνεται από το στόμα. Ο χρόνος επώασης είναι 1-2 έτη. Η λοίμωξη εντοπίζεται στον εντερικό βλενογόννο με αποτέλεσμα την πρόκληση χρόνιας υπερτροφικής εντερίτιδας. Η απίσχνανση οφείλεται στη διαταραχή της εντερικής λειτουργίας. 9 9

10 ΠΑΡΑΦΥΜΑΤΙΩΣΗ (νόσος του johne) Συμπτωματολογία Λόγω του μακρού χρόνου επώασης τα συμπτώματα εμφανίζονται στα ενήλικα ζώα. Συχνά η νόσος εμφανίζεται μετά από τοκετό. Το πρώτο σύμπτωμα της νόσου είναι η έντονη, χρόνια και κάκοσμη διάρροια. Η όρεξη είναι καλή και το ζώο διατηρεί τη ζωηρότητά του. Η γαλακτοπαραγωγή μειώνεται η διάρροια μπορεί να είναι περιοδική και γίνεται εντονότερη κάθε φορά που χορηγείται χλωρή τροφή. Το ζώο παρουσιάζει έντονη απίσχνανση, το τρίχωμα είναι ανορθωμένο. Συνήθως η κατάληξη είναι ο θάνατος. Παρατηρείται πάχυνση και πτύχωση του τοιχώματος της τελικής μοίρας του λεπτού εντέρου, της ειλεοτυφλικής βαλβίδας και της γειτονικής περιοχής του τυφλού. Τα μεσεντέρια λεμφογάγγλια είναι εξοιδημένα. 10 1

11 ΠΑΡΑΦΥΜΑΤΙΩΣΗ (νόσος του johne) Ο βάκιλος του johne βρίσκεται στα κόπρανα των μολυσμένων ζώων, με τα οποία μολύνεται το περιβάλλον. Η παραφυματίωση δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο. Τα θετικά ζώα πρέπει να απομακρύνονται και να χορηγείται εμβόλιο στα υπόλοιπα που δεν έχουν εμφανίσει κλινικά συμπτώματα, όπως και στα ζώα αντικατάστασης. 11 1

12 ΚΟΛΙΒΑΚΙΛΛΩΣΗ (Colibacillosis) Είναι γενικευμένη εντερική λοίμωξη των νεογέννητων ζώων που οφείλεται στην E. coli. Οφείλεται στο εντεροβακτηριοειδές Escherichia coli. Μερικά στελέχη παράγουν εντεροτοξίνη. Κολιβακίλλωση των αμνών Πρόκειται για μία από τις συχνότερες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας των νεογέννητων αμνών. Στην Ελλάδα είναι πολύ συχνή και έχει μεγάλες οικονομικές απώλειες. 12 1

13 ΚΟΛΙΒΑΚΙΛΛΩΣΗ (Colibacillosis) Παθογένεια Στελέχη της E. coli υπάρχουν στο περιβάλλον όλων των εκτροφών, γιατί αποτελούν μέρος της φυσικής μικροβιακής χλωρίδας του εντέρου όλων των ζώων. Στην περίπτωση κολιβακίλλωσης, η E. coli αρχικά βρίσκεται προσκολλημένη στο βλεννογόνο της τελικής μοίρας του λεπτού εντέρου. Εκεί πολλαπλασιάζεται και στη συνέχεια επεκτείνεται και στα υπόλοιπα τμήματα του λεπτού εντέρου. Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της νόσου παίζουν οι πεπτικές διαταραχές που καταλήγουν σε δυσπεψία, οπότε διαταράσσεται η ισορροπία της χλωρίδας. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει η ανεπαρκής ανοσία των κολοβακτηριδίων. 13 1

14 ΚΟΛΙΒΑΚΙΛΛΩΣΗ (Colibacillosis) Συμπτωματολογία Διακρίνουμε δύο (2) μορφές: 1. Κολοβακτηριδιακή σηψαιμία Παρατηρείται στην 1η εβδομάδα της ζωής. Τα συμπτώματα είναι αυτά της σηψαιμίας (πυρετός, κατάπτωση). Καταλήγει σε θάνατο σε λίγες ώρες. Μπορεί να παρατηρηθεί ελαφρά διάρροια. Αναφέρονται και υπεροξείες περιπτώσεις. Οι αλλοιώσεις είναι χαρακτηριστικές της σηψαιμίας (πετέχειες στα σπλάχνα, διόγκωση του σωλήνα). Η E. coli απομονώνεται σε καθαρή καλλιέργεια από τον σπλήνα, τους νεφρούς, το αίμα της καρδιάς. Η θεραπεία συχνά αποτυγχάνει. 14 1

15 ΚΟΛΙΒΑΚΙΛΛΩΣΗ (Colibacillosis) 2. Εντερική κολοβακτηριδίαση Είναι πιο συχνή. Εκδηλώνεται στις δύο πρώτες εβδομάδες της ζωής. Χαρακτηρίζεται από διάρροια. Όσο επιδεινώνεται η διάρροια, ο αμνός παρουσιάζει απίσχνανση και αφυδάτωση. Ο θάνατος επέρχεται σε 4-5 μέρες. Μερικά από τα ζώα που επιβιώνουν παρουσιάζουν χρόνια διάρροια. Στη νεκροψία το πτώμα είναι αφυδατωμένο και σε απίσχνανση. Το έντερο είναι γεμάτο υδαρές περιεχόμενο. Η θεραπεία στα πρώτα κρούσματα είναι επιτυχής, γρήγορα όμως αναπτύσσονται ανθεκτικά στελέχη της E. coli που παράγουν εντεροτοξίνη. 15 1

16 ΕΝΤΕΡΟΤΟΞΙΝΑΙΜΙΑ Είναι βακτηριακή λοίμωξη που προσβάλλει τα μηρυκαστικά και χαρακτηρίζεται από έντονο πολλαπλασιασμό εντός του εντέρου των διαφόρων τοξινικών τύπων του Clostridium perfringens με απόληξη την τοξιναιμία και βακτηριαιμία Ανάλογα με την ηλικία και την κλινική μορφή της νόσου, οι εντεροτοξιναιμίες των αιγών και των προβάτων διακρίνονται σε δύο ομάδες: 1. Εντεροτοξιναιμία αμνών και εριφίων. 2. Εντεροτοξιναιμία αιγών και προβάτων ηλικίας μεγαλύτερης από ένα μήνα. Το Clostridium perfringens παράγει πολύ ισχυρές εξωτοξίνες. 16 1

17 Παθογένεια ΕΝΤΕΡΟΤΟΞΙΝΑΙΜΙΑ Το Clostridium perfringens βρίσκεται στο εξωτερικό περιβάλλον και στο πεπτικό σύστημα (παχύ έντερο) των ζώων σαν μέλος της φυσιολογικής χλωρίδας του εντέρου. Όταν το βακτήριο πολλαπλασιάζεται γρήγορα και έντονα παράγει σε μεγάλη ποσότητα τις ισχυρές του τοξίνες. Ύστερα από τοπική δράση στο εντερικό επιθήλιο, περνούν στην κυκλοφορία του αίματος (τοξιναιμία), όπου καταστρέφουν το ενδοθήλιο των αγγείων και έπειτα εισδύουν σε όλα τα όργανα, στα κύτταρα των οποίων ασκούν τη βλαπτική τους δράση (γενική τοξίνωση). Η δράση των τοξινών στο εντερικό επιθήλιο έχει σαν αποτέλεσμα τη νέκρωσή του και την αύξηση της διαπερατότητάς του από τις τοξίνες και τα βακτήρια. Γι αυτό τη φάση της τοξιναιμίας ακολουθεί η φάση της βακτηριαιμίας. Οι τοξικοί παράγοντες που πρωταγωνιστούν στα παθολογικά φαινόμενα των εντεροτοξιναιμιών είναι οι α, β και ε. 17 1

18 ΕΝΤΕΡΟΤΟΞΙΝΑΙΜΙΑ Οι προδιαθέτοντες παράγοντες διακρίνονται σε ενδογενείς και εξωγενείς. Ενδογενείς είναι: 1. Η ηλικία του ζώου. 2. Το είδος του ζώου. 3. Η φυλή: Η θρεπτική κατάσταση. 18 1

19 ΕΝΤΕΡΟΤΟΞΙΝΑΙΜΙΑ Εξωγενείς παράγοντες είναι: 1. Οι κλιματολογικές συνθήκες. 2. Μεγάλη ποσότητα τροφής και κυρίως πλούσια σε υδατάνθρακες. 3. Ο απότομος υπερσιτισμός με πρωτεΐνες. 4. Στρεσικοί παράγοντες. 5. Αντιβιοτικά που χορηγούνται από το στόμα. 6. Διάφορες παρασιτώσεις. 7. Ενδοτοξίνη της Escherichia coli. 8. Τροφές έντονα μολυσμένες από το Cl. perfringens. 19 1

20 ΕΝΤΕΡΟΤΟΞΙΝΑΙΜΙΑ Εντεροτοξιναιμία νεαρών αμνών και εριφίων Προσβάλλει αμνούς και ερίφια ηλικίας κάτω των 14 ημερών. Κύρια αιτιολογία της νόσου αποτελεί το βακτήριο Cl. perfringens τύπος Β αλλά και οι τύποι A, D, C. Την πιο μεγάλη ευαισθησία παρουσιάζουν οι αμνοί και τα ερίφια κατά τις τρεις πρώτες μέρες της ζωής τους. Με το πέρασμα του χρόνου, ευαισθησία τους ελαττώνεται. Η ευαισθησία τους φαίνεται στο ότι σχετίζεται με ένα παράγοντα που βρίσκεται στο πρωτόγαλα και εξουδετερώνει τη θρυψίνη. Η θρυψίνη καταστρέφει τους τοξικούς παράγοντες Α και Β. Προδιαθέτοντες παράγοντες είναι η ηλικία, οι κακοί όροι υγιεινής και περιποίησης των ζώων και οι κακές καιρικές συνθήκες. 20 2

21 ΕΝΤΕΡΟΤΟΞΙΝΑΙΜΙΑ Συμπτωματολογία Η νόσος εμφανίζεται απότομα, 4-5 ώρες μετά την μόλυνση. Τα ζώα χάνουν τη ζωηρότητά τους, δεν θηλάζουν και έχουν άφθονη διάρροια με κόπρανα χρώματος υποκίτρινου ή μελανά και αιμορραγικά. Η θερμοκρασία τους ξεπερνά τους 40οC και ο θάνατος επέρχεται σύντομα. Χαρακτηριστική αλλοίωση είναι η αιμορραγική εντερίτιδα του λεπτού εντέρου που μερικές φορές συνοδεύεται από πολυάριθμα έλκη που περιβάλλονται από αιμορραγική ζώνη. Η νόσος μπορεί να διατηρηθεί μέσα στο ποίμνιο για πολλά χρόνια, δεν μεταδίδεται όμως εύκολα από το ένα κοπάδι στο άλλο. Προλαμβάνεται με χορήγηση πολυδύναμων εμβολίων στα ενήλικα θηλυκά κατά το τελευταίο διάστημα της εγκυμοσύνης. 21 2

22 ΕΝΤΕΡΟΤΟΞΙΝΑΙΜΙΑ Εντεροτοξιναιμία των προβάτων και των αιγών (Στρουμπάρα) Προσβάλλονται πρόβατα και αίγες ηλικίας μεγαλύτερης από ένα μήνα. Αίτιό της είναι το Cl. perfringens τύποι A, B, C, D. Συμπτωματολογία Ανάλογα με την ταχύτητα εξέλιξης της νόσου διακρίνουμε τις παρακάτω μορφές: 1. Υπεροξεία μορφή: Εμφανίζεται απότομα και εξελίσσεται πολύ γρήγορα προς τον θάνατο. Άλλες φορές η εξέλιξη είναι βραδύτερη, οπότε το ζώο παρουσιάζει ανορεξία, πεπτικές διαταραχές (δυσκοιλιότητα στην αρχή και μετά διάρροια), αναπνευστικές (δύσπνοια και ρινικό έκκριμα αφρώδες και αιμορραγικό), νευρικές (αταξία, βάδισμα μεθυσμένου, σπασμοί, τριγμός των δοντιών). Ο θάνατος επέρχεται σε 24 ώρες. 22 2

23 ΕΝΤΕΡΟΤΟΞΙΝΑΙΜΙΑ 2. Οξεία μορφή: Ένα ή περισσότερα ζώα παρουσιάζουν απότομα καταβολή και συμπτώματα πεπτικά: διάρροια δύσοσμη, αφρώδη και μερικές φορές αιμορραγική ή τα κόπρανα είναι μαλακά με βλέννες. Σε μερικές ώρες τα ζώα εμφανίζουν αναιμία που συνοδεύεται από ελαφρό ίκτερο και αιμοσφαιρινουρία. Ταυτόχρονα εμφανίζονται και νευρικά συμπτώματα. Το πτώμα αποσυντίθεται γρήγορα γι αυτό η νεκροψία πρέπει να γίνει έγκαιρα. κρούσματα εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα κατά τους ψυχρούς μήνες. 23 2

24 ΣΑΛΜΟΝΕΛΩΣΗ (Salmonellosis) Είναι νόσος όλων των ειδών των ζώων που οφείλεται σε διάφορα είδη σαλμονέλων και χαρακτηρίζεται κλινικά από τρεις μορφές: α) Τη σηψαιμική. β) Την οξεία. γ) Τη χρόνια εντερίτιδα. Η νόσος έχει παγκόσμια εξάπλωση και συνήθως εκδηλώνεται με τη σηψαιμική μορφή. Τα ενήλικα πρόβατα εμφανίζουν συνήθως την οξεία εντερίτιδα. Αιτιολογία Οι σαλμονέλες είναι βακτηρίδια μικρά Gram αρνητικά και κινητά εκτός από την S. gallinarum και την S. pullorum. 24 2

25 ΣΑΛΜΟΝΕΛΩΣΗ (Salmonellosis) Συμπτωματολογία Η συνήθης πύλη είναι το πεπτικό. Πηγή μόλυνσης είναι τα κόπρανα των ασθενών ζώων που μολύνουν το έδαφος, οι τροφές και το νερό. Μπορεί ακόμη πηγή μόλυνσης να είναι τα έμβρυα καθώς και οι εμβρυικοί υμένες. Ο μικροοργανισμός πολλαπλασιάζεται στο έντερο προκαλώντας εντερίτιδα. Μπορεί να ακολουθήσει εισβολή στο λεμφικό σύστημα και από κει στο αίμα, με αποτέλεσμα την σηψαιμία και την εντόπιση σε διάφορα όργανα: εγκέφαλο, μήνιγγες, έγκυο μήτρα, χοληδόχο κύστη, μεσεντέριους λεμφαδένες. Στις εντερικές μορφές εμφανίζεται εντερίτιδα διαφόρου βαθμού στο παχύ και λεπτό έντερο. Τα μεσεντέρια λεμφογάγγλια είναι διογκωμένα και αιμορραγικά, η χοληδόχος κύστη είναι οιδηματική, το ήπαρ έχει εστίες νέκρωσης και ο σπλήνας είναι διογκωμένος. 25 2

26 ΣΑΛΜΟΝΕΛΩΣΗ (Salmonellosis) Σχέση με τη δημόσια υγεία Όλα τα είδη σαλμονέλων είναι παθογόνα για τον άνθρωπο. Μερικά είδη όπως η S. typhimurium είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα. Η πιο σημαντική πηγή μόλυνσης του ανθρώπου είναι τα τρόφιμα που προέρχονται από ασθενή ζώα ή μικροβιοφορείς. Ο άνθρωπος μπορεί ακόμη να μολυνθεί από την επαφή με μολυσμένα ζώα. 26 2

27 ΣΑΛΜΟΝΕΛΩΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒAΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΙΓΩΝ Διακρίνουμε τρεις μορφές: α) την σηψαιμική, β) την εντερική γ) τις αποβολές. Σηψαιμική εντερική μορφή: Υπεύθυνες σαλμονέλες είναι η S. typhimurium και η S. dublin 27 2

28 ΣΑΛΜΟΝΕΛΩΣΗ (Salmonellosis) Σαλμονελική αποβολή: Παρατηρείται κυρίως στα πρόβατα και λιγότερο στις αίγες. Οφείλεται στην Salmonella abortus-ovis. Η μόλυνση γίνεται από το στόμα. Οι σαλμονέλες εγκαθίστανται στον πλακούντα και το έμβρυο. Ζώα που απέβαλλαν δεν αποβάλλουν για δεύτερη φορά, μπορεί όμως να είναι φορείς του μικροβίου. Όσον αφορά τα συμπτώματα, η σαλμονελική αποβολή χαρακτηρίζεται από αποβολές στους δύο τελευταίους μήνες της κυοφορίας και γέννηση θνησιγενών αμνών. 28 2

29 ΣΑΛΜΟΝΕΛΩΣΗ (Salmonellosis) Διάγνωση Η διάγνωση γίνεται με καλλιέργεια από το περιεχόμενο του στομάχου και από το ήπαρ των εμβρύων που αποβλήθηκαν. Για τη διάγνωση χρησιμοποιείται ακόμη και η οροσυγκόλληση (WIDAL). Η αιτιολογική διάγνωση στηρίζεται στην καλλιέργεια από κόπρανα ή ιστούς ασθενών ζώων (σπλήνας, ήπαρ). Για την ανεύρεση των φορέων γίνεται καλλιέργεια από τα κόπρανα ή την χοληδόχο κύστη και τα μεσεντέρια λεμφογάγγλια. 29 2

30 ΣΑΛΜΟΝΕΛΩΣΗ (Salmonellosis) Θεραπεία Στην θεραπεία χρησιμοποιούνται χημειοθεραπευτικά, όπως οι αμυλογλυκοσίδες και οι κινολόνες. Πρόληψη Η εκρίζωσή της από ένα στάβλο είναι δύσκολη, γιατί επιβιώνει για μακρύ χρονικό διάστημα στο περιβάλλον και απεκκρίνεται από μικροβιοφορείς. Η προφύλαξη επιχειρείται με μέτρα που αποβλέπουν στην μείωση του αριθμού των σαλμονελλών στο περιβάλλον, στην ανίχνευση και απομόνωση των φορέων και στην αποφυγή των παραγόντων που ευνοούν την κλινική εκτίμηση της νόσου. 30 3

31 ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ Είναι χρόνια λοιμώδης μεταδοτική νόσος των μηρυκαστικών, που χαρακτηρίζεται από σχηματισμό φυματίων σε διάφορα όργανα και ιστούς. Αιτιολογία Η φυματίωση οφείλεται στο βακτήριο Mycobacterium tuberculosis. Πύλες εισόδου του μικροοργανισμού είναι η αναπνευστική και πεπτική οδός. Σπανιότερα αναφέρεται η δερματική και η γεννητική. Είναι ακόμα δυνατή και η μόλυνση της μήτρας Το μικρόβιο παραλαμβάνεται από φαγοκύτταρα μέσα στα οποία και πολλαπλασιάζεται (αρχική εστία). Κατόπιν με την λέμφο μεταφέρεται στα επιχώρια λεμφογάγγλια τα οποία και προσβάλλονται. Οι αλλοιώσεις της αρχικής εστίας και του αντίστοιχου λεμφογάγγλιου αποτελούν το πρωτοπαθές σύμπλεγμα. 31 3

32 ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ Η διασπορά του βακίλου στο περιβάλλον γίνεται από: 1. Ανοικτά φυμάτια του πνεύμονα. Οι βάκιλοι απεκκρίνονται με το ρινικό έκκριμα και το σάλιο ή καταπίνονται και αποβάλλονται με τα κόπρανα. 2. Το μαστό όταν η λοίμωξη έχει επεκταθεί στον οργανισμό (αιματογενώς). 32 3

33 ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ Συμπτωματολογία Τα κλινικά συμπτώματα δεν είναι χαρακτηριστικά. Όταν η φυματίωση είναι σε εξέλιξη, τότε παρατηρούνται γενικά συμπτώματα (κατάπτωση, ανορεξία, αδυναμία, απίσχνανση, χαμηλός κυματοειδής πυρετός). Πνευμονική εντόπιση: Βήχας συνήθως ξερός. Εντόπιση στον μαστό (φυματιώδης μαστίτιδα): Έχει σημασία γιατί ο βάκιλος αποβάλλεται με το γάλα. Εντόπιση στο γεννητικό σύστημα: Προκαλεί στειρότητα. Οι πρωτογενείς αλλοιώσεις βρίσκονται συνήθως στον πνεύμονα και τα λεμφογάγγλιά του και οι δευτερογενείς σε άλλα όργανα και ιστούς. 33 3

34 ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ Η μόλυνση γίνεται αερογενώς ή έμμεσα με μολυσμένες τροφές και νερό. Οι αμνοί μπορεί ακόμα να μολυνθούν in utero ή από το πεπτικό σύστημα με μολυσμένο γάλα. Δεξαμενή του μυκοβακτηριδίου είναι τα μολυσμένα μικρά μηρυκαστικά. Αποβάλλουν το μικρόβιο με το ρινικό έκκριμα, σάλιο, κόπρανα, γάλα. Στο εξωτερικό περιβάλλον το μυκοβακτηρίδιο είναι ανθεκτικό, ιδίως στα ξηρά υλικά, μακριά από το ηλιακό φως. 34 3

35 ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ Σχέση με τη δημόσια υγεία Η φυματίωση των μικρών μηρυκαστικών (Mycoplasma spp) μπορεί να μεταδοθεί στον άνθρωπο με τους παρακάτω τρόπους: α. Με την άμεση επαφή με τα μολυσμένα ζώα. β. Έμμεσα με την κατανάλωση μολυσμένου γάλατος ή γαλακτοκομικών προϊόντων ή άλλων τροφίμων ζωικής προέλευσης. 35 3

36 ΑΝΘΡΑΚΑΣ Είναι οξεία εμπύρετη νόσος όλων των θηλαστικών που προκαλείται από τον Bacillus anthracis. Η τυπική της μορφή χαρακτηρίζεται από σηψαιμία που είναι θανατηφόρος. Η ευαισθησία των ζώων απέναντι στον άνθρακα ποικίλει ανάλογα με το είδος του ζώου. Κατά σειρά ευπάθειας προσβάλλονται πρώτα τα μηρυκαστικά. 36 3

37 ΑΝΘΡΑΚΑΣ Παθογένεια O Bacillus anthracis είναι βακτήριο Gram+, ελυτροφόρο και αερόβιο. Οι βλαστικές μορφές του όταν βρεθούν έξω από το σώμα του άρρωστου ζώου ή όταν διανοιχτεί ένα από τα πτώματα των ζώων, σχηματίζουν σπόρους που είναι ανθεκτικοί στη θέρμανση, στη χαμηλή θερμοκρασία, στα χημικά αντισηπτικά και στην παρατεταμένη ξήρανση. Στη φυσική νόσο, η πύλη εισόδου του μικροοργανισμού είναι συνήθως η πεπτική οδός. Σπανιότερα η είσοδος μπορεί να γίνει από το αναπνευστικό, από λύσεις συνέχειας του δέρματος ή ακόμη μηχανικά με αρθρόποδα. Οι σπόροι βλασταίνουν στο σημείο εισόδου (έντερο, φάρυγγας) και προστατεύονται από τη φαγοκυττάρωση και τη λύση εξαιτίας του ελύτρου που τους περιβάλλει. 37 3

38 ΑΝΘΡΑΚΑΣ Συμπτωματολογία Υπεροξεία μορφή: Χαρακτηρίζεται από απότομη έναρξη και σύντομη θανατηφόρο εξέλιξη. Μέσα σε λίγα λεπτά μπορεί να εμφανισθούν αστάθεια, δύσπνοια, τριγμοί των δοντιών, τρόμος, καταπληξία, σπασμοί και θάνατος. Οξεία μορφή: Παρατηρείται υψηλός πυρετός, αρχικά μία περίοδος διέγερσης που ακολουθείται από κατάπτωση, δύσπνοια, αστάθεια, αφρώδες αιματηρό έκκριμα από τους μυκτήρες και το στόμα, σπασμούς και θάνατος μέσα σε 1-3 ημέρες. 38 3

39 ΑΝΘΡΑΚΑΣ Το πτώμα δεν παρουσιάζει νεκρική ακαμψία και συχνά από τους μυκτήρες, το στόμα, τον πρωκτό ή τον κόλπο εκρέει σκοτεινόχρωμο υγρό. Οι αλλοιώσεις του πτώματος είναι αιμορραγικού χαρακτήρα. Το αίμα είναι άπηκτο και έχει σκούρο χρώμα (μαύρο). Στον υποδόριο ιστό, στους βλεννογόνους και στους ορογόνους παρατηρούνται οιδήματα, αιμορραγικές διηθήσεις και πετέχειες. Ο σπλήνας είναι έντονα διογκωμένος και το μέγεθός του γίνεται 4-8 φορές μεγαλύτερο από το φυσιολογικό. Κατά την τομή ο πολφός είναι λασπώδης, παχύρρευστος, μαύρος(άνθρακας). Το ήπαρ, οι νεφροί και οι λεμφαδένες είναι διογκωμένοι και συμφορημένοι. 39 3

40 ΑΝΘΡΑΚΑΣ Σημαντική πηγή μόλυνσης αποτελούν τα πτώματα, ιδιαίτερα όταν διανοίγουν, οπότε ένας πολύ μεγάλος αριθμός βακίλων μετατρέπονται σε σπόρους ανθεκτικούς. Οι σπόροι αντέχουν για πολύ καιρό στα διάφορα ζωικά προϊόντα (μαλλί, δέρματα, κρεατάλευρα, οστεάλευρα), αντικείμενα, ξηρό χόρτο, έδαφος. Η γεωγραφική κατανομή της νόσου εξαρτάται από παράγοντες που επιτρέπουν τη σπορογονία, τη βλάστηση και τον πολλαπλασιασμό του βακίλου στο έδαφος. Στις ενζωοτικές περιοχές η μετάδοση μπορεί να γίνει και με έντομα μηχανικά. Στις μη ενζωοτικές περιοχές πηγή μόλυνσης αποτελούν ζωοτροφές από μολυσμένα εδάφη, κρεατάλευρα και οστεάλευρα από μολυσμένα ζώα, απόβλητα βυρσοδεψείων και έκπλυσης μαλλιού. Ακόμα έχει παρατηρηθεί η μετάδοση με αρπακτικά πτηνά. 40 4

41 ΑΝΘΡΑΚΑΣ Σχέση με τη δημόσια υγεία Ο άνθρωπος μολύνεται από μολυσμένα ζώα ή από τα προϊόντα τους. Διακρίνουμε τις παρακάτω μορφές: α. Μόλυνση από το δέρμα (κακοήθης φλύκταινα). Γίνεται από λύσεις συνεχείας του δέρματος. Είναι νόσος επαγγελματική σε κτηνοτρόφους κτηνιάτρους, σφαγείς, εργάτες επεξεργασίας ζωικών προϊόντων (άρρωστα ζώα, πτώματα, απεκκρίσεις, δέρματα, μαλλί). β. Μόλυνση από εισπνοή σε εργάτες επεξεργασίας μαλλιού. γ. Μόλυνση από το στόμα όταν καταναλωθεί κρέας. δ. Μηνιγγίτιδα. 41 4

42 ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΠΟΔΟΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ Είναι μεταδοτική λοίμωξη του άκρου ποδιού των προβάτων και των αιγών που προκαλείται από την συνέργια προδιαθετόντων παραγόντων και βακτηρίων. 42 4

43 ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΠΟΔΟΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ Αιτιολογία Λοιμογόνοι παράγοντες είναι οι Fusobacterium (Sphaerophorus) necrophorus, αναερόβιο Gram+, νηματοφόρο βακτήριο που υπάρχει στο περιβάλλον όλων των ποιμνιοστασίων και το Bacteroides nodosus, αναερόβιο Gram+, ατρακτοειδές βακτήριο, που πολλαπλασιάζεται μόνο στις αλλοιώσεις και επιζεί για λίγες μέρες στο έδαφος. 43 4

44 ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΠΟΔΟΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ Παθογένεια Σημείο εισβολής είναι το δέρμα μεταξύ των δακτύλων, όταν η κεράτινη στοιβάδα δεν είναι ξηρή και άθικτη. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η διαβροχή από νερό ή ο μηχανικός ερεθισμός. Ο F. necrophorus εισβάλει επιφανειακά στην διαβρεγμένη επιδερμίδα και προκαλεί μεσοδακτύλια δερματίτιδα. Τότε επεμβαίνει ο Β. nodosus που παρουσιάζει κερατινολυτική δράση και εμφανίζεται η ποδοδερματίτιδα. Συμπτωματολογία Χωλότητα συνήθως σε περισσότερα από ένα άκρα. Η χηλή αποκολλείται. Η δυσοσμία είναι έντονη και η εξέλιξη χρόνια ενώ με την βελτίωση του καιρού τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν. 44 4

45 ΛΙΣΤΕΡΙΩΣΗ Είναι λοιμώδες νόσημα που προσβάλλει διάφορα είδη ζώων και εκδηλώνεται με εγκεφαλίτιδα, σηψαιμία και αποβολές. Στα ενήλικα μηρυκαστικά προκαλεί εγκεφαλίτιδα ή μηνιγγοεγκεφαλίτιδα. Στα νεότερα μηρυκαστικά ζώα προκαλεί σηψαιμία με εστιακή ηπατική νέκρωση. Σε όλα τα ευαίσθητα ζώα προκαλούνται αποβολές και περιγεννητικές λοιμώξεις. Αιτιολογία Listeria monocytogenes. Θύρα εισόδου του μικροβίου αποτελεί το πεπτικό σύστημα (φάρυγγας). Η εμφάνιση της νόσου σχετίζεται με την ύπαρξη προδιαθετόντων παραγόντων. Οι μικροοργανισμοί παρουσιάζουν τροπισμό και ορισμένους σίτους και ειδικότερα στον εγκέφαλο, έγκυο μήτρα, ήπαρ, σπλήνα. 45 4

46 ΛΙΣΤΕΡΙΩΣΗ Συμπτωματολογία Εγκεφαλίτιδα: τα πρώτα συμπτώματα είναι διαταραχή της γενικής κατάστασης του ζώου, αστάθειας στο βάδισμα, νευρικά συμπτώματα, αλλεπάλληλες κρίσεις υπερδιέγερσης και κατάπτωσης, κυκλικές κινήσεις, πτώση και κινήσεις ποδηλατιστή. Η νόσος καταλήγει σε παράλυση και θάνατο του ζώου. Αποβολές: παρατηρούνται στο τέλος της κυοφορίας. Σηψαιμία: παρατηρείται πυρετός, γενική κατάπτωση και θάνατος του ζώου. 46 4

47 ΛΙΣΤΕΡΙΩΣΗ Η λιστέρια έχει παγκόσμια εξάπλωση και απομονώνεται από τα κόπρανα, έκκριμα της μήτρας, το γάλα, το ρινικό έκκριμα και τα διάφορα είδη ζώων που είναι ασθενή ή είναι ασυμπτωματικοί φορείς. Όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες μπορεί να διατηρηθεί στο έδαφος για χρόνια, ακόμη και να πολλαπλασιαστεί. Σημασία για την επιζωοτιολογία της νόσου έχει η μόλυνση του ενσιρωμένου χόρτου. 47 4

48 ΛΕΠΤΟΣΠΕΙΡΩΣΗ (Leptospirosis) Είναι λοιμώδης νόσος όλων των ζώων και του ανθρώπου που οφείλεται στους ορότυπους του γένους Leptospira spp. Στον άνθρωπο προκαλεί τη νόσο του Weil. Αιτολογία - Παθογένεια Ο πιο συνηθισμένος τρόπος εισόδου του μικροοργανισμού είναι η κατάποση τροφής ή νερού μολυσμένου, με ούρα άρρωστου ζώου, ή με επαφή με μολυσμένα ούρα ή μπορεί ακόμα να γίνει από τον βλεννογόνο του κόλπου και από λύσεις συνεχείας του δέρματος. Μετά την οξεία λοίμωξη οι λεπτόσπειρες συχνά εντοπίζονται στους νεφρούς και αποβάλλονται σε μεγάλους αριθμούς με τα ούρα, για μήνες ή και για χρόνια. Οι λεπτόσπειρες επιβιώνουν στα επιφανειακά νερά και η λεπτοσπείρωση γενικά είναι νόσος υδατογενής. 48 4

49 ΛΕΠΤΟΣΠΕΙΡΩΣΗ (Leptospirosis) Συμπτωματολογία Συνήθως είναι νόσος ασυμπτωματική, μπορεί όμως να εμφανιστεί με ποικιλία συμπτωμάτων όπως πυρετό, ίκτερο, αιμοσφαιρινουρία, αποβολή και θάνατο. Σε έγκυα ζώα προκαλεί μητρίτιδες, αποβολές, πρόωρο τοκετό ή και απότομη πτώση της γαλακτοπαραγωγής, όπως και ίκτερο, αιμοσφαιρινουρία, νεφρίτιδα. Τα κλινικά συμπτώματα της λεπτοσπείρωσης μπορεί να είναι έντονα ή ήπια. Η λεπτοσπείρωση μπορεί να είναι και αφανής. Αν σε μία εκτροφή εισαχθούν ζώα που αποβάλλουν τον μικροοργανισμό, η λεπτοσπείρωση διασπείρεται γρήγορα και μπορεί να εμφανιστούν αποβολές στο μέσον ή στο τελευταίο τρίτο της κυοφορίας. Οι αποβολές δεν χαρακτηρίζονται από κατακράτηση πλακούντα ή διαταραχή της γονιμότητας και οι επόμενες κυοφορίες είναι συνήθως φυσιολογικές. 49 4

50 Πρόληψη Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Εισαγωγή, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας, Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου ΛΕΠΤΟΣΠΕΙΡΩΣΗ (Leptospirosis) Η νόσος είναι αυτοπεριοριζόμενη, αλλά ο έλεγχός της συχνά απαιτεί την απαλλαγή από τα τρωκτικά της περιοχής, ή την απομάκρυνση του κοπαδιού από επιφανειακά νερά, ταυτόχρονα με την ανοσοποίηση και την χημειοθεραπεία. Σχέση με την δημόσια υγεία Η λεπτοσπείρωση του ανθρώπου είναι σηψαιμική νόσος με ευρύ φάσμα κλινικών εκδηλώσεων και συμπτωμάτων. Δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η επώαση διαρκεί ημέρες. Τα συμπτώματα είναι πυρετός, κατάπτωση, ρίγη, πόνοι στις αρθρώσεις, προσβολή του πεπτικού, πονοκέφαλοι, οίδημα, συμφόρεση στους πνεύμονες. Στη συνέχεια εμφανίζεται ίκτερος, αιμορραγίες, αιμοσφαιρινουρία και μηνιγγίτιδα. Η πιθανότητα μόλυνσης στους ανθρώπους έχει άμεση σχέση με το επάγγελμα. 50 5

51 ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΑΓΑΛΑΞΙΑ ΤΩΝ ΑΙΓΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΒΑΤΩΝ Είναι λοιμώδης νόσος των αιγών και προβάτων, που χαρακτηρίζεται από φλεγμονώδεις εντοπίσεις στον μαστό, τις αρθρώσεις και τον οφθαλμό και οφείλεται στο Mycoplasma agalactiae. Η νόσος συναντάται κυρίως στην αίγα και σπανιότερα στο πρόβατο. Αιτιολογία Παθογένεια Οφείλεται στο βακτήριο Mycoplasma agalactiae. Η νόσος παίρνει μορφή ενζωοτική και καμιά φορά επιζωοτική. Διατηρείται στα ποίμνια με τους φορείς και μεταφέρεται με τα ζωοκομικά προϊόντα, τις ζωοτροφές, το γάλα, το μαλλί, την κοπριά και από τον άνθρωπο με τα παπούτσια και το γάλα, που χύνεται στα ρούχα των αμελκτών. Ο μικροοργανισμός εισέρχεται από το πεπτικό σύστημα με την τροφή και το νερό. Ακόμη η λοίμωξη είναι δυνατή δια της γαλακτοφόρου οδού και με τα επιφανειακά τραύματα. 51 5

52 ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΑΓΑΛΑΞΙΑ ΤΩΝ ΑΙΓΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΒΑΤΩΝ Συμπτωματολογία Η περίοδος επώασης είναι ημέρες. Οι εντοπίσεις στον μαστό μπορεί να συνυπάρχουν στο ίδιο ζώο, μπορεί όμως και όχι. Μαστική εντόπιση: Το γάλα είναι χρώματος υποκίτρινου, θρομβώδες, με γεύση αλμυρή ή πικρή. Ο μαστός στην αρχή μπορεί να είναι διογκωμένος, μετά όμως ατροφεί. Οφθαλμική εντόπιση: Εκδηλώνεται με κερατοεπιπεφυκίτιδα και μπορεί να καταλήξει σε απώλεια του οφθαλμού. 52 5

53 ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΑΓΑΛΑΞΙΑ ΤΩΝ ΑΙΓΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΒΑΤΩΝ Αρθρική εντόπιση: Εκδηλώνεται με δυσκαμψία και χωλότητα. Οι προσβεβλημένες αρθρώσεις είναι θερμές, επώδυνες και διογκωμένες. Η νόσος μπορεί να εμφανισθεί με οξεία ή με χρόνια μορφή. Οξεία μορφή: Πυρετός, καταβολή, οι παραπάνω εντοπίσει ς και θάνατος, ή εμφάνιση της χρόνιας μορφής. Χρόνια μορφή: Απώλεια βάρους, διακοπή γαλακτοπαραγωγής, χωλότητα, τύφλωση, αποβολές με κατάληξη τον θάνατο. Ο μικροοργανισμός απεκκρίνεται από τα ασθενή ζώα με το γάλα και κατά το οξύ στάδιο με τις εκκρίσεις και τις απεκκρίσεις. Η μετάδοση γίνεται άμεσα ή έμμεσα. Η αγαλαξία εμφανίζεται συνήθως την άνοιξη, την εποχή δηλαδή της μέγιστης γαλακτοπαραγωγής. 53 5

54 Αιτιολογία ΤΕΤΑΝΟΣ Προκαλείται από την τοξίνη (τετανοσπασμίνη) ενός αναερόβιου βακτηριδίου του Clostridium tetani. Πιο ευπαθή είναι τα μηρυκαστικά μετά από κουρά, τραυματισμό που φτάνει τους εν τω βάθει ιστούς ή ευνουχισμό. Ο άνθρωπος προσβάλλεται επίσης. Συμπτωματολογία Κλινικά ο τέτανος εκδηλώνεται με τονική σύσπαση (σπασμοί) των μυών του σκελετού με αποτέλεσμα να έχουμε τέντωμα του τραχήλου, ακαμψία της ράχης, ανύψωση της ουράς, κλείσιμο του στόματος και δυσκολία στην αναπνοή, ενώ οι μυκτήρες παραμένουν ανοιχτοί και δυσκίνητοι. Ο άνθρωπος και τα ζώα προσβάλλονται κυρίως με βαθειά τραύματα των άκρων ή με τραυματισμό με αιχμηρά αντικείμενα (καρφί). Χρησιμοποιούμε αντιτετανικό ορό που χορηγείται άμεσα και πριν την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων 54 5

55 ΒΡΟΥΚΕΛΛΩΣΗ (Brucellosis) Είναι λοιμώδης μεταδοτική νόσος που προσβάλλει κυρίως τα πρόβατα και της αίγες. Οφείλεται σε βακτήρια του γένους Brucella και χαρακτηρίζεται από αποβολή στα θηλυκά και κατά δεύτερο λόγω από προσβολή των γεννητικών αδένων στα άρρενα και στειρότητα στα δύο φύλλα. Η βρουκέλλωση προσβάλλει και άλλα είδη καθώς και τον άνθρωπο, προκαλώντας σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας

56 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Εισαγωγή, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας, Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου ΒΡΟΥΚΕΛΛΩΣΗ (Brucellosis) Κάθε είδος βρουκέλλας προσβάλλει κυρίως το φυσικό της ξενιστή και κατά δεύτερο λόγο τα άλλα είδη και τον άνθρωπο. Έτσι κατά σειρά ευπάθειας έχουμε: Βοοειδή: Br. abortus, Br. melitensis, Br. suis. Πρόβατα: Br. melίtensis, Br. ovis, Br. abortus. Αίγες: Br. melitensis, Br. abortus. Χοίροι: Br. suis, Br. abortus, Br. melitensis. Ιπποειδή: Br. abortus. Σκύλοι: Br. canis, Br. abortus, Br. melitensis. Άνθρωπος: Br. melitensis, Br. abortus, Br. suis. 56 5

57 Παθογένεια Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Εισαγωγή, Σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας, Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου ΒΡΟΥΚΕΛΛΩΣΗ (Brucellosis) Οι βρουκέλλες εισέρχονται στον οργανισμό κυρίως από το πεπτικό, ίσως και από το αναπνευστικό, αλλά και από λύσεις της συνέχειας του δέρματος και από άλλους βλεννογόνους, όπως ο επιπεφυκότας και ο βλεννογόνος του γεννητικού συστήματος. Μετά την είσοδό τους παραλαμβάνονται από μονοπύρηνα φαγοκύτταρα και πολυμορφοπύρηνα, μέσα στα οποία επιβιώνουν και πολλαπλασιάζονται. Με τα λεμφαγγεία μεταφέρονται στα επιχώρια λεμφογάγγλια και από εκεί φτάνουν στο αίμα. Η βακτηριαιμία είναι παροδική με ποικίλη διάρκεια και χωρίς συμπτώματα. Μετά το αρχικό στάδιο της βακτηριαιμίας, οι βρουκέλλες μπορούν να εγκατασταθούν σε διάφορα όργανα όπως σπλήνα, ήπαρ, νεφρούς, πνεύμονες, γεννητικά όργανα, μαστό ή και σε άλλα σημεία του σώματος. Η μήτρα που κυοφορεί είναι το όργανο εκλεκτικής εντόπισης των βρουκελλών, με αποτέλεσμα την πρόκληση πλακουντίτιδας και λοίμωξης του εμβρύου που οδηγεί σε αποβολή. 57 5

58 ΒΡΟΥΚΕΛΛΩΣΗ (Brucellosis) Πηγές μόλυνσης: Οι βρουκέλλες απεκκρίνονται με τα εκκρίματα του γεννητικού συστήματος (λόχεια, βλέννη, σπέρμα) και με το γάλα. Η διασπορά μπορεί ακόμα να γίνει με τα ούρα και τα κόπρανα. Στο περιβάλλον οι βρουκέλλες παρουσιάζουν μεγάλη ανθεκτικότητα διευκολύνοντας τόσο την άμεση όσο και την έμμεση μετάδοση της νόσου. Η βρουκέλλωση εμφανίζεται σε μία εκτροφή ύστερα από εισαγωγή μολυσμένου ζώου. Τα υγιή μολύνονται κατά την αποβολή ή κατά τον τοκετό και στην περίοδο της γαλακτοπαραγωγής. Αντιμετωπίζεται με εμβολιακό πρόγραμμα (ενστάλαξη στον οφθαλμό ζώων αντικατάστασης έως 6 μηνών). Δεν εμβολιάζουμε γαλακτοπαραγωγά ζώα και αρσενικά). 58 5

59 ΒΡΟΥΚΕΛΛΩΣΗ (Brucellosis) Σχέση με την δημόσια υγεία Η πιο παθογόνος βρουκέλλα για τον άνθρωπο είναι η Br. melitensis. Πηγή μόλυνσης για τον άνθρωπο είναι τα μολυσμένα ζώα. Η μετάδοση μπορεί να γίνει άμεσα ή έμμεσα. Άμεσα επιτυγχάνεται με επαφή κατά την άμελξη, τους εμβολιασμούς, τον τοκετό ή την σφαγή και επεξεργασία προϊόντων μολυσμένων ζώων. Έμμεσα η μόλυνση γίνεται κυρίως με την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, ιδίως γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων που δεν υπέστησαν την κατάλληλη επεξεργασία (παστερίωση - ωρίμανση). 59 5

60 ΒΡΟΥΚΕΛΛΩΣΗ (Brucellosis) Τα συμπτώματα της νόσου είναι ποικίλα, ελάχιστα τυπικά και μπορεί ν αρχίσουν απότομα ή να είναι αφανή. Στις οξείες μορφές παρατηρείται κατάπτωση και εξασθένηση, υψηλός πυρετός, ρίγη και άφθονες νυχτερινές εφιδρώσεις. Ακόμη μπορεί να παρατηρηθούν κεφαλαλγία, αρθριτικοί πόνοι, εντερικές διαταραχές, απίσχνανση, ορχίτιδα. Η διάγνωση στηρίζεται στην ορολογική εξέταση (βραδεία οροσυγκόλληση, σύνδεση συμπληρώματος). Η θεραπεία γίνεται με αντιβιοτικά και είναι μακροχρόνια. Η πρόληψη της βρουκέλλωσης στον άνθρωπο βασίζεται κυρίως στα υγειονομικά μέτρα που αποβλέπουν στην αποφυγή της έμμεσης μετάδοσης του μικροοργανισμού στον άνθρωπο. 60 6

61 6 Βιβλιογραφία 1. J. C. Hindson and Agnes C. Winter (1996). Outline of clinical diagnosis in sheep. 2nd ed.blackwell Science. 2. James R. Gillespie (2000), Modern livestock and poultry production, 6th ed., ed. Delmar and Thomson Learning. 3. Γ. Χ. Φθενάκης. (1993), Φυσιοπαθολογία του μαστικού αδένα των προβατίνων. Αγροτικές εκδόσεις. 4. Acha, PW and Szyfres, B (1997), Zoonoses and Communicable Diseases Common to Man and Animals, 3rd ed., Panamerican Heath Organization. 5. Kurstak, E and Kurstak C (1991), Comparative Diagnosis of Viral Diseases. ed. Academic Press, New York, USA. 6. K. A. Linklater, M. C. Smith (1993), Color Atlas of diseases and disorders of the sheep and goat. Wolfe Publishing. 7. Eddie Straiton (1992). Sheep ailments, 6th ed., Farming Press. 8. Tony Hart and Paul shears (1996), Color Atlas of medical microbiology. Mosby Pub. 9. Meat International

62 Βιβλιογραφία 10. The Veterinary Record (Journal of the British Veterinary Association). 11. In practice (Journal of the British Veterinary Association). 12. C. D. Buergelt (1997).Reproductive pathology of Domestic animals. Mosby Pub. 13. J. Matthews (1999). Diseases of the goat. 2nd edition. Blackwell Publishing. 14. W. B. Martin and I. D. Aitken. (2002). Diseases of the sheep. 3rd edition Moredun Institute, Blackwell Science. 15. A. Tζώρα (2002) Μικροβιολογία των ζώων, Έκδοση Τ.Ε.Ι. Ηπείρου. 16. Γ. Σκούφος (2002). Λοιμώδη νοσήματα και Υγιεινή των ζώων, Έκδοση Τ.Ε.Ι. Ηπείρου. 62 6

63 63 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη Δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

64 64 Σημείωμα Αναφοράς Σκούφος Ιωάννης. Λοιμώδη Νοσήματα- Υγιεινή Αγροτικών Ζώων. Τεχνολογικό Ίδρυμα Ηπείρου. Διαθέσιμο από:

65 6 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές [1] ή μεταγενέστερη. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, Διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. [1]

66 6 Τέλος Ενότητας Επεξεργασία: Πρόδρομος Σακάλογλου Άρτα, 2015

67 6 Τέλος Ενότητας ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΒΑΚΤΗΡΙΑ

ΣΑΛΜΟΝΕΛΛΩΣΗ Ασθένεια που προκαλείται από τα είδη του γένους Salmonella,, Salmonella Προσβάλλει όλα τα ζωικά είδη και Χαρακτηρίζεται από ένα ή συνδυασμό από τα ακόλουθα τρία συμπτώματα: σηψαιμία,, οξεία

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 12 : ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΡΩΤΟΖΩΑ ΚΑΙ ΡΙΚΕΤΣΙΕΣ Ιωάννης Σκούφος 2 Ανοιχτά

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 16: ΜΥΚΗΤΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΤΗΝΩΝ ΚΑΙ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΣΕ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Ιωάννης

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή. Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή. Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Ιωάννης Σκούφος Αγροτικών Ζώων Ενότητα 3 : ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΛΟΙΜΩΔΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ. Συνήθης ηλικία ζώων που εκδηλώνουν τη νόσο. 2-5 εβδομάδων

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΛΟΙΜΩΔΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ. Συνήθης ηλικία ζώων που εκδηλώνουν τη νόσο. 2-5 εβδομάδων ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΛΟΙΜΩΔΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ Αίτιο Clostridium perfringens τύπος Α Νεκρωτική εντερίτιδα των πτηνών Πτηνά κρεοπαραγωγής 2-5 εβδομάδων Διάρροια των χοιριδίων Χοιρίδια 20-30 ημερών

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 4 : ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΒΙΟΑΝΘΕΚΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Ιωάννης Σκούφος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

Γενικά για τις μυκοπλασμώσεις

Γενικά για τις μυκοπλασμώσεις Μυκοπλάσμωση 1 Γενικά για τις μυκοπλασμώσεις Τα είδη του γένους Mycoplasma, χαρακτηρίζονται από μεγάλη ποικιλομορφία επειδή δεν φέρουν κυτταρικό τοίχωμα. Δεν είναι εύκολο να αναδειχθούν. Καλλιεργείται

Διαβάστε περισσότερα

Έκταση και σημασία. Νότια Ευρώπη, Ασία, Αφρική Συχνή στην Ελλάδα Σημαντικές οικονομικές απώλειες Νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης

Έκταση και σημασία. Νότια Ευρώπη, Ασία, Αφρική Συχνή στην Ελλάδα Σημαντικές οικονομικές απώλειες Νόσημα υποχρεωτικής δήλωσης ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΑΓΑΛΑΞΙΑ Λοιμώδης νόσος των προβάτων και των αιγών, που χαρακτηρίζεται από φλεγμονώδεις εντοπίσεις στο μαστό, στις αρθρώσεις και στους οφθαλμούς Έκταση και σημασία Νότια Ευρώπη, Ασία, Αφρική Συχνή

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 1 : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΛΟΙΜΩΔΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΥΓΙΕΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΖΩΩΝ Ιωάννης Σκούφος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΣΤΕΡΙΩΣΗ (LISTERIOSIS, CIRCLING DISEASE)

ΛΙΣΤΕΡΙΩΣΗ (LISTERIOSIS, CIRCLING DISEASE) econteplusproject Organic.Edunet ΛΙΣΤΕΡΙΩΣΗ (LISTERIOSIS, CIRCLING DISEASE) ρ. Ευτυχία Ξυλούρη Φραγκιαδάκη Κτηνίατρος Υγιεινολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής Αγρ. Ζώων, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 10 : ΕΥΖΩΙΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Ιωάννης Σκούφος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

Η εκτροφή προβάτων στη νήσο: αξιόλογη οικονοµική δραστηριότητα δυνατότητες ανάπτυξης

Η εκτροφή προβάτων στη νήσο: αξιόλογη οικονοµική δραστηριότητα δυνατότητες ανάπτυξης Στον Νοµό Λέσβου εκτρέφονται: 7000 βοοειδή 350000 πρόβατα 38000 αίγες 3000 ιπποειδή 350000 ορνιθοειδή 600 κεφαλές χοιρινών σε περίπου 5000 εκµεταλλεύσεις Το Λεσβιακό πρόβατο: χαρισµατικό προσαρµοσµένο

Διαβάστε περισσότερα

Κλωστριδιακές εντεροτοξιναιμίες 1 Τοξι Τοξι--λοιμώξεις των μηρυκαστικών και του χοίρου που προκαλούνται από τον έντονο πολλαπλασιασμό στο έντερο των διαφόρων τοξινικών τύπων του Clostridium perfringens

Διαβάστε περισσότερα

ΨΕΥ ΟΛΥΣΣΑ (AUJESZKY DISEASE)

ΨΕΥ ΟΛΥΣΣΑ (AUJESZKY DISEASE) econteplusproject Organic.Edunet ΨΕΥ ΟΛΥΣΣΑ (AUJESZKY DISEASE) Δρ. Ευτυχία Ξυλούρη Φραγκιαδάκη Κτηνίατρος Υγιεινολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής Αγρ. Ζώων, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΩΝ. Νεκτάριος Δ. Γιαδίνης Λέκτορας

ΑΠΟΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΩΝ. Νεκτάριος Δ. Γιαδίνης Λέκτορας ΑΠΟΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΩΝ Νεκτάριος Δ. Γιαδίνης Λέκτορας Έκταση και σημασία > 2 % αρχίζει να θεωρείται πρόβλημα > 5 % αποτελεί μεγάλο πρόβλημα (αύξηση κόστους παραγωγής λόγω απώλειας αμνοεριφίων)

Διαβάστε περισσότερα

Μικροοργανισμοί. Οι μικροοργανισμοί διακρίνονται σε: Μύκητες Πρωτόζωα Βακτήρια Ιούς

Μικροοργανισμοί. Οι μικροοργανισμοί διακρίνονται σε: Μύκητες Πρωτόζωα Βακτήρια Ιούς Μικροοργανισμοί Οι μικροοργανισμοί διακρίνονται σε: Μύκητες Πρωτόζωα Βακτήρια Ιούς Παθογόνοι μικροοργανισμοί Παθογόνοι μικροοργανισμοί ονομάζονται οι μικροοργανισμοί που χρησιμοποιούν τον άνθρωπο ως ξενιστή

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 13 : ΙΟΓΕΝΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ ΣΕ PRIONS Ιωάννης Σκούφος

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΜΕΤΑ ΟΣΗ - ΠΡΟΛΗΨΗ

ΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΜΕΤΑ ΟΣΗ - ΠΡΟΛΗΨΗ ΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΜΕΤΑ ΟΣΗ - ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΝΘΡΑΚΑΣ Παθογόνος παράγοντας (Bacillus anthracis): Βακτήριο µε εξαιρετικά ανθεκτικούς σπόρους (θερµότητα, απολυµαντικά, αποξήρανση). Οι σπόροι σχηµατίζονται µόνο όταν οι

Διαβάστε περισσότερα

να ταράξουν την λειτουργία των ιστών και των οργάνων του; α. τη θέση τους στο ανθρώπινο σώμα β. την γενικευμένη ή εξειδικευμένη δράση

να ταράξουν την λειτουργία των ιστών και των οργάνων του; α. τη θέση τους στο ανθρώπινο σώμα β. την γενικευμένη ή εξειδικευμένη δράση Ερωτήσεις κατανόησης της θεωρίας του 1 ο κεφαλαίου (συνέχεια) 1. Από τι εξαρτάται η επιβίωση του ανθρώπου και ποιοι εξωτερικοί παράγοντες θα μπορούσαν να ταράξουν την λειτουργία των ιστών και των οργάνων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΟΕΓΚΕΦΑΛΟΜΥΕΛΙΤΙ Α ΧΟΙΡΟΥ (ΕΝΖΩΟΤΙΚΗ ΜΗΝΙΓΓΟΕΓΚΕΦΑΛΟΜΥΕΛΙΤΙ Α ΧΟΙΡΟΥ) (TESCHEN DISEASE, TALFAN DISEASE)

ΠΟΛΙΟΕΓΚΕΦΑΛΟΜΥΕΛΙΤΙ Α ΧΟΙΡΟΥ (ΕΝΖΩΟΤΙΚΗ ΜΗΝΙΓΓΟΕΓΚΕΦΑΛΟΜΥΕΛΙΤΙ Α ΧΟΙΡΟΥ) (TESCHEN DISEASE, TALFAN DISEASE) econteplusproject Organic.Edunet ΠΟΛΙΟΕΓΚΕΦΑΛΟΜΥΕΛΙΤΙ Α ΧΟΙΡΟΥ (ΕΝΖΩΟΤΙΚΗ ΜΗΝΙΓΓΟΕΓΚΕΦΑΛΟΜΥΕΛΙΤΙ Α ΧΟΙΡΟΥ) (TESCHEN DISEASE, TALFAN DISEASE) Δρ. Ευτυχία Ξυλούρη Φραγκιαδάκη Κτηνίατρος Υγιεινολόγος, Αναπλ.

Διαβάστε περισσότερα

4. ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ

4. ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ 4.1 Ομοιόσταση 4.2 Ασθένειες 4. ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ 4.3 Αμυντικοί μηχανισμοί του ανθρώπινου οργανισμού 4.4 Τρόποι ζωής και ασθένειες Μάρθα Καρβουνίδου ΠΕ1404

Διαβάστε περισσότερα

Η λιστέρια έχει απομονωθεί από 42 είδη κατοικίδιων και άγριων θηλαστικών και από 22 είδη πουλιών, καθώς και από ψάρια, καρκινοειδή και έντομα.

Η λιστέρια έχει απομονωθεί από 42 είδη κατοικίδιων και άγριων θηλαστικών και από 22 είδη πουλιών, καθώς και από ψάρια, καρκινοειδή και έντομα. ΛΙΣΤΕΡΙΩΣΗ ΤΡΟΦΟΓΕΝΈΣ ΝΟΣΗΜΑ, ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ ΗΛΩΣΗΣ Η λιστέρια είναι ένα gram-θετικό αερόβιο βακτήριο που ανήκει στην οικογένεια των Listeriaceae και είναι ευρέως διαδεδομένο στη φύση. Ανευρίσκεται στο έδαφος,

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 6 : ΛΟΙΜΩΔΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΠΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΝ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ (ΜΕΡΟΣ 1 ο ) Ιωάννης Σκούφος

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ/ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΧΛΑΜΥΔΙΑ Αιτία : βακτήρια Πρόληψη : Η χρήση προφυλακτικού Μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ/ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΧΛΑΜΥΔΙΑ Αιτία : βακτήρια Πρόληψη : Η χρήση προφυλακτικού Μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ/ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΧΛΑΜΥΔΙΑ Αιτία : βακτήρια Πρόληψη : Η χρήση προφυλακτικού Μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης Αυξημένες εκκρίσεις από τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΟΛΥΝΣΗ : Η είσοδος ενός παθογόνου μικροοργανισμού στον οργανισμό του ανθρώπου. ΛΟΙΜΩΞΗ : Η εγκατάσταση και ο πολλαπλασιασμός του παθογόνου μικροοργανισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ Με βάση τη θέση στο ανθρώπινο σώμα Με βάση την ιδιότητα για γενικευμένη ή εξειδικευμένη δράση Εξωτερικοί εσωτερικοί μη ειδικοί μηχανισμοί ειδικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Ενότητα 12: ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΙI Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με

Διαβάστε περισσότερα

περιβάλλον Ο βάκιλος ( βλαστική μορφή) είναι ευαίσθητος Οι σπόροι είναι ανθεκτικοί.

περιβάλλον Ο βάκιλος ( βλαστική μορφή) είναι ευαίσθητος Οι σπόροι είναι ανθεκτικοί. Μορφολογία GRAM θετικός Βάκιλος. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΕΙΔΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ & ΛΟΙΜΩΔΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΓΕΝΟΣ CLOSTRIDIUM ( κλωστρίδια) Φυσιολογική Ανθεκτικότητα στο Παθογόνος Μεταβολισμός

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Πανελληνίων Βιολογίας Γ.Π Άµυνα - Ανοσία

Θέµατα Πανελληνίων Βιολογίας Γ.Π Άµυνα - Ανοσία 2012 Α2. Τα φαγοκύτταρα παράγονται α. στο νωτιαίο µυελό β. στο θύµο αδένα γ. στους λεµφαδένες δ. στον ερυθρό µυελό των οστών. Α3. Το συµπλήρωµα και η προπερδίνη συµβάλλουν στην καταπολέµηση α. των ιών

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 7 : Λάρυγγας (Μέρος Α ) Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική εξέταση. Πλήρης κλινική εξέταση Πολλά περιστατικά δεν είναι νευρολογικά

Κλινική εξέταση. Πλήρης κλινική εξέταση Πολλά περιστατικά δεν είναι νευρολογικά ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΝΕΥΡΙΚΟΥ Έκταση και σημασία Στα μικρά μηρυκαστικά πολύ συχνές Για 2005 το 50 % στην κλινική Ιάσιμες και μη ιάσιμες Χρόνιες εγκεφαλoπάθειες - εγκεφαλίτιδες Ζωοανθρωπονόσοι Ιστορικό α) Είδος, ηλικία,

Διαβάστε περισσότερα

ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΒΡΟΓΧΙΤΙΔΑ (INFECTIOUS BRONCHITIS)

ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΒΡΟΓΧΙΤΙΔΑ (INFECTIOUS BRONCHITIS) econteplusproject Organic.Edunet ΛΟΙΜΩΔΗΣ ΒΡΟΓΧΙΤΙΔΑ (INFECTIOUS BRONCHITIS) Δρ. Ευτυχία Ξυλούρη Φραγκιαδάκη Κτηνίατρος Υγιεινολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής Αγρ. Ζώων, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που τις περισσότερες φορές δηλώνουν κάποια σοβαρή νόσο.

Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που τις περισσότερες φορές δηλώνουν κάποια σοβαρή νόσο. Υπάρχουν κάποια συμπτώματα που τις περισσότερες φορές δηλώνουν κάποια σοβαρή νόσο. Τα συμπτώματα αυτά δεν πρέπει ποτέ να τα αγνοούμε γιατί η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της νόσου μπορεί να σώσει

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο Ενότητα 8: Μικροβιολογική Ανάλυση Νερού, 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Ευστάθιος Ζ. Πανάγου Πασχαλίτσα Τρυφινοπούλου Αναστάσιος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ /ΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΓΕΩΤΕ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ /ΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΓΕΩΤΕ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ /ΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΓΕΩΤΕ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΣΑΛΜΟΝΕΛΑ ΕΝΑ ΜΙΚΡΟΒΙΟ ΜΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΨΕΥΔΟΠΑΝΩΛΗ (NEWCASTLE DISEASE)

ΨΕΥΔΟΠΑΝΩΛΗ (NEWCASTLE DISEASE) econteplusproject Organic.Edunet ΨΕΥΔΟΠΑΝΩΛΗ (NEWCASTLE DISEASE) Δρ. Ευτυχία Ξυλούρη Φραγκιαδάκη Κτηνίατρος Υγιεινολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής Αγρ. Ζώων, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ - ΧΛΑΜΥΔΙΑ - ΜΥΚΟΠΛΑΣΜΑ - ΕΡΠΗΣ - ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ - ΣΥΦΙΛΗ - HIV - ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ - ΧΛΑΜΥΔΙΑ - ΜΥΚΟΠΛΑΣΜΑ - ΕΡΠΗΣ - ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ - ΣΥΦΙΛΗ - HIV - ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ - ΧΛΑΜΥΔΙΑ - ΜΥΚΟΠΛΑΣΜΑ - ΕΡΠΗΣ - ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ - ΣΥΦΙΛΗ - HIV - ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ή σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες ή αφροδίσια νοσήματα ονομάζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΟΥΣ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΟΥΣ ΟΝΟΜΑ:ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΕΠΙΘΕΤΟ:ΠΡΙΦΤΗ ΤΑΞΗ:Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΜΗΜΑ: 4 ΗΜ/ΝΙΑ: 11/10/2013 ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΘΟΓΟΝΟΥΣ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ Ένας μικροοργανισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΟΣ MAREK (MAREK s DISEASE)

ΝΟΣΟΣ MAREK (MAREK s DISEASE) econteplusproject Organic.Edunet ΝΟΣΟΣ MAREK (MAREK s DISEASE) Δρ. Ευτυχία Ξυλούρη Φραγκιαδάκη Κτηνίατρος Υγιεινολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής Αγρ. Ζώων, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών,

Διαβάστε περισσότερα

εξουαλικώς t μεταδιδόμενα

εξουαλικώς t μεταδιδόμενα ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΖΩΗ M i / τεχνολογικά χρονικά εξουαλικώς t μεταδιδόμενα της Ε. Βαβουράκη* Τι είναι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα; Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) είναι ασθένειες που μεταδίδονται

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 6 : Στοματική κοιλότητα - Φάρυγγας (Μέρος Β ) Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Η πρώτη γραπτή αναφορά στο φαινόμενο της ανοσίας μπορεί να αναζητηθεί στον Θουκυδίδη, τον μεγάλο ιστορικό του Πελοποννησιακού Πολέμου Ανάπτυξη και επιβίωση o

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 2 : Περιγραφή του ωτός Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 1: Εισαγωγή στη Μικροβιολογία Τροφίμων, 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου. Χοιροτροφία. Ενότητα 3η: Αναπαραγωγή-γενετική βελτίωση χοίρων - Β μέρος Σκούφος Ιωάννης

Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου. Χοιροτροφία. Ενότητα 3η: Αναπαραγωγή-γενετική βελτίωση χοίρων - Β μέρος Σκούφος Ιωάννης Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Χοιροτροφία Ενότητα 3η: Αναπαραγωγή-γενετική βελτίωση χοίρων - Β μέρος Σκούφος Ιωάννης Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 10 : Φυσιολογία φωνής (Μέρος Β ) Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 9 : Φυσιολογία φωνής (Μέρος Α ) Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου

Διαβάστε περισσότερα

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές Ενότητα 16: Ασκήσεις Πράξης Ζακοπούλου Βικτωρία 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα Λογοθεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 14: ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΤΗΝΩΝ Ιωάννης Σκούφος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 1 : Ακουστική οδός Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα Λογοθεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

Εμβόλιο Τετάνου-Διφθερίτιδας-Κοκκύτη (Td/Tdap)

Εμβόλιο Τετάνου-Διφθερίτιδας-Κοκκύτη (Td/Tdap) Εμβόλιο Τετάνου-Διφθερίτιδας-Κοκκύτη (Td/Tdap) ΤΙ ΧΡΕΙAΖΕΤΑΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ Είστε σίγουροι ότι είστε προστατευμένοι από τον τέτανο, τη διφθερίτιδα και τον κοκκύτη; ΕΝΗΜΕΡΩΣΟΥ! ΕΜΒΟΛΙΑΣΟΥ! ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΟΥ! ΕΜΒΟΛΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

BRUCELLA. Μελιταιος πυρετός. Γένος με 6 είδη. 4 παθογόνα Bρουκέλλωση. Β. melitensis. B. abortus. B. suis. B. canis

BRUCELLA. Μελιταιος πυρετός. Γένος με 6 είδη. 4 παθογόνα Bρουκέλλωση. Β. melitensis. B. abortus. B. suis. B. canis BRUCELLA Μελιταιος πυρετός Γένος με 6 είδη 4 παθογόνα Bρουκέλλωση Β. melitensis B. abortus B. suis B. canis BRUCELLA Gram -αρνητικό κοκκοβακτηρίδιο Αναπτύσσονται βραδέως (>1 εβδομάδα) Αυστηρά αερόβια Β.

Διαβάστε περισσότερα

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Διπλ. Ναυπηγός Μηχανολόγος Μηχανικός M.Sc. Διασφάλιση

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 5 : Στοματική κοιλότητα Φάρυγγας (Μέρος Α ) Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα

Διαβάστε περισσότερα

Διερεύνηση μιας υδατογενούς ή τροφικής επιδημικής έκρηξης

Διερεύνηση μιας υδατογενούς ή τροφικής επιδημικής έκρηξης Watermicro Πρόγραμμα Κατάρτισης Εξ αποστάσεως (Distance learning course) Διερεύνηση μιας υδατογενούς ή τροφικής επιδημικής έκρηξης Τάνια Αρβανιτίδου-Βαγιωνά Καθηγήτρια, ΑΠΘ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΛΙΣΤΕΡΙΩΣΗ : ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΜΑΪΟΣ 2007 Τι είναι η Λιστερίωση; Η Λιστερίωση είναι µια σοβαρή λοίµωξη (ζωονόσος), η οποία προκαλείται από

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) /... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. της

ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) /... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. της ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 3.12.2018 C(2018) 7920 final ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) /... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 3.12.2018 για την εφαρμογή ορισμένων κανόνων πρόληψης και ελέγχου νόσων σε κατηγορίες καταγεγραμμένων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ Τι είναι η Γονόρροια; Η γονόρροια είναι ένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο λοιμώδεςνόσημα (ΣΜΝ). Η γονόρροια προσβάλλει συνήθως τα γεννητικά όργανα, αλλά μπορεί να εκδηλωθεί και

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 2: Θεωρία των Εμποδίων Γενικές Αρχές, 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 15: Αντιμικροβιακή Δράση Οργανικών Οξέων, 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Εκκλησιαστικό Δίκαιο. Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ.

Εκκλησιαστικό Δίκαιο. Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ Δ/ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΖΩΩΝ ΤΜΗΜΑ ΖΩΟΑΝΘΡΩΠΟΝΟΣΩΝ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ Δ/ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΖΩΩΝ ΤΜΗΜΑ ΖΩΟΑΝΘΡΩΠΟΝΟΣΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ Δ/ΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΖΩΩΝ ΤΜΗΜΑ ΖΩΟΑΝΘΡΩΠΟΝΟΣΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΛΥΣΣΑ Η Λύσσα επέστρεψε στην Ελλάδα μετά από 25 χρόνια Ακόμα και

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΗΛΗ Α Αντιβιοτικό Αντισώματα ιντερφερόνες Τ- Τ- (αντιγόνα) κυτταροτοξικά βοηθητικά Τοξίνες Vibrio cholera

ΣΤΗΛΗ Α Αντιβιοτικό Αντισώματα ιντερφερόνες Τ- Τ- (αντιγόνα) κυτταροτοξικά βοηθητικά Τοξίνες Vibrio cholera Α1. 1. β Βιολογία ΘΕΜΑ Α γενιικής παιιδείίας 2. γ 3. γ 4. γ 5. δ Α2. ΣΤΗΛΗ Α Αντιβιοτικό Αντισώματα ιντερφερόνες Τ- Τ- (αντιγόνα) κυτταροτοξικά βοηθητικά Τοξίνες Vibrio cholera Ηπατίτιδα C + Candida albicans

Διαβάστε περισσότερα

«ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ. Μαρία Μαλιδάκη, Χαράλαμπος Ν. Βερβερίδης Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

«ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ. Μαρία Μαλιδάκη, Χαράλαμπος Ν. Βερβερίδης Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης «ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ Μαρία Μαλιδάκη, Χαράλαμπος Ν. Βερβερίδης Κτηνιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης «ΜΑΙΕΥΤΙΚΑ» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΗ ΘΗΛΥΚΗ ΓΑΤΑ Ο ωοθηκικός κύκλος και

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟΙΧΕΙΑ ΠΑΙΔΙΑΣΡΙΚΗ ΕΜΒΟΛΙΑ

ΣΟΙΧΕΙΑ ΠΑΙΔΙΑΣΡΙΚΗ ΕΜΒΟΛΙΑ ΕΜΒΟΛΙΑ Σα εμβόλια είναι ένα άλλο πολύ σημαντικό θέμα που αφορά άμεσα την υγεία του παιδιού. Σα τελευταία χρόνια έχουν συμβάλει τα μέγιστα για την βελτίωση της υγείας και την αποφυγή πολλών ασθενειών των

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητική Λογιστική

Διοικητική Λογιστική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διοικητική Λογιστική Ενότητα 10: Προσφορά και κόστος Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ. Οι μικροοργανισμοί μπορούν να θεωρηθούν αναπόσπαστο τμήμα τόσο της ιστορίας της Γης όσο και της ανθρώπινης εμπειρίας

ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ. Οι μικροοργανισμοί μπορούν να θεωρηθούν αναπόσπαστο τμήμα τόσο της ιστορίας της Γης όσο και της ανθρώπινης εμπειρίας ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι μικροοργανισμοί μπορούν να θεωρηθούν αναπόσπαστο τμήμα τόσο της ιστορίας της Γης όσο και της ανθρώπινης εμπειρίας Μικροοργανισμοί o Μικροοργανισμοί ή μικρόβια καλούνται οι οργανισμοί

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία

Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία Ενότητα 13 : Γεωργία Ακριβείας, η Γεωργία του Μέλλοντος Επισκόπηση Μαθήματος Μελετίου Γεράσιμος 1

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 5 η Άσκηση Συγχώνευση & απαρίθμηση Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upatras.gr Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ

Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Μικροβιολογία Τροφίμων ΙΙΙ Ενότητα 5: Κρέμα Βούτυρο Παγωτό (3/3), 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Καμιναρίδης Στέλιος, Καθηγητής Ακτύπης Αναστάσιος, Λέκτορας Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: Το τρυπανόσωμα προκαλεί α. δυσεντερία β. ελονοσία γ. ασθένεια του ύπνου δ. χολέρα Τα ενδοσπόρια σχηματίζονται από β. φυτά γ. ιούς δ. πρωτόζωα Η σύφιλη

Διαβάστε περισσότερα

Εκτροφή μηρυκαστικών ζώων

Εκτροφή μηρυκαστικών ζώων Εκτροφή μηρυκαστικών ζώων Εργαστήριο Γενικής και Ειδικής Ζωοτεχνίας Θεματική ενότητα 1: Εκτίμηση Ηλικίας στα Αγροτικά Ζώα (2) Τμήμα: Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής & Υδατοκαλλιεργειών Διδάσκοντες: Μιχάλης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΣΑΒΒΑΤΟ 26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Θέμα Α Μονάδες 25 Α1.

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 5 : ΦΥΣΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΠΑΡΑΣΙΤΩΝ Ιωάννης Σκούφος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ Τι είναι η φυματίωση; Η φυματίωση είναι νόσημα που προκαλείται από ένα μικρόβιο που λέγεται μυκοβακτηρίδιο της

Διαβάστε περισσότερα

Παθολογία Σκληρών Οδοντικών Ιστών

Παθολογία Σκληρών Οδοντικών Ιστών Παθολογία Σκληρών Οδοντικών Ιστών Ενότητα: Βιοϋμένια (Biofilms) Χρήστος Ραχιώτης Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Οδοντιατρικής Βιοϋμένια (Biofilms) Τι είναι τα Βιοϋμένια; Τα Βιοϋμένια είναι οργανωμένες συναθροίσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΝΕΑ ΓΡΙΠΗ ΤΩΝ ΧΟΙΡΩΝ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΝΕΑ ΓΡΙΠΗ ΤΩΝ ΧΟΙΡΩΝ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΨΟΥΡΗ 4 412 22 ΛΑΡΙΣΑ ΤΗΛ. 2410 627142 FAX 2410 627143 E-MAIL:GEOTEE_L@OTENET.GR Λάρισα 30-04-2009 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΝΕΑ ΓΡΙΠΗ ΤΩΝ ΧΟΙΡΩΝ Παγκόσμια ανησυχία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΧΛΩΡΙ ΑΣ ΝΩΠΟΥ ΠΡΟΒΕΙΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ

ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΧΛΩΡΙ ΑΣ ΝΩΠΟΥ ΠΡΟΒΕΙΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΧΛΩΡΙ ΑΣ ΝΩΠΟΥ ΠΡΟΒΕΙΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΚΑΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ Φώτου Κ. (1), Τζώρα Α. (1), Βόιδαρου Χρ. (1), Αναστασίου Ι. (1), Μαυροφίδης Α. (1), Αυγέρης Ι. (1),

Διαβάστε περισσότερα

(Πίκρισμα. αγγουριού)

(Πίκρισμα. αγγουριού) (Πίκρισμα αγγουριού) 1 (Πίκρισμα αγγουριού) Χημική ουσία κουκουρμπιτασίνη 1. Ποικιλίες που παράγουν πικρά αγγούρια. 2. Έλλειψη νερού (τραυματισμός φυτού σημεία του βλαστού που δεν κυκλοφορεί το νερό) Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Φυσική εξέταση - Ψηλάφηση

Φυσική εξέταση - Ψηλάφηση Φυσική εξέταση - Ψηλάφηση Ενότητα 2: Φυσική εξέταση - Ιστορικό Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Φυσική εξέταση του αναπνευστικού συστήματος

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο Ενότητα 9: Ταυτοποίηση Μικροοργανισμών με Βιοχημικές Δοκιμές, 1ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Ευστάθιος Ζ. Πανάγου Πασχαλίτσα Τρυφινοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 8: Αντιμικροβιακα Εμπόδια Βιολογικές Δομές, 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 5 η Άσκηση - Συγχώνευση Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upatras.gr Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 7 η Ενότητα Δευτερογενής παραγωγικότητα Εισηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 10/11/2013

ΘΕΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 10/11/2013 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 10/11/2013 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Οι αποικοδομητές είναι:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. α Α2. γ Α3. δ Α4. γ Α5. α 3 β 1 γ 6 δ 5

Διαβάστε περισσότερα

Νεανική Δερματομυοσίτιδα

Νεανική Δερματομυοσίτιδα www.printo.it/pediatric-rheumatology/gr/intro Νεανική Δερματομυοσίτιδα Έκδοση από 2016 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΝΕΑΝΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΟΜΥΟΣΙΤΙΔΑ 1.1 Τι είδους νόσημα είναι; Η νεανική δερματομυοσίτιδα (ΝΔΜ) είναι ένα σπάνιο

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση και Αποκατάσταση Νευρομυϊκών Προβλημάτων

Άσκηση και Αποκατάσταση Νευρομυϊκών Προβλημάτων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Άσκηση και Αποκατάσταση Νευρομυϊκών Προβλημάτων Ενότητα 2: Νευρομυϊκές παθήσεις Τίτλος: Νόσος Alzheimer Εισηγητής: Πατίκας Δ. Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 23-10-11 ΘΕΡΙΝΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Όλα τα βακτήρια: Α. διαθέτουν κυτταρικό

Διαβάστε περισσότερα

Προαγωγή Υγείας Πρόληψη Νόσου Ιατρική κοινότητας

Προαγωγή Υγείας Πρόληψη Νόσου Ιατρική κοινότητας Προαγωγή Υγείας Πρόληψη Νόσου Ιατρική κοινότητας Δημόσια Υγεία στην καθημερινή πρακτική (ζωή) Απόστολος Βανταράκης Αναπληρωτής Καθηγητής Υγιεινής Πανεπιστήμιο Πατρών Τι είναι η Δημόσια Υγεία; Οργανωμένη

Διαβάστε περισσότερα

Ρευματικός Πυρετός και Μεταστρεπτοκοκκική Αντιδραστική Αρθρίτιδα

Ρευματικός Πυρετός και Μεταστρεπτοκοκκική Αντιδραστική Αρθρίτιδα www.printo.it/pediatric-rheumatology/gr/intro Ρευματικός Πυρετός και Μεταστρεπτοκοκκική Αντιδραστική Αρθρίτιδα Έκδοση από 2016 1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΡΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ 1.1 Τι είναι; Ο ρευματικός πυρετός είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ

ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ (Σύντομη ενημέρωση από ERS - ELF) Οι οξείες λοιμώξεις κατώτερου αναπνευστικού συστήματος περιλαμβάνουν την πνευμονία (λοίμωξη της κυψελίδας του πνεύμονα),

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση, η οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΒΙΟΗΘΙΚΑ ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Ενότητα 2: Η ανάπτυξη του αγέννητου ανθρώπου Μιλτιάδης Βάντσος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Καταρροϊκός Πυρετός ή «νόσος της μπλε γλώσσας» (bluetongue)

Καταρροϊκός Πυρετός ή «νόσος της μπλε γλώσσας» (bluetongue) Καταρροϊκός Πυρετός ή «νόσος της μπλε γλώσσας» (bluetongue) Αγγελική Ρόδη-Μπουριέλ DVM, MSc, MSc, PhD, pmrcvs Καθηγήτρια Κτηνιατρικής Μικροβιολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ενημερωτικό άρθρο της Αγγελικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 ο Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. γ 2. α 3. β 4. δ 5. δ Β. Ερωτήσεις σωστού - λάθους 1. Σωστό 2. Λάθος 3. Λάθος 4. Λάθος 5. Σωστό ΘΕΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

04/11/2018 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α

04/11/2018 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 04/11/2018 ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Πυρηνική περιοχή διαθέτει: Α. Ο ιός της

Διαβάστε περισσότερα