Ώρες διδασκαλίας. 6 ώρες/ ανά εβδομάδα Υπεύθυνος/η μαθήματος Β.Πετρίδου Διδάσκοντες

Transcript

1 Τίτλος μαθήματος ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ 1 Κωδικός μαθήματος: Ακαδημαϊκό έτος: Εξάμηνο διδασκαλίας: 1 ο (χειμερινό) Τύπος μαθήματος: υποχρεωτικό Επίπεδο μαθήματος: προπτυχιακό Διδακτικές μονάδες /ECTS μονάδες: 6 μονάδες Ώρες διδασκαλίας 6 ώρες/ ανά εβδομάδα Υπεύθυνος/η μαθήματος Β.Πετρίδου (V.petridou@upatras.gr) Διδάσκοντες Β.Πετρίδου Ώρες γραφείου Δευτέρα , Τρίτη Περιγραφή: Το μάθημα της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής και της Τέχνης 1 έχει ως στόχο την εξοικείωση των φοιτητών με τα ζητήματα Αρχιτεκτονικής και Τέχνης από την κλασική εποχή έως και την αρχή του 20 ου αιώνα, τη διερεύνηση των κοινωνικών και πολιτιστικών αιτιών που συνετέλεσαν στην παραγωγή τους και την κριτική τοποθέτηση απέναντι στα έργα και στις αξίες που εμπεριέχουν. Θεωρώντας ως Τέχνη την ανάγκη του ανθρώπου για έκφραση και επικοινωνία, η διδασκαλία της Ιστορίας της αρχιτεκτονικής και της τέχνης, στο ευρύτερο Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος Αρχιτεκτόνων, θεωρείται ως ένας τρόπος κατανόησης του παρόντος μέσω της προσέγγισης των διαφόρων σημαντικών στιγμών του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού. Ιδιαίτερη σημασία δίδεται στην κατανόηση των τεχνών μέσα από την ιστορική εξέλιξή τους και η εισαγωγή στην κριτική αντιμετώπιση των θεωρητικών προβληματισμών που διέπουν τα έργα και ο σχολιασμός τους ως φορείς της καλλιτεχνικής διαδικασίας από την Αρχαιότητα έως τις αρχές του 20ου αιώνα. H παράλληλη διδασκαλία της Ιστορίας της Τέχνης και της Αρχιτεκτονικής στοχεύει στη σύνδεση των έργων και των προβληματισμών των διαφόρων μορφών της εικαστικής παραγωγής (ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική, διακόσμηση, σχεδιασμός επίπλων και χρηστικών αντικειμένων) κατά την εξέλιξη της καλλιτεχνικής αναζήτησης των διαφόρων εποχών. 2. Περιεχόμενο του μαθήματος-ύλη Ο σκοπός του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους φοιτητές σε γενικά ζητήματα της τέχνης και της αρχιτεκτονικής από την αρχαιότητα έως το τέλος του 19 ου αιώνα. Το μάθημα περιλαμβάνει θεωρητικές διαλέξεις από έδρας που γίνονται από τους διδάσκοντες σε δύο δίωρα μαθήματα ανά εβδομάδα. Για την εμπέδωση του περιεχομένου των μαθημάτων και την εξάσκηση των φοιτητών πραγματοποιούνται ατομικές και συλλογικές ασκήσεις. Αυτές αξιολογούνται και παρουσιάζονται σε ένα τρίτο δίωρο ανά εβδομάδα, τμηματικά σύμφωνα με αναρτημένο πρόγραμμα κατά την διάρκεια του εξαμήνου και συζητούνται με τους διδάσκοντες παρουσία όλων των φοιτητών. Εντός της εξεταστικής περιόδου γίνεται η παράδοση, η προφορική υποστήριξη και η παρουσίαση της άσκησης και συνδυάζεται με την ύλη που διδάχθηκε. Περιγραφή ανά εβδομάδα Μάθημα 1 ο : Εισαγωγικό μάθημα: Βασικές αρχές της ιστορικής ανάλυσης και ο ρόλος της Ιστορίας στην εκπαίδευση του αρχιτέκτονα.

2 Μάθημα 2 ο : Η αρχιτεκτονική και η τέχνη των αιγυπτίων, κυκλαδικός πολιτισμός, μινωικός πολιτισμός, μυκηναϊκός πολιτισμός, η τέχνη και η αρχιτεκτονική στον ελληνικό χώρο από την αρχαϊκή έως την κλασική εποχή, η Ελληνιστική εποχή και η Ρωμαϊκή τέχνη και αρχιτεκτονική. Μάθημα 3 ο : Οι χρόνοι του Βυζαντίου: το πέρασμα από την αρχαία ελληνική και τη ρωμαϊκή τέχνη στην παλαιοχριστιανική τέχνη και αρχιτεκτονική, Βυζαντινή Μεσαιωνική περίοδος από τον 8ο αιώνα μέχρι το 1204, υστεροβυζαντινή περίοδος ( ) μεταβυζαντινή περίοδος που αρχίζει μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης και φτάνει στον ελλαδικό χώρο μέχρι τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους. Άσκηση1η: Μέρος 1ο: Επιλέξτε ένα έργο (αρχιτεκτονικής, ζωγραφικής ή γλυπτικής) από την κλασική εποχή έως το 1900 και περιγράψτε το. 21 Οκτωβρίου: παράδοση του 1 ου μέρους Διορθώσεις : 21/10, 4/11 Μάθημα 4 ο : Ο Μεσαίωνας: τέχνη και αρχιτεκτονική: Ρομανική (11 ος -12 ος αιώνας) και Γοτθική (από το τέλος του 12 μέχρι το τέλος του 14 ου αιώνα. Μάθημα 5 ο : Οι τέχνες στην εποχή της Αναγέννησης: 15 ος και 16 ος αιώνας: ο Ουμανισμός και ο Homo Universalis, οι επιδράσεις της ελληνορωμαϊκής τέχνης και η αναβίωση των ρυθμών, η θέση του καλλιτέχνη στην κοινωνία, η κατασκευή και τα αποτελέσματα της προοπτικής. Μάθημα 6 ο : Ώριμη Αναγέννηση και Μανιερισμός: οι τέχνες στην Ιταλία, Γαλλία, βόρειες ευρωπαϊκές χώρες ( ). Βερονέζε, Θεοτοκόπουλος, Μιχαήλ Άγγελος, Giulio Romano, Sansovino, Palladio. Άσκηση 2η: Μέρος 2 ο : Διερευνήστε τους κοινωνικούς παράγοντες που του επέτρεψαν τη δημιουργία και συσχετίστε το με αυτούς (ποιες είναι οι βασικές δομές της κοινωνίας, ποιος είναι ο παραγγελιοδότης και ποια η θέση του στην δομή της κοινωνίας, ποιο είναι το κυρίαρχο οικονομικό σύστημα ). Αναφερθείτε και σχολιάστε ένα κοινωνικό ή πολιτικό δεδομένο που θεωρείται ότι είναι σχετικό με το έργο. 11 Νοεμβρίου: παράδοση του 2 ου μέρους Διορθώσεις : 11,18,25/11 Μάθημα 7 ο : Η εποχή του Μπαρόκ: αρχιτεκτονική και τέχνη στην Ευρώπη κατά τον 17 ο έως και το πρώτο μισό του 18 ου αιώνα, εκφράσεις του όψιμου μπαρόκ και του ροκοκό, νεοπαλλαντιανισμός στην Αγγλία.

3 Μάθημα 8 ο : Ο 18 ος αιώνας και πρώτες δεκαετίες του 19 ου αιώνα: Η δημιουργία των Εθνών: Ο νεοκλασικισμός στην ζωγραφική, γλυπτική και στην αρχιτεκτονική. Μάθημα 9 ο : Ο 19 ος αιώνας: Ρομαντισμός, Ρεαλισμός, Άσκηση 3η: Μέρος 3 ο : Αναλύστε το επιλεγμένο έργο ως προς την τεχνική του. Μελετήστε και περιγράψτε τις τεχνικές λεπτομέρειες. Αναφερθείτε και περιγράψτε τα τεχνικά χαρακτηριστικά ενός άλλου ακόμη έργου, διαφορετικό από το δικό σας, που πραγματοποιήθηκε με την ίδια τεχνική. 2 Δεκεμβρίου: παράδοση του 3 ου μέρους Διορθώσεις : 2,9,16/12 Μάθημα 10 ο : Το τέλος του 19 ου αιώνα: Ιμπρεσιονισμός, μετα-ιμπρεσιονισμός. Η αρχιτεκτονική του εκλεκτικισμού. Μάθημα 11 ο : Το πέρασμα από τον 19 ο στον 20 αιώνα: Νέα υλικά και νέες τεχνολογίες στην κατασκευή, Arts and Crafts, Art Nouveau. Μάθημα 12 ο : Ο 20 ος αιώνας ξεκινά. Εξπρεσιονισμός, Φοβισμός, Η έννοια της Μητρόπολης. Άσκηση 4η: Μέρος 4 ο : Αναφερθείτε στους συμβολισμούς, τις αλληγορίες και τους μύθους που κρύβονται ή αποδίδονται στο έργο που έχετε επιλέξει. Ανατρέξτε σε δύο ακόμα έργα, στα οποία αναφέρεται ο ίδιος συμβολισμός ή αλληγορία ή στα οποία αποδίδεται ο ίδιος μύθος. Περιγράψτε τα κα βρείτε τις ομοιότητες ή/και τις διαφορές ως προς την εικαστική απόδοση των συμβόλων, των αλληγοριών, των μύθων. 13 Ιανουαρίου: παράδοση του 4 ου μέρους Διορθώσεις : 13,20/1/2014 Μάθημα 13 ο : Ανακεφαλαίωση των μαθημάτων. 3. Επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα και δεξιότητες : Τα επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα είναι να καταστούν οι φοιτητές ικανοί να γνωρίζουν καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά, ονόματα σημαντικών καλλιτεχνών, αρχιτεκτονικά στοιχεία, παραδείγματα έργων, καλλιτεχνικές καινοτομίες, ιστορικούς παράγοντες, κατηγορίες καλλιτεχνικών θεμάτων, να περιγράφουν και να αναλύουν εικαστικά έργα, να παρουσιάζουν ομοιότητες/διαφορές εικαστικών έργων, να διακρίνουν τις ποικίλες κατευθύνσεις στην αρχιτεκτονική σε σχέση με την τεχνολογία και την αισθητική, να

4 εξετάζουν και να κατανοούν τις αλλαγές στις εικαστικές τέχνες, τη σχέση ιστορίας/τέχνης και τη σημασία της καλλιτεχνικής παραγωγής σε σχέση με τα ιστορικά δεδομένα της κάθε εποχής. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στην ανάπτυξη της κριτικής αντίληψης στη διαδικασία προσέγγισης των έργων της τέχνης, δηλαδή στην εμβάθυνση της σχέσης αντιλαμβάνομαι ένα έργο τέχνης- συλλαμβάνω ένα έργο τέχνης και στην προσπάθεια κατανόησης της φύσης της καλλιτεχνικής δημιουργίας. 4. Προαπαιτήσεις Δεν υπάρχουν. 5. Διδακτικές & μαθησιακές μέθοδοι: Το μάθημα οργανώνεται σε δύο μέρη: τις θεωρητικές διαλέξεις (4 ώρες / εβδομαδιαίως) και το εργαστηριακό τμήμα (2 ώρες / εβδομαδιαίως). Κατά τις θεωρητικές διαλέξεις επιδιώκεται η ενεργή συμμετοχή των φοιτητών και η δημιουργία συζητήσεων και διαλόγου. Γίνεται προβολή αποσπασμάτων ταινιών και χρήση του διαδικτύου. Στο εργαστηριακό τμήμα γίνεται παρουσίαση των εργασιών, συζήτηση επί της ερευνητικής πορείας και διόρθωση επί της συγγραφής, διατύπωσης και παρουσίασης των επί μέρους τμημάτων της εργασίας. Η ανωτέρω διαδικασία γίνεται ατομικά για κάθε φοιτητή/τρια παρουσία όλων των φοιτητών. 6. Βοηθήματα & συνιστώμενη βιβλιογραφία ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Burns, E., Ευρωπαϊκή Ιστορία. Ο Δυτικός Πολιτισμός: Νεώτεροι Χρόνοι, Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο, Beardsley, M. C. Ιστορία των Αισθητικών Θεωριών. Αθήνα, Αθήνα, 1989, μετ. Δ. Κούρτοβικ, Π. Χριστοδουλίδης. Burckhardt, J.. Ο Πολιτισμός της Αναγέννησης στην Ιταλία. Αθήνα, Νεφέλη, 1997, μετάφραση: Μ. Τοπάλη. Ουμπέρτο Έ., Τέχνη και κάλλος στην αισθητική του Μεσαίωνα, Γνώση, (Αθήνα, 1994). Hauser, Α., Κοινωνική Ιστορία της Τέχνης, τ. 2-3, εκδ. Κάλβος, (Αθήνα, 1984). Watkin, D., Ιστορία της Δυτικής Αρχιτεκτονικής, ΜΙΕΤ, Αθήνα, Krausse A. C., Ιστορία της Ζωγραφικής. Από την Αναγέννηση έως σήμερα, μτφρ. Φ. Παππάς, Ελευθερουδάκης, Αθήνα, 2006 Read H., Λεξικό Εικαστικών Τεχνών, μτφρ. Α. Παππάς, Υποδομή, Αθήνα, 1986 Wolfflin H., Βασικές έννοιες της Ιστορίας της Τέχνης, μτφρ. Φ. Κοκαβέσης, Παρατηρητής, Θεσ/νίκη, 1992 Λυδάκης Στ., Ορολογία Εικαστικών Τεχνών, Μέλισσα, Αθήνα, 2009 Συλλογικό Έργο, Αρχιτεκτονική Θεωρία: Από την Αναγέννηση μέχρι Σήμερα, μτφρ. Π. Μαρτινίδης, Γνώση, Αθήνα, 2005 Άνταλ Φρ., Μελέτες ιστορίας της τέχνης, επιμ. Ν. Χατζηνικολάου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο Αργκάν Τζ. Κ., Η Μοντέρνα Τέχνη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο Νεχαμάς Α., Μόνο μια υπόσχεση ευτυχίας. Η θέση του Ωραίου στην τέχνη και στη ζωή, μτφρ. Ελένη Φιλιππάκη, Νεφέλη, 2010.

5 Gombrich, E.H., Ιστορία της Τέχνης, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, Συλλογικό έργο, Αρχιτεκτονική, αισθητική, αστικός σχεδιασμός, βιογραφικά σημειώματα, γεωγραφία, εξαρτήματα-εργαλεία ιστορία και θεωρία, Επιμέλεια Μπούρας Χ., Φιλιππίδης Δ., Κομίνη-Διαλέτη Δ., Μέλισσα Τρόπος Αξιολόγησης/βαθμολόγησης των φοιτητών Οι φοιτητές/τριες θα αξιολογηθούν με γραπτή εξέταση στη μέση του εξαμήνου και παρουσίαση και παράδοση μιας εργασίας κατά την εξεταστική περίοδο. Οι φοιτητές/τριες θα συμμετέχουν στις καθορισμένες συναντήσεις με παράδοση και διόρθωση των επιμέρους τμημάτων της εργασίας. Κατά την εξεταστική περίοδο θα γίνει η παράδοση και παρουσίαση του συνολικού τεύχους της εργασίας ανά φοιτητή/τρια με προφορική υποστήριξη της εργασίας και συσχέτισή της με την ύλη των παραδόσεων. Η διάρκεια της εξέτασης για κάθε εξεταζόμενο είναι 15 λεπτά. Η αξιολόγηση θα βασίζεται στα παρακάτω στοιχεία με τα αντίστοιχα ποσοστά βαρύτητας: Γραπτή Εξέταση στη μέση του εξαμήνου.30% Πληρότητα και ποιότητα παράδοσης των Ασκήσεων % Πληρότητα και ποιότητα τελικού τεύχους..10%