Γράµµατα από τη Γερµανία. Ao/S768/Munchen1.jpg

Transcript

1 Γράµµατα από τη Γερµανία Ao/S768/Munchen1.jpg Γιάννης Μαλλιαρός Μόναχο, Μάρτιος 2011

2 Απολογία Ο τίτλος «Γράµµατα από τη Γερµανία» είναι κλεµµένος. Μάλλον πιο σωστό θα ήταν (πρώτες) εντυπώσεις από τη Γερµανία. Μύθοι και πραγµατικότητες. Τελικά οι λίγες µέρες παραµονής στη Γερµανία ανέτρεψαν πολλούς (θετικούς ή αρνητικούς) µύθους για το τι ισχύει και πώς πάνε τα πράγµατα εδώ. Αποφάσισα να κάνω µια καταγραφή µιας και ήταν πράγµατα που µε εντυπωσίασαν. Αλλιώς τα περίµενα κι αλλιώς τα βρήκα. Κατόπιν, είπα να βάλω και πράγµατα που µε εντυπωσίασαν γιατί τα βρήκα ίδια ή, κυρίως, διαφορετικά από τα δικά µας, άσχετα αν γι αυτά δεν είχα κάποιο στερεότυπο προκαταβολικά δηµιουργηµένο. Περιλαµβάνονται µερικές πρώτες (τρόπος του λέγειν) διαπιστώσεις µου. Κατά κύριο λόγο αφορούν το Μόναχο µιας και εκεί κυρίως κυκλοφορώ. Στο Μάνχαϊµ για παράδειγµα, όσο βλέπω από το τραµ, κάποια πράγµατα αλλάζουν. Μπορεί στην πορεία κάποιες απ αυτές τις διαπιστώσεις να τροποποιηθούν ή να ανατραπούν. Ο χρόνος θα δείξει. Αλλά πιστεύω ότι και η πρώτη εντύπωση έχει την αξία της, γι αυτό και προχώρησα στην καταγραφή. Έφθασα στη Γερµανία στις αρχές του Σεπτέµβρη. Άρχισα να καταγράφω τα όσα βλέπω τον Οκτώβρη σε διάφορες στιγµές από τη µέση και µετά και µε το ένα να φέρνει το άλλο, ο χρόνος περνάει αλλά όλο και καινούρια πράγµατα µε εντυπωσιάζουν και µιας και πολλοί φίλοι είπαν καλά λόγια για όσα είχαν διαβάσει όλο και πλουτίζονται οι καταγραφές. Εµπειρίες δηλ. και παρατηρήσεις που έγιναν σε λίγο χρονικό διάστηµα, το πρώτο από την επαφή µου µε αυτή τη χώρα. Ξεκίνησε λίγο στην πλάκα αλλά στην πορεία άρχισε να µου αρέσει. Γράφτηκε κυρίως µέσα στα τρένα καθώς πηγαινοερχόµουνα τόσες ώρες σ αυτά καθηµερινά και κυρίως στη διαδροµή Μόναχο Μάνχαϊµ. εν γράφτηκαν σε µια µέρα, γι αυτό υπάρχουν και αρκετές παρατηρήσεις που λένε χτες, προχτές ή και ανατροπές που προέκυψαν στην πορεία. Γιάννης Μαλλιαρός Αυτό είναι ένα ηλεκτρονικό αρχείο. Μην το εκτυπώσεις αν δεν είναι απαραίτητο. Σκέψου το περιβάλλον. 2 Γιάννης Μαλλιαρός 18/3/2011

3 Γράµµατα από τη Γερµανία Για αρχή µερικές πληροφορίες για τη Γερµανία. Όταν µιλάµε γι αυτή (και από αυτή στέλνονται τα γράµµατα) καλό θα ήταν να ξέρουµε για τι πράγµα µιλάµε. Εξάλλου, µαθηµατικός είµαι και στα µαθηµατικά πριν ασχοληθούµε µε ένα αντικείµενο πρώτα το ορίζουµε. Η Γερµανία Λίγη γεωγραφία τώρα. Η Γερµανία είναι µια χώρα µε έκταση τετραγωνικά χιλιόµετρα (περίπου 3 φορές όσο η Ελλάδα) και πληθυσµό 82 εκατοµµύρια κατοίκους (δηλ. περίπου 7 φορές όσο η Ελλάδα). Ένα µεγάλο µέρος του πληθυσµού της είναι «ξένοι» δηλ. µετανάστες που ήρθαν εδώ για δουλειά. Περίπου το 25% των κατοίκων του Βερολίνου ή το 34% των κατοίκων του Μονάχου είναι µη Γερµανοί (συνολικά σ ολόκληρη τη Γερµανία το ποσοστό είναι περίπου 18%) παρ όλο που αρκετοί απ αυτούς έχουν τη Γερµανική υπηκοότητα. Επίσηµη γλώσσα τα Γερµανικά που εκτός από τη Γερµανία είναι επίσηµη γλώσσα της Αυστρίας και ενός τµήµατος της Ελβετίας αλλά και τµηµάτων γειτονικών χωρών που συνορεύουν µε την ηττηµένη του τελευταίου παγκόσµιου πολέµου Γερµανία (π.χ. Λουξεµβούργο, Βέλγιο) Επίσης είναι η γλώσσα τµηµάτων του πληθυσµού γύρω χωρών. Από πλευράς θρησκείας χριστιανοί κύρια προτεστάντες και καθολικοί αλλά και µια πανσπερµία θρησκειών, ως αποτέλεσµα του µεγάλου αριθµού µεταναστών, οι οποίες αντιµετωπίζονται ανεκτικά, ειδικά που είναι σηµαντικός ο αριθµός των Γερµανών που δεν έχουν σχέση µε καµιά θρησκεία. Είναι ένα οµόσπονδο κράτος. Αυτό σηµαίνει πως αποτελείται από µέρους κρατίδια (όπως το αποδίδουµε στα Ελληνικά). Έχει σηµασία αυτό? Έχει, γιατί το κάθε κρατίδιο έχει τη δική του σηµαία και τη δική του κυβέρνηση και σε πολλά πράγµατα, αποφασίζει ξεχωριστά όπως για παράδειγµα για τα θέµατα της παιδείας για τα οποία υπάρχει µια γενική κατεύθυνση (στο θέµα π.χ. της διάρθρωσης) αλλά τον τελευταίο λόγο τον έχει το τοπικό υπουργείο παιδείας. Αρχηγός του κράτους είναι ο πρόεδρος που το όνοµά του δεν το ξέρω και είναι ελάχιστα γνωστό. Γνωστό είναι το όνοµα του πρωθυπουργού που σε επίπεδο οµοσπονδίας είναι γνωστός ως καγκελάριος ενώ για τα κρατίδια χρησιµοποιείται το πρωθυπουργός. Τα κρατίδια είναι 16 µε µεγαλύτερο τη Βαυαρία (γι αυτήν θα µιλήσω ιδιαίτερα παρακάτω, µιας και σ αυτήν µένω) ενώ τα 3 περιορίζονται στο µέγεθος πόλης (Βερολίνο, Αµβούργο, Βρέµη). Για όποιον θα ήθελε παραπάνω λεπτοµέρειες για τα κρατίδια παραθέτω έναν πίνακα µε τα ονόµατά τους ενώ για ακόµα περισσότερες πληροφορίες, παραπέµπω στη Wikipedia. 18/3/2011 Γιάννης Μαλλιαρός 3

4 Στα ελληνικά Στα γερµανικά Οµόσπονδο κρατίδιο Πρωτεύουσα Bundesland Hauptstadt 1 Βάδη-Βυρτεµβέργη Στουτγκάρδη Baden-Württemberg Stuttgart 2 Βαυαρία Μόναχο (Freistaat) Bayern München 3 Βερολίνο Βερολίνο Berlin Berlin 4 Βρανδεµβούργο Πότσνταµ Brandenburg Potsdam 5 Βρέµη Βρέµη (Freie Hansestadt) Bremen Bremen 6 Αµβούργο Αµβούργο (Freie und Hamburg Hansestadt) Hamburg 7 Έσση Βισµπάντεν Hessen Wiesbaden 8 Μεκλεµβούργο- Σβερίν Mecklenburg- Schwerin Προποµερανία Vorpommern 9 Κάτω Σαξωνία Ανόβερο Niedersachsen Hannover 10 Βόρεια Ρηνανία- Ντίσελντορφ Nordrhein-Westfalen Düsseldorf Βεστφαλία 11 Ρηνανία-Παλατινάτο Μάιντς Rheinland-Pfalz Mainz 12 Σάαρλαντ Σααρµπρίκεν Saarland Saarbrücken 13 Σαξωνία ρέσδη (Freistaat) Sachsen Dresden 14 Σαξωνία-Άνχαλτ Μαγδεβούργο Sachsen-Anhalt Magdeburg 15 Σλέσβιχ-Χολστάιν Κίελο Schleswig-Holstein Kiel 16 Θουριγγία Έρφουρτ (Freistaat) Thüringen Erfurt Η Βαυαρία Πολλές φορές γράφω η Γερµανία και αναφέροµαι στο Μόναχο, την πρωτεύουσα της Βαυαρίας. Πρέπει να αποκτήσουµε τα πράγµατα. Τα περισσότερα που αναφέρω συµβαίνουν στη Βαυαρία και όχι στη Γερµανία. Γιατί, υπάρχει διαφορά? Ναι. Αναµφίβολα ναι. Οι διαφορές ξεκινούν µε το «καληµέρα σας». Οι Βαυαροί δεν λένε «guten Tag» όπως οι (υπόλοιποι) Γερµανοί. Μόλις δεις κάποιον ο χαιρετισµός είναι «Grüß Gott». Ένας χαιρετισµός χωρίς ακριβή µετάφραση. «Grüße» είναι τα «χαιρετίσµατα». Ναι, αλλά στον ενικό είναι «Gruß». Το «Grüß» από πού βγαίνει? Τι µίγµα είναι? Κι απ την άλλη ο θεός (Gott) πού κολλάει? Αγνοώ. Άλλο παράδειγµα: η µπύρα εδώ είναι «Dunkel» (σκούρα) η µαύρη κι όχι «Alte» (παλιά) στα άλλα µέρη. Οι Βαυαροί είναι, κυρίως, καθολικοί (από εδώ είναι και ο νυν πάπας Βικέντιος) ενώ οι υπόλοιποι, κυρίως, προτεστάντες. Οι Βαυαροί έχουν την Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU) ενώ στην υπόλοιπη Γερµανία υπάρχει το Χριστιανοκοινωνικό Κόµµα (CSP) (που µπορεί στην οµοσπονδιακή βουλή να συνεργάζονται, αλλά εµφανίζονται ως ξεχωριστά κόµµατα). Και οι διαφορές συνεχίζονται. Οι Βαυαροί για τους υπόλοιπους Γερµανούς θεωρούνται οι χωριάτες ορεσίβιοι. Απ τη µεριά τους πάλι, είναι περήφανοι για το ότι είναι Βαυαροί και θα δεις στο δρόµο να έχουν αναρτηµένη τη σηµαία της Βαυαρίας µόνη της ή µαζί µε τη Γερµανική κάτι που δεν έχω δει σε άλλες γερµανικές περιοχές. Η Βαυαρία, το µεγαλύτερο κρατίδιο της Γερµανίας (περίπου το 1/5), ήταν βασίλειο από το 1255 µέχρι το 1918 παρόλο που είχε αναγκαστεί να ενταχτεί στο (α ) Ράιχ. Και περηφανεύεται για τους βασιλιάδες της και τα ανάκτορα που έχουν χτίσει. Η σηµαία της Βαυαρίας Το χρώµα της Βαυαρίας είναι το γαλανόλευκο! Σε καρό βασικά αλλά γενικά κυριαρχεί παντού. Κι αν δεν ξέρεις ιστορία νοµίζεις πως βρίσκεσαι στην Ελλάδα! 4 Γιάννης Μαλλιαρός 18/3/2011

5 Κάπως έτσι µου έκανε πλάκα την πρώτη φορά που είχα έρθει εδώ πριν χρόνια ένας φίλος. Μου έδειξε έναν ιστό σηµαίας µε τη γαλανόλευκη κορδέλα και µου λέει πως είναι κοντάρι για Ελληνική σηµαία (δεν αµφέβαλα όπως µου το πε). Σε λίγο µου δείχνει κι άλλο. Με παραξένεψε λίγο και µου σκασε στο µυστικό. Η συγγένεια της Ελλάδας µε τη Βαυαρία πέρασε µέσα από τον Όθωνα κι έτσι έχουµε πολλά κοινά. Το γαλανόλευκο (που ήταν το χρώµα του βασιλείου της Βαυαρίας από τον 16 ο αιώνα τουλάχιστον) το µοστράρουν όπου θέλουν να δείξουν ότι κάτι είναι βαυαρικό. Και µπλεκόµαστε µε το παρόµοιο Ελληνικό. (στην πραγµατικότητα είναι έναν τόνο πιο ανοιχτό, αλλά πρέπει να το προσέξεις). Το Μόναχο Το Μόναχο είναι η τρίτη σε µέγεθος πόλη της Γερµανίας (µετά το Βερολίνο και το Αµβούργο) µε κατοίκους. Βρίσκεται σε ένα τεράστιο υψίπεδο των Άλπεων, σε υψόµετρο 520 µέτρα. Είναι πανέµορφη πόλη µε πολλά πάρκα, πολλά ανάκτορα (όπως το πανέµορφο Nympheburg για το οποίο θα υπάρξει ειδική ενότητα) και πολλά µουσεία. Εδώ βρίσκεται το Deutsches Museum, το µεγαλύτερο µουσείο τεχνολογίας του κόσµου. ιαρρέεται από τον Ίζαρ, έναν από τους µεγάλους παραπόταµους του ούναβη που περνάει λίγο πιο βόρεια. Έχει πολλές λίµνες (µέσα και γύρω από την πόλη) άλλες φυσικές κι άλλες τεχνητές. Τη βρίσκω πανέµορφη πόλη, µια πόλη στην οποία δεν βαριέσαι να κάνεις βόλτες πέρα δώθε τουλάχιστον εγώ, µετά από 4 5 µήνες που βρίσκοµαι εδώ, δεν λέω να βαρεθώ. Ακόµα βρίσκω κάτι καινούριο(!) να δω. Χώρια ότι σε απόσταση βολής µε το τρένο υπάρχουν άλλες πόλεις κουκλιά (Νυρεµβέργη, Ζάλτσµπουργκ και πάει λέγοντας). Κέντρο της πόλης η Μαρίενπλατς µε το επιβλητικό δηµαρχείο και κοντά της τα υπόλοιπα από τις οχυρώσεις του αρχικού πυρήνα του Μονάχου και τα παµπάλαια κτίρια που διατηρούν αναλλοίωτες τις αρχικές τους προσόψεις, εύκολα σε µεταφέρουν σε µια άλλη εποχή. Ο (σιδηροδροµικός) σταθµός του Μονάχου είναι από τους µεγαλύτερους της Γερµανίας (για παραπάνω δεν ξέρω). Τραγουδισµένος και στα Ελληνικά από τον ιονυσίου ήταν η βασική πύλη εισόδου των Ελλήνων µεταναστών της δεκαετίας του 60. Έτσι υπάρχει εδώ µεγάλη Ελληνική κοινότητα (άσχετα αν εγώ δεν έχω έρθει σε επαφή µαζί της ακόµα). Χαρακτηριστικά υπάρχουν εδώ 4 δηµοτικά σχολεία (+1 στο Νταχάου, δίπλα), 2 ελληνικά γυµνάσια και 2 λύκεια µε σηµαντικό αριθµό µαθητών. Το εκπαιδευτικό σύστηµα της Γερµανίας Η εκπαίδευση στη Γερµανία ξεκινάει από 6 χρονών και είναι υποχρεωτική µέχρι την ηλικία των 16. Στην αρχή υπάρχει το νηπιαγωγείο από 3 ετών που είναι προαιρετικό. Όλα τα παιδιά στην ηλικία των 6 ξεκινούν το 4τάξιο δηµοτικό (6τάξιο σε Βερολίνο και Βρανδεµβούργο µε αντίστοιχη µείωση από τα επόµενα στάδια) και ακολουθεί ένα 5τάξιο (Hauptschule) ή 6τάξιο (Realschule) ή 9τάξιο σχολείο (Gymnasium). Τα δυο πρώτα έχουν να κάνουν µε σχολεία επαγγελµατικής κατεύθυνσης και οι απόφοιτοι κατευθύνονται στην αγορά εργασίας αφού κάνουν για ένα διάστηµα Ausbildung δηλ. πρακτική κατάρτιση (κάτι σαν τα stage) ή σε µεγαλύτερα τεχνικά σχολεία, ενώ από το τελευταίο (το Gymnasium) µπορούν να κατευθυνθούν προς την ανώτατη εκπαίδευση. Έτσι, ουσιαστικά, το παιδί στην ηλικία των 10 χρονών θα πρέπει να διαλέξει το δρόµο που θα ακολουθήσει στο µέλλον. Και η απόφαση βγαίνει ανάλογα µε τις µέχρι τότε επιδόσεις του µε τα περισσότερα να κατευθύνονται στα επαγγελµατικά σχολεία. 18/3/2011 Γιάννης Μαλλιαρός 5

6 Αυτές είναι οι γενικές κατευθύνσεις που ισχύουν για όλα τα κρατίδια. Από κει και πέρα εξειδίκευση πάνω σ αυτά κάνει το υπουργείο παιδείας του κάθε κρατιδίου. Για παράδειγµα ποια ακριβώς µαθήµατα θα διδαχτούν σε κάθε τάξη. Τι περιεχόµενο θα έχουν κλπ. Επίσης το κάθε κρατίδιο αποφασίζει και για τις σχολικές διακοπές. Έτσι τα σχολεία δεν ανοίγουν την ίδια µέρα ούτε έχουν τον ίδιο αριθµό ηµερών διακοπών. Στη βόρεια Γερµανία τα σχολεία ξεκινάν να αρχίζουν στις αρχές Αυγούστου και όσο κατεβαίνεις προς το νότο καταλήγουν στο Μόναχο να ανοίγουν στα µέσα Σεπτέµβρη. Αντίστοιχα, βέβαια, είναι και το πότε κλείνουν. Επίσης, εκτός από τις διακοπές Χριστουγέννων και Πάσχα που υπάρχουν παντού αλλά µε διαφορετική έναρξη και διάρκεια υπάρχουν και ενδιάµεσες σχολικές διακοπές που πάλι είναι άλλες για εδώ κι άλλες για εκεί. Μια εξήγηση που µου δόθηκε είναι για να µη έχει διακοπές όλη µαζί η Γερµανία ώστε να µην υπάρχουν µαζικές µετακινήσεις στους δρόµους αλλά και στα καταλύµατα. Οι διακοπές στο κάθε κρατίδιο υπάρχουν συγκεντρωµένες στο Schuleferien.org. Περισσότερες πληροφορίες για το εκπαιδευτικό σύστηµα της Γερµανίας στο Dynot όπου υπάρχουν τα εκπαιδευτικά συστήµατα 7 ευρωπαϊκών χωρών (και το δικό µας). 6 Γιάννης Μαλλιαρός 18/3/2011

7 Μύθοι και Πραγµατικότητες Οι Αυτοκινητόδροµοι Μύθος: Στη Γερµανία υπάρχουν δρόµοι να τρέξεις µε την ψυχή σου. Και βέβαια δεν υπάρχουν όρια ταχύτητας. (Βέβαια το τελευταίο έρχεται σε αντίθεση µε την οδηγία γνωστών και φίλων να µην παραβαίνεις τα όρια ούτε κατά 2 χλµ. γιατί σε γράφουν κατευθείαν, αλλά ας το παραλείψουµε). Πραγµατικότητα: ρόµοι υπάρχουν. Όπως υπάρχουν και κοµµάτια µε όρια και κοµµάτια άνευ. Και τα όρια τηρούνται. Π.χ. Εξοχικός δρόµος µε δύο λουρίδες ανά κατεύθυνση και µπάρες στη µέση και όλοι µε 60 (Μόναχο Νταχάου). Όµως το αν θα τρέξεις εκεί που δεν υπάρχουν όρια ή ακόµα κι αν θα µπορείς να πας έστω και κοντά στα όρια, είναι µια άλλη ιστορία. Στουτγάρδη Φραγκφούρτη είναι περίπου 200 χλµ. 4+ ώρες είναι καλά για τη διαδροµή, να τ αφήσω, ή να βάλω λίγο ακόµα? Φαίνεται απίστευτο αλλά έτσι είναι. Ανάλογα την ώρα και τη µέρα (συνήθως το πρωί που πάνε στη δουλειά αλλά κύρια το απόγευµα στο σχόλασµα, όµως και στα ξεκούδουνα κάποιες φορές) δηµιουργούνται ουρές αρκετών χλµ. (stau) στους µεγάλους δρόµους. Κάτι αντίστοιχο µε την δικιά µας Εθνική οδό από Μεταµόρφωση µέχρι Καβάλας. Αντίθετα, σπάνια να συµβεί αυτό στο κέντρο των πόλεων (σ αντίθεση µε την Ελλάδα). Συνήθως οφείλεται σε «έργα επί της οδού» συντήρησης ή διαπλάτυνσης το αποτέλεσµα είναι το ίδιο. Το ραδιόφωνο ενηµερώνει συνέχεια πού υπάρχει πρόβληµα, αλλά το ζητούµενο δεν είναι το να το ξέρεις. Το θέµα είναι να µην βρίσκεται στο δρόµο σου γιατί πώς να το αποφύγεις? Άµα σου λάχει, απλά το υφίστασαι (και το ίδιο συµβαίνει και σε άλλες δυτικοευρωπαϊκές χώρες, απ όσο έχω εµπειρία). Είναι τόσο το πρόβληµα που οι καινούριες συσκευές πλοήγησης (τα γνωστά µας GPS) εξοπλίζονται µε συστήµατα που παίρνουν τις πληροφορίες πού υπάρχουν ουρές και προσπαθούν να βρουν εναλλακτικές διαδροµές! Οι κρύοι βόρειοι Μύθος: Ο Γερµανοί είναι «κρύοι» ενώ οι Έλληνες ζεστοί άνθρωποι. Πραγµατικότητα: εν ξέρω πώς ορίζεται η κρυάδα και η ζεστασιά των ανθρώπων, πάντως εγώ κάθε άλλο παρά κρύους θα τους χαρακτήριζα. Λένε καληµέρα και καληνύχτα όταν συναντηθείς µαζί τους π.χ. στο ασανσέρ κι ας µην σε ξέρουν. Και δεν θα σε κοιτάξουν στραβά αν τους πεις καληµέρα στο δρόµο όταν διασταυρωθείς µαζί τους. Έχουν διάθεση να σου µιλήσουν και να πιάσουν κουβέντα δείχνοντας κατανόηση όταν εσένα δεν φτάνουν τα Γερµανικά σου. Κι επειδή ακούω από πολλούς ότι ναι µεν αλλά αυτό γίνεται από τυπικότητα και υποχρέωση ενώ οι Έλληνες το κάνουν γιατί το αισθάνονται: Αλήθεια πόσες φορές ένας Έλληνας είδε για παράδειγµα έναν Αλβανό στο σούπερ µάρκετ να ψάχνεται γιατί µόλις είχε έρθει και δεν ξέρει τι είναι τα προϊόντα πού βλέπει και προσφέρθηκε να του εξηγήσει, να τον βοηθήσει? εν νοµίζω να συµβαίνει. Εδώ, στη Γερµανία, όσες φορές µε είδαν να κοιτάζω σαν χαµένος ψάχνοντας, πάντα κάποιος βρέθηκε να µε ρωτήσει αν θέλω βοήθεια. Σίγουρα το να σε καλέσουν σπίτι τους δεν γίνεται µε την πρώτη. Πρέπει να σε γνωρίσουν και µετά. Αλλά (επανέρχοµαι) πόσους Αλβανούς έχουµε καλέσει εµείς σπίτι µας. Και το γεγονός ότι µας έχουν σε µεγαλύτερη υπόληψη απ ότι εµείς τους Αλβανούς, ότι λόγω αρχαίας Ελλάδας κλπ µας εκτιµούνε δεν αλλάζει δραµατικά την κατάσταση. Είµαστε ξένοι στον τόπο τους. 18/3/2011 Γιάννης Μαλλιαρός 7

8 Και κάτι άλλο µιας και µιλάµε για ανθρωπιά: Η Γερµανία έχει πολλούς, πάρα πολλούς κινητικά ανάπηρους. Εµείς στην Ελλάδα δόξα το Θεώ, ούτε το ένα δέκατο. Ή µήπως δεν είναι έτσι? Πάντως εδώ όταν κυκλοφορείς παντού θα δεις ανάπηρους. Με καροτσάκια που τους πηγαίνουν άλλοι ή τα πάνε οι ίδιοι ή ηλεκτρικά. Με Π, µε πατερίτσες, µε ειδικά Π µε ροδάκια µε πολλά και διάφορα. Οι οποίοι τολµούν και κυκλοφορούν στο δρόµο, πάνε στα µαγαζιά, µπαίνουν στα µέσα µεταφορών κλπ. Που αν συναντήσουν κάποιο εµπόδιο ο άλλος θα σταµατήσει να βοηθήσει. Που τα µέσα µεταφοράς είναι διαµορφωµένα ΚΑΙ για αυτούς. Και δεν είναι περίεργο αν ένα τραµ δεν έχει ράµπα για το καροτσάκι να τραβήξει χειρόφρενο ο οδηγός και να κατέβει για να βοηθήσει στην επιβίβαση. Το είδος των σουπερµάρκετ Μύθος: Μιας και είπαµε για µαγαζιά: εδώ γίνεται χαµός από κατανάλωση. Τεράστια σουπερµάρκετ παντού έχουν αντικαταστήσει τα µαγαζάκια της γειτονιάς. Πραγµατικότητα: Καλά, το θέµα των τιµών παίζει. Αλλού πάνω κι αλλού κάτω. Αλλά από µαγαζιά, τι να πω. Υπάρχουν βέβαια µεγάλες αλυσίδες και όχι πολλά ανεξάρτητα µαγαζάκια, αλλά κι οι αλυσίδες µικροµάγαζα έχουν στήσει. Τα Lidl, Aldi είναι από τα µεγαλούτσικα. Αυτά που κυριαρχούν είναι τα Netto, Penny, κ.ά. αλλά και µεγαλύτερα ονόµατα που είναι µε λίγα πράγµατα µέσα και πολλές µπύρες κλπ ποτά. εν είναι παράξενο το σχετικό τµήµα να καταλαµβάνει πάνω από το µισό µαγαζί ή να υπάρχει δίπλα ανεξάρτητο! Επίσης µια φίρµα µεγάλη µπορεί να έχει µαγαζάκια µε το χαρακτηρισµό City που είναι λίγο πιο µεγάλα από ψιλικατζίδικα της φίρµας αλλά µε παρουσία παντού. Και βέβαια κάπου στη γειτονιά θα υπάρχει κι ένας Τούρκος (συνήθως) µε Obst und Gemüse (φρούτα και λαχανικά - δηλ. απλό µανάβικο). Μαγαζιά στυλ Carrefour για παράδειγµα ελάχιστα (και µακριά από το κέντρο). Χώρια ότι πέσαµε σε 2 που κλείνουνε. (1 Real και 1 Praktiker). Πάντως τα σουπερµάρκετ που έχουµε συνηθίσει στην Ελλάδα δεν είναι τα κυρίαρχα. Πλαστικό χρήµα Μύθος: Στα µαγαζιά κυριαρχεί το πλαστικό χρήµα. Οι πιστωτικές κάρτες δίνουν και παίρνουνε. Πραγµατικότητα: Πριν φύγουµε από Ελλάδα πήραµε κάποια µετρητά µαζί µας και αρκετές πιστωτικές για να αντιµετωπίσουµε τα έξοδα εγκατάστασης (που δεν ήταν και λίγα). υστυχώς για µας, στα περισσότερα µαγαζιά οι πιστωτικές δεν περνάνε. Εννοείται στις αλυσίδες των µικρών σούπερ µάρκετ που λέγαµε πως δεν γίνονται δεκτές. Αλλά και σε κάποιες µεγαλύτερες (π.χ. ΙΚΕΑ ή Media Markt!) πίστωση δεν δίδεται. Τελικά πιστωτικές κάρτες γίνονται δεκτές σε µέρη που έχουν πάρε δώσε µε τουρίστες (φαγητό, είδη σουβενίρ ή µεγάλα σουπερµάρκετ). Πλαστικό χρήµα κυκλοφορεί παντού. Ακόµα και για να αγοράσεις εισιτήρια των 2 (ή και λιγότερο π.χ. γραµµατόσηµο των 0,45 ). Αλλά είναι τέτοιο που άµεσα ανταλλάσσεται µε µετρητό. Χρεωστικές κάρτες που παίρνουν άµεσα από το λογαριασµό στην τράπεζα το ποσό που πληρώνεις (άρα πληρώνεις µόνο εφόσον έχεις και µέχρι 1500 τη βδοµάδα) κι όχι πιστωτικές που ΘΑ πληρώσεις όποτε έχεις και θα τα δώσεις µε δόσεις. Για να είναι εξασφαλισµένοι ότι θα τα πάρουνε. Γιατί τι θα κάνουνε οι τράπεζες άµα δεν δώσεις τις δόσεις? Πάντως, οι τράπεζες σου δίνουν το δικαίωµα υπερανάληψης απ το λογαριασµό σου (να πάρεις ουσιαστικά δανεικά µέχρι κάποιο ποσό περίπου ένα δυο µισθών) που θα καλυφθεί µόλις µπει η µισθοδοσία σου. ηλ. πάλι εξασφαλισµένες είναι. 8 Γιάννης Μαλλιαρός 18/3/2011

9 Και µιας και ανέφερα για τραπεζικό λογαριασµό. Χωρίς αυτόν δεν µπορείς να κάνεις τίποτα. Όλες οι συναλλαγές, µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο, απαιτούν την ύπαρξη τραπεζικού λογαριασµού για την µεταφορά χρηµάτων απ τη µια τράπεζα στην άλλη. Από την πληρωµή ενοικίου µέχρι την εξόφληση των τρεχόντων λογαριασµών (δεν βάζεις τηλέφωνο αν δεν έχεις λογαριασµό σε τράπεζα) κλπ. Οι τιµές για φαΐ έξω Μύθος: Το φαγητό στη Γερµανία (και γενικότερα στο εξωτερικό) είναι ακριβό. Πραγµατικότητα: Έκπληξη: µε το άτοµο φαγητό + 1 µπύρα 0,5l. Μιλάµε για µια µερίδα φαγητό (π.χ. µία κοτόπουλο ή ένα κότσι χοιρινό ή ένα γύρο) που όµως είναι σε ένα πιάτο µεγάλο µε την σαλάτα του και τη συνοδευτική πατάτα ή ζυµαρικό που είναι αρκετό για να χορτάσει κάποιος. Αν θέλεις και ορντέβρ και άλλα συνοδευτικά θα ανέβει η τιµή κάπως (παντού τα µεζεδάκια κοστίζουν) αλλά όχι σε φοβερά επίπεδα και σίγουρα όχι περισσότερα από όσα θα ερχόταν στην Ελλάδα. Επίσης νια νέα ανακάλυψη τα µαγαζιά µε ασιάτικο φαγητό (Βιετνάµ, Ταϊλάνδης κλπ). Με 5-6 το πιάτο το ρύζι ή τα ζυµαρικά µε χορταρικά (και κοτόπουλο ή πάπια ή δεν ξέρω τι άλλο συνηθίζουν) στο τηγάνι τους και τη σχετική σάλτσα είναι άλλη µια φτηνή λύση. Βέβαια πάντα έχει σηµασία πού τρως. Παντού υπάρχουν τα πιο ακριβά εστιατόρια αν θες για κάτι παραπάνω. Όπως και τα φαστ φουντ όπου µπορείς να τη βγάλεις πιο φθηνά. Αλλά µιλάµε για τα συνηθισµένα µαγαζιά φαγητού: τις µπυραρίες. Οι ταβέρνες ανεβαίνουν στα 15 το άτοµο (πάλι λιγότερα από ότι στην Ελλάδα) και στα εστιατόρια όσο τραβά η όρεξή σου. Η καθαριότητα εξωτερικών χώρων Μύθος: Οι Γερµανοί δεν πετάνε σκουπίδια στο δρόµο. Είναι προσεκτικοί και κρατάνε το σκουπιδάκι τους µέχρι να βρουν καλάθι να το πετάξουν. Πραγµατικότητα: Στους δρόµους σκουπίδια υπάρχουνε. Ειδικά σε σταθµούς µετρό, στις σκάλες κλπ χαρτιά από φαγητό ή γόπες (πολλές γόπες) κλπ. Χαρακτηριστικό είναι στην άκρη στις κυλιόµενες σκάλες που µαζεύεται η γόπα αβέρτα. Καλά στο Oktoberfest ή στα Weihnachtsmarkts, µε της δεκάδες χιλιάδες κόσµο και τα ων ουκ εστί αριθµός ταχυφαγεία, γινόταν χαµός. Και καλαθάκια ελάχιστα, µόνο έξω από τα µαγαζιά. Βέβαια, σκουπίζανε κάθε τρεις και λίγο και µάλιστα παρά την ύπαρξη πλήθους κόσµου πατείς µε πατώ σε ήτανε. Αλλά αν δεν πέσει σκούπισµα το σκουπιδοµάνι κυριαρχεί. Παρ όλ αυτά, επειδή πέφτει πολύ σκούπισµα, σκουπίδια (και ειδικά στο κέντρο των πόλεων) δεν βλέπεις. Και όχι ότι δεν τρώνε στο µετρό όπως Ελλάδα (πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι για να µην καθαρίζουµε απαγορεύουµε την κατανάλωση φαγητού ή ποτού στους σταθµούς και στο µετρό). Και τρώνε και πίνουνε. Αφού άµα πεινάς και δεν βρίσκεις πού να φας πας σ' ένα σταθµό του µετρό ή του τρένου: ακόµα κι αν δεν βρεις µαγαζάκι ανοιχτό, θα υπάρχει αυτόµατος πωλητής. Και επίσης: έχουν και τουαλέτες στους σταθµούς του µετρό (που εµείς τις κλείσαµε για να µην βρωµίζουν) και πινακίδες πώς να τις βρεις. Βέβαια, το κατούρηµα εκεί µπορεί να στοιχίζει αρκετά (µέχρι 0,80 το έχω βρει διατιµηµένο, µε µπάρες που να µην µπορείς να περάσεις άµα δεν πληρώσεις, αλλού είναι τελείως τσάµπα αλλά µην περιµένεις και τέλεια καθαριότητα, αλλού ό,τι προαιρείσθε στον κύριο ή την κυρία που καθαρίζει και περιµένει απ έξω µε το πιατάκι) αλλά απ το να µην βρίσκεις και να τρέχεις στα Goody's? 18/3/2011 Γιάννης Μαλλιαρός 9

10 Η ανακύκλωση Μύθος: Οι Ευρωπαίοι (κι οι Γερµανοί µαζί τους) ανακυκλώνουνε. Πραγµατικότητα: Τουλάχιστον στο Μόναχο (στη Στουτγάρδη π.χ. είναι διαφορετικά) το παράδειγµα των σκουπιδοτενεκέδων του κεντρικού σιδηροδροµικού σταθµού είναι χαρακτηριστικό: Χαρτιά απ τη µια και όλα τα υπόλοιπα απ την άλλη. Αλλού έχει κάδους για γυαλί (και µάλιστα κατηγοριοποιηµένο σε διαφανές πράσινο καφέ). Στο Μόναχο το να βρεις κάδο να πετάξεις τα πλαστικά σου είναι µεγάλη υπόθεση. Τα κουβαλάµε κάτι µέρες (και λόγω νέας εγκατάστασης έχουµε αρκετά από συσκευασίες) κι ακόµα δεν έχουµε καταφέρει να βρούµε πού τα αφήνουµε. Κάπου στο συγκρότηµα (και το Ολυµπιακό χωριό είναι ένα τεράστιο συγκρότηµα κατοικιών µόνο η «πολυκατοικία» που µένουµε αποτελείται από πάνω από 300 διαµερίσµατα και το συγκρότηµα έχει πολλές τέτοιες) υπάρχει ένας χώρος αλλά τον ψάχνουµε ακόµα. Για χαρτιά υπάρχουν αρκετοί κάδοι. Για τα άλλα? Τελικά βρέθηκε το µέρος και είναι ένας χώρος που µαζεύεται όλο το άχρηστο µε συγκεκριµένο ωράριο και ανθρώπους για την παραλαβή. Κάπως έτσι έχει λύσει(?) το πρόβληµα της ανεργίας η Γερµανία. Βάζοντας ανθρώπους να δουλεύουνε σε δουλειές πέρα δώθε. Και όχι µόνο έναν. Τουλάχιστον δύο. Η άψογη λειτουργία των Γερµανών Μύθος: Στη Γερµανία όλα λειτουργούν άψογα και µε ακρίβεια. Οι καθυστερήσεις είναι άγνωστες όπως και το να µη δουλεύει κάτι. Πραγµατικότητα: Όπως παντού. Και καθυστερήσεις στα τρένα υπάρχουνε Το ξέρω καλά γιατί τα χρησιµοποιώ καθηµερινά και το να πάω ένα µισάωρο αργότερα σπίτι είναι υπόθεση. Βέβαια, άλλες φορές φεύγουνε µε εκνευριστική ακρίβεια (φεύγει και 2:12, φθάνεις και 2:12 :30" και το χάνεις) αλλά το επόµενο έχει 35 λεπτά καθυστέρηση. Κουλουβάχατα. Για να λέµε και του στραβού το δίκιο. Τα τρένα κινούνται µε εξαιρετικά µεγάλες ταχύτητες (120, 160, 200, 250 χλµ έχω δει, αν και έχω ακούσει και για περισσότερα και µάλλον είν αλήθεια). Κινούνται µε πυκνό ρυθµό (λεωφορεία στυλ ΚΤΕΛ δεν βλέπεις στους δρόµους) χωρίς να περιµένουν να είναι πλήρη. Την κάθε στιγµή η πληρότητά τους πρέπει να είναι γύρω στο % µπορεί και λίγο παραπάνω, ανάλογα σε ποιο κοµµάτι της διαδροµής είσαι και ποια µέρα. Τη ευτέρα το πρωί γίνεται χαµός. Ακόµα και όρθιοι µπορεί να υπάρχουν. Και τα τρένα τεράστια. Υπολόγισα ότι το µήκος ενός συρµού είναι περίπου µισό χιλιόµετρο (ή αλλιώς 500 µέτρα). Τελικά, παρόλο που µετακινούµαι συνέχεια µε τα µέσα µαζικής µεταφοράς περπατάω πάνω από 1,5 χλµ για αν πάω από το σπίτι στο σχολείο (και άλλο τόσο για να γυρίσω). Περπατάω α) για να πάω από το σπίτι στο µετρό β) από το µετρό στο τρένο (είµαι µέσα στο σιδηροδροµικό σταθµό, αλλά γράφω πάνω από 500 µέτρα χώρια που στη Στουτγάρδη περπατάω όλο το τρένο αφού το κεφάλι που ξεκινάει από το Μόναχο αλλάζει σε ουρά εκεί), γ) από το τρένο στο άλλο µετρό ή τραµ και δ) απ αυτό µέχρι το σχολείο. Και δεν είναι τίποτα σε µεγάλη απόσταση από το άλλο. 10 Γιάννης Μαλλιαρός 18/3/2011

11 Αλλά ο προγραµµατισµός ανατρέπεται για διάφορους λόγους. Π.χ. πριν λίγες µέρες γιατί είχε πτώση τάσης (τα τρένα είναι ηλεκτροκίνητα). Χθες µείναµε ακινητοποιηµένοι πάνω από µια ώρα. Η πληροφόρηση είναι διαρκής: σταµάτησε το τρένο και θα έχει καθυστέρηση, κατευθείαν ο κυβερνήτης (γιατί σαν έτσι φαίνεται) θα ανακοινώσει απ τα µεγάφωνα το γιατί. Ξεκινήσαµε, θα ενηµερώσει πόση ώρα καθυστέρηση προστέθηκε. Και συγνώµη για την καθυστέρηση κλπ. Αλλά το σπάσιµο δεν παύει να είναι σπάσιµο. Στις στάσεις γράφει το πότε έρχεται το επόµενο τραµ, λεωφορείο, µετρό κλπ. Έτσι είσαι πάντα ενηµερωµένος εκ των προτέρων. Βέβαια κάποιες φορές λέει σε ένα λεπτό αλλά αυτό έχει ήδη φύγει ή ότι θα περάσει από τη γραµµή 2 και ξεκινάει αυτό που είναι στη γραµµή 1. Το πιο κουφό είναι να γράφει ότι το τρένο θα φθάσει στη Στουτγάρδη π.χ. στις 15:09 και να είναι ήδη 15:25 και ακόµα. Αλλά είπαµε έτσι ήταν προγραµµατισµένο. Τι να κάνουµε που καθυστέρησε. Και µιας και µιλάµε για το ότι (δεν) δουλεύουν όλα πάντα: τα γράµµατα στον κεντρικό σταθµό του Μονάχου (στη φωτογραφία) δεν πιστεύω ότι σβήσανε ξαφνικά το προηγούµενο βράδυ (τα βλέπω αρκετές µέρες έτσι). Στο σταθµό του µετρό που βρίσκεται κάτω από το σπίτι οι σκάλες δεν λειτουργούσαν ή λειτουργούσαν στραβά για καµιά δεκαριά µέρες. Άρα το άψογο τσαλακώθηκε. Έτυχε? εν ξέρω. Βέβαια οι σκάλες εδώ είναι έξυπνες: όταν δεν υπάρχει κόσµος να µεταφέρουν σταµατούν και δεν ξοδεύουν ενέργεια. Και στους µικρούς σταθµούς είναι δύο κατευθύνσεων. Ανάλογα προς τα πού πας σε πάνε. Θέλεις να ανέβεις? Περιµένεις να µην κατεβαίνει κανένας, σταµατάει η σκάλα και ανεβαίνεις. Θες να κατέβεις? Αντίστοιχα. Για να αλλάξεις γραµµή µετρό δεν έχεις παρά να κατέβεις από το συρµό το δικό σου και παραµένοντας στην ίδια αποβάθρα µπαίνεις στον άλλον που µπορεί ή να περνάει από τις ίδιες ράγες ή από τις (ακριβώς) διπλανές. Ο συντονισµός συνήθως είναι τέτοιος που οι δυο συρµοί στην τελευταία περίπτωση σταµατούν και ξεκινούν ταυτόχρονα. Το να χρειαστεί να περπατήσεις για αν αλλάξεις γραµµή είναι η εξαίρεση και συµβαίνει εκεί που διασταυρώνονται πάνω από 2 γραµµές (π.χ. 4). Το άγχος και το «τρέξιµο» Μύθος: Οι Γερµανοί είναι µέσα στο άγχος ενώ εµείς στην Ελλάδα? Χαλλλλαρά. Πραγµατικότητα: όλα γίνονται σε στυλ τα ζώα µου αργά. Άµα έχεις συνηθίσει την Αθήνα το πράγµα σου φαίνεται παράξενο. Άµα είσαι από κάµπο (π.χ. Λάρισα) κάτι καταλαβαίνεις. Υπάρχει µια ουρά 10 ανθρώπων. Περιµένουν όλοι υποµονετικά και έρχονται κι άλλοι. Κανένας δεν φωνάζει να βάλουν κι άλλο ταµείο και τι κατάσταση είναι αυτή και τέτοια. Στο δρόµο ο φυλλοσυλλέκτης(!) µαζεύει φυλλαράκια. Τι να κάνουµε, φθινόπωρο είναι, τα φύλλα πέφτουν, πρέπει να µαζευτούνε. Έρχεται το τραµ. Θα τον περιµένει να µαζέψει µε το καλάµι του το τελευταίο του φυλλαράκι και µετά να κάνει στην άκρη. εν σαλεύει πιο µπροστά. Αλλά και ο τραµβαγέρης σταµατάει και περιµένει. εν χτυπάει την κουδούνα του «κάνε στην άκρη». Εδώ ολόκληρο 18/3/2011 Γιάννης Μαλλιαρός 11

12 τραµ σταµατάει όταν απλά περνάει ένας πεζός, στον άλλον που κάνει τη δουλειά του δεν θα σταµατήσει. Προφανώς και κορναρίσµατα δεν συνηθίζονται. Όχι ότι δεν ακούγονται καθόλου. Απλά είναι σπάνια. Ανάβει το πορτοκαλί ότι θα ανάψει πράσινο (γιατί το πορτοκαλί ανάβει και πριν το κόκκινο και πριν το πράσινο) προετοιµάζεσαι. Ανάβει πράσινο ξεκινάς. Άµα δεν ξεκινήσεις µε την πρώτη, θα δεις τους άλλους που ξεκίνησαν. Άµα δεν ξεκινήσεις και τότε, θα δούµε. Μπορεί να πέσει σφύριγµα, µπορεί να φύγει ο πίσω από άλλη λωρίδα, κάτι τέλος πάντων. Ψυχραιµία και, κυρίως, υποµονή. Χθες το µεσηµέρι, φεύγοντας από το σχολείο βλέπω απέναντι το τραµ να είναι στη στάση. Είµαι στον παράδροµο και ενδιάµεσα δρόµος διπλής κατεύθυνσης µε µπάρες στη µέση και διαχωριστικό για τη γραµµή του τραµ. Πηδάω πεζούλια, πηδάω µπάρες κλπ µε βλέπει ο τραµβαγέρης και µε περιµένει. Προλαβαίνω το τρένο (µόλις είχε φτάσει είχα δηλ. 3 4 λεπτά καιρό) χαρούµενος. Ε, ρίχνει την καθυστέρηση που λέγαµε µια ώρα και κάτι για τιµωρία που βιαζόµουνα. Και καλά, εγώ να τιµωρηθώ. Οι υπόλοιποι τι φταίγανε? Νυχτερινή ζωή Μύθος: Οι γερµανοί δεν ξενυχτούν. Με το που πέσει η ήλιος, µαζεύονται σπίτι τους και πάνε νωρίς στο κρεβάτι τους. Πραγµατικότητα: Απορία: αν οι γερµανοί δεν ξενυχτούν γιατί στο Μόναχο η συγκοινωνία είναι του µετρό µέχρι τις 12:30 1:00 και τα παρακευοσάββατα µέχρι τις 2 και? Απλά για να λένε ότι υπάρχει συγκοινωνία? Και γιατί υπάρχουν και οι νυχτερινές γραµµές λεωφορείων? Στην ταβέρνα που πήγαµε προχθές (ελληνικής ιδιοκτησίας µεν αλλά µε µικτό πελατολόγιο) έγραφε ότι τις καθηµερινές κλείνει 01:00 ενώ τις Παρασκευές στις 4:00! Είπε κανείς κάτι? Κόστος διαβίωσης Μύθος: Η Γερµανία είναι ακριβή. Αλλά και ο αντίποδας: Η Γερµανία είναι φθηνή. Πραγµατικότητα: ύσκολο να απαντήσεις ακριβή ή φθηνή. Υπάρχουν είδη που κοστίζουν ακριβότερα (π.χ. τα φρούτα ή τα λαχανικά που έρχονται συνήθως από άλλες χώρες, Ισπανία ή Ιταλία κλπ) και άλλα που κοστίζουν φθηνότερα (π.χ. τα κρεατικά). Ο καφές ανάλογα που θα τον πιεις µπορεί να έχει 1 ή 2 ή 3 ευρώ. Όµως σερβίρεται χωρίς νερό (ή σε προχωρηµένες καταστάσεις µε νερό σε κρασοπότηρο ή µικρότερο αυτός στη φωτογραφία, όπως φαίνεται, στο κεντρικό σιδηροδροµικό σταθµό του Μονάχου πληρώθηκε 2,90 ). Αν πάρεις και ένα νερό η τιµή ανεβαίνει κατακόρυφα γιατί το νερό κοστίζει όσο και το αναψυκτικό (1,5 2 2,5 τα 0,5 λίτρα) και λίγο πιο πάνω ή πιο κάτω από τη µπύρα (που σε σχέση µε την Ελλάδα είναι πάµφθηνη). Τα εισιτήρια στα αστικά µέσα είναι ακριβότερα αν τα πάρεις µεµονωµένα αλλά παρόµοια µε τα δικά µας σε πακέτα (και έχει πακέτα πολλών και διαφόρων ειδών, βρες ποιο σου ταιριάζει για να πληρώνεις λιγότερα). Τα είδη ρουχισµού? Μάλλον φθηνότερα. Συµπέρασµα; εν υπάρχει (τουλάχιστον ακόµα). 12 Γιάννης Μαλλιαρός 18/3/2011

13 Ίντερνετ παντού Μύθος: Στα γρήγορα τρένα της Γερµανίας υπάρχει δυνατότητα ίντερνετ. Πραγµατικότητα: Σε κάποιες γραµµές υπάρχει ασύρµατο ίντερνετ (επί πληρωµή βεβαίως κάτι αντίστοιχο µε τα βαπόρια). Γενικά δεν υπάρχει. Κόσµος δουλεύει µε τους υπολογιστές στα τρένα (τα γρήγορα έχουν και πρίζα µια κάθε δυο καρέκλες) αλλά δουλεύει τοπικά. Όποιος θέλει ίντερνετ έχει τα ειδικά στικ της κινητής τηλεφωνίας και όπου πιάνει. Γιατί υπάρχει γενικά δυσκολία. Το τηλέφωνο κάτι καταφέρνει, η φωνή δεν έχει πολλές απαιτήσεις. Αλλά αν θες σύνδεση δεδοµένων δεν είναι σίγουρο ότι θα την έχεις κι αν την έχεις σε τι ταχύτητα θα είναι. Γιατί για να έχεις αξιοπρεπή ταχύτητα χρειάζεσαι και να πετύχεις σύνδεση καλού τύπου (για τους γνώστες, το GPRS π.χ. δεν είναι αρκετό). Και, προφανώς, στο µετρό δεν πιάνει το κινητό. Ήδη µε το που κατεβαίνεις σε σταθµό, τέρµα το σήµα. Πόσο µάλλον στη διαδροµή. Πάντως, για να µην διαψεύδουµε τελείως το µύθο η κάθε επιχείρηση, από ντονεράδικο ή εστιατόριο ή ξενοδοχείο ή ότι άλλο έχει και µια διεύθυνση ίντερνετ µαζί µε τη διεύθυνσή του. Μπορεί το σάιτ να έχει να ανανεωθεί µια τριετία, πάντως υπάρχει. Όπως υπάρχει κι ένα µαίηλ που δεν ξέρω κάποιος αν το ελέγχει κι αν απαντάει (αν και σε ξενοδοχεία που έστειλα, απάντηση πήρα). Η Ετοιµότητα για το Χιόνι. Μύθος: Οι Ευρωπαίοι είναι έτοιµοι µε τον µηχανισµό τους να αντιµετωπίσουν τις συνέπειες της χιονόπτωσης. Πραγµατικότητα (και όχι µόνο για τη Γερµανία): Υπάρχει µηχανισµός για τον καθαρισµό από το χιόνι και µιας και το χιόνι είναι τακτικότατος επισκέπτης. Όµως, πολύ συχνά άκουγα για το χάος που επικράτησε ως συνέπεια µιας χιονόπτωσης. Περίµενα πως ο µηχανισµός θα λειτουργούσε πάντα. Και όπως γράφω αλλού, ο εκχιονισµός των δρόµων από τους δήµους γίνεται σε µεγαλύτερο ή µικρότερο βαθµό. Παρ όλ αυτά όµως το χιόνι όταν πέφτει αποσυντονίζει ειδικά τις µεταφορές. Έχω την εντύπωση ότι βασικός αίτιος είναι οι εταιρίες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύµατος που δεν µπορούν να ανταποκριθούν. εν υπάρχει επαρκής ένταση ρεύµατος να κινήσει τα τρένα τα µετρό κλπ µ αποτέλεσµα αλυσιδωτές καθυστερήσεις και ένα φαινόµενο µπάχαλου. Και δεν φταίνε γενικά οι χαµηλές θερµοκρασίες αλλά µάλλον η απότοµη πτώση ή η µεγάλη ποσότητα χιονιού. Όταν είναι λίγο το βολεύουνε. Όταν είναι πολύ δεν τα καταφέρνουνε. Και αντίστοιχα προβλήµατα δηµιουργούνται και στα αεροδρόµια που κλείνουνε οι διάδροµοι, µαταιώνονται πτήσεις κλπ Ο Ήλιος Μύθος: Στη Γερµανία που θα πας θα ξεχάσεις πώς είναι ο ήλιος και ο ουρανός. Συνέχεια ένας γκρίζος συννεφιασµένος ουρανός και το χειµώνα ο ήλιος ανύπαρκτος. Πραγµατικότητα: Τουλάχιστον µια φορά τη βδοµάδα θα δούµε τον ήλιο να λάµπει για τα καλά. Στην Ελλάδα, όταν ήµουνα στο ιδυµότειχο πράγµατι είχα ξεχάσει πώς είναι ο ήλιος. Κι όταν έφυγα και τον είδα ένα πρωί στη Ζίχνη µου φάνηκε κάτι το πρωτόγνωρο. Εδώ βγαίνει έτσι που δεν µας αφήνει να 18/3/2011 Γιάννης Μαλλιαρός 13

14 τον ξεχάσουµε. Μπορεί σήµερα να είναι µόνο για δυο ώρες µόνο και αύριο να µη βγει, θα βγει όµως µεθαύριο πάλι να δώσει το παρόν. Κάποτε, δεν θυµάµαι σε ποιο µάθηµα γλώσσας, στα Ιταλικά (ναι, έκανα κι απ αυτά) ή στα Γερµανικά σε ένα µάθηµα έλεγε ότι οι Γερµανοί της νότιας Γερµανίας ήταν περήφανοι ότι το µέρος τους είναι ηλιόλουστο και γι αυτό έχουν και καλά κρασιά. Και τότε είχα γελάσει. Τελικά δεν είναι αστείο. Όντως έχουν αρκετό ήλιο. Για τα κρασιά δεν ξέρω, αλλά στο Έσλινγκεν έξω από τη Στουτγάρδη οι πλαγιές είναι γεµάτες αµπέλια. Και στο σουπερµάρκετ υπάρχουν ράφια για τα κρασιά της Βάδης. Για το χρώµα του ουρανού δεν έχω να πω τίποτα. είτε και βγάλτε συµπέρασµα. Προγραµµατισµός και Τήρηση Χρονοδιαγραµµάτων Καλή χρονιά. Εµείς οι εκπαιδευτικοί, έχουµε την τύχη να λέµε καλή χρονιά πολλές φορές το χρόνο. Μια απ' αυτές είναι τώρα που ανοίγουν τα σχολεία. Και τα σχολεία ανοίγουν την ίδια εποχή στην Ελλάδα (11/9 τη µέρα που έπεσαν οι πύργοι ή που έγινε το πραξικόπηµα στη Χιλή) και στα κρατίδια που υπηρετούµε µε τη Μαρία: τη Βαυαρία (την πρώτη Τρίτη µετά τις 10/9) και τη Βάδη Βυρτεµβέργη (την πρώτη ευτέρα µετά τις 10/9). Με το Σαββατοκύριακο που έτυχε, µαζευτήκαν όλα µαζί. Έτσι, τα σχολεία ανοίγουν κι εγώ πήρα πάλι το τρένο για Στουτγάρδη κι άρχισα να γράφω τις ιστορίες µου εδώ. Καλή χρονιά λοιπόν και καλά να είµαστε να βρισκόµαστε. Να µαστε πάλι πίσω. Κι ενώ έλεγα πρώτη µέρα να ασχοληθώ µε τη διαδροµή από και προς Ελλάδα, βγαίνοντας από το σπίτι άλλαξε το θέµα. Και εξηγούµαι: Υπάρχει διαδεδοµένη η άποψη ότι οι Γερµανοί προγραµµατίζουν τα πάντα µέχρι τελευταία λεπτοµέρεια και τηρούν τον προγραµµατισµό επακριβώς. Και για µεν το πρώτο (τον προγραµµατισµό µέχρι τελευταία λεπτοµέρεια) είναι αλήθεια και έχω ξαναγράψει µαζί µε την εξήγηση του γιατί το κάνουν. Για το δεύτερο όµως; Πόσο αλήθεια είναι η φήµη που κυκλοφορεί επίµονα κάνοντάς µας (τους Έλληνες) να θαυµάζουµε την ικανότητα αυτή; Μπούρδες, που λέει κι η Σαπφώ Νοταρά. Ήδη, αφού µίλησα για φήµες, φαινόταν το πράγµα. Πράγµατι, είναι απλά φήµες. Όπως συνηθίζω να λέω τα προγράµµατα γίνονται για να τροποποιούνται και υπάρχουν για να ξέρουµε τι αλλάξαµε απ αυτά που προγραµµατίσαµε. Όπως στην Ελλάδα έτσι και στη Γερµανία, δίπλα σε κάθε (δηµόσιο) έργο υπάρχει πινακίδα που λέει ποιος το σχεδίασε, ποιος το φτιάχνει, ποιος το πληρώνει και πότε θα τελειώσει. Μόνο που το τελευταίο στοιχείο, από ένα σηµείο και µετά, είτε έχει ένα αυτοκόλλητο λευκό πάνω του (που το αποκρύπτει) είτε ένα αυτοκόλλητο µε τη νέα (αναθεωρηµένη) ηµεροµηνία είτε, στη χειρότερη περίπτωση, υπάρχει εκεί η παλιά για να θυµίζει ότι δεν χρειάζεται να πας στην Ελλάδα για να ζήσεις ένα µύθο αφού παντού υπάρχει ένας. Αρχές Απρίλη, π.χ., στο Ολυµπιακό µας χωριό στήθηκε ένα εργοτάξιο. Το έργο ήταν να αλλαχτούν τα τούβλα που είναι στρωµένα σε ένα κοµµάτι του δρόµου, ανάµεσα στα κτίρια, µήκους 50 περίπου µέτρων καθώς και σε τρία στενάκια που ενώνουν το συγκεκριµένο κοµµάτι µε τον υπόλοιπα. Θα έπρεπε να ξηλωθούν τα παλιά, να καθαριστεί και να ξαναστρωθεί το υπόστρωµα ώστε να είναι στεγανό και να ξαναµπούν τα τούβλα. Το έργο, θα τελείωνε, λέει, τον Αύγουστο. Είναι µέσα Σεπτέµβρη, το εργοτάξιο παραµένει, αλλά και µε τους ρυθµούς που έχω δει να δουλεύουνε, άµα καταφέρουν να τελειώσουν µέχρι το 14 Γιάννης Μαλλιαρός 18/3/2011

15 τέλος το µήνα, καλά θα είναι. Για ένα απλό, δηλαδή, έργο µε προγραµµατισµό 5 µήνες το πολύ, η υπέρβαση θα είναι δηλ. 20% και βλέπουµε. Είµαι περίεργος να δω τι θα γίνει µε την επέκταση του µετρό, που προβλέπεται, λέει, να τελειώσει το εκέµβρη. Από πότε θα µπορώ να πηγαίνω µ αυτό στον προαστιακό για αεροδρόµιο; Για να συγκρίνω µε τις καθυστερήσεις στο δικό µας µετρό, που όταν ξεκίναγε ο ηµήτρης τη σχολή θα δινόταν ο σταθµός στο Χαϊδάρι σε λίγο καιρό και θα τον βόλευε καλύτερα και τώρα είναι στο τελευταίο έτος και σταθµός δεν δόθηκε ακόµα. Γέφυρες Όχι. Όταν λέω για γέφυρες δεν εννοώ τα τεχνήµατα που κατασκευάζουν οι άνθρωποι για να ενώσουν τις απέναντι πλευρές ενός ποταµού ή µιας χαράδρας. εν µιλάµε για τη γέφυρα του Καρόλου στην Πράγα (εντάξει, Ντίνα, θα έρθει κι η σειρά της, µην διαµαρτύρεσαι) ή τη γέφυρα του Πύργου στο Λονδίνο (έχω κάτι χρόνια να πάω, πρέπει να κάνω µια επανάληψη). Μιλάω για τις γέφυρες που "χτίζονται" ανάµεσα σε αργίες. Στην Ελλάδα, υπήρχαν κάποτε τέτοιες συνήθειες. Να µεταφέρεται µια αργία αν έπεφτε π.χ. Κυριακή, ή να δίνεται µια µέρα ως επιπλέον αργία αν έπεφτε ανάµεσα σε δυο αργίες (π.χ. όταν η 25 Μαρτίου ήταν Τρίτη). Μας τα καταργήσανε αρκετά χρόνια τώρα, µε τη δικαιολογία ότι είµαστε λουφαδόροι που εφηύραµε τέτοιες πατέντες (δεν ξέρω ποιος και πώς τις καθιέρωσε). Στην Ευρώπη τέτοιες "λουφαδόρικες" πρακτικές δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο. Κάθε χώρα έχει τα δικά της. Απ' όσο ξέρω, µεταφορές αργίας δεν κάνουν στη Γερµανία (αλλά κάνουν στην Ολλανδία ή το Βέλγιο). Αλλά γέφυρες στήνονται. Π.χ. η 7η Ιανουαρίου είναι εργάσιµη µέρα για τα σχολεία στη Βαυαρία και πέρυσι δούλεψαν κανονικά. Φέτος όµως πέφτει Παρασκευή κι έτσι τα σχολεία θα ανοίξουν τη ευτέρα. Η δικαιολογία; Το να ζεστάνουν τα κτίρια για µια µέρα µετά από τόσες µέρες που θα είναι κλειστά και µετά να κλείσουν πάλι τη θέρµανση για το Σαββατοκύριακο, δεν αξίζει τον κόπο(!!!) γι' αυτό και προτιµούν να τα ζεστάνουν κατευθείαν τη ευτέρα. Έχω ξαναγράψει για τα σχολεία που κλείνουν µε τη ζέστη (όχι τα καθαρά Ελληνικά Λύκεια). Τελικά, το ότι οι άλλοι δουλεύουν ενώ οι Έλληνες ψάχνουν αφορµές για να κάθονται είναι άλλος ένας µύθος µε τον οποίο µας τροφοδοτούν. Το Ελληνικό µας Κόµπλεξ Πολλές φορές, µιλώντας µε φίλους από την Ελλάδα, µου λένε πως είµαι τυχερός που βρίσκοµαι εδώ µιας και εδώ, στη Γερµανία υπάρχει ένα οργανωµένο κράτος που αποτελείται από ανθρώπους που είναι δουλευταράδες, τακτικοί, οργανωµένοι, ένα κράτος που σέβεται τον άνθρωπο. Σ αντίθεση µε την Ελλάδα που είµαστε τεµπέληδες, εκ του προχείρου, βρωµιάρηδες, µε το ρουσφέτι και τη λαµογιά να µας έχουν γίνει δεύτερη φύση. Έχω ξαναναφερθεί στο πόσο όλα αυτά αποτελούν ένα µύθο. Αρκετά δηµιουργικό οφείλω να οµολογήσω, αφού στάθηκε η βασική αιτία που ξεκίνησα να γράφω αυτά τα «Γράµµατα απ τη Γερµανία». Επανέρχοµαι γιατί αφενός µεν έχω βαρεθεί ν ακούω να επαναλαµβάνεται αυτή η καραµέλα και αφετέρου γιατί πρόσφατα σε ένα βιβλίο που διάβασα, ο συγγραφέας κάνει επισηµάνσεις για την «κατάπτωση» της Γερµανίας από πολλά χρόνια πριν. εν ξέρω πώς γίνεται και µας έχουν πείσει ότι µόνο σε µας (απ όλη την Ευρώπη) γίνονται κάποια πράγµατα και πως γι αυτά ευθυνόµαστε εµείς. Από τις πρώτες µέρες παραµονής εδώ αλλά και τώρα µετά από ένα χρόνο η διαπίστωση 18/3/2011 Γιάννης Μαλλιαρός 15

16 ότι συµβαίνουν «παντού τα πάντα» έχει εδραιωθεί σε µένα. Κι εδώ οι άνθρωποι πετάνε σκουπίδια στο δρόµο. Ίσως όχι το κουτί απ τα τσιγάρα που είναι µεγάλο και φαίνεται, αλλά πιο µικρά σκουπίδια που δεν κάνει µπαµ όταν τα πετάς. Κι αυτό δεν γίνεται στον ίδιο βαθµό µε την Ελλάδα γιατί η επίβλεψη της εφαρµογής της σχετικής νοµοθεσίας δεν γίνεται µόνο από τα όργανα της τάξης αλλά και από το διπλανό σου που θα σε καταγγείλει ρουφιανέψει. Και αυτό κάποιοι το θαυµάζουν πεπεισµένοι ότι έτσι βοηθούν την κοινωνία να είναι καλύτερη και αποτελεσµατικότερη. Μα, το θέµα είναι ο φόβος του προστίµου ή το να γίνεται κάτι συνειδητά; Γι' αυτό και βλέπουµε ότι µόλις βγουν απ' τα σύνορα µεταλλάσσονται κατευθείαν και ενσωµατώνονται στου δικούς µας ρυθµούς. Είναι τόσα τα παραδείγµατα που η συγκεκριµένη συµπεριφορά είναι εκ των άνω επιβεβληµένη και όχι θέµα κουλτούρας: π.χ. στο τρένο απαγορεύεται το κάπνισµα (ακόµα και στις αποβάθρες των σταθµών απαγορεύεται). Και το σέβονται. Στις τουαλέτες του τρένου όµως όπου δεν τους βλέπει κάποιος, πάνε και καπνίζουν. Ξέρετε πόσες φορές πήγα να µπω σε µια τουαλέτα και µε πήρε η µπόχα; Στα γαλλικά τα τρένα µάλιστα έχουν βρει και ειδική θέση στην οποία να βάζουν τις γόπες! Κι εδώ, βέβαια, οι δικαιολογίες έχουν εκ των προτέρων σερβιριστεί: δεν είναι οι ντόπιοι (Γερµανοί, Γάλλοι κλπ κάθε φορά) που τα κάνουν αλλά οι (πολλοί) ξένοι που έχουν έρθει. Και οι εδώ Έλληνες, αν τους δείξεις τέτοια συµπεριφορά, αυτό θα σου απαντήσουν, µόνο που αντί για ξένους γενικά (σαν οι ίδιοι να µην είναι ξένοι) συνήθως θα το εντοπίσουν στους Τούρκους! Η λογική του «όλα τα στραβά ψωµιά η πεθερά τα φτιάχνει». Κι υπάρχουν πάρα πολλοί ξένοι εδώ. Περίπου ένας στους τρεις είναι µη γερµανός. Γίνονται απεργίες εδώ; Αλλοίµονο. Αλλά κάτω, για κάθε απεργία, γίνονται πολλές συζητήσεις όπου διάφοροι «ειδικοί» (πολιτικοί, ηθοποιοί, ή απλοί σελέµπριτις µαϊντανοί) κάνουν διαπιστώσεις γιατί δεν θα έπρεπε να γίνει καθώς και για τις επιπτώσεις της στο κοινωνικό σύνολο (και συνήθως ξεχνιέται πως για να φτάσει κάποιος να κάνει απεργία, κάτι σοβαρό τρέχει). Οι απεργίες στη Γαλλία έχουν εντυπωσιάσει µε τον όγκο τους. Εδώ για τρεις βδοµάδες τώρα το µετρό έχει χάσει το ρυθµό του γιατί απεργεί ένα σωµατείο. Ανακοινώθηκαν µεν αλλαγές στα δροµολόγια, µόνο που αυτές δεν τηρούνται. Η ταλαιπωρία συνεχίζεται (µετρό κάθε 20 και αν) αλλά στην τοπική τηλεόραση δεν έπεσα σε κανένα στρογγυλό τραπέζι για το θέµα. εν µιλάµε για το πρόβληµα άρα αυτό δεν υπάρχει όπως εξαφανίζουµε τα σκουπίδια στο σπίτι βάζοντάς τα κάτω από το χαλί. Αλλά εκτός από τους µεµονωµένους ανθρώπους παρόµοιες συµπεριφορές γίνονται και από όργανα και θεσµούς. Γιατί, µη γερµανοί ήταν στην εταιρία των λεωφορείων στο Σβανγκάου που πέρναγαν τυπικά στην ώρα τους κι έπαιρναν όσους χώραγαν κάθε φορά και οι άλλοι ας κόψουν το λαιµό τους; Ας περιµένουν µια ώρα (ή και δύο αν δεν είναι τυχεροί). Εξάλλου υπάρχουν και τα ταξί. Πάει και η φηµισµένη µέριµνα για τον πολίτη. Αυτές τις µέρες στο Μόναχο έρχονται από την Ελληνική Βουλή να ψάξουν για τα λαδώµατα της Ζήµενς. Τα λαδώµατα έγιναν τόσο στη Γερµανία (που κάποιοι τιµωρήθηκαν κι υποτίθεται πως τέλειωσε το θέµα, αυτοί το έκαναν από δική τους πρωτοβουλία) όσο και από τη Γερµανία. Γιατί δεν λειτούργησε η τιµιότητα και η αγνότητα στην περίπτωση αυτή; Ή αυτό που έγινε πρόσφατα µε το να πάω, να στηθώ, να µου δώσουν λάθος εισιτήρια και να πρέπει να ξαναστηθώ στην ουρά. Τι να γίνει, λάθος. Στην Ελλάδα µπορεί να προσπαθούσε ο υπάλληλος να µπαλώσει κάπως το λάθος του, λειτουργώντας µε φιλότιµο. Εδώ, σε τρώει η µηχανή. Και δεν υπάρχει διαµαρτυρία. Τι να γίνει, την πατήσαµε και στωικά το αποδεχόµαστε. Αµ, το άλλο. 16 Γιάννης Μαλλιαρός 18/3/2011

17 Να γράφει το προσπέκτους πως έχει ξενάγηση µε ακουστικά στα ελληνικά αλλά να σου λέει δυστυχώς, όχι εδώ, στο άλλο παλάτι! Κυκλοφορούν τρένα µε χαλασµένες τις τουαλέτες στη Γερµανία; Βεβαίως. Κι όχι µόνο µία αλλά και περισσότερες, τόσο που µπορεί να µη λειτουργεί και καµία. Και να είσαι υποχρεωµένος να περιµένεις το δίωρο να φτάσεις στο προορισµό σου. Γίνεται να µην έχουν οι τουαλέτες χαρτί ή σαπούνι; Γιατί δεν γίνεται. Το χειρότερο όµως είναι αν δεν έχουν νερό. Είτε για το «καζανάκι» είτε για να πλύνεις τα χέρια σου και να µένεις µε το κρεµοσάπουνο! Τα ίδια συµβαίνουν και µέσα στα γαλλικά βαγόνια. Φέτος, χρησιµοποιώ πολύ το πρωί πηγαίνοντας για τη Στουτγάρδη το γαλλικό τρένο και το βλέπω. Σ αυτό γίνονται και χειρότερα. Γενικά, στα τρένα µεγάλων αποστάσεων έχουν τοποθετηθεί πρίζες µιας πολλοί κυκλοφορούν µε φορητό υπολογιστή ή άλλη παρόµοια συσκευή που έχει ανάγκη ρεύµατος. Στα γερµανικά ICE οι πρίζες λειτουργούν πάντα. Όµως στα επίσης γερµανικά IC EC καθώς και στα γαλλικά συνήθως είναι εκτός λειτουργίας. Έτσι έχω φτάσει πρώτα να δοκιµάζω αν έχει νόηµα να βάλω τον υπολογιστή στο ρεύµα και µετά κάνω κανονικά τις συνδέσεις. Καθυστερούν τα µέσα συγκοινωνίας στη Γερµανία; Αλλοίµονο. Αλλιώς τώρα δεν θα ταξίδευα, σήµερα το πρόλαβα γιατί είχε καθυστέρηση (γύρω στο ένα τέταρτο προς το παρόν). Και το πρωί είχε άλλο πρόβληµα. Ο προαστιακός αυτή τη φορά. Η εµπειρία λέει ότι σπάνια να µην υπάρχουν έστω και 5 10 λεπτά στο τρένο. Την περυσινή (σχολική) χρονιά συνολικά τέσσερις φορές είχα πετύχει καθυστέρηση πάνω από µία ώρα (αλλά ευτυχώς κάτω από δύο). Φέτος, ήδη είχα τη χαρά δυο φορές (και µάλιστα την ίδια µέρα) µε 106 και 64 αντίστοιχα. (το ξέρω γιατί πάνω από 60 λεπτά δικαιούµαι αποζηµίωση 10, αν και για τα 106 ο υπάλληλος µου είπε ότι δεν έφταιγε η εταιρία γιατί κάποιος πήδηξε στις γραµµές ένα συνηθισµένος τρόπος αυτοκτονίας). Έχει µποτιλιάρισµα στους δρόµους; Σε καθηµερινή βάση. Είναι κανόνας. Ειδικά τις ώρες αιχµής. Μποτιλιάρισµα πολλών χιλιοµέτρων. Έχει ουρές που περιµένουν να εξυπηρετηθούν σε διάφορα σηµεία εξυπηρέτησης; Οπωσδήποτε. Και στην Ελλάδα µπορεί να φωνάξεις και να βάλουν κι άλλον υπάλληλο. Εδώ δεν φωνάζει κανένας γιατί είναι εκ των προτέρων πεπεισµένοι πως αν υπήρχε δυνατότητα να µπει κι άλλος υπάλληλος θα είχε µπει, άρα, αφού δεν µπήκε θα πει πως δεν γίνεται. Υπάρχουν δρόµοι κακοστρωµένοι και µε λακκούβες; Εδώ οφείλω να οµολογήσω πως δεν έχω συναντήσει (ή είναι κάτι σπάνιο µιας και µόλις υπάρξει πρόβληµα τα συνεργεία είναι εκεί). Υπάρχει συνέπεια στο χρονοδιάγραµµα των έργων; Καµία. Ένα σωρό πινακίδες για έργα που λένε πως θα τελειώσουν τότε και αυτό το τότε έχει περάσει προ πολλού ή έχει, εµφανώς, διορθωθεί. Τα µόνα έργα που τελειώνουν στην ώρα τους είναι αυτά που έχουν να κάνουν µε ανατροπές στο πρόγραµµα συγκοινωνιών: προγραµµατίζονται αλλαγές από τότε µέχρι τότε. Με το που περνάει η προθεσµία τα δροµολόγια επανέρχονται σύµφωνα µε το αρχικό πρόγραµµα. Αν δεν έχουν τελειώσει τα έργα (πράγµα σύνηθες) απλά σηµειώνονται καθυστερήσεις! Τι να πω δε για τη φήµη πως εµείς στην Ελλάδα είµαστε τεµπέληδες γιατί έχουµε το νου µας στις αργίες µόνο κι όλη µέρα καθόµαστε αραχτοί για καφέ. Εδώ έχω διαπιστώσει πως έχουν περισσότερες αργίες (στα σχολεία που ξέρω). Τώρα, ειδικά στο Μόναχο, για καφέ οφείλω αν οµολογήσω ότι δεν κάθονται µε τις ώρες. Έναν στο πόδι και φύγαµε. Αλλά για µια (µόνο;) µπύρα µπορούν να µείνουν αρκετά. Όχι πως δεν µπορούν να την ρουφήξουν και να φύγουν αν 18/3/2011 Γιάννης Μαλλιαρός 17

18 βιάζονται. Αλλά µπορεί να µην έχει καφετέριες (τον καηµό µου εγώ) αλλά από µπυραρίες γεµάτος ο κόσµος. Το ενδιαφέρον όπως είπα και στην αρχή είναι µια διαπίστωση που διάβασα τελευταία. Το βιβλίο έχει ελληνικό τίτλο «Απόδοση δικαιοσύνης» και δεν είναι καινούριο. Είναι του (γερµανού) Μπέρναρχαρντ Σλινκ, πρωτοκυκλοφόρησε το 1987, µεταφράστηκε και κυκλοφόρησε στα Ελληνικά από τις εκδόσεις «Κριτική» το Εκεί λοιπόν ο συγγραφέας βάζει τον πρωταγωνιστή του να αφηγείται για µια συζήτηση που είχε: «Ο Τίµπεργκ κι εγώ συµφωνήσαµε ως προς τη βαλκανοποίηση της Οµοσπονδιακής Γερµανίας. Συµφώνησε τόσο γρήγορα µαζί µου, ώστε φοβήθηκα στην αρχή ότι δεν µε είχε καταλάβει, πιστεύοντας ότι εννοώ πως έχουµε υπερβολικά πολλούς Τούρκους. Αλλά κι αυτός ήταν της γνώµης ότι τα δροµολόγια των τρένων αραιώνουν ολοένα, ότι οι συρµοί έχουν όλο και πιο µεγάλη καθυστέρηση, ότι τα ταχυδροµεία δουλεύουν ολοένα λιγότερο και µε αυξανόµενη ασυνέπεια, ότι η αστυνοµία γίνεται όλο και πιο ασύδοτη». Είναι σίγουρο πως, όπως λένε οι φυσικοί, είναι νόµος η τάση αύξησης της εντροπίας των πραγµάτων. Ίσως αυτό να είναι η πραγµατική αιτία της αταξίας κι όχι οι φυλετικές εξηγήσεις. Τέλος Έργων Θυµάστε που έγραφα για τα έργα που γίνονταν στην αυλή µου, στο (Ολυµπιακό) χωριό; Που άρχισαν τον Απρίλη και θα τέλειωναν τον Αύγουστο; Κι είχαν τον ατέλειωτο; Ε, λοιπόν επιτέλους τέλειωσαν. Με τρεις περίπου µήνες καθυστέρηση. Ήδη απ' το τέλος του Οκτώβρη είχαν περιορίσει το εργοτάξιο κι είχαν µαζευτεί και µπορούσαµε να κυκλοφορήσουµε επιτέλους χωρίς εµπόδια. Αλλά τα έργα αυτά καθ' αυτά δεν είχαν τελειώσει. Όλο και κάτι χρειαζόταν. Είτε ένας διάδροµος που είχε µείνει τελευταίος, είτε κάποιες τρύπες που δεν ξέρω γιατί µείνανε κι ήταν καλυµµένες µε ξύλο είτε ακόµα και κάποιες αστοχίες στο πέρασµα των τούβλων οπότε και κόβονταν γύρω ο αρµός, έβγαινε το συγκεκριµένο τούβλο και ξανάµπαινε καινούριο (το πώς κρινόταν ότι ένα τούβλο δεν είναι σωστά στη θέση του δεν το ξέρω). Το γεγονός πάντως είναι πως τα έργα τράβηξαν τόσο πολύ σε µάκρος και βγήκαν εκτός προγραµµατισµού. Από 5 µήνες στους 8, δηλ. 3 µήνες ή 60% επιπλέον χρόνος. Θα µπορούσε αυτό θα θεωρηθεί ένα τυχαίο περιστατικό που συνέβει µια φορά. υστυχώς, όµως, αυτός είναι ο κανόνας. Μπορεί να γκρινιάζουµε στην Ελλάδα για τα έργα που αργούν και δεν τελειώνουν και δεν τηρούνται οι προθεσµίες, αλλά το ίδιο συµβαίνει κι εδώ. Να δώσω άλλο παράδειγµα. Στο Σταθµό του Μονάχου άρχισαν να αλλάζουν τις κυλιόµενες σκάλες. Ξηλώνουν αυτήν που υπάρχει και τοποθετούν καινούρια από αρχής. Μια ευτέρα λοιπόν, στις 4 Οκτώβρη είναι δυο σκάλες κλεισµένες µε περίφραξη και µια πινακίδα πληροφορεί πως µέχρι τις 5/11 θα γίνουν εργασίες για την αντικατάστασή τους. Επιστρέφοντας λοιπόν απ' τις διακοπές, περιµένω πως θα είχαν τελειώσει. Αµ. δε. Η ταµπέλα είχα αλλαχτεί κι η ηµεροµηνία ήταν τώρα 10/11. Αλλά ούτε και στις 10 ετοιµάστηκαν. Αλλαγή της πινακίδας και τώρα γράφει στις 17. Επιτέλους, στις 16 το βράδυ έχουν δοθεί. εν χρειάστηκε άλλη παράταση πάνω απ' το 50% του αρχικού χρόνου. Στην επόµενη σκάλα η αρχική πινακίδα έλεγε πως θα δοθεί σε χρήση στις 15/11. Το 15 έγινε 22 και πάµε παρακάτω. Το ίδιο και στα έργα στους δρόµους. Οι διορθώσεις είναι φανερές. Οι αρχές του 2010 γίνονται τέλος, αντί για το φθινόπωρο πάµε στην επόµενη άνοιξη και πάει λέγοντας. 18 Γιάννης Μαλλιαρός 18/3/2011

19 Το µόνο έργο που είδα να παραδίδεται στην ώρα του (ή µάλλον να αναγγέλλεται πως θα παραδοθεί στην ώρα του) είναι η επέκταση του µετρό. Η γραµµή 3 που χρησιµοποιώ επεκτείνεται κατά 2 χιλιόµετρα και 2 σταθµούς και αντί να καταλήγει εκεί που τελειώνει και η γραµµή 1 όπως τώρα, από 12/12 θα φτάνει µέχρι το σταθµό του προαστιακού του Μόσαχ. Από πέρυσι που το είχα πρωτοδιαβάσει έλεγε για φέτος το εκέµβρη κι απ' ότι φαίνεται έτσι θα γίνει. Και δεν νοµίζω να έχει πάρει παράταση µιας και η προηγούµενη προέκταση (απ' το σταθµό στο Ολυµπιακό χωριό) έγινε το Ανακύκλωση - Σκουπίδια Πολλές φορές διαβάζουµε για το ότι στην Ελλάδα πάσχουµε στην διαχείριση των σκουπιδιών, ενώ στας Ευρώπας ο διαχωρισµός γίνεται στην πηγή και η ανακύκλωση γίνεται σε µεγάλο βαθµό. Για το θέµα έχω ξαναγράψει τις πρώτες µέρες που ξεκίνησα αυτό το µπλογκ. Οι εµπειρίες µετά από τόσο καιρό αφενός και αυτά που ακούγονται ή γράφονται στις εφηµερίδες στην Ελλάδα µε κάνουν να επαναφέρω το θέµα. Εδώ λοιπόν παίρνονται µέτρα για να κάνει ο κόσµος ανακύκλωση. Π.χ. είσαι υποχρεωµένος τα ανακυκλώσιµα είδη να τα έχεις χωριστά. Από κει και πέρα, κάθε µέρος και κάθε γειτονιά έχει το δικός της σύστηµα. Στο Ολυµπιακό χωριό που µένω, ας πούµε, πετάµε τα καθαυτού σκουπίδια σε ειδικό φρεάτιο στον όροφο(! κι από κει δεν ξέρω τι γίνεται), για τα χαρτιά υπάρχουν κάδοι σε πολλά σηµεία (το όντι για την ανακύκλωση του χαρτιού δίνεται µεγάλη σηµασία, αλλά και το χαρτί που ξοδεύεται τσάµπα και βερεσέ, π.χ. σε διαφηµιστικά φυλλάδια, είναι σε αφάνταστες ποσότητες) ενώ τα υπόλοιπα τα πάµε στο κέντρο ανακύκλωσης: έναν τεράστιο χώρο που είναι ανοικτός συγκεκριµένες µέρες και ώρες και όπου υπάρχει άνθρωπος για την σωστή ταξινόµηση των ειδών που πας. Αλλού τα πλαστικά, αλλού οι ηλεκτρικές συσκευές, αλλού το ξύλο, αλλού τα υπόλοιπα απ' τον κήπο κλπ. Σε πιο αποµακρυσµένες γειτονιές του χωριού υπάρχουν κάδοι για το γυαλί που χωρίζεται σε κατηγορίες: διάφανο, πράσινο και καφέ. Κανονικά σ' αυτούς τους κάδους πέφτουν µόνο µπουκάλια και βάζα κι όχι οτιδήποτε γυάλινο (και βασικά να είναι ολόκληρα κι όχι σπασµένα) αν και έχω δει να ρίχνουν διάφορα. Το γιατί υπάρχουν κάδοι για γυαλί αλλά όχι για συσκευασίες (πλαστικά κλπ) δεν το καταλαβαίνω. Στο σπίτι αυτό που γεµίζει αβέρτα είναι η σακούλα µε τα χαρτιά πρώτα και µετά τα πλαστικά, αφού ότι να πάρεις είναι συσκευασµένο. Το ίδιο και στην Αθήνα. Γιατί λοιπόν αυτή η διάκριση για το γυαλί; υο πιθανές εξηγήσεις µπορώ να δώσω. Ή λόγω βάρους να µην βαριούνται να τα κουβαλήσουν, ή αδειάζουν πολλά µπουκάλια - λόγω µεγάλης κατανάλωσης οινοπνευµατωδών (που όµως δεν το βλέπω στα σουπερµάρκετ, µπύρες ναι αλλά τα µπουκάλια τους επιστρέφονται. Και, ναι µεν, όταν παίρνουν τις µπύρες µε τις κάσες στο γήπεδο δεν κάθονται να τις µαζέψουν, αλλά σπέρνουν µπουκάλια στο δρόµο να µην τα κουβαλάνε (η χαρά του µπουκαλοµαζώχτη - υπάρχει κόσµος που τα µαζεύει να τα επιστρέψει να βγάλει κάνα φράγκο αν και η εγγύηση είναι µόνο 8 λεπτά), αλλά απ' την οικιακή κατανάλωση επιστρέφονται όλα. Η αρχική εικόνα µε τα πολλά µπουκάλια έξω από τους κάδους είναι τις µέρες µετά τα Χριστούγεννα και πρέπει να έγινε χοντρή εκκαθάριση µ' αποτέλεσµα γέµισαν οι κάδοι κι έµειναν για απόξω. Στις άλλες γειτονιές, εκτός Ολυµπιακού χωριού, τα πλαστικά κλπ πρέπει να τα έχεις σε ειδικού χρώµατος σακούλες (νοµίζω κίτρινες) και περνάνε κάποια µέρα τη βδοµάδα για να τα µαζέψουν. Έτσι κι αλλιώς η αποκοµιδή των απορριµµάτων δεν γίνεται καθηµερινά. Ούτε βγάζεις τα σκουπίδια σε κάδους της 18/3/2011 Γιάννης Μαλλιαρός 19

20 γειτονιάς. Οι κάδοι είναι της κάθε πολυκατοικίας και βγαίνουν τη µέρα ( ή µάλλον τη νύχτα) που περνάει το σκουπιδιάρικο. Ξέρεις πως π.χ. Την Τρίτη περνάνε τα γενικά σκουπίδια και την Πέµπτη τα ανακυκλώσιµα ή Τρίτη - Παρασκευή τα γενικά, κάθε δεύτερη Τετάρτη της ανακύκλωσης κλπ και κανονίζεις πότε θα βγάλεις τι. Και νοµίζω (δεν είµαι σίγουρος) πως τα τέλη που πληρώνει µια πολυκατοικία είναι ανάλογα µε το µέγεθος του σκουπιδοτενεκέ που χρησιµοποιεί. Παράλληλα, στη γειτονιά που είναι το σχολείο, στη Στουτγάρδη, έχω δει να µοιράζουν κουβαδάκια µια φορά το µήνα για παλιά ρούχα ή παπούτσια κλπ ώστε να µειώνεται ο όγκος των απορριµµάτων και να αξιοποιούνται τα όποια υλικά. Υπάρχει και παραπέρα χρωµατικός διαχωρισµός (δηλ. διαφορετικό χρώµα σακούλας για διαφορετικά είδη) που δεν ξέρω ποιος είναι ακριβώς. Οι άνθρωποι δηλ. αναγκάζονται να ανακυκλώνουν γιατί αν δεν το κάνουν, τους κοστίζει. εν έχουν από µόνοι τους περιβαλλοντική συνείδηση, αλλά καθοδηγούνται σ' αυτό. (Πέρα από την νοοτροπία των Γερµανών πως αφού αυτό λέει ο νόµος, πρέπει να το κάνουµε). Στους σταθµούς του τρένου που υπάρχουν κάδοι µε διαφορετικά χρώµατα και πινακίδες για το πού πρέπει να µπαίνει τι, ελάχιστα ακολουθείται η οδηγία µιας και δεν υπάρχει έλεγχος. Τι γίνεται στην Ελλάδα; Κατ' αρχάς ό,τι γίνεται είναι στα µεγάλα αστικά κέντρα. Στα χωριά δεν προωθείται καθόλου η ιδέα της ανακύκλωσης. (Για ποια ανακύκλωση µιλάω εγώ. Πριν 20 χρόνια ξεκινάω να δουλέψω ως αναπληρωτής σε ορεινό χωριό της Πελοποννήσου. Κοντά στο σχολείο υπήρχε κάδος για σκουπίδια ενώ κοντά στο σπίτι όχι. Έτσι, πολλές φορές έπαιρνα τα σκουπίδια και τα πέταγα σ' αυτόν. Και µια µέρα ακούω το σχόλιο: "Καλά, τόσο δρόµο έρχεται, τόσα λαγκάδια περνάει, εδώ φέρνει τα σκουπίδια του". εν νοµίζω να άλλαξε πολύ αυτή η άποψη, αλλά κι αν άλλαξε µέχρι να φτάσει στο επίπεδο της ανακύκλωσης µάλλον θέλει χρόνο). Από κει και πέρα κάδοι για την ανακύκλωση υπάρχουν λίγοι (ισχύει κι εδώ το µακριά από µας κι ας τον βάλουν όπου θέλουν, έτσι "δεν υπάρχουν" χώροι!) και πρέπει να κουβαλάς τις συσκευασίες κλπ µέχρις εκεί. Οι κάδοι είναι οι ίδιοι για όλα: χαρτί, γυαλί, πλαστικό και δεν ξέρω 'γω τι άλλο. Που συνήθως είναι γεµάτοι γιατί δεν περνάνε τακτικά για να τους αδειάσουν. Κι η όλη διαχείριση σκεπάζεται κι από αυτά που λέγονται πως πολλές φορές τα ανακυκλώσιµα καταλήγουν µαζί µε τα υπόλοιπα σκουπίδια γιατί δεν υπάρχουν τα κατάλληλα διαλογητήρια ή εργοστάσια κλπ για την αξιοποίησή τους. Καλά να φέρνουµε για παράδειγµα τους Ευρωπαίους σε διάφορα θέµατα όπως π.χ. στην ανακύκλωση. Αλλά χρειάζονται και κατάλληλες υποδοµές, η κατάλληλη προετοιµασία ώστε να πούµε στον κόσµο να ακολουθήσει. 20 Γιάννης Μαλλιαρός 18/3/2011