Θέσεις - τριμηνιαία επιθεώρηση Το εργατικό κίνημα απέναντι στην κρίση Φραντζέσκος Φατούρος

Transcript

1 του Φραντζέσκου Φατούρου Η σημερινή συγκυρία και τα καθήκοντα του εργατικού κινήματος Με το κείμενο μας αυτό, θα προσπαθήσουμε να τονίσουμε τα αδιέξοδα της καπιταλιστικής κρίσης. Να αποδείξουμε επίσης τα αδιέξοδα των διαρθρωτικών παρεμβάσεων και της επικίνδυνης προτασεολογίας για δήθεν δυνατότητα ανάπτυξης με άθιχτες τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Θα επιχειρήσουμε ακόμα να εντοπίσουμε την αναγκαία στρατηγική πολιτική για την αντικαπιταλιστική υπέρβαση του συστήματος. Τέλος θα μιλήσουμε για την αναγκαία ταξική συσπείρωση και ενότητα των εργαζομένων μέσα από τα συνδικάτα, μακριά από τα μικρόβια μιας νοσηρής κομματικοποίησης, που τελικά όχι μόνο τα αποδυναμώνει αλλά αποτελεί και τη νάρκη για τη διάσπαση τους. Δομική κρίση Ζούμε σήμερα σ' ένα κόσμο που κυρίαρχο στοιχείο του είναι η εντεινόμενη δομική κρίση του καπιταλισμού σ' όλα τα επίπεδα. Για το ξεπέρασμα αυτής της κρίσης επιδιώκεται η ανασυγκρότηση του καπιταλισμού μέσα από την αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων και των κοινωνικών σχέσεων προς όφελος του κεφαλαίου και σε βάρος των δυνάμεων της Εργασίας. Αυτό μεταφράζεται με: - Τη μαζική καταστροφή των υποαπασχολούμενων επενδεδυμένων κεφαλαίων, δηλαδή κλείσιμο μιας σειράς επιχειρήσεων και κλάδων (προβληματικές). - Την αύξηση της ανεργίας. - Την πτώση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων. - Την χειροτέρευση των εργασιακών σχέσεων, την υποβάθμιση των κοινωνικών παροχών αλλά ακόμα και την πνευματική και πολιτιστική αποτελμάτωση. Με τα δεδομένα της σημερινής φάσης η δομική κρίση απλά ανακυκλώνεται και, μέσα από τις αντιφάσεις του συστήματος, μεγαλώνουν τα αδιέξοδα. Τα φαινόμενα αυτά στη χώρα μας παρουσιάζονται σήμερα ακόμα πιο οξυμένα, με αποτέλεσμα η εφαρμογή της όποιας παραδοσιακής οικονομικής πολιτικής να δημιουργεί ακόμα περισσότερα αδιέξοδα. Θέλει π.χ. η χώρα μας να εξισορροπήσει το ισοζύγιο πληρωμών και επιλέγει την υποτίμηση του νομίσματος για να δημιουργήσει όρους ανταγωνιστικότητας και να αυξήσει τις εξαγωγές. Από την άλλη όμως, επειδή οι εισαγωγές είναι και περισσότερες και ανελαστικές, είναι υποχρεωμένη η χώρα να πληρώνει περισσότερα και έτσι τελικά επιδεινώνεται το ισοζύγιο. Σελίδα 1 / 6

2 Ακόμα η υποτίμηση σημαίνει ακριβότερες πρώτες ύλες και κεφαλαιουχικό εξοπλισμό, οπότε ακριβότερο κόστους παραγωγής προϊόντων. Αλλά κι ακόμα παραπέρα επιδείνωση των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας, αφού τα δάνεια είναι σε συνάλλαγμα. Αν δίπλα σ' αυτό το μέτρο υπολογίσουμε και τη μείωση της ενεργούς ζήτησης (λιτότητα για τους εργαζόμενους και μείωση των δημόσιων δαπανών) έχουμε τελικά μια μείωση της εσωτερικής οικονομικής δραστηριότητας, που σημαίνει πιο μεγάλα κέρδη για τους βιομηχάνους, αλλά αποβιομηχάνιση παραπέρα. Αδιέξοδες προτάσεις Και ενώ τα αδιέξοδα είναι δεδομένα και οι παραδοσιακές οικονομικές θεωρίες δοκιμάζονται και επιτείνουν τα αδιέξοδα, νέες θεωρίες και προτάσεις προβάλλουν επικίνδυνα και αποπροσανατολιστικά στο λαϊκό κίνημα. Απόψεις και λογικές είτε δήθεν εκσυγχρονιστικές, είτε προτάσεις για την ανάπτυξη, είτε ακόμα συνδυασμός και των δύο. Δηλαδή μέσα από τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη, είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της κρίσης. Πρόκειται για θεωρίες που κατά βάση εκπορεύονται από το ίδιο το σύστημα και στοχεύουν στον εγκλωβισμό των δυνάμεων της Αριστεράς σε μια λογική διαχείρισης του συστήματος. Αγνοούν αυτές οι προτάσεις ότι η κρίση είναι δομική και απ' αυτή την πλευρά είναι αντιεπιστημονικές. Και είναι αντιεπιστημονικές για τον απλό λόγο ότι από τη στιγμή που παραμένουν άθιχτες οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, που οι ίδιες αναπαράγουν το πρόβλημα, δεν είναι δυνατόν να μιλάμε είτε γενικά για εκσυγχρονισμό και πολύ περισσότερο για επιλογές «ανάπτυξης προς όφελος του λαού». Πέραν όμως από την αντιεπιστημονικότητά τους οι προτάσεις αυτές είναι επικίνδυνες για το λαϊκό κίνημα. Η στρατηγική των διαρθρωτικών αλλαγών μέσα στα πλαίσια του συστήματος, όπου κυριάρχησε, λειτούργησε αποφασιστικά για την απορρόφηση των εσωτερικών κοινωνικών κραδασμών, στις επιλογές του κεφαλαίου και είχε σαν αποτέλεσμα την παθητικοποίηση του λαϊκού και προοδευτικού κινήματος. Να τολμήσουμε και γιατί όχι, να αναφέρουμε την περίοδο στη χώρα μας. Μήπως κάτω απ' αυτό το στόχο μια μερίδα ακόμα του εργατικού κινήματος και συγκεκριμένα η ΠΑΣΚΕ δεν συμβάλλει στην αδράνεια και παθητικοποίηση του λαϊκού κινήματος; Km από την άποψη αυτή καταθέτουμε κι εμείς σαν ΣΣΕΚ την αυτοκριτική μας. Ο ρόλος της Σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη είναι χαρακτηριστικός, γιατί τελικά οδήγησε το λαϊκό κίνημα σε πισωγύρισμα και στη συντριβή. Από κάθε άποψη λοιπόν τα διλήμματα: - Ανάπτυξη ή υπανάπτυξη, - Εκσυγχρονισμός ή καθυστέρηση λειτουργούν πέρα για πέρα αποπροσανατολιστικά, εάν δεν προβάλλονται παράλληλα και παράγωγα με το ιστορικό αίτημα της ανατροπής και υπέρβασης του καπιταλιστικού συστήματος και του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού της κοινωνίας. Αντικειμενική διέξοδος Σελίδα 2 / 6

3 Απέναντι σ' αυτά τα αδιέξοδα, αντικειμενική διέξοδος του Εργατικού Κινήματος είναι αγωνιστικά και επιθετικά να αποτρέψει αυτές τις επιλογές. Απλά δηλαδή να μη φορτωθεί τα βάρη της κρίσης και να διατηρήσει την αναγκαία ταξική του ενότητα. Με βάση αυτή την αρχή, άξονες της δράσης του Εργατικού Κινήματος είναι: - Το επίπεδο απασχόλησης. - Το εισόδημα και τα δικαιώματα. - Και σε συνδυασμό με τους παραπάνω άξονες, υπεράσπιση των υπαρκτών παραγωγικών δυνάμεων της κοινωνίας. Έτσι μπορούν να εξειδικευθούν οι αγωνιστικές διεκδικήσεις του εργατικού κινήματος και να απαιτήσει: - Απέναντι στη μείωση των εισοδημάτων όχι μόνο αποκατάσταση αλλά και αυξήσεις. - Απέναντι στη χειροτέρευση των εργασιακών σχέσεων, τη διεύρυνση των κατακτήσεων και των θεσμών συμμετοχής. - Απέναντι στην αύξηση των ωρών εργασίας, τη μείωση τους. - Απέναντι στο κλείσιμο των επιχειρήσεων, τη συνέχιση της λειτουργίας τους κάτω από κοινωνικό και εργατικό έλεγχο. - Απέναντι στην αναγκαία για το κεφάλαιο αύξηση της ανεργίας, την αύξηση της απασχόλησης και τη μείωση του ορίου συνταξιοδότησης. - Απέναντι στην υποβάθμιση και συρρίκνωση των κοινωνικών παροχών (Υγεία-Κοινων. Ασφάλιση, Παιδεία κλπ.), την κατοχύρωση και διεύρυνση τους. - Απέναντι στο δυνάμωμα της εκτελεστικής εξουσίας, τους αντεργατικούς νόμους και δικαστικές παρεμβάσεις, τη διεύρυνση των δημοκρατικών θεσμών. - Τέλος απέναντι στην αποεπένδυση. την επέκταση της παραγωγικής όασης που θα διευρύνει και την απασχόληση με παραγωγικές επενδύσεις από το Δημόσιο Τομέα. Προοπτική αυτής της επιθετικής άμυνας του Εργατικού Κινήματος αντικειμενικά θα είναι η υπέρβαση του συστήματος, η αντικαπιταλιστική διέξοδος. Αντικαπιταλιστική λύση Ενώ η αντικαπιταλιστική διέξοδος αποτελεί τη μόνη αναγκαστική και αντικειμενική επιλογή, άποψη μας είναι ότι στη χώρα μας πάσχει η σχέση πολιτικού και κοινωνικού υποκειμένου, με αποτέλεσμα να δημιουργείται σύγχυση και αναποτελεσματικότητα στην πάλη του Λαϊκού κινήματος. Πρόκειται δηλαδή για μια νοσηρή κομματικοποίηση των συνδικάτων, με αποτέλεσμα γενικότερες πολιτικές επιλογές να μεταφέρονται και να χρεώνονται στα συνδικάτα. Έχουν ευθύνη όλα τα κόμματα και κατ' επέκταση και οι συνδικαλιστικές παρατάξεις τους και φυσικά όλοι Σελίδα 3 / 6

4 πρέπει να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Πρέπει όμως αυτό να σταματήσει. Σαφώς οι εργαζόμενοι σαν άτομα λειτουργούν κομματικά και πολιτικά και επιβάλλεται να αγωνίζονται για την αντικαπιταλιστική διέξοδο. Σαφώς είναι η αναγκαία η ύπαρξη των πολιτικών κομμάτων. Και ιδιαίτερα η Αριστερά θα πρέπει ξεπερνώντας τις λογικές του εκσυγχρονισμού και της αναπτυξιολογίας να προβάλλει με όλες τις δυνάμεις της την αναγκαιότητα της υπέρβασης του καπιταλισμού. Και αυτό όχι γιατί είναι μια εγκεφαλική επινόηση. Είναι γιατί η Εργατική Τάξη θα είναι υποχρεωμένη για τις επόμενες δεκαετίες να ζει κάτω από αυταρχικές εξουσίες, με λιτότητα και ανεργία. Και είναι άγνωστο πόσο θα κρατήσει και αν τελικά κλείσει αυτός ο κύκλος της δομικής κρίσης του καπιταλισμού. Έχει χρέος λοιπόν η Αριστερά να αναδείξει αυτή την αλήθεια καθαρά. Αναγκαία η αποτελεσματικότητα των συνδικάτων Απέναντι όμως σ' αυτές τις αναγκαιότητες παραμένει κυρίαρχο ζήτημα η ταξική συσπείρωση και ενότητα των εργαζομένων στη βάση των υπαρκτών προβλημάτων που τους ενώνουν για να μπορούν να έχουν και αποτελεσματικότητα στη δράση τους. Απ' αυτή την πλευρά και συνοπτικά, δεδομένου ότι ως διέξοδος από την κρίση νοείται μόνο η υπέρβαση του συστήματος, είναι φανερό ότι αυτό είναι υπόθεση Πολιτική-Κομματική, δηλαδή του Πολιτικού Υποκείμενου. Το Συνδικάτο δεν μπορεί να έχει τέτοιες επιλογές γιατί αντικειμενικά θα απομαζικοποιείται και θα στερείται της αναγκαίας ταξικής συσπείρωσης στη βάση των υπαρκτών προβλημάτων, που η λύση τους δίνει την προοπτική της υπέρβασης. Πρέπει λοιπόν να το πούμε καθαρά και απευθυνόμαστε σ' όλες τις παρατάξεις, ότι τα Συνδικάτα πρέπει να είναι ενωτικά και ταξικά και ότι πρέπει να αποτελούν όργανο συσπείρωσης και έκφρασης της μέσης συνείδησης των μελών τους. Και η μέση συνείδηση των μελών των Συνδικάτων λέει καθαρά: - ΟΧΙ στη λιτότητα - ΟΧΙ στην ανεργία - ΟΧΙ στη μείωση των κοινωνικών παροχών - ΟΧΙ στη συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης. Ας μη δηλητηριάσουμε λοιπόν παραπέρα αυτή τη βάση συσπείρωσης και ενότητας των εργαζομένων με μια νοσηρή κομματικοποίηση που θέλει να αναγάγει αντιεπιστημονικά, τα συνδικάτα σε πολιτικό υποκείμενο, ενώ από τη φύση τους είναι κοινωνικό υποκείμενο. Διεθνισμός Σελίδα 4 / 6

5 Αφήσαμε τελευταία ένα σοβαρό ζήτημα, στο οποίο πρέπει να σταθεί ιδιαίτερα το Εργατικό Κίνημα. Πρόκειται για την αναγκαία διεθνιστική δράση του, πράγμα που γίνεται επιτακτικό σήμερα με την υπερεθνική δράση του κεφαλαίου. Δεν μπορεί να αγνοείται ή να υποβαθμίζεται αυτό το ζήτημα και η Εργατική Τάξη κάθε χώρας να δρα απομονωμένη σε εθνικό μόνο επίπεδο όταν το κεφάλαιο λειτουργεί και δρα υπερεθνικά. Όταν όλες οι οικονομίες των χωρών, μέσα από τις εξαγωγές κεφαλαίων, τα εμπορικά ισοζύγια και τις διεθνείς συναλλαγματικές ισοτιμίες, λειτουργούν για την υπερεθνική συσσώρευση του κεφαλαίου, επιβάλλεται το Εργατικό Κίνημα, αντί να συνεργάζεται έμμεσα ή άμεσα με την αστική τάξη της χώρας του, σε βάρος των εργατών του υπόλοιπου κόσμου, να συνεργάζεται με τους εργαζόμενους διεθνικά. Πρόκειται για ύψιστο ταξικό χρέος, γιατί διαφορετικά οποιαδήποτε προσπάθεια για καπιταλιστική ανάπτυξη σε εθνικό επίπεδο θα έχει σαν αποτέλεσμα την εξαγωγή ανεργίας σε άλλες χώρες. Κι αν αυτό γίνεται σε κάθε χώρα, πράγμα που γίνεται, θα χειροτερεύει συνολικά η θέση των εργαζομένων παγκόσμια. Οι άμεσες προτεραιότητες Με βάση τα όσα αναπτύξαμε, συγκεκριμενοποιούμε τα αιτήματα που αγωνιστικά πρέπει να διεκδικήσει το Εργατικό Κίνημα και να απαντήσει στις επιθέσεις που δέχεται για πτώση του βιοτικού του επιπέδου και γενίκευση της υποαπασχόλησης ώρες δουλειά τη βδομάδα, κατάργηση της υπερεργασίας και απαγόρευση των υπερωριών. - Μείωση του ορίου συνταξιοδότησης στα 60 για τους άντρες και 55 για τις γυναίκες. - Επιδόματα ανεργίας με ποσό ίσον με τις αποδοχές του εργαζόμενου και για διάστημα 12 μηνών. - 25% διορθωτικές αυξήσεις στους μισθούς και τα μεροκάματα. - Γνήσια ΑΤΑ χωρίς περικοπές και χωρίς περιοριστικά κλιμάκια. - Επέκταση του αφορολόγητου ορίου των εργαζομένων στο ύψος των ετήσιων αποδοχών του ανειδίκευτου εργάτη. Προσαύξηση του ορίου αυτού κατά 1 4 για κάθε προστατευόμενο μέλος. - Ριζική αναπροσαρμογή της φορολογίας ούτως ώστε η συμμετοχή των μισθωτών στην άμεση φορολογία να μην υπερβαίνει το ποσοστό που τους αναλογεί στο σύνολο του Εθνικού Εισοδήματος. - Κατάργηση της Αντεργατικής Νομοθεσίας. Παράλληλα μ' αυτά να εκφράσουμε αγωνιστικά τη ριζική αντίθεση μας στα σενάρια που μεθοδεύουν: - την υποβάθμιση των Ασφαλιστικών Παροχών - τη χειροτέρευση των εργασιακών σχέσεων - τη σύνδεση μισθού παραγωγικότητας Σελίδα 5 / 6

6 - και τέλος την αναστολή της λειτουργίας των Προβληματικών Επιχειρήσεων. Πιστεύουμε ότι με την παρέμβαση μας αυτή συμβάλλουμε στο να φωτίσουμε τα σημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και να καταδειχθούν τα καθήκοντα του Εργατικού Κινήματος. Σελίδα 6 / 6