ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ YΠΑΤΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΟΙΝΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Βρυξέλλες, JOIN(2013) 4 final ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας: προσπάθειες για μια ισχυρότερη εταιρική σχέση {SWD(2013) 79 final} {SWD(2013) 80 final} {SWD(2013) 81 final} {SWD(2013) 82 final} {SWD(2013) 83 final} {SWD(2013) 84 final} {SWD(2013) 85 final} {SWD(2013) 86 final} {SWD(2013) 87 final} {SWD(2013) 88 final} {SWD(2013) 89 final} {SWD(2013) 90 final} {SWD(2013) 91 final} {SWD(2013) 92 final} {SWD(2013) 93 final} EL EL

2 Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας: προσπάθειες για μια ισχυρότερη εταιρική σχέση 1. Εισαγωγή 1. Η ΕΕ αναθεώρησε την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας (ΕΠΓ) το , θεσπίζοντας μηχανισμούς για την παροχή μεγαλύτερης στήριξης στις χώρες εταίρους, για την οικοδόμηση ισχυρής και βιώσιμης δημοκρατίας και για την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς. Τα κύρια χαρακτηριστικά της νέας ΕΠΓ είναι η πολιτική σύνδεση και η οικονομική ολοκλήρωση, η κινητικότητα των προσώπων, μεγαλύτερη χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ, μια ενισχυμένη εταιρική σχέση με την κοινωνία των πολιτών και βελτίωση της συνεργασίας σε συγκεκριμένες τομεακές πολιτικές. Η κοινή αυτή ανακοίνωση, η οποία συνοδεύεται από ένα σύνολο κοινών υπηρεσιακών εγγράφων εργασίας, 2 εξετάζει την πορεία της εφαρμογής από την ΕΕ και τις χώρες εταίρους των μεταρρυθμιστικών στόχων που έχουν συμφωνηθεί από κοινού. 2. Το περασμένο έτος ήταν δύσκολο και γεμάτο προκλήσεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις γειτονικές της χώρες. Η ΕΕ συνέχισε να εργάζεται για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, καθώς και τη συνεπαγόμενη οικονομική ύφεση σε πολλά κράτη μέλη. Μερικές από τις γειτονικές χώρες εταίρους της συνέχισαν να αντιμετωπίζουν συγκρούσεις, πολιτική αστάθεια και δύσκολες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες. Αυτές οι χώρες αναγκάζονται μερικές φορές να αντιμετωπίσουν δύσκολες πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις, ορισμένες από τις οποίες απαιτούν άμεση αντίδραση. Αυτό αφήνει στους φορείς χάραξης πολιτικής μικρό χρονικό περιθώριο ώστε να επικεντρωθούν σε μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες μεταρρυθμίσεις. 3. Η ΕΠΓ εξακολουθεί να αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία η ΕΕ συνεργάζεται με τις γειτονικές της χώρες για την επίτευξη μιας όσο το δυνατόν στενότερης πολιτικής σύνδεσης και του μεγαλύτερου δυνατού βαθμού οικονομικής ολοκλήρωσης. Ο στόχος αυτός βασίζεται σε κοινά συμφέροντα και αξίες δημοκρατία, κράτος δικαίου, σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοινωνική συνοχή. 4. Οι διαδικασίες εκδημοκρατισμού συνεχίστηκαν για πολλές από τις χώρες εταίρους. Οι Λίβυοι ψήφισαν για να εκλέξουν τη συντακτική τους συνέλευση για πρώτη φορά εδώ και περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες. Η Αίγυπτος και η Τυνησία συνέχισαν να εφαρμόζουν τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, αν και με δυσκολίες. 5. Η Αρμενία, η Γεωργία και η Ουκρανία εξέλεξαν νέα κοινοβούλια, ενώ το κοινοβούλιο της Μολδαβίας εξέλεξε πρόεδρο. Οι δημοκρατικές δομές καθίστανται ισχυρότερες παρόλο που σε όλες αυτές οι εκλογές δεν τηρήθηκαν πλήρως όλα τα διεθνή πρότυπα. 1 COM (2011) 303 της Η κοινή ανακοίνωση συνοδεύεται από: δώδεκα εκθέσεις προόδου ανά χώρα για την αξιολόγηση της εφαρμογής της ΕΠΓ το 2012 με τις οποίες έχει συμφωνηθεί ένα σχέδιο δράσης ΕΠΓ ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο δύο περιφερειακές εκθέσεις προόδου για την ανασκόπηση της προόδου που συντελέστηκε το 2012 όσον αφορά την εφαρμογή της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και της εταιρικής σχέσης για τη δημοκρατία και την κοινή ευημερία και ένα παράρτημα στατιστικών στοιχείων. 2

3 Οι Λευκορώσοι κλήθηκαν να εκλέξουν επίσης το κοινοβούλιό τους. Εντούτοις, οι εκλογές δεν τήρησαν τα πρότυπα του ΟΑΣΕ και τα διεθνή πρότυπα. 6. Οι εξελίξεις στην Αίγυπτο, την Τυνησία και τη Λιβύη δείχνουν σαφώς ότι η μετάβαση είναι πολύπλοκη διαδικασία. Θα χρειαστεί επομένως χρόνος για τη δημιουργία νέων πολιτικών δομών και ισορροπιών, καθώς και για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, με βάση τη συναίνεση όσον αφορά βασικές αξίες και αρχές. Η συνταγματική μεταρρύθμιση είναι αργή, η πρόοδος δεν είναι πάντοτε γραμμική και σε πολλές περιπτώσεις τα αποτελέσματα είναι ακόμη αβέβαια. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ΕΕ συνέχισε να συνεργάζεται με τους εταίρους της και να υποστηρίζει τα βήματά τους προς την εγκαθίδρυση βιώσιμης δημοκρατίας. 7. Το προηγούμενο έτος, η πρόοδος στις γειτονικές χώρες υπήρξε άνιση. Σε πολλές χώρες εταίρους, οι ευρύτερες μεταρρυθμίσεις πολλές φορές παρεμποδίστηκαν ή επιβραδύνθηκαν από κατεστημένα πολιτικά ή οικονομικά συμφέροντα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπήρξε οπισθοδρόμηση της διαδικασίας των μεταρρυθμίσεων. Ωστόσο, σήμερα περισσότερο από ποτέ, η επιβράδυνση της οικονομικής μεγέθυνσης, η αύξηση της ανεργίας, οι συνεχιζόμενες ανισότητες, οι αυξανόμενες περιβαλλοντικές προκλήσεις και συχνά η μείωση των κοινωνικοοικονομικών δεικτών συνηγορούν υπέρ του είδους των μεταρρυθμίσεων που βρίσκονται στο επίκεντρο της ΕΠΓ. 8. Η αυξανόμενη συμμετοχή άλλων φορέων (τρίτες χώρες, περιφερειακές οργανώσεις κτλ.) στα ανατολικά και νότια σύνορά μας σημαίνει ότι η ΕΕ πρέπει να συνεργαστεί πιο στενά μαζί τους για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που επηρεάζουν την περιοχή. 9. Η ΕΕ έχει ενισχύσει την πολιτική και οικονομική υποστήριξη των εταίρων της οι οποίοι ξεκινούν τη διαδικασία πολιτικών μεταρρυθμίσεων. Η ανάλυση των εξελίξεων και των αποτελεσμάτων των μεταρρυθμίσεων σε χώρες εταίρους δείχνει ότι η ΕΠΓ λειτουργεί όταν υπάρχει η βούληση για μεταρρυθμίσεις και όταν η κοινωνία διαδραματίζει ενεργό ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία. Αξίες, πρότυπα διακυβέρνησης και μεταρρυθμίσεις δεν μπορούν να επιβληθούν από το εξωτερικό. Μπορούν να εδραιωθούν μόνο όταν οι πολιτικοί ηγέτες και οι πολίτες συμμετέχουν στην επίτευξη των στόχων των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί από κοινού μεταξύ της ΕΕ και των εταίρων της. Η ΕΕ πρέπει να εξακολουθήσει να προσεγγίζει και να εργάζεται από κοινού με τους υποστηρικτές των μεταρρυθμίσεων και της εταιρικής σχέσης με την ΕΕ. Παράλληλα, η ΕΕ πρέπει να παρέχει καλύτερη ενημέρωση όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο η ΕΠΓ και οι μηχανισμοί της μπορούν να υποστηρίξουν τις ειλικρινείς προσπάθειες για μεταρρυθμίσεις. 10. Η ενισχυμένη εταιρική σχέση με την κοινωνία αποτελεί το επίκεντρο της ΕΠΓ. Ως κινητήρια δύναμη του εκδημοκρατισμού και της ένταξης, η κοινωνία των πολιτών διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο σε όλες τις πτυχές των δημοκρατικών και κοινωνικοοικονομικών μεταρρυθμίσεων, στην προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών, στην υποστήριξη της ελευθερίας έκφρασης και του συνεταιρίζεσθαι, στην προάσπιση της προστασίας του περιβάλλοντος και γενικά στην προσπάθεια για μεγαλύτερη κοινωνική δικαιοσύνη. Η ΕΕ εξακολούθησε να ανταποκρίνεται στη δέσμευσή της να συνεργαστεί με την κοινωνία των πολιτών, τα εθνικά κοινοβούλια και άλλους βασικούς ενδιαφερόμενους φορείς όπως οι κοινωνικοί εταίροι και οι επιχειρήσεις, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι στόχοι των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί με τις χώρες εταίρους αντικατοπτρίζουν τις ανησυχίες και τις 3

4 προσδοκίες των κοινωνιών τους. Η κοινωνία των πολιτών πρόκειται επίσης να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προώθηση αυτών των μεταρρυθμίσεων και στη θεμελίωση της ευθύνης των κυβερνήσεων. Η σύσταση του φόρουμ της κοινωνίας των πολιτών (ΦΚΠ) της ανατολικής εταιρικής σχέσης (ΑΕΣ), η οποία περιλάμβανε τη σύσταση εθνικών πλατφορμών στις χώρες εταίρους, αποτελεί ένα καλό παράδειγμα του ενισχυμένου ρόλου της κοινωνίας των πολιτών στο πλαίσιο της ΕΠΓ. Η ΕΕ εξακολούθησε να παρέχει υποστήριξη στην κοινωνία των πολιτών μέσω μιας σειράς διαφορετικών χρηματοδοτικών μέσων. 11. Η ΕΕ και οι γειτονικές της χώρες αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις, μεταξύ άλλων, στους τομείς της οικονομίας, της ασφάλειας, του περιβάλλοντος και της μετανάστευσης. Η εκπλήρωση των δεσμεύσεών της έναντι των νότιων και ανατολικών γειτονικών της χωρών, η στήριξη του εκδημοκρατισμού και των οικονομικών μεταρρυθμίσεων και η στενή συνεργασία με αυτές για όλες τις πτυχές των μεταρρυθμίσεων και των προγραμμάτων πολιτικής δράσης, θα συμβάλουν στην ασφάλεια και την ευημερία της ίδιας της ΕΕ. 2. Εφαρμογή 12. Δύο χρόνια μετά την αναθεώρηση της ΕΠΓ, η εφαρμογή αποτελεί το κύριο καθήκον και μια πρόκληση για την ΕΕ και τους εταίρους της. Από το 2011, η πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν από την ΕΕ και τους εταίρους της υπήρξε άνιση. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να οδηγήσει σε αποδέσμευση. Αντιθέτως, η ΕΕ πρέπει να εντείνει τη συμμετοχή της στη διαδικασία και μακροπρόθεσμα. 13. Ο εκδημοκρατισμός των χωρών εταίρων βρίσκεται στα χέρια των πολιτών τους και των εκλεγμένων πολιτικών τους. Η ΕΠΓ μπορεί να υποστηρίξει, αλλά όχι να αντικαταστήσει αυτήν τη διαδικασία. Μια ανάλυση των βασικών συστάσεων που περιέχονται στις εκθέσεις προόδου της ΕΠΓ δείχνει ότι είμαστε μόνο στην αρχή της διαδικασίας. Καθορίζει επίσης τις προκλήσεις που βρίσκονται μπροστά μας. Σε πολλές γειτονικές χώρες, έχει σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά τις βασικές συστάσεις σε σχέση με τις εκλογές, συχνά με οικονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη από την ΕΕ. Η πρόοδος όσον αφορά τις βασικές συστάσεις σχετικά με την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, την ελευθερία έκφρασης και του συνέρχεσθαι, την ελευθερία του Τύπου και των ΜΜΕ, το κράτος δικαίου και την ανεξάρτητη δικαιοσύνη, καθώς και την καταπολέμηση της διαφθοράς, υπήρξε ανεπαρκής. Πολλές από τις συστάσεις εξακολουθούν να ισχύουν και σήμερα, όπως και το Το ένθετο που ακολουθεί επισημαίνει την εφαρμογή βασικών συστάσεων των εκθέσεων προόδου του προηγούμενου έτους. Η Αρμενία ανέλαβε δράσεις όσον αφορά μερικές από τις βασικές συστάσεις. Ετοίμασε έναν χάρτη πορείας για τη βελτίωση της εκλογικής διαδικασίας, θέσπισε μια εθνική στρατηγική για τα ανθρώπινα δικαιώματα και έλαβε ορισμένα μέτρα για την καταπολέμηση της διαφθοράς, τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος και της δημόσιας διοίκησης, καθώς και την προώθηση τομεακών μεταρρυθμίσεων και της κανονιστικής προσέγγισης με το κοινοτικό κεκτημένο. Το Αζερμπαϊτζάν ανέλαβε δράσεις μόνο όσον αφορά μερικές από τις βασικές συστάσεις. Ξεκίνησε την εφαρμογή του σχεδίου δράσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συνέχισε τη δικαστική μεταρρύθμιση και έλαβε ορισμένα μέτρα για την 4

5 αντιμετώπιση του προβλήματος των κατεδαφίσεων και των αναγκαστικών εξώσεων. εν συνεργάστηκε με τον εισηγητή της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για τους πολιτικούς κρατούμενους. Η Γεωργία ανέλαβε δράσεις όσον αφορά την πλειονότητα των βασικών συστάσεων. ιασφάλισε γενικότερα ελεύθερες και δίκαιες βουλευτικές εκλογές, εξακολούθησε να συνεργάζεται με τις αποσχισθείσες περιοχές της, συμμετείχε ενεργά στις συζητήσεις της Γενεύης και έλαβε μέτρα για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των εκτοπισθέντων στο εσωτερικό της χώρας ατόμων. Ενίσχυσε επίσης την ελευθερία της έκφρασης και της γνώμης, μεταρρύθμισε το δικαστικό σύστημα και προήγαγε τομεακές μεταρρυθμίσεις και την προσέγγιση των νομοθεσιών με το κεκτημένο της ΕΕ. Η Μολδαβία ανέλαβε δράσεις όσον αφορά την πλειονότητα των βασικών συστάσεων. Κατέβαλε πιο εντατικές προσπάθειες για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στον τομέα εκτέλεσης των δικαστικών αποφάσεων και της επιβολής του νόμου, προέβη στη διενέργεια διαλόγου με την Tiraspol, εξακολούθησε να εφαρμόζει μεταρρυθμίσεις στους τομείς της κοινωνικής πρόνοιας, της υγείας και της εκπαίδευσης, της ενέργειας, του ανταγωνισμού, των κρατικών ενισχύσεων και της προσέγγισης των νομοθεσιών με το κεκτημένο της ΕΕ. Οριστικοποίησε τα εναπομείναντα βήματα στο πλαίσιο της πρώτης φάσης του σχεδίου δράσης για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων και εντατικοποίησε τις προσπάθειες για τη θεσμική μεταρρύθμιση του τομέα των αερομεταφορών. Ουκρανία: Πρέπει να αναληφθούν δράσεις όσον αφορά την πλειονότητα των βασικών συστάσεων. Ωστόσο, η Ουκρανία έλαβε μέτρα προαγωγής της νομικής και δικαστικής μεταρρύθμισης, θέτοντας σε ισχύ τον νέο Κώδικα Ποινικής ικονομίας και άλλα σημαντικά νομοθετικά μέτρα. Επίσης, εξέδωσε έναν νόμο για το καθεστώς ασύλου και προσφύγων, αν και η εφαρμογή του είναι ελλιπής. Η Αίγυπτος ανέλαβε δράσεις όσον αφορά μερικές από τις βασικές συστάσεις. Η εξουσία παραδόθηκε σε μια πολιτική κυβέρνηση και ήρθη η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Συντάχθηκε νέο σύνταγμα και εγκρίθηκε με δημοψήφισμα. Ωστόσο, η διαδικασία ήταν αμφιλεγόμενη και ασκήθηκε έντονη κριτική από την αντιπολίτευση, γεγονός που οδήγησε σε μια βαθύτατα διχαστική πολιτική κρίση. Ισραήλ: Πρέπει να αναληφθούν δράσεις όσον αφορά την πλειονότητα των βασικών συστάσεων. εν παρατηρήθηκε καμία σημαντική αλλαγή στους τομείς ενδιαφέροντος. Παλαιστίνη 3 : Η πλειονότητα των βασικών συστάσεων παραμένει σε ισχύ και εξακολουθεί να υπάρχει η ανάγκη για την ανάληψη σχετικών δράσεων. Έχουν ωστόσο αναληφθεί δράσεις όσον αφορά ορισμένες από αυτές, μεταξύ άλλων της διεξαγωγής τοπικών εκλογών, της περαιτέρω βελτίωσης της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών και της ανάπτυξης μοντέλων κοστολόγησης στον τομέα της κοινωνικής προστασίας. Ωστόσο, οι δυσκολίες που προέκυψαν κατά κύριο λόγο από την κατοχή και την επιδείνωση της οικονομικής κρίσης, εμπόδισαν την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων από την Παλαιστινιακή Αρχή (ΠΑ). Η Ιορδανία ανέλαβε δράσεις όσον αφορά μερικές από τις βασικές συστάσεις, όπως η σύσταση της εκλογικής επιτροπής και του Συνταγματικού ικαστηρίου και η θέσπιση νομοθεσίας για τα πολιτικά κόμματα και ενός εκλογικού νόμου. 3 Σύμφωνα με την απόφαση 69/19 της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, η ονομασία «Παλαιστίνη» θα χρησιμοποιείται κάθε φορά που θα γίνεται αναφορά σε ό,τι ονομαζόταν μέχρι σήμερα «Παλαιστινιακή Εθνική Αρχή» ή «κατεχόμενο Παλαιστινιακό έδαφος». Τούτο δεν σημαίνει αναγνώριση της Παλαιστίνης ως κράτους σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου του Δεκεμβρίου

6 Ο Λίβανος άρχισε να αναλαμβάνει δράση μόνο για μερικές από τις βασικές συστάσεις προβαίνοντας με καθυστέρηση σε ορισμένους δικαστικούς διορισμούς. Οι στόχοι των μεταρρυθμίσεων προχώρησαν με βραδείς ρυθμούς υπό το πρίσμα της συνεχιζόμενης κρίσης στη γειτονική Συρία. Το Μαρόκο έλαβε μέτρα για την εφαρμογή της πλειονότητας των βασικών συστάσεων, αλλά δεν έχει ακόμη ολοκληρώσει τη διαδικασία, παρά το γεγονός ότι εξέφρασε τη δέσμευσή του για τους συμφωνηθέντες στόχους της μεταρρύθμισης. Προέβη στη σύσταση ενός οργάνου διεξαγωγής εθνικού διαλόγου σχετικά με τη δικαστική μεταρρύθμιση, στη σύνταξη (αλλά όχι στην έγκριση) ενός νόμου για τη σύσταση ενός οργάνου για την καταπολέμηση της διαφθοράς και συνέχισε τη διαδικασία προσέγγισης των νομοθεσιών του με το κεκτημένο της ΕΕ. Η Τυνησία, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία δύσκολης μετάβασης, ανέλαβε δράσεις όσον αφορά μερικές μόνο από τις βασικές συστάσεις. Η σύσταση της Ανεξάρτητης Εκλογικής Επιτροπής εγκρίθηκε, αλλά ο νέος εκλογικός νόμος δεν έχει οριστικοποιηθεί. Η Τυνησία υπέγραψε την περιφερειακή σύμβαση σχετικά με τους πανευρωμεσογειακούς κανόνες καταγωγής. Οι προετοιμασίες για τη διαπραγμάτευση μιας εκτεταμένης και ουσιαστικής ζώνης ελευθέρων συναλλαγών (ΕΟΖΕΣ) σημείωσαν πρόοδο. 14. Η ΕΕ εξακολούθησε να αντιμετωπίζει τις άμεσες προτεραιότητες των χωρών εταίρων της, συμβάλλοντας στην εδραίωση του κράτους δικαίου και της χρηστής διακυβέρνησης και να θέτει τα θεμέλια για την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς και τις βιώσιμες, βασισμένες στη γνώση και κοινωνικά δίκαιες κοινωνίες. Μετά την πρώτη ομάδα εργασίας για την Τυνησία το 2011, ομάδες εργασίας για την Αίγυπτο και την Ιορδανία συγκέντρωσαν εκπροσώπους των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των κυβερνήσεων, του ιδιωτικού τομέα, διεθνών χορηγών και της κοινωνίας των πολιτών, ώστε να χρησιμεύσουν ως καταλύτες για τις πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Η χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού μηχανισμού γειτονίας και εταιρικής σχέσης (ENPI) και άλλων μηχανισμών, έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σε πολλές περιπτώσεις. 15. Κατά τη συνεδρίασή τους τον Ιούλιο του 2012, οι Υπουργοί Εξωτερικών της ανατολικής εταιρικής σχέσης δήλωσαν ότι ο χάρτης πορείας της ΑΕΣ 4 αποτελούσε τη βάση για την καθοδήγηση και την παρακολούθηση της περαιτέρω υλοποίησης των στόχων της εταιρικής σχέσης έως την επόμενη σύνοδο της ΑΕΣ. Με τον καθορισμό των βασικών μεταρρυθμίσεων που πρέπει να εφαρμόσουν οι χώρες εταίροι και περιγράφοντας τι μπορεί να πράξει η ΕΕ και τι υποστήριξη μπορεί να προσφέρει, ο χάρτης πορείας απεικονίζει τις έννοιες της αμοιβαίας λογοδοσίας και της κοινής ευθύνης που είναι απαραίτητες για την προαγωγή της πολιτικής σύνδεσης και της οικονομικής ολοκλήρωσης. 16. Οι εργασίες για την ενίσχυση των σχέσεων προχώρησαν περισσότερο με ορισμένες χώρες σε σχέση με κάποιες άλλες. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά τη δέσμευση της ΕΕ να προχωρήσει περισσότερο και γρηγορότερα με τις χώρες εταίρους που είναι πρόθυμες 4 Κοινή δήλωση της συνόδου των Υπουργών Εξωτερικών της ανατολικής εταιρικής σχέσης, Βρυξέλλες, 23 Ιουλίου 2012, Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 12862/12, PRESSE 348. Κοινή ανακοίνωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών, Ανατολική Εταιρική Σχέση: Ένας οδικός χάρτης για τη σύνοδο κορυφής του φθινοπώρου 2013, JOIN (2012) 13 τελικό,

7 και έτοιμες να σημειώσουν μεγαλύτερη πρόοδο προς την κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων (σύμφωνα με την αρχή των «αναλογικών κερδών»). Συνέχισε να διαπραγματεύεται συμφωνίες σύνδεσης που περιλαμβάνουν ΕΟΖΕΣ με τη Δημοκρατία της Μολδαβίας, την Αρμενία και τη Γεωργία, καθώς και μια συμφωνία σύνδεσης με το Αζερμπαϊτζάν. Επίσης, άρχισε τις διαπραγματεύσεις ΕΟΖΕΣ με το Μαρόκο και προετοιμάζει τις διαπραγματεύσεις με την Τυνησία και την Ιορδανία. Η συμφωνία σύνδεσης μεταξύ ΕΕ και Ουκρανίας μονογραφήθηκε αλλά δεν υπογράφηκε. 17. Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε όσον αφορά την ανάπτυξη νέας γενιάς κοινών σχεδίων δράσης ΕΠΓ ή ισοδύναμων εγγράφων. Τα σχέδια δράσης αντικατοπτρίζουν τις ειδικές ανάγκες, τις ικανότητες και τις δεσμεύσεις όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις των χωρών εταίρων, επιτρέποντας εξειδικευμένες, κατάλληλα προσαρμοσμένες σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και κάθε μιας από τις χώρες εταίρους. Ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις όσον αφορά τα σχέδια δράσης με τον Λίβανο, το Μαρόκο και την Παλαιστινιακή Αρχή, καθώς και με την Τυνησία στο πλαίσιο μιας προνομιακής εταιρικής σχέσης. Τα σχέδια δράσης θα πρέπει να εγκριθούν από τα αντίστοιχα Συμβούλια Σύνδεσης. Το νέο σχέδιο δράσης για την Ιορδανία τέθηκε σε ισχύ τον Οκτώβριο. Επίσης, τον Οκτώβριο, η ΕΕ και η Αλγερία ξεκίνησαν τις διαπραγματεύσεις για ένα κοινό σχέδιο δράσης ΕΠΓ. Η Ουκρανία και η ΕΕ κατέληξαν σε κοινή συμφωνία ώστε να ξεκινήσει η ενημέρωση της τρέχουσας ατζέντας σύνδεσης για την προετοιμασία εφαρμογής της μελλοντικής συμφωνίας σύνδεσης. Προετοιμασίες βρίσκονταν σε εξέλιξη για την έναρξη των διαπραγματεύσεων σχετικά με τις ατζέντες σύνδεσης με τη Δημοκρατία της Μολδαβίας, την Αρμενία και τη Γεωργία Ισχυρή και βιώσιμη δημοκρατία 18. Σε όλες τις γειτονικές χώρες σημειώθηκε κάποια πρόοδος όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις προς την κατεύθυνση της ισχυρής και βιώσιμης δημοκρατίας. Εξακολουθούν ωστόσο να υπάρχουν κάποια προβλήματα και ορισμένες εξελίξεις κινδυνεύουν να οπισθοχωρήσουν. 19. Υπάρχει μια αυξανόμενη απόκλιση στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στις γειτονικές χώρες. Ως εκ τούτου η ΕΕ θα ανταποκριθεί με έναν πιο διαφοροποιημένο τρόπο, με βάση την αρχή των «αναλογικών κερδών» και μια αυστηρή εξέταση των δεσμεύσεων όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις. Για να παραμείνει αξιόπιστη, πρέπει να εφαρμόσει τα ίδια υψηλά πρότυπα και τον έλεγχο των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων, οπουδήποτε και σε οποιαδήποτε μορφή συμβαίνουν. 20. Στην Τυνησία, την Αίγυπτο και τη Λιβύη υπήρξαν επαναστάσεις οι οποίες προκάλεσαν δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, ενώ στην Ιορδανία, στο Μαρόκο και στην Αλγερία οι αρχές που βρίσκονταν στην εξουσία ξεκίνησαν συνταγματικές, εκλογικές και νομικές μεταρρυθμίσεις. Διεξήχθησαν δημοκρατικές εκλογές στην Αίγυπτο, τη Λιβύη και την Τυνησία εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες όσον αφορά την ελευθερία του συνέρχεσθαι, του συνεταιρίζεσθαι και της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας των ΜΜΕ στις περισσότερες χώρες εταίρους. Η ΕΕ έχει αναπτύξει αποστολές παρατηρητών των εκλογών στην Αλγερία και τη Λιβύη. Στις αρχές του 2013, παρακολούθησε τις εκλογές στην Ιορδανία, για πρώτη φορά. Η Αίγυπτος δέχθηκε η αποστολή παρατηρητών της ΕΕ να παρακολουθήσει τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές. 7

8 21. Οι ανατολικές χώρες ακολουθούν επίσης πολύ διαφορετικές πορείες. Η Μολδαβία, η Γεωργία και η Αρμενία συνέχισαν να εφαρμόζουν μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση του εκλογικού πλαισίου και διενήργησαν εκλογές που ήταν γενικά σύμφωνες με τα διεθνή πρότυπα, σημειώνοντας σαφή πρόοδο στη δύσκολη μετάβαση προς τη βιώσιμη δημοκρατία. Οι βουλευτικές εκλογές της Ουκρανίας παρουσίασαν πιο μεικτή εικόνα με αρκετές ελλείψεις. Υπήρξε επιδείνωση σε αρκετούς τομείς σε σχέση με προηγούμενες εκλογές. Οι εκλογές στη Λευκορωσία διενεργήθηκαν σε ένα κλίμα καταστολής - άλλη μία χαμένη ευκαιρία για τη Λευκορωσία να διενεργήσει εκλογές σύμφωνα με τον ΟΑΣΕ και τα διεθνή πρότυπα. Γενικά, η ΕΕ εκφράζει μεγάλη ανησυχία για την έλλειψη της ελευθερίας του συνέρχεσθαι, του συνεταιρίζεσθαι και της έκφρασης σε πολλές χώρες. Δεν υπήρξε καμία βελτίωση στη Λευκορωσία όσον αφορά τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και των δημοκρατικών αρχών. 22. Σε ορισμένες χώρες εταίρους, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και μερικές φορές τα συνδικάτα, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρούς περιορισμούς (εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία, αγωγές κατά ηγετών ΜΚΟ, επαχθείς διοικητικές διαδικασίες, αποδοχή οικονομικής στήριξης κατόπιν εγκρίσεως). Οι αιγυπτιακές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών αντιμετώπισαν αυξανόμενη πίεση από τις αρχές. Οι ισχύοντες νόμοι για το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι στην Αίγυπτο, στο Μαρόκο και στην Αλγερία αποτελούν επίσης μια αιτία ανησυχίας. Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι λείπει επίσης από τη Λευκορωσία και το Αζερμπαϊτζάν. Η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι πρέπει να διασφαλίζεται και οι νέοι νόμοι για τις ενώσεις πρέπει να είναι σύμφωνοι με τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα. 23. Σε πολλές γειτονικές χώρες, τα μέσα ενημέρωσης συνεχίζουν να πλήττονται από πολιτικές και οικονομικές παρεμβάσεις, έλλειψη ποικιλομορφίας και αυτολογοκρισία. Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις παρενόχλησης και φυλάκισης δημοσιογράφων στο Αζερμπαϊτζάν και στην Αίγυπτο, ενώ η εφαρμογή της νομοθεσίας σχετικά με τη διαφάνεια των μέσων ενημέρωσης στη Γεωργία ήταν μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη. 24. Η δικαστική ανεξαρτησία πρέπει να ενισχυθεί σε διάφορους βαθμούς σε πολλές χώρες εταίρους, μεταξύ των οποίων, η Αίγυπτος, το Μαρόκο, η Τυνησία και η Αλγερία στα νότια και στα ανατολικά, ειδικότερα, το Αζερμπαϊτζάν και η Λευκορωσία. Όσον αφορά την Ουκρανία, υπάρχουν ορισμένες ανησυχίες όσον αφορά την κακή χρήση του δικαστικού συστήματος για πολιτικούς λόγους. Παρά τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, το σύστημα αυτό εξακολουθεί να θεωρείται σε μεγάλο βαθμό ότι εξαρτάται από την εκτελεστική εξουσία σε όλες τις νότιες και ανατολικές γειτονικές χώρες. Τα υψηλά ποσοστά καταδικαστικών αποφάσεων, η υπερβολική χρήση των διοικητικών κρατήσεων και η μη ικανοποιητική εφαρμογή της αρχής της ισότητας των μέσων υπονόμευσαν την εμπιστοσύνη στο δικαστικό σύστημα. Παρά το γεγονός ότι καταβλήθηκαν προσπάθειες για τη βελτίωση των υποδομών των φυλακών, οι συνθήκες στις φυλακές εξακολουθούν να προκαλούν ανησυχία και περιπτώσεις βασανιστηρίων και κακής μεταχείρισης εξακολουθούν να μη διερευνούνται επαρκώς, διαμορφώνοντας μια νοοτροπία ατιμωρησίας μεταξύ των υπηρεσιών επιβολής του νόμου. 25. Η διαφθορά παραμένει ένα τεράστιο πρόβλημα σε πολλές γειτονικές χώρες. Στις περισσότερες χώρες δεν ελήφθησαν καθόλου -ή ελήφθησαν ελάχιστα- μέτρα ώστε να ξεκινήσει η καταπολέμηση της διαφθοράς. Ιδιαίτερα στην Ουκρανία, τον Λίβανο, το 8

9 Αζερμπαϊτζάν, τη Λιβύη και τη Λευκορωσία, η αίσθηση για την ύπαρξη διαφθοράς εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά υψηλή Ο δημοκρατικός έλεγχος των ενόπλων δυνάμεων και των δυνάμεων ασφαλείας βελτιώθηκε, κυρίως στη Λιβύη και την Αίγυπτο. Η μεταρρύθμιση του τομέα της ασφάλειας, ιδίως η μεταρρύθμιση της αστυνομίας, η πλήρης άρση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και η μεταρρύθμιση των ποινικών και στρατιωτικών κωδίκων για να αποφευχθούν οι δίκες πολιτών ενώπιον στρατοδικείων, παραμένει ένα σημαντικό πρόβλημα σε όλες τις γειτονικές χώρες της Μεσογείου. Θέματα όπως η εποπτεία και λογοδοσία της αστυνομίας, οι συνθήκες του σωφρονιστικού συστήματος και η αντιμετώπιση των πολιτών που υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία εξακολουθούν να αποτελούν θέματα που συζητούνται στο πλαίσιο διαρθρωμένου διαλόγου. 27. Οι αξιόπιστες μεταβατικές ποινικές διαδικασίες είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία της μετάβασης, ιδίως στις χώρες οι οποίες ανέτρεψαν αυταρχικά καθεστώτα που διέπραξαν εγκλήματα κατά των ίδιων των πληθυσμών τους. Οι δικαστικές μεταρρυθμίσεις και οι μεταρρυθμίσεις στον τομέα της επιβολής του νόμου αποτελούν επίσης προτεραιότητα στην ΑΕΣ, συνδεόμενες με τον συνολικό στόχο διατήρησης και ενίσχυσης του κράτους δικαίου. 28. Οι πολιτισμικές και κοινωνικές διακρίσεις εις βάρος των γυναικών εξακολουθούν να αποτελούν πρόβλημα στις νότιες γειτονικές χώρες. Οι γυναίκες διαδραμάτισαν ενεργό ρόλο στις επαναστάσεις. Αυτήν τη στιγμή είναι εξαιρετικά σημαντικό η διαδικασία της μετάβασης και της συνταγματικής μεταρρύθμισης να μην εμποδίσει την πρόοδο ούτε να υπονομεύσει την ισότητα των γυναικών ενώπιον του νόμου και στην κοινωνία. Υπάρχουν επίσης πολλά περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά την ισότητα των φύλων στην Ανατολή. 29. Η ενιαία νομοθεσία κατά των διακρίσεων εξακολουθεί να αποτελεί ένα πρόβλημα σε όλες τις γειτονικές χώρες, με λίγες εξαιρέσεις. Οι αρνητικές συμπεριφορές είναι ευρέως διαδεδομένες, ιδίως εναντίον της κοινότητας των λεσβιών, ομοφυλοφίλων, αμφιφυλόφιλων και διεμφυλικών ατόμων (ΛΟΑΔ) Βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη 30. Η οικονομική ανάπτυξη επιταχύνθηκε σε λίγους μόνο από τους εταίρους της ΕΠΓ, όπως η Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν, αλλά επιβραδύνθηκε στις περισσότερες από τις υπόλοιπες. Αυξήθηκαν οι εξωτερικοί κίνδυνοι που σχετίζονται με την παγκόσμια οικονομική κατάσταση, ενώ οι συγκρούσεις είχαν αρνητικές επιπτώσεις στις προοπτικές για οικονομική ανάκαμψη. Οι νότιες και ανατολικές γειτονικές χώρες εταίροι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν γενικές μακροοικονομικές ανισορροπίες και υψηλά -και σε ορισμένες περιπτώσεις αυξανόμενα- ποσοστά ανεργίας. Στις νότιες χώρες εταίρους, σημειώνονται υψηλά ποσοστά ανεργίας των νέων. Η συνεχιζόμενη ή επαναλαμβανόμενη πολιτική αστάθεια είχε επίσης αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη. Χωρίς την αύξηση της ανάπτυξης και την άσκηση αποτελεσματικών πολιτικών για την απασχόληση (συμπεριλαμβανομένης της επένδυσης σε ανθρώπινο κεφάλαιο για την προώθηση της αξιοπρεπούς εργασίας, της έρευνας και της καινοτομίας), τα υψηλά επίπεδα της ανεργίας θα παραμείνουν μεταξύ των νέων και ο 5 Transparency International (Διεθνής Διαφάνεια), Δείκτης Αντίληψης για τη Διαφθορά

10 άτυπος τομέας θα εξακολουθήσει να αποτελεί ένα σημαντικό ποσοστό της πραγματικής οικονομίας. Σημαντικές κοινωνικοοικονομικές ανισότητες εξακολουθούν να υφίστανται σε πολλές γειτονικές ανατολικές και νότιες χώρες. Αν δεν αντιμετωπιστούν, οι παράγοντες αυτοί θα εξακολουθήσουν να θέτουν σε κίνδυνο το μέλλον της κοινωνικής σταθερότητας και του εκδημοκρατισμού. Η χρηματοδοτική βοήθεια της ΕΕ συνέβαλε στην αντιμετώπισή τους μέσω της στήριξης των βασικών οικονομικών μεταρρυθμίσεων. 31. Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης στη ζώνη του ευρώ και της παγκόσμιας οικονομικής επιβράδυνσης, ο μακροοικονομικός διάλογος που διεξήχθη το 2012 μεταξύ της Επιτροπής και της συντριπτικής πλειονότητας των γειτονικών χωρών (όλες οι χώρες της ΕΠΓ, εκτός από τη Λιβύη και τη Συρία), αποδείχτηκε ότι αποτελεί ένα χρήσιμο μέσο για την οικονομική συνεργασία για την ΕΕ και τις χώρες εταίρους της. Ο διάλογος αυτός συνέβαλε στην ανοικτή ανταλλαγή απόψεων σχετικά με τις οικονομικές εξελίξεις και τις πολιτικές προκλήσεις, συμπεριλαμβάνοντας τις επιπτώσεις της κρίσης στη ζώνη του ευρώ για τις γειτονικές χώρες της ΕΕ. Χρησίμευσε επίσης ως πλατφόρμα για τον έλεγχο της εφαρμογής των προτεραιοτήτων των οικονομικών μεταρρυθμίσεων που προσδιορίστηκαν στα σχέδια δράσης της ΕΠΓ και στις ατζέντες σύνδεσης. 32. Εκτός από τον τακτικό μακροοικονομικό διάλογο που διενεργήθηκε βάσει διαφόρων διμερών συμφωνιών, η Επιτροπή διεξάγει συζητήσεις σχετικά με την οικονομική πολιτική με χώρες εταίρους που λαμβάνουν μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ) από την ΕΕ. Αυτή έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τις χώρες εταίρους να αντιμετωπίσουν τις μακροοικονομικές ανισορροπίες και να εφαρμόσουν προσανατολισμένες στην ανάπτυξη διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Το 2012, με την εκταμίευση των τελευταίων δόσεων, η Επιτροπή ολοκλήρωσε την εφαρμογή δύο προγραμμάτων ΜΧΣ που εγκρίθηκαν το 2009 (Αρμενία, 100 εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια και επιχορηγήσεις) και το 2010 (Μολδαβία, 90 εκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις). Το Μνημόνιο Συνεννόησης και η Δανειακή Σύμβαση για το πρόγραμμα ΜΧΣ για την Ουκρανία ύψους 610 εκατομμυρίων ευρώ υπογράφηκαν στις αρχές του Κατά τη διάρκεια του 2012, η ΕΕ συνεργάστηκε στενά με τις αρχές της Αιγύπτου και της Ιορδανίας για την ενδεχόμενη εφαρμογή προγραμμάτων ΜΧΣ στις αρχές του Η νομοθετική απόφαση σχετικά με το πρόγραμμα για τη Γεωργία που πρότεινε η Επιτροπή στις αρχές του 2011 (46 εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια και επιχορηγήσεις), ανέμενε την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. 33. Το 2012, η συνεργασία όσον αφορά την πολιτική για τις επιχειρήσεις εξακολούθησε να επικεντρώνεται στη βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος και στην παροχή καλύτερης οικονομικής στήριξης στις ΜΜΕ. Η εφαρμογή της «Small Business Act», ενός ευρωπαϊκού πλαισίου πολιτικής για τη διαμόρφωση περιβάλλοντος φιλικού προς τις ΜΜΕ, παραμένει βασικός στόχος. Το επίπεδο προόδου διαφέρει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των εταίρων. Ένας μηχανισμός διαβούλευσης ο οποίος θα δώσει λόγο στις ΜΜΕ σε θέματα που τις αφορούν, θα βελτιώσει τη χάραξη πολιτικής σε ολόκληρη την περιοχή. Η ενίσχυση του κράτους δικαίου και η παροχή ισότιμης, απλής πρόσβασης στις δημόσιες συμβάσεις μέσω της βελτίωσης των συστημάτων προμηθειών, η απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών, η βελτίωση των δεξιοτήτων, η ευκολότερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση και η καινοτομία θα ενισχύσουν την ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Η χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ βοηθά τις ΜΜΕ να αναπτύξουν τις ικανότητές τους σε πολλές περιπτώσεις. 10

11 34. Η καταπολέμηση της φτώχειας και της ανεργίας παρέμεινε υψηλή προτεραιότητα, ιδίως στις αγροτικές περιοχές. Τον Μάιο, η ΕΕ οργάνωσε ένα σεμινάριο υψηλού επιπέδου για να παρουσιάσει και να συζητήσει την πρωτοβουλία για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Γειτονίας για τη Γεωργία και την Αγροτική Ανάπτυξη (ENPARD). Στις νότιες χώρες εταίρους, αναπτύσσονται πιλοτικές δράσεις. Συστήνονται επίσης τεχνικές επιτροπές με τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και του ιδιωτικού τομέα. Δράσεις του ENPARD έχουν ξεκινήσει στην Αίγυπτο, την Αλγερία, την Τυνησία, το Μαρόκο, και στα ανατολικά, στην Γεωργία. Επιπλέον, ο Οργανισμός Επισιτισμού και Γεωργίας (FAO) διενήργησε αξιολόγηση της γεωργίας και της αγροτικής ανάπτυξης σε κάθε μία από τις χώρες της ΑΕΣ. Προσδιόρισε επίσης ορισμένες κοινές προκλήσεις σε περιφερειακό επίπεδο. Τα αποτελέσματα παρέχουν μια στέρεη βάση για τη νεοσύστατη ομάδα ΑΕΣ σχετικά με τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη και θα συμβάλουν στην προετοιμασία πιθανών νέων προγραμμάτων σε αυτόν τον τομέα Αγορές 35. Η ΕΕ παραμένει ο πιο σημαντικός εμπορικός εταίρος για όλες σχεδόν τις γειτονικές χώρες. Ως εκ τούτου, το έργο για την ισχυροποίηση της οικονομικής και εμπορικής ολοκλήρωσης μεταξύ της ΕΕ και των εταίρων της συνεχίζεται. Η ΕΕ και η Ουκρανία μονογράφησαν μια συμφωνία σύνδεσης, η οποία περιλάμβανε την ΕΟΖΕΣ. Έχει συντελεστεί σημαντική πρόοδος στις διαπραγματεύσεις με τη Μολδαβία, μετά τις διαπραγματεύσεις που ξεκίνησαν για την ΕΟΖΕΣ τον Μάρτιο. Η Αρμενία και η Γεωργία σημείωσαν εξαιρετικά μεγάλη πρόοδο στις διαπραγματεύσεις τους για τη συμφωνία σύνδεσης, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων για την καθιέρωση ΕΟΖΕΣ. Η μελλοντική ένταξη των ανατολικών εταίρων ΕΟΖΕΣ στο πανευρωμεσογειακό καθεστώς διαγώνιας σώρευσης της καταγωγής θα ενισχύσει την οικονομική τους ολοκλήρωση με την ΕΕ και θα τους παράσχει ένα επιπλέον κίνητρο για τη δημιουργία ζωνών ελεύθερων συναλλαγών με άλλους εταίρους της ΕΠΓ. 36. Μετά από ενδελεχή προετοιμασία, η ΕΕ ξεκίνησε με το Μαρόκο τις διαπραγματεύσεις για τις ΕΟΖΕΣ στις αρχές του Οι προετοιμασίες για τη διαπραγμάτευση μιας ΕΟΖΕΣ με την Τυνησία έχουν επίσης προχωρήσει. Οι προετοιμασίες για τη διαπραγμάτευση μιας ΕΟΖΕΣ με την Ιορδανία δεν σημείωσαν πρόοδο, ενώ δεν έχουν ακόμη αρχίσει με την Αίγυπτο. Η συμφωνία με το Μαρόκο και την Παλαιστινιακή Αρχή για τα γεωργικά και αλιευτικά προϊόντα τέθηκε σε ισχύ τον Οκτώβριο και τον Ιανουάριο αντίστοιχα. Οι διαπραγματεύσεις για μια ανάλογη συμφωνία με την Τυνησία δεν συνεχίστηκαν. Η ευρωπαϊκή συμφωνία σχετικά με την εκτίμηση της συμμόρφωσης και την αποδοχή βιομηχανικών προϊόντων με το Ισραήλ τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο για τα φαρμακευτικά προϊόντα Κινητικότητα 37. Η ΕΕ και οι εταίροι της εξακολούθησαν να εργάζονται για την αύξηση της κινητικότητας των προσώπων. Το 2012 σημειώθηκε σημαντική πρόοδος όσον αφορά τον στόχο της απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για τα άτομα που ταξιδεύουν στις ανατολικές γειτονικές χώρες, όπως επιβλήθηκε από τη Σύνοδο Κορυφής της ΑΕΣ το Η Μολδαβία έκανε ένα σημαντικό βήμα προόδου στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων, κινούμενη προς την αξιολόγηση της δεύτερης φάσης και των σημείων αναφοράς σχετικά με την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας. Η Ουκρανία έχει σημειώσει επίσης ουσιαστική πρόοδο 11

12 όσον αφορά το σχέδιο δράσης για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων. Ξεκίνησε ένας διάλογος για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων με τη Γεωργία τον Ιούνιο του 2012, με σκοπό να εξετασθούν οι προϋποθέσεις για ταξίδια χωρίς την υποχρέωση θεώρησης στην ΕΕ για τους πολίτες της Γεωργίας, ενώ η Αρμενία θέσπισε καθεστώς εισόδου στη χώρα χωρίς την υποχρέωση θεώρησης για τους πολίτες της ΕΕ από τον Ιανουάριο του Μετά τις εταιρικές σχέσεις για την κινητικότητα με τη Μολδαβία, τη Γεωργία και την Αρμενία, ξεκίνησαν συζητήσεις για την πιθανή εταιρική σχέση ΕΕ-Αζερμπαϊτζάν. Μια πρώτη, σημαντική αξιολόγηση της εταιρικής σχέσης για την κινητικότητα μεταξύ ΕΕ-Μολδαβίας έδειξε πόσο χρήσιμη είναι ως ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο διμερούς συνεργασίας, αλλά έδειξε επίσης ότι το σύνολο συγκεκριμένων δραστηριοτήτων (ιδίως στον τομέα της νόμιμης μετανάστευσης) θα μπορούσε να επεκταθεί περαιτέρω. Η πρόταση της ΕΕ προς στη Λευκορωσία για τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων σχετικά με τις συμφωνίες επανεισδοχής δεν έλαβε απάντηση. Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει πόσο σημαντικό είναι τα κράτη μέλη να κάνουν βέλτιστη χρήση των δυνατοτήτων ευελιξίας του κώδικα θεωρήσεων της ΕΕ όσον αφορά τους πολίτες της Λευκορωσίας. 38. Αναπτύχθηκαν στενότεροι δεσμοί όσον αφορά την κινητικότητα και τη μετανάστευση με τις νότιες χώρες εταίρους, χρησιμοποιώντας την πολύχρονη εμπειρία της ΕΕ με τους ανατολικούς της εταίρους. Μετά την έναρξη της διεξαγωγής διαλόγου σχετικά με τη μετανάστευση, την κινητικότητα και την ασφάλεια με την Τυνησία και το Μαρόκο τον Οκτώβριο του 2011, οι διαπραγματεύσεις για τις εταιρικές σχέσεις κινητικότητας με τις δύο χώρες προχώρησαν ικανοποιητικά το Προσφάτως, η ΕΕ και το Μαρόκο ανήγγειλαν τη σύναψη συμφωνίας σε επίπεδο διαπραγματευτών σχετικά με την πολιτική διακήρυξη με στόχο μια εταιρική σχέση κινητικότητας. Ο στόχος είναι η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων το πρώτο εξάμηνο του Ο διάλογος με την Ιορδανία ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του Η Αίγυπτος μέχρι στιγμής δεν έχει αποδεχτεί την πρόταση της ΕΕ να ξεκινήσει διάλογο για τη μετανάστευση, την κινητικότητα και την ασφάλεια. 39. Προγράμματα όπως το Tempus, το Erasmus Mundus, το Marie Curie και το Νεολαία σε Δράση, στα οποία οι γειτονικές χώρες δραστηριοποιούνται ιδιαίτερα, έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της κινητικότητας των σπουδαστών, του ακαδημαϊκού προσωπικού, των ερευνητών και των νέων από αυτές τις χώρες και την ΕΕ, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στον εκσυγχρονισμό και το άνοιγμα των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης Συνεργασία 40. Η ΕΕ εξακολούθησε να παρέχει χρηματοδοτική στήριξη για τις μεταρρυθμίσεις στις χώρες εταίρους. Το συνολικό ποσό που διατέθηκε για τις χώρες εταίρους κατά την περίοδο ήταν 6,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό περιλαμβάνει την πρόσθετη χρηματοδότηση (0,95 δισεκατ. ευρώ) που διατέθηκε μετά την έναρξη της πρωτοβουλίας της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας. Το μεγαλύτερο μέρος της πρόσθετης χρηματοδότησης παρέχεται με βάση την αρχή των αναλογικών κερδών, δηλαδή την πρόοδο προς ουσιαστική και βιώσιμη δημοκρατία και την εφαρμογή των σχετικών στόχων των μεταρρυθμίσεων. Διοχετεύεται μέσω δύο γενικών προγραμμάτων: του 12

13 SPRING 6 στη Νότια Μεσόγειο με προϋπολογισμό 540 εκατομμύρια ευρώ και του EaPIC 7 στην ανατολική γειτονία με προϋπολογισμό 130 εκατομμύρια ευρώ. Και τα δύο προγράμματα επικεντρώνονται στην προώθηση του εκδημοκρατισμού και της οικοδόμησης των θεσμών, καθώς και στη στήριξη της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης. Το υπόλοιπο ποσό της πρόσθετης χρηματοδότησης έχει ως επί το πλείστον διατεθεί σε προγράμματα κινητικότητας (Tempus, Erasmus Mundus, κ.λπ.) και για τη στήριξη των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των μη κρατικών φορέων. Όσον αφορά τη μελλοντική χρηματοδότηση στο πλαίσιο του προσεχούς Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Γειτονίας (ΕΜΓ), προτείνεται οι χορηγήσεις να λαμβάνουν υπόψη κριτήρια όπως η δέσμευση των χωρών εταίρων για μεταρρυθμίσεις και πρόοδο στην εφαρμογή αυτών των μεταρρυθμίσεων, η πρόοδος στην οικοδόμηση ουσιαστικής και βιώσιμης δημοκρατίας και το επίπεδο της φιλοδοξίας ως προς την εταιρική σχέση με τη ΕΕ Σε αυτό το πλαίσιο, o Μηχανισμός Γειτονίας για την Κοινωνία των Πολιτών (ΜΚΠ) θεσπίστηκε το 2011 με αρχικό προϋπολογισμό 26,4 εκατομμύρια ευρώ. Σκοπός του είναι να ενισχύσει τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων, ώστε να μπορούν να διαδραματίσουν το δικό τους ρόλο στις αλλαγές στην περιοχή της ΕΠΓ και να έχουν ουσιαστικό ρόλο στη διαδικασία εκδημοκρατισμού. Η πρώτη φάση του ΜΚΠ που υλοποιήθηκε το 2012 επικεντρώθηκε στην ενίσχυση της ικανότητας δικτύωσης της κοινωνίας των πολιτών και στη βελτίωση των ικανοτήτων τους για την προώθηση των εθνικών μεταρρυθμίσεων και την αύξηση της δημόσιας λογοδοσίας. 42. Τον Δεκέμβριο του 2012, εγκρίθηκε μια δεύτερη φάση του ΜΚΠ με ένα νέο κονδύλιο του προϋπολογισμού ύψους 45,3 εκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο Στόχος είναι η ενίσχυση της αυξημένης συμμετοχής των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στον πολιτικό διάλογο με τις κυβερνήσεις εταίρους και του αυξημένου ρόλου τους στις εθνικές διαδικασίες μεταρρυθμίσεων και τοπικών αναπτυξιακών προγραμμάτων. 43. Για τη στήριξη των πολιτικών παραγόντων που καταβάλλουν προσπάθειες για τη δημοκρατική αλλαγή στις χώρες τους, το 2011 η Ύπατη Εκπρόσωπος και η Επιτροπή πρότειναν τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Δημοκρατία (ΕΤΔ). Το 2012, έγιναν σημαντικά βήματα για να οργανωθεί και να ξεκινήσει το ΕΤΔ ως ένα ανεξάρτητο, μη κερδοσκοπικό ευρωπαϊκό ίδρυμα, με τη συμμετοχή εκπροσώπων των κρατών μελών, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ύπατης Εκπροσώπου και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Η Επιτροπή και ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη δεσμευτεί για την παροχή χρηματοδότησης ύψους 15 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων τα 6 εκατ. ευρώ από την Επιτροπή), η οποία θα επιτρέψει στο ΕΤΔ να καταστεί πλήρως λειτουργικό το Η απόφαση σχετικά με την ενδιάμεση επανεξέταση της εξωτερικής εντολής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) τον Οκτώβριο του 2011, άνοιξε το δρόμο για πρόσθετα δάνεια ύψους 1,15 δισεκατομμυρίων ευρώ για τις χώρες εταίρους και ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής από 6 Στήριξη για εταιρική σχέση, μεταρρυθμίσεις και ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς. 7 Πρόγραμμα Ολοκλήρωσης και Συνεργασίας για την Ανατολική Εταιρική Σχέση. 8 COM(2011) 839 τελικό. 13

14 το τέλος του Το 2012, η ΕΤΕπ υπέγραψε σχεδόν 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ νέων δανείων στις νότιες γειτονικές χώρες και σχεδόν 0,9 δισεκατομμύρια ευρώ στις ανατολικές γειτονικές χώρες (συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας). 45. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ), της οποίας το πεδίο δραστηριοτήτων επεκτάθηκε το 2011 για να συμπεριλάβει χώρες της Νότιας και της Ανατολικής Μεσογείου, διέθεσε 1 δισεκατομμύριο ευρώ τον Μάιο του 2012 για την έναρξη δραστηριοτήτων στις πρώτες τέσσερις χώρες. Αυτές είναι η Αίγυπτος, η Ιορδανία, το Μαρόκο και η Τυνησία. Έως 100 εκατομμύρια ευρώ, εν μέρει από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, έχουν διατεθεί για τη στήριξη δραστηριοτήτων τεχνικής βοήθειας για τον εντοπισμό και την προετοιμασία προγραμμάτων. 46. Στα τέλη του 2012, η συνολική χρηματοδότηση του Ταμείου Επενδύσεων Γειτονίας (ΤΕΓ) ανήλθε στα 594,9 εκατομμύρια ευρώ (εκ των οποίων 259,8 εκατομμύρια ευρώ για τις ανατολικές και 335,1 εκατομμύρια ευρώ για τις νότιες χώρες). Συνολικά 8 δισεκατομμύρια ευρώ αξιοποιήθηκαν από τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (με σχεδόν ίση κατανομή μεταξύ των ανατολικών και των νότιων χωρών) Τομεακή συνεργασία 47. Η συνεργασία σε θέματα τομεακής πολιτικής αποτελεί ένα σημαντικό και διευρυνόμενο τμήμα της ανανεωμένης ΕΠΓ, σε διμερή βάση και στο πλαίσιο της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης και της Ένωσης για τη Μεσόγειο. Βασιζόμενη ολοένα και περισσότερο στη σύγκλιση με τους ευρωπαϊκούς κανόνες και πρότυπα, στηρίζει τη μετάβαση, τη μεταρρύθμιση, τον εκσυγχρονισμό και, τέλος, την ενσωμάτωση στις αγορές της ΕΕ. Καλύπτει ένα μεγάλο εύρος τομέων, όπως η απασχόληση και η κοινωνική πολιτική, η βιομηχανική πολιτική, η γεωργία και η ανάπτυξη της υπαίθρου, η αλιεία, η κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον, η ενεργειακή ασφάλεια, οι μεταφορές, η ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική, η κοινωνία της πληροφορίας, η έρευνα και η καινοτομία, η εκπαίδευση και συγκεκριμένα η διεύρυνση της συνεργασίας στην ανώτατη εκπαίδευση και των ευκαιριών κινητικότητας (μέσω προγραμμάτων όπως το Erasmus Mundus, το Tempus και οι δράσεις Marie Curie), η συνεργασία σε θέματα νεολαίας, η υγεία και ο πολιτισμός. 48. Ορισμένοι εταίροι συμμετέχουν σε νομικά δεσμευτικά τομεακά μέσα με την ΕΕ, όπως είναι η Ενεργειακή Κοινότητα, η διμερής συμφωνία αεροπορικών μεταφορών ή η περιφερειακή σύμβαση για πανευρωμεσογειακούς προτιμησιακούς κανόνες καταγωγής. Οι εν λόγω πράξεις θεσπίζουν περιφερειακά καθοριστικά στοιχεία που προσφέρουν κοινωνικά, οικονομικά, νομικά ή κανονιστικά και πολιτικά οφέλη, τα οποία υπερβαίνουν τη διμερή προσέγγιση και μπορούν να οδηγήσουν σε σταδιακή ενσωμάτωση σε συγκεκριμένους τομείς. Δημιουργούν έναν ιστό σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και των εταίρων της, διευρύνοντας τα νομικά πρότυπα της ΕΕ. Η ΕΕ θα πρέπει να αναλογιστεί πώς θα επεκτείνει σταδιακά το γεωγραφικό πεδίο των εν λόγω μέσων, ώστε να τα καταστήσει διαθέσιμα σε άλλους εταίρους της στο πλαίσιο της ΕΓΠ ή πώς θα αναπτύξει με εταίρους που το επιθυμούν τομεακές συμφωνίες, όπως η κοινότητα μεταφορών με χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. 49. Στον τομέα της ενέργειας, οι κοινές προσπάθειες εστιάστηκαν στην ενεργειακή ασφάλεια, τη μεταρρύθμιση και ενοποίηση της αγοράς, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης υποδομών, της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και της χρήσης περισσότερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Πραγματοποιήθηκαν ακόμα 14

15 περισσότερα βήματα προς το άνοιγμα του στρατηγικής σημασίας νοτίου διαδρόμου μεταφοράς φυσικού αερίου. Οι εταίροι της ανατολικής Ευρώπης, όπως η Μολδαβία και η Ουκρανία, σημείωσαν πρόοδο ως προς την εφαρμογή των δεσμεύσεών τους βάσει της Ενεργειακής Κοινότητας. Η Γεωργία υπέβαλε επίσης πρόσφατα αίτηση προσχώρησης. Η ΕΕ και οι μεσογειακοί εταίροι σημείωσαν μικρή πρόοδο ως προς τη συγκρότηση μιας Μεσογειακής Ενεργειακής Κοινότητας στο μέλλον. 50. Οι εταίροι πραγματοποίησαν περαιτέρω βήματα προς την κατάρτιση και την εφαρμογή περιβαλλοντικών στρατηγικών και νόμων και κατέβαλαν προσπάθειες να βελτιώσουν την κατάσταση του περιβάλλοντος. Η ΕΕ συνέδραμε τις χώρες εταίρους να αντιμετωπίσουν την περιβαλλοντική υποβάθμιση και να προωθήσουν τη βιώσιμη χρησιμοποίηση φυσικών πόρων, σε τομείς όπως η ποιότητα του αέρα, το νερό, η βιομηχανική ρύπανση, η διαχείριση αποβλήτων, τα επικίνδυνα παρασιτοκτόνα, η προστασία της φύσης και η διαχείριση των δασών, καθώς και να ενισχύσουν τα συστήματα περιβαλλοντικών πληροφοριών και διακυβέρνησης. Οι εταίροι πρέπει να εφαρμόσουν πλήρως τις πολυμερείς περιβαλλοντικές συμφωνίες στις οποίες συμμετέχουν. 51. Τα εμβληματικά προγράμματα πρόληψης, ετοιμότητας και αντίδρασης σε φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές (PPRD South and East) συνέβαλαν στη μερική εφαρμογή του πλαισίου δράσης του Hyogo 2005 για τη μείωση των κινδύνων καταστροφών, διευκολύνοντας την προσέγγιση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία και πρότυπα. Η ΕΕ θα στηρίξει την ανάπτυξη στρατηγικών επικοινωνίας και ευαισθητοποίησης, την ανάπτυξη ικανοτήτων και τον βελτιωμένο συντονισμό. 52. Οι εταίροι έλαβαν ορισμένα μέτρα στο πεδίο της κλιματικής αλλαγής, ιδίως μέσω έργων του μηχανισμού καθαρής ανάπτυξης και της από κοινού υλοποίησης. Η ΕΕ στήριξε τη μετάβαση των εταίρων προς μια ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και την προσαρμοστικότητά τους στην αλλαγή του κλίματος, μέσω της ανάπτυξης της ικανότητάς τους και των επενδύσεων. Ωστόσο, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή φιλόδοξων πολιτικών για το κλίμα εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση, ενώ το ίδιο ισχύει και για την ενσωμάτωση των προβληματισμών σχετικά με την κλιματική αλλαγή σε άλλες πολιτικές (π.χ. ενέργεια, μεταφορές, γεωργία). Οι εταίροι ενθαρρύνονται να συμμετέχουν στην ανάπτυξη εθνικών στρατηγικών για την αλλαγή του κλίματος, δηλαδή πολιτικών ανάπτυξης με χαμηλά επίπεδα εκπομπών άνθρακα και στρατηγικών προσαρμοστικότητας στην αλλαγή του κλίματος, οι οποίες θα απαιτηθούν επίσης στο πλαίσιο διεθνών διαπραγματεύσεων και την ολοκλήρωσή τους το Αυτό περιλαμβάνει την ενσωμάτωση της αλλαγής του κλίματος σε άλλους τομείς πολιτικών. 53. Οι εταίροι της ΕΠΓ εφάρμοσαν μεταρρυθμίσεις αποσκοπώντας στην προσέγγιση στα πρότυπα των μεταφορών της ΕΕ. Οι κοινές προσπάθειες στο πλαίσιο της επιτροπής μεταφορών της ανατολικής εταιρικής σχέσης εστιάστηκαν στη μεγαλύτερη ενοποίηση των συστημάτων μεταφοράς, καθορίζοντας ένα περιφερειακό δίκτυο μεταφορών που συνδέεται με το ΔΕΔ-Μ και προσδιορίζοντας πρωτεύοντα έργα διασύνδεσης. Το έργο αυτό πρέπει να ολοκληρωθεί εντός του Παρόμοια έργα με τους νότιους εταίρους πρέπει να εγκριθούν από τη δεύτερη υπουργική διάσκεψη για τις μεταφορές, τον Νοέμβριο του Η ΕΕ και η Μολδαβία υπέγραψαν στις αρχές του έτους συμφωνία κοινού αεροπορικού χώρου. Μια παρόμοια συμφωνία με το Ισραήλ είχε μονογραφηθεί ήδη από το Το 2013 θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις στον τομέα των αερομεταφορών με την Τυνησία, οι οποίες θα πρέπει να συνεχιστούν με 15

16 τον Λίβανο. Οι διαπραγματεύσεις για αεροπορική συμφωνία με την Ουκρανία, οι οποίες συνεχίστηκαν το 2012, θα πρέπει να ολοκληρωθούν το 2013, ενώ ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις με το Αζερμπαϊτζάν το Ο άτυπος υπουργικός διάλογος για τον τομέα των μεταφορών διεξήχθη τον Φεβρουάριο του 2013 με στόχο την προετοιμασία για τη δεύτερη σύνοδο των υπουργών μεταφορών της ΕΕ και της ανατολικής εταιρικής σχέσης το Ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (IMO) και οι ΕΚ-ΕΤΕπ συνεργάστηκαν το 2012 για μια σειρά κοινών προτάσεων δράσης ως συνέχεια μιας μελέτης σκοπιμότητας για τη ναυτιλιακή αναπτυξιακή συνεργασία της Μεσογείου, η οποία διεξήχθη στο πλαίσιο του καταπιστευματικού ταμείου του Ευρωμεσογειακού φορέα επενδύσεων και εταιρικής σχέσης (FEMIP). Το 2013, οι ΕΚ-ΕΤΕπ-ΙΜΟ οργανώνουν από κοινού τη 12 η διάσκεψη του FEMIP με στόχο την ενίσχυση της θαλάσσιας και ναυτιλιακής συνεργασίας μεταξύ των χωρών της Μεσογείου και τη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας στην περιοχή. 55. Όσον αφορά την πολιτική για την κοινωνία της πληροφορίας, οι κοινές προσπάθειες εστιάστηκαν στην καθιέρωση σύγχρονων, ανοικτών, διαφανών και θεμιτών αγορών για τις τηλεπικοινωνίες, μιας χωρίς εμπόδια, καθολικής και δυναμικής πρόσβασης στο Διαδίκτυο, και ενός περιβάλλοντος για τα μέσα ενημέρωσης που χαρακτηρίζεται από την ποικιλομορφία. Το 2012 θεσπίστηκε ένα δίκτυο ρυθμιστικών αρχών για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες στο πλαίσιο της ανατολικής εταιρικής σχέσης. Το δίκτυο των μεσογειακών ρυθμιστικών αρχών θα ενισχυθεί. 56. Σημαντικά βήματα πραγματοποιήθηκαν προς την ανάπτυξη του κοινού χώρου γνώσεων και καινοτομίας. Το 2012 διευρύνθηκε η συμμετοχή των χωρών της ΕΠΓ στο έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο ( ) (7ο ΠΠ). Η πρόσκληση υποβολής προτάσεων για διεθνή συνεργασία που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2012 περιελάμβανε δραστηριότητες που στόχευαν ειδικά στις χώρες της ΕΠΓ σε περιφερειακό και διμερές επίπεδο, αποσκοπώντας στη στήριξη του πολιτικού διαλόγου, καθώς και στην ανάληψη ειδικών δράσεων για τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ έρευνας και καινοτομίας. Στο τέλος του 2012, η συνολική συνεισφορά της ΕΕ σε έργα με τη συμμετοχή χωρών της ΕΠΓ ανήλθε σε 960 εκατ. ευρώ. Τον Μάρτιο του 2012, υπεγράφη συμφωνία επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και της Αλγερίας. Από τον Ιανουάριο του 2012 η Δημοκρατία της Μολδαβίας συνδέεται με το 7ο ΠΠ. Προετοιμάζονται πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της ευρωμεσογειακής διαπεριφερειακής συνεργασίας, έπειτα από την ευρωμεσογειακή σύνοδο για την έρευνα και την καινοτομία που πραγματοποιήθηκε στη Βαρκελώνη τον Απρίλιο του Μια ειδική επιτροπή για την έρευνα και την καινοτομία στο πλαίσιο της υφιστάμενης πλατφόρμας ΑΕΣ IV «Επαφές μεταξύ των λαών» συστάθηκε το 2012 και θα ξεκινήσει το Το 2012 συνεχίστηκε ο διάλογος με χώρες εταίρους για τον προσδιορισμό των βασικών τους συμφερόντων αναφορικά με τη συμμετοχή σε προγράμματα της ΕΕ και τη συνεργασία με οργανισμούς της ΕΕ. Η ΕΕ διοργάνωσε ενημερωτικές συνεδριάσεις με γενικό στόχο τη συμμετοχή σε προγράμματα και τη συνεργασία με οργανισμούς στις περισσότερες χώρες εταίρους. 58. Τον Οκτώβριο τέθηκε σε ισχύ το πρωτόκολλο που επέτρεπε στο Μαρόκο να συμμετάσχει σε προγράμματα της ΕΕ, τα οποία είναι ανοικτά στη συμμετοχή των εταίρων της ΕΠΓ. 16