ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2016) 872 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ για την αξιολόγηση της εφαρμογής των μέτρων που αναφέρονται στο άρθρο 25 της οδηγίας 2011/93/ΕΕ, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας EL EL

2 Περιεχόμενα 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στόχοι και πεδίο εφαρμογής του άρθρου Σκοπός της παρούσας έκθεσης και μεθοδολογία ΜΕΤΡΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Κατάργηση (άρθρο 25 παράγραφος 1) Περιεχόμενο που φιλοξενείται στο έδαφος κράτους μέλους Περιεχόμενο που φιλοξενείται εκτός του εδάφους κράτους μέλους Φραγή (άρθρο 25 παράγραφος 2) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΚΑΙ ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ

3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το διαδίκτυο έχει επιφέρει δραματική αύξηση στις περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών καθώς: διευκολύνει την ανταλλαγή υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών προσφέροντας διάφορους διαύλους διανομής, όπως το διαδίκτυο, τα διομότιμα δίκτυα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι ηλεκτρονικοί πίνακες ανακοινώσεων (BBS), οι θεματικές ομάδες συζήτησης στο διαδίκτυο (newsgroups), οι συνομιλίες σε πραγματικό χρόνο μέσω του διαδικτύου και οι πλατφόρμες ανταλλαγής φωτογραφιών, μεταξύ άλλων. Η ανταλλαγή υλικού διευκολύνεται επίσης μέσω της πρόσβασης σε μια παγκόσμια κοινότητα ομοϊδεατών, η οποία αποτελεί πηγή υψηλής ζήτησης και αμοιβαίας υποστήριξης παρέχει τεχνικά μέσα και μέτρα ασφαλείας που μπορούν να διευκολύνουν την ανωνυμία 1 λόγω της υψηλής ζήτησης υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, εξακολουθεί να υπάρχει ο κίνδυνος τα παιδιά να πέσουν θύματα, ενώ το καθεστώς ανωνυμίας μπορεί να παρεμποδίσει τη διερεύνηση και δίωξη αυτών των εγκλημάτων και το νέο υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών έχει μετατραπεί σε μέσο συναλλαγής. Για την εξασφάλιση και τη διατήρηση της πρόσβασης στα φόρουμ, οι συμμετέχοντες συχνά οφείλουν να υποβάλλουν νέο υλικό σε τακτική βάση, γεγονός που ενθαρρύνει τη διάπραξη σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών μέσω διαδικτύου είναι ένα ειδεχθές έγκλημα που έχει μακροχρόνιες συνέπειες για τα θύματά του. Η βλάβη δεν προκαλείται μόνο κατά τον χρόνο της μαγνητοσκόπησης ή φωτογράφισης της πράξης κακοποίησης, αλλά και κάθε φορά που οι φωτογραφίες και τα βίντεο αναρτώνται στο διαδίκτυο, κυκλοφορούν και προβάλλονται. Όταν τα θύματα συνειδητοποιούν ότι οι εικόνες και τα βίντεο στα οποία έχει καταγραφεί η κακοποίησή τους κυκλοφορούν και ότι ενδέχεται ακόμη και να συναντήσουν κάποιον που έχει δει το υλικό, υφίστανται ακόμη μεγαλύτερο τραύμα και πρόσθετη οδύνη. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η μέση ηλικία των θυμάτων που απεικονίζονται σε υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών μειώνεται σταθερά: σύμφωνα με τον Διεθνή Σύνδεσμο Ανοικτών Γραμμών στο Διαδίκτυο (INHOPE), 2 σχεδόν το 70 % των θυμάτων στις καταγγελίες που υποβλήθηκαν στις ανοικτές γραμμές του INHOPE το 2014 φαίνεται ότι ήταν παιδιά που βρίσκονταν στην προεφηβεία 3. Το ίδρυμα παρακολούθησης του διαδικτύου (Internet Watch Foundation) (IWF) δημοσίευσε παρόμοια στοιχεία το 2015, προσθέτοντας ότι το 3 % των θυμάτων φαινόταν να είναι δύο ετών ή μικρότερα και ότι στο ένα τρίτο των εικόνων απεικονίζονταν παιδιά που υφίσταντο βιασμό ή σεξουαλικά βασανιστήρια 4. 1 π.χ. το λογισμικό Onion Router (

4 1.1. Στόχοι και πεδίο εφαρμογής του άρθρου 25 Ο κύριος στόχος του άρθρου 25 της οδηγίας 5 είναι να σταματήσει τη διαθεσιμότητα παιδικής πορνογραφίας 6. Τέτοιου είδους διατάξεις θεσπίστηκαν για πρώτη φορά με την οδηγία, καθώς δεν περιλαμβάνονταν στις κύριες νομοθετικές πράξεις που εφαρμόζονταν στον τομέα αυτό, δηλαδή: στην απόφαση-πλαίσιο 7 που αντικαθιστά η οδηγία στη σύμβαση του 2007 του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των παιδιών κατά της γενετήσιας εκμετάλλευσης και κακοποίησης, από την οποία εμπνέεται η οδηγία σε άλλους τομείς ή στην απόφαση του Συμβουλίου για την καταπολέμηση της παιδικής πορνογραφίας στο Ίντερνετ 8, η οποία αποτέλεσε μία από τις πρώτες νομοθετικές πράξεις σε επίπεδο ΕΕ που επικεντρώθηκε στο ζήτημα της παιδικής πορνογραφίας. Το άρθρο 25 είναι μία από τις πολλές διατάξεις της οδηγίας που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της πρόληψης και στον μετριασμό της δευτερογενούς θυματοποίησης. Σε συνδυασμό με τις διατάξεις για τη δίωξη των εγκλημάτων και την προστασία των θυμάτων, συναποτελούν την ολιστική προσέγγιση που απαιτείται για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της σεξουαλικής κακοποίησης και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης των παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας. Το άρθρο 25 έχει ως εξής 9 : 1. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να διασφαλίζουν την κατάργηση ιστοτόπων που περιέχουν ή διαδίδουν παιδική πορνογραφία και φιλοξενούνται στο έδαφός τους, καθώς και να προσπαθούν να εξασφαλίζουν την κατάργηση τέτοιου είδους σελίδων που φιλοξενούνται εκτός του εδάφους τους. 2. Τα κράτη μέλη δύνανται να λάβουν μέτρα για τη φραγή της πρόσβασης σε ιστοσελίδες που περιλαμβάνουν ή διαδίδουν παιδική πορνογραφία στους χρήστες του Διαδικτύου στην επικράτειά τους. Τα μέτρα αυτά πρέπει να καθορίζονται με διαφανείς διαδικασίες και να παρέχουν επαρκείς εγγυήσεις, ειδικότερα για να εξασφαλίζεται ότι η φραγή περιορίζεται στις απαραίτητες και αναλογικές προς τον επιδιωκόμενο σκοπό ενέργειες, και ότι οι χρήστες θα ενημερώνονται για τους λόγους μιας τέτοιας απαγόρευσης. Στις εν λόγω εγγυήσεις περιλαμβάνεται επίσης και η δυνατότητα άσκησης δικαστικής προσφυγής. Συνεπώς, το άρθρο: υποχρεώνει τα κράτη μέλη να καταργούν άμεσα το υλικό ιστοτόπων που φιλοξενούνται στο έδαφός τους 5 Οδηγία 2011/93/ΕΕ, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με την καταπολέμηση της σεξουαλικής κακοποίησης και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας. Το άρθρο 25 της οδηγίας αφορά «μέτρα κατά ιστοτόπων που περιέχουν ή διαδίδουν παιδική πορνογραφία». 6 Όπως ορίζεται στο άρθρο 2 στοιχείο γ) της οδηγίας. 7 Απόφαση-πλαίσιο 2004/68/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2003, για την καταπολέμηση της σεξουαλικής εκμετάλλευσης παιδιών και της παιδικής πορνογραφίας. 8 Απόφαση 2000/375/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 29ης Μαΐου 2000, για την καταπολέμηση της παιδικής πορνογραφίας στο Ίντερνετ. 9 Βλ. επίσης τις αιτιολογικές σκέψεις 46 και 47 της οδηγίας σχετικά με τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 25. 4

5 τα υποχρεώνει να προσπαθούν να εξασφαλίζουν την κατάργηση υλικού ιστοτόπων που φιλοξενούνται σε άλλες τοποθεσίες και παρέχει τη δυνατότητα φραγής της πρόσβασης των χρηστών σε παιδική πορνογραφία στην επικράτειά τους με την επιφύλαξη ορισμένων εγγυήσεων. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το άρθρο 25 κάνει λόγο για «μέτρα», τα οποία δεν συνεπάγονται απαραιτήτως νομοθεσία. Σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη 47 της οδηγίας: «Τα μέτρα που λαμβάνουν τα κράτη μέλη σύμφωνα με την παρούσα οδηγία για την άρση ή, όπου απαιτείται, τη φραγή των ιστοσελίδων που περιέχουν υλικό παιδικής πορνογραφίας θα μπορούσαν να βασίζονται σε διαφόρων μορφών δημόσιες δράσεις, περιλαμβανομένων νομοθετικών και μη, δικαστικών ή άλλων μέτρων. Σ αυτό το πλαίσιο, η παρούσα οδηγία εφαρμόζεται με την επιφύλαξη της εθελοντικής δράσεως που αναλαμβάνει η βιομηχανία του Διαδικτύου για την πρόληψη της κατάχρησης των υπηρεσιών της, ή οιασδήποτε στήριξης της δράσεως αυτής από τα κράτη μέλη» Ως εκ τούτου, θεωρείται ότι τα μη νομοθετικά μέτρα εξασφαλίζουν σε ικανοποιητικό βαθμό τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο εάν έχουν ως αποτέλεσμα την επίτευξη στην πράξη των αποτελεσμάτων που ορίζονται στο άρθρο 25. Η συνεργασία μεταξύ του ιδιωτικού τομέα, συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανίας και της κοινωνίας των πολιτών, και των δημόσιων αρχών, μεταξύ άλλων και των υπηρεσιών επιβολής του νόμου και του δικαστικού κλάδου, είναι κρίσιμης σημασίας για την εφαρμογή των μέτρων δυνάμει του άρθρου 25 και για την αποτελεσματική καταπολέμηση της διάδοσης υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο. Οι φορείς που συμμετέχουν στις προσπάθειες να σταματήσει η διαθεσιμότητα υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο είναι: οι πάροχοι υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας, στους οποίους περιλαμβάνονται οι πάροχοι πρόσβασης, φιλοξενίας και διαδικτυακών πλατφορμών. Δεδομένου ότι οι εγκληματίες καταχρώνται τις υπηρεσίες και τις υποδομές των παρόχων υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας, οι φορείς αυτοί είναι οι πλέον κατάλληλοι να συνεργαστούν για την εφαρμογή του άρθρου 25. Για παράδειγμα, οι πάροχοι φιλοξενίας μπορούν να καταργήσουν το υλικό που φιλοξενείται στους διακομιστές τους και οι πάροχοι πρόσβασης, όπως οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου, μπορούν να αποκλείσουν την πρόσβαση σε αυτό οι χρήστες του διαδικτύου, οι οποίοι ενδέχεται να αποκτήσουν πρόσβαση σε υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο διαδίκτυο (εκούσια ή ακούσια) και να αποφασίσουν να το αναφέρουν απευθείας στον πάροχο υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας εάν διατίθεται τεχνολογία για τον σκοπό αυτό, π.χ. μέσω κουμπιού που παρέχει την επιλογή «αναφοράς κακοποίησης» στον ιστότοπο ή στον φυλλομετρητή τους. Επίσης, οι χρήστες μπορούν να υποβάλλουν καταγγελίες σε ειδικές ανοικτές γραμμές επικοινωνίας τις οποίες διαχειρίζονται οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ή στην αρμόδια υπηρεσία επιβολής του νόμου οι ειδικές ανοικτές γραμμές επικοινωνίας, τις οποίες συνήθως διαχειρίζονται ΜΚΟ ή ενώσεις παρόχων υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας ή 5

6 επιχειρήσεις του κλάδου των μέσων επικοινωνίας, και οι οποίες παρέχουν τη δυνατότητα ανώνυμης υποβολής καταγγελίας από χρήστες που μπορεί να μην αισθάνονται άνετα να υποβάλουν καταγγελία στην αστυνομία και δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να υποβάλουν καταγγελία απευθείας στον πάροχο των υπηρεσιών. Σε πολλές περιπτώσεις, οι καταγγελίες που λαμβάνονται σε μία χώρα αφορούν υλικό που φιλοξενείται από παρόχους υπηρεσιών σε άλλη χώρα. Για την κατάργησή του απαιτείται διεθνής συνεργασία, για την οποία ο INHOPE διαδραματίζει ρόλο συντονιστή οι υπηρεσίες επιβολής του νόμου, το έργο των οποίων υποστηρίζεται από τις καταγγελίες που τους διαβιβάζουν οι ανοικτές γραμμές επικοινωνίας και οι ίδιοι οι χρήστες του διαδικτύου. Επίσης, ανταλλάσσουν καταγγελίες μεταξύ τους εντός της Ευρώπης (απευθείας και μέσω της Ευρωπόλ και του Ευρωπαϊκού Κέντρου για τα εγκλήματα στον κυβερνοχώρο) 10 και εκτός των συνόρων της (μέσω της Ιντερπόλ) 11 και οι δικαστικές αρχές, οι οποίες διασφαλίζουν την εφαρμογή του νόμου σε κάθε κράτος μέλος. Σε ορισμένες χώρες απαιτείται δικαστική απόφαση για την κατάργηση υλικού ή τη φραγή της πρόσβασης σε αυτό. Η Eurojust 12 συμβάλλει στον συντονισμό της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις μεταξύ κρατών μελών Σκοπός της παρούσας έκθεσης και μεθοδολογία Το άρθρο 27 της οδηγίας επιβάλλει στα κράτη μέλη 13 να θέσουν σε ισχύ τις αναγκαίες νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις για να συμμορφωθούν με την οδηγία και να τις κοινοποιήσουν στην Επιτροπή το αργότερο έως τις 18 Δεκεμβρίου Η παρούσα έκθεση ανταποκρίνεται στην απαίτηση του άρθρου 28 παράγραφος 2 της οδηγίας σύμφωνα με την οποία η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την αξιολόγηση των μέτρων που αναφέρονται στο άρθρο Η έκθεση έχει ως στόχο να παράσχει μια συνοπτική αλλά κατατοπιστική επισκόπηση των κυριότερων μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο που έχουν ληφθεί από τα κράτη μέλη. Έως την προθεσμία μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, μόνο 12 κράτη μέλη είχαν ενημερώσει την Επιτροπή ότι είχαν ολοκληρώσει τη μεταφορά της οδηγίας. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή κίνησε διαδικασίες επί παραβάσει για τη μη κοινοποίηση των εθνικών μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, κατά των υπόλοιπων χωρών, οι οποίες είναι οι εξής: BE, Εφεξής με τον όρο «κράτη μέλη» ή «όλα τα κράτη μέλη» νοούνται τα κράτη μέλη που δεσμεύονται από την οδηγία (δηλαδή όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ εκτός από τη Δανία). Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 22 σχετικά με τη θέση της Δανίας, η Δανία δεν συμμετείχε στη θέσπιση της οδηγίας και η οδηγία δεν εφαρμόζεται στην επικράτειά της. Ωστόσο, η απόφαση-πλαίσιο 2004/68/ΔΕΥ του Συμβουλίου εξακολουθεί να εφαρμόζεται και να έχει δεσμευτική ισχύ για τη Δανία. Σύμφωνα με το άρθρο 3 του πρωτοκόλλου αριθ. 21 για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία συμμετείχαν στη θέσπιση της οδηγίας και δεσμεύονται από αυτήν. 14 Σύμφωνα με το άρθρο 28 παράγραφος 1 της οδηγίας, το κατά πόσον τα κράτη μέλη έχουν λάβει τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να συμμορφωθούν με την οδηγία αξιολογείται σε χωριστή έκθεση (COM(2016) 871), η οποία δημοσιεύεται από κοινού με την παρούσα. 6

7 BG, IE, EL, ES, IT, CY, LT, HU, MT, NL, PT, RO, SI και UK 15. Όλες οι εν λόγω διαδικασίες επί παραβάσει είχαν περατωθεί έως τις 8 Δεκεμβρίου Η καθυστερημένη έκδοση και κοινοποίηση των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο καθυστέρησαν την ανάλυση της Επιτροπής και τη δημοσίευση των εκθέσεων σχετικά με τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο. Η περιγραφή και η ανάλυση στην παρούσα έκθεση βασίζονται στις πληροφορίες που υπέβαλαν τα κράτη μέλη έως την 1η Νοεμβρίου Οι κοινοποιήσεις που παρελήφθησαν μετά την εν λόγω ημερομηνία δεν έχουν ληφθεί υπόψη. Πέραν των ζητημάτων που αναφέρονται στην παρούσα έκθεση, ενδέχεται να υπάρχουν περαιτέρω προκλήσεις σχετικά με τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο, καθώς και άλλες διατάξεις που δεν αναφέρθηκαν στην Επιτροπή ή περαιτέρω νομοθετικές και μη νομοθετικές εξελίξεις. Ως εκ τούτου, η παρούσα έκθεση δεν εμποδίζει την Επιτροπή να αξιολογήσει περαιτέρω ορισμένες διατάξεις, προκειμένου να συνεχίσει να στηρίζει τα κράτη μέλη στη διαδικασία μεταφοράς και εφαρμογής του άρθρου Στο παρόν έγγραφο, τα κράτη μέλη αναφέρονται με τις συντομογραφίες τους σύμφωνα με τους εξής κανόνες: 7

8 2. ΜΕΤΡΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 2.1. Κατάργηση (άρθρο 25 παράγραφος 1) Περιεχόμενο που φιλοξενείται στο έδαφος κράτους μέλους Τα κράτη μέλη έχουν θεσπίσει δύο είδη μέτρων για να διασφαλίζουν την κατάργηση ιστοτόπων που περιέχουν ή διαδίδουν παιδική πορνογραφία και φιλοξενούνται στο έδαφός τους: μέτρα βάσει της οδηγίας 2000/31/ΕΚ 16 (οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο), και μέτρα βάσει του εθνικού ποινικού δικαίου. 1. Μέτρα βάσει της οδηγίας για το ηλεκτρονικό εμπόριο Στην οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο προσδιορίζονται οι περιορισμοί της ευθύνης των ενδιάμεσων φορέων του διαδικτύου που παρέχουν υπηρεσίες που συνίστανται στην απλή μετάδοση, αποθήκευση σε κρυφή μνήμη και φιλοξενία. Συγκεκριμένα, δεν υφίσταται ευθύνη για τον πάροχο φιλοξενίας εάν 17 : α) ο πάροχος δεν γνωρίζει ούτε έχει τον έλεγχο των πληροφοριών που διαβιβάζονται ή αποθηκεύονται β) μόλις ο πάροχος πληροφορηθεί ή αντιληφθεί την ύπαρξη παράνομων δραστηριοτήτων, αποσύρει ταχέως τις πληροφορίες ή καθιστά την πρόσβαση σε αυτές αδύνατη. Οι εν λόγω διατάξεις αποτελούν τη βάση για την ανάπτυξη των διαδικασιών κοινοποίησης και αφαίρεσης του παράνομου περιεχομένου. Όσον αφορά το υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, οι εν λόγω διαδικασίες λαμβάνουν τη μορφή μηχανισμών τους οποίους θέτουν σε λειτουργία τα ενδιαφερόμενα μέρη με σκοπό τον εντοπισμό παράνομων πληροφοριών που φιλοξενούνται στο δίκτυο και τη διευκόλυνση της ταχείας κατάργησής του. Τα κράτη μέλη εφαρμόζουν διαδικασίες κοινοποίησης και αφαίρεσης μέσω εθνικών ανοικτών γραμμών επικοινωνίας, στις οποίες οι χρήστες του διαδικτύου μπορούν να αναφέρουν υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών το οποίο απαντούν στο διαδίκτυο. Ο σύνδεσμος INHOPE είναι η κεντρική οργάνωση των ανοικτών γραμμών επικοινωνίας. Με τη στήριξη του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα ασφαλέστερο διαδίκτυο 18 και, από το 2014, του πλαισίου του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» 19, αντιπροσωπεύει επί του παρόντος ένα δίκτυο 51 ανοικτών γραμμών επικοινωνίας σε 45 χώρες, συμπεριλαμβανομένων όλων των κρατών μελών της ΕΕ. Οι ανοικτές γραμμές επικοινωνίας έχουν υπογράψει μνημόνια συνεννόησης με τις αντίστοιχες εθνικές υπηρεσίες επιβολής του νόμου, στα οποία προβλέπονται οι διαδικασίες για τον χειρισμό των καταγγελιών που αποστέλλουν οι χρήστες του διαδικτύου. Οι διάφορες διαδικασίες λειτουργίας περιλαμβάνουν κατά γενικό κανόνα τις ακόλουθες κοινές δράσεις για το περιεχόμενο που φιλοξενείται στα κράτη μέλη: 1) Προσδιορισμός του τόπου φιλοξενίας. 16 Οδηγία 2000/31/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 8ης Ιουνίου 2000, για ορισμένες νομικές πτυχές των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας, ιδίως του ηλεκτρονικού εμπορίου, στην εσωτερική αγορά («οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο»). Η τελευταία έκθεση εφαρμογής δημοσιεύτηκε το 2012: 17 Άρθρο 14 της οδηγίας για το ηλεκτρονικό εμπόριο

9 Μια ανοικτή γραμμή επικοινωνίας λαμβάνει καταγγελία από χρήστη του διαδικτύου σχετικά με μια διαδικτυακή διεύθυνση (URL) η οποία πιθανώς περιέχει υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και προσδιορίζει τη χώρα στην οποία φιλοξενείται το εν λόγω υλικό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ανοικτή γραμμή επικοινωνίας λαμβάνει την καταγγελία από άλλο μέλος του δικτύου INHOPE, το οποίο έχει ήδη διαπιστώσει ότι η τοποθεσία φιλοξενίας βρίσκεται στη χώρα της εν λόγω ανοικτής γραμμής. 2) Ανάλυση περιεχομένου. Εάν το υλικό φιλοξενείται εντός της χώρας, η ανοικτή γραμμή επικοινωνίας εξετάζει αν η συγκεκριμένη διεύθυνση έχει αποτελέσει αντικείμενο προηγούμενης καταγγελίας. Εάν ναι, η καταγγελία απορρίπτεται. Διαφορετικά, η ανοικτή γραμμή επικοινωνίας αναλύει τις εικόνες και τα βίντεο που περιέχονται στη διεύθυνση και προσδιορίζει αν είναι γνωστά και αν ενδέχεται να είναι παράνομα στη συγκεκριμένη χώρα. 3) Ενημέρωση του παρόχου φιλοξενίας. Η ανοικτή γραμμή επικοινωνίας διαβιβάζει την καταγγελία και τις αναλύσεις στην εθνική υπηρεσία επιβολής του νόμου. Στη συνέχεια, ανάλογα με τα οριζόμενα στο μνημόνιο συνεννόησης, ο πάροχος φιλοξενίας ενημερώνεται από: την ανοικτή γραμμή επικοινωνίας, αφού η υπηρεσία επιβολής του νόμου συμφωνήσει ότι το υλικό μπορεί να αφαιρεθεί, διασφαλίζοντας ότι η αφαίρεσή του δεν θα επηρεάσει τυχόν υπό εξέλιξη έρευνες (AT, CZ, DE (ανοικτές γραμμές επικοινωνίας eco και FSM), FR, HU, LU, LV, NL, PL, PT, RO, SE και UK). Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την αρχική ενημέρωση της υπηρεσίας επιβολής του νόμου από την ανοικτή γραμμή επικοινωνίας έως την ενημέρωση του παρόχου φιλοξενίας από την ανοικτή γραμμή επικοινωνίας ποικίλλει ανάλογα με τις διαδικασίες που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ της ανοικτής γραμμής επικοινωνίας και της υπηρεσίας επιβολής του νόμου σε κάθε κράτος μέλος. Σε κάθε περίπτωση, η υπηρεσία επιβολής του νόμου (αντί της ανοικτής γραμμής επικοινωνίας ή παράλληλα με αυτήν) μπορεί να επιλέξει να ενημερώσει τον πάροχο φιλοξενίας ανάλογα με την περίπτωση. την υπηρεσία επιβολής του νόμου και μόνο. Στις BG, DE (ανοικτή γραμμή επικοινωνίας Jugendschutz), EE, EL, FI, MT, SI και SK, η υπηρεσία επιβολής του νόμου επικοινωνεί με τον πάροχο φιλοξενίας ενώ η ανοικτή γραμμή επικοινωνίας ελέγχει αν όντως καταργήθηκε το περιεχόμενο. Στις CY και HR απαιτείται δικαστική απόφαση για την αίτηση κατάργησης υλικού. Και στις δύο χώρες εφαρμόζεται προσωρινή φραγή της πρόσβασης στον ιστότοπο μέχρι να εκδοθεί η δικαστική απόφαση. Εφόσον ενημερωθεί για την ύπαρξη παράνομου υλικού στους διακομιστές του, ο πάροχος φιλοξενίας μπορεί να υπέχει ευθύνη εάν δεν το καταργήσει σύμφωνα με την εθνική εκτελεστική νομοθεσία. Ο μοναδικός περιορισμός στον καταλογισμό της ευθύνης είναι η απαλλαγή από την ευθύνη δυνάμει της οδηγίας για το ηλεκτρονικό εμπόριο όπως εφαρμόζεται από τα κράτη μέλη (βλ. ανωτέρω). Κατά τον χρόνο σύνταξης της παρούσας έκθεσης, τα περισσότερα κράτη μέλη διαθέτουν ανοικτές γραμμές επικοινωνίας που έχουν τη δυνατότητα αξιολόγησης του περιεχομένου που αποτελεί αντικείμενο καταγγελιών για την εφαρμογή διαδικασιών κοινοποίησης και αφαίρεσης, εκτός από τις BE, ES και IT: 9

10 Το BE κοινοποίησε την προσφάτως θεσπισθείσα νομοθεσία που επιτρέπει σε ανοικτές γραμμές επικοινωνίας του συνδέσμου INHOPE να δραστηριοποιούνται στη χώρα και να χειρίζονται τις καταγγελίες σύμφωνα με τη γενική διαδικασία που περιγράφεται ανωτέρω. Κατά τον χρόνο σύνταξης της παρούσας έκθεσης, οι αστυνομικές και δικαστικές αρχές του Βελγίου και η ανοικτή γραμμή επικοινωνίας συμμετείχαν σε διαπραγματεύσεις για την κατάρτιση μνημονίου συνεννόησης και πρωτοκόλλων λειτουργίας. Η κατάσταση που επικρατεί στην ES πρέπει να εξεταστεί με μεγαλύτερη προσοχή όσον αφορά το καθεστώς των ανοικτών γραμμών επικοινωνίας. Η IT διαθέτει δύο ανοικτές γραμμές επικοινωνίας INHOPE, αλλά η ισχύουσα νομοθεσία δεν τους επιτρέπει να ελέγχουν το περιεχόμενο των καταγγελιών που λαμβάνουν από χρήστες του διαδικτύου ή άλλες ανοικτές γραμμές. Ως εκ τούτου, διαβιβάζουν απλώς τις καταγγελίες στην υπηρεσία επιβολής του νόμου (το εθνικό κέντρο για την καταπολέμηση της παιδικής πορνογραφίας στο διαδίκτυο, CNCPO) χωρίς να ελέγχουν το περιεχόμενό τους. 2. Μέτρα βάσει του εθνικού ποινικού δικαίου Τα κράτη μέλη έχουν κοινοποιήσει δύο είδη διατάξεων του ποινικού δικαίου που επιτρέπουν επίσης την κατάργηση παράνομου περιεχομένου που φιλοξενείται στο έδαφός τους: α) γενικές διατάξεις που επιτρέπουν την κατάσχεση υλικού που σχετίζεται με ποινικές διαδικασίες, π.χ. του υλικού που χρησιμοποιήθηκε για τη διάπραξη αδικήματος: AT, CZ, HU, IT, LU, NL, SE και SK και β) ειδικές διατάξεις σχετικά με την κατάργηση της παιδικής πορνογραφίας: CY, EE, EL, ES, SE, και UK (Γιβραλτάρ). Η νομοθεσία στις CZ, EL, HU και UK (Γιβραλτάρ) κάνει ρητή αναφορά στην υποχρέωση άμεσης κατάργησης: «χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση» (CZ), «εκτελείται αμέσως» (EL), «εντός 12 ωρών» (HU) ή «άμεση κατάργηση» (UK (Γιβραλτάρ)). Άλλα κράτη μέλη μεταφέρουν αυτή την απαίτηση στο εθνικό δίκαιο μέσω των διαδικασιών κοινοποίησης και αφαίρεσης που περιγράφονται ανωτέρω, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στη χρήση των δυνατοτήτων που προσφέρει το ποινικό δίκαιο μόνο επικουρικά για την αντιμετώπιση περιπτώσεων στις οποίες οι μηχανισμοί κοινοποίησης και αφαίρεσης αντιμετωπίζουν δυσκολίες (π.χ. λόγω μη συνεργασίας του παρόχου φιλοξενίας) ή στις οποίες το υλικό συνδέεται με υπό εξέλιξη ποινική έρευνα. Στα κράτη μέλη που δεν διαθέτουν λειτουργικούς μηχανισμούς κοινοποίησης και αφαίρεσης ή στα οποία το ποινικό δίκαιο δεν ορίζει την άμεση κατάργηση, απαιτούνται περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα που ελήφθησαν για τη μεταφορά της απαίτησης αυτής στο εθνικό δίκαιο Περιεχόμενο που φιλοξενείται εκτός του εδάφους κράτους μέλους Όλα τα κράτη μέλη εκτός από τις BE, ES και IT έχουν μεταφέρει αυτή τη διάταξη στο εθνικό τους δίκαιο μέσω πλήρως λειτουργικής ανοικτής γραμμής επικοινωνίας (δηλαδή ανοικτής γραμμής επικοινωνίας που είναι εξουσιοδοτημένη να εξετάζει το υλικό) και μέσω της ακόλουθης λειτουργικής διαδικασίας για την προσπάθεια κατάργησης του περιεχομένου που φιλοξενείται εκτός του εδάφους τους: 10

11 1) μόλις οι φορείς λειτουργίας της ανοικτής γραμμής επικοινωνίας που έχει λάβει την καταγγελία διαπιστώσουν ότι η τοποθεσία φιλοξενίας βρίσκεται εκτός του κράτους μέλους, ελέγχουν αν υπάρχει λειτουργική ανοικτή γραμμή επικοινωνίας του δικτύου INHOPE στη χώρα φιλοξενίας 2) εάν η χώρα φιλοξενίας διαθέτει ανοικτή γραμμή επικοινωνίας του δικτύου INHOPE, η καταγγελία διαβιβάζεται σε αυτήν μέσω του εσωτερικού συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών του INHOPE, ώστε ο χειρισμός της καταγγελίας να πραγματοποιηθεί σύμφωνα με την εθνική διαδικασία για το περιεχόμενο που φιλοξενείται στην οικεία χώρα 3) εάν η χώρα φιλοξενίας δεν διαθέτει ανοικτή γραμμή επικοινωνίας του δικτύου INHOPE, η καταγγελία διαβιβάζεται στην υπηρεσία επιβολής του νόμου της χώρας στην οποία ελήφθη, η οποία την διαβιβάζει, συνήθως μέσω της Ευρωπόλ ή της Ιντερπόλ, στην υπηρεσία επιβολής του νόμου της χώρας φιλοξενίας. Μολονότι οι διαδικασίες που εφαρμόζουν οι διάφορες ανοικτές γραμμές επικοινωνίας έχουν γενικά κοινά στοιχεία, υπάρχουν ορισμένες ιδιαιτερότητες ανάλογα με τα συμφωνηθέντα μεταξύ της ανοικτής γραμμής επικοινωνίας και της υπηρεσίας επιβολής του νόμου. Για παράδειγμα, ορισμένες ανοικτές γραμμές επικοινωνίας (π.χ. στις DE, LT και LV) ενημερώνουν τον πάροχο φιλοξενίας στο εξωτερικό εάν δεν ληφθούν μέτρα έπειτα από ορισμένο χρονικό διάστημα. Ορισμένες ανοικτές γραμμές επικοινωνίας (π.χ. στις AT, CZ, DE, FR, LU, MT) ενημερώνουν την υπηρεσία επιβολής του νόμου στη χώρα τους όταν διαβιβάζουν μια καταγγελία σε ανοικτή γραμμή στο εξωτερικό, ενώ άλλες (π.χ. στις HU, NL, PL, SE και στο UK) εν γένει δεν το πράττουν. Τέλος, εάν δεν υπάρχει ανοικτή γραμμή επικοινωνίας του δικτύου INHOPE στη χώρα φιλοξενίας, ορισμένες γραμμές (π.χ. στις EE, LU, και UK) επικοινωνούν με ανοικτές γραμμές επικοινωνίας εκτός του δικτύου INHOPE, εάν υπάρχουν. Τα κράτη μέλη που δεν διαθέτουν πλήρως λειτουργική ανοικτή γραμμή επικοινωνίας (BE, ES και IT) μεταφέρουν αυτή τη διάταξη στο εθνικό τους δίκαιο προβλέποντας την ανταλλαγή πληροφοριών, συνήθως μέσω της Ευρωπόλ ή της Ιντερπόλ, μεταξύ της υπηρεσίας επιβολής του νόμου στη χώρα όπου υποβλήθηκε η καταγγελία και της αντίστοιχης υπηρεσίας στη χώρα όπου φιλοξενείται το υλικό. Στην περίπτωση αυτή απαιτούνται περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη μεταφορά της διάταξης στο εθνικό δίκαιο μέσω αυτού του μηχανισμού, ιδιαίτερα όσον αφορά περιπτώσεις όπου οι ιστοσελίδες που φιλοξενούνται στο εξωτερικό δεν συνδέονται με τυχόν ποινική διαδικασία στο εν λόγω κράτος μέλος και δεν αποτελούν αντικείμενο αιτήματος αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής. Όσον αφορά την αμεσότητα και την αποτελεσματικότητα της κατάργησης περιεχομένου μέσω των ανοικτών γραμμών επικοινωνίας, σύμφωνα με τα στοιχεία των εν λόγω γραμμών, το 93% του υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών που χειρίστηκαν οι ανοικτές γραμμές επικοινωνίας στην Ευρώπη και το 91% του υλικού που χειρίστηκαν οι ανοικτές γραμμές επικοινωνίας σε όλον τον κόσμο καταργήθηκε από τη δημόσια πρόσβαση στο διαδίκτυο σε λιγότερες από 72 ώρες Φραγή (άρθρο 25 παράγραφος 2) Τα μισά περίπου κράτη μέλη (BG, CY, CZ, EL, ES, FI, FR, HU, IE, IT, MT, PT, SE και UK) έχουν επιλέξει να εφαρμόσουν προαιρετικά μέτρα φραγής της πρόσβασης σύμφωνα με το άρθρο 25 παράγραφος 2. Η ποικιλία των μέτρων αντικατοπτρίζει τη 20 b.ashx 11

12 διατύπωση της αιτιολογικής σκέψης 47 της οδηγίας (νομοθετικά, μη νομοθετικά, δικαστικά ή άλλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης της εθελοντικής δράσης που αναλαμβάνει η βιομηχανία του Διαδικτύου). Ένας τρόπος ταξινόμησης των μέτρων είναι με βάση το αν για τη φραγή της πρόσβασης σε έναν ιστότοπο απαιτείται δικαστική απόφαση. Η έκδοση δικαστικής απόφασης είναι: υποχρεωτική στις EL, ES και HU προαιρετική στις o CY, FR, IT και PT, όπου οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου υποχρεούνται βάσει νόμου να συμμορφώνονται με αίτημα των αρχών (δηλαδή της υπηρεσίας επιβολής του νόμου ή της εθνικής ρυθμιστικής αρχής) για τη φραγή της πρόσβασης στον ιστότοπο και o BG, CZ, IE, FI, MT, SE, και UK, όπου οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου δεν υποχρεούνται ρητώς βάσει νόμου να συμμορφώνονται με το αίτημα των αρχών, αλλά το πράττουν εθελοντικά. Στο πλαίσιο της εφαρμογής μέτρων φραγής της πρόσβασης χρησιμοποιούνται συχνά μαύροι κατάλογοι με ιστότοπους που περιέχουν ή διαδίδουν παιδική πορνογραφία. Οι μαύροι κατάλογοι καταρτίζονται συνήθως από τις εθνικές αρχές (δηλαδή την υπηρεσία επιβολής του νόμου ή τη ρυθμιστική αρχή) και διαβιβάζονται στους παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου. Ορισμένα κράτη μέλη (EL, HU, IT, FI και FR) κοινοποίησαν τη νομοθεσία που διέπει αυτή τη διαδικασία. Η BG χρησιμοποιεί τον κατάλογο «Worst of List» της Ιντερπόλ, 21 ενώ το UK χρησιμοποιεί τον κατάλογο διευθύνσεων URL του IWF 22. Οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου στην CZ χρησιμοποιούν επίσης τον κατάλογο του IWF στο πλαίσιο της αυτορρύθμισης. Οι πληροφορίες που ελήφθησαν από τα κράτη μέλη εν γένει δεν επαρκούν για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων σχετικά με τον αριθμό των ιστοσελίδων που περιλαμβάνονται σε καταλόγους φραγής της πρόσβασης ή με τον αριθμό των προσπαθειών πρόσβασης που εμποδίστηκαν. Η οδηγία απαιτεί τα μέτρα που λαμβάνονται για τη φραγή της πρόσβασης σε ιστότοπους που περιέχουν ή διαδίδουν παιδική πορνογραφία να προβλέπουν διαφανείς διαδικασίες και κατάλληλες εγγυήσεις. Στην αιτιολογική σκέψη 47 αναφέρεται ότι: Ασχέτως της επιλεχθείσης βάσεως ή μεθόδου δράσεως, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεριμνούν ώστε να παρέχεται επαρκές επίπεδο ασφάλειας δικαίου και προβλεψιμότητας για τους χρήστες και τους παρόχους υπηρεσιών. Με σκοπό τόσο την αφαίρεση του περιεχομένου σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών όσο και τη φραγή της πρόσβασης σε αυτό, θα πρέπει να καθιερωθεί και να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των δημόσιων αρχών, ιδίως για να είναι όσο το δυνατόν πληρέστεροι οι εθνικοί κατάλογοι ιστοτόπων με υλικό παιδικής πορνογραφίας και για να αποφεύγονται αλληλεπικαλύψεις εργασιών. Κάθε σχετική εξέλιξη πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα δικαιώματα των τελικών χρηστών και να συμμορφώνεται με τις ισχύουσες νομικές και δικαστικές διαδικασίες, καθώς και με την Ευρωπαϊκή σύμβαση για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης %22Worst-of%22-list

13 Συγκεκριμένα, το άρθρο 25 παράγραφος 2 αναφέρει τις ακόλουθες απαιτήσεις: 1. διαφανείς διαδικασίες 2. περιορισμός στις απαραίτητες και αναλογικές προς τον επιδιωκόμενο σκοπό ενέργειες 3. ενημέρωση των χρηστών για τους λόγους της απαγόρευσης και 4. δυνατότητα άσκησης δικαστικής προσφυγής. Τα κράτη μέλη που επέλεξαν να μεταφέρουν αυτή τη διάταξη στο εθνικό τους δίκαιο το έπραξαν ενσωματώνοντας διάφορες διαφανείς διαδικασίες και εγγυήσεις: στην EL, η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων κοινοποιεί τις εντολές των αρμόδιων αρχών στους παρόχους υπηρεσιών πρόσβασης στο διαδίκτυο και ζητεί την άμεση φραγή της πρόσβασης στο περιεχόμενο και την παροχή σχετικών πληροφοριών στους χρήστες. Ο κάτοχος της ιστοσελίδας μπορεί να προσφύγει κατά της εντολής εντός περιόδου δύο μηνών στην ES, κατά τη διάρκεια των ποινικών διαδικασιών, ο δικαστής δύναται να εκδώσει εντολή για τη διακοπή λειτουργίας ιστοτόπου που περιέχει παιδική πορνογραφία ως προληπτικό μέτρο, το οποίο μπορεί να προσβληθεί. Ο πάροχος των υπηρεσιών υποχρεούται να παρέχει τις αναγκαίες πληροφορίες στους πελάτες στη FI, η αστυνομία μπορεί να καταρτίζει, να διατηρεί και να ενημερώνει κατάλογο των ιστοτόπων παιδικής πορνογραφίας. Σε περίπτωση φραγής της πρόσβασης σε ιστότοπο, η αστυνομία οφείλει να εκδώσει δήλωση στην οποία αναφέρει τους λόγους για τη φραγή και η οποία πρέπει να προβάλλεται κάθε φορά που εμποδίζεται η πρόσβαση στον ιστότοπο. Προσφυγές κατά αποφάσεων της αστυνομίας για την προσθήκη ενός ιστοτόπου στον κατάλογο ιστοτόπων για τους οποίους ισχύει φραγή πρόσβασης μπορούν να ασκηθούν ενώπιον διοικητικού δικαστηρίου στη FR, οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου υποχρεούνται να προβαίνουν σε φραγή της πρόσβασης στις σχετικές διαδικτυακές διευθύνσεις εντός 24 ωρών. Ο κατάλογος των ιστοτόπων αναθεωρείται από εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο της Εθνικής Επιτροπής για την Πληροφορική και τις Ελευθερίες. Οι χρήστες που επιχειρούν να αποκτήσουν πρόσβαση στην υπηρεσία για την οποία εφαρμόζεται φραγή ανακατευθύνονται σε διεύθυνση παροχής πληροφοριών του Υπουργείου Εσωτερικών, στην οποία αναλύονται οι λόγοι για την άρνηση χορήγησης πρόσβασης και οι διαθέσιμες διαδικασίες προσφυγής ενώπιον του διοικητικού δικαστηρίου στην HU, η φραγή της πρόσβασης μπορεί να είναι προσωρινή ή μόνιμη. Τα αιτήματα λαμβάνονται από τον Υπουργό Δικαιοσύνης και, εάν κρίνεται σκόπιμο, υποβάλλονται στο Μητροπολιτικό Δικαστήριο της Βουδαπέστης. Η υποχρέωση φραγής της πρόσβασης βαρύνει τον πάροχο υπηρεσιών διαδικτύου που παρέχει τη σύνδεση. Η διαφάνεια της διαδικασίας διασφαλίζεται καθώς η επίδοση της απόφασης του δικαστηρίου πραγματοποιείται μέσω της δημοσίευσής της, καθιστώντας την ως εκ τούτου προσβάσιμη στο κοινό. Υπάρχει δυνατότητα δικαστικής προσφυγής κατά εντολής μόνιμης φραγής της πρόσβασης στην IT, το εθνικό κέντρο για την καταπολέμηση της παιδικής πορνογραφίας στο διαδίκτυο παρέχει στους παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου έναν κατάλογο ιστοτόπων παιδικής πορνογραφίας και αυτοί εμποδίζουν την πρόσβαση σε αυτούς μέσω φίλτρων και σχετικής τεχνολογίας. Στους ιστότοπους στους οποίους 13

14 εμποδίζεται η πρόσβαση εμφανίζεται σελίδα διακοπής πρόσβασης στην οποία αναφέρονται οι λόγοι για τη φραγή της πρόσβασης και στο UK (Αγγλία/Ουαλία, Βόρεια Ιρλανδία και Σκωτία), τα μέτρα για τη φραγή της πρόσβασης σε τέτοιου είδους ιστοσελίδες λαμβάνονται μέσω του IWF, το οποίο λειτουργεί ως ιδιωτικός φορέας αυτορρύθμισης που διατυπώνει συστάσεις για τη φραγή της πρόσβασης σε περιεχόμενο ή την εφαρμογή φίλτρων. Προβλέπεται διαδικασία προσφυγής με την οποία οποιοσδήποτε φορέας έχει νόμιμη σχέση με το επίμαχο περιεχόμενο ή συμφέροντα σε αυτό μπορεί να αμφισβητήσει την ορθότητα της εκτίμησης. Στο UK (Γιβραλτάρ), η ρυθμιστική αρχή του Γιβραλτάρ μπορεί, σε συνεργασία με τους παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου, να προβεί σε φραγή της πρόσβασης των χρηστών σε ιστοσελίδες που περιέχουν ή διαδίδουν παιδική πορνογραφία στο Γιβραλτάρ. Τα εν λόγω μέτρα πρέπει να είναι διαφανή και να περιορίζονται στις απολύτως απαραίτητες, αναλογικές και εύλογες ενέργειες. Στις BG, CY, CZ, IE, MT, PT και SE οι πληροφορίες που παρασχέθηκαν σχετικά με τις εγγυήσεις που εφαρμόζονται στα μέτρα φραγής της πρόσβασης δεν επαρκούν για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων και θα χρειαστεί να εξεταστούν περαιτέρω. 14

15 3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΚΑΙ ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ Η Επιτροπή αναγνωρίζει τις σημαντικές προσπάθειες που καταβάλλουν τα κράτη μέλη για τη μεταφορά του άρθρου 25 της οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει περιθώριο για την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρει μέσω της συνέχισης των προσπαθειών για την πλήρη και ορθή εφαρμογή του σε όλα τα κράτη μέλη. Ορισμένες από τις βασικές προκλήσεις για το μέλλον είναι η διασφάλιση της άμεσης κατάργησης του υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στο έδαφος των κρατών μελών και η παροχή επαρκών εγγυήσεων εάν το κράτος μέλος επιλέξει να λάβει μέτρα για την φραγή της πρόσβασης των χρηστών του διαδικτύου εντός του εδάφους του σε ιστοσελίδες που περιέχουν υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών. Ως εκ τούτου, επί του παρόντος η Επιτροπή δεν προτίθεται να προτείνει τη θέσπιση τροποποιήσεων στο άρθρο 25 ή την έκδοση συμπληρωματικής νομοθεσίας. Αντιθέτως, θα εστιάσει τις προσπάθειές της στο να διασφαλίσει ότι τα παιδιά επωφελούνται στο έπακρο από την προστιθέμενη αξία του άρθρου μέσω της πλήρους μεταφοράς του στο εθνικό δίκαιο και της εφαρμογής του από τα κράτη μέλη. Ωστόσο, στην πρόσφατη ανακοίνωσή της για τις επιγραμμικές πλατφόρμες 23, η Επιτροπή τόνισε την ανάγκη διατήρησης και ανάπτυξης διαδικασιών συμμετοχής πολλών ενδιαφερόμενων φορέων με στόχο να εξευρεθούν από κοινού λύσεις για τον εντοπισμό και την πάταξη, σε εθελοντική βάση, παράνομου υλικού στο διαδίκτυο και δεσμεύτηκε να επανεξετάσει την αναγκαιότητα εφαρμογής επίσημων διαδικασιών κοινοποίησης και απόσυρσης. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρέχει στήριξη στα κράτη μέλη για να διασφαλίσει τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο, καθώς και την εφαρμογή της σε ικανοποιητικό επίπεδο. Μεταξύ άλλων, θα παρακολουθεί τα εθνικά μέτρα για να διασφαλίσει ότι συμμορφώνονται με τις αντίστοιχες διατάξεις του άρθρου και θα διευκολύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Στις περιπτώσεις που κρίνεται απαραίτητο, η Επιτροπή θα χρησιμοποιήσει τις εξουσίες επιβολής της δυνάμει των Συνθηκών μέσω διαδικασιών επί παραβάσει. 23 Ανακοίνωση «Επιγραμμικές πλατφόρμες και ψηφιακή ενιαία αγορά - Ευκαιρίες και προκλήσεις για την Ευρώπη» (COM/2016/288) της 25ης Μαΐου