Η άσκηση αναπαράγεται ταυτόχρονα στον πίνακα ανάλογα με όσο έχουν γράψει και αναφέρουν οι φοιτητές.

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η άσκηση αναπαράγεται ταυτόχρονα στον πίνακα ανάλογα με όσο έχουν γράψει και αναφέρουν οι φοιτητές."

Θεοδοσία Λούλης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 1

2 2

3 Η άσκηση αναπαράγεται ταυτόχρονα στον πίνακα ανάλογα με όσο έχουν γράψει και αναφέρουν οι φοιτητές. Στόχος: Να αποδείξουν οι φοιτητές από μόνοι τους πόσες πολλές έννοιες βρίσκονται στην τομή των δύο συνόλων. Παραδείγματα λέξεων που αναμένεται να προκύψουν ή μπορούν στη συνέχεια να ειπωθούν είναι: Κράτος Νοικοκυριά Επιχειρήσεις Τραπεζικό Σύστημα Πρόνοια Ταμεία Κοινωνικής Ασφάλισης ΟΑΕΔ ΤτΕ Υπουργείο Οικονομικών Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας ΜΚΟ Τοπική αυτοδιοίκηση Ανεργία Φτώχεια Επισιτισμός Στέγαση Διατροφή Ένδυση Εκπαίδευση Υγεία Μετανάστευση Κοινωνική Προστασία Κρίση Χρηματοδότηση επιχειρήσεων δανεισμός Εμπορικό ισοζύγιο Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης Συναλλαγματικές ισοτιμίες Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα Συσσίτια Συντάξεις ΕΚΑΣ Οικογενειακά επιδόματα Φοροαπαλλαγές λόγω τέκνων Επιδόματα ανεργίας Ευημερία 3

Παραδείγματα λέξεων που αναμένεται να προκύψουν ή μπορούν στη συνέχεια να ειπωθούν είναι: Κράτος Νοικοκυριά Επιχειρήσεις Τραπεζικό Σύστημα Πρόνοια Ταμεία Κοινωνικής Ασφάλισης ΟΑΕΔ ΤτΕ Υπουργείο

4 4

5 5

6 Ατομική ευημερία: Η ατομική ευημερία προέρχεται από την ικανοποίηση των αναγκών του ατόμου μέσω κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών καθώς και ελεύθερου χρόνου (σε επόμενες διαλέξεις θα μελετήσουμε τη μεγιστοποίηση της ατομικής ευημερίας μέσω της χρήσης των καμπυλών αδιαφορίας). Οικονομική Αποτελεσματικότητα: 1) Κανένας δεν μπορεί να βελτιώσει τη θέση του χωρίς να χειροτερεύσει η θέση κάποιου άλλου (pareto efficiency) 2) Η παραγωγή προϊόντων δεν μπορεί να αυξηθεί με τους δεδομένους παραγωγικούς συντελεστές και τη δεδομένη τεχνολογία, ενώ υπάρχει αποδοτική χρήση των παραγωγικών συντελεστών υπό την έννοια ότι για την παραγωγή του κάθε αγαθού χρησιμοποιούνται οι ελάχιστες απαραίτητες ποσότητες από κάθε παραγωγικό συντελεστή, οπότε η παραγωγή πραγματοποιείται με το ελάχιστο μέσο συνολικό κόστος (τεχνική αποτελεσματικότητα στην παραγωγή productive efficiency) Κοινωνική δικαιοσύνη ή ισότητα (equity) απαντάται στα οικονομικά της ευημερίας και σχετίζεται α) Δίκαιη διανομή του κοινωνικού προϊόντος ως εισόδημα και στη δίκαιη κατανομή του πλούτου μεταξύ ατόμων ή κοινωνικών τάξεων β) με το δικαίωμα για πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες για όλους τους πολίτες ανεξάρτητα από τα κοινωνικο-οικονομικά χαρακτηριστικά τους καθώς και την εθνικότητα τους, τη θρησκεία τους κ.α. Τέτοια αγαθά μπορεί να είναι τα βασικά αγαθά επιβίωσης (τροφή, στέγαση, ένδυση), η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης. Μέσα της επίτευξης του στόχου αυτού είναι η αναδιανομή του εισοδήματος μέσω της επιβολής φορολογίας και των κοινωνικών μεταβιβάσεων. Για κάποια οικονομικά συστήματα ο στόχος της πλήρους αξιοποίησης του παραγωγικού συντελεστή εργασία (πλήρη απασχόληση) εντάσσεται στα πλαίσια της κοινωνικής δικαιοσύνης. 6

Οικονομική Αποτελεσματικότητα: 1) Κανένας δεν μπορεί να βελτιώσει τη θέση του χωρίς να χειροτερεύσει η θέση κάποιου άλλου (pareto efficiency) 2) Η παραγωγή προϊόντων δεν μπορεί να αυξηθεί με τους

7 Η σχετική βαρύτητα που έχουν οι παραπάνω στόχοι σε μία συγκεκριμένη κοινωνία μία δεδομένη χρονική στιγμή είναι αποτέλεσμα της ιδεολογικής αντιπαράθεσης και της σύγκρουσης συμφερόντων, που συντελούνται στο πλαίσιο της πολιτικής διαδικασίας. Σ αυτήν την αντιπαράθεση και σύγκρουση αξιοποιούνται άμεσα ή έμμεσα οι διάφορες φιλοσοφικο-πολιτικές θεωρίες για την κοινωνία, οι οποίες επιλέγουν και ιεραρχούν τους κοινωνικούς στόχους. Σε οποιαδήποτε απόφαση σχετική με τον «καλύτερο δυνατό» τρόπο κατανομής των κοινωνικών πόρων και διανομής του κοινωνικού προϊόντος, ενδέχεται να υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ κοινωνικών στόχων. Συχνά η επίτευξη μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας εξασφαλίζεται εις βάρος της κοινωνικής δικαιοσύνης. Equity versus efficiency. 7

Σ αυτήν την αντιπαράθεση και σύγκρουση αξιοποιούνται άμεσα ή έμμεσα οι διάφορες φιλοσοφικο-πολιτικές θεωρίες για την κοινωνία, οι οποίες επιλέγουν και ιεραρχούν τους κοινωνικούς στόχους.

8 Κοινωνικές ανάγκες/προτιμήσεις προέρχονται από τους κοινωνικούς στόχους που αναλύσαμε πιο πριν και συνδέονται με την κατανομή των κοινωνικών πόρων. Δεν είναι σταθερές, αλλά μεταβάλλονται με το ύψος του εισοδήματος, τα καταναλωτικά πρότυπα και τις αξίες μιας κοινωνίας. Στον καπιταλισμό, - η διαπίστωση των κοινωνικών αναγκών και προτιμήσεων όσο και η αντιστοιχούσα σ αυτές τις ανάγκες/προτιμήσεις κατανομή πόρων συντελούνται μέσω της ανταλλαγής εμπορευμάτων με χρήμα στην αγορά. - η κατανομή και αμοιβή των παραγωγικών συντελεστών καθορίζονται από την ισορροπία στις αγορές μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, ενώ κινητήρια δύναμη της οικονομικής δραστηριότητας είναι το κέρδος - η ζήτηση και προσφορά αγαθών, σε συνδυασμό με τη δυνατότητα επίτευξης κέρδους, ρυθμίζουν το ύψος των επενδύσεων και άρα την κατανομή της εργασιακής δύναμης, των μέσων παραγωγής και των φυσικών πόρων που διαθέτει η κοινωνία στους διάφορους κλάδους παραγωγής. - Η διανομή του προϊόντος ως εισόδημα εξαρτάται από την κατανομή αμοιβών μεταξύ εργασίας, κεφαλαίου, γης (γαιοπρόσοδος) και την ισορροπία που προκύπτει από τις διάφορες αγορές παραγωγικών συντελεστών πάλι βάσει ισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης. Μαρξιστική προσέγγιση: η διανομή του προϊόντος ως εισόδημα εξαρτάται από το βαθμό εκμετάλλευσης της μισθωτής εργασίας από το κεφάλαιο και από την αναλογία μεταξύ των διαφόρων μερών στα οποία διασπάται η υπεραξία (κέρδος, τόκος, γαιοπρόσοδος, φόροι κλπ.). 8

Στον καπιταλισμό, - η διαπίστωση των κοινωνικών αναγκών και προτιμήσεων όσο και η αντιστοιχούσα σ αυτές τις ανάγκες/προτιμήσεις κατανομή πόρων συντελούνται μέσω της ανταλλαγής εμπορευμάτων με χρήμα

9 Τεχνικές συνθήκες παραγωγής: τρόπος συνδυασμού παραγωγικών πόρων και χρήσης τεχνολογίας Κοινωνικές σχέσεις παραγωγής: ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και του προϊόντος της εργασίας, μορφές εργασίας 9

10 10

11 11

12 Κόστος ευκαιρίας: Το κόστος ευκαιρίας ενός αγαθού Χ είναι το σύνολο των ποσοτήτων των άλλων αγαθών που πρέπει να θυσιάσουμε προκειμένου να παράγουμε μία επιπλέον μονάδα του αγαθού Χ Καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων ή μετασχηματισμού: Δείχνει τις μέγιστες ποσότητες ενός αγαθού που μπορεί να παράγει η οικονομία για δεδομένες ποσότητες άλλου/άλλων αγαθών και δεδομένη τεχνολογία. Διάγραμμα (κοίλη ως προς τους άξονες νόμος αυξανόμενου κόστους λόγω της μη δυνατότητας εναλλαγής των παραγωγικών συντελεστών ανάμεσα στις διάφορες χρήσεις) Ο ορισμός του κόστους ευκαιρίας και της ΚΠΔ προϋποθέτει πλήρη απασχόληση των παραγωγικών συντελεστών. Όταν υπάρχουν αργούσες παραγωγικές δυνατότητες, δηλαδή υποαπασχολούνται οι παραγωγικοί πόροι (ανεργία ή μη πλήρης αξιοποίηση του υπάρχοντος αποθέματος μηχανών), τότε η παραγωγή ενός προϊόντος έχει μηδενικό κόστος ευκαιρίας, διότι δεν στερεί ήδη απασχολούμενους παραγωγικούς πόρους από την παραγωγή άλλων προϊόντων. 12

Διάγραμμα (κοίλη ως προς τους άξονες νόμος αυξανόμενου κόστους λόγω της μη δυνατότητας εναλλαγής των παραγωγικών συντελεστών ανάμεσα στις διάφορες χρήσεις) Ο ορισμός του κόστους ευκαιρίας και της ΚΠΔ

13 4/7/2015 Η κλίση της ΚΠΔ είναι το κόστος ευκαιρίας. Κοίλη προς την αρχή των αξόνων αυξανόμενο κόστος 13

14 14

15 15

16 16

17 17

18 Πολλοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι στις καπιταλιστικές κοινωνίες είναι δυνατόν να υπάρχει σχέση αντίστροφης αναλογίας μεταξύ των στόχων της οικονομικής αποτελεσματικότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Κι αυτό διότι όταν οι μισθωτοί εργαζόμενοι και άλλες κοινωνικές τάξεις και στρώματα επιτυγχάνουν αναδιανομή του εισοδήματος προς όφελός τους, τότε ενδέχεται το ποσοστό κέρδους να πέφτει, με αποτέλεσμα το κεφάλαιο να μειώνει το ύψος των επενδύσεων και ο ρυθμός αύξησης του προϊόντος να επιβραδύνεται. Άρα η αποτελεσματικότητα της οικονομίας ενδέχεται να μειώνεται ως αποτέλεσμα της αναδιανομής του εισοδήματος, αν και η τελευταία συμβάλλει στην επίτευξη κοινωνικής δικαιοσύνης. Αναφορά σε Kuznets inverted U shape curve (ανισότητα, ύψος κατά κεφαλήν εισοδήματος) s: (συνοπτικά) Στα πρώτα χρόνια οικονομικής ανάπτυξης μίας κοινωνίας η ανισότητα αυξάνεται ακριβώς λόγω του ότι το κεφάλαιο αμείβεται υψηλότερα προκειμένου να υπάρξουν επενδύσεις, ενώ η εργασία είναι ανειδίκευτη. Με την πάροδο της οικονομικής ανάπτυξης, και την αύξηση του ανθρωπίνου κεφαλαίου, η ανισότητα στην συνέχεια πέφτει. - Σχέση με βιομηχανοποίηση και εσωτερική μετανάστευση εκείνης της εποχής. 18

Κι αυτό διότι όταν οι μισθωτοί εργαζόμενοι και άλλες κοινωνικές τάξεις και στρώματα επιτυγχάνουν αναδιανομή του εισοδήματος προς όφελός τους, τότε ενδέχεται το ποσοστό κέρδους να πέφτει, με

19 19

20 20

21 21

22 22

Σχετικά έγγραφα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τµήµα Οικονοµικών Επιστηµών Ακαδηµαϊκό έτος 2016-17 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (διαβάζουμε κεφ. 4 από Μ. Χλέτσο και σημειώσεις στο eclass) 1 ιάλεξη2 Ανταγωνισμός, οικονομική