* Φ.Π.Α * Νο. 19. ΕΛΛΗΝΙΚΗΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 18 Απριλίου 1995 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ & Δ.Π.

Transcript

1 * Φ.Π.Α * Νο. 19 ΕΛΛΗΝΙΚΗΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 18 Απριλίου 1995 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ & Δ.Π. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ 14η ΦΠΑ & Ε.Φ. Αρ. Πρωτ.: /2373/Δ0014 ΤΜΗΜΑΤΑ Α/ΙΙ & Δ ΠΟΛ.: 1117 ΘΕΜΑ: Κοινοποίηση της 540/1994 γνωμοδότησης του Ν.Σ.Κ., σχετικά με το φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων στις συνιδιοκτησίες επιβατικών Δ.Χ. αυτοκινήτων (ΤΑΞΙ). Κοινοποιούμε κατωτέρω την 540/1994 γνωμοδότηση του Δ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, που αφορά το ανωτέρω θέμα και σας πληροφορούμε τα εξής: Α. ΦΟΡΟΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1. Με τη διαταγή μας /5571/1149/0014/ ΠΟΛ είχε γίνει δεκτό ότι οι συνιδιοκτησίες επιβατικών Δ.Χ. αυτοκινήτων (ΤΑΞΙ) εμπίπτουν στα αναφερόμενα στις διατάξεις του άρθρου 17 του ν. 1676/1986 πρόσωπα (κοινωνίες δικαίου) και επομένως, για τη σύσταση των συνιδιοκτησιών αυτών οφείλεται ο προβλεπόμενος από τις διατάξεις του νόμου αυτού φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων (1%). 2. Επειδή, για την υπαγωγή των ανωτέρω συνιδιοκτησιών στο φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων διατυπώθηκαν σοβαρές αμφισβητήσεις από τους ενδιαφερομένους, κυρίως λόγο του τρόπου εργασίας των συνιδιοκτητών ΤΑΞΙ έγινε ερώτημα στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους για να γνωμοδοτήσει σχετικά. Σύμφωνα με την κοινοποιούμενη γνωμοδότηση 540/94 του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, που έγινε δεκτή από τον υφυπουργό Οικονομικών, η προβλεπόμενη από τις διατάξεις του Π.Δ. 1033/1977 συνιδιοκτησία στα επιβατικά Δ.Χ. αυτοκίνητα αποτελεί μία ιδιόμορφη αναγκαστική κοινωνία αστικού δικαίου (EX LEGE) που επεβλήθη από λόγους, κοινωνικούς (παροχής βοήθειας υπό μορφή μισής άδειας σε άνεργους, πολύτεκνους κλπ.) και προσομοιάζει με παροχή ατομικού δικαιώματος εργασίας σε συνιδιόκτητο πράγμα. Κατά την ίδια γνωμοδότηση, όταν δύο ή περισσότερα φυσικά πρόσωπα είναι συνιδιοκτήτες σε ένα επιβατικό Δ.Χ., με τα ίδια ή διαφορετικά ποσοστά συνιδιοκτησίας απαρτίζουν μια κοινωνία αστικού δικαίου, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 17 του Ν. 1676/86, μόνον όταν από κοινού εκμεταλλεύονται το αυτοκίνητο αυτό, και έχουν εκδηλώσει σαφή βούληση κοινής επιχειρηματικής δράσης ως προς την εκμετάλλευση του κοινού επιχειρηματικού τους στοιχείου. Επομένως, σε ό,τι αφορά το φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων, στις περιπτώσεις συνιδιοκτησίας επιβατικών Δ.Χ. αυτοκινήτων (ΤΑΞΙ) ο φόρος αυτός οφείλεται μόνο εφόσον συντρέχει η προαναφερόμενη προϋπόθεση, δηλαδή μόνο στην περίπτωση που οι συνιδιοκτήτες εκμεταλλεύονται από κοινού τα αυτοκίνητα αυτά υπό την έννοια της κοινής επιχειρηματικής δραστηριότητας. Αντίθετα, στις περιπτώσεις που δεν θα συντρέχει η προϋπόθεση αυτή δεν πρέπει να αναζητείται φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων για τις ανωτέρω συνιδιοκτησίες. Για να μην υπάρξει, όμως, καταστρατήγηση στις περιπτώσεις συνιδιοκτησίας επιβατικών Δ.Χ. (ΤΑΞΙ) με κοινή επιχειρηματική δραστηριότητα, για την οποία δεν υπάρχουν στη Δ.Ο.Υ. στοιχεία που να την αποδεικνύουν, θα πρέπει, προκειμένου να μην αναζητηθεί φόρος, να δηλώνουν οι συνιδιοκτήτες ότι δεν εκμεταλλεύονται το αυτοκίνητο με τη μορφή της κοινής επιχειρηματικής δραστηριότητας. Τέλος, εφόσον για ορισμένες συνιδιοκτησίες επιβατικών Δ.Χ. έχει καταβληθεί ο φόρος αυτός, για τις περιπτώσεις που σύμφωνα με τα ανωτέρω, δεν οφείλεται, πρέπει να επιστραφεί, εφόσον βεβαίως η σχετική εξίσωση δεν έχει υποπέσει σε παραγραφή. Β. Φ.Π.Α. 1

2 Αναφορικά με τον φόρο προστιθέμενης αξίας και ειδικότερα με την αναστολή υποχρέωσης υποβολής δήλωσης έναρξης ή μεταβολών - μετάταξης, καθώς και της καταβολής της Β δόσης Φ.Π.Α., γι ατο έτος 1994, από την συνιδιοκτησία εκμεταλλευτών Ε.Δ.Χ. αυτοκινήτων, κατόπιν των όσων διατυπώνονται στην προαναφερόμενη γνωμοδότηση, παρέχουμε τις παρακάτω οδηγίες: 1. Στην περίπτωση που οι συνιδιοκτήτες εκμεταλλεύονται από κοινού τα αυτοκίνητα, υπό την έννοια της κοινής επιχειρηματικής δραστηριότητας και κατά συνέπεια, σύμφωνα με την γνωμοδότηση εμπίπτουν στην έννοια της κοινωνίας, τότε: α) εάν έχει υποβληθεί δήλωση έναρξης ή δήλωση μεταβολών από την κοινωνία, αλλά δεν έχει καταβληθεί η Β δόση έτους 1994, υποχρεούνται, μέχρι 31/5/1995, να καταβάλουν το ποσό της δόσης αυτής, στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. β) εάν δεν έχει υποβληθεί δήλωση έναρξης ή δήλωση μεταβολών από την κοινωνία, ούτε έχει καταβληθεί η Β δόση, μέχρι 31/5/95 υποχρεούνται να υποβάλουν την ανάλογη δήλωση (σύμφωνα με όσα ορίζονται στην παράγρ. 2 της Ε.Δ.Υ.Ο /5571/1149/ΠΟΛ. 1211/7.9.94) και ταυτόχρονα να καταβάλουν το ποσό της Β δόσης, σύμφωνα με την Ε.Δ.Υ.Ο /4606/961/ΠΟΛ.1103/ Στην περίπτωση που δεν υπάρχει κοινή εκμετάλλευση του αυτοκινήτου από τους συνιδιοκτήτες, με την έννοια της κοινής επιχειρηματικής δραστηριότητας και κατά συνέπεια δεν εμπίπτουν στην έννοια της κοινωνίας, τότε: α) εάν έχει υποβληθεί δήλωση έναρξης ή δήλωση μεταβολών για την κοινωνία και δεν έχει καταβληθεί η Β δόση θα πρέπει μέχρι 31/5/95 να καταβληθεί το ποσό της δόσης αυτής (σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ΠΟΛ. 1103/94) και στην συνέχεια να κάνουν διακοπή δραστηριότητας της κοινωνίας και ταυτόχρονη υποβολή δηλώσεων έναρξης ή μεταβολής των φυσικών προσώπων, που είναι συνιδιοκτήτες στο Ε.Δ.Χ. αυτοκίνητο. β) εάν δεν έχει υποβληθεί δήλωση έναρξης ή δήλωση μεταβολών, ούτε έχει καταβληθεί η Β δόση, πρέπει, μέχρι 31/5/95, να υποβληθεί, από κάθε συνιδιοκτήτη, δήλωση έναρξης ή μεταβολών φυσικού προσώπου και ταυτόχρονα να καταβληθεί η Β δόση, σύμφωνα με την ΠΟΛ. 1103/ Τέλος, διευκρινίζεται ότι, εάν αντιμετωπισθούν περιπτώσεις κατά τις οποίες για το διάστημα που διήρκεσε η αναστολή (βάσει της Α.Υ.Ο /11309/2323/ΠΟΛ. 1269/ ), υπήρξε αλλαγή στα μέλη της κοινωνίας τότε, εφαρμόζονται, ανάλογα με την μορφή εκμετάλλευσης, όσα προαναφέρθηκαν στην παράγραφο 1 και 2 (του Κεφαλαίου Β ). Εξυπακούεται ότι, εφόσον εμπίπτει στην παράγρ. 1, τότε απαιτείται επιπλέον να γίνει υποβολή δήλωσης μεταβολών, για την αλλαγή του μέλους της κοινωνίας. Ακριβές Αντίγραφο Η Προϊσταμένη της Γραμματείας Με Ε.Υ. Ο Γεν. Δ/ντής Φορολογίας & Δ.Π. Γεώργιος Χατζηνικολάου 2

3 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Αρ. Πρωτ.: 11152/94 ΕΙΔΙΚΟ ΝΟΜΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ Χαλκοκονδύλη 9 - Αθήνα Αριθμός Γνωμοδοτήσεως 540 ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ (Δ ΤΜΗΜΑ) Συνεδρίαση της Σύνθεση: Προεδρεύων: Ευτύχιος Κορουγένης, Νομικός Σύμβουλος του Κράτους Αντιπρόεδρος: Νομικοί Σύμβουλοι: Π. Κυριαζής, Χρ. Τσεκούρας, Ηλ. Παπαδόπουλος, Αλ. Τζεφεράκος, Θ. Ρεντζεπέρης, Ι. Πράσινος, Γ. Κατράνης. Πάρεδροι: (γνώμες χωρίς ψήφο): Ι. Σακελλαρίου, Στέφ. Δέτσης. Εισηγητής: Στέφανος Δέτσης, Πάρεδρος. Αριθμ. ερωτ.: /10238/Δ0014/ Γενικής Δ/νσης Φορολογίας και Δημ. Περιουσίας, (Δ/νση 14η Φ.Π.Α. και Ε.Φ.) Περίληψη: Εάν υπάγονται ή όχι στο φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων του άρθρου 17 του Ν. 1676/1986, οι συνιδιοκτησίες Ε.Δ.Χ. αυτοκινήτων (ΤΑΧΙ) Ι. Με το υπ' αριθμ /10238/Δ0014/ έγγραφο της Γενικής Δ/νσης Φορολογίας και Δ.Π. (Δ/νση 14η Φ.Π.Α. και Ε.Φ. - Τμήμα Δ ) εκτίθενται τα εξής: <<1. Στην οδηγία 69/335/Ε.Ο.Κ. της 17ης Ιουλίου 1969 του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, όπως ισχύει, αντίγραφο της οποίας επισυνάπτεται, ορίζονται τα πρόσωπα τα οποία υπόκεινται στον προβλεπόμενο με τις διατάξεις αυτές φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων. Η χώρα μας εναρμονίστηκε με τα οριζόμενα στην οδηγία αυτή με το Ν. 1676/1986 (άρθρα 17.31). Με το άρθρο 17 του νόμου αυτού ορίζεται ότι: <<Επιβάλλεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου, φόρος με την ονομασία "φόρος στη συγκέντρωση κεφαλαίων" από: α) εμπορικές εταιρείες και κοινοπραξίες επιτηδευματιών, β) συνεταιριστικές οργανώσεις κάθε βαθμού, οποιαδήποτε άλλη εταιρεία, νομικό πρόσωπο, ένωση προσώπων ή κοινωνία, εφόσον ο σκοπός που επιδιώκουν τα πρόσωπα αυτά είναι κερδοσκοπικός, γ) υποκατάστημα ξένης εταιρείας". 3

4 2. Στην πράξη δημιουργήθηκε αμφισβήτηση εάν στα αναφερόμενα ανωτέρω πρόσωπα και ειδικότερα στις "κοινωνίες" εμπίπτουν ή όχι οι συνιδιοκτησίες επιβατητών Δ.Χ. αυτοκινήτων (ΤΑΧΙ). Η αμφισβήτηση δημιουργήθηκε κυρίως λόγω του τρόπου εκμετάλλευσης των ταξί από τους συνιδιοκτήτες, ο οποίος περιγράφεται στο επισυναπτόμενο κοινό υπόμνημα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Επαγγελματιών ιδιοκτητών Αυτοκινήτων Ταξί και αγοραίων και του Συνδικάτου Αυτοκινητιστών ταξί Αττικής (ΣΑΤΑ). Επίσης, εάν γίνει δεκτό ότι οι ανωτέρω συνιδιοκτησίες εμπίπτουν στα ανωτέρω πρόσωπα δημιουργείται αμφισβήτηση εάν πρόκειται για νέα "κοινωνία" στην περίπτωση που θα εξέρχεται ή θα εισέρχεται ένα ή περισσότερα νέα πρόσωπα στη "κοινωνία", καθώς και στην περίπτωση που όλοι οι κοινωνοί μεταβιβάζουν σε περισσότερα του ενός πρόσωπα τις μερίδες τους>>. Εξάλλου, στο από υπόμνημα που υπέβαλαν στην ερωτώσα υπηρεσία οι συνδικαλιστικές οργανώσεις Π.Ο.Ε.Ι.Α.Τ.Α. και Σ.Α.Τ.Α. αναφέρουν επί λέξει τα εξής: <<Οι συνιδιοκτήτες ιδανικών μεριδίων επί Δ.Χ.Ε. αυτοκινήτου είναι επαγγελματίες αυτοκινητιστές, οι οποίοι ασκούν ΑΥΤΟΤΕΛΩΣ το επάγγελμα του αυτοκινητιστού. Ποτέ και με τίποτε δεν ΣΥΝΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΟΝΤΑΙ από κοινού το αυτοκίνητο, στο οποίο έχουν ιδανικά μερίδια. Ούτε τους καρπούς του κοινού πράγματος (άρθρ. 786 Α.Κ.) μοιράζονται, ούτε να λύσουν την συνιδιοκτησία μπορούν (όπως συμβαίνει στην κοινωνία ή στην κοινή Επιχείρηση). Απλώς, έχουν το δικαίωμα να εργάζονται ή να εκμεταλλεύονται αυτό, ο καθένας χωριστά και για τον εαυτό του και μόνον τις μισές ώρες του 24ώρου (μία βάρδια). Στη βάρδια του ο καθένας μπορεί να εργασθεί το ταξί όσες ώρες θέλει, μπορεί να μη το εργσθεί καθόλου, μπορεί να το νοικιάσει σε οδηγό. Ο καθένας με τον δικό του τρόπο και τις δικές του δυνάμεις εκμεταλλεύεται το αυτοκίνητο ολόκληρο τον χρόνο που δικαιούται για λογαριασμό του. Δεν δίνει λόγο στον άλλο, ούτε διανέμει τα χρήματα που εισέπραξε με τον άλλον, ούτε οι εκτελούμενες εργασίες γίνονται για λογαριασμό απάντων των μελών...>>. ΙΙ. Α. Στο άρθρο 5 του Π.Δ. 1033/1977 (ΦΕΚ Α 346) <<Περί καθορισμού όρων, προϋποθέσεων και εν γένει διαδικασίας χορηγήσεως αδειών κυκλοφορίας επιβατηγών δημοσίας χρήσεως αυτοκινήτων>> ορίζεται ότι: <<1. Εις τους κατά το προηγούμενον άρθρον κρινομένους δικαιούχους αδειών επιβατηγών δημοσίας χρήσεως αυτοκινήτων παρέχεται, τηρουμένης απολύτως της σειράς του πίνακος, δικαίωμα θέσεως εις κυκλοφορίαν αυτοκινήτων, μέχρι συμπληρώσεως του αριθμού των κενών θέσεων, περί ών η σχετική προκήρυξις του οικείου νομάρχου, επ' ονόματι δύο δικαιούχων φυσικών προσώπων, κατά ποσοστόν 50% εις ένα έκαστο, εφ' όσον, ως έδρα του αυτοκινήτου καθορίζεται δήμος ή κοινότης περιλαμβανόμενοι εις την περιοχήν Αθηνών - Πειραιώς - Περιχώρων, ως αύτη καθορίζεται κατά τα ειδικώτερον εν περιπτ. α του άρθρου 2 του Ν. 588/77 οριζόμενα ή την αστικήν τοιαύτην της πόλεως Θεσσαλονίκης, εις ένα δε δικαιούχον οσάκις ως έδρα του οχήματος καθορίζεται οιοσδήποτε έτερος δήμος ή κοινότης της Χώρας. 2. Οι κατά τα άνω δικαιούχοι αδείας κυκλοφορίας επιβατηγού αυτοκινήτου δημοσίας χρήσεως κατά ποσοστόν 50% ενούνται κατά ζεύγη, κατόπιν ελευθέρας επιλογής υφ' εκάστου τούτων του ετέρου δικαιούχου της αρεσκείας των, "υποβαλλομένης προς τούτο σχετικής εγγράφου δηλώσεως παρ' αμφοτέρων>>. Β. Εξάλλου κατ' άρθρ. 785 Α.Κ.: <<Αν ένα δικαίωμα ανήκει σε περισσότερους από κοινού, εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, υπάρχει ανάμεσά τους κοινωνία κατ' ιδανικά μέρη. Σε περίπτωση αμφιβολίας λογίζεται ότι τα μέρη είναι ίσα>>. Σύμφωνα με την έννοια της άνω διατάξεως κοινωνία κατ' ιδανικά μέρη υφίσταται όταν ένα δικαίωμα ανήκει σε περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Μεταξύ των προσώπων αυτών (κοινωνών), στα οποία ανήκει από κοινού ένα δικαίωμα, ανεξάρτητα από ορισμένο κοινό σκοπό, δημιουργούνται από το νόμο ενοχικές σχέσεις, με τις οποίες ρυθμίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των κοινωνών μεταξύ τους, καθώς επίσης και η συμμετοχή τους στη διατήρηση της αξιας, της διοικήσεως και εκκαθαρίσεως του κοινού πράγματος. Η σημασία της κοινωνίας σαν 4

5 κοινωνίας εξαντλείται αποκλειστικά στην κοινότητα του δικαιώματος (βλ. Α. Γεωργιάδη - Μ. Σταθόπουλου, Αστικός Κώδιξ υπό το άρθρο 785 σελ. 149 επ.). Γ. Τέλος, στο άρθρο 17 του Ν. 1676/86 (ΦΕΚ Β 204) <<Καθορισμός των συντελεστών του φόρου προστιθεμένης αξίας και ρύθμιση άλλων θεμάτων>>, με τον οποίο η χώρα μας εναρμονίσθηκε με την οδηγία 69/335/Ε.Ο.Κ., της του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ορίζονται τα εξής: <<Επιβάλλεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου, φόρος με την ονομασία <<φόρος στη συγκέντρωση κεφαλαίων>>, από: α) εμπορικές εταιρείες και κοινοπραξίες επιτηδευματιών, β) συνεταιριστικές οργανώσεις κάθε βαθμού, οποιαδήποτε άλλη εταιρεία, νομικό πρόσωπο, ένωση προσώπων ή κοινωνία, εφ' όσον ο σκοπός που επιδικώκουν τα πρόσωπα αυτά είναι κερδοσκοπικός. γ) υποκατάστημα ξένης εταιρείας>>, κατά δε το άρθρο 18 του ιδίου ως άνω νόμου: <<1. Αποτελούν συγκέντρωση κεφαλαίων και υπάγονται στο φόρο οι κατωτέρω πράξεις: α) η σύσταση των προσώπων, που προβλέπονται από το άρθρο 17 και η αύξηση του κεφαλαίου τους, που γίνεται με την εισφορά περιουσιακών στοιχείων οποιουδήποτε είδους, β)...>>. Κατά την έννοια των παραπάνω διατάξεων, επιβάλλεται φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων στις εμπορικές εταιρείες και στις κοινοπραξίες επιτηδευματιών, ως επίσης στις ενώσεις προσώπων, στις κοινωνίες και στους συνεταιρισμούς, εφόσον αποβλέπουν στην πραγματοποίηση κέρδους. Πράξεις δε υποκείμενες στο φόρο αυτόν είναι, μεταξύ άλλων, οι πράξεις σύστασης των εταρειών - κοινοπραξιών - ενώσεων προσώπων - κοινωνιών - συνεταιρισμών, κατά τις οποίες λαμβάνει χώρα πράγματι, συγκέντρωση κεφαλαίων (Δ. Εφ. Χανίων 134/1988, 311/1989). Αλλωστε, όπως και η ονομασία του φόρου υποδηλώνει, με την εισαγωγή του φόρου αυτού ο νομοθέτης απέβλεψε προεχόντως στην φορολόγηση των κεφαλαίων, που τα αναφερόμενα στην παραπάνω διάταξη πρόσωπα συγκεντρώνουν για την ανάπτυξη κοινής οικονομικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας. Τούτο, ιδίως, προκύπτει από το όλο πνεύμα του παραπάνω νομοθετήματος, σύμφωνα με το οποίο υποκείμενα του εν λόγω φόρου είναι μόνο "ενώσεις προσώπων" λειτουργούσες με οποιαδήποτε νομική μορφή (εταιρεία, κοινοπραξία κλπ.) και αποβλέπουσες στην επίτευξη κέρδους με την ανάπτυξη κοινής οικονομικής δραστηριότητας, η οποία προϋποθέτει την συνένωση κεφαλαίων, ως στοιχείο της κοινής επιχειρηματικής δράσης. Είναι πρόδηλη δηλαδή η πρόθεση του νομοθέτη να υπαγάγει στον παραπάνω φόρο τις συλλογικές εκείνες μορφές επαγγελματικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας, που επιδιώκουν κερδοσκοπικό σκοπό, αφού μόνον τότε λαμβάνουν χώρα οι κατά το άρθρο 18 του άνω νόμου φορολογούμενες πράξεις (σύσταση - μετατροπή - αύξηση κεφαλαίου - εισφορά περιουσιακών στοιχείων). Συνεπώς, κρίσιμο στοιχείο, προκειμένου ένα εκ των προσώπων του άρθρου 17 του Ν. 1676/1986 να θεωρηθεί ως υποκείμενο στον φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων της διάταξης αυτής, είναι η διαπίστωση ότι κατά την σύσταση του προσώπου αυτού έλαβε χώρα πράγματι συγκέντρωση κεφαλαίων προς τον σκοπό άσκησης κοινής οικονομικής δραστηριότητας. ΙΙΙ. 1. Από τις προπαρατιθέμενες διατάξεις, αλλά και τις νομικές σκέψεις που εκτίθενται ανωτέρω, σαφώς προκύπτει ότι, και στην περίπτωση της κοινωνίας αστικού δικαίου (άρθρ. 785 Α.Κ.), κρίσιμο στοιχείο προκειμένου αυτή να θεωρηθεί ως υποκειμένη στον φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων, κατ' εφαρμογή της διατάξεως του άρθρου 17 του Ν. 1676/1986, είναι η υπ' αυτής άσκηση επαγγέλματος ή επιχειρήσεως. Η έννοια της κατά την διάταξη αυτή "κοινωνίας", η οποία αποτελεί και υποκείμενο του προβλεπομένου φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίων, δεν προσδιορίζεται ειδικώτερα στον Ν.1676/86 και συνεπώς δεν μπορεί να είναι διάφορος της πρσδιοριζομένης από την παρ. 1 του άρθρου 2 του Π.Δ. 186/92 <<Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων>>, η οποία λαμβάνεται και γενικώς υπόψη για τον προσδιορισμό της σε όλους τους φορολογικούς νόμους, εφ' όσον βεβαίως δεν προσδιορίζεται διάφορος έννοια από κάποια ειδική φορολογική διάταξη. 5

6 Εκ τούτου, παρέπεται ότι προσδιοριστικό στοιχείο της κατά τα άνω κοινωνίας είναι η υπό πλειόνων από κοινού άσκηση κάποιου επαγγέλματος ή επιχειρηματικής δραστηριότητας και όχι η κυριότητα τούτων επί των μέσων ασκήσεως του επαγγέλματος ή της επιχειρήσεως. Συνεπώς, στην περίπτωση που δύο ή περισσότερα φυσικά πρόσωπα είναι συνιδιοκτήτες σε ένα αυτοκίνητο δημοσίας χρήσεως με τα ίδια ή διαφορετικά ποσοστά συνιδιοκτησίας απαρτίζουν μία κοινωνία αστικού δικαίου κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 17 του Ν. 1676/86 μόνον όταν από κοινού εκμεταλλεύονται το αυτοκίνητο αυτό και έχουν εκδηλώσει σαφή βούληση κοινής επιχειρηματικής δράσης, ως προς την εκμετάλλευση του κοινού περιουσιακού τους στοιχείου με την σύσταση ενδεχομένως ειδικού προς τούτο φορέα. Πρέπει να σημειωθεί ότι τ' ανωτέρω έχουν γίνει δεκτά mytatis mytandis και ως προς τον τρόπο φορολόγησης των ιδίων κοινωνιών κατά τις διατάξεις του άρθρου 16Α του Ν.Δ. 3323/55 (ήδη άρθρο 10 του Ν. 2238/1994 "Κύρωση του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος") με την υπ' αριθμ. 88/1994 γνωμοδότηση του Δ Τμήματος Ν.Σ.Κ. 2. Εν προκειμένω, σύμφωνα με το διδόμενο από την ερωτώσα υπηρεσία πραγματικό, δημιουργήθηκε αμφισβήτηση, εάν και κατά πόσο οι συνιδιοκτησίες επιβατηγών Δ.Χ. αυτοκινήτων (ΤΑΞΙ) εμπίπτουν στην έννοια της "κοινωνίας" του άρθρου 17 του Ν. 1676/86 για την υπαγωγή τους ή μη στον προβλεπόμενο από την παραπάνω διάταξη φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων. Εκ των προεκτεθέντων, σαφώς προκύπτει, ότι η προβλεπόμενη από τις διατάξεις του Π.Δ. 1033/77 συνιδιοκτησία στα επιβατηγά Δ.Χ. αυτοκίνητα, αποτελεί μία ιδιόμορφη αναγκαστική κοινωνία αστικού δικαίου (EX LEGE), που επεβλήθη από λόγους κοινωνικούς (παροχή βοήθειας υπό μορφή "μισής άδειας" σε άνεργους, πολύτεκνους κλπ.) και μάλλον προσομοιάζει με παροχή ατομικού δικαιώματος εργασίας σε συνιδιόκτητο πράγμα και δεν ενέχει τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά της κοινωνίας, όπως αυτή προσδιορίσθηκε ανωτέρω. Αλλωστε, όπως τονίζουν και οι οικείες συνδικαλιστικές οργανώσεις των αυτοκινητιστών από την παραπάνω μορφή της συνιδιοκτησίας, ελλείπει παντελώς το στοιχείο της συνεκμετάλλευσης υπό την έννοια της κοινής επιχειρηματικής δραστηριότητας, αφού ο κάθε συνιδιοκτήτης εκμεταλλεύεται αυτοτελώς και για λογαριασμό του "κατά βάρδια" το κοινό πράγμα, αποκερδαίνοντας αυτός και μόνον τους καρπούς της εκμετάλλευσης αυτής. Ομως, παρά το γεγονός ότι, κατ' αρχήν, η παραπάνω μορφή συνιδιοκτησίας δεν εμπίπτει στην έννοια της κοινωνίας κατά την προδιαληφθείσα έννοια, δεν αποκλείεται στην πράξη να εμφανισθούν περιπτώσεις συνεκμετάλλευσης του συνιδιόκτητου αυτοκινήτου υπό την μορφή της κοινής επαγγελματικής δραστηριότητας και συνεπώς, σε κάθε περίπτωση, πρέπει να διερευνάται το στοιχείο αυτό, προκειμένου να υπαχθεί ή μη η εν λόγω κοινωνία στον φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων. Τ' ανωτέρω βεβαίως ισχύουν αναλόγως και στην περίπτωση που εξέρχεται ή εισέρχεται ένα ή περισσότερα πρόσωπα στην συνιδιοκτησία, καθώς και στην περίπτωση που όλοι οι συνιδιοκτήτες μεταβιβάζουν σε περισσότερα του ενός πρόσωπα τις μερίδιες τους. Πάντως, θα πρέπει να επισημανθεί ότι σε περίπτωση που η κατά τα άνω συνιδιοκτησία αποτελεί "κοινωνία" κατά την έννοια του άρθρου 17 του Ν. 1676/86, οι παραπάνω μεταβολές (είσοδος νέου προσώπου στην "κοινωνία", μεταβίβαση μεριδίων σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα κ.λ.π.), εμπίπτουν στην έννοια των φορολογουμένων πράξεων του άρθρου 18 του Ν. 1676/86 (περ. γ και δ ) μόνο αν με αυτές επέρχεται αύξηση του ήδη συγκεντρωμένου κεφαλαίου της κοινωνίας και συγχρόνως διαφοροποίηση των δικαιωμάτων και μεριδίων των κοινωνών. IV. Ενόψει συνεπώς των προεκτεθέντων το Ν.Σ.Κ. (Δ Τμήμα) έχει την γνώμη ότι οι συνιδιοκτήτες Ε.Δ.Χ. αυτοκινήτων (ΤΑΧΙ) εμπίπτουν στην έννοια της κοινωνίας και υπάγονται στον φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίων του άρθρου 17 του Ν. 1676/86 μόνον και εφόσον οι συνιδιοκτήτες εκμεταλλεύονται από κοινού τα αυτοκίνητα αυτά υπό την έννοια της κοινής επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητας. 6

7 ΕΘΕΩΡΗΘΗ Αθήνα, Ο Προεδρεύων Ευτύχιος Κορουγένης Νομικός Σύμβουλος του Κράτους Ο Εισηγητής Πρόεδρος Ν.Σ.Κ. Στέφανος Δέτσης ΑΚΡΙΒΕΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΟ Ο Προϊστάμενος του Τμήματος Γραμματείας 7