ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ

Transcript

1 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ Μαγούλης Νίκος Ονοματεπώνυμα: Λιακοπούλου Χριστίνα Μεταξά Ελένη 1

2 1 A. Να διαβάσετε το ποίημα «Ελένη» του Γιώργου Σεφέρη σε αυτήν την ιστοσελίδα. Στη συνέχεια με αντιγραφή-επικόλληση να μεταφέρετε στον παρακάτω πίνακα στίχους που είναι εμπνευσμένοι από την «Ελένη» του Ευριπίδη και να τους συνδυάσετε με εικόνες της επιλογής σας από αυτές που ακολουθούν. στίχοι «Τ' αηδόνια δε σ' αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες.» εικόνες μ' έφερε εδώ, σ' αυτό το γυρογιάλι.* βγήκε απ' το πέλαγο σαν Αφροδίτη 2

3 Τόσα κορμιά ριγμένα στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου σ' άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνο, 3

4 Με το βαθύ στηθόδεσμο, τον ήλιο στα μαλλιά, κι αυτό το ανάστημα Κι ο Πάρης, μ' έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα ατόφιο?* κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια. Δακρυσμένο πουλί, στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη που έταξαν* για να μου θυμίζει την πατρίδα, 4

5 ΕΙΚΟΝΕΣ ΣΥΝΝΕΦΟ ΤΕΥΚΡΟΣ 5

6 2 A. Να δείτε τους αντιπολεμικούς πίνακες ζωγραφικής σε αυτήν την ιστοσελίδα, να επιλέξετε τον πιο εντυπωσιακό κατά τη γνώμη σας και να τον αντιγράψετε εδώ. ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ Β. Με βάση τις πληροφορίες που συνοδεύουν τον πίνακα, να γράψετε παρακάτω ένα δικό σας κείμενο το οποίο θα περιλαμβάνει πληροφορίες για τον ζωγράφο και το έτος δημιουργίας του, περιγραφή του και ανάλυση του μηνύματος ή των ιδεών που μεταδίδει (περίπου 100 λέξεις). ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΙΝΑΚΑ Με το έργο αυτό, ο Γκόγια τιμά τα θύματα της ισπανικής εξέγερσης, της 2ης 6

7 και 3ης Μαΐου του 1808, ενάντια στις δυνάμεις κατοχής του Ναπολέοντα. Δεξιά παριστάνεται το εκτελεστικό απόσπασμα. Το αποτελούν ένοπλοι Γάλλοι στρατιώτες, που εικονίζονται με τα όπλα στα χέρια, έτοιμοι να πυροβολήσουν. Το αριστερό και πιο φωτισμένο τμήμα του πίνακα καταλαμβάνουν οι μορφές των Ισπανών πατριωτών, των σκοτωμένων και αυτών που πρόκειται να εκτελεστούν. Κύριο χαρακτηριστικό του πρωτοπόρου για την εποχή εκείνη πίνακα είναι ο τρόπος με τον οποίο ο ζωγράφος προσεγγίζει το κύριο θέμα, την ανδρεία δηλαδή και το θάρρος των Ισπανών επαναστατών. 7

8 3 Α. Να διαβάσετε το παρακάτω ποίημα: Γιάννη Ρίτσου, «Ειρήνη» Στον Κώστα Βάρναλη Τ' όνειρο του παιδιού Τ' όνειρο της μάνας Τα λόγια της αγάπης κάτω απ' τα δέντρα, Ο πατέρας που γυρνάει τ' απόβραδο μ' ένα φαρδύ χαμόγελο στα μάτια μ' ένα ζεμπίλι στα χέρια του γεμάτο φρούτα κ' οι σταγόνες του ιδρώτα στο μέτωπό του είναι όπως οι σταγόνες του σταμνιού που παγώνει το νερό στο παράθυρο, Όταν οι ουλές απ' τις λαβωματιές κλείνουν στο πρόσωπο του κόσμου και μες στους λάκκους που 'σκαψαν οι οβίδες φυτεύουμε δέντρα και στις καρδιές που 'καψε η πυρκαϊά δένει τα πρώτα της μπουμπούκια η ελπίδα κ' οι νεκροί μπορούν να γείρουν στο πλευρό τους και να κοιμηθούν δίχως παράπονο ξέροντας πως δεν πήγε το αίμα τους του κάκου, Ειρήνη είναι η μυρωδιά του φαγητού το βράδι, τότε που το σταμάτημα του αυτοκίνητου στο δρόμο δεν είναι φόβος, τότε που το χτύπημα στην πόρτα σημαίνει φίλος, και το άνοιγμα του παράθυρου κάθε ώρα σημαίνει ουρανός γιορτάζοντας τα μάτια μας με τις μακρινές καμπάνες των χρωμάτων του, Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα κ' ένα βιβλίο μπροστά στο παιδί που ξυπνάει. Τότε που τα στάχυα γέρνουν τόνα στ' άλλο λέγοντας: το φως το φως, το φως, και ξεχειλάει η στεφάνη του ορίζοντα φως Τότε που οι φυλακές επισκευάζονται να γίνουν βιβλιοθήκες, τότε που ένα τραγούδι ανεβαίνει από κατώφλι σε κατώφλι τη νύχτα τότε που τ' ανοιξιάτικο φεγγάρι βγαίνει απ' το σύγνεφο όπως βγαίνει απ' το κουρείο της συνοικίας φρεσκοξυρισμένος ο εργάτης το Σαββατόβραδο Τότε που η μέρα που πέρασε δεν είναι μια μέρα που χάθηκε μα είναι η ρίζα που ανεβάζει τα φύλλα της χαράς μέσα στο βράδι κ' είναι μια κερδισμένη μέρα κ' ένας δίκαιος ύπνος τότε που νιώθεις πάλι ο ήλιος να δένει βιαστικά τα κορδόνια του να κυνηγήσει τη λύπη απ' τις γωνιές του χρόνου 8

9 Ειρήνη είναι οι θημωνιές των αχτίνων στους κάμπους του καλοκαιριού είναι τ' αλφαβητάρι της καλοσύνης στα γόνατα της αυγής. Όταν λες: αδελφέ μου όταν λέμε: αύριο θα χτίσουμε όταν χτίζουμε και τραγουδάμε Τότε που ο θάνατος πιάνει λίγο τόπο στην καρδιά κ' οι καμινάδες δείχνουν με σίγουρα δάχτυλα την ευτυχία, τότε που το μεγάλο γαρύφαλλο του δειλινού το ίδιο μπορεί να το μυρίσει ο ποιητής κι ο προλετάριος Η ειρήνη είναι τα σφιγμένα χέρια των ανθρώπων είναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμου είναι το χαμόγελο της μάνας. Μονάχα αυτό. Τίποτ' άλλο δεν Και τ' αλέτρια που χαράζουν βαθειές αυλακιές σ' όλη τη γης ένα όνομα μονάχα γράφουν: Ειρήνη. Τίποτ' άλλο. Ειρήνη. Πάνω στις ράγες των στίχων μου το τραίνο που προχωρεί στο μέλλον φορτωμένο στάρι και τριαντάφυλλα Αδέρφια μου, μες στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνει όλος ο κόσμος με όλα τα όνειρά του. Δόστε τα χέρια, αδέρφια μου, αυτό 'ναι η ειρήνη. ΑΘΗΝΑ, Γενάρης 1953 B. Παίρνοντας ιδέες από το παραπάνω ποίημα αλλά και αξιοποιώντας δικές σας, να γράψετε ένα δικό σας αντιπολεμικό ποίημα με την εξής δομή: Πόλεμος είναι η μαχαιριά του χάρου Πόλεμος είναι αυτός που οργώνει νεκρούς Ο εφιάλτης του παιδιού είναι ο πόλεμος Ειρήνη είναι η γροθιά όλων των ανθρώπων Ειρήνη είναι η ασπίδα σωτηρίας Το όνειρο του παιδιού είναι η ειρήνη Μπορείτε να προσθέσετε κι άλλους στίχους, αν θέλετε. 9

10 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ Μπαλάσκας Στάθης-Άγγελος Μελάκη Αθηνά Μηλαίου Ειρήνη Μπρέζα Ευαγγελία Ονοματεπώνυμα: 1

11 1 A. Να διαβάσετε το ποίημα «Ελένη» του Γιώργου Σεφέρη σε αυτήν την ιστοσελίδα. Στη συνέχεια με αντιγραφή-επικόλληση να μεταφέρετε στον παρακάτω πίνακα στίχους που είναι εμπνευσμένοι από την «Ελένη» του Ευριπίδη και να τους συνδυάσετε με εικόνες της επιλογής σας από αυτές που ακολουθούν. στίχοι Τ' αηδόνια δε σ' αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες.»* εικόνες Μ' έφερε εδώ, σ' αυτό το γυρογιάλι.* Βγήκε απ' το πέλαγο σαν Αφροδίτη 2

12 Κι ο Πάρης, μ' έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα ατόφιο κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια. Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα. Τόσα κορμιά ριγμένα στα σαγόνια της θάλασσας στα σαγόνια της γης Για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη Μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου Πως κάποιος άλλος Τεύκρος, ύστερα από χρόνια... Μαντατοφόρους* που έρχουνται να πούνε... 3

13 Για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη. Στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη. 4

14 2 A. Να δείτε τους αντιπολεμικούς πίνακες ζωγραφικής σε αυτήν την ιστοσελίδα, να επιλέξετε τον πιο εντυπωσιακό κατά τη γνώμη σας και να τον αντιγράψετε εδώ. ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ Β. Με βάση τις πληροφορίες που συνοδεύουν τον πίνακα, να γράψετε παρακάτω ένα δικό σας κείμενο το οποίο θα περιλαμβάνει πληροφορίες για τον ζωγράφο και το έτος δημιουργίας του, περιγραφή του και ανάλυση του μηνύματος ή των ιδεών που μεταδίδει (περίπου 100 λέξεις). ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΙΝΑΚΑ Ο παραπάνω πίνακας είναι δημιούργημα του ζωγράφου Marc Chagall, ρωσοεβραϊκής καταγωγής. Μέσα από αυτό τον πίνακα ο ζωγράφος εκφράζει τη δική 5

15 του,πολυπρόσωπη,αντίληψη για τον πόλεμο. Παριστάνει ένα χωριό που καίγεται οι κάτοικοι και τα ζώα εγκλωβίζονται στις φλόγες,άνθρωποι που προσπαθούν να σωθούν τρέχοντας ή στοιβαγμένοι σε άμαξες,άλλοι θρηνούν θύματα πάνω στο χιόνι ή βρίσκουν καταφύγιο στη ράχη ενός αλόγου και ο Εσταυρωμένος Χριστός συνθέτει,σε γενικές γραμμές,το θεματικό σύνολο αυτού του ζωγραφικού έργου. Γενικά επικρατεί μια ταραχή. Τέλος αυτός ο πίνακας μας δημιουργεί πολλαπλά συναισθήματα όπως,θλίψη,θυμό και συμπόνια για τους συνανθρώπους μας. 6

16 3 Α. Να διαβάσετε το παρακάτω ποίημα: Γιάννη Ρίτσου, «Ειρήνη» Στον Κώστα Βάρναλη Τ' όνειρο του παιδιού Τ' όνειρο της μάνας Τα λόγια της αγάπης κάτω απ' τα δέντρα, Ο πατέρας που γυρνάει τ' απόβραδο μ' ένα φαρδύ χαμόγελο στα μάτια μ' ένα ζεμπίλι στα χέρια του γεμάτο φρούτα κ' οι σταγόνες του ιδρώτα στο μέτωπό του είναι όπως οι σταγόνες του σταμνιού που παγώνει το νερό στο παράθυρο, Όταν οι ουλές απ' τις λαβωματιές κλείνουν στο πρόσωπο του κόσμου και μες στους λάκκους που 'σκαψαν οι οβίδες φυτεύουμε δέντρα και στις καρδιές που 'καψε η πυρκαϊά δένει τα πρώτα της μπουμπούκια η ελπίδα κ' οι νεκροί μπορούν να γείρουν στο πλευρό τους και να κοιμηθούν δίχως παράπονο ξέροντας πως δεν πήγε το αίμα τους του κάκου, Ειρήνη είναι η μυρωδιά του φαγητού το βράδι, τότε που το σταμάτημα του αυτοκίνητου στο δρόμο δεν είναι φόβος, τότε που το χτύπημα στην πόρτα σημαίνει φίλος, και το άνοιγμα του παράθυρου κάθε ώρα σημαίνει ουρανός γιορτάζοντας τα μάτια μας με τις μακρινές καμπάνες των χρωμάτων του, Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα κ' ένα βιβλίο μπροστά στο παιδί που ξυπνάει. Τότε που τα στάχυα γέρνουν τόνα στ' άλλο λέγοντας: το φως το φως, το φως, και ξεχειλάει η στεφάνη του ορίζοντα φως Τότε που οι φυλακές επισκευάζονται να γίνουν βιβλιοθήκες, τότε που ένα τραγούδι ανεβαίνει από κατώφλι σε κατώφλι τη νύχτα τότε που τ' ανοιξιάτικο φεγγάρι βγαίνει απ' το σύγνεφο όπως βγαίνει απ' το κουρείο της συνοικίας φρεσκοξυρισμένος ο εργάτης το Σαββατόβραδο Τότε που η μέρα που πέρασε δεν είναι μια μέρα που χάθηκε μα είναι η ρίζα που ανεβάζει τα φύλλα της χαράς μέσα στο βράδι κ' είναι μια κερδισμένη μέρα κ' ένας δίκαιος ύπνος τότε που νιώθεις πάλι ο ήλιος να δένει βιαστικά τα κορδόνια του να κυνηγήσει τη λύπη απ' τις γωνιές του χρόνου 7

17 Ειρήνη είναι οι θημωνιές των αχτίνων στους κάμπους του καλοκαιριού είναι τ' αλφαβητάρι της καλοσύνης στα γόνατα της αυγής. Όταν λες: αδελφέ μου όταν λέμε: αύριο θα χτίσουμε όταν χτίζουμε και τραγουδάμε Τότε που ο θάνατος πιάνει λίγο τόπο στην καρδιά κ' οι καμινάδες δείχνουν με σίγουρα δάχτυλα την ευτυχία, τότε που το μεγάλο γαρύφαλλο του δειλινού το ίδιο μπορεί να το μυρίσει ο ποιητής κι ο προλετάριος Η ειρήνη είναι τα σφιγμένα χέρια των ανθρώπων είναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμου είναι το χαμόγελο της μάνας. Μονάχα αυτό. Τίποτ' άλλο δεν Και τ' αλέτρια που χαράζουν βαθειές αυλακιές σ' όλη τη γης ένα όνομα μονάχα γράφουν: Ειρήνη. Τίποτ' άλλο. Ειρήνη. Πάνω στις ράγες των στίχων μου το τραίνο που προχωρεί στο μέλλον φορτωμένο στάρι και τριαντάφυλλα Αδέρφια μου, μες στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνει όλος ο κόσμος με όλα τα όνειρά του. Δόστε τα χέρια, αδέρφια μου, αυτό 'ναι η ειρήνη. ΑΘΗΝΑ, Γενάρης 1953 B. Παίρνοντας ιδέες από το παραπάνω ποίημα αλλά και αξιοποιώντας δικές σας, να γράψετε ένα δικό σας αντιπολεμικό ποίημα με την εξής δομή: Πόλεμος είναι οι διαμάχες, η δυστυχία και ο πόνος. Πόλεμος είναι θάνατος. Το αίμα που κυλάει είναι ο πόλεμος. Ειρήνη είναι τα ενωμένα χέρια των ανθρώπων. Ειρήνη είναι ο πόλεμος και ο πόλεμος ειρήνη. Η αγκαλιά της μάνας Μπορείτε να προσθέσετε κι άλλους στίχους, αν θέλετε. 8

18 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ Ονοματεπώνυμα: Νατάσα Νούση Αγγελική Μπελιά Σοφία Ντίνου 1

19 1 A. Να διαβάσετε το ποίημα «Ελένη» του Γιώργου Σεφέρη σε αυτήν την ιστοσελίδα. Στη συνέχεια με αντιγραφή-επικόλληση να μεταφέρετε στον παρακάτω πίνακα στίχους που είναι εμπνευσμένοι από την «Ελένη» του Ευριπίδη και να τους συνδυάσετε με εικόνες της επιλογής σας από αυτές που ακολουθούν. στίχοι εικόνες Αηδόνι ντροπαλό, μες στον ανασασμό των φύλλων,συ που δωρίζεις τη μουσική δροσιά του δάσους Το φεγγάρι βγήκε απ' το πέλαγο σαν Αφροδίτη σκέπασε τ' άστρα του Τοξότη Ποιες είναι οι Πλάτρες; Ποιος το γνωρίζει τούτο το νησί; σαν και μια τέτοια νύχτα στ' ακροθαλάσσι του Πρωτέα, σ' άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνο 2

20 Μεγάλος πόνος είχε πέσει στην Ελλάδα. Τόσα κορμιά ριγμένα για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη. ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΗΔΟΝΙ ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑ ΚΥΠΡΟΥ 3

21 ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΕΛΕΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΗΣ ΚΥΠΡΟΣ 4

22 ΝΕΚΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΥ ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ ΣΥΝΝΕΦΟ ΣΥΝΝΕΦΟ 5

23 ΤΕΥΚΡΟΣ ΧΟΡΟΣ ΠΟΥ ΘΡΗΝΕΙ ΩΡΑΙΑ ΕΛΕΝΗ 6

24 2 A. Να δείτε τους αντιπολεμικούς πίνακες ζωγραφικής σε αυτήν την ιστοσελίδα, να επιλέξετε τον πιο εντυπωσιακό κατά τη γνώμη σας και να τον αντιγράψετε εδώ. ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ Β. Με βάση τις πληροφορίες που συνοδεύουν τον πίνακα, να γράψετε παρακάτω ένα δικό σας κείμενο το οποίο θα περιλαμβάνει πληροφορίες για τον ζωγράφο και το έτος δημιουργίας του, περιγραφή του και ανάλυση του μηνύματος ή των ιδεών που μεταδίδει (περίπου 100 λέξεις). ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΙΝΑΚΑ Ο πίνακας που απεικονίζεται παραπάνω είναι η Γκέρνικα του Πάμπλο Πικάσο και το έτος δημιουργίας του είναι το 1937.Το έργο αποτελεί ηχηρή απάντηση του ζωγράφου στον βομβαρδισμό της ισπανικής πόλης Γκερνίκα τον Απρίλιο του Νοηματικό κέντρο του έργου, ο θάνατος. Βασικό χαρακτηριστικό του, οι κατακερματισμένες και φαινομενικά ασύνδετες, μεταξύ τους, εικόνες. Το έργο προκαλεί συναισθήματα θλίψης και βιαιότητας του πολέμου, και παρουσιάζει μέσα από τις ασύνδετες εικόνες του τον πόνο που προκλήθηκε όταν επικρατούσε η κατάσταση αυτή. Ο Ευριπίδης μέσα από το έργο του «Ελένη» μας περνά διάφορα αντιπολεμικά μηνύματα που σχετίζονται με τον θάνατο και τις συνέπειες του πολεμου, κάτι που συνδέει το έργο με τον πίνακα αυτό. 7

25 3 Α. Να διαβάσετε το παρακάτω ποίημα: Γιάννη Ρίτσου, «Ειρήνη» Στον Κώστα Βάρναλη Τ' όνειρο του παιδιού Τ' όνειρο της μάνας Τα λόγια της αγάπης κάτω απ' τα δέντρα, Ο πατέρας που γυρνάει τ' απόβραδο μ' ένα φαρδύ χαμόγελο στα μάτια μ' ένα ζεμπίλι στα χέρια του γεμάτο φρούτα κ' οι σταγόνες του ιδρώτα στο μέτωπό του είναι όπως οι σταγόνες του σταμνιού που παγώνει το νερό στο παράθυρο, Όταν οι ουλές απ' τις λαβωματιές κλείνουν στο πρόσωπο του κόσμου και μες στους λάκκους που 'σκαψαν οι οβίδες φυτεύουμε δέντρα και στις καρδιές που 'καψε η πυρκαϊά δένει τα πρώτα της μπουμπούκια η ελπίδα κ' οι νεκροί μπορούν να γείρουν στο πλευρό τους και να κοιμηθούν δίχως παράπονο ξέροντας πως δεν πήγε το αίμα τους του κάκου, Ειρήνη είναι η μυρωδιά του φαγητού το βράδι, τότε που το σταμάτημα του αυτοκίνητου στο δρόμο δεν είναι φόβος, τότε που το χτύπημα στην πόρτα σημαίνει φίλος, και το άνοιγμα του παράθυρου κάθε ώρα σημαίνει ουρανός γιορτάζοντας τα μάτια μας με τις μακρινές καμπάνες των χρωμάτων του, Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα κ' ένα βιβλίο μπροστά στο παιδί που ξυπνάει. Τότε που τα στάχυα γέρνουν τόνα στ' άλλο λέγοντας: το φως το φως, το φως, και ξεχειλάει η στεφάνη του ορίζοντα φως Τότε που οι φυλακές επισκευάζονται να γίνουν βιβλιοθήκες, τότε που ένα τραγούδι ανεβαίνει από κατώφλι σε κατώφλι τη νύχτα τότε που τ' ανοιξιάτικο φεγγάρι βγαίνει απ' το σύγνεφο όπως βγαίνει απ' το κουρείο της συνοικίας φρεσκοξυρισμένος ο εργάτης το Σαββατόβραδο Τότε που η μέρα που πέρασε δεν είναι μια μέρα που χάθηκε μα είναι η ρίζα που ανεβάζει τα φύλλα της χαράς μέσα στο βράδι κ' είναι μια κερδισμένη μέρα κ' ένας δίκαιος ύπνος τότε που νιώθεις πάλι ο ήλιος να δένει βιαστικά τα κορδόνια του να κυνηγήσει τη λύπη απ' τις γωνιές του χρόνου 8

26 Ειρήνη είναι οι θημωνιές των αχτίνων στους κάμπους του καλοκαιριού είναι τ' αλφαβητάρι της καλοσύνης στα γόνατα της αυγής. Όταν λες: αδελφέ μου όταν λέμε: αύριο θα χτίσουμε όταν χτίζουμε και τραγουδάμε Τότε που ο θάνατος πιάνει λίγο τόπο στην καρδιά κ' οι καμινάδες δείχνουν με σίγουρα δάχτυλα την ευτυχία, τότε που το μεγάλο γαρύφαλλο του δειλινού το ίδιο μπορεί να το μυρίσει ο ποιητής κι ο προλετάριος Η ειρήνη είναι τα σφιγμένα χέρια των ανθρώπων είναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμου είναι το χαμόγελο της μάνας. Μονάχα αυτό. Τίποτ' άλλο δεν Και τ' αλέτρια που χαράζουν βαθειές αυλακιές σ' όλη τη γης ένα όνομα μονάχα γράφουν: Ειρήνη. Τίποτ' άλλο. Ειρήνη. Πάνω στις ράγες των στίχων μου το τραίνο που προχωρεί στο μέλλον φορτωμένο στάρι και τριαντάφυλλα Αδέρφια μου, μες στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνει όλος ο κόσμος με όλα τα όνειρά του. Δόστε τα χέρια, αδέρφια μου, αυτό 'ναι η ειρήνη. ΑΘΗΝΑ, Γενάρης 1953 B. Παίρνοντας ιδέες από το παραπάνω ποίημα αλλά και αξιοποιώντας δικές σας, να γράψετε ένα δικό σας αντιπολεμικό ποίημα με την εξής δομή: Πόλεμος είναι το σκοτάδι της μέρας αλλά και της νύχτας Πόλεμος είναι ο εφιάλτης του παιδιού και της μάνας Εκεί που δεν υπάρχει ζεστή ψυχή είναι ο πόλεμος. Ειρήνη είναι η ελευθερία σκέψης και βούλησης Ειρήνη είναι η μεγαλύτερη νίκη του πολέμου η ζεστασιά του σπιτιού σου Μπορείτε να προσθέσετε κι άλλους στίχους, αν θέλετε. 9

27 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ Παπαδογιάννη Κωνσταντίνα Παπασπυροπούλου Κυριακή Παπαθεοδώρου Γιάννης Ονοματεπώνυμα: 1

28 1 A. Να διαβάσετε το ποίημα «Ελένη» του Γιώργου Σεφέρη σε αυτήν την ιστοσελίδα. Στη συνέχεια με αντιγραφή-επικόλληση να μεταφέρετε στον παρακάτω πίνακα στίχους που είναι εμπνευσμένοι από την «Ελένη» του Ευριπίδη και να τους συνδυάσετε με εικόνες της επιλογής σας από αυτές που ακολουθούν. στίχοι Κι ο Πάρης, μ' έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα ατόφιο * εικόνες μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη 2

29 Το φεγγάρι βγήκε απ' το πέλαγο σαν Αφροδίτη Τόσα κορμιά ριγμένα πως κάποιος άλλος Τεύκρος, ύστερα από χρόνια σ' άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνο, 3

30 για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη. Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο. στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη που έταξαν* για να μου θυμίζει την πατρίδα, «Τ' αηδόνια δε σ' αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες.» ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΗΔΟΝΙ 4

31 ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑ ΚΥΠΡΟΥ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΕΛΕΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΗΣ ΚΥΠΡΟΣ 5

32 ΝΕΚΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΥ ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ ΣΥΝΝΕΦΟ 6

33 ΣΥΝΝΕΦΟ ΤΕΥΚΡΟΣ ΧΟΡΟΣ ΠΟΥ ΘΡΗΝΕΙ 7

34 ΩΡΑΙΑ ΕΛΕΝΗ 8

35 2 A. Να δείτε τους αντιπολεμικούς πίνακες ζωγραφικής σε αυτήν την ιστοσελίδα, να επιλέξετε τον πιο εντυπωσιακό κατά τη γνώμη σας και να τον αντιγράψετε εδώ. ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ Β. Με βάση τις πληροφορίες που συνοδεύουν τον πίνακα, να γράψετε παρακάτω ένα δικό σας κείμενο το οποίο θα περιλαμβάνει πληροφορίες για τον ζωγράφο και το έτος δημιουργίας του, περιγραφή του και ανάλυση του μηνύματος ή των ιδεών που μεταδίδει (περίπου 100 λέξεις). ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΙΝΑΚΑ Το έργο αποτελεί ηχηρή απάντηση του ζωγράφου στον βομβαρδισμό της ισπανικής πόλης Γκερνίκα από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς, τον Απρίλιο του Χωρίς να γίνεται περιγραφική απεικόνιση του βομβαρδισμού, η απόδοση του γεγονότος επιτυγχάνεται αφαιρετικά, με μια σειρά επιμέρους θεμάτων, που όμως διατηρούν έντονο συμβολισμό. Νοηματικό κέντρο του έργου, ο θάνατος. Βασικό χαρακτηριστικό του, οι κατακερματισμένες και φαινομενικά ασύνδετες, μεταξύ τους, εικόνες. Ο Pablo Picasso δημιούργησε το 1937 τον πίνακα της Γκέρνικα εμπνευσμένο από τον βομβαρδισμό της ισπανικής πόλης Γκέρνικα από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς. περιγράφει την απανθρωπιά, τη βιαιότητα και την απόγνωση του πολέμου. Το έργο δεν είναι αρκετά ξεκάθαρο, με αποτέλεσμα πολλοί ανθρωποι να μην καταλαβαίνουν το νόημα του πίνακα και κυρίως τι απεικονίζει. Μπορούμε να διακρίνουμε δύο κυρίαρχες 9

36 μορφές του έργου είναι ένας ταύρος και ένα πληγωμένο άλογο με διαμελισμένα κορμιά και τέσσερις γυναίκες που ουρλιάζουν κρατώντας νεκρά μωρά. Με αυτόν τον πίνακα ο Πικασο θέλει να δείξει την φρίκη του πολέμου. 10

37 3 Α. Να διαβάσετε το παρακάτω ποίημα: Γιάννη Ρίτσου, «Ειρήνη» Στον Κώστα Βάρναλη Τ' όνειρο του παιδιού Τ' όνειρο της μάνας Τα λόγια της αγάπης κάτω απ' τα δέντρα, Ο πατέρας που γυρνάει τ' απόβραδο μ' ένα φαρδύ χαμόγελο στα μάτια μ' ένα ζεμπίλι στα χέρια του γεμάτο φρούτα κ' οι σταγόνες του ιδρώτα στο μέτωπό του είναι όπως οι σταγόνες του σταμνιού που παγώνει το νερό στο παράθυρο, Όταν οι ουλές απ' τις λαβωματιές κλείνουν στο πρόσωπο του κόσμου και μες στους λάκκους που 'σκαψαν οι οβίδες φυτεύουμε δέντρα και στις καρδιές που 'καψε η πυρκαϊά δένει τα πρώτα της μπουμπούκια η ελπίδα κ' οι νεκροί μπορούν να γείρουν στο πλευρό τους και να κοιμηθούν δίχως παράπονο ξέροντας πως δεν πήγε το αίμα τους του κακού, Ειρήνη είναι η μυρωδιά του φαγητού το βράδυ, τότε που το σταμάτημα του αυτοκίνητου στο δρόμο δεν είναι φόβος, τότε που το χτύπημα στην πόρτα σημαίνει φίλος, και το άνοιγμα του παράθυρου κάθε ώρα σημαίνει ουρανός γιορτάζοντας τα μάτια μας με τις μακρινές καμπάνες των χρωμάτων του, Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα κ' ένα βιβλίο μπροστά στο παιδί που ξυπνάει. Τότε που τα στάχυα γέρνουν τόνα στ' άλλο λέγοντας: το φως το φως, το φως, και ξεχειλάει η στεφάνη του ορίζοντα φως Τότε που οι φυλακές επισκευάζονται να γίνουν βιβλιοθήκες, τότε που ένα τραγούδι ανεβαίνει από κατώφλι σε κατώφλι τη νύχτα τότε που τ' ανοιξιάτικο φεγγάρι βγαίνει απ' το σύγνεφο όπως βγαίνει απ' το κουρείο της συνοικίας φρεσκοξυρισμένος ο εργάτης το Σαββατόβραδο Τότε που η μέρα που πέρασε δεν είναι μια μέρα που χάθηκε μα είναι η ρίζα που ανεβάζει τα φύλλα της χαράς μέσα στο βράδι κ' είναι μια κερδισμένη μέρα κ' ένας δίκαιος ύπνος τότε που νιώθεις πάλι ο ήλιος να δένει βιαστικά τα κορδόνια του να κυνηγήσει τη λύπη απ' τις γωνιές του χρόνου 11

38 Ειρήνη είναι οι θημωνιές των αχτίνων στους κάμπους του καλοκαιριού είναι τ' αλφαβητάρι της καλοσύνης στα γόνατα της αυγής. Όταν λες: αδελφέ μου όταν λέμε: αύριο θα χτίσουμε όταν χτίζουμε και τραγουδάμε Τότε που ο θάνατος πιάνει λίγο τόπο στην καρδιά κ' οι καμινάδες δείχνουν με σίγουρα δάχτυλα την ευτυχία, τότε που το μεγάλο γαρύφαλλο του δειλινού το ίδιο μπορεί να το μυρίσει ο ποιητής κι ο προλετάριος Η ειρήνη είναι τα σφιγμένα χέρια των ανθρώπων είναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμου είναι το χαμόγελο της μάνας. Μονάχα αυτό. Τίποτ' άλλο δεν Και τ' αλέτρια που χαράζουν βαθειές αυλακιές σ' όλη τη γης ένα όνομα μονάχα γράφουν: Ειρήνη. Τίποτ' άλλο. Ειρήνη. Πάνω στις ράγες των στίχων μου το τραίνο που προχωρεί στο μέλλον φορτωμένο στάρι και τριαντάφυλλα Αδέρφια μου, μες στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνει όλος ο κόσμος με όλα τα όνειρά του. Δόστε τα χέρια, αδέρφια μου, αυτό 'ναι η ειρήνη. ΑΘΗΝΑ, Γενάρης 1953 B. Παίρνοντας ιδέες από το παραπάνω ποίημα αλλά και αξιοποιώντας δικές σας, να γράψετε ένα δικό σας αντιπολεμικό ποίημα με την εξής δομή: Πόλεμος είναι εκατομμύρια νεκροί Πόλεμος είναι χιλιάδες αλαλαγμοί Η βιαιότητα και η αιματοχυσία είναι πόλεμος Ειρήνη είναι ελευθερία έκφρασης και μέλλον στον ορίζοντα Ειρήνη είναι το όνειρο ενός πολίτη Τα λόγια της αγάπης και της αλληλεγγύης Μπορείτε να προσθέσετε κι άλλους στίχους, αν θέλετε. 12

39 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ Προκόπης Παπάνης Ονοματεπώνυμα: Γεωργία Παπαστεφάνου Σπυριδούλα Πουλημένου Μαρία Σάκα 1

40 1 A. Να διαβάσετε το ποίημα «Ελένη» του Γιώργου Σεφέρη σε αυτήν την ιστοσελίδα. Στη συνέχεια με αντιγραφή-επικόλληση να μεταφέρετε στον παρακάτω πίνακα στίχους που είναι εμπνευσμένοι από την «Ελένη» του Ευριπίδη και να τους συνδυάσετε με εικόνες της επιλογής σας από αυτές που ακολουθούν. στίχοι είδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάρια εικόνες βγήκε απ' το πέλαγο σαν Αφροδίτη σ' άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνο 2

41 κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη Τίποτε στην Τροία ένα είδωλο πως κάποιος άλλος Τεύκρος 3

42 Αηδόνι ποιητάρη ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΛΕΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΗΣ ΚΥΠΡΟΣ 4

43 ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ ΣΥΝΝΕΦΟ 5

44 2 A. Να δείτε τους αντιπολεμικούς πίνακες ζωγραφικής σε αυτήν την ιστοσελίδα, να επιλέξετε τον πιο εντυπωσιακό κατά τη γνώμη σας και να τον αντιγράψετε εδώ. ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ Β. Με βάση τις πληροφορίες που συνοδεύουν τον πίνακα, να γράψετε παρακάτω ένα δικό σας κείμενο το οποίο θα περιλαμβάνει πληροφορίες για τον ζωγράφο και το έτος δημιουργίας του, περιγραφή του και ανάλυση του μηνύματος ή των ιδεών που μεταδίδει (περίπου 100 λέξεις). ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΙΝΑΚΑ Πληροφορίες Πίνακα: Pablo Picasso, Γκερνίκα, Λάδι σε μουσαμά, 3,54x7,82 μ. Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη. Το έργο αποτελεί ηχηρή απάντηση του ζωγράφου στον βομβαρδισμό της ισπανικής πόλης Γκερνίκα από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς, τον Απρίλιο του Χωρίς να γίνεται περιγραφική απεικόνιση του βομβαρδισμού, η απόδοση του γεγονότος επιτυγχάνεται, με μια σειρά επιμέρους θεμάτων, που όμως διατηρούν έντονο συμβολισμό. Νοηματικό κέντρο του έργου είναι ο θάνατος. Στον πίνακα αυτό δεν υπάρχουν χρώματα είναι όλα ασπρόμαυρα, επειδή ο ζωγράφος πίστευε πως η 6

45 ομορφιά των χρωμάτων δεν ταιριάζει με το θέμα του πολέμου. Παρατηρούμε πως οι άνθρωποι και τα ζώα είναι ζωγραφισμένοι σαν να βγάζουν κραυγές πόνου. Ο Πικάσο μας δείχνει την αντιπολεμική του τάση και πως η κατάσταση στην Γκερνίκα δεν του άρεσε. 7

46 3 Α. Να διαβάσετε το παρακάτω ποίημα: Γιάννη Ρίτσου, «Ειρήνη» Στον Κώστα Βάρναλη Τ' όνειρο του παιδιού Τ' όνειρο της μάνας Τα λόγια της αγάπης κάτω απ' τα δέντρα, Ο πατέρας που γυρνάει τ' απόβραδο μ' ένα φαρδύ χαμόγελο στα μάτια μ' ένα ζεμπίλι στα χέρια του γεμάτο φρούτα κ' οι σταγόνες του ιδρώτα στο μέτωπό του είναι όπως οι σταγόνες του σταμνιού που παγώνει το νερό στο παράθυρο, Όταν οι ουλές απ' τις λαβωματιές κλείνουν στο πρόσωπο του κόσμου και μες στους λάκκους που 'σκαψαν οι οβίδες φυτεύουμε δέντρα και στις καρδιές που 'καψε η πυρκαϊά δένει τα πρώτα της μπουμπούκια η ελπίδα κ' οι νεκροί μπορούν να γείρουν στο πλευρό τους και να κοιμηθούν δίχως παράπονο ξέροντας πως δεν πήγε το αίμα τους του κάκου, Ειρήνη είναι η μυρωδιά του φαγητού το βράδι, τότε που το σταμάτημα του αυτοκίνητου στο δρόμο δεν είναι φόβος, τότε που το χτύπημα στην πόρτα σημαίνει φίλος, και το άνοιγμα του παράθυρου κάθε ώρα σημαίνει ουρανός γιορτάζοντας τα μάτια μας με τις μακρινές καμπάνες των χρωμάτων του, Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα κ' ένα βιβλίο μπροστά στο παιδί που ξυπνάει. Τότε που τα στάχυα γέρνουν τόνα στ' άλλο λέγοντας: το φως το φως, το φως, και ξεχειλάει η στεφάνη του ορίζοντα φως Τότε που οι φυλακές επισκευάζονται να γίνουν βιβλιοθήκες, τότε που ένα τραγούδι ανεβαίνει από κατώφλι σε κατώφλι τη νύχτα τότε που τ' ανοιξιάτικο φεγγάρι βγαίνει απ' το σύγνεφο όπως βγαίνει απ' το κουρείο της συνοικίας φρεσκοξυρισμένος ο εργάτης το Σαββατόβραδο Τότε που η μέρα που πέρασε δεν είναι μια μέρα που χάθηκε μα είναι η ρίζα που ανεβάζει τα φύλλα της χαράς μέσα στο βράδι κ' είναι μια κερδισμένη μέρα κ' ένας δίκαιος ύπνος τότε που νιώθεις πάλι ο ήλιος να δένει βιαστικά τα κορδόνια του να κυνηγήσει τη λύπη απ' τις γωνιές του χρόνου 8

47 Ειρήνη είναι οι θημωνιές των αχτίνων στους κάμπους του καλοκαιριού είναι τ' αλφαβητάρι της καλοσύνης στα γόνατα της αυγής. Όταν λες: αδελφέ μου όταν λέμε: αύριο θα χτίσουμε όταν χτίζουμε και τραγουδάμε Τότε που ο θάνατος πιάνει λίγο τόπο στην καρδιά κ' οι καμινάδες δείχνουν με σίγουρα δάχτυλα την ευτυχία, τότε που το μεγάλο γαρύφαλλο του δειλινού το ίδιο μπορεί να το μυρίσει ο ποιητής κι ο προλετάριος Η ειρήνη είναι τα σφιγμένα χέρια των ανθρώπων είναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμου είναι το χαμόγελο της μάνας. Μονάχα αυτό. Τίποτ' άλλο δεν Και τ' αλέτρια που χαράζουν βαθειές αυλακιές σ' όλη τη γης ένα όνομα μονάχα γράφουν: Ειρήνη. Τίποτ' άλλο. Ειρήνη. Πάνω στις ράγες των στίχων μου το τραίνο που προχωρεί στο μέλλον φορτωμένο στάρι και τριαντάφυλλα Αδέρφια μου, μες στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνει όλος ο κόσμος με όλα τα όνειρά του. Δόστε τα χέρια, αδέρφια μου, αυτό 'ναι η ειρήνη. ΑΘΗΝΑ, Γενάρης 1953 B. Παίρνοντας ιδέες από το παραπάνω ποίημα αλλά και αξιοποιώντας δικές σας, να γράψετε ένα δικό σας αντιπολεμικό ποίημα με την εξής δομή: Πόλεμος είναι ένα σβησμένο χαμόγελο στο πρόσωπό σου Πόλεμος είναι η αδιαφορία για το συνάνθρωπό σου Πόνος και τρόμος είναι ο πόλεμος Ειρήνη είναι το τιτίβισμα των πουλιών στα δέντρα Ειρήνη είναι όλα τα όνειρα Ελπίδα και χαρά είναι η ειρήνη Μπορείτε να προσθέσετε κι άλλους στίχους, αν θέλετε. 9

48 ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ Κωνσταντάκου Άννα! Ονοματεπώνυμα: Τσεβελεκάκης Μανώλης! Ράσιαρμος Στράτος! 1

49 1 A. Να διαβάσετε το ποίημα «Ελένη» του Γιώργου Σεφέρη σε αυτήν την ιστοσελίδα. Στη συνέχεια με αντιγραφή-επικόλληση να μεταφέρετε στον παρακάτω πίνακα στίχους που είναι εμπνευσμένοι από την «Ελένη» του Ευριπίδη και να τους συνδυάσετε με εικόνες της επιλογής σας από αυτές που ακολουθούν. στίχοι Αηδόνι ντροπαλό, μες στον ανασασμό των φύλλων, εικόνες Το φεγγάρι βγήκε απ' το πέλαγο σαν Αφροδίτη Τόσα κορμιά ριγμένα μιας πεταλούδας τίναγμα το πούπουλο ενός κύκνου 2

50 σ' άκουσαν οι σκλάβες Σπαρτιάτισσες κι έσυραν το θρήνο, Κι ο Πάρης, μ' έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα ατόφιο κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια. για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη. στην Κύπρο τη θαλασσοφίλητη 3

51 πως κάποιος άλλος Τεύκρος, ύστερα από χρόνια μ' έφερε εδώ, σ' αυτό το γυρογιάλι. για ένα λινό κυμάτισμα για μια νεφέλη ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΗΔΟΝΙ 4

52 ΑΚΡΟΓΙΑΛΙΑ ΚΥΠΡΟΥ ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΕΛΕΝΗ ΚΑΙ ΠΑΡΗΣ ΚΥΠΡΟΣ 5

53 ΝΕΚΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΥ ΠΕΤΑΛΟΥΔΑ ΣΥΝΝΕΦΟ 6

54 ΣΥΝΝΕΦΟ ΤΕΥΚΡΟΣ ΧΟΡΟΣ ΠΟΥ ΘΡΗΝΕΙ ΩΡΑΙΑ ΕΛΕΝΗ 7

55 2 A. Να δείτε τους αντιπολεμικούς πίνακες ζωγραφικής σε αυτήν την ιστοσελίδα, να επιλέξετε τον πιο εντυπωσιακό κατά τη γνώμη σας και να τον αντιγράψετε εδώ. ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ Β. Με βάση τις πληροφορίες που συνοδεύουν τον πίνακα, να γράψετε παρακάτω ένα δικό σας κείμενο το οποίο θα περιλαμβάνει πληροφορίες για τον ζωγράφο και το έτος δημιουργίας του, περιγραφή του και ανάλυση του μηνύματος ή των ιδεών που μεταδίδει (περίπου 100 λέξεις). ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΙΝΑΚΑ Ο Γερμανός ζωγράφος Ότο Ντιξ είναι ένας από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες του πρώτου μισού του 20ου αιώνα, θέλοντας να διαγραψει τις εφιαλτικές αναμνήσεις του από τη συμμετοχή του στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, δημιούργησε αυτό το έργο μαζί μ' ένα σύνολο άλλων πενήντα χαρακτικών, στο οποίο έδωσε τον ευπιστο τίτλο Der Krieg που 8

56 σημαινει "Ο Πόλεμος".Είναι ένα από τα πιο ισχυρά έγγραφα της απανθρωπιάς ανθρώπου προς τον άνθρωπο που έχουμε στη διάθεσή μας σήμερα. Είναι επισης ενδεικτικό ότι οι Ναζί, από αντίδραση στην τέχνη του Ντιξ, συμπεριέλαβαν δημιουργίες του στην «Έκθεση Εκφυλισμένης Τέχνης», που διοργάνωσαν το 1937 στο Μόναχο. Στο έργο του «Στρατεύματα προελαύνουν μέσα σε αέρια» ο καλλιτέχνης εικονίζει Γερμανούς στρατιώτες να εφορμούν, φορώντας αντιασφυξιογόνες μάσκες.ο πινακας αυτο βρισκεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη. 9

57 3 Α. Να διαβάσετε το παρακάτω ποίημα: Γιάννη Ρίτσου, «Ειρήνη» Στον Κώστα Βάρναλη Τ' όνειρο του παιδιού Τ' όνειρο της μάνας Τα λόγια της αγάπης κάτω απ' τα δέντρα, Ο πατέρας που γυρνάει τ' απόβραδο μ' ένα φαρδύ χαμόγελο στα μάτια μ' ένα ζεμπίλι στα χέρια του γεμάτο φρούτα κ' οι σταγόνες του ιδρώτα στο μέτωπό του είναι όπως οι σταγόνες του σταμνιού που παγώνει το νερό στο παράθυρο, Όταν οι ουλές απ' τις λαβωματιές κλείνουν στο πρόσωπο του κόσμου και μες στους λάκκους που 'σκαψαν οι οβίδες φυτεύουμε δέντρα και στις καρδιές που 'καψε η πυρκαϊά δένει τα πρώτα της μπουμπούκια η ελπίδα κ' οι νεκροί μπορούν να γείρουν στο πλευρό τους και να κοιμηθούν δίχως παράπονο ξέροντας πως δεν πήγε το αίμα τους του κάκου, Ειρήνη είναι η μυρωδιά του φαγητού το βράδι, τότε που το σταμάτημα του αυτοκίνητου στο δρόμο δεν είναι φόβος, τότε που το χτύπημα στην πόρτα σημαίνει φίλος, και το άνοιγμα του παράθυρου κάθε ώρα σημαίνει ουρανός γιορτάζοντας τα μάτια μας με τις μακρινές καμπάνες των χρωμάτων του, Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα κ' ένα βιβλίο μπροστά στο παιδί που ξυπνάει. Τότε που τα στάχυα γέρνουν τόνα στ' άλλο λέγοντας: το φως το φως, το φως, και ξεχειλάει η στεφάνη του ορίζοντα φως Τότε που οι φυλακές επισκευάζονται να γίνουν βιβλιοθήκες, τότε που ένα τραγούδι ανεβαίνει από κατώφλι σε κατώφλι τη νύχτα τότε που τ' ανοιξιάτικο φεγγάρι βγαίνει απ' το σύγνεφο όπως βγαίνει απ' το κουρείο της συνοικίας φρεσκοξυρισμένος ο εργάτης το Σαββατόβραδο Τότε που η μέρα που πέρασε δεν είναι μια μέρα που χάθηκε μα είναι η ρίζα που ανεβάζει τα φύλλα της χαράς μέσα στο βράδι κ' είναι μια κερδισμένη μέρα κ' ένας δίκαιος ύπνος τότε που νιώθεις πάλι ο ήλιος να δένει βιαστικά τα κορδόνια του να κυνηγήσει τη λύπη απ' τις γωνιές του χρόνου 10

58 Ειρήνη είναι οι θημωνιές των αχτίνων στους κάμπους του καλοκαιριού είναι τ' αλφαβητάρι της καλοσύνης στα γόνατα της αυγής. Όταν λες: αδελφέ μου όταν λέμε: αύριο θα χτίσουμε όταν χτίζουμε και τραγουδάμε Τότε που ο θάνατος πιάνει λίγο τόπο στην καρδιά κ' οι καμινάδες δείχνουν με σίγουρα δάχτυλα την ευτυχία, τότε που το μεγάλο γαρύφαλλο του δειλινού το ίδιο μπορεί να το μυρίσει ο ποιητής κι ο προλετάριος Η ειρήνη είναι τα σφιγμένα χέρια των ανθρώπων είναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμου είναι το χαμόγελο της μάνας. Μονάχα αυτό. Τίποτ' άλλο δεν Και τ' αλέτρια που χαράζουν βαθειές αυλακιές σ' όλη τη γης ένα όνομα μονάχα γράφουν: Ειρήνη. Τίποτ' άλλο. Ειρήνη. Πάνω στις ράγες των στίχων μου το τραίνο που προχωρεί στο μέλλον φορτωμένο στάρι και τριαντάφυλλα Αδέρφια μου, μες στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνει όλος ο κόσμος με όλα τα όνειρά του. Δόστε τα χέρια, αδέρφια μου, αυτό 'ναι η ειρήνη. ΑΘΗΝΑ, Γενάρης 1953 B. Παίρνοντας ιδέες από το παραπάνω ποίημα αλλά και αξιοποιώντας δικές σας, να γράψετε ένα δικό σας αντιπολεμικό ποίημα με την εξής δομή: Πόλεμος είναι μία σύγκρουση που χαρακτηρίζεται από την χρήση ένοπλης βίας. Πόλεμος είναι η κορύφωση της ανασφάλειας ενός λαού, ενός έθνους. Η επιθυμία των ανώτερων ανθρώπων να κυριαρχήσουν, αυτό είναι ο πόλεμος! Ειρήνη είναι η πηγή της ευτυχίας. Ειρήνη είναι το όνειρο κάθε ανθρώπου. Τα λόγια της αγάπης και της ελευθερίας, είναι η ειρήνη! Μπορείτε να προσθέσετε κι άλλους στίχους, αν θέλετε. 11