Λειτουργική. Ενότητα 6: Γένεση και Εξέλιξη των Μυστηρίων της Μετάνοιας, Ιερωσύνης και Ευχελαίου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Λειτουργική. Ενότητα 6: Γένεση και Εξέλιξη των Μυστηρίων της Μετάνοιας, Ιερωσύνης και Ευχελαίου"

Transcript

1 Λειτουργική Ενότητα 6: Γένεση και Εξέλιξη των Μυστηρίων της Μετάνοιας, Ιερωσύνης και Ευχελαίου Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας

2 Περιεχόμενα ενότητας Γένεση και εξέλιξη των Μυστηρίων της Μετάνοιας, της Ιερωσύνης και του Ευχελαίου: οι βιβλικές ρίζες των Μυστηρίων, Οι βασικές πηγές των πρώτων αιώνων, Η τελική διαμόρφωση των ακολουθιών τους (σύντομη αναφορά στη χειρόγραφη παράδοση). 2

3 A) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Μετάνοιας (1 από 11) 1. Μετάνοια και εξομολόγηση στην Παλαιά Διαθήκη: Η «αμαρτία» στην Παλαιά Διαθήκη: ανομία, παρανομία, παράβαση, απείθεια, αθέτηση, αποστασία, ανταρσία, πλάνη. Οι τιμωρίες από το Θεό των ατομικών ή συλλογικών αμαρτιών: κατακλυσμός (Γεν. 6, 5 εξ.) και σύγχυση των γλωσσών (Γεν. 11, 4-9). Απέναντι στην ανθρώπινη αμαρτία ο Θεός αποκαλύπτεται ως «οικτίρμων και ελεήμων, μακρόθυμος και πολυέλεος και αληθινός» (Εξ. 24, 7) και καλεί τον άνθρωπο σε μετάνοια (Γεν. 3, 9: «Αδάμ πού εί;»). Οι διάφοροι τρόποι μετάνοιας: συλλογική ή ατομική εξαγόρευση και ομολογία των αμαρτιών (Λευ. 26, 40 Κριτ. 10, 15 Αριθμ. 5, 5-7 Β Βασ. 12, 13)/ νηστεία (Κρ. 20, 26)/ σχίσιμο των ενδυμάτων και ένδυση του σάκκου (Γ Βασ. 20, 27)/ προσφορά εξιλαστήριων θυσιών (Λευ. 5, 6). 3

4 Α) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Μετάνοιας (2 από 11) Ο νόμος δεν συγχωρούσε τα βαριά αμαρτήματα (Αριθμ. 15, 35) και έκανε διάκριση μεταξύ εκουσίων και ακουσίων αμαρτημάτων (Αριθμ. 15, 27-31). Η μετάνοια ήταν ο πυρήνας του κηρύγματος των Προφητών (αποκτά βαθύτερο πνευματικό περιεχόμενο και καθίσταται υπόθεση της καρδιάς του ανθρώπου). Μετάνοια στους Προφήτες: εκζήτηση του προσώπου του Κυρίου (Ωσ. 5, 10 Αμώς 5, 4)/ ανάγκη εσωτερικής μεταστροφής και καθαρότητας της καρδιάς (Ιωήλ, 2, 13 Ησ. 1, 16-18). Ο Δαβίδ απευθύνεται προσωπικά στο Θεό και εξομολογείται τις αμαρτίες του. «Τεφιλάχ» και προσευχές κατά την ετήσια εορτή του εξιλασμού: προσευχές μετανοίας της εβραϊκής λατρείας. Στην Παλαιά Διαθήκη δεν μαρτυρείται πλήρης άφεση αμαρτιών, αλλά μόνο απαλλαγή από την οργή του Θεού (ως συνέπεια της αμαρτίας). 4

5 Α) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Μετάνοιας (3 από 11) 2. Μυστηριακή μετάνοια και εξομολόγηση στην Αποστολική εποχή: Στην Καινή Διαθήκη η μετάνοια και η εξομολόγηση αποκτούν νέα διάσταση (τοποθετούνται σε εκκλησιολογική βάση και αποκτούν μυστηριακή σημασία). Μτ. 9, 6: ο Ιησούς «εξουσίαν έχει αφιέναι αμαρτίας». Λκ.5, 32: ο Κύριος ήλθε για να καλέσει «αμαρτωλούς εις μετάνοιαν». Μκ. 1, 14-15: η μετάνοια αποτελεί προϋπόθεση για την εισδοχή στη Βασιλεία του Θεού (πεπλήρωται ο καιρός και ήγγικεν η βασιλεία του Θεού μετανοείτε και πιστεύετε εν τω ευαγγελίω). Κάποιες από τις χαρακτηριστικότερες περιπτώσεις μετανοίας στην Καινή Διαθήκη: του Πέτρου (Μκ. 14, Λκ. 5, 8)/ του Ζακχαίου (Λκ. 19, 8) και της μοιχαλίδος (Λκ.15, 11-32). 5

6 Α) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Μετάνοιας (4 από 11) Η σύσταση του Μυστηρίου της μετανοίας από τον Κύριο μετά την Ανάσταση: Λάβετε Πνεύμα Άγιον αν τινων αφήτε τας αμαρτίας αφίενται αυτοίς, αν τινων κρατήτε κεκράτηνται (Ιω. 20, 21-23). Μτ. 18, 18: η εντολή του «δεσμείν» και «λύειν» τις αμαρτίες που δίδεται στον απ. Πέτρο και τους λειτουργούς της Εκκλησίας. Ιακ. 5, 16: η εξομολόγηση τίθεται σε εκκλησιολογική βάση (Εξομολογείσθε αλλήλοις τα παραπτώματα). Στην Καινή Διαθήκη δεν μαρτυρείται τελετουργικό μετανοίας, αλλά μαρτυρείται η πράξη της μετάνοιας (Β Κορ. 2, 7-8: ο απ. Παύλος συμβουλεύει να γίνει δεκτός στην Εκκλησία κάποιος που αμάρτησε, αλλά μετανόησε). 6

7 Α) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Μετάνοιας (5 από 11) Η όποια διαδικασία μετανοίας προφανώς γινόταν δημόσια: προβλεπόταν «ομολογία των αμαρτιών» (Α Ιω. 1, 9) και «εξομολόγηση προς αλλήλους» (Πρ. 19, 18). Μτ. 5, 23-24: η ανάγκη να υπάρξει «καταλλαγή» με τον αδελφό «πριν από τη θυσία» (έμμεση μαρτυρία ότι η μετάνοια προηγούνταν της Θείας Ευχαριστίας). Α Τιμ. 5, 20 και 22: πιθανή παρουσία του Επισκόπου στη διαδικασία μετανοίας (Τους αμαρτάνοντας ενώπιον πάντων έλεγχε, ίνα και οι λοιποί φόβον έχωσι χείρας μηδενί επιτίθει, μηδέ κοινώνει αμαρτίας αλλοτρίας). Ρωμ. 5, 10: η «καταλλαγή» με το Θεό (η μετάνοια) ως γεγονός σωτηρίας. 7

8 Α) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Μετάνοιας (6 από 11) 3. Μυστηριακή μετάνοια και εξομολόγηση στις πηγές της αρχαϊκής Εκκλησίας: Κλήμης Ρώμης, Επιστολή προς Κορινθίους (τέλος 1 ου αι.): πρώτη μαρτυρία περί τελετουργικού μετανοίας (κάμψη γονάτων δάκρυα μετανοούντος αίτημα αφέσεως προσευχές μετανοίας [50 ος Ψαλμ.]). Ιγνάτιος Αντιοχείας (2 ος αι.): αναφέρεται στο ρόλο και στη συμμετοχή του Επισκόπου στο μυστήριο της Μετανοίας(η άφεση παρέχεται εάν οι αμαρτωλοί «συνδράμωσιν εις ενότητα Χριστού και εις συνεδρίαν επισκόπου» έμμεση αναφορά στη μετάνοια που συνδέεται με τη Θεία Ευχαριστία). Επιστολή Βαρνάβα (130 μ.χ.): γενική μαρτυρία περί εξομολογήσεως των μεταβαπτισματικών αμαρτημάτων. Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων (αρχές 2 ου αι.): η εξομολόγηση των αμαρτημάτων προηγείται της Θείας Ευχαριστίας (επομένως γινόταν δημοσίως). 8

9 Α) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Μετάνοιας (7 από 11) Ειρηναίος Λυώνος (+202): στο έργο του «Έλεγχος κατά πασών των αιρέσεων» αναφέρεται στο δημόσιο χαρακτήρα της εξομολογήσεως (προφανώς πριν από τη Θεία Ευχαριστία). 2 ος αι.: δημιουργείται η τάξη των Μετανοούντων για εκείνους που είχαν περιπέσει σε βαριά αμαρτήματα (ειδωλολατρία, αίρεση, σαρκικά αμαρτήματα, φόνος). 3 ος και 4 ος αι.: σαφέστερα λειτουργικά πλαίσια του Μυστηρίου της Μετανοίας (εμφανέστερη συμμετοχή του Επισκόπου και των πρεσβυτέρων). Τερτυλλιανός (+222): οι Επίσκοποι ήταν εκείνοι που συγχωρούσαν αμαρτίες/ ευθύνη κατά τη διαδικασία μετανοίας είχαν και οι «δοκιμασμένοι πρεσβύτεροι»/ οι μετανοούντες γονατίζουν κατά την ώρα της εξομολογήσεως (δημοσίως, ενώπιον κλήρου και λαού)/ προσευχή των πιστών (κατά την ευχαριστιακή σύναξη) υπέρ των μετανοούντων. 9

10 Α) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Μετάνοιας (8 από 11) Ωριγένης (+254): μαρτυρία επικρατήσεως του μυστικού τρόπου εξομολογήσεως, παράλληλα με τον δημόσιο τρόπο/ Το τελετουργικό της Μετανοίας: χειροθεσία Επισκόπου ή πρεσβυτέρου για την παροχή της αφέσεως χρίση με έλαιο (οι δύο αυτές πράξεις παραπέμπουν στις δύο αντίστοιχες του Βαπτίσματος γι αυτό η Μετάνοια θεωρείται ως «δεύτερο Βάπτισμα»). Κυπριανός Καρχηδόνος: εξομολόγηση και χειροθεσία μετανοούντων. Διδασκαλία Αποστόλων (3 ος αι.): ο Επίσκοπος δέχεται την εξομολόγηση του μετανοούντος, τον νουθετεί, του επιβάλλει νηστεία, του παρέχει την άφεση με χειροθεσία μετά από τα αναγνώσματα της Θείας Λειτουργίας, ενώ ο λαός προσεύχεται υπέρ αυτού. 10

11 Α) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Μετάνοιας (9 από 11) Αποστολική Παράδοση (3 ος αι.): στην ευχή χειροτονίας του Επισκόπου μνημονεύεται η εξουσία του να συγχωρεί αμαρτίες το ίδιο μαρτυρεί και ο Μεθόδιος Ολύμπου (300 μ.χ.). Μέγας Αθανάσιος και Ιωάννης Χρυσόστομος: ενθαρρύνουν την προσέλευση και εξομολόγηση ενώπιον των ιερέων. Αποστολικές Διαταγές (τέλος 4 ου αι.): η πληρέστερη μαρτυρία περί του Μυστηρίου της Μετανοίας/ μαρτυρείται η αποχώρηση των μετανοούντων από τη Θεία Ευχαριστία μετά από σχετικές διακονικές αιτήσεις και ευχή του Επισκόπου υπέρ αυτών/ όταν ολοκληρωθεί το χρονικό διάστημα της μετάνοιας, προσέρχονται στο ναό και ο Επίσκοπος διαβάζει την ευχή της αφέσεως και επιθέτει τα χέρια του στα κεφάλια τους/ οι παριστάμενοι πιστοί συμπροσεύχονται υπέρ της αφέσεως. 11

12 Α) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Μετάνοιας (10 από 11) 4 ος αι.: εισάγεται η μυστική εξομολόγηση, χωρίς να εκλείψει η δημόσια/ Οι λόγοι εισαγωγής της μυστικής εξομολόγησης: η αυστηρότητα των πολιτειακών νόμων έναντι ορισμένων αμαρτημάτων η αύξηση του αριθμού των πιστών και η κάμψη του αρχικού ζήλου Μέγας Βασίλειος: επιβάλλει στους μοναχούς τη μυστική εξομολόγηση/ Τότε εμφανίζεται και ο θεσμός του «πρεσβυτέρου της μετανοίας», ο οποίος υποκαθιστά τον Επίσκοπο στη διαδικασία μετανοίας. 12

13 Α) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Μετάνοιας (11 από 11) 4. Η δημιουργία της «Ακολουθίας και τάξεως επί εξομολογουμένων», η οποία αποδίδεται στον Ιωάννη το Νηστευτή: Η Ακολουθία της Εξομολογήσεως (στη σημερινή της μορφή) ολοκληρώνεται τον 11 ο αι. (προηγουμένως υπήρξαν μεμονωμένες ευχές). Η «Ακολουθία και τάξις επί εξομολογουμένων» δεν είναι παλαιότερη του 11 ου αι., αλλά αποδίδεται στον άγιο Ιωάννη το Νηστευτή (6 ος αι.). Η συγκεκριμένη Ακολουθία διακρίνεται σε τέσσερα τμήματα: στην ιλαστήριο Ακολουθία/ στην κατήχηση/ στην εξαγόρευση/ στη συγχώρηση και απόλυση. Η θεολογική ανάλυση της Ακολουθίας αποκαλύπτει ότι είναι μοναχικής προελεύσεως (αυτό, πιθανόν, παραπέμπει στην αρχαιότερη τάξη της δημιουργίας - από το Μέγα Βασίλειο - ατομικής διαδικασίας εξομολογήσεως των μοναχών). 13

14 Β) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Ιερωσύνης (1 από 4) 1. Ο θεσμός της ιερωσύνης στην Παλαιά Διαθήκη: Α Βασ. Κεφ. 1-4: αναφορά στον Ηλί, ο οποίος ως «ιερέας» είναι προστάτης του ναού και της κιβωτού της Διαθήκης, με καθήκοντα την επιτέλεση της λατρείας του Θεού. Ο όρος «ιερέας» δεν απαντά στην προμοναρχική περίοδο. Κατά την περίοδο της βασιλείας διαμορφώνεται ένα κλειστό ιερατείο στην Ιερουσαλήμ, το οποίο προϋπέθετε την ένταξη σε κάποιο ιερατικό γένος. Η περίοδος μετά την βαβυλώνιο αιχμαλωσία (586 π.χ.) απετέλεσε τη μήτρα για την αναγέννηση του ιερατείου. Στους χρόνους του Κυρίου το κύριο έργο του ιερατείου δεν είναι η επιτέλεση της λατρείας, αλλά η ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου. 14

15 Β) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Ιερωσύνης (2 από 4) 2. Η ιερωσύνη στην Καινή Διαθήκη: Στην Καινή Διαθήκη ο όρος «ιερεύς» δεν χρησιμοποιείται ποτέ για το χειροτονημένο ιερατείο, αλλά είτε αναφέρεται στο Χριστό ως «Μέγα Αρχιερέα» (Εβρ. 4, 14), είτε σε κάθε βαπτισμένο πιστό (Α Πετρ.2, 5: Και αυτοί ως λίθοι ζώντες οικοδομείσθε, οίκος πνευματικός, ιεράτευμα άγιον, ανενέγκαι πνευματικάς θυσίας ευπροσδέκτους τω Θεώ δια Ιησού Χριστού). Σύμφωνα με την Προς Εβραίους Επιστολή, ο Χριστός παρέλαβε το αξίωμα του Αρχιερέα από το Θεό και είναι ο συνεχιστής της ιερωσύνης του Μελχισεδέκ (Εβρ. 5, 5-6). Είναι ο Αρχιερέας, ο Οποίος δεν προσφέρει τις καθημερινές θυσίες στο ναό, διότι προσέφερε τον Εαυτό Του ως θυσία (Εβρ. 7, 26-27). Έτσι, η ιερωσύνη του Χριστού διαφέρει από κάθε μορφή προγενέστερης ιουδαϊκής ιερωσύνης (Εβρ. 9, 12-14). Ένεκα της ιερωσύνης του Κυρίου, η χριστιανική Εκκλησία δεν χρειάστηκε να διατηρήσει την εξιλαστήρια εορτή του Ιουδαϊσμού. 15

16 Β) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Ιερωσύνης (3 από 4) 3. Ιστορική εξέλιξη και τάξη των χειροτονιών: Στην παλαιότερη παράδοση δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ «χειροτονίας» και «χειροθεσίας» (όπως υπάρχει στη σύγχρονη λειτουργική πράξη). Η Αποστολική Παράδοση του Ιππολύτου Ρώμης (αρχές 3 ου αι.) καταγράφει την τάξη χειροτονίας Επισκόπου: σύναξη Επισκόπων, Πρεσβυτερίου και λαού κατά την Κυριακή/ «επίθεση των χειρών» των Επισκόπων στον χειροτονούμενο/ Ευχή χειροτονίας/ ακολουθεί η Θεία Ευχαριστία που προσφέρεται από το νεοχειροτονηθέντα Επίσκοπο. Ευχολόγιο του Σεραπίωνος (4 ος αι.): οι ευχές χειροτονίας αναφέρονται ως «χειροθεσίες καταστάσεως Διακόνων, Πρεσβυτέρων και Επισκόπων». 16

17 Β) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου της Ιερωσύνης (4 από 4) Οι Αποστολικές Διαταγές καταχωρίζουν ευχές χειροτονίας Επισκόπου, Πρεσβυτέρου και Διακόνου. Το Περί εκκλησιαστικής ιεραρχίας έργο (6 ος αι.) αναφέρεται σε «τελείωση ιερατικών τάξεων» (χειροτονίες): κλίση γονάτων του χειροτονουμένου/ σταυροειδής «σφράγιση» του χειροτονουμένου/ επίθεση «της δεξιάς ιεραρχικής χειρός»/ ανάγνωση των «τελεστικών επικλήσεων»/ «τελειωτικός ασπασμός» και επίθεση «των θεοπαραδότων λογίων» επί της κεφαλής του χειροτονουμένου Επισκόπου. Στο πρώτο χειρόγραφο ευχολόγιο (Βαρβερινός ελληνικός κώδικας 336, τέλος 8 ου αι.) καταγράφονται οι ευχές της χειροτονίας. 17

18 Γ) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου του Ευχελαίου (1 από 3) 1. Το Ευχέλαιο στην Αποστολική εποχή: Ιακ. 5, 14-15: η αρχαιότερη μαρτυρία περί Ευχελαίου (πρόσκληση των «πρεσβυτέρων» στο σπίτι του ασθενούς προσευχή υπέρ θεραπείας άλειψη με έλαιο «εν τω ονόματι του Κυρίου», χωρίς να προβλέπεται καθαγιαστική ευχή του ελαίου). Η μαρτυρία της Καθολικής Επιστολής Ιακώβου καταδεικνύει το σύνδεσμο μεταξύ των Μυστηρίων της Μετανοίας και του Ευχελαίου (Ιακ. 5, 15-16). Μκ. 16, 18: ο Κύριος υπόσχεται ότι οι «πιστεύοντες» θα «θέτουν τα χέρια επί των ασθενών και θα τους θεραπεύουν». Η άλειψη με έλαιο : θεραπευτική μέθοδος για τον αρχαιοελληνικό και εβραϊκό χώρο. Μκ. 6, 12-13: οι Απόστολοι «αλείφουν με έλαιο και θεραπεύουν τους ανθρώπους». 18

19 Γ) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου του Ευχελαίου (2 από 3) 2. Το Ευχέλαιο στις πηγές της αρχαϊκής Εκκλησίας μέχρι τον 8 ο αι.: Κατά τους δύο πρώτους αιώνες: ελάχιστες μαρτυρίες περί αλείψεως ασθενών με έλαιο και προσευχής (ίσως διότι το Ευχέλαιο εθεωρείτο συμπλήρωμα του Μυστηρίου της Μετανοίας). Βίος Αδάμ και Εύας (απόκρυφο κείμενο, 1 ος μ.χ. αι.): μαρτυρείται άλειψη ασθενούς με έλαιο. Τερτυλλιανός (τέλος 2 ου αι.): κάποιος Χριστιανός θεραπεύει αφού αλείψει τον ασθενή με έλαιο. Αποστολική Παράδοση του Ιππολύτου Ρώμης (αρχές 3 ου αι.): ευχή «Περί προσφοράς ελαίου» (η αρχαιότερη ευχή καθαγιασμού του ελαίου για την άλειψη των ασθενών γινόταν κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας. Ευχολόγιο του Σεραπίωνα (4 ος αι.): «Ευχή επί των προσφερομένων ελαίων και υδάτων» και «Ευχή εις έλαιον νοσούντων ή εις άρτον ή εις ύδωρ» (εντός της Θείας Λειτουργίας). 19

20 Γ) Γένεση και Εξέλιξη του Μυστηρίου του Ευχελαίου (3 από 3) Ιωάννης Χρυσόστομος: η ιερατική εξουσία του «δεσμείν» και «λύειν» τις αμαρτίες διαδηλώνεται κατά την τέλεση του Ευχελαίου. Αποστολικές Διαταγές (τέλος 4 ου αι.): «Ευχαριστία επί ύδατος και ελαίου». Διαθήκη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού (5 ος αι.): ευχή ευλογίας ελαίου για τη θεραπεία των ασθενούντων και τον αγιασμό των μετανοούντων. Από τον 8 ο μέχρι τον 15 ο αι. η Ακολουθία του Ευχελαίου γνώρισε ραγδαία εξέλιξη και έλαβε τη μορφή, με την οποία έφθασε έως τη σύγχρονη λειτουργική πράξη. 20

21 Τέλος Ενότητας Γένεση και Εξέλιξη των Μυστηρίων της Μετάνοιας, Ιερωσύνης και Ευχελαίου

22 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 22

23 Σημειώματα

24 Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση

25 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών Γεώργιος Φίλιας. «Λειτουργική. Γένεση και Εξέλιξη των Μυστηρίων της Μετάνοιας, Ιερωσύνης και Ευχελαίου». Έκδοση: 1.0. Αθήνα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: 25

26 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 26

27 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 27

Εορτολογία. Ενότητα 2: Η εορτή του Πάσχα. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας

Εορτολογία. Ενότητα 2: Η εορτή του Πάσχα. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Εορτολογία Ενότητα 2: Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Β) (1 από 7) 1. Η αρχαιότερη και πανηγυρικότερη/ Οι ρίζες της βρίσκονται στην εβραϊκή ανάμνηση της εξόδου από την Αίγυπτο

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων : Η πρώτη περίοδος της εκκλησιαστικής υμνογραφίας (Α - Δ αι.) Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας 2. Η πρώτη περίοδος της εκκλησιαστικής

Διαβάστε περισσότερα

Εορτολογία. Ενότητα 4: Οι Εορτές της Αναλήψεως και της Πεντηκοστής. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας

Εορτολογία. Ενότητα 4: Οι Εορτές της Αναλήψεως και της Πεντηκοστής. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Εορτολογία Ενότητα 4: Οι Εορτές της Αναλήψεως και της Πεντηκοστής Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας 1. Α) Οι Εορτές της Αναλήψεως και της Πεντηκοστής (1 από 2) Μέχρι τον 4 ο αι.

Διαβάστε περισσότερα

Λειτουργική. Ενότητα 11: Τελετουργικά ζητήματα. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας

Λειτουργική. Ενότητα 11: Τελετουργικά ζητήματα. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Λειτουργική Ενότητα 11: Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Περιεχόμενα ενότητας Η «Τάξη» στη Λατρεία, Σύγχρονα τελετουργικά προβλήματα 2 Α) Η Έννοια της «Τάξεως» στη Λατρεία της

Διαβάστε περισσότερα

Εορτολογία. Ενότητα 3: Η Εορτή των Χριστουγέννων και Θεοφανείων. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας

Εορτολογία. Ενότητα 3: Η Εορτή των Χριστουγέννων και Θεοφανείων. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Εορτολογία Ενότητα 3: Η Εορτή των Χριστουγέννων και Θεοφανείων Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας 1. Α) Η Εορτή των Χριστουγέννων και Θεοφανείων (1 από 5) Στην Καινή Διαθήκη δεν

Διαβάστε περισσότερα

Εορτολογία. Ενότητα 5: Η Εορτή της Μεταμορφώσεως. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας

Εορτολογία. Ενότητα 5: Η Εορτή της Μεταμορφώσεως. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Εορτολογία Ενότητα 5: Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας 1. A) (1 από 3) Το γεγονός έλαβε χώρα περί το τέλος της δημόσιας δράσεως του Κυρίου και είχε την έννοια της προετοιμασίας

Διαβάστε περισσότερα

Εορτολογία. Ενότητα 1: Εισαγωγή. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας

Εορτολογία. Ενότητα 1: Εισαγωγή. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Εορτολογία Ενότητα 1: Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Α) Γένεση των χριστιανικών εορτών (1 1. από 7) Εορτολόγια και ημερολόγια υπήρχαν πριν από την εμφάνιση της χριστιανικής

Διαβάστε περισσότερα

Εορτολογία. Ενότητα 8: Οι Εορτές των Αγίων. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας

Εορτολογία. Ενότητα 8: Οι Εορτές των Αγίων. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Εορτολογία Ενότητα 8: Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας A) (1 από 4) Μαρτύριο Πολυκάρπου (2 ος αι.): η αρχαιότερη μαρτυρία για την καθιέρωση ετήσιου εορτασμού της μνήμης των μαρτύρων.

Διαβάστε περισσότερα

Εορτολογία. Ενότητα 7: Οι Εορτές του Τιμίου Σταυρού. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας

Εορτολογία. Ενότητα 7: Οι Εορτές του Τιμίου Σταυρού. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Εορτολογία Ενότητα 7: Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Α) (1 από 5) 1. Η εορτή της Υψώσεως (14 Σεπτεμβρίου): Δύο τα εορταζόμενα γεγονότα: α) Η εύρεση του Τιμίου Σταυρού και η

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη.

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. Ενότητα 1: Η Καινή Διαθήκη: Η σχέση της με την Παλαιά Διαθήκη και η θέση της στη ζωή της Εκκλησίας. Αικατερίνη

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης

Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης Μάθημα 6 : Σωτήριος Σ. Δεσπότης Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΙΙ (Λουκάς-Πράξεις) 2 Ευαγγέλιο = χαρμόσυνη αγγελία

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων : Θέματα Θεολογίας των εκκλησιαστικών ύμνων Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Θέματα Θεολογίας των εκκλησιαστικών ύμνων (Α) Η Χριστολογία

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων : Ποιητικά κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Β. Ποιητικά κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας (συνέχεια)

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων : Αιρετική υμνογραφική δραστηριότητα και αντίδραση του μοναχισμού στην ψαλμώδηση των ύμνων Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Δ. Αιρετική

Διαβάστε περισσότερα

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας Ενότητα 7η: Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Ευαγγελικές αφηγήσεις της Ανάστασης

Ευαγγελικές αφηγήσεις της Ανάστασης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ευαγγελικές αφηγήσεις της Ανάστασης Ενότητα 6 : Η αφήγηση της Ανάστασης στο κατά Λουκάν (Μέρος Γ ) Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Ποιμαντικής

Διαβάστε περισσότερα

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Διπλ. Ναυπηγός Μηχανολόγος Μηχανικός M.Sc. Διασφάλιση

Διαβάστε περισσότερα

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας Ενότητα 11η: Σύγκριση Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και Καθολικής Εκκλησίας Κυριάκος Κυριαζόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητική Λογιστική

Διοικητική Λογιστική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διοικητική Λογιστική Ενότητα 10: Προσφορά και κόστος Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

Εκκλησιαστικό Δίκαιο. Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ.

Εκκλησιαστικό Δίκαιο. Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Ενότητα 4: Κλασσική και Κβαντική Πιθανότητα Σγάρμπας Κυριάκος Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ Ενότητα 1: Εισαγωγικά-Ιστορική Επισκόπηση Σταμάτιος-Νικόλαος Μωραΐτης Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη.

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. Ενότητα 9: Ποιμαντικές Επιστολές και Προς Εβραίους. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη. Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής

Διαβάστε περισσότερα

Ερμηνεία των Πράξεων των Αποστόλων

Ερμηνεία των Πράξεων των Αποστόλων Ερμηνεία των Πράξεων των Αποστόλων Ενότητα 1.2: Ειδική εισαγωγή - Τα συνοπτικά Ευαγγέλια ΙΙ Σωτήριος Δεσπότης Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Τα συνοπτικά Ευαγγέλια ΙΙ (Λουκάς - Πράξεις) 1 Ευαγγέλιο

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος και Διασφάλιση Ποιότητας Ενότητα 4: Μελέτη ISO Κουππάρης Μιχαήλ Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας

Έλεγχος και Διασφάλιση Ποιότητας Ενότητα 4: Μελέτη ISO Κουππάρης Μιχαήλ Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας Έλεγχος και Διασφάλιση Ποιότητας Ενότητα 4: Μελέτη Κουππάρης Μιχαήλ Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας ISO 17025 5.9. ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝ (1) 5.9.1 Το Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 3: Έλεγχοι στατιστικών υποθέσεων

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 3: Έλεγχοι στατιστικών υποθέσεων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 3: Έλεγχοι στατιστικών υποθέσεων Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Το περιεχόμενο του μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 1: Καταχώρηση δεδομένων

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 1: Καταχώρηση δεδομένων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 1: Καταχώρηση δεδομένων Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 5 η Άσκηση Συγχώνευση & απαρίθμηση Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upatras.gr Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 1

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 1 Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 1 Ουρανία Κούβου Εθνικὸ καi Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ενότητα 1. Ιστορική αναδρομή της διδακτικής της

Διαβάστε περισσότερα

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας Ενότητα 10η: Απεσταλμένοι του Ρωμαίου Ποντίφικα και Ρωμαϊκή Κουρία Κυριάκος Κυριαζόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 2: Περιγραφική στατιστική

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 2: Περιγραφική στατιστική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 2: Περιγραφική στατιστική Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Το περιεχόμενο του μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία

Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία Ενότητα A: Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) - Σαρκοφάγοι και Αγάλματα. Στουφή - Πουλημένου Ιωάννα Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν Τμῆμα

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων : Θέματα Θεολογίας των εκκλησιαστικών ύμνων Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Θέματα Θεολογίας των εκκλησιαστικών ύμνων Η ενανθρώπηση

Διαβάστε περισσότερα

Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2)

Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2) Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2) Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας

Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Κβαντική Επεξεργασία Πληροφορίας Ενότητα 12: Ιδιοτιμές και Ιδιοδιανύσματα Σγάρμπας Κυριάκος Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σκοποί ενότητας Ιδιοτιμές και Ιδιοδιανύσματα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 5 η Άσκηση - Συγχώνευση Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upatras.gr Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη.

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. Ενότητα 11: Η Αποκάλυψη. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη. Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας. Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας Ενότητα 3η: Πάπας και Σύλλογος Επισκόπων Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ Ενότητα 12: ΘΥΣΙΕΣ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΑ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΙΣΡΑΗΛ Σταμάτιος-Νικόλαος Μωραΐτης Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Λειτουργική. Ενότητα 3: Γένεση και Εξέλιξη της Θείας Ευχαριστίας κατά τους πρώτους αιώνες. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας

Λειτουργική. Ενότητα 3: Γένεση και Εξέλιξη της Θείας Ευχαριστίας κατά τους πρώτους αιώνες. Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Λειτουργική Ενότητα 3: Γένεση και Εξέλιξη της Θείας Ευχαριστίας κατά τους πρώτους αιώνες Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Περιεχόμενα ενότητας Γένεση και εξέλιξη της Θείας Ευχαριστίας:

Διαβάστε περισσότερα

1 η Διάλεξη. Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων

1 η Διάλεξη. Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων 1 η Διάλεξη Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων 1 Περιεχόμενα 1 η Άσκηση... 3 2 η Άσκηση... 3 3 η Άσκηση... 3 4 η Άσκηση... 3 5 η Άσκηση... 4 6 η Άσκηση... 4 7 η Άσκηση... 4 8 η Άσκηση... 5 9 η Άσκηση... 5 10

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 15: Η ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΓΝΩΜΙΚΟΥ ΘΕΛΗΜΑΤΟΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 15: Η ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΓΝΩΜΙΚΟΥ ΘΕΛΗΜΑΤΟΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 15: Η ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ ΓΝΩΜΙΚΟΥ ΘΕΛΗΜΑΤΟΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 3

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 3 Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 3 Ουρανία Κούβου Εθνικὸ καi Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ενότητα 3. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού: σχεδιασμός

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

Φιλοσοφία της Ιστορίας και του Πολιτισμού

Φιλοσοφία της Ιστορίας και του Πολιτισμού Φιλοσοφία της Ιστορίας και του Πολιτισμού Ενότητα 1: Εισαγωγή στις έννοιες Ιστορίας και Πολιτισμού Λάζου Άννα Εθνικὸ και Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Aθηνών Τμήμα Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Φιλοσοφία

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και Ανάπτυξη

Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και Ανάπτυξη ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και Ανάπτυξη Ενότητα 8: Η Οικονομική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γρηγόριος Ζαρωτιάδης Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων : Η δεύτερη περίοδος της εκκλησιαστικής υμνογραφίας (Ε - Ζ αι.) Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας 2. Η δεύτερη περίοδος της εκκλησιαστικής

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Ουρανία Κούβου Εθνικὸ καi Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ενότητα 2. Το παιδικό σχέδιο ως γνωστική διεργασία:

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Ουρανία Κούβου Εθνικὸ καi Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ενότητα 2. Το παιδικό σχέδιο ως γνωστική διεργασία:

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Ουρανία Κούβου Εθνικὸ καi Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ενότητα 2. Το παιδικό σχέδιο ως γνωστική διεργασία:

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Ουρανία Κούβου Εθνικὸ καi Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ενότητα 2. Το παιδικό σχέδιο ως γνωστική διεργασία:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ Ενότητα 5: Μεταφράσεις Ακύλα, Θεοδοτίωνος και Συμμάχου Σταμάτιος-Νικόλαος Μωραΐτης Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Ενότητα 7: ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων διαχείρισης έργου υπό συνθήκες αβεβαιότητας

Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων διαχείρισης έργου υπό συνθήκες αβεβαιότητας Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων διαχείρισης έργου υπό συνθήκες αβεβαιότητας 1 Περιεχόμενα 1 η Άσκηση... 4 2 η Άσκηση... 7 3 η Άσκηση... 10 Χρηματοδότηση... 12 Σημείωμα Αναφοράς... 13 Σημείωμα Αδειοδότησης...

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Υπολογιστές

Εισαγωγή στους Υπολογιστές Εισαγωγή στους Υπολογιστές Εργαστήριο 2 Καθηγητές: Αβούρης Νικόλαος, Παλιουράς Βασίλης, Κουκιάς Μιχαήλ, Σγάρμπας Κυριάκος Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Άσκηση 2 ου εργαστηρίου

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία

Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία Ενότητα Β: Πρωτοβυζαντινή Τέχνη (7 ος αι. 843) Αρχιτεκτονική Η Ζωγραφική της Εικονομαχικής περιόδου (726-843) Στουφή - Πουλημένου Ιωάννα Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος Ποιότητας Φαρμάκων

Έλεγχος Ποιότητας Φαρμάκων Έλεγχος Ποιότητας Φαρμάκων Ενότητα 6: Κουππάρης Μιχαήλ Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας Συσκευές Αποσάθρωση Δισκίων (ενός καλαθιού (δεξιά) και δύο καλαθιών (αριστερά) 2 Συσκευή Αποσάθρωσης 4

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων : Ένα ονομαστό Κοντάκιο: ο Ακάθιστος Ύμνος Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας (συνέχεια) 1. Ονομασία: * Ως «Ακάθιστος ύμνος» ονομάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών

Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών Ενότητα 7: Παράγωγος, ελαστικότητα, παραγώγιση συναρτήσεων (Φροντιστήριο) Μπεληγιάννης Γρηγόριος Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης

Διαβάστε περισσότερα

Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση

Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση Ενότητα 1.1: Αγγελική Γιαννικοπούλου Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ) Διδακτική Πρακτική Διδακτική πρακτική: Βασιλική Λεβέντη.

Διαβάστε περισσότερα

Μυελού των Οστών Ενότητα #1: Ερωτήσεις κατανόησης και αυτόαξιολόγησης

Μυελού των Οστών Ενότητα #1: Ερωτήσεις κατανόησης και αυτόαξιολόγησης Δωρεά Κυττάρων Αίματος και Μυελού των Οστών Ενότητα #1: Ερωτήσεις κατανόησης και αυτόαξιολόγησης για τη Δωρεά Κυττάρων Αίματος και Μυελού των Οστών Αλέξανδρος Σπυριδωνίδης Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη διδασκαλία και τη μάθηση

Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη διδασκαλία και τη μάθηση Εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στη διδασκαλία και τη μάθηση Ενότητα: Εργασίες Διδάσκων: Βασίλης Κόμης, Καθηγητής komis@upatras.gr www.ecedu.upatras.gr/komis/ Τμήμα Επιστημών

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 6 η Άσκηση - DFS δένδρα Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upatras.gr Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Λογιστική Κόστους Ενότητα 8: Κοστολογική διάρθρωση Κύρια / Βοηθητικά Κέντρα Κόστους.

Λογιστική Κόστους Ενότητα 8: Κοστολογική διάρθρωση Κύρια / Βοηθητικά Κέντρα Κόστους. Λογιστική Κόστους Ενότητα 8: Κοστολογική διάρθρωση Κύρια / Βοηθητικά Κέντρα Κόστους. Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Ουρανία Κούβου Εθνικὸ καi Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ενότητα 2. Το παιδικό σχέδιο ως γνωστική διεργασία:

Διαβάστε περισσότερα

Εκκλησιαστικό Δίκαιο

Εκκλησιαστικό Δίκαιο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 11η: Οργανισμοί της Εκκλησίας της Ελλάδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής

Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Αλεξάνδρα Ανδρούσου - Βασίλης Τσάφος Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ) Επίπεδα Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης Αναλύει τη θέση και τη λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Φυσική Ενότητα: Εισαγωγή στην Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας

Γενική Φυσική Ενότητα: Εισαγωγή στην Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας Γενική Φυσική Ενότητα: Εισαγωγή στην Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας Όνομα Καθηγητή: Γεώργιος Βούλγαρης Τμήμα: Μαθηματικό Σελίδα 2 1. Ασκήσεις στην Εισαγωγή στην Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας... 4 1.1

Διαβάστε περισσότερα

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας Ενότητα 12η: Αυτόνομες και ημιαυτόνομες εκκλησίες κ.ά. διατάξεις Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Λειτουργία και εφαρμογές της πολιτιστικής διαχείρισης

Λειτουργία και εφαρμογές της πολιτιστικής διαχείρισης Λειτουργία και εφαρμογές της πολιτιστικής διαχείρισης Ενότητα 5: Δρ. Θεοκλής-Πέτρος Ζούνης Σχολή : ΟΠΕ Τμήμα : Ε.Μ.Μ.Ε. Περιεχόμενα ενότητας Τι ορίζουμε ως Μάρκετινγκ ενός Πολιτιστικού Οργανισμού; Τα 4

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτική Άσκηση σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης

Πρακτική Άσκηση σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Πρακτική Άσκηση σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Ενότητα 1: Κρίσιμα συμβάντα Δέσποινα Πόταρη, Γιώργος Ψυχάρης Σχολή Θετικών επιστημών Τμήμα Μαθηματικό Απομαγνητοφώνηση αποσπάσματος από Β Λυκείου

Διαβάστε περισσότερα

Μηχανολογικό Σχέδιο Ι

Μηχανολογικό Σχέδιο Ι ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα # 8: Άτρακτοι και σφήνες Μ. Γρηγοριάδου Μηχανολόγων Μηχανικών Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Λειτουργία και εφαρμογές της πολιτιστικής διαχείρισης

Λειτουργία και εφαρμογές της πολιτιστικής διαχείρισης Λειτουργία και εφαρμογές της πολιτιστικής διαχείρισης Ενότητα 7: Πολιτιστικός τουρισμός και τοπικό πολιτιστικό προϊόν Δρ. Θεοκλής-Πέτρος Ζούνης Σχολή : ΟΠΕ Τμήμα : Ε.Μ.Μ.Ε. Περιεχόμενα ενότητας Ο Πολιτιστικός

Διαβάστε περισσότερα

Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση

Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση Ενότητα 4.6: Αγγελική Γιαννικοπούλου Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ) Διδακτική Πρακτική Διδακτική πρακτική: Εμμανουέλα Βεϊνόγλου.

Διαβάστε περισσότερα

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού Υπέρθερμου Ατμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού Υπέρθερμου Ατμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Πίνακες Νερού Υπέρθερμου Ατμού Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Διπλ. Ναυπηγός Μηχανολόγος Μηχανικός M.Sc. Διασφάλιση Ποιότητας,

Διαβάστε περισσότερα

Αερισμός. Ενότητα 1: Αερισμός και αιμάτωση. Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής

Αερισμός. Ενότητα 1: Αερισμός και αιμάτωση. Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Αερισμός Ενότητα 1: Αερισμός και αιμάτωση Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Ολικός και κυψελιδικός αερισμός Η κύρια λειτουργία του αναπνευστικού συστήματος είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ερμηνεία Αποκαλυπτικών κειμένων της Καινής Διαθήκης

Ερμηνεία Αποκαλυπτικών κειμένων της Καινής Διαθήκης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ερμηνεία Αποκαλυπτικών κειμένων της Καινής Διαθήκης Ενότητα 3: Ιουδαϊκά αποκαλυπτικά κείμενα σύγχρονα με την Καινή Διαθήκη Αικατερίνη

Διαβάστε περισσότερα

Ευαγγελικές αφηγήσεις της Ανάστασης

Ευαγγελικές αφηγήσεις της Ανάστασης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ευαγγελικές αφηγήσεις της Ανάστασης Ενότητα 9 : Η αφήγηση της Ανάστασης στο κατά Ιωάννην (Μέρος Γ ) Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Ποιμαντικής

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων

Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων Ιστορία και Θεολογία των Εκκλησιαστικών Ύμνων : Η τρίτη περίοδος της εκκλησιαστικής υμνογραφίας (Η - ΙΑ αι.) Γεώργιος Φίλιας Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας 2. Η τρίτη περίοδος της εκκλησιαστικής

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 6: H Xρονογραφία στην πρώιμη βυζαντινή περίοδο. Ιωάννης Μαλάλας: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 6: H Xρονογραφία στην πρώιμη βυζαντινή περίοδο. Ιωάννης Μαλάλας: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 6: H Xρονογραφία στην πρώιμη βυζαντινή περίοδο. Ιωάννης Μαλάλας: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές θα έρθουν

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Ενότητα 4: Στρατηγικοί προσανατολισμοί Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ Ενότητα 1: Ο ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ Η ΜΕΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ- ΕΒΡΑΪΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ-ΘΕΣΜΟΛΟΓΙΑ Ενότητα 4: ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΩΝ ΕΒΔΟΜΗΚΟΝΤΑ (Ο )- ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ Σταμάτιος-Νικόλαος Μωραΐτης Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Μαθηματική Ανάλυση Ενότητα Γ. Ολοκληρωτικός Λογισμός

Τίτλος Μαθήματος: Μαθηματική Ανάλυση Ενότητα Γ. Ολοκληρωτικός Λογισμός Τίτλος Μαθήματος: Μαθηματική Ανάλυση Ενότητα Γ. Ολοκληρωτικός Λογισμός Κεφάλαιο Γ.4: Ολοκλήρωση με Αντικατάσταση Όνομα Καθηγητή: Γεώργιος Ν. Μπροδήμας Τμήμα Φυσικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση

Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση Ενότητα 2.1: Αγγελική Γιαννικοπούλου Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ) Διδακτική Πρακτική Διδακτική πρακτική: Μαρία Φράγκου.

Διαβάστε περισσότερα

Θεατρικές Εφαρμογές και Διδακτική της Φυσικής Ι

Θεατρικές Εφαρμογές και Διδακτική της Φυσικής Ι Θεατρικές Εφαρμογές και Διδακτική της Φυσικής Ι Ενότητα 2: Παράλληλες θεωρητικές και εργαστηριακές προσεγγίσεις των τεχνικών και της δομής του κουκλοθέατρου, της κινούμενης εικόνας και ενός θέματος από

Διαβάστε περισσότερα

Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση

Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση Ενότητα 1.1: Αγγελική Γιαννικοπούλου Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ) Διδακτική Πρακτική Διδακτική πρακτική: Έλλη Χουντάλα.

Διαβάστε περισσότερα

Γραμμική Άλγεβρα και Μαθηματικός Λογισμός για Οικονομικά και Επιχειρησιακά Προβλήματα

Γραμμική Άλγεβρα και Μαθηματικός Λογισμός για Οικονομικά και Επιχειρησιακά Προβλήματα Γραμμική Άλγεβρα και Μαθηματικός Λογισμός για Οικονομικά και Επιχειρησιακά Προβλήματα Ενότητα: Ασκήσεις 11 Ανδριανός Ε. Τσεκρέκος Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Σελίδα 2 1. Σκοποί ενότητας... 5

Διαβάστε περισσότερα

Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση

Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση Το Εικονογραφημένο Βιβλίο στην Προσχολική Εκπαίδευση Ενότητα 2.1: Αγγελική Γιαννικοπούλου Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ) Διδακτική Πρακτική Διδακτική πρακτική: Σοφία Μιχαλοπούλου.

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Περιβαλλοντικών Δεδομένων

Βάσεις Περιβαλλοντικών Δεδομένων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Βάσεις Περιβαλλοντικών Δεδομένων Ενότητα 3: Μοντέλα βάσεων δεδομένων Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

Εξέλιξη των ιδεών στις Φυσικές Επιστήμες

Εξέλιξη των ιδεών στις Φυσικές Επιστήμες Εξέλιξη των ιδεών στις Φυσικές Επιστήμες Ενότητα 4: Κριτική ανάγνωση κλασικών επιστημονικών κειμένων: η περίπτωση του Γαλιλαίου Βασίλης Τσελφές Εθνικὸ και Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία

Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία Ενότητα A: Παλαιοχριστιανική Τέχνη (2 ος αι. αρχές 7 ου αι.) - Ζωγραφική των τάφων. Στουφή - Πουλημένου Ιωάννα Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν Τμῆμα Θεολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητική Λογιστική

Διοικητική Λογιστική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διοικητική Λογιστική Ενότητα 6: Μέθοδοι ς Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο

Διαβάστε περισσότερα

Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων

Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων Βέλτιστος Έλεγχος Συστημάτων Ενότητα 7: Βέλτιστος έλεγχος συστημάτων διακριτού χρόνου Καθηγητής Αντώνιος Αλεξανδρίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών Σημείωμα

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 9: Συνέχεια του Θεοφάνη. Λέων Διάκονος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 9: Συνέχεια του Θεοφάνη. Λέων Διάκονος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 9: Συνέχεια του Θεοφάνη. Λέων Διάκονος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές θα συνεχίσουν την επεξεργασία του έργου

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2

Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Διδακτική των εικαστικών τεχνών Ενότητα 2 Ουρανία Κούβου Εθνικὸ καi Καποδιστριακὸ Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Ενότητα 2. Το παιδικό σχέδιο ως γνωστική διεργασία:

Διαβάστε περισσότερα

Ερμηνεία Αποκαλυπτικών κειμένων της Καινής Διαθήκης

Ερμηνεία Αποκαλυπτικών κειμένων της Καινής Διαθήκης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ερμηνεία Αποκαλυπτικών κειμένων της Καινής Διαθήκης Ενότητα 12: Επιστολή Ιούδα & Β Πέτρου Αικατερίνη Τσαλαμπούνη Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία της μετάφρασης

Ιστορία της μετάφρασης ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6: Μεταφραστές και πρωτότυπα. Ελένη Κασάπη ΤΜΗΜΑ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα