ΑΡΧΗ ΣΠΟΡΑΣ, ΑΡΧΗ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Transcript

1 ΑΡΧΗ ΣΠΟΡΑΣ, ΑΡΧΗ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ Του Ηλία Λιαμή Αγαπημένε μας φίλε, Κάθε αρχή μοιάζει με μια καινούργια, άγραφη σελίδα, που περιμένει γράμματα καλλιγραφικά και ζωγραφιές υπέροχες. Έτσι κι εμείς, μπροστά σε ένα νέο ξεκίνημα του κατηχητικού μας. ξανά πρόσωπο με πρόσωπο με παιδιά. Μπροστά ξανά σε μια σχέση, που η ομορφιά της μοιάζει να μπορεί να γλυκάνει τις πληγές, από μια πραγματικότητα δύσκολη, μερικές φορές ακόμη και απάνθρωπη. Ανάμεσα σε διαρκείς καταρρεύσεις, με φόντο τα ερείπια των λανθασμένων επιλογών μιας ολόκληρης κοινωνίας, αλλά και των προσωπικών διαψευσμένων σχεδίων του καθενός από μας, ξανακοιτάμε στα μάτια αυτές τις νέες υπάρξεις, τους πολίτες, τους δασκάλους, τους οικογενειάρχες, τους υπουργούς, τους Έλληνες του Το κατηχητικό ίσως και να αποτελεί για πολλά από τα παιδιά μας την μοναδική τους ευκαιρία να ψηλαφίσουν τα σημάδια μιας καλύτερης, ποιοτικότερης, πιο ελπιδοφόρας ζωής. Οπωσδήποτε όμως αποτελεί για μας μια ευκαιρία να απεγκλωβιστούμε από ένα παρόν, που μας έχει αφήσει στήλη άλατος και να αρχίσουμε να κάνουμε τα πρώτα βήματα προς το μέλλον. Ένα μέλλον, που δεν έχει ακόμη υπόσταση, αλλά ήδη μας κοιτάζει με τα μάτια των μικρών μαθητών μας και περιμένει τις αποφάσεις μας. Η πικρή σοδειά, της οποίας γευόμαστε τους καρπούς και το στόμα μας έχει γεμίσει χώμα, είναι από τη σπορά του 70 και του 80. Αυτό που λέμε «κρίση» δεν είναι παρά μια συγκομιδή. Η ζωή όμως δεν έχει χρόνο, ούτε για στείρες κριτικές, ούτε για αποδιοπομπαίους τράγους, ούτε για αλύτρωτες ενοχές. Η ζωή απευθύνεται στους ειλικρινείς με τον εαυτό τους, επιεικείς με τους άλλους και αποφασισμένους για αλλαγή

2 πλεύσης και τους ζητάει να την προχωρήσουν. Και τέτοιους ανθρώπους, με αυτά τα χαρακτηριστικά θα βρει και πρέπει να βρει μέσα την Εκκλησία. Εκεί, που το λάθος δεν κρύβεται, δεν απωθείται, δεν θάβεται και δεν ωραιοποιείται. Εκεί που η μετάνοια είναι το διαρκές ζητούμενο και που το λάθος δεν το μετράει η υποκρισία των κρατούντων αλλά ο σταυρός της θυσίας. Γι αυτό και δεν υπάρχει αποτελεσματικότερος, αλλά κι ευκολότερος δρόμος ν αλλάξει ο άνθρωπος και η κοινωνία του, από το δρόμο της εκκλησίας μας. Είναι διότι κάθε τέτοια προσπάθεια έχει κίνητρο το φιλότιμο ενώπιον ενός Εσταυρωμένου, που πήρε στην πλάτη του όλα τα λάθη μας και μας έδωσε μια νέα ευκαιρία. Αυτός ο Εσταυρωμένος, σήμερα παίρνει το ζεμπίλι του και ξαναρχίζει τη σπορά του. Δεν απογοητεύεται, δεν μεμψιμοιρεί, δεν καταφρονεί τη γη, που τις περισσότερες φορές, το μόνο που του επεφύλαξε είναι τρύπες, για να στηθεί ο σταυρός Του. Εκείνος, με πραότητα και αποφασιστικότητα, συνεχίζει το δρόμο Του. Βρίσκει συνοδοιπόρους ανάμεσα στο πλήθος όσους Τον πίστεψαν και Του έδωσαν την καρδιά τους. Τους λίγους, τους σιωπηλούς, τους συνεπείς, τους επιεικείς, τους διαθέσιμους να ακολουθήσουν τον δικό Του δρόμο, κυρίως όμως τον δικό Του τρόπο σποράς. Τους βάζει στο χέρι από μια χούφτα σπόρους και ξεκινάνε. Πριν λοιπόν παρουσιάσουμε στα παιδιά κάποιες βασικές έννοιες, ας διαβάσουμε την περικοπή: Συνιόντος δὲ ὄχλου πολλοῦ καὶ τῶν κατὰ 4 Και όταν μαζεύτηκε πολύ πλήθος και πόλιν ἐπιπορευομένων πρὸς αὐτὸν εἶπε πήγαιναν προς αυτόν από διάφορες διὰ παραβολῆς 5 ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ πόλεις, τους είπε με παραβολή τα σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ. καὶ ἐν τῷ εξής: 5 «Εξήλθε ο σπορέας για να σπείρει σπείρειν αὐτὸν ὃ μὲν ἔπεσε παρὰ τὴν το σπόρο του. Και ενώ αυτός έσπερνε, ὁδόν, καὶ κατεπατήθη, καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ ένας σπόρος έπεσε δίπλα στην οδό και οὐρανοῦ κατέφαγεν αὐτό 6 καὶ ἕτερον καταπατήθηκε, και τον κατάφαγαν τα ἔπεσεν ἐπὶ τὴν πέτραν, καὶ φυὲν ἐξηράνθη πετεινά του ουρανού. 6 Και άλλος διὰ τὸ μὴ ἔχειν ἰκμάδα 7 καὶ ἕτερον κατάπεσε πάνω στην πέτρα και, όταν ἔπεσεν ἐν μέσῳ τῶν ἀκανθῶν, καὶ φύτρωσε, ξεράθηκε, επειδή δεν είχε συμφυεῖσαι αἱ ἄκανθαι ἀπέπνιξαν υγρασία. 7 Και άλλος έπεσε στο μέσο αὐτό. 8 καὶ ἕτερον ἔπεσεν εἰς τὴν γῆν τὴν των αγκαθιών και, όταν τα αγκάθια ἀγαθήν, καὶ φυὲν ἐποίησε καρπὸν φύτρωσαν μαζί του, τον απόπνιξαν. 8 Και

3 ἑκατονταπλασίονα. ταῦτα λέγων ἐφώνει ὁ άλλος έπεσε στη γη την αγαθή και, όταν ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω. φύτρωσε, έκανε καρπό εκατονταπλάσιο». Λέγοντας αυτά, φώναζε: «Όποιος έχει αυτιά για να ακούει ας ακούει». Ο σκοπός των παραβολών 9 Επηρώτων δὲ αὐτὸν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ 9 Τον ρωτούσαν λοιπόν οι μαθητές του τι λέγοντες τίς εἴη ἡ παραβολὴ αὕτη. 10 ὁ μπορεί να σημαίνει αυτή η δὲ εἶπεν ὑμῖν δέδοται γνῶναι τὰ μυστήρια παραβολή. 10 Εκείνος είπε: «Σ εσάς έχει τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ, τοῖς δὲ λοιποῖς ἐν δοθεί να γνωρίσετε τα μυστήρια της παραβολαῖς, ἵνα βλέποντες μὴ βλέπωσι βασιλείας του Θεού, αλλά στους λοιπούς καὶ ἀκούοντες μὴ συνιῶσιν. λέγονται με παραβολές, για να μη βλέπουν βλέποντας και να μην καταλαβαίνουν ακούγοντας». Η εξήγηση της παραβολής του σπορέα 11 ἔστι δὲ αὕτη ἡ παραβολή ὁ σπόρος 11 «Αυτή λοιπόν είναι η ερμηνεία της ἐστὶν ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ 12 οἱ δὲ παρὰ παραβολής: Ο σπόρος είναι ο λόγος του τὴν ὁδόν εἰσιν οἱ ἀκούσαντες, εἶτα ἔρχεται Θεού. 12 Οι σπόροι δίπλα στην οδό είναι ὁ διάβολος καὶ αἴρει τὸν λόγον ἀπὸ τῆς εκείνοι που άκουσαν. Έπειτα έρχεται ο καρδίας αὐτῶν, ἵνα μὴ πιστεύσαντες Διάβολος και αφαιρεί το λόγο από την σωθῶσιν. 13 οἱ δὲ ἐπὶ τῆς πέτρας οἳ ὅταν καρδιά τους, για να μην πιστέψουν και ἀκούσωσι, μετὰ χαρᾶς δέχονται τὸν σωθούν. 13 Εκείνοι που έπεσαν πάνω λόγον, καὶ οὗτοι ρίζαν οὐκ ἔχουσιν, οἳ στην πέτρα είναι αυτοί που, όταν πρὸς καιρὸν πιστεύουσι καὶ ἐν καιρῷ ακούσουν, με χαρά δέχονται το λόγο, πειρασμοῦ ἀφίστανται. 14 τὸ δὲ εἰς τὰς αλλά αυτοί δεν έχουν ρίζα, οι οποίοι ἀκάνθας πεσόν, οὗτοί εἰσιν οἱ πιστεύουν πρόσκαιρα και απομακρύνονται ἀκούσαντες, καὶ ὑπὸ μεριμνῶν καὶ σε καιρό πειρασμού. 14 Εκείνο όμως που πλούτου καὶ ἡδονῶν τοῦ βίου έπεσε στα αγκάθια, αυτοί είναι όσοι πορευόμενοι συμπνίγονται καὶ οὐ άκουσαν, αλλά επειδή πορεύονται κάτω τελεσφοροῦσι. 15 τὸ δὲ ἐν τῇ καλῇ γῇ, από τις μέριμνες και τον πλούτο και τις οὗτοί εἰσιν οἵτινες ἐν καρδίᾳ καλῇ καὶ ηδονές του βίου, συμπνίγονται και δε ἀγαθῇ ἀκούσαντες τὸν λόγον κατέχουσι φέρουν καρπό σε πλήρη καὶ καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ. ωριμότητα. 15 Εκείνο που έπεσε στην καλή γη είναι αυτοί οι οποίοι με καρδιά καλή και αγαθή, όταν ακούσουν το λόγο, τον κατέχουν και καρποφορούν με υπομονή». Θα πρότεινα, μετά τη ολοκλήρωση της περικοπής, να ρωτήσουμε τα παιδιά, τι ρόλο θα παίρνανε στην παραβολή. Ας τους υπενθυμίσουμε, πως όλοι μας είμαστε αποτέλεσμα μιας σποράς. Κοντινότεροι είναι οι γονείς μας, αλλά και όλοι όσοι φρόντισαν να πέσει στη γη της ψυχή μας σπόρος.

4 Βλέπετε λοιπόν πως όλοι αυτοί είχαν σπόρο να διαθέσουν, άρα, σε ποια κατηγορία ανήκουν; Σ εκείνους, που είχαν να προσφέρουν το γόνιμο έδαφος και έδωσαν εκατονταπλάσιο καρπό. Αυτό αποτελεί κατάλληλο σημείο, προκειμένου να τονίσουμε, πως η καρποφορία μας ή όχι, δεν αποτελεί γεγονός, που αφορά μόνον εμάς. Άνθρωποι θα ωφεληθούν ή θα στερηθούν, ανάλογα με τις επιλογές μας. Συνεπώς, βρισκόμαστε συγχρόνως στη θέση του δωρητή και του αποδέκτη, στον ρόλο του εδάφους και του σπορέα. Παίρνοντας την αλυσίδα κρίκο-κρίκο προς τα πίσω, φτάνουμε στον πρώτο σπορέα, τον ίδιο τον Χριστό, ο οποίος, βλέποντας από την εποχή Του, ολόκληρο το μέλλον της ανθρώπινης ιστορίας, ταξινομεί τις αντιδράσεις των ανθρώπων και επαληθεύεται μέχρι και τις μέρες μας. Στη συνέχεια, θα μπορούσαμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να τοποθετήσουν τον εαυτό τους σε μια από τις τέσσερεις κατηγορίες. Οι απαντήσεις τους δεν είναι ανάγκη να κοινοποιηθούν, εκτός και αν κάποιο παιδί το ζητήσει. Σε κάθε περίπτωση όμως, μπορούμε να αναζητήσουμε μαζί τους σημερινά συμπτώματα για κάθε μια κατηγορία. -Ποιος είναι σήμερα ο σκληρόκαρδος. -Ποιος, ο ολιγόπιστος -Ποιος, ο πνιγμένος στις έννοιες και τις ανάγκες της ζωής -Ποιος αντιπροσωπεύει το γόνιμο έδαφος. Όλα αυτά βεβαίως, δεν έχουν σκοπό να κατηγοριοποιήσουν τους ανθρώπους, ούτε εμείς να γίνουμε κριτές της ζωής των άλλων. Αντίθετα, μια τέτοια συζήτηση αποσκοπεί στο να αναγνωρίσουμε όλους αυτούς τους κινδύνους, που διατρέχουμε οι ίδιοι. Αν το κρίνεις σκόπιμο, κάλεσε τα παιδιά να αναγνωρίσουν στον εαυτό τους συμπτώματα από όλες τις κατηγορίες. Σε βεβαιώ πως δεν θα

5 δυσκολευτούν καθόλου. Ένας μόνο είναι ο κίνδυνος: Να φορτωθούν ενοχικά τις ατέλειες όλων των κατηγοριών. Βλέπετε λοιπόν παιδιά, πως ο εαυτός μας, άλλοτε απορρίπτει πριν ακούσει, άλλοτε απλώς εντυπωσιάζεται για μια στιγμή και μετά ξεχνάει, άλλοτε ανακατεύουμε τα πράγματα στο κεφάλι μας και δεν ξέρουμε με τι να πρωτοασχοληθούμε και άλλοτε ρουφάμε κυριολεκτικά σαν γόνιμο έδαφος την αλήθεια και ανθίζει και καρποφορεί η ζωή μας. -Εξαρτάται κύριε και ποιος σπέρνει!, μου είπε κάποτε έφηβος μαθητής μου. Πώς να υποβαθμίσω αυτόν τον παράγοντα; Το δέχτηκα και συγχρόνως του ζήτησα να μην ξεχνάει ποτέ, πως η αλήθεια, ακόμη και στα χείλη του πιο ανάξιου, παραμένει αλήθεια. Συμπληρώνω τώρα, πως δεν είναι καταδικασμένοι, όσοι δεν γνωρίσουν αγίους ή φτασμένους πνευματικά. Μακάριοι, όσοι αξιώθηκαν να συναναστραφούν με ανθρώπους, που μετέβαλαν όλη την ύπαρξη τους σε καρπό. Πίσω όμως απ' όλους, αμελείς και συνεπείς, στέκει ο ίδιος ο Μεγάλος σπορέας. Όποιος τον αναζητήσει, δεν θα στερηθεί ποτέ, ούτε σπόρου, ούτε καρποφορίας. Θα ήθελα να σου επισημάνω και κάποια ακόμη σημεία, που μπορεί να σου προσφέρουν αφορμή για συζήτηση: - Ο Χριστός βγαίνει να σπείρει σε ένα αφιλόξενο κόσμο και ως επί το πλείστον σε απρόθυμες καρδιές. Είναι ο «ξένος» για τον κόσμο. Ας το αναφέρουμε, περισσότερο για παραμυθία, για παρηγοριά, όσον αφορά την αντιμετώπιση που επιφυλάσσει πολλές φορές η κοινωνία, και στον Χριστό και σε όσους θέλησαν με συνέπεια να ακολουθήσουν τον δρόμο Του. - Ο Χριστός γνωρίζει τις αντιδράσεις, δεν κάνει όμως διακρίσεις, ούτε ως προς την ποσότητα, ούτε ως προς την ποιότητα του σπόρου. Προς όλους το ίδιο, προς όλους πλουσιοπάροχα, προς όλους με τις ίδιες προδιαγραφές και τις ίδιες προσδοκίες. - Από αυτό, προκύπτει και ένα τρίτο συμπέρασμα: Δεν δικαιούται κανείς να επικαλείται αντιξοότητες και περιστάσεις για την

6 προσωπική του μικρή ή ανύπαρκτη καρποφορία. Θα έλεγα μάλιστα, αν είχες γνώση κάποιου συναξαριού, όπου ένας άγιος, παρά την αρχική του απόσταση από κάθε τι πνευματικό, φτάνει με τη ζωή του να προσφέρει στον κόσμο άφθονο καρπό, να τον έφερνες ως παράδειγμα για την δύναμη του καθενός μας να καθορίζει ο ίδιος την εξέλιξη της πορείας του. (Αυτό το συναξαρικό «μοτίβο» δεν είναι καθόλου σπάνιο). - Παρ' όλ' αυτά, ας μην φτάσουμε στο άλλο άκρο: Ο Θεός μεριμνά, ο Θεός καλεί διαρκώς, ο Θεός μετασχηματίζει στις «στραβοτιμονιές» μας σε νέες ευκαιρίες, ο Θεός προφυλάσσει, ο Θεός όλα. Αυτή η ισορροπία ανάμεσα στην ελεύθερη βούλησή μας, στις περιστάσεις που συναντάμε στη ζωή μας και στην άπειρη αγάπη του Θεού για τον καθένα μας, ας είναι η κεντρική ιδέα του σημερινού μας μαθήματος.