Αναπτυξιακή Προσέγγιση της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας

Transcript

1 Αναπτυξιακή Προσέγγιση της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Η ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΗ Δρ Αννα Κ. Τουλουμάκου Εκ. Συνεργάτης, Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Επ. Συνεργάτης, Κέντρο SKOPE, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Με ευχαριστίες στις Δρ Αδαμοπούλου, Δρ Πολυχρόνη και Δρ Καμπυλαυκά

2 Ακαδημαϊκά & Διοικητικά Θέματα! E- class: Αναπτυξιακή προσέγγιση της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας (600317)! Επικοινωνία μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου!

3 Διαλέξεις 7-9 Ομάδα 3: Διαφορετικότητα στη μάθηση! Μάθημα 1. Διαφορετικότητα και ιδιαιτερότητα: είδη και δεδομένα! Μαθημα 2. Εκπαιδευτική Πολιτική Ε.Ε.Α, Μοντέλα Παρέμβασης και Ενσωμάτωσης! Μαθημα 3. Εκφοβισμός

4 ! Εχουν μεγαλές πιθανότητες να αναπτύξουν δυσκολίες στην μάθηση και προσαρμογή στο σχολείο (πολλά είναι παιδιά προσχολικής ηλικίας)! Κινδυνεύουν να ολοκληρώσουν την εκπαιδευσή τους χωρίς να αναπτύξουν επαρκώς τις ακαδημαϊκές τους δεξιότητες! Πολύ πιθανόν να εγκαταλείψουν το σχολείο! Παράγοντες κινδύνου:! χαμηλή ακαδημαϊκή επίδοση, παραμονή του μαθητή στην ίδια τάξη, χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, προβλήματα κοινωνικής συμπεριφοράς και ελλιπής παρακολούθηση μαθημάτων

5 ! Τα προγράμματα πρόληψης της πρώτης δημοτικού, που περιλαμβάνουν πλούσιους πόρους, διδάσκοντες και διδασκαλία σε μικρές ομάδες, αυξάνουν την επιτυχία των μαθητών στην ανάγνωση! Τα συνεργατικά προγράμματα μάθησης και τα μοντέλα συνεχούς προόδου επιταχύνουν τα επιτεύγματα των μαθητών που είναι σε ομάδα κινδύνου! Το χαρακτηριστικό των αποτελεσματικών προγραμμάτων είναι η συχνή αξιολόγηση της προόδου των μαθητών, η οποία οδηγεί στην αναδιάρθρωση του διδακτικού περιεχομένου

6 ! Τα αποτελεσματικά προγράμματα είναι περιεκτικά και περιλαμβάνουν εγχειρίδια για τον εκπαιδευτικό, οδηγούς αναλυτικού προγάμματος, σχέδια μαθημάτων και πολλά άλλα υποστηρικτικά υλικά! Στις αναποτελεσματικές στρατηγικές περιλαμβάνεται η παραμονή του μαθητή στην ίδια τάξη

7 Πολλές από τις διαδικασίες διαχείρισης της συμπεριφοράς και της διδασκαλίας, που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές με τα παιδιά σε ομάδες κινδύνου μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν σε μαθητές με ιδιαιτερότητες (ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες)

8 ! Ιδιαιτερότητα: εκατέρωθεν απόκλιση από το μέσο όρο σε φυσικό, νοητικό ή συμπεριφορικό επίπεδο! Ανεπάρκεια: λειτουργικός περιορισμός που περιορίζει σωματικές και γνωστικές ικανότητες του ατόμου! Αναπηρία: κατάσταση που επιβάλεται σε άτομο με περιορισμούς από το περιβάλλον ή την στάση του ιδίου

9 " Επιλογή λεξιλογίου και ορολογίας που εκπέμπουν τον αρμόζοντα σεβασμό " Αρχές αναφορές σε άτομα με ε.ε.α: " Πρώτα ο άνθρωπος (ο Φράνκι είναι μαθητής με μαθησιακές αδυναμίες) " Δεν ταυτίζουμε το άτομο με την ανεπάρκεια/ ιδιαιτερότητα (η ιδιαιτερότητα είναι ένα από τα χαρακτηριστικά του ατόμου) " Εξαιρέσεις: κωφοί και τυφλοί (χρήσιμη βραχυλογία)

10

11 " Αισθητηριακές Δυσκολίες " Ιατρικές, Σωματικές και Πολλαπλές Ανεπάρκειες " Τραυματική Εγκεφαλική Βλάβη " Αυτισμός " Συναισθηματικές Διαταραχές " Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ- Υ) " Μαθησιακές Δυσκολίες " Νοητική Υστέρηση " Χαρισματικά παιδιά

12 ! Υψηλού ποσοστού εμφάνισης! Μαθησιακές δυσκολίες, μαθητές με προβλήματα ομιλίας και λόγου! Μέτριου ποσοστού εμφάνισης! Μαθητές με νοητικές αναπηρίες και συναισθηματικές διαφορές! Χαμηλού ποσοστού εμφάνισης! Μαθητές με προβλήματα ακοής και όρασης, ορθοπεδικές και άλλες σωματικές αναπηρίες! Συνολικά λίγο λιγότερο από το 10% του πληθυσμού των μαθητών 6-21 ετών (US DoE, 2000)

13

14 ! Περίπου 1-3% των παιδιών σχολικής ηλικίας! Διαταραχή που χαρακτηρίζεται από σημαντική ανεπάρκεια στις νοητικές λειτουργίες, όσο και στην προσαρμοστική συμπεριφορά, που περιλαμβάνει αντιληπτικές, κοινωνικές και πρακτικές δεξιότητες προσαρμογής! Κατηγορίες! Ηπια νοητική υστέρηση (ΔΝ και 70) - Εμφανής όταν αρχίσουν σχολείο, μέχρι Γ - Στ δημοτικού, ανεξάρτητοι, βραδύτερη ανάπτυξη (89% των παιδιών με υστέρηση)! Μέτρια νοητική υστέρηση (ΔΝ και 55-55) - Αργή ανάπτυξη γλωσσικών και κινητικών ικανοτήτων, Β τάξη, επαγγελματικές και κοινωνικές δεξιότητες, μετακίνηση σε γνωστές περιοχές, μέτριο βαθμό επιτήρησης.! Βαριά νοητική υστέρηση (ΔΝ και 35-40) και Βαρύτατη νοητική υστέρηση (ΔΝ κάτω του 20-25) - Αδυναμία ομιλίας, χαμηλό κινητικό έλεγχο, μπορεί να χρήζουν νοσηλευτικής φροντίδας. Κάποια άτομα μπορούν να μάθουν βασικές δεξιότητες αυτο- εξυπηρέτησης (π.χ., να ντύνονται, να τρώνε μόνοι τους. Παροχή φροντίδας επιτακτική (ιδρύματα)

15

16 ! Διδάσκοντας μαθητές με υστέρηση χρειάζεται να εστιάσουμε:! Στην αντιμετώπιση των απαιτήσεων του σχολείου! Ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων! Ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων! Κοινωνικόσυναισθηματική ανάπτυξη! Προσωπική φροντίδα

17 ! Γενετική κληρονομιά! Χρωμοσωμιακές ανωμαλίες (π.χ. τρισωμία στο 21)! Ασθένειες που μεταδίδονται από τη μητέρα στη μήτρα (π.χ. ερυθρά, σύφιλη)! Σύνδρομα χημικής εξάρτησης λόγω κατάχρησης οινοπνεύματος ή κοκαϊνης κατά την εγκυμοσύνη! Ατυχήματα κατά τον τοκετό που έχουν σαν αποτέλεσμα στέρηση οξυγόνου! Ασθένειες και ατυχήματα όπως η εγκεφαλίτιδα ή οι κακώσεις (κρανιοεγκεφαλικές)! Τοξική μόλυνση από το περιβάλλον όπως μολυβδίαση! Το 50% των περιπτώσεων νοητικής στέρησης θα μπορούσαν να προληφθούν βελτιώνοντας τη προγεννετική φροντίδα, προλαμβάνοντας ατυχήματα, ασθένειες και λήψη δηλητηρίων, διασφαλίζοντας σωστή διατροφή, παρέχοντας ασφαλή και πλούσια σε ερεθίσματα περιβάλλοντα

18 ! Ανομοιογενής ομάδα διαταραχών στην κατανόηση και χρήση των ικανοτήτων για ομιλία, ανάγνωση, γραφή, αριθμητική ή λογική σκέψη! π.χ., δυσλεξία! διαταραχή στην ανάγνωση- δυσκολία στην προφορά των γραμμάτων, δυσκολίες στη ορθογραφία! Μπορεί να εμφανιστούν καθόλη τη διάρκεια της ζωής! Διάγνωση: Διαφορά ανάμεσα στην επίδοση και στην ικανότητα για μάθηση (καθώς και στοιχείο αποκλεισμού).]

19 ! Αναγνώριση μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες! Πολλαπλοί ορισμοί= δυσκολία αναγνώρισης και καταμέτρησης (πολλές και διαφορετικές μετρήσεις)! Ενας μαθητής με φυσιολογικό ΔΝ και πολύ χαμηλή απόδοση μπορεί να είναι ένας μαθητής με μαθησιακές δυσκολίες! Χαρακτηριστικά μαθητών με μαθησιακες δυσκολίες! Μέσος ή υψηλός δείκτης νοημοσύνης! Ασυμφωνία νοημοσύνης και απόδοσης! Καθυστερήσεις στην επίδοση! Ελλειμματική προσοχή ή διάσπαση! Ανεπάρκεια σε συντονισμό και στις χωρικές σχέσεις! Δυσκολία επίλυσης προβλημάτων! Αντιληπτικές ανωμαλίες (αντιστροφή γραμμάτων)! Δυσκολία στις αυτοπαρωθούμενες δραστηριότητες! Υπερβολική εξάρτηση από εκπαιδευτικό/συνομηλίκους (για διεκπεραίωση εργασιών)! Ειδικές διαταραχές μνήμης, σκέψης, λόγου! Ανώριμες κοινωνικές δεξιότητες! Αποδιοργανωμένη προσέγγιση μάθησης

20 ! Χαρακτηριστικά μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες! Χαμηλότερη ακαδημαϊκή αυτοεκτίμηση σε σχέση με μαθητές χωρίς δυσκολίες! Αυτοεκτίμηση σε μη ακαδημαϊκούς τομείς δε διαφέρει από αυτήν των μαθητών χωρίς δυσκολίες! Στις περισσότερες κοινωνικές διαστάσεις τα παιδιά με δυσκολίες μοιάζουν με τους μαθητές χαμηλής επίδοσης

21 ! Διδάσκοντας μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες χρειάζεται να εστιάσουμε:! Στην πρόληψη (υψηλής ποιότητας προσγράμματα πρώτης ηλικίας)! Στη διδασκαλία δεξιοτήτων για το πώς να μαθαίνεις! Συχνή ανατροφοδότηση! Χρήση διδακτικών στρατηγικών που εμπλέκουν ενεργητικά τους μαθητές στο μάθημα! Χρήση αποτελεσματικών μεθόδων διαχείρισης της τάξης

22 ! Αδυναμία συγκέντρωσης, παρορμητικότητα, χαμηλά επίπεδα ανοχής στη ματαίωση και ακατάλληλη δραστηριότητα σε βαθμό που δυσκολεύει τη λειτουργικοτητά τους στο σπίτι και στο σχολείο! Παρορμητικές ενέργεεις! Υπερκινητική συμπεριφορά! Περίπου 3-7% των μαθητών & τριπλάσια στα αγόρια από ότι στα κορίτσια

23 ! Σύνηθη συμπτώματα! Διαρκής δυσκολία στην ολοκλήρωση ενός έργου, στην εφαρμογή οδηγιών και στην οργάνωση του έργου! Παρορμητικότητα! Αδυναμία παρακολούθησης από την αρχή μέχρι το τέλος! Συχνές διακοπές της ροής του λόγου των άλλων ή αδιάκοπη ομιλία! Τάση να αρχίζει κάτι αμέσως, χωρίς πρώτα να έχει ακούσει όλες τις οδηγίες! Δυσκολία στο να περιμένει ή να κάθεται ακίνητο! Νευρικότητα στις κινήσεις! Παρεμβάσεις! Υψηλός αριθμός χορήγησης φαρμακευτικών σκευασμάτων στις ΗΠΑ (Ritalin) * Ανοδος στη χρήση του τα τελευταία χρόνια! Συμπεριφορική θεραπεία! Οικογενειακή υποστήριξη

24 ! Διδάσκοντας μαθητές με υστέρηση χρειάζεται να:! Βεβαιωθούμε ότι κατανοούν τους κανόνες! Σκεφτούμε τη θέση που θα κάθονται (ώστε να μην ευνοείται η διάσπαση)! Τηρήσουμε αρχές διαχείρισης τάξης! Κατανοήσουμε ότι ορισμένες συμπεριφορές δεν στοχεύουν στην επίδειξη ανυπακοής (αλλά καταδεικνύουν αδυνάμια ελέγχου της συπεριφοράς)! Δώσουμε ευκαιρίες να δράση! Αποφύγουμε το σύστημα τιμωρίας/απειλών! Ομαδοποιήσουμε με σύνεση και σε σχέση και με τις ανάγκες των άλλων μαθητών! Εκπαιδεύσουμε τους μαθητές με ΔΕΠ- Υ στον αυτοέλεγχο! Διατηρούμε συχνή επικοινωνία με οικογένεια παιδιών! Συνεργαζόμαστε με προσωπικό ειδικής αγωγής

25 ! Προβλήματα Ορασης! Προβλήματα Ακοής! Προβλήματα στο Λόγο

26 ! Διαταραχές λόγου/ επικοινωνίας = όταν ο λόγος αποκλίνει τόσο πολύ από τον λόγο των άλλων, ώστε να ελκύει την προσοχή, δυσκολεύει την επικοινωνία ή προκαλεί δυσκολίες προσαρμογής στο άτομο! Υψηλό ποσοστό εμφάνισης! 3-5% του πληθυσμού παιδιών σχολικής ηλικίας! 1/40 έχει σοβαρά προβλήματα που δικαιολογούν λογοθεραπεία ή υπηρεσίες ειδικής αγωγής! Διαταραχές άρθρωσης! Τραύλισμα! Διαταραχές λόγου

27 ! Διαταραχές άρθρωσης! Π.χ σ- θ, απουσία του ρ! Διάγνωση από λογοπαθολόγους! Ο δάσκαλός πρέπει # Να δείχνουν υπομονή # Να μη διορθώνουν το παιδί # Να αποφεύγουν να θέτουν τα παιδιά με τέτοια προβλήματα σε συνθήκες υψηλής πίεσης (π.χ γρήγορες προφορικές απαντήσεις)! Τραύλισμα = διακόπτεται ο ρυθμός και η ροή της ομιλίας! Παρακωλύει τη επικοινωνία! Αγχος στο παιδί και αποφυγεί επικοινωνίας με άλλους! Στρατηγική- χρόνος στο παιδί για να ολοκληρώσει τη φράση του! Διαταραχές λόγου! Διαταραχές πρόσληψης λόγου! Διαταραχές έκφρασης # Μπορεί να προκύπτουν από σωματικές βλάβες, να σχετίζονται με νοητική υστέρηση, ή μαθησιακές δυσκολίες # Αποτελεσματικά τα προγράμματα προσχολικής αγωγής που είναι πλούσια σε λεκτικές εμπειρίες

28 ! Απώλεια όρασης είναι ε.ε.α μόνον αν δεν είναι διορθώσιμη! Τύφλωση / Μερική όραση! Οπτική οξύτητα κρίνεται ότι είναι 20/200 ή μικρότερη= τύφλωση! Οπτική οξύτητα μεταξύ 20/70 και 20/200= μερική όραση! 1 στους 1000 μαθητές! >80% των παιδιών με διάγνωση και θεωρούνται νομικώς τυφλοί μπορούν να διαβάζουν βιβλία με μεγάλα γράμαμτα! Ενδείξεις: το παιδί γέρνει συχνά το κεφάλι του, τρίβει συχνά τα μάτια του, συχνός ερεθισμός του οφθαλμού (δάκρυα, κόκκινο χρώμα), συνεχής βλεφαρισμός, αφύσικη σύσπαση του προσώπου κατά την ανάγνωση, η τάση να φέρνει το βιβλίο πολύ κοντά,αδυναμία να διαβάσει μικρά γράμματα, πονοκέφαλος

29 ! Ακουστικές διαταραχές: Κώφωση και ΒαρηκοΪα! 1-2% των παιδιών σχολικής ηλικίας! Μπορεί να παρουσιάζει πρόβλημα μόνο σε ένα περιορισμένο εύρος συχνοτήτων ή τόνου! Σοβαρή σε τόνους της φυσιολογικής ομιλίας και μικρή σε άλλες συχνότητες π.χ., στις πολύ υψηλές ή στις πολύ χαμηλές! Εξαρτάται από την ηλικία εμφάνισης της απώλειας της ακοής! Μετά την ηλικία 3 χρονών - > γλωσσική ανάπτυξη ομαλή! Πρώιμη απώλεια ακοής - >δυσκολία στην κατανόηση αφηρημένων εννοιών! Συνοδεύονται πολλές φορές από διαταραχές του λόγου

30 ! Στην κώφωση γίνεται χρήση της νοηματικής γλώσσας! Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να φροντίζουν ώστε:! Το παίδι να βρίσκεται σε θέση που διευκολύνεται η ανάγνωση των χειλιών του δασκάλου! Αν υπάρχει αυτί που ακούει καλύτερα να κάθεται με τρόπο που αυτό διευκολύνεται! Να μιλούν στο ύψος των ματιών του παιδιού! Να τους αντικρύζουν κατά το δυνατόν και σίγουρα στις σημαντικές πληροφορίες! Να μην γίνονται υπερβολικές κινήσεις χειλιών! Να γνωρίζουν πως να βοηθήσουν ένα παιδί με ακουστικά βαρηκοϊας

31 ! Ολα τα παιδιά πιθανόν να αντιμετωπίσουν συναισθηματικά ζητήματα κατά την ανάπτυξη! Ωστόσο 1% έχουν σοβαρές, μακροχρόνιες και διάχυτες συναισθηματικές ή ψυχιατρικές διαταραχές ώστε να χρειάζονται ειδική αγωγή! Μεγαλύτερος αριθμός αγοριών (σε σχέση με τα κορίτσια)! Αίτια:! Η νευρολογική λειτουργία και ψυχολογικές διαδικασίες! Ιστορικό προβλημάτων προσαρμογής! Εννοια εαυτού! Ελλειψη κοινωνικής αποδοχής! Οικογένεια: αλλαγές στην οικογενειακή δομή

32 ! Αδυναμία του παιδιού να μάθει όχι λόγω νοητικών και αισθητηριακών αναγκών! Δυσκολία διαμόρφωσης και διατήρησης ικανοποιητικών διαπροσωπικών σχέσεων με τους συμμαθητές και τους εκπαιδευτικούς! Ακατάλληλοι τύποι συμπεριφοράς ή συναισθημάτων υπό φυσιολογικές συνθήκες! Μια γενική, διάχυτη διάθεση δυστυχίας ή κατάθλιψης! Μια τάση να αναπτύσσει σωματικά συμπτώματα ή φόβους που συνδέονται με προσωπικά ή σχολικά προβλήματα

33 ! Χαρακτηριστικά μαθητών:! Μη ικανοποιητική ακαδημαϊκή επίδοση! Κακές διαπροσωπικές σχέσεις! Χαμηλή αυτοεκτίμηση! Γενικές κατηγορίες (Quay & Werry, 1986)! Διαταραχές διαγωγής! Αγχος- απόσυρση! Ανωριμότητα! Διαταραχή κοινωνικοποιημένης επιθετικότητας

34 ! 1 στα 5 παιδιά και εφήβους έχει κάποιου είδους ψυχολογικής διαταραχής! Τα συμπτώματα των παιδιών δεν είναι απόλυτως συναφή με των ενηλίκων! Ψυχολογικές διαταραχές! Διπολική διαταραχή (έντονες εναλλαγές στη διάθεση)! Περίπου 5% των προεφήβων πάσχει από παιδική κατάθλιψη! 13% μεταξύ 9-17 ετών πάσχει από κάποια μορφή διαταραχή άγχους! 15% εφηβική κατάθλιψη

35 ! Εφηβεία! Παχυσαρκία (1 στους 5 έφηβους υπέρβαρος και 1 στους 20 παχύσαρκος)! Ψυχογενής/ Νευρωσική ανορεξία! Το άτομο αρνείται να καταναλώσει τροφή, αρνείται ότι η συμπεριφορά και εμφανισή του μπορεί να είναι ασυνήθιστη! Βουλιμία! Επεισόδια υπερβολικής κατανάλωσης τροφής, τα οποία ακολουθούνται από σποσπάθειες αποβολής της τροφής, μέσω της πρόκλησης εμετού ή χρήσης υπακτικών (καθαρτικών)! Βιολογικοί, ψυχολογικοί και ψυχοκοινωνικοί παράγοντες

36 ! Διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή! Κοινωνική αλληλεπίδραση (απόσυρση) και λεκτική/μη λεκτική συμπεριφορά! Από το 1990 επίσημη κατηγορία ε.ε.α.! Φάσμα του αυτισμού (πχ., σύνδρομο Asperger)! Μεγάλη πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς- ελπιδοφόρες θεραπείες! Πιο συχνά στα αγόρια (3 ή 4 αγόρια για κάθε κορίτσι)! Αποδίδεται σε κάποιου είδους εγκεφαλική βλάβη

37 Κοινωνική αλληλεπίδραση Συχνά συνοδεύεται από αξιοσημείωτες ικανότητες σε κάποιους τομείς Επικοινωνία, λεκτική και μη- λεκτική Επαναλαμβανόμενη/στερεότυπη συμπεριφορά

38 ! Ορθοπεδικά Προβλήματα! Εμπλέκεται το μυοσκελετικό ή το κεντρικό σύστημα! Αλλα Προβλήματα Υγείας! Καρδιακές παθήσεις, φυματίωση, ρευματοειδή πυρετό, νεφρίτιδα, άσθμα, δρεπανοκυτταρική αναιμία, αιμοροφιλία, επιληψία, λευχαιμία ή διαβήτη! Δυσκολίες στην κίνηση και συμμετοχή στις δραστηριότητες στην τάξη

39 ! Εγκεφαλική βλάβη! Από εξωτερικές αιτίες! Ηπιες έως πολύ σοβαρές! Μπορεί να βιώσουν γνωστικές, σωματικές και συναισθηματικές δυσκολίες, καθώς και δυσκολίες συμπεριφοράς! Πολλαπλές αναπηρίες! Πάνω από μία αναπηρία! Πρωτογενή αναπηρία και δευτερογενείς παθήσεις

40 ! Παιδιά που εμφανίζουν εξαιρετική νοητική ικανότητα ή/και δημιουργικότητα ή/και ταλέντο! Οχι απλά (όπως παλιά) ανώτερο ΔΝ ή συγκεκριμένη δεξιότητα π.χ. Μαθηματικά! Σύγχρονα: παιδια με ανώτερες ικανότητες σε ένα ευρύ φασμα δραστηριότητων! 3-5% των μαθητών! Χαρακτηριστικά! Ισχυρά κίνητρα! Υπερέχουν ακαδημαϊκά! Αποδίδουν εξαιρετικά στους περισσότερους σχολικούς τομείς! Υψηλή έννοια εαυτού! Εξωστρεφή, κοινωνικά, ευπροσάρμοστα και δημοφιλή! Ορισμένες φορές αποκρύπτουν τις ικανοτητές τους για να «ταιριάζουν» περισσότερο με τα άλλα παιδιά

41 ! Εκπαιδευτικά προγράμματα! Επιτάχυνση: Ιδιο εκπαιδευτικό ύλικό - προχωρούν με τον δικό τους ρυθμό (προαγωγή σε ανώτερη τάξη)! Εμπλουτισμός: Στην κανονική τάξη ειδικά προγράμματα (διαφορετικό εκπαιδευτικό υλικό ως προς τον ρυθμό και είδος)! Γενικές δρατηριότητες αναζήτησης! Δραστηριότητες ομαδικής εκπαίδευσης για προαγωγή δημιουργικότητας! Διερεύνηση πραγματικών προβλημάτων ατομικά ή αμαδικά (π.χ. Σύνταξη εφημερίδας, διεξαγωγή γεωλογικών ερευνών)! Ειδική ομαδοποίηση: Αυτάρκεις ειδικές τάξεις ή ειδικά σχολεία

42 ! Η οποιαδήποτε δυσκολία επηρεάζει αρνητικά τη μάθηση και προσαρμογή του μαθητή στο σχολείο. Αρα σημαντικό να συνυπολογίζεται:! Ο βαθμός στον οποίο ο μαθητής υποφέρει! Ο ενεχόμενος κοινωνικός αποκλεισμός! Κατά πόσο υπάρχει κάποια παρεμπόδιση της ανάπτυξης! Κατα πόσο υπάρχει κάποια επίπτωση στους άλλους (π.χ., διαπροσωπικές σχέσεις)

43 Βιβλιογραφία! Slavin R. E. (2006). Εκπαιδευτική ψυχολογία. Θεωρία και πράξη. (Μφρσ: Ε. Εκκεκάκη, Επιμ.: Κ. Κόκκινος), Αθήνα: Μεταίχμιο! Κεφάλαιο 12 (σελ )! Ellio, S. N., Kratochwill, T. R., Li lefield- Cook, J., & Travers, J. F. (2008). Εκπαιδευτική ψυχολογία: Αποτελεσματική Διδασκαλία - Αποτελεσματική μάθηση. Αθήνα: Gutenberg.! Κεφάλαιο 5 (σελ )

44 Ευχαριστώ!