τα νέα της Λαπήθου ετά από 192 χρόνια, αντιπροσωπεία Λαπηθιωτών ανταποδίδει την ιστορική επίσκεψη που πραγματοποίησε ο

Transcript

1 ΔΗΜΟΣ ΛΑΠΗΘΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΑΠΗΘΟΥ Ο Δήμος Λαπήθου και το Προσφυγικό Σωματείο «Η ΛΑΠΗΘΟΣ» διοργανώνουν την καθιερωμένη Παιδική Χριστουγεννιάτικη Εκδήλωση και το κόψιμο της Βασιλόπιτας την Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2014 και ώρα 3:30 μ.μ. στην αίθουσα της Α Τεχνικής Σχολής Λεμεσού. ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 36 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΛΑΠΗΘΙΩΤΩΝ ΣΤΑ ΨΑΡΑ Μ ετά από 192 χρόνια, αντιπροσωπεία Λαπηθιωτών ανταποδίδει την ιστορική επίσκεψη που πραγματοποίησε ο θαλασσομάχος Κωνσταντίνος Κανάρης στη Λάπηθο, στις 16 Ιουνίου Στην αντιπροσωπεία συμμετείχαν ο Δήμαρχος Λαπήθου κ. Νεοπτόλεμος Κότσαπας, η Αντιδήμαρχος κα Σούλα Μούρεττου και τα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου κ.κ. Δημήτρης Μηνά και Ανδρέας Κόμπος. Από την πλευρά του Προσφυγικού Σωματείου «Η ΛΑΠΗΘΟΣ» συμμετείχαν ο Πρόεδρός του κ. Ανδρέας Σταυρινός και ο κ. Λεύκος Ελευθερίου, Οργανωτικός Γραμματέας. Στην εκδήλωση καλούνται να συμμετάσχουν όλοι οι Λαπηθιώτες και τα παιδιά τους. Όσα παιδιά προτίθενται να λάβουν μέρος στην εκδήλωση πρέπει να το δηλώσουν έγκαιρα στους διοργανωτές για καλύτερο συντονισμό. Το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει χαιρετισμούς των διοργανωτών, κόψιμο της βασιλόπιτας, καλλιτεχνικό πρόγραμμα και προσφορά δώρων σε όλα τα παιδιά, που θα παρευρεθούν στην εκδήλωση (Νηπιαγωγείου, Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου). ο Δήμαρχος Λαπήθου έδωσε διάλεξη με θέμα «Αγνωστες πτυχές της επίσκεψης του Κωνσταντίνου Κανάρη στη Λάπηθο το 1821». Το όλο πρόγραμμα της εκδήλωσης έκλεισε με το ντοκυμαντέρ «Η ζωή του Κανάρη», του δημοσιογράφου Φρέντυ Γερμανού. ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ / ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΥΡΗΝΕΙΑΣ Η επίσκεψη ήταν ένα τάμα και ένα προσκύνημα στα ιερά χώματα της ιστορικής νήσου των Ψαρών, ταυτόχρονα δε αποτελούσε χρέος και απότιση τιμής προς το πρόσωπο του θρυλικού ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης Κωνσταντίνου Κανάρη. Κ Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, η οποία πραγματοποιήθηκε από τις Οκτωβρίου 2013, η αντιπροσωπεία φιλοξενήθηκε και ξεναγήθηκε στο νησί από το Δήμο Ψαρών και προσωπικά από το Δήμαρχο κ. Κωνσταντίνο Βρατσάνο. αλούνται όλοι οι κάτοικοι της επαρχίας Κερύνειας στον εορτασμό των Θεοφανίων, που θα γίνει στις 6 Ιανουαρίου 2014, στον Ιερό Ναό Αγίας Νάπας στη Λεμεσό. Το Αρχιερατικό Συλλείτουργο θα τελεσθεί από τους Πανιερώτατους Μητροπολίτες Κυρηνείας κ.κ. Χρυσόστομο και Λεμεσού κ.κ. Αθανάσιο. Η ώρα 12:00 μ. θα γίνει ο αγιασμός των υδάτων στον Ναυτικό Όμιλο Κερύνειας, στη Λεμεσό. Μετά το πέρας του αγιασμού, θα ακολουθήσει το κόψιμο της βασιλόπιττας. Είστε όλοι ευπρόσδεκτοι. ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ Την επομένη, ημέρα της Εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου, ολόκληρη η αντιπροσωπεία εκκλησιάστηκε στον Ιερό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, προϊσταμένου του Πανοσιολογιοτάτου Αρχιμανδρίτη κ. Ιωακείμ Αρχοντός, ενώ κατά τη διάρκεια της δοξολογίας τον πανηγυρικό εκφώνησε ο κ. Λεύκος Ελευθερίου, μέλος της αντιπροσωπείας. Στη συνέχεια ακολούθησε παρέλαση κοντά στο λιμανάκι των Ψαρών και κατάθεση στεφάνων στο μνημείο των θυμάτων του ολοκαυτώματος των Ψαριανών κατά το Προτού αναχωρήσει η αντιπροσωπεία των Λαπηθιωτών από τα Ψαρά, είχε την ευκαιρία να επισκεφτεί και να θαυμάσει την υπερσύγχρονη Βιβλιοθήκη των Ψαρών, στην οποία ξεναγήθηκε, τόσον από τον νυν Δήμαρχο της πόλης, όσον και από τον προκάτοχό του κ. Μανώλη Αγαπούση, ο οποίος είναι και ο υπεύθυνος της Βιβλιοθήκης. Μέσα στα πλαίσια της διαφώτισης για το Κυπριακό, η αντιπροσωπεία διένειμε και παρέδωσε αρκετό έντυπο και φωτογραφικό υλικό σε όλους τους φορείς του νησιού, ενώ δια μέσου της έκθεσης φωτογραφίας με τίτλο «Λάπηθος των ονείρων μας γη, της επιστροφής ελπίδα» έστειλε το σημαντικό μήνυμα της συνέχισης της κατοχής, δίδοντας και τις πραγματικές της διαστάσεις και τον αντίκτυπο που έχει μέχρι σήμερα στις τάξεις του προσφυγοποιημένου λαού μας. Η έκθεση που παρέμεινε ανοικτή καθ όλη τη διάρκεια παραμονής των Λαπηθιωτών στα Ψαρά, πραγματοποιήθηκε στο χώρο του Μορφωτικού και Εξωραϊστικού Συλλόγου Ψαρών, «Κωνσταντίνος Κανάρης», όπου έγινε και η κύρια εκδήλωση το βράδυ της Κυριακής, 27 Οκτωβρίου Στην εκδήλωση που χαιρέτισαν οι Δήμαρχοι Ψαρών και Λαπήθου έγινε προβολή του γνωστού «ντοκυμαντέρ» του Ρ.Ι.Κ. για τη Λάπηθο, ενώ οι κ.κ. Ανδρέας Σταυρινός και Λεύκος Ελευθερίου παρουσίασαν τη Λάπηθο μέσα από εικόνες και κείμενα. Στη συνέχεια Ì Ú Ô ıô Î. ÂÔ ÙfiÏÂÌÔ fiÙÛ, Ù ª ÏË ÙÔ ËÌÔÙÈÎÔ Ì Ô Ï Ô ıô Î È ÙÔ ÚÔÛˆ ÈÎfi ÙÔ ÌÔ Û Â ÔÓÙ È Ï ÈÔÚÙ ÀÁÂ, Ù, ÈÚ ÓË Î È Â ÙÂÚÈ ÛÙËÓ ÚÔ Ì. ISSN: ΠΑΙΔΙΚΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ ΚΑΙ ΚΟΨΙΜΟ ΒΑΣΙΛΟΠΙΤΑΣ

2 2 Ετήσιο πλάνο Δραστηριοτήτων Δήμου Λαπήθου για το 2014 ΟΔήμος Λαπήθου, μέσα στα πλαίσια της περισυλλογής και της λιτότητας, που είναι υποχρεωμένος να ακολουθήσει λόγω της οικονομικής κρίσης και της περικοπής της Κρατικής χορηγίας, έχει καταρτίσει προκαταρτικά ένα πρόγραμμα με τις πιο αναγκαίες εκδηλώσεις, τις οποίες θα προσπαθήσει να διεκπεραιώσει με όσο το δυνατό χαμηλότερο οικονομικό κόστος. Παρ όλα τα περιοριστικά μέτρα και τις δυσκολίες που προβλέπεται να υπάρξουν, ο Δήμος Λαπήθου υπόσχεται να προσφέρει προς τους Δημότες του λιγότερες μεν, αλλά αναβαθμισμένες εκδηλώσεις, όπως και στο παρελθόν. Σημ: Κάποιες από τις εκδηλώσεις γίνονται από κοινού ή σε συνεργασία με τα Οργανωμένα Σύνολα της Λαπήθου. Κόψιμο Βασιλόπιττας και Παιδική Χριστουγεννιάτικη Εκδήλωση Εκδήλωση για τα 70 χρόνια από το θάνατο του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη Παρουσίαση βιβλίων Λαπηθιωτών Συγγραφέων Πανδημοτικές Συγκεντρώσεις Λαπηθιωτών Μνημόσυνο Ευφροσύνης Προεστού Εκδήλωση για τελειόφοιτους μαθητές Λυκείων και βράβευση άριστων τελειόφοιτων μαθητών Εκδήλωση για τα παιδιά της Λαπήθου Συνάντηση με τα Οργανωμένα Σύνολα της Λαπήθου Εκδήλωση «Μνήμες Κατεχομένων» ( Ενωση Κατεχόμενων Δήμων) Εκδηλώσεις Μνήμης, Τιμής και Αγώνα (Επαρχιακή) Ψυχαγωγική εκδρομή στο εξωτερικό Συνεστίαση ή Χοροεσπερίδα (Σωματείο «Η ΛΑΠΗΘΟΣ») Επίσκεψη στο υιοθετημένο Φυλάκιο «Αφύσαλλος» Συνέδριο - Διαλέξεις - Παρουσιάσεις με επίκαιρα και άλλα θέματα Συμμετοχή στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο επαρχίας Κερύνειας Εκδρομή Συνταξιούχων Λαπηθιωτών ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Έκδοση εφημερίδας «Τα Νέα της Λαπήθου» Συμπλήρωση του Μητρώου Λαπηθιωτών Συντήρηση και βελτίωση της Ιστοσελίδας του Δήμου Εκδόσεις για τη Λάπηθο Συλλογή στοιχείων για την πολιτιστική μας κληρονομιά και το Αρχείο του Δήμου Εμπλουτισμός του Μουσείου του Δήμου με εκθέματα Λαϊκής Τέχνης της Λαπήθου ΔΗΜΟΣ ΛΑΠΗΘΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΑΠΗΘΟΥ ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΓΡΑΦΕΙΑ: Προδρόμου 36, 2063 Στρόβολος, Λευκωσία - Κύπρος ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ΦΑΞ: demos@lapithos.org.cy ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Μάρω Φυττή ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΣΕΛΙΔΩΣΗ & ΕΚΤΥΠΩΣΗ: Τυπογραφείο Theopress Ltd ΕΠΙΒΛΕΨΗ ΕΚΔΟΣΗΣ: Επιτροπή Τύπου και Εκδόσεων Δήμου Λαπήθου Ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο ευχαριστούν θερμά όλους τους χορηγούς για την οικονομική στήριξη της εφημερίδας. Για χορηγίες και διαφημίσεις επικοινωνήστε με τα γραφεία του Δήμου Λαπήθου ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΜΙΚΗ ΣΙΑΚΑΛΛΗ Με την παρέλευση ενός χρόνου από τον αδόκητο χαμό του αείμνηστου καθηγητή, πρωταθλητή και χοροδιδάσκαλου Μίκη Σιακαλλή, πραγματοποιήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2013 στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Καραβιωτών Φιλολογικό μνημόσυνο προς τιμήν του. Το μνημόσυνο διοργάνωσε ο Προσφυγικός Λαογραφικός Όμιλος «Οι Αδούλωτοι» Σιακαλλή, μαζί με την οικογένεια του εκλιπόντος και είχε την στήριξη των Δήμων Λαπήθου και Καραβά. Έφυγαν μακριά μας Πολλοί φίλοι, συγγενείς, συνεργάτες και εκτιμητές του έργου του αείμνηστου Μίκη Σιακαλλή παρέστησαν στην εκδήλωση, ενώ μαθητές του από τον Προσφυγικό Λαογραφικό Όμιλο «Οι Αδούλωτοι» Σιακαλλή, χόρεψαν και τραγούδησαν στη μνήμη του. Στο χώρο της εκδήλωσης παρουσιάστηκε έκθεση φωτογραφίας από τη ζωή και τη δράση του. Aπό σήμερα αναπνέει αέρα ελευθερίας η Κολυμβήθρα του Ιερού Ναού της Αγίας Παρασκευής Λαπήθου. Διασώθηκε από τα χέρια αρχαιοκάπηλων και βρίσκεται από τον περασμένο μήνα στα γραφεία του Δήμου Λαπήθου, στη Λευκωσία. Στη διάρκεια του 2013 έφυγαν μακριά μας, με τον καημό της επιστροφής ανεκπλήρωτο, αρκετοί Λαπηθιώτες. Μεταξύ αυτών και οι: Ζήνωνος Ελένη Κεφάλα (81 ετών) Γερμανού Μαρούλα (86 ετών) Αμερικάνος Χαράλαμπος (Άκης) (69 ετών) Παπαξενοφώντος Αθηνά (87 ετών) Σιακίδου Ευγενία (σύζυγος Ευριβιάδη Σιακίδη) (88 ετών) Κατσαρή Νίκη (94 ετών), προσφιλής μητέρα του κ. Συπριέν Κατσαρή Πατσαλίδης Μιχαλάκης, σύζυγος Αγγελικής Λαπηθιώτου (81 ετών) Αλεξάνδρου Έλλη-Καϊμακκάμη (σύζυγος Γεωργίου Αλεξάνδρου) (87 ετών) Ο Δήμαρχος και τα Μέλη του Συμβουλίου του Δήμου Λαπήθου εκφράζουν εκ βάθους καρδίας στις οικογένειες των αποθανόντων τα ειλικρινή τους συλλυπητήρια. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τους σκεπάζει και αιώνια η μνήμη τους. Εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικής Πρόνοιας Λαπήθου Την περίοδο Σεπτεμβρίου 2013 Δεκεμβρίου 2013 έγιναν οι ακόλουθες εισφορές στο Ταμείο Κοινωνικής Πρόνοιας Λαπήθου. Έσοδα από τα δύο φιλανθρωπικά παζαράκια της Πολιτιστικής Επιτροπής του Δήμου Λαπήθου Μαρία Κεφάλη (κάτοικος Νέας Υερσέης, Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής) εις μνήμην του συζύγου της Γιώργου Κεφάλη 100 Λόλα Λουλλουπή, εις μνήμην του συζύγου της Μιχάλη Λουλλουπή 30 Ροδής Θεοκλέους, εις μνήμην της Θεοδώρας Θεοκλέους 30 Ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο και τα μέλη της Επιτροπής Κοινωνικής Πρόνοιας Λαπήθου τους ευχαριστούν θερμά.

3 3 ΕΚΔΡΟΜΗ - ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ ΤΩΝ ΛΑΠΗΘΙΩΤΩΝ Π ραγματοποιήθηκε και φέτος με μεγάλη επιτυχία και αρκετή συμμετοχή η 22η κατά σειρά ετήσια προσκυνηματική εκδρομή των Λαπηθιωτών, την οποία διοργάνωσαν από κοινού ο Δήμος Λαπήθου και το Προσφυγικό Σωματείο «Η ΛΑΠΗΘΟΣ». Συμμετείχαν Λαπηθιώτες της τρίτης ηλικίας, πέραν των 60 χρόνων, που ήρθαν από όλες τις περιοχές της Κύπρου, στις οποίες διαμένουν μετά το βίαιο ξεριζωμό τους από τη Λάπηθο. Η εκδρομή έγινε την Κυριακή, 22 Σεπτεμβρίου 2013, με αρχικό προορισμό - προσκύνημα στο Μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού στο Όμοδος, της επαρχίας Λεμεσού. Αμέσως μετά το προσκύνημα και την περιδιάβαση των συνταξιούχων στα γραφικά και πανέμορφα δρομάκια της Κοινότητας του Ομόδους, οι εκδρομείς κατέληξαν στο Κοιλάνι, που βρίσκεται σε μικρή απόσταση ανατολικά του Ομόδους. Στη μαγευτική και δροσερή ποταμιά του χωριού έγινε προσκύνημα στη Μεσαιωνική εκκλησία της Αγίας Μαύρης και ακολούθως προσφέρθηκε δωρεάν το καθιερωμένο γεύμα από τους διοργανωτές σε γνωστό εστιατόριο της περιοχής. Οι συνταξιούχοι, στο σύνολό τους, έμειναν αρκετά ικανοποιημένοι και δήλωσαν ότι αγκαλιάζουν το θεσμό με θέρμη και αγάπη, γιατί τους δίδεται η ευκαιρία να ξανασμίξουν φέρνοντας στη μνήμη και αναπολόντας αξέχαστες καλές μέρες από τα παλιά. Από τη δική τους πλευρά οι διοργανωτές δηλώνουν αποφασισμένοι να διατηρήσουν το θεσμό για όσο καιρό χρειαστεί ακόμα, ανεξαρτήτως κόπου, θυσιών και κυρίως οικονομικών δυσκολιών, που έχουν προκύψει σήμερα μετά από την πρωτοφανή οικονομική τραγωδία, που έπληξε την Πατρίδα μας. ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ «Η ΛΑΠΗΘΟΣ» ΝΕΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Πραγματοποιήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2013, στο Οίκημα - Γραφεία του Δήμου Λαπήθου στη Λευκωσία, η ανά διετία προγραμματισμένη Γενική Συνέλευση του Προσφυγικού Σωματείου «Η ΛΑ- ΠΗΘΟΣ». Έγινε λογοδοσία από τον Πρόεδρο του απερχόμενου Διοικητικού Συμβουλίου κ. Ανδρέα Σταυρινό για τα πεπραγμένα της τελευταίας διετίας και ταμειακή έκθεση από τον κ. Θεόδωρο Χαριτωνίδη, Ταμία του Σωματείου. Ακολούθησε συζήτηση και εκλογή των μελών του Νέου Διοικητικού Συμβουλίου. Το ενδιαφέρον των μελών ήταν περιορισμένο και η προσέλευση μειωμένη σε σχέση με Γενικές Συνελεύσεις προηγούμενων ετών. Σύμφωνα με τις πρόνοιες του καταστατικού ακολούθησε συνεδρία των νεοεκλεγέντων μελών την Τετάρτη 13 Νοεμβρίου 2013, στην Κοφίνου, στην οποία πρώτο θέμα ήταν ο καταρτισμός σε σώμα του Νέου Διοικητικού Συμβουλίου. Για την περίοδο το σχήμα του Νέου Διοικητικού Συμβουλίου έχει ως ακολούθως: ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΑΝΤΡΕΑΣ ΣΤΑΥΡΙΝΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΕΛΕΝΗ ΚΑΠΝΟΥΛΛΑ-ΠΙΕΡΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΓΕΩΡΓΙΑ ΠΑΝΤΕΧΗ-ΠΑΝΤΟΥΡΗ ΒΟΗΘΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΔΕΣΠΩ ΠΟΛΥΔΩΡΟΥ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΛΕΥΚΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΟΗΘΟΣ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΟΣ: ΜΑΙΡΗ ΜΙΧΑΗΛ ΤΑΜΙΑΣ: ΕΛΠΙΔΑ ΓΑΒΡΙΗΛ-ΒΟΥΤΟΥΝΟΥ ΒΟΗΘΟΣ ΤΑΜΙΑΣ: ΑΘΗΝΑ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΓΡΑΜΜ. ΤΥΠΟΥ&ΔΙΑΦΩΤΙΣΗΣ: ΛΑΚΗΣ ΓΡΑΦΙΑΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΔΗΜ. ΣΧΕΣΕΩΝ: ΑΝΤΡΕΑΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ: ΜΕΛΙΝΑ ΦΟΡΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ: ΠΑΝΙΚΟΣ ΜΙΧΑΗΛ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ: ΑΝΔΡΕΑΣ ΙΑΚΩΒΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ: ΝΑΤΑΣΑ ΣΑΒΒΑ - ΜΟΥΖΟΥΡΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΧΑΤΖΗΛΟΗ-ΚΑΤΣΩΝΗ Τα κάτωθι άτομα κατέλαβαν την θέση του μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου: Χρίστος Γιαννήταης, Κώστας Πρωτόγερος, Ανδρέας Αντωνίου, Σωτηρούλα Γιαννήταη, Ειρήνη Καρολίδου Λουκά, Ανδρέας Κόμπος, Χαρίτος Φυττής, Γεώργιος Φυττής, Θεόδωρος Χαριτωνίδης, Κυριάκος Χριστοδούλου Κουμή, Χρίστος Ερμογένους, Κωστάκης Παντέχης, Χρυσόστομος Αγαθοκλέους, Πολυξένη Συμεού, Αναστασία Κουρούγιαννη, Παύλος Αριστείδου, Σάββας Κουρούγιαννης, Κύπρος Κύπρου, Γεώργιος Πολυχρονίου, Νίκος Σάββα Μούζουρος, Έλενα Κρεμμού, Ειρηναίος Κουμή, Νίκος Γιάννη Καλαμαράς, Χριστάκης Οδυσσέως Κυπριανού, Νίκος Ευθυμίου, Πανίκος Ιακώβου. ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΩΝ ΔΗΜΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ Με την τελετή έναρξης στις 7 Οκτωβρίου 2013 άρχισε ο νέος κύκλος των διαλέξεων του Β Ετους του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Κατεχόμενων Δήμων της Επαρχίας Κερύνειας. Οι διαλέξεις δίδονται κάθε πρώτη Δευτέρα εκάστου μηνός, στις 7:30μ.μ. στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Καραβιωτών, στην οδό Μιλήτου 2, στο Στρόβολο. Δόθηκαν μέχρι σήμερα τρεις διαλέξεις και υπολείπονται μέχρι τη λήξη άλλες τρεις ως ακολούθως: α) 3 Φεβρουαρίου 2014, με εισηγητή τον κ. Νεκτάριο Πασιαρδή, με θέμα «Προοπτικές επιστροφής/επανεγκατάστασης των Κερυνειωτών στην Επαρχία Κερύνειας» β) 7 Απριλίου 2014, με εισηγητή τον κ. Niyazi Kizilyurek, με θέμα «Δικοινοτικές σχέσεις και μελλοντική προοπτική» γ) 5 Μαΐου 2014 Τελετή λήξης με εισηγητή τον κ. Χρίστο Κυριάκου, με θέμα «Ηθική: Κατασκευή ή Αυθύπαρκτη» Κατά την τελετή λήξης θα απονεμηθούν και τα Τιμητικά Διπλώματα Παρακολούθησης.

4 4 Εκδήλωση Α Συνέδριο Λαπήθου «Πριν χαθούν οι μνήμες» Α ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΛΑΠΗΘΟΥ ΛΑΠΗΘΟΣ «Πριν χαθούν οι μνήμες» 12 Οκτωβρίου 2013 Αίθουσα B, 108 Κτήριο Αναστάσιος Γ. Λεβέντης Πανεπιστημιούπολη, Αγλαντζιά Ώρα:10:00π.μ. Στις 12 Οκτωβρίου 2013, στην Αίθουσα «Αναστάσιος Γ. Λεβέντης» του Πανεπιστημίου Κύπρου, ο Δήμος Λαπήθου και το Προσφυγικό Σωματείο «Η ΛΑΠΗΘΟΣ», σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου, διοργάνωσαν με μεγάλη επιτυχία το Α Συνέδριο Λαπήθου «Πριν χαθούν οι μνήμες», παρουσία αρκετών επισήμων και πλήθους συνέδρων. Το συνέδριο ήταν αφιερωμένο στο Λαπηθιώτη Λογοτέχνη, Ιστορικό, Ερευνητή, αείμνηστο Κώστα Κύρρη. Χορηγός επικοινωνίας του Συνεδρίου ήταν το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου. Το πρόγραμμα του Συνεδρίου περιελάμβανε καλωσόρισμα, χαιρετισμούς και ομιλίες από το Δήμαρχο Λαπήθου κ. Νεοπτόλεμο Κότσαπα, την εκπρόσωπο του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας κα Ολυμπία Στυλιανού, Γενική Διευθύντρια Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, τον Πανιερότατο Μητροπολίτη Κυρηνείας κ.κ. Χρυσόστομο, τον Πρόεδρο του Πρ. Σωματείου «Η ΛΑΠΗΘΟΣ» κ. Ανδρέα Σταυρινό, τον αδελφό του τιμωμένου, Εκπαιδευτικό Φιλόλογο, κ. Δημοσθένη Κύρρη, τον Kαθηγητή κ. Ανδρέα Γρ. Ορφανίδη, Πρύτανη του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου και από τον Καθηγητή Κωνσταντίνο Χριστοφίδη, Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κύπρου. Τα θέματα που παρουσιάστηκαν ήσαν: «Η πνευματική ζωή στη Λάπηθο» από τον κ. Όμηρο Λαμπράκη, Εκπαιδευτικό Φιλόλογο, η «Εκπαίδευση - Εκπαιδευτήρια στη Λάπηθο», από τις κ.κ. Μελίνα Φορή, Ιστορικό στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου και Δέσπω Πολυδώρου, Εκπαιδευτικό, Φιλόλογο, «Ο φωτογράφος Δημήτρης Παπαδήμος στη Λάπηθο» από τον κ. Πέτρο Παπαπολυβίου, Αναπληρωτή Kαθηγητή του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, «Σκιαγραφώντας την κουλτούρα των Λαπηθιωτώναφηγηματική εθνογραφική μελέτη» από την κα Νικολέττα Χριστοδούλου, Λέκτορα Αναλυτικών Προγραμμάτων και Διδασκαλίας στο Πανεπιστήμιο Frederick, «Παραδοσιακή Λαϊκή Αρχιτεκτονική της Λαπήθου» από τον κ. Μελέτη Αποστολίδη, Αρχιτέκτονα, «Οι νερόμυλοι της Λαπήθου» από τον κ. Νεοπτόλεμο Κότσαπα - Δήμαρχο Λαπήθου και η «Μεσαιωνική Αγγειοπλαστική της Λαπήθου» από την κα Δήμητρα Παπανικόλα - Μπακιρτζή, Αρχαιολόγο, Διευθύντρια του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας. Την εκδήλωση, πέραν από τους Λαπηθιώτες συνέδρους, τους φίλους της Λαπήθου και φοιτητές, τίμησαν με την παρουσία τους εκπρόσωποι κομμάτων, οι Βουλευτές Κερύνειας κ.κ. Μάριος Μαυρίδης και Πάμπος Παπαγεωργίου, οι Δήμαρχοι: Καραβά κ. Ιωάννης Παπαϊωάννου, Ιδαλίου κ. Λεόντιος Καλλένος, Ακανθούς κ. Σάββας Σαββίδης, καθώς και ο κ. Μάριος Χαραλαμπίδης εκ μέρους του Δήμου Κερύνειας. Παρέστησαν επίσης ο τέως Δήμαρχος Λαπήθου κ. Αθως Ελευθερίου, Πρόεδροι Κοινοτικών Συμβουλίων, Πρόεδροι και Εκπρόσωποι Σχολικών Εφορειών, Προσφυγικών Σωματείων και Οργανώσεων, η Πρόεδρος του Ομίλου Γυναικών Κερύνειας, ο κ. Νίκος Κοτζιαμάνης ως Πρόεδρος των Απόδημων Μορφιτών Μεγάλης Βρετανίας και αρκετοί άλλοι. Το συνέδριο σημείωσε τεράστια επιτυχία, απροσδόκητη προσέλευση ενδιαφερομένων, ενώ έγιναν σημαντικές, αξιόλογες και ενδιαφέρουσες αναφορές, τόσο από τους εισηγητές, όσο και από τους συνέδρους. Πέραν από τα αποσπάσματα που δημοσιεύονται στην εφημερίδα «Τα Νέα της Λαπήθου», αυτούσιες οι παρουσιάσεις βρίσκονται ήδη αναρτημένες στην ιστοσελίδα του Δήμου Λαπήθου, ενώ παράλληλα καταβάλλονται προσπάθειες για την εκτύπωσή τους. Το πρόγραμμα παρουσίασε και συντόνισε η Φιλόλογος κα Φρόσω Νικηφόρου. Αντιφώνηση από τον αδελφό του τιμωμένου εκπαιδευτικό και φιλόλογο κ. Δημοσθένη Κύρρη Ε ίμαι βαθιά συγκινημένος που βρίσκομαι κοντά σας σήμερα και στην ιδιαίτερη πατρίδα μου. Ταυτόχρονα όμως και υπερήφανος σαν Λαπηθιώτης και σαν εκπαιδευτικός, που βλέπω, μετά από τόσα χρόνια, τους τότε μαθητές του Γυμνασίου Λαπήθου να βρίσκονται σήμερα στις κορυφές της πνευματικής ηγεσία του τόπου μας, ένα ακόμη δείγμα της προσφοράς της Λαπήθου στο πολιτιστικό γίγνεσθαι της πατρίδας μας. Αυτά μόνο είναι αρκετά, για να σας ευχαριστήσω, κύριε Δήμαρχε, που με την πρόσκλησή σας μου δώσατε την ευκαιρία να ξανανιώσω έντονα της αγάπη για τον τόπο μας και να αισθανθώ, έστω και μέσα από την πικρία του ανθρώπου που ζει μακριά από τη γη που γεννήθηκε, ότι η ζωή συνεχίζεται, με στηρίγματα μάλιστα από το παρελθόν, πως η θέληση να κρατηθεί η πολιτιστική κληρονομιά και ιστορία μας δεν μένει περιορισμένη σε επίπεδα ευχής, αλλά γίνεται πράξη με την απόφαση για πραγματοποίηση και καθιέρωση του θεσμού των ερευνητικών συνεδρίων με στόχο την ανάδειξη πτυχών από τον πολιτισμό και την ιστορία της Λαπήθου. Και είναι επίσης μεγάλη τιμή το γεγονός ότι το πρώτο συνέδριο αφιερώνεται στη μνήμη του αδελφού μου, πράγμα για το οποίο σας ευχαριστώ θερμά εκ μέρους όλης της οικογένειας. Ο Κώστας Κύρρης τιμάται σήμερα και μαζί του τιμάται ένα ζωντανό πνευματικό κεφάλαιο αυτού του τόπου. Είναι ο άνθρωπος, ο συγγραφέας, ο ιστορικός της Λαπήθου, που έμεινε ριζωμένος εδώ, που πλανήθηκε πνευματικά όμως σε μακρινές εποχές, σε δυσπρόσιτους τόπους, σε επίπονες αναζητήσεις με πείσμα Λαπηθιώτικο, με μεγαλείο πνεύματος και ψυχής Ελληνικής, με αντοχές που του υπαγόρευαν την πιστή υπηρέτηση της αναζήτησης και διατήρησης αξιών του τόπου μας και ιδίως την άφοβη διατύπωση απόψεων ακόμη και σε εποχές, όπως εκείνη του ψυχρού πολέμου, για πρόσωπα και καταστάσεις, που ελάχιστα περιθώρια κριτικής θα έλεγε κανείς άφησαν να περάσουν. Η Κύπρος, η πονεμένη πατρίδα, με την πολυτάραχη ιστορική της διαδρομή, ήταν το αντικείμενο της έρευνάς του, της μελέτης αλλά και των οραματισμών του. Γι αυτούς τους οραματισμούς ξέφευγε κάποτε και ο ίδιος από την αντικειμενικότητα του ιστορικού λόγου και γινόταν υμνητής, λυράρης, ένθερμος εραστής της φίλτατης πατρίδας του. Η Λάπηθος τιμά σήμερα στο πρόσωπό του μια πνευματική προσφορά που ξεπερνά τα στενά όρια ενός τόπου, που συσχετίζει και συνέχει εποχές και καταστάσεις με τέτοιο τρόπο, που αποτελούν κληρονομιά και υποθήκη σε όσους επιχειρήσουν να μελετήσουν γεγονότα και πρόσωπα, αποφάσεις και πολιτικά αποτελέσματα, που αφορούν την Κύπρο μέσα στα πλαίσια του Ελληνισμού, αλλά και στα παγκόσμια δρώμενα. Δίκαια γι αυτό τον θυμάται, τον αναγνωρίζει και τον σέβεται η εκτοπισμένη από τα ιερά χώματα της Λάπηθος, η νοσταλγός Λάπηθος των ήρεμων και δημιουργικών εποχών του παρελθόντος της, η Λάπηθος του σήμερα που δεν ξεχνά τα δωρήματα της σκέψης και της πέννας αυτών που εργάστηκαν για να οικοδομήσουν ο καθένας με τη δική του προσφορά το πολυσύνθετο πολιτισμικό της είναι. Ευχαριστώ και πάλι για την τιμή που μας κάματε να παραστούμε σ αυτήν την πνευματική συνάντηση και θεωρούμε ότι η πατρίδα μας η Κύπρος και ιδιαίτερα η Λάπηθος είχε και έχει τις δυνατότητες να αντλεί δυνάμεις από τους δημιουργούς της, για να συνεχίζει σταθερά και ευδόκιμα την πορεία της στους δύσκολους καιρούς που ζούμε. Ένας απ αυτούς τους δημιουργούς και ο Κώστας Κύρρης. Ακάματος ο νους του και η καρδιά του αφιερωμένη για πάντα στη γενέτειρά του Λάπηθο. Σε ποιες άραγε ατραπούς αναζητά το πνεύμα του τα σύγχρονα βήματα των σημερινών Λαπηθιωτών; Ένα είναι σίγουρο ότι προχωρούν σταθερά και γι αυτό υπάρχει πάντα η ελπίδα να φράσουν με επιτυχία στο τέρμα τους, που δεν είναι τίποτε άλλο από την επιστροφή στα πάτρια εδάφη. Σας ευχαριστώ.

5 5 ΚΑΛΩΣΟΡΙΣΜΑ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΛΑΠΗΘΟΥ Κ. ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΥ ΚΟΤΣΑΠΑ, ΣΤΟ Α ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΛΑΠΗΘΟΥ «ΛΑΠΗΘΟΣ, ΠΡΙΝ ΧΑΘΟΥΝ ΟΙ ΜΝΗΜΕΣ» Ε κ μέρους των συνδιοργανωτών, του Δήμου Λαπήθου, του Προσφυγικού Σωματείου «Η ΛΑΠΗΘΟΣ» και του Πανεπιστημίου Κύπρου σας καλωσορίζω και σας ευχαριστώ θερμά για την εδώ παρουσία σας, που μας τιμά ιδιαίτερα και μας εμψυχώνει ακόμη περισσότερο για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε το δύσκολό μας αγώνα μέχρι την πολυπόθητη ημέρα της επιστροφής στα Άγια και Ιερά χώματα της αγαπημένης μας κωμόπολης. Ευχαριστούμε θερμά το Πανεπιστήμιο Κύπρου που μας παραχώρησε δωρεάν το φιλόξενο τούτο χώρο, για να μπορέσουμε και εμείς με τη σειρά μας να σας ταξιδεύσουμε έστω και νοερά, να σας περπατήσουμε και να σας ξεναγήσουμε στα όμορφα δρομάκια και στο φιλόξενο κόσμο της ιστορικής, αρχαίας και Ιμερόεσσας Λαπήθου. Ευχαριστούμε και τους εισηγητές του Συνεδρίου, οι οποίοι θα μας οδηγήσουν εκεί όπου ο θρησκευτικός και ιστορικός πολιτισμός, οι τέχνες, τα γράμματα και οι επιστήμες πρωτοπόρησαν και διέγραψαν λαμπρή πορεία και στο χώρο όπου η Θεοκρατική Βυζαντινή περίοδος διέλαμψε ανά τους αιώνες ως «Λάμπουσα». Εύχομαι αυτό το Συνέδριο, καθώς και άλλα που θα ακολουθήσουν στο μέλλον, να αποτελέσουν ακόμη ένα φωτεινό οδηγό που θα μας βοηθήσει να εκτιμήσουμε και να κατανοήσουμε ορθά και καλύτερα όλα όσα κληρονομήσαμε, για να μπορέσουμε στην πορεία να φανούμε και εμείς αντάξιοι των προγόνων μας και άξιοι συνεχιστές της ιστορικής μας παράδοσης. Η ψυχική και πνευματική ανωτερότητα κάθε λαού μαρτυρούν και καθορίζουν και τη στάθμη του πολιτισμού του. Ξεφυλλίζοντας τη μακραίωνη ιστορία της Κύπρου από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι σήμερα, εντοπίζουμε όλο και περισσότερο το σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισε η ιστορική πολιτεία της αρχαίας Λαπήθου, εντοπίζοντας ταυτόχρονα και τις βαθιές ελληνικές της ρίζες. Από την εποχή του Πραξάνδρου, ο αδέκαστος νόμος της ιστορικής αλήθειας καταμαρτυρεί αδιαμφισβήτητα την ακραιφνή Ελληνικότητά της για τρεις και πλέον χιλιετηρίδες. Η ψυχή ενός Λαού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία του και την ιστορική του διαδρομή, πρέπει όμως απαραίτητα να περνά μέσα και από τους θρύλους, τις παραδόσεις του, τα ήθη και τα έθιμά του. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να εκτιμήσουμε σωστά τη δύναμη και την αντοχή του ενάντια στις ξένες επιβουλές και στις αντιξοότητες της μοίρας. Κτίσμα Λακώνων και Πραξάνδρου, η θελκτική και Ιμερόεσσα Λάπηθος με το διαπρεπή πνευματικό και τον εξαίρετο φυσικό της πλούτο, την πλούσια παράδοση ζωής και τέχνης, τους άριστους και φιλοπρόοδους κατοίκους της, υπήρξε πόλη λαμπρή με μακράν ιστορική διαδρομή, με Ιμερόεσσα μορφή, με παραδεισένια αίγλη και ακαταμάχητη γοητεία. Η θαλασσοφίλητη και μυροβόλα κωμόπολη του βορρά ζει εκεί αγέρωχη και μας καρτερά, γιατί γνωρίζει πολύ καλά ότι μόνο εμείς οι γνήσιοι κάτοικοί της είμαστε οι αυθεντικοί συνεχιστές της ένδοξης ιστορικής της πορείας και αυτό το μυστικό θα μας το κρατά και θα μας το φυλάει για πάντα βαθειά μέσα στα σπλάχνα της. Εμείς ως γνήσια τέκνα αυτής της γης, δεν έχουμε άλλη επιλογή, παρά να υποσχεθούμε ότι θα αγωνιστούμε μέχρις ότου επιστρέψουμε για να γίνουμε συνεχιστές αυτής της μακραίωνης ιστορικής πορείας. Χαιρετισμός του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη, στην επίσημη έναρξη του Α Συνεδρίου: «Πριν Χαθούν οι Μνήμες», 12 Οκτωβρίου 2013 Τον Πρόεδρο εκπροσωπεί η κα Ολυμπία Στυλιανού, Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού M ε ιδιαίτερη χαρά χαιρετίζω το Α Συνέδριο Λαπήθου με τίτλο: «Πριν χαθούν οι μνήμες», που πραγματοποιείται σήμερα και το οποίο είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας του Δήμου Λαπήθου, του Πανεπιστήμιου Κύπρου και του Προσφυγικού Σωματείου «Η Λάπηθος». Ένα Συνέδριο που φιλοδοξεί να ενεργοποιήσει τη μνήμη για έναν τόπο που προίκισε με τόση ομορφιά και γενναιοδωρία η φύση και παραμένει ζωντανό και αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού μας. Η διοργάνωση του Συνεδρίου αυτού είναι πολύ σημαντική, καθώς πανεπιστημιακοί, εκπαιδευτικοί και εξέχουσες προσωπικότητες της επιστημονικής κοινότητας του τόπου μας θα παρουσιάσουν πληθώρα θεμάτων που θα ρίξουν φως σε πτυχές της περιοχής που παραμένουν άγνωστες για πολλούς, προσφέροντας έτσι στους ενδιαφερόμενους, και ιδιαίτερα στους Λαπηθιώτες, πολύτιμο υλικό γνώσεων και εμπειριών. Πρωτοβουλίες όπως αυτή συντηρούν και διατηρούν ζωντανό το παρελθόν και μας συνδέουν άρρηκτα με τις ρίζες μας και τον ιστορικό μας πλούτο, αποτελώντας γέφυρα μεταξύ του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος. Τέτοιες διοργανώσεις προσφέρουν μια ανεπανάληπτη ευκαιρία για να αποτιμήσουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά και συνειδητοποιήσουμε το εύρος και την αξία της. Όλα εκείνα δηλαδή τα στοιχεία που συνθέτουν την πολιτισμική φυσιογνωμία του λαού μας, στοιχεία για τα οποία αισθάνεται αξιοπρεπής και περήφανος. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η αφιέρωση του Α Συνεδρίου στη μνήμη του Λαπηθιώτη Κώστα Κύρρη, διαπρεπή ιστορικού, συγγραφέα και ερευνητή, που υπήρξε μια από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες στον τομέα των Γραμμάτων και των Επιστημών της Κύπρου. Ο αείμνηστος Κώστας Κύρρης, μια σπάνια και χαρισματική προσωπικότητα, αφιέρωσε όλη του τη ζωή στην ιστορική έρευνα, κληροδοτώντας το σημαντικό και πολυσχιδές συγγραφικό έργο του στους νεότερους μελετητές, για τους οποίους και αποτελεί πρότυπο εργατικότητας και αφοσίωσης. Ο Κώστας Κύρρης έθεσε τα θεμέλια της επιστημονικής έρευνας στην Κύπρο σε πολλούς τομείς της Κυπριολογίας. Το ανήσυχό του πνεύμα δεν περιορίστηκε μόνο στον τομέα της Κυπριολογίας, αλλά το ενδιαφέρον του επικεντρώθηκε και στον τομέα της Ευρωπαϊκής Ιστορίας, της Βαλκανολογίας, των Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών. Για το πολύτιμο έργο του έτυχε πολλών διακρίσεων, μεταξύ των οποίων το 1964 από τον αείμνηστο Πρωθυπουργό της Ελλάδας Γεώργιο Παπανδρέου, το 1978 από την Ακαδημία Αθηνών, το 1998 από την Κυπριακή Πολιτεία με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών και το 2001 από τον τέως Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκο Κληρίδη. Είναι βέβαιο ότι ανακοινώσεις που θα γίνουν σ αυτό το συνέδριο και οι συζητήσεις που θα ακολουθήσουν θα αποτελέσουν πολύτιμο πρωτογενές υλικό στους μελλοντικούς ερευνητές, γι αυτό και προσ - βλέπουμε με ενδιαφέρον στα πορίσματά του. Θα ήθελα στο σημείο αυτό να δώσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στους διοργανωτές - το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Δήμο Λαπήθου και το Προσφυγικό Σωματείο «Η Λάπηθος» για την πλούσια δράση τους, αλλά και για την πρωτοβουλία τους να οργανώσουν το Α Συνέδριο Λαπήθου. Συγχαίρω επίσης όλους όσοι θα συμβάλουν με τις εισηγήσεις τους στην επιτυχία των εργασιών του Συνεδρίου. Χαιρετισμός από τον πρόεδρο του Πρ. Σωματείου «Η ΛΑΠΗΘΟΣ» κ. Ανδρέα Σταυρινό. Π ριν ξεθωριάσουν οι μνήμες, πριν να χαθούν στην Προσφυγιά και οι τελευταίοι Λαπηθιώτες, που έζησαν, μεγάλωσαν και δημιούργησαν στη Λάπηθο, εμείς τα Οργανωμένα Σύνολα Λαπήθου, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου και με την ενεργό συμμετοχή και του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, των οποίων και οι δύο Πρυτάνεις είναι Λαπηθιώτες, αποφασίσαμε να συνδιοργανώσουμε το Α Συνέδριο Λαπήθου, το οποίο κυρίως απευθύνεται στους νέους μας, οι οποίοι γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Προσφυγιά. Το Συνέδριο αυτό, το οποίο έστησε η αγάπη μας για την αλησμόνητη προσφιλή μας κωμόπολη Λάπηθο, έχει σαν βασικό σκοπό και στόχο να φωτίσει πτυχές της ζωής των Λαπηθιωτών πριν το βίαιο εκτοπισμό, να ξυπνήσει μνήμες, να αναζωπυρώσει τη νοσταλγία της πατρογονικής κωμόπολης και να ενδυναμώσει τον καημό του γυρισμού στην αλησμόνητη προσφιλή μας κωμόπολη, τη δεμένη με το μύθο και την ιστορία του τόπου από τα πανάρχαια χρόνια, η οποία εδώ και 39 χρόνια στενάζει κάτω από την μπότα του Τούρκου κατακτητή, έρημη και ορφανεμένη από τους προαιώνιους κατοίκους της. Με τη διοργάνωση του συνεδρίου μας επιδιώκουμε επίσης να αναβιώσουμε, για να γνωρίσουν οι σύνεδροι και κυρίως οι νεότεροι, τις αυθεντικές εκδηλώσεις της ζωής των Λαπηθιωτών, τις ιστορίες και τις εικόνες από την καθημερινότητα των Λαπηθιωτών, από την ιστορία τους, την τέχνη τους, τον πολιτισμό τους, την ηρωϊκή τους δράση και την πνευματική τους ζωή. Σίγουρα το περιεχόμενο της ζωής της Λαπήθου, το υποσυνείδητό της, είναι πλούτος ζωής, που κατευθύνει την πορεία μας και ως ατόμων και ως συνόλου. Η συνειδητοποίηση όλων αυτών πλουτίζει και στηρίζει τη ζωή μας. Αφιέρωση του Α Συνεδρίου στον αείμνηστο Κώστα Κύρρη Ο αλησμόνητος Κώστας Κύρρης γεννήθηκε το έτος 1927 στην ενορία Αγίας Αναστασίας Λαπήθου και σπούδασε Ιστορία Αρχαιολογία και Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών καθώς και Γαλλική Φιλολογία στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. Είχε σπουδάσει επίσης Βυζαντινές και Ανατολικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών και στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του ιδίου Πανεπιστημίου. Έτυχε πολλών πτυχίων, επαίνων και διακρίσεων σε Κύπρο, Ελλάδα και Παγκοσμίως. Θεωρείται ως μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της Κύπρου, της Ελλάδας, των Βαλκανίων και της Εγγύς και Μέσης Ανατολής στον Τομέα των Γραμμάτων με εθνική, αλλά και διεθνή ακτινοβολία. Ο Δρ. Κώστας Κύρρης απεβίωσε το έτος 2009 και η γενέτειρά του Λάπηθος έχασε ένα από τα πιο άξια τέκνα της, ένα γνήσιο τέκνο του απλού και ανεπιτήδευτου λαού της. Κυρίες και Κύριοι, Είναι πρέπον να τιμούνται με έργα όσοι πραγματοποίησαν έργο σημαντικό στη ζωή τους. Ο άνθρωπος που τιμούμε και μνημονεύουμε σήμερα, ο αείμνηστος Κώστας Κύρρης, έκανε κανόνα ζωής το αγωνίζεσθαι και το αριστεύειν. Έδειξε τον καλύτερό του εαυτό, επιτέλεσε έργο σημαντικό και αξιόλογο, πραγματοποίησε το όραμά του, αυτοδικαιώθηκε ως άτομο και ένιωσε την πλήρωση που αισθάνεται εκείνος που φθάνει στα όριά του, εκείνος που καταφάσκει τον εαυτό του. Σ αυτό τον άνθρωπο είναι αφιερωμένο το Α Συνέδριο Λαπήθου, ως αντίδωρο της προσφοράς του προς τη γενέτειρά του Λάπηθο, αλλά και την Πατρίδα ολόκληρη. Σας ευχαριστώ

6 6 Α Συνέδριο Λαπήθου «Πριν χαθούν οι μνήμες» ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ Η Παραδοσιακή Λαϊκή Αρχιτεκτονική της Λαπήθου Σ τα πλαίσια του Πρώτου Συνεδρίου για τη Λάπηθο, και στα περιορισμένα χρονικά όρια των περίπου 30 λεπτών, παρουσιάστηκε η παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Λάπηθου με Μελέτης Aποστολίδης ιδιαίτερη έμφαση στην κατοικία, αφήνοντας πίσω άλλες χρήσεις για μια άλλη ευκαιρία. Άλλωστε, στην Παραδοσιακή λαϊκή αρχιτεκτονική, κατά κανόνα, η μορφή δεν ακολουθεί την λειτουργία, αλλά την κατασκευή. Σημειώνεται, περαιτέρω, ότι ο οικισμός πολύ λίγο έχει μελετηθεί επιστημονικά πριν το 1974 και τα 40 χρόνια που μεσολαβούν από τότε δεν έχουν δώσει την ευκαιρία για μια συστηματική και σε βάθος μελέτη, όπως έχει συμβεί σε άλλες ελεύθερες περιοχές της Κύπρου. Οι πηγές άμεσα συνδεδεμένες με την παρουσίαση, πέραν από επιτόπιες παρατηρήσεις και συναφή βιβλιογραφία, είναι οι ακόλουθες: 1) «Η κυπριακή οικία» του Γ.Χ. Παπαχαραλάμπους, ) «Χρονικά της Λαπήθου τόμος Ι, ΙΙ &ΙΙΙ» του Α.Π.Ο. Λαπήθου / Κ. Κύρρη 3) «Αναδρομή στη λαϊκή αρχιτεκτονική της Κύπρου» του Στέφανου Σίνου, ) «Λάπηθος, Ιστορία και Παραδόσεις» του Φωκά Φωκαϊδη,1982. Η παρουσίαση έγινε με τη βοήθεια 70 περίπου διαφανειών στις οποίες περιλαμβάνονταν κείμενα και πέραν των 100 φωτογραφιών. Ξεκίνησε σκιαγραφώντας σε αδρές γραμμές τη γενικότερη κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική εικόνα που επικράτησε για αιώνες σε ολόκληρη την Κύπρο, με αναφορές στην αγροτική οικονομία, το δημόσιο χώρο, το ρόλο της εκκλησίας κτλ. Στην πορεία, η παρουσίαση επικεντρώθηκε στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Λαπήθου (Δημαρχείο από το 1884, αναπτυγμένες βιοτεχνίες, εμπόριο κτλ), για να καταλήξει στα συγκριτικά χαρακτηριστικά της δομής του οικισμού, άλλά και των διαφόρων τύπων κατοικίας που έχουν αναπτυχθεί από την περίοδο της Τουρκοκρατίας μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα. Παρουσιάστηκαν στην συνέχεια τα ακόλουθα επτά παραδείγματα κατοικιών: 1) Το αρχοντικό του μυλωνά Γιωρκάτζη Πασπάλλα, στην Αγία Παρασκευή, 2) Το αρχοντικό του Χαραλάμπη Ράφτη, στον Άγιο Θεόδωρο, 3) Η οικία του Άγγλου αρχιτέκτονα Hubbard, στον Άγιο Λουκά, 4) Η οικία του Χατζηθεοδόση Μασούρη (αργότερα Harrison και μετά Wilkinson), στον Άγιο Λουκά, 5) Η οικία της Αίγλης Μαντίδου, στον Άγιο Λουκά, 6) Η οικία του Τηλέμαχου Παντελή (Μπογιατζή), στην Αγία Παρασκευή, 7) Η οικία του Νικόλα Χατζήμιχαηλ, στην Αγία Παρασκευή, Τέλος, δόθηκαν μερικά δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής με νεοκλασικά χαρακτηριστικά Αστικής Αρχιτεκτονικής. Επιγραμματικά συμπεράσματα 1) Οι παραδοσιακές λαϊκές κατοικίες της Λαπήθου είναι σημαντικά μεγαλύτερες και πιο προσεγμένες κατασκευαστικά από τις αντίστοιχες στους υπόλοιπους οικισμούς της Κύπρου. Το ίδιο ισχύει για τις λεπτομέρειες των κατασκευών και τις διακοσμήσεις τους. Είναι αραιά τοποθετημένες μέσα σε καταπράσινους κήπους, προσανατολισμένες προς βορρά (λόγω γεωμορφολογίας) και συνήθως, περιβάλλονται από ψηλά περιτοιχίσματα. 2) Στην Λάπηθο συναντούμε πολλές κατοικίες με νεοκλασικά χαρακτηριστικά Αστικής Αρχιτεκτονικής, παρόμοια και της ίδιας χρονικής περιόδου με αυτές της παλιάς Λευκωσίας. «Η Λάπηθος, κατά γενική ομολογία, είναι ίσως ένας από τους πιο ωραίους οικισμούς της Κύπρου». Στέφανος Σίνος. Ο φωτογράφος Δημήτρης Παπαδήμος στη Λάπηθο Πέτρος Παπαπολυβίου Ν α μου επιτρέψετε να πω κι εγώ ότι νιώθω μεγάλη συγκίνηση επειδή πραγματοποιείται αυτό το συνέδριο, και γιατί είναι αφιερωμένο σε ένα σπουδαίο άνθρωπο των γραμμάτων, τον Κώστα Κύρρη, που έφυγε από τη ζωή τον Ιούνιο του 2009 και στον οποίο, τόσο εμείς οι Λαπηθιώτες, όσο και η επιστημονική κοινότητα της Κύπρου, οφείλουμε πάρα πολλά. Ο τίτλος της σημερινής μου εισήγησης θα προκάλεσε σίγουρα έκπληξη για τους μη μυημένους, εκτός από ορισμένους παλιούς Λαπηθιώτες που θυμούνται πρόσωπα και πράγματα της περιόδου Και για τον ομιλούντα αυτή η έρευνα, που βρίσκεται ακόμη στην αρχή της, έχει επιφυλάξει μέχρι τώρα πολλές εκπλήξεις και δυνατές συγκινήσεις. Πριν από 15 περίπου χρόνια, ανακάλυψα τυχαία σε ένα παλαιοβιβλιοπωλείο στη Θεσσαλονίκη ένα παλιό τεύχος του περιοδικού «Εικόνες», ένα από τα καλύτερα ελληνικά περιοδικά ποικίλης ύλης, που εξέδιδε η Ελένη Βλάχου, η εκδότρια της «Καθημερινής». Μετροφυλλώντας το τεύχος, του Οκτωβρίου του 1959, έπεσα πάνω σε τρεις άγνωστες φωτογραφίες της Λαπηθου του Δημήτρη Παπαδήμου. Οι φωτογραφίες συνόδευαν ένα άρθρο του λογοτέχνη Στράτη Μυριβήλη που είχε επισκεφθεί την Κύπρο με δημοσιογραφική αποστολή, ύστερα από την υπογραφή των συνθηκών της κυπριακής ανεξαρτησίας. Υποθέτοντας ότι οι φωτογραφίες είχαν σχέση με τον Μυριβήλη, επισκέφθηκα και μελέτησα επισταμένα το Αρχείο του Μυτιληνιού λογοτέχνη, στην Αθήνα, χωρίς, όμως, να εντοπίσω περισσότερα στοιχεία. Ύστερα από χρόνια έρευνας διαπίστωσα ότι οι συγκεκριμένες φωτογραφίες μπήκαν στο άρθρο του Μυριβήλη για την Κύπρο, καθώς ο φωτογράφος τους, Δημήτρης Παπαδήμος, είχε πολύ στενή σχέση με το νησί μας και ειδικότερα με τη Λάπηθο. Οι πιο πάνω φωτογραφίες φυλάσσονται μαζί με χιλιάδες άλλες, εδώ και μερικά χρόνια στο Ελληνικό Λογοτεχνικό Αρχείο, στην Αθήνα, όπου δωρήθηκε το τεράστιο φωτογραφικό αρχείο του Δημήτρη Παπαδήμου, μετά τον θάνατό του, από τη γυναίκα του Λιάνα και τον γιο του Ιωάννη Παπαδήμο, όπως ήταν και η επιθυμία του εκλιπόντος. Πρόκειται, συνολικά, για περισσότερα από αρνητικά με τα τυπώματά τους (τα περισσότερα από την Ελλάδα και την Αίγυπτο), καταταγμένα με άριστο τρόπο και άρτια ταξινόμηση, αλλά δυστυχώς χωρίς χρονολόγηση, και μερικές χιλιάδες έγχρωμες διαφάνειες. Η Κύπρος είναι μια από τις τέσσερις μικρότερες ενότητες του φωτογραφικού αρχείου, και υπάρχουν περισσότερα από 1600 αρνητικά. Με έναν πρόχειρο υπολογισμό, από τη Λάπηθο της περιόδου πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 500 φωτογραφίες... Η Πνευματική Ζωή στη Λάπηθο Όμηρος Λαμπράκης Κ αι πρώτα τίθεται το ερώτημα: Τι είναι πνευματικό; Επίσης πώς το πνευματικό εκδηλώνεται, με άλλα λόγια, με ποιες ενέργειες, ποια έργα αυτό γίνεται ζωή; Πώς αυτό φαίνεται, αγγίζεται; Προφανώς το πνευματικό είναι αυτό που σχετίζεται με το πνεύμα. Και οι αντίστοιχες ενέργειες είναι αυτές που παράγουν την πνευματική δημιουργία, την πνευματική παράδοση. Μέσα στην πνευματική ζωή βιώνεται και εκδηλώνεται το καλό,το αληθινό, το ωραίο, το υψηλό, το θείο. Με άλλα λόγια, πνευματική ζωή είναι αυτή που προωθεί και ανεβάζει τον πολιτισμό και κάνει καλύτερη την ανθρώπινη ζωή. Έχει ο Λαπηθιώτης πνευματική ζωή; Και όταν λέω Λαπηθιώτης εξίσου εννοώ και τη γυναίκα της Λαπήθου,τη Λαπηθιώτισσα, που ένα θέμα στο σημερινό Συνέδριο όφειλε να ήταν αποκλειστικά αφιερωμένο σ αυτή. Η απάντησή μου είναι σαφώς καταφατική. Ναι! Ο Λαπηθιώτης και η Λαπηθιώτισσα έχουν, ζουν πνευματική ζωή και μάλιστα σε ξεχωριστό βαθμό. Οι ενέργειες του Λαπηθιώτη και η ζωή του και τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων του χαρακτηρίζονται απ όλα τα γνωρίσματα που λίγο προηγουμένως ανέφερα: το σοφό, το δημιουργικό, το προοδευτικό. Δεν είναι, βέβαια, οι Λαπηθιώτες θεοί, αλλά μου φαίνεται οι επιλογές τους βασικά προσδιορίζονται και ελέγχονται από το καλό και το αγαθό. Παράλληλα, οφείλω να πω πως όλα τούτα δεν είναι αποκλειστικότητα της Λαπήθου, αλλά πρέπει να έχουμε διαρκώς κατά νουν ότι ομιλούμε για τη Λάπηθο. Και έτσι, αναφορικά με μας, δικαιούμαι να προσθέσω πως έχουμε πνευματική ζωή, πνευματική κληρονομιά, πνευματική παράδοση και νιώθω πως αυτά μας κρατάνε στον ορθό δρόμο, μας φωτίζουν, μας δίνουν δύναμη για τον αγώνα της ζωής. Και το σημερινό Συνέδριο βεβαιώνει του λόγου το αληθές. Πώς εξηγείται ή πόθεν αυτή η πνευματική ζωή, αυτό το καλό και αγαθό; Είναι κάτι που έχει σημασία για την βαθύτερη κατανόηση του θέματος. Οι ψυχολόγοι λένε πως ένας από τους τέσσερις-πέντε παράγοντες που μορφώνουν την προσωπικότητα και το χαρακτήρα του ανθρώπου είναι το φυσικό περιβάλλον. Κι αυτό δε θέλει και πολλή συζήτηση. Για παράδειγμα, αλλιώτικος είναι ο άνθρωπος του βουνού, αλλιώτικος είναι ο άνθρωπος των πεδινών, αλλιώτικος ο άνθρωπος της θάλασσας. Και ο Λαπηθιώτης από την άποψη αυτή είναι προνομιούχος. Η Λάπηθος η Ιμερόεσσα! Η Λάπηθος η ελκυστική, η ερωτική. Δεν μπορώ να φανταστώ ωραιότερη άνοιξη απ αυτή της Λαπήθου. Το πράσινο παντού. Η θάλασσα, η λεμονιά, το κεφαλόβρυσο, οι βρύσες, τα νερά, το γιασεμί. Πίσω ο Πενταδάκτυλος ο υλήεις, ο δασώδης, ο πετρόκτιστος, η καταφυγή των αετών και της Ιστορίας, ο Πενταδάκτυλος που λευκάζει. Και πιο ψηλά ο ουρανός ο γαλανός και ο ήλιος ο αστραποβόλος που κάνει τη ζωή αισιόδοξη και τη μέρα αναστάσιμη...

7 7 Σκιαγραφώντας την κουλτούρα των Λαπηθιωτών - αφηγηματική εθνογραφική μελέτη Εισαγωγή Σ την εργασία αυτή σκιαγραφείται η κουλτούρα των κατοίκων της Λαπήθου. Πρόκειται για ποιοτική, αφηγηματική-εθνογραφική μελέτη. Χρησιμοποιήθηκαν πρωτογενείς πηγές από τις συνεντεύξεις που έγιναν για το αρχείο της προφορικής ιστορίας της Κύπρου, εμπλουτισμένες με υλικό από το βιβλίο Τα πικρά λεμόνια της Κύπρου του Βρεττανού συγγραφέα Lawrence Durrell (1957), ο οποίος έζησε στην Νικολέττα Χριστοδούλου Κύπρο, στην περιοχή της Κερύνειας και βίωσε από πρώτο χέρι την κουλτούρα του τόπου. Στο βιβλίο του κάνει συχνές αναφορές στην Λάπηθο. Οριοθέτηση Εννοιών Ο όρος κουλτούρα είναι υποσύνολo του όρου πολιτισμός. Αναφέρεται στην ιδέα της μοναδικότητας και της ενότητας μιας δεδομένης κοινωνίας. Σημαίνει την καλλιέργεια του πνεύματος, την παιδεία, αλλά και το σύνολο της πνευματικής παράδοσης και δημιουργίας ενός κοινωνικού συνόλου. Η αφηγηματική μελέτη Η αφηγηματική έρευνα ανήκει στον ευρύτερο χώρο της ποιοτικής έρευνας (Riessman, 1993) και χρησιμοποιεί κείμενα όπως είναι οι ιστορίες, η αυτοβιογραφία, οι συνεντεύξεις και οι εμπειρίες ζωής, ως δεδομένα ανάλυσης για τη διερεύνηση και την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι δημιουργούν νόημα στη ζωή τους ως αφηγήσεις (Clandinin & Connelly, 2000). Η αφήγηση είναι ένα ισχυρό εργαλείο για τη μεταβίβαση ή την ανταλλαγή της γνώσης. Είναι μια μη ουδέτερη ρητορική περιγραφή ή η επιθυμία κάποιου να επικοινωνήσει κάποιο νόημα (Bruner, 1990). Με αυτήν συνδέονται η μνήμη και ο χρόνος, τόσο όπως αυτός συναντάται στο παρελθόν, όσο και όπως αναβιώνεται στο παρόν (Le Goff, 1992). Η εθνογραφική μελέτη Η εθνογραφία είναι ποιοτική έρευνα, επιτόπια μελέτη που αντανακλά τη γνώση και το σύστημα των νοημάτων στη ζωή των πολιτισμικών ομάδων (Geertz, 1973 Philipsen, 1992). Είναι ένα μέσο για να αναπαρασταθεί γραφικά και γραπτώς η κουλτούρα ενός λαού, από την άποψη του υποκειμένου και όχι από του ερευνητή. Μεθοδολογία της Έρευνας Χρησιμοποιήθηκαν οι αφηγήσεις έντεκα Λαπηθιωτών, οι οποίες βρίσκονται στο Αρχείο Προφορικής Ιστορίας της Κύπρου Έργο το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας, με ανάδοχο φορέα το Ερευνητικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Φρέντερικ. Μέσα από τις αφηγήσεις, οι οποίες λήφθηκαν μέσα από συνέντευξη, αντλήθηκαν στοιχεία για τη ζωή στη Λάπηθο. Όλοι οι αφηγητές ήταν καλοί γνώστες των δραστηριοτήτων της κοινότητας, τις οποίες βίωσαν στο έπακρο, κάτι που συνέβαλε στην εστίαση της προσοχής στην κοινότητα (Garson, 2008). Στόχος ήταν η διείσδυση στα κοινωνικά νοήματα και τις συνήθεις δραστηριότητες» (Brewer, 2000, σ. 10) των ανθρώπων, επιτυγχάνοντας ένα προσωπικό και εις βάθος πορτραίτο των ιδίων και της κοινότητάς τους (Genzuk, 2003) και την ανάδειξη των κοινών πολιτιστικών παρονομαστών (Garson, 2008). Το υλικό του αρχείου προφορικής ιστορίας ήταν περιοριστικό, αφού οι συμμετέχοντες δεν είχαν ερωτηθεί άμεσα για την ζωή τους στη Λάπηθο. Οι συνεντεύξεις και οι αφηγήσεις περιστρέφονταν γύρω από την περίοδο Οι πληροφορίες για την κουλτούρα των Λαπηθιωτών αντλήθηκαν μέσα από τις επιπλέον πληροφορίες που έδιναν οι αφηγητές για τη ζωή τους και τη Λάπηθο... Εκπαίδευση-Εκπαιδευτήρια στη Λάπηθο Εισαγωγή Η προσέγγιση τοπικών, αλλά και εθνικών θεσμών είναι αναγκαία για να βοηθήσει τόσο στη γνώση των ειδικών χαρακτηριστικών ενός λαού, αλλά και στην ενδυνάμωση της ταυτότητάς του (Γεωργής Γ. 2011, Μπακιρτζής, Χ. 2011, Χάματσου, Α. 2011). Ως εκ τούτου, στην περίπτωση της Λαπήθου μπορεί κάποιος να εντοπίσει ένα κλασικό παράδειγμα κοινωνίας, στο πλαίσιο της οποίας η εκπαίδευση αποτελεί ένα γνήσιο κοινωνικό κατασκεύασμα, καθώς ουσιαστικά αποτελεί προϊόν και δημιούργημα των ανθρώπων της, οι οποίοι διακρίθηκαν στα πολιτικά και πολιτιστικά πράγματα του νησιού, αλλά και του ελληνικού χώρου ευρύτερα (Αθανασόπουλος, Ι. Κ. 2000). Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο ρόλος της τοπικής ιστορίας καθίσταται ιδιαίτερα αναγκαίος και σήμερα αφού η συγκέντρωση του πολιτισμικού πλούτου της Ιμερόεσσας καθίσταται αναγκαία προκειμένου εμείς, ως τρίτη γενιά Λαπηθιωτών, που γεννήθηκε στην προσφυγιά, να αποκτήσουμε γνώσεις από τη γενέθλια γη. Η πράξη αυτή προσεγγίζεται, ωστόσο, ως η διαδικασία που στοχεύει στη δημιουργία εκείνου του αρχείου, το οποίο να μπορεί να δίδει απαντήσεις, αλλά και πληροφορίες σε όποιον επιθυμεί να γνωρίσει τη Λάπηθο. Βέβαια, εννοείται ότι σε αυτή την προσπάθεια το υλικό είναι άπλετο: Από πρωτογενείς πηγές, μαρτυρίες ατόμων αλλά και έγγραφα που καταλήγουν με τη σειρά τους σε δευτερογενείς πηγές, βιβλία από επαγγελματίες ιστορικούς, αλλά και από άτομα τα οποία αισθάνονται την ανάγκη να συν-εισφέρουν στην όλη διαδικασία, προσφέροντας εργαλεία ερμηνείας. Θέσεις όπως οι πιο πάνω οριοθετούν το περίγραμμα μέσα στο οποίο αναπτύσσεται και το θέμα της εκπαίδευσης και των εκπαιδευτηρίων στη Λάπηθο, στο πλαίσιο του πρώτου συνεδρίου Λαπήθου. Πρόκειται ουσιαστικά για μια επισκόπηση, η οποία λόγω χρόνου και χώρου οριοθετείται από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα και χωρίζεται σε τρία μέρη: Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, Ελληνικό Γυμνάσιο Λαπήθου και Αναμορφωτική Μελίνα Φορή, Δέσπω Πολυδώρου Σχολή Λαπήθου. Πρόκειται για εκπαιδευτήρια των οποίων η ιστορία διατηρεί το χαρακτήρα της μικροϊστορίας καθώς συνδέεται και με τα δρώμενα της κοινότητας, αλλά και του περιβάλλοντος ευρύτερα. Πρωτοβάθμια εκπαίδευση Α,Β,Γ Αστική και Κοινοτικό Νηπιαγωγείο: Λίγο πριν το τέλος της Οθωμανικής Κυριαρχίας ιδρύονται στη Λάπηθο δύο σχολεία μόνο για αγόρια. Το ένα βρισκοταν στην περιοχή Κάστρο, ενώ το δεύτερο στεγαζόταν στις αίθουσες της Εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής. Το 1880 το νησί έχει ήδη περάσει στα χέρια των Βρετανών που επιχορηγούν την πολιτική επέκτασης του σχολικού δικτύου πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (Δημητριάδου, 2006). Θεωρούν ότι αυτή η πολιτική τους θα τους κάνει αρεστούς στους ντόπιους και θα συμβάλει στη δημιουργία των μελλοντικών πολιτών-εργατών της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Εκ μέρους του Αρμοστή, ο Ιωσίας Σπένσερ επισκέπτεται τη Λάπηθο και παρατηρεί τους στενούς δεσμούς της κοινότητας. Ο ίδιος ο Σπένσερ θα παρατηρήσει ότι «Ο μουκτάρης και εις ή δύο ιερείς είναι πολύ καλά μορφωμένοι άνθρωποι εμμένοντες πάση θυσία εις την διατήρηση και ευημερία του σχολείου» (Σιακαλλή, 2004)... Δήμητρα Παπανικόλα- Μπακιρτζή Σ τα νεώτερα χρόνια η Λάπηθος υπήρξε το μοναδικό κέντρο παραγωγής εφυαλωμένης κεραμικής σ ολόκληρη την Κύπρο. Η μελέτη της μεσαιωνικής κεραμικής της πιστεύουμε ότι βοηθά να ανιχνεύσουμε θέματα τεχνολογίας τεχνικών διακόσμησης αλλά και θέματα συνέχειας η ασυνέχειας ανάμεσα στα μεσαιωνικά εφυαλωμένα κεραμικά και στα νεώτερα «αλειφτά» της Λαπήθου. Μεσαιωνική Εφυαλωμένη Κεραμική της Λαπήθου Το 1963 κατά τη διάνοιξη δρόμου κοντά στην εκκλησία του Αγίου Λουκά ήλθαν στο φώς ερείπια εργαστηριακών εγκαταστάσεων παραγωγής εφυαλωμένης κεραμικής. Οι ανασκαφές που ακολούθησαν υπό τη διεύθυνση του αρχαιολόγου Μιχάλη Λουλλουπή έφεραν στο φώς πληθώρα ευρημάτων επιτραπέζιων εφυαλωμένων κεραμικών. Φθαρμένα, σπασμένα και καμένα αγγεία, προφανώς απορρίμματα της κεραμικής επεξεργασίας, αποδεικνύουν πέρα πάσης αμφιβολίας πως η Λάπηθος υπήρξε δραστήριο κέντρο παραγωγής εφυαλωμένης κεραμικής κατά τη μεσαιωνική περίοδο. Τα κεραμικά που χάρη στο εύρημα του Αγίου Λουκά αποδόθηκαν στην παραγωγή της Λαπήθου, έχουν λεπτόκοκκο ωχρορόδινο και καλά ψημένο κεραμικό σώμα. Είναι φανερό πως είναι καμωμένα με πηλό που έχει παραχθεί με τη μέθοδο του κουλιαστού πηλού, σε σύστημα συγκοινωνούντων και σε κλιμακωτή διάταξη δεξαμενών. Τη μέθοδο αυτή για την παρασκευή πηλού συνέχισαν μέχρι τα νεώτερα χρόνια τα αγγειοπλαστεία της Λαπήθου. Ως προς το σχήμα και τη μορφή τα αγγεία που έδωσε η ανασκαφή στον Άγιο Λουκά έχουν κομψά, ραδινά σχήματα και συνήθως υπερυψωμένη βάση και ψηλό όρθιο χείλος. Ως προς τη τεχνική διακόσμησης τα αγγεία που βρέθηκαν στην ανασκαφή του Αγίου Λουκά ανήκουν στα Εγχάρακτα με καφεκίτρινο και πράσινο χρώμα. Ο διάκοσμος είναι καμωμένος με δεξιοτεχνία, σιγουριά και αυτοπεποίθηση. Αποδίδονται με λιγοστές γραμμές, μερικές φορές σχεδόν με μονοκοντυλιά. Ως προς τη θεματολογία καταγράφονται ανθρώπινες μορφές αποδομένες συνοπτικά χωρίς διαμορφωμένα χέρια και πουλιά θαυμαστά εντεταγμένα στην κυκλική επιφάνεια του πυθμένα. Ανθικά και φυτικά μοτίβα αποτελούν μεγάλο μέρος του θεματολογίου. Τα γεωμετρικά μοτίβα σε άπειρους συνδυασμούς αποτελούν άλλη μία κατηγορία θεμάτων και μοτίβων που κοσμούν τα εγχάρακτα με καφεκίτρινο και πράσινο χρώμα αγγεία της Λαπήθου. Όπως και η ίδια η ονομασία της ομάδας επισημαίνει, ο εγχάρακτος διάκοσμος ποικίλλεται με καφεκίτρινες και πράσινες πινελιές. Ευρήματα προανασκαφικών ερευνών υποδεικνύουν πώς η περιοχή της Λαπήθου υπήρξε επίσης χώρος παραγωγής ομάδας αγγείων που είναι γνωστά ως Εγχάρακτα με πράσινο γραπτό διάκοσμο. Στα αγγεία αυτά ο εγχάρακτος διάκοσμος συνοδεύεται από γραπτή πράσινη πινελιά που παρακολουθεί σε γενικές γραμμές το εγχάρακτο θέμα. Έχουν απλά και τυποποιημένα σχήματα με κυρίαρχο αυτό της ημισφαιρικής κούπας. Προς το τέλος του 16 ου αιώνα ο διάκοσμος περιορίζεται στο γραπτό μέρος, εγκαταλείπεται δηλ. η χάραξη. Στο είδος αυτό των αγγείων που είναι γνωστά ως Γραπτά με πράσινο χρώμα, η διακόσμηση αποτελείται από απλουστευμένα γραπτά μοτίβα καμωμένα με πράσινο χρώμα. Η ομοιότητα με τα νεώτερα αλειφτά με την αντινακτή η πιτσιλωτή διακόσμηση που εκτελείται με πράσινο χρώμα είναι νομίζουμε εμφανής. Για το λόγο αυτό πιστεύουμε πως τα νεώτερα λαπηθιώτικα αγγεία του είδους που περιγράψαμε πιο πάνω αποτελούν συνέχεια των, παράδοσης της μεσαιωνικής εφυαλωμένης κεραμικής που σύμφωνα με τα αρχαιολογικά δεδομένα της εμφανίστηκε στην Λάπηθο τα τέλη του 14 ου αιώνα άκμασε τον 15 ο αιώνα και συνεχίστηκε τον 16 ο αιώνα για να επιβιώσει ως το τραγικό καλοκαίρι του 74 όταν τα αγγειοπλαστεία της Λαπήθου έκλεισαν και οι τεχνίτες του πηλού πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς. Νερόμυλοι της Λαπήθου Νεοπτόλεμος Κότσαπας Ολοκληρωμένες όλες οι παρουσιάσεις της θεματολογίας του Συνεδρίου βρίσκονται αναρτημένες στην Ιστοσελίδα του Δήμου,

8 8 Xορός του Λεμονιού στο Λονδίνο Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2013 Ευχές!!! ΟΔήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο Λαπήθου, ο Πρόεδρος και το Διοικητικό Συμβούλιο του Προσφυγικού Σωματείου «Η ΛΑΠΗΘΟΣ», η Πρόεδρος και τα Μέλη της Σχολικής Εφορείας Λαπήθου, η Πρόεδρος και τα Μέλη του Συμβουλίου Νεολαίας του Δήμου Λαπήθου, οι Κοινοτάρχες των έξι ενοριών της Λαπήθου, ο Πρόεδρος και το Διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου Λαπήθου - Καραβά και Περιχώρων Μεγάλης Βρετανίας, σας εύχονται Καλές Γιορτές, Υγεία, προσωπική και οικογενειακή Ευτυχία και είθε ο Καινούργιος Χρόνος 2014 να φέρει την πολυπόθητη δίκαιη λύση του Κυπριακού προβλήματος και την επιστροφή όλων των προσφύγων στις πατρογονικές τους εστίες και περιουσίες. Π ραγματοποιήθηκε και φέτος με μεγάλη επιτυχία ο Χορός του Λεμονιού στο Λονδίνο, το Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2013, στο οίκημα του Κυπριακού Κοινοτικού Κέντρου στο «Wood-Green». Διοργανωτής του χορού ήταν όπως πάντοτε ο Σύνδεσμος Αποδήμων Λαπήθου Καραβά και Περιχώρων Μεγάλης Βρετανίας. Μέσα στα πλαίσια της συνεργασίας του Συνδέσμου με τους εκτοπισμένους Δήμους της Λαπήθου και του Καραβά και των αντίστοιχων Προσφυγικών Σωματείων, μετέβησαν στο Λονδίνο και τίμησαν με την παρουσία τους την εκδήλωση ο Δήμαρχος Λαπήθου κ. Νεοπτόλεμος Κότσαπας, επικεφαλής αντιπροσωπείας με τους Δημοτικούς Συμβούλους κ. Αντρέα Μούρεττο, και τις κυρίες Ελένη Πιερή και Μαρία Κρεμμού. Το Δήμο Καραβά εκπροσώπησε ο Αντιδήμαρχος κ. Πανίκος Μανώλη και το Πρ. Σωματείο «Ο ΚΑΡΑΒΑΣ» ο Πρόεδρος του κ. Νίκος Χ Στεφάνου. Το προσφυγικό Σωματείο «Η ΛΑΠΗΘΟΣ» εκπροσωπήθηκε από το Γραμματέα Δημοσίων Σχέσεων κ. Αντρέα Ιωάννου. Το ζευγάρι-νικητής του διαγωνισμού. Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου κ. Σάββας Παυλίδης καλωσόρισε τους προσκεκλημένους από την Κύπρο αναφέροντας χαρακτηριστικά: «η παρουσία σας προσδίδει μεγάλη βαρύτητα στη σημασία της διοργάνωσης της χοροεσπερίδας μας και μας ενθαρρύνει στη συνέχιση των προσπαθειών μας». Τόσο ο Δήμαρχος Λαπήθου, όσο και οι εκπρόσωποι των Σωματείων, και του Δήμου Καραβά στους χαιρετισμούς τους τόνισαν, μεταξύ άλλων, πόσο σημαντικό είναι να διατηρείς την ταυτότητά σου και να συντηρείς τα ήθη και τα έθιμά σου, όπου και αν βρίσκεσαι, ακόμη και χιλιάδες μίλια μακριά από τον τόπο σου. Κύρια χαρακτηριστικά της βραδιάς ήταν η αναβίωση του γνωστού διαγωνισμού του χορού του λεμονιού και τα ολόφρεσκα λεμόνια που στάλθηκαν από την Κύπρο ειδικά για να εμπλουτίσουν το πρόγραμμα. Τα λεμόνια αξίζει να σημειωθεί ήταν προσφορά από τον κ. Φρίξο Θρούμπο, πρόσφυγα από τη Λάπηθο, που ζει στη Πόλη της Χρυσοχούς και ο οποίος τα αποστέλλει κάθε χρόνο δωρεάν μέσω του Δήμου Λαπήθου. Στην όμορφη εκδήλωση, εκτός από τους απόδημούς μας, παρευρέθηκε και σημαντικός αριθμός προσκεκλημένων παραγόντων της παροικίας μας μεταξύ των οποίων ο Γενικός Πρόξενος της Κύπρου στο Λονδίνο κ. Γεώργιος Γεωργίου, ο κ. Ανδρέας Καραολής, Εκτελεστικός Γραμματέας της Εθνικής Κυπριακής Ομοσπονδίας Μ. Βρετανίας, ο κ. Θεοδώρου, Συντονιστής του Lobby for Cyprus και ο κ. Γιαννάκης Κούβαρος, εκπρόσωπος της Επιτροπής Αγνοουμένων. Παρόν επίσης στην εκδήλωση ήταν και ο επίτιμος Πρόεδρος του Συνδέσμου κ. Χρυσόστομος Παπαπαύλου. 70 χρόνια από το θάνατο του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη ( ) Ο Δήμος Λαπήθου, η Πρεσβεία της Ελλάδας και το Συμβούλιο Νεολαίας του Δήμου Λαπήθου, διοργανώνουν Εκδήλωση με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 70 χρόνων από το θάνατο του Λυρικού Ποιητή Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, η καταγωγή του οποίου ήταν η Λάπηθος. Η εκδήλωση θα γίνει την Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου 2014, η ώρα 7:00 μ.μ. στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Καραβιωτών, στην οδό Μιλήτου 2, Στρόβολος, Λευκωσία. Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης απεβίωσε το βράδυ της 7ης Ιανουαρίου 1944, το δε έργο του, που μέχρι σήμερα αξιολογείται και δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, χαραχτηρίζεται εξαιρετικό και πολύ ενδιαφέρον. Βράβευση Αριστων Αποφοίτων Λυκείων της σχολικής χρονιάς με καταγωγή τη Λάπηθο Ο Δήμος Λαπήθου και τα οργανωμένα σύνολα της Λαπήθου ανακοινώνουν ότι θα βραβεύσουν και φέτος τους Άριστους Απόφοιτους Λυκείων της σχολικής χρονιάς με καταγωγή τη Λάπηθο. Καλούνται οι ενδιαφερόμενοι να επικοινωνήσουν τηλεφωνικώς με τα Γραφεία του Δήμου Λαπήθου στο τηλέφωνο για περισσότερες πληροφορίες. Άριστοι θεωρούνται οι απόφοιτοι οι οποίοι έχουν συγκεντρώσει γενικό βαθμό απολυτηρίου 18½ και άνω. Με καταγωγή τη Λάπηθο θεωρούνται οι απόφοιτοι που έχουν τον ένα γονέα ή και τους δύο από τη Λάπηθο. Η εκδήλωση προβλέπεται να πραγματοποιηθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του έτους Τόσον ο χρόνος, όσο και ο τόπος που θα πραγματοποιηθεί η εκδήλωση θα ανακοινωθούν αργότερα γιατί, τόσο το ύψος του ποσού, όσο και ο χρόνος παραχώρησης της κρατικής χορηγίας προς το Δήμο Λαπήθου είναι άγνωστα μέχρι στιγμής και δεν επιτρέπουν προγραμματισμό στο παρόν στάδιο. Παρουσίαση Βιβλίων Λαπηθιωτών Συγγραφέων Ο Δήμος Λαπήθου σε συνεργασία με τα οργανωμένα σύνολα της Λαπήθου, διοργανώνουν στις αρχές του νέου έτους 2014, εκδήλωση στην οποία θα παρουσιαστούν εκδόσεις βιβλίων Λαπηθιωτών συγγραφέων, τόσο των μόνιμων κατοίκων Κύπρου όσον και των μόνιμων κατοίκων εξωτερικού, που έχουν εκδοθεί στη διάρκεια των ετών 2012 και Καλούνται όλοι οι Λαπηθιώτες συγγραφείς, που έχουν εκδώσει βιβλία τους κατά την προαναφερθείσα χρονική περίοδο, όπως επικοινωνήσουν με τα Γραφεία του Δήμου Λαπήθου στο τηλ για περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες, όσον αφορά τον τρόπο συμμετοχής τους. Τόσον ο χρόνος, όσο και ο τόπος που θα πραγματοποιηθεί η εκδήλωση θα ανακοινωθούν αργότερα γιατί, τόσο το ύψος του ποσού, όσο και ο χρόνος παραχώρησης της κρατικής χορηγίας δεν επιτρέπουν προγραμματισμό στο παρόν στάδιο.