ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ. Τα δημόσια οικονομικά στην ΟΝΕ

Transcript

1 EL EL EL

2 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, COM(2008) 387 τελικό ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Τα δημόσια οικονομικά στην ΟΝΕ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΕ {SEC(2008) 2092} EL EL

3 I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Χάρη στις ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες, καθώς και στις προσπάθειες εξυγίανσης και μεταρρυθμίσεων, τα δημόσια οικονομικά έχουν βελτιωθεί σημαντικά στην ΕΕ και στη ζώνη του ευρώ. Μολονότι εξακολουθούν να υφίστανται μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών, το 2007, το δημόσιο έλλειμμα στη ζώνη του ευρώ και στην ΕΕ ως σύνολο έφθασε στο κατώτερο επίπεδό του από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, ήτοι 0,6% και 0,9% του ΑΕΠ αντίστοιχα. Το επίπεδο του ανεξόφλητου χρέους παρέμεινε σε καθαρά πτωτική πορεία αντικατοπτρίζοντας τη βελτίωση των δημοσιονομικών ισοζυγίων. Στην ΕΕ ως σύνολο το χρέος έχει ήδη μειωθεί σε επίπεδο κάτω από το 60% του ΑΕΠ, ενώ στη ζώνη του ευρώ πλησιάζει την εν λόγω τιμή αναφοράς. Παρά την πρόοδο, τα κράτη μέλη της ΕΕ εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν διάφορες μεγάλες προκλήσεις που αφήνουν μικρά περιθώρια για επανάπαυση όσον αφορά τις δημοσιονομικές πολιτικές. Πρώτο και κυριότερο, σε πολλά κράτη μέλη η δυνητική αύξηση του ΑΕΠ εξακολουθεί να υπόκειται σε περιορισμούς, πράγμα που αντανακλά την αναποτελεσματική χρήση πόρων και αφορά και τον δημόσιο τομέα. Ταυτόχρονα, η τρέχουσα οικονομική συγκυρία που χαρακτηρίζεται από έντονες πληθωριστικές πιέσεις μειώνει τα περιθώρια ελιγμών στην άσκηση πολιτικής. Δεύτερον, η συνεχιζόμενη δημογραφική γήρανση θα επιβαρύνει τη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών, εκτός εάν η διαδικασία εξυγίανσης συνεχισθεί και συνοδευθεί από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα μειώσουν το δημοσιονομικό της κόστος. Και τρίτον, η αυξανόμενη έκθεση στον διεθνή ανταγωνισμό πιέζει τις κυβερνήσεις της ΕΕ να μειώσουν το κατά μέσον όρο σχετικά υψηλό φορολογικό, διοικητικό και κανονιστικό βάρος στην Ευρώπη και να βελτιώσουν την παροχή δημόσιων υπηρεσιών και αγαθών έτσι ώστε να επιτευχθεί η πολυπόθητη αποδοτική διαχείριση. Για να αντιμετωπισθούν οι προκλήσεις αυτές απαιτείται μια ολοκληρωμένη προσέγγιση δημοσιονομικής πολιτικής που να αυξάνει την ποιότητα των δημόσιων οικονομικών και να στηρίζει την μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη. Η δράση που αναλαμβάνεται στο πλαίσιο διαφόρων πολιτικών μπορεί να γίνει περισσότερο φιλική προς την ανάπτυξη και τονωτική για τον ανταγωνισμό, με μέτρα που συμβάλλουν στην αύξηση της αποδοτικότητας των συστημάτων δαπανών και εσόδων. Μια ευρείας βάσεως προσέγγιση του τύπου αυτού, δημιουργώντας έναν νέο δημοσιονομικό χώρο, θα συνέβαλλε άμεσα στην περαιτέρω δημοσιονομική εξυγίανση και θα άμβλυνε το πρόβλημα διατηρησιμότητας που αντιπροσωπεύει το χρέος. Ταυτόχρονα, τα μέτρα αυτά μπορεί να έχουν έμμεσο αντίκτυπο στα δημοσιονομικά ισοζύγια λόγω των επιπτώσεών τους στην οικονομική ανάπτυξη και στην απασχόληση. Από την σκοπιά της οικονομικής εποπτείας της ΕΕ, η μεγαλύτερη έμφαση στην ποιότητα των δημόσιων οικονομικών ανοίγει μια πολλά υποσχόμενη δυνατότητα καλύτερης σύνδεσης των διαφόρων μέσων οικονομικής διακυβέρνησης, και ειδικότερα του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) και της Στρατηγικής της Λισαβόνας για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση. Αυτό ανταποκρίνεται στο αίτημα που για πρώτη φορά διατυπώθηκε στην έκθεση του Συμβουλίου τον Μάρτιο του 2005 για την μεταρρύθμιση του ΣΣΑ, στην οποία βασίσθηκαν επακόλουθα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Συμβουλίου ECOFIN όσον αφορά συγκεκριμένες πτυχές της ποιότητας των δημόσιων EL 2 EL

4 οικονομικών. Πιο πρόσφατα, η ανακοίνωση της Επιτροπής επιτυχίες και προκλήσεις μετά από δέκα έτη λειτουργίας της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης 1 απηύθυνε έκκληση για μια βαθύτερη και ευρύτερη προσέγγιση της δημοσιονομικής και οικονομικής εποπτείας με μεγαλύτερη έμφαση στην ποιότητα των δημόσιων οικονομικών και των δεσμών της με την ανάπτυξη ως βασικό στοιχείο, μεταξύ άλλων, για την ομαλή λειτουργία της ΟΝΕ. Η παρούσα ανακοίνωση καλύπτει τομείς των δημόσιων οικονομικών στους οποίους η βελτίωση της ποιότητας θα καθιστούσε δυνατή την αξιοποίηση των δυνητικών συνεργιών μεταξύ των κυριότερων μέσων συντονισμού της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ. II. Τρέχουσα εφαρμογή της δημοσιονομικής εποπτείας Μετά από μια σχεδόν δεκαετία πείρας με το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ, περιλαμβανομένων των τελευταίων εξελίξεων στον τομέα της δημοσιονομικής εξυγίανσης, μπορούν να εξαχθούν διάφορα διδάγματα., τα οποία έχουν ιδιαίτερη συνάφεια λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τις τρέχουσες οικονομικές προοπτικές. II.1 Διδάγματα από την πείρα του παρελθόντος Η πείρα που αποκτήθηκε μετά την μεταρρύθμιση του Συμφώνου το 2005 είναι, στο σύνολό της, θετική. Το αποτρεπτικό σκέλος του ΣΣΑ, το οποίο αφορά τη διόρθωση των υπερβολικών ελλειμμάτων, είναι σαφές ότι έχει επιτύχει το σκοπό του παρά τις επιφυλάξεις ορισμένων ότι η μεταρρύθμιση του Συμφώνου το 2005 θα οδηγούσε σε χαλάρωση των κανόνων. Η υπέρβαση του ορίου του 3% του ΑΕΠ ως προς το έλλειμμα συνέχισε να έχει ως αποτέλεσμα την υπαγωγή διαφόρων χωρών στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Ως εκ τούτου, την άνοιξη του 2006, η διαδικασία αυτή είχε κινηθεί για δώδεκα κράτη μέλη. Οι συστάσεις και αποφάσεις του Συμβουλίου που εκδόθηκαν για χώρες με υπερβολικό έλλειμμα συνήθως απαιτούσαν φιλόδοξες δημοσιονομικές διορθώσεις, ίσες ή και μεγαλύτερες από εκείνες που προέβλεπε το «παλαιό» Σύμφωνο. Η απαιτούμενη περίοδος προσαρμογής παρατάθηκε όταν κρίθηκε σκόπιμο, αλλά αυτό αποδείχθηκε αναγκαίο σε πολύ λίγες περιπτώσεις. Μετά από δυόμιση έτη, ο αριθμός των κρατών μελών για τα οποία έχει κινηθεί η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος κοντεύει να μηδενιστεί, λόγω του ότι οι δημοσιονομικές βελτιώσεις υπήρξαν εν γένει αντίστοιχες ή μεγαλύτερες από ό,τι πρότειναν οι συστάσεις του Συμβουλίου. Αυτό αντανακλά όχι μόνον την ύπαρξη ευνοϊκών οικονομικών συνθηκών το 2006 και το 2007 αλλά και την καταβολή σημαντικών προσπαθειών εξυγίανσης. Η εφαρμογή του προληπτικού σκέλους του ΣΣΑ, το οποίο απαιτεί από τα κράτη μέλη να προσαρμόσουν τους προϋπολογισμούς τους μέχρι να επιτευχθούν διατηρήσιμες δημοσιονομικές θέσεις, έχει βελτιωθεί. Το προληπτικό σκέλος αναπτύσσεται με βάση τα μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά σχέδια που παρουσιάζουν τα κράτη μέλη στα ετήσια επικαιροποιημένα προγράμματα σταθερότητας και σύγκλισης (ΠΣΣ), τα οποία αποτελούν βασικό μέρος της εφαρμογής του δημοσιονομικού εποπτικού πλαισίου της ΕΕ. Το προληπτικό σκέλος του ΣΣΑ συνέβαλε στην επίτευξη, το 2007, των καλύτερων δημοσιονομικών αποτελεσμάτων εδώ και δεκαετίες, με πολλά κράτη μέλη να εμφανίζουν σχεδόν ισοσκελισμένη ή πλεονασματική θέση. Ωστόσο, σε έναν μικρό αριθμό χωρών η 1 COM(2008) 238 τελικό, της EL 3 EL

5 πρόοδος ως προς την επίτευξη των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών στόχων είναι μικρή. Γενικότερα, αξίζει να αναφερθούν ορισμένα σημεία όσον αφορά την πείρα που αποκτήθηκε με το προληπτικό σκέλος. 2 Με την πάροδο του χρόνου πολλά κράτη μέλη δεν εφάρμοσαν πλήρως τις μεσοπρόθεσμες δημοσιονομικές στρατηγικές τους. Τα περισσότερα δημοσιονομικά σχέδια προέβλεπαν λίγο έως πολύ φιλόδοξους περιορισμούς των κρατικών δαπανών σε συνδυασμό με μείωση του φορολογικού βάρους, αλλά τα δύο τρίτα των προγραμματισμένων δημοσιονομικών βελτιώσεων δεν επιτεύχθηκαν, ενώ τα τρία τέταρτα των στόχων ως προς τις κρατικές δαπάνες δεν τηρήθηκαν. Επιπλέον, οι δημοσιονομικές διορθώσεις συχνά αναβάλλονταν, με αποτέλεσμα οι μεσοπρόθεσμοι δημοσιονομικοί στόχοι να καθίστανται μεταβλητές παράμετροι αντί να λειτουργούν σταθεροποιητικά για τη δημοσιονομική πολιτική. Παρά ταύτα έχουν διαπιστωθεί ορισμένοι συντελεστές επιτυχίας που επιτρέπουν την καλύτερη τήρηση των μεσοπρόθεσμων σχεδίων και την επίτευξη ισχυρότερων δημοσιονομικών θέσεων. Από την ανάλυση της Επιτροπής προκύπτει ότι οι χώρες με υγιή δημοσιονομική διακυβέρνηση και, ιδίως, ισχυρούς εθνικούς δημοσιονομικούς κανόνες και μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά πλαίσια επιτυγχάνουν καλύτερα δημοσιονομικά αποτελέσματα και έχουν την τάση να ακολουθούν πιστότερα τα δημοσιονομικά σχέδια. Ο ρόλος αυτός της δημοσιονομικής διακυβέρνησης αναγνωρίζεται ρητά στο αναθεωρημένο ΣΣΑ και στα επακόλουθα συμπεράσματα του Συμβουλίου. Επιπλέον, δημοσιονομικές προσαρμογές οι οποίες έδιναν έμφαση σε περικοπές δαπανών που δεν αφορούσαν επενδύσεις είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι προσαρμογές διαρκείας από εκείνες που έδιναν έμφαση στην αύξηση των εσόδων. Όσον αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, η άποψη ότι μπορεί να συγκρούονται με τη δημοσιονομική εξυγίανση είναι ευρέως διαδεδομένη. Ωστόσο, δεν είναι βάσιμη. Υπάρχουν αποδείξεις, περιλαμβανομένης και της πρόσφατης προόδου στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση, ότι οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις μπορούν να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος μιας επιτυχημένης μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής εξυγίανσης και ότι, ως εκ τούτου, μπορούν να συμβάλουν στη διατήρηση μιας δημοσιονομικής διόρθωσης. Επιπλέον, στο μέτρο που οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ούσες ευεργετικές για την μακροπρόθεσμη διατηρησιμότητα, συνεπάγονται δημοσιονομικό κόστος βραχυπρόθεσμα, το αναθεωρημένο ΣΣΑ παρέχει τη δυνατότητα να λαμβάνεται αυτό υπόψη κατά την αξιολόγηση της προόδου όσον αφορά την επίτευξη των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών στόχων (ΜΔΣ). II.2 Κίνδυνοι συνδεόμενοι με τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές Κατά την αξιολόγηση των δημόσιων οικονομικών του 2007 και των προοπτικών τους για την περίοδο , διαπιστώθηκε ότι έχουν προκύψει διάφοροι κίνδυνοι, λόγω της εξασθένησης των βραχυπρόθεσμων οικονομικών προοπτικών της ζώνης του ευρώ και της ΕΕ. Οι περισσότεροι παρατηρητές συμπίπτουν μεν στο ότι οι ευρωπαϊκές οικονομίες είναι σε σχετικά καλή κατάσταση ώστε να αντέξουν τις επιπτώσεις της πιστωτικής κρίσης και της κατακόρυφης ανόδου των τιμών των βασικών εμπορευμάτων, αλλά συμφωνούν ότι η ζώνη 2 Η ανάλυση που αποτελεί το υπόβαθρο για τα συμπεράσματα αυτά παρουσιάσθηκε στις εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2006 και του Τα δημόσια οικονομικά στην ΟΝΕ. EL 4 EL

6 του ευρώ και η ΕΕ στο σύνολό της δεν θα μείνουν αλώβητες από την οικονομική ύφεση στις ΗΠΑ και τις πληθωριστικές τάσεις. Την άποψη αυτή επιβεβαιώνουν οι προς τα κάτω αναθεωρήσεις της προβλεπόμενης οικονομικής ανάπτυξης της ΕΕ για το 2008 και το 2009 σε 2,0% το 2008 και σε 1,8% το 2009 στις εαρινές προβλέψεις των υπηρεσιών της Επιτροπής του Ως εκ τούτου, απαιτείται προσοχή σε δύο τομείς των δημόσιων οικονομικών της ΕΕ: Η χρήση έκτακτων εσόδων για την αύξηση των κρατικών δαπανών ή τη μείωση των φορολογικών συντελεστών μπορεί να μετατραπεί σε σοβαρό περιορισμό τα επόμενα έτη. Ενώ δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί οι πραγματικοί λόγοι της αύξησης των φορολογικών εσόδων το 2006 και το 2007, η πείρα διδάσκει ότι ένα σημαντικό μέρος μπορεί να αποδειχθεί βραχύβιο. Ειδικότερα, ο ευνοϊκός κύκλος των τιμών των περιουσιακών στοιχείων και η θεαματική άνοδος των εταιρικών κερδών, που οδήγησαν σε πρόσθετα έσοδα την τελευταία διετία, έχουν φθάσει ή πλησιάζουν στο τέλος τους. Καθώς υποχωρεί ο ρυθμός ανάπτυξης, μια ανατροπή στο φορολογικό περιεχόμενο του ΑΕΠ θα έθετε υπό πίεση τα δημόσια οικονομικά κρατών μελών που χρησιμοποίησαν έκτακτα έσοδα για να καλύψουν υπερβάσεις στις δαπάνες και των οποίων τα σχέδια προβλέπουν περαιτέρω αύξηση των δαπανών. Θα μείωνε, εξάλλου, την ικανότητά τους να θέσουν σε λειτουργία τους αυτόματους σταθεροποιητές. Οι πρόσφατες υπερβάσεις στον τομέα των δαπανών είναι αντίθετες προς τη σύσταση πολιτικής που διατυπώνεται στις γνώμες του Συμβουλίου για τα επικαιροποιημένα ΠΣΣ του 2006 και, όσον αφορά τις χώρες της ζώνης του ευρώ, τις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν την άνοιξη του 2007, «να εφαρμοσθούν οι προϋπολογισμοί του 2007 όπως έχει προγραμματισθεί, να αποφευχθούν υπερβάσεις στις δαπάνες και να αξιοποιηθούν τα μη αναμενόμενα έκτακτα έσοδα για τη μείωση του ελλείμματος και του χρέους 3.» Υπάρχει επίσης κίνδυνος υπερεκτίμησης των μεσοπρόθεσμων αναπτυξιακών προοπτικών, δεδομένου ότι η ΕΕ φαίνεται να έχει φθάσει στο απόγειο του οικονομικού κύκλου. Οι εκτιμήσεις ως προς το κενό παραγωγής για το 2007 υποδηλώνουν ότι η ζώνη του ευρώ και η ΕΕ ως σύνολο λειτουργούσαν οριακά μόνον πάνω από το δυνητικό επίπεδο. Ωστόσο, αυτό έρχεται σε αντίθεση με πολλούς άλλους δείκτες οικονομικής συγκυρίας, όπως ο βαθμός αξιοποίησης παραγωγικού δυναμικού στον μεταποιητικό τομέα, από τον οποίο συνάγεται ότι η ΕΕ λειτουργούσε στην πράξη σαφώς πάνω από το δυνητικό επίπεδο (ήτοι «ευνοϊκή οικονομική συγκυρία»). Παρόμοιες συνθήκες παρατηρήθηκαν και στα τέλη της δεκαετίας του 1990 όταν οι αρμόδιοι για τη χάραξη δημοσιονομικής πολιτικής δεν αντιλήφθηκαν την εξαιρετικά ευνοϊκή φάση του οικονομικού κύκλου. Συνολικά, οι εναπομένουσες ελλείψεις όσον αφορά την τήρηση των μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών σχεδίων και οι κίνδυνοι όσον αφορά τις προοπτικές των δημόσιων οικονομικών απαιτούν συνεχή προσπάθεια για να ενισχυθεί περισσότερο η εφαρμογή του πλαισίου δημοσιονομικής εποπτείας της ΕΕ, ιδίως μέσω της μεγαλύτερης προσοχής στην ποιότητα των δημόσιων οικονομικών. 3 Εαρινή συζήτηση της Ευρωομάδας για τον προσανατολισμό των δημοσιονομικών πολιτικών: Προσανατολισμοί για τις δημοσιονομικές πολιτικές των κρατών μελών της ζώνης του ευρώ, 20 Απριλίου EL 5 EL

7 III. Η ποιότητα των δημόσιων οικονομικών ως μέσο βελτίωσης της δημοσιονομικής και της οικονομικής εποπτείας Η πείρα του παρελθόντος και οι τρέχοντες οικονομικοί κίνδυνοι επιβεβαιώνουν ότι απαιτείται μεγαλύτερη έμφαση στην ποιότητα των δημόσιων οικονομικών στο πλαίσιο της δημοσιονομικής και οικονομικής εποπτείας. Η ποιότητα των δημόσιων οικονομικών μπορεί να θεωρηθεί πολυδιάστατη. Εκτείνεται πέραν της επίτευξης χαμηλών επιπέδων ελλείμματος και χρέους, που παραμένει βασικός της άξονας, και περιλαμβάνει όλους τους δημοσιονομικούς μηχανισμούς και θεσμικούς φορείς που συμβάλλουν στην αποτελεσματική κατανομή πόρων και στηρίζουν την επίτευξη μακροοικονομικών στόχων, ιδίως, δε, την μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη, και οι οποίοι θα συνέβαλλαν στην επίτευξη άλλων στόχων όπως η δίκαιη μεταχείριση και η κοινωνική συνοχή. Οι εν λόγω διαστάσεις της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών περιλαμβάνουν τη σύνθεση και αποδοτικότητα των δημόσιων δαπανών, τη δομή και την αποδοτικότητα των συστημάτων εσόδων, τη δημοσιονομική διακυβέρνηση, το μέγεθος των κυβερνήσεων, και εκείνες τις δημοσιονομικές πολιτικές που επηρεάζουν τη λειτουργία των αγορών και του γενικότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Η βελτίωση της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων δημοσιονομικής πολιτικής της ΕΕ, με δύο αλληλοενισχυόμενους τρόπους: (i) άμεσα, με την αύξηση των δαπανών και την αποδοτικότητα των εσόδων, ήτοι με την καλύτερη χρήση δημόσιων πόρων και (ii) έμμεσα, με τη μείωση του κόστους για το κοινωνικό σύνολο και την ελάττωση των στρεβλώσεων, τη στήριξη μακροπρόθεσμων οικονομικών προοπτικών και την αύξηση της ικανότητας προσαρμογής σε κλυδωνισμούς. Οι κυριότεροι μηχανισμοί που συνδέονται με τις διάφορες διαστάσεις της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών, καθώς και τα γενικότερα διδάγματα πολιτικής για την ΕΕ, συνοψίζονται κατωτέρω 4. Για ένα συγκεκριμένο κονδύλιο δαπανών, τα δημόσια οικονομικά μπορούν να συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη και τη διατηρησιμότητα μέσω της σύνθεσης, της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των δημόσιων δαπανών. Τόσο από τη θεωρία όσο και από την πράξη προκύπτει ότι η ανάπτυξη μπορεί να στηριχθεί όταν οι δημόσιες δαπάνες έχουν επενδυτικό προσανατολισμό, τονίζοντας έτσι ότι η δημοσιονομική εξυγίανση που βασίζεται σε περικοπές στον τομέα των επενδύσεων, όπως συμβαίνει κατά καιρούς σε ορισμένα κράτη μέλη, μπορεί να αποβεί προβληματική μακροπρόθεσμα. Οι επιπτώσεις στην ανάπτυξη συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με τις δημόσιες επενδύσεις στους τομείς του ανθρώπινου κεφαλαίου (μέσω των δαπανών για την παιδεία και την υγεία), της τεχνικής προόδου (δαπάνες Ε&A) και της δημόσιας υποδομής. Πρόκειται για νευραλγικούς τομείς των ευρωπαϊκών πολιτικών για την περιφερειακή ανάπτυξη και τη συνοχή. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι η σχέση ανάμεσα στο ύψος των δαπανών στους τομείς αυτούς και την οικονομική ανάπτυξη δεν είναι αυτόματη, αλλά ότι σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από την ικανότητα επίτευξης των προγραμματισμένων στόχων (π.χ. υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις στον τομέα της Ε&A) και τη θεραπεία των υφιστάμενων αδυναμιών της αγοράς χωρίς να δημιουργούνται νέες στρεβλώσεις. Στο πλαίσιο αυτό, μπορούν να χρησιμεύσουν οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και η τήρησή τους. Επί του παρόντος, εμπειρικές εκτιμήσεις της αποδοτικότητας των δημόσιων δαπανών για την 4 Για μια λεπτομερέστερη ανάλυση βλ. έκθεση Τα δημόσια οικονομικά στην ΟΝΕ EL 6 EL

8 παιδεία και την υγεία δείχνουν ότι υφίστανται μεγάλες διαφορές μεταξύ κρατών μελών, με μεγάλα περιθώρια είτε εξοικονόμησης δημόσιων πόρων είτε βελτίωσης των αποτελεσμάτων. Η πρώτη περίπτωση θα επέτρεπε τη δημιουργία των δημοσιονομικών περιθωρίων που τόσο χρειάζονται για άλλες ανάγκες, π.χ. για τη δημογραφική γήρανση ή για φορολογικές περικοπές. Η δεύτερη περίπτωση θα συνέβαλλε στην ανάπτυξη με την άνοδο της παραγωγικότητας της εργασίας. Η δομή και η αποδοτικότητα των συστημάτων εσόδων μπορούν επίσης να αποτελέσουν παράγοντα μακροπρόθεσμης ανάπτυξης, ιδίως λόγω του αυξανόμενου ανταγωνισμού για κινητές φορολογικές βάσεις και συντελεστές παραγωγής, ο οποίος επιβάλλει πρόσθετους περιορισμούς στις πολιτικές του Δημοσίου. Η φορολογική διάρθρωση επηρεάζει το αναπτυξιακό δυναμικό εξαιτίας των επιπτώσεών της στην προσφορά και ζήτηση εργατικού δυναμικού, στα επενδυτικά κίνητρα, στην ανάληψη κινδύνων και στις επενδύσεις ανθρωπίνου κεφαλαίου. Ενώ η μείωση των στρεβλώσεων μέσω της ελάττωσης του συνολικού φορολογικού βάρους είναι πάντοτε επιθυμητή, θα πρέπει να συνοδεύεται από μεταρρυθμίσεις στο σκέλος των δαπανών. Συνεπώς, μια σημαντική περαιτέρω δυνατότητα πολιτικής είναι η προσαρμογή των φορολογικών δομών με ουδέτερο ως προς τα έσοδα τρόπο. Επί παραδείγματι, η ελάφρυνση της φορολογίας της εργασίας με τη μετατόπιση του βάρους σε μια ευρύτερη φορολογική βάση, όπως ο ΦΠΑ, μπορεί να ενισχύσει την απασχόληση και την ανάπτυξη. Σε προσομοιώσεις των υπηρεσιών της Επιτροπής για τη ζώνη του ευρώ, μια φορολογική μετατόπιση της τάξεως του 1% του ΑΕΠ από τη φορολογία της εργασίας στη φορολογία της κατανάλωσης εκτιμάται ότι αυξάνει το πραγματικό ΑΕΠ κατά περίπου 0,2% και την απασχόληση κατά περίπου 0,25% μακροπρόθεσμα. Οι επιπτώσεις εξαρτώνται πολύ από θεσμικούς και διαρθρωτικούς παράγοντες, όπως η τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μεταβιβάσεων και η επακόλουθη εξέλιξη των μισθών. Εκτός από τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και την ελάττωση του φορολογικού συντελεστή, οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις με σκοπό την αύξηση της αποδοτικότητας πρέπει να καθιστούν τα φορολογικά συστήματα απλούστερα και διαφανέστερα και να τα συνδέουν καλύτερα με τα συστήματα παροχών. Μια μετατόπιση της φορολογίας από την εργασία στην κατανάλωση έχει συνήθως ως αποτέλεσμα την αύξηση της εισοδηματικής απόστασης που χωρίζει τους εργαζόμενους από τον αδρανή πληθυσμό. Οι επιπτώσεις αυτές από άποψη αναδιανομής και δίκαιης μεταχείρισης πρέπει να αντιμετωπιστούν σωστά. Η καλή δημοσιονομική διακυβέρνηση μπορεί να δώσει ώθηση σε όλες τις διαστάσεις των δημόσιων οικονομικών. Εκτός από τον προαναφερόμενο ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι εθνικοί δημοσιονομικοί κανόνες και τα μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά πλαίσια όσον αφορά την ενίσχυση της δημοσιονομικής επίδοσης, η δημοσιονομική διακυβέρνηση μπορεί επίσης να συμβάλει στη στήριξη της αποδοτικότητας των δαπανών, στην καλύτερη στόχευση των δημόσιων δαπανών και στη στήριξη των μεταρρυθμίσεων στα δημόσια οικονομικά. Με βάση αυτές τις ευκαιρίες, τα περισσότερα κράτη μέλη βρίσκονται ήδη σε φάση συγκέντρωσης περισσότερων πληροφοριών όσον αφορά τις επιδόσεις των δημόσιων δαπανών, ούτως ώστε η διαχείριση των δημόσιων πόρων να δίνει μικρότερη έμφαση στις εισροές και μεγαλύτερη στα αποτελέσματα. Ωστόσο, η εφαρμογή στην πράξη είναι εξαιρετικά περίπλοκη και η πρόοδος διαφέρει πολύ από χώρα σε χώρα. Ταυτόχρονα, υπάρχουν ακόμη μεγάλα περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά την άσκηση πολιτικής από τα κράτη μέλη διαχρονικά, όπως εξάλλου μαρτυρούν οι συχνές αποκλίσεις από τα ΠΣΣ. Η θέσπιση ισχυρότερων μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών πλαισίων παρέχει τα μέσα για την αντιμετώπιση θεμάτων πολιτικής οικονομίας τόσο κατά τη χάραξη όσο και κατά την εφαρμογή της δημοσιονομικής πολιτικής. Αυτό θα EL 7 EL

9 μπορούσε να συμβάλλει στη διεύρυνση του πεδίου των συζητήσεων από το συνολικό ύψος των δαπανών σε άλλες πτυχές, όπως η κατανομή των δαπανών, περιλαμβανομένων και στοιχείων που προωθούν την ανάπτυξη, και η δομή και αποδοτικότητα των συστημάτων εσόδων. Ως εκ τούτου, μια ισχυρή δημοσιονομική διακυβέρνηση μπορεί όχι μόνον να βοηθήσει στη συγκράτηση του συνολικού δημόσιου ελλείμματος, αλλά επίσης να χρησιμεύσει ως πλαίσιο στήριξης ενός ευρύτερου προγράμματος μεταρρυθμίσεων σε άλλους τομείς της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών, και με τον τρόπο αυτόν, εν τέλει, να επηρεάσει τα αποτελέσματα ως προς την αποδοτικότητα και το μέγεθος του δημόσιου τομέα. Το μέγεθος του δημόσιου τομέα τείνει να επηρεάζει την οικονομική ανάπτυξη διότι συνδέεται στενά με άλλες διαστάσεις της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών. Όταν οι διάφοροι τομείς των δημόσιων οικονομικών είναι σε καλή κατάσταση, η διατήρηση ενός σχετικά μεγάλου δημόσιου τομέα μπορεί να συμβαδίσει με μια ικανοποιητική ανάπτυξη της οικονομίας. Ωστόσο, από ένα ευρύ φάσμα εμπειρικών μελετών, περιλαμβανομένης και κάποιας προκαταρκτικής ανάλυσης από τις υπηρεσίες της Επιτροπής, απορρέει ότι ο δημόσιος τομέας μπορεί να καταστεί επιβραδυντικός παράγοντας για την εξέλιξη της οικονομίας εάν χαρακτηρίζεται από υψηλό φορολογικό βάρος, μεγάλη δημόσια κατανάλωση και μη αποδοτικές δημόσιες δαπάνες και διοικήσεις. Τα προβλήματα επιδεινώνονται από τα μεγάλα ελλείμματα και χρέη. Τα δημόσια οικονομικά, μέσω διαφόρων εντός και εκτός προϋπολογισμού στοιχείων, μπορούν ακόμη να επηρεάσουν τη λειτουργία των αγορών και το επιχειρηματικό περιβάλλον. Εκτός από τους προαναφερθέντες ρόλους της αποδοτικότητας των συστημάτων δημόσιων δαπανών και εσόδων, τα δημόσια οικονομικά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο και με τον αντίκτυπό τους στον καθορισμό των μισθών (π.χ. μισθοί δημοσίων υπαλλήλων), στη συμμετοχή στην αγορά εργασίας και στην κινητικότητα (π.χ. συστήματα παροχών) και, γενικότερα, στο επιχειρηματικό περιβάλλον (π.χ. μέσω της ύπαρξης ενός δικαστικού συστήματος και δημόσιων υποδομών που λειτουργούν καλά). Ωστόσο, είναι σαφές ότι τα δημόσια οικονομικά αποτελούν ένα μόνον από τα στοιχεία που εξασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία των αγορών εργασίας, προϊόντων και υπηρεσιών και πρέπει να συνοδεύονται από ένα αποδοτικό κανονιστικό και νομικό πλαίσιο. Από την προκαταρκτική ανάλυση των υπηρεσιών της Επιτροπής απορρέει ότι η συμβολή της συνολικής παραγωγικότητας των συντελεστών παραγωγής και του εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού στην αύξηση του ΑΕΠ είναι δύο στοιχεία που ωφελούνται τα μέγιστα όταν ο κανονιστικός φόρτος είναι χαμηλός. Με τη σειρά τους, οι εν λόγω δύο συνιστώσες ανάπτυξης διαδραμάτισαν εξέχοντα ρόλο στην ανάπτυξη της ΕΕ τις τελευταίες δύο δεκαετίες, συμβάλλοντας έτσι στη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών. Ο συνδυασμός όλων των επί μέρους στοιχείων που συνθέτουν την ποιότητα των δημόσιων οικονομικών θα καθιστούσε δυνατή την αξιοποίηση δυνητικών συνεργιών στα κυριότερα μέσα συντονισμού της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ και, συγκεκριμένα τα ΠΣΣ και τη Στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Άμεσα ή έμμεσα, η ποιότητα των δημόσιων οικονομικών διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή αμφότερων των μηχανισμών. Όσον αφορά τα πρώτα, η ποιότητα των δημόσιων οικονομικών αναγνωρίζεται στη μεταρρύθμιση του Συμφώνου ως σημείο άξιο προσοχής στα ΠΣΣ, ενώ η έλλειψη προόδου στον τομέα θεωρείται λόγος αδυναμιών στην εφαρμογή του προληπτικού του σκέλους. Όσον αφορά τη Στρατηγική για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση, η ποιότητα των δημόσιων οικονομικών αποτελεί ρητά αντικείμενο μιας από τις ολοκληρωμένες EL 8 EL

10 κατευθυντήριες γραμμές που επιβάλλεται να ακολουθούν τα κράτη μέλη στα προγράμματα μεταρρυθμίσεων που εφαρμόζουν. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, δεν υπήρξε ολοκληρωμένη καταγραφή της προόδου στον τομέα αυτόν 5. Κατά συνέπεια, μια συστηματικότερη και πιο ολοκληρωμένη εστίαση στην ποιότητα των δημόσιων οικονομικών μπορεί να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων του ΣΣΑ και της Στρατηγικής της Λισαβόνας οι οποίοι συνίστανται στη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών και στην οικονομική ανάπτυξη. IV. Μεγαλύτερη έμφαση στην ποιότητα των δημόσιων οικονομικών στο πλαίσιο της δημοσιονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ Λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να εξασφαλισθεί η διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών, η στήριξη της μακροπρόθεσμης οικονομικής ανάπτυξης και η ομαλή λειτουργία της ΟΝΕ, διακρίνονται τέσσερεις τομείς δράσης ώστε να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ποιότητα των δημόσιων οικονομικών εντός του πλαισίου δημοσιονομικής εποπτείας της ΕΕ και, με τον τρόπο αυτόν, να δημιουργηθεί ισχυρότερος δεσμός με τη Στρατηγική για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση. Οι εν λόγω τομείς δράσης έχουν τις βάσεις τους στις γενικές αρχές που εξηγούνται στην Ανακοίνωση του Μαΐου IV.1 Αξιολόγηση της ποιότητας των δημοσίων οικονομικών: συστηματικότερη υποβολή στοιχείων από μέρους των κρατών μελών και διαμόρφωση ενός συνόλου δεικτών Όπως γίνεται και στο «παραδοσιακό» μέρος του ΣΣΑ, η ανάλυση της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών των κρατών μελών απαιτεί ένα σταθερό και αξιόπιστο σύνολο πληροφοριών και δεικτών. Στα ετήσια επικαιροποιημένα ΠΣΣ τα κράτη μέλη οφείλουν να παρουσιάζουν όχι μόνον την προβλεπόμενη πορεία των σημαντικότερων μεταβλητών της δημοσιονομικής πολιτικής, αλλά και πληροφορίες ως προς διάφορα στοιχεία που σχετίζονται με την ποιότητα των δημόσιων οικονομικών, π.χ. για φορολογικές μεταρρυθμίσεις, πρωτοβουλίες αποδοτικότητας και μεταβολές στην εθνική δημοσιονομική διακυβέρνηση. Ωστόσο, μια επισκόπηση των ισχυουσών πρακτικών υποβολής στοιχείων, η οποία βασίσθηκε στα ΠΣΣ των περιόδων 2006/07 και 2007/08, δείχνει μεγάλες διαφορές μεταξύ κρατών μελών της ΕΕ και σημαντικές αποκλίσεις από τις επίσημες διατάξεις 6 που καθορίζουν τις υποχρεώσεις υποβολής στοιχείων. Αυτό έχει επίσης περιπλέξει τη συγκέντρωση και παρακολούθηση συγκρίσιμων δεδομένων ως προς την ποιότητα των δημόσιων οικονομικών στα κράτη μέλη. 5 6 Η Ολοκληρωμένη Κατευθυντήρια Γραμμή αριθ. 3 της Στρατηγικής της Λισαβόνας ορίζει τα εξής: «Για να προωθηθεί η αποτελεσματική κατανομή πόρων με προσανατολισμό την ανάπτυξη και την απασχόληση, τα κράτη μέλη πρέπει, τηρώντας τις κατευθυντήριες γραμμές για την οικονομική σταθερότητα και τη βιωσιμότητα, να διαθέσουν ένα μεγαλύτερο μέρος των δημόσιων δαπανών τους σε αναπτυξιακά μέτρα σύμφωνα με τη στρατηγική της Λισαβόνας, να προσαρμόσουν τα φορολογικά τους συστήματα με τρόπο που να ενισχύουν το αναπτυξιακό δυναμικό, να καθιερώσουν μηχανισμούς αξιολόγησης της σχέσης μεταξύ δημόσιων δαπανών και επίτευξης των τεθέντων στόχων της πολιτικής και να εξασφαλίσουν τη γενικότερη συνεκτικότητα των μεταρρυθμιστικών μέτρων.» Ο πλήρης τίτλος του κώδικα δεοντολογίας είναι «Προδιαγραφές για την εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και κατευθυντήριες γραμμές για τη μορφή και το περιεχόμενο των προγραμμάτων σταθερότητας και σύγκλισης». Εγκρίθηκε από το Συμβούλιο τον Σεπτέμβριο του EL 9 EL

11 Η αξιολόγηση της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών θα ωφεληθεί από: τη συστηματικότερη και πιο ολοκληρωμένη υποβολή στοιχείων στο πλαίσιο των ΠΣΣ, για θέματα που σχετίζονται με την ποιότητα των δημόσιων οικονομικών και την τακτική παροχή πληροφοριών για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ιδίως όσον αφορά την αναδιάρθρωση των δημόσιων δαπανών και τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις την κατάρτιση ενός συνόλου δεικτών στο πλαίσιο του κοινού προγράμματος εργασίας της Επιτροπής και της Επιτροπής Οικονομικής Πολιτικής, που να καλύπτουν τις διάφορες διαστάσεις της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών στα κράτη μέλη και την ανάπτυξη μιας συστηματικής προσέγγισης προς τον σκοπό της αξιολόγησης της αποδοτικότητας συγκεκριμένων κατηγοριών δημόσιων δαπανών και της καλύτερης κατανόησης των συνιστωσών της αποδοτικότητας. IV.2 Μεγαλύτερη προσοχή στην αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα των δημόσιων δαπανών Η σημασία της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας των δημόσιων δαπανών συνδέεται με την αντίληψη ότι η ποιότητα των δημόσιων οικονομικών μπορεί, ταυτόχρονα, να υπηρετήσει τη διατηρησιμότητα των δημόσιων οικονομικών και την οικονομική ανάπτυξη. Επιβεβαιώνεται, εξάλλου, από εμπειρικά στοιχεία που καταδεικνύουν ότι, παρά το γεγονός ότι η σχέση μεταξύ του ύψους των κρατικών δαπανών και της ανάπτυξης δεν είναι προφανής, αρχίζει να καθίσταται σαφέστερη η σύνδεση των δημόσιων δαπανών (π.χ. παιδεία, υγεία) με τις οικονομικές επιδόσεις. Ένας πολλά υποσχόμενος τρόπος να βελτιωθεί η αποδοτικότητα και η αποτελεσματικότητα των δαπανών είναι η σύσταση ή η βελτίωση θεσμικών μηχανισμών που σκοπεύουν τη δημιουργία ισχυρότερων δεσμών μεταξύ προτεραιοτήτων πολιτικής και κατανομής πόρων, καθώς και μεταξύ πόρων και αποτελεσμάτων. Η τακτική επισκόπηση των προϋπολογισμών, περιλαμβανομένης της ανάλυσης της αποδοτικότητας, χρησιμεύει στην ιεράρχηση των προτεραιοτήτων όσον αφορά τις δαπάνες. Γενικότερα, είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να στραφούν από διαδικασίες βασιζόμενες καθαρά στις εισροές σε διαδικασίες που λαμβάνουν υπόψη πληροφορίες ως προς τις επιδόσεις. IV.3 Αποδοτικότερα συστήματα κρατικών εσόδων Τα κρατικά έσοδα είναι κάτι περισσότερο από απλό δημοσιονομικό αντίβαρο των δαπανών διότι η διάρθρωση και το ύψος τους επηρεάζουν την αποδοτικότητα της οικονομίας, την κατανομή των εισοδημάτων και την οικονομική ανάπτυξη. Από μια επισκόπηση της τρέχουσας διάρθρωσης των συστημάτων εσόδων και των κυριότερων προβλημάτων που παρουσιάζει ο σχεδιασμός φορολογικών συστημάτων, ιδίως το μεγάλο φορολογικό βάρος επί της εργασίας και οι συνέπειες της μεγαλύτερης οικονομικής ολοκλήρωσης, προκύπτει σαφώς ότι ναι μεν υπάρχουν περιθώρια μετατόπισης του φορολογικού βάρους από την εργασία σε άλλες φορολογικές βάσεις, αλλά ότι οι βάσεις αυτές πρέπει να είναι ευρείες και σταθερές. Συγκεκριμένα, μια αξιολόγηση της δυνατότητας μετατόπισης του φορολογικού βάρους από την εργασία στην κατανάλωση οδηγεί στα εξής συμπεράσματα: (i) Η μετατόπιση της φορολογίας από την εργασία στην κατανάλωση μπορεί να έχει θετικά αλλά περιορισμένα EL 10 EL

12 αποτελέσματα στην απασχόληση και την ανάπτυξη. Τα αποτελέσματα αυτά οφείλονται κυρίως στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης η οποία καθιστά δυνατή τη μείωση των φορολογικών συντελεστών και, κατά συνέπεια, των στρεβλώσεων. (ii) Το μέγεθος των θετικών αποτελεσμάτων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την προσαρμογή των επιπέδων των παροχών. (iii) Μια συντονισμένη προσέγγιση στη ζώνη του ευρώ θα είχε μεγαλύτερο θετικό αντίκτυπο στην απασχόληση και την ανάπτυξη από ό,τι η μονομερής λήψη μέτρων μετατόπισης της φορολογίας από μια μεμονωμένη χώρα της ζώνης του ευρώ, ανεξαρτήτως του εάν θα επρόκειτο για μικρή ή μεγάλη χώρα. (iv) Οι δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις σε θέματα δίκαιης μεταχείρισης και κατανομής μεταξύ των γενεών πρέπει να αντιμετωπιστούν. (v) Τέλος, κατά την μετατόπιση της φορολογίας από την εργασία στην κατανάλωση, πρέπει να δοθεί προσοχή στην επιλογή της κατάλληλης χρονικής στιγμής και στον δυνητικό πληθωριστικό της αντίκτυπο, μεταξύ άλλων, και σε σχέση με τη φάση του οικονομικού κύκλου που διέρχεται η οικονομία. Συνολικά, οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις πρέπει να συνεχίσουν να σχεδιάζονται με στόχο τη στήριξη της ανάπτυξης και την ελαχιστοποίηση των στρεβλώσεων, με παράλληλη αντιμετώπιση των κατανεμητικών θεμάτων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με απλούς κανόνες και ευρείες φορολογικές βάσεις, αποφεύγοντας κανονιστικά κενά, μη αποδοτικές φορολογικές δαπάνες, ειδικά φορολογικά καθεστώτα και περιττές απαλλαγές. Η ελάττωση της υψηλής φορολογίας της εργασίας με μετατόπιση σε άλλες φορολογικές βάσεις, περιλαμβανομένης της κατανάλωσης, μπορεί να αποτελέσει στοιχείο της εν λόγω στρατηγικής, αλλά είναι ένα περιορισμένης χρήσης μέσο για τις κυβερνήσεις προκειμένου να αντιδράσουν σε βραχυπρόθεσμους ειδικούς κατά χώρα κλυδωνισμούς ή να επιτύχουν τη μακροπρόθεσμη βελτίωση των διαρθρωτικών συνθηκών με σκοπό την αύξηση της απασχόλησης και της ανάπτυξης στην Ευρώπη. Μια ολοκληρωμένη στρατηγική αναζωογόνησης των ευρωπαϊκών οικονομιών, μεταξύ άλλων, με τον εκσυγχρονισμό των κοινωνικών μοντέλων, πρέπει να βασίζεται σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση με βάση ένα ευρύ σύνολο μέσων πολιτικής και την απαρέγκλιτη εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στις οποίες αναφέρεται η Στρατηγική για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση. IV.4 Τακτική επισκόπηση της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών Η έμφαση στην ποιότητα των δημόσιων οικονομικών στο πλαίσιο δημοσιονομικής εποπτείας της ΕΕ, καθώς και η συνάφειά της για τη Στρατηγική για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση μπορούν ενισχυθούν με την τακτική επισκόπηση της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών των κρατών μελών. Η επισκόπηση μπορεί να βασίζεται στις πληροφορίες που παρέχουν τα ΠΣΣ και στο σύνολο δεικτών ποιότητας των δημόσιων οικονομικών. Η επισκόπηση μπορεί, εξάλλου, να περιλαμβάνει ειδικές κατά χώρα αναλύσεις, ιδίως όσον αφορά συγκεκριμένα θέματα. Χρησιμοποιώντας μια δοκιμασμένη μέθοδο συνεργασίας, η επισκόπηση θα μπορούσε να πραγματοποιείται από κοινού από την Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. * * * Η παρούσα ανακοίνωση λαμβάνει ως βάση τη μεταρρύθμιση του ΣΣΑ του 2005 προκειμένου να προτείνει μέτρα ενίσχυσης της έμφασης που πρέπει να δίδεται στην ποιότητα των δημόσιων οικονομικών κατά την εποπτεία των εθνικών δημοσιονομικών πολιτικών. Τα μέτρα αυτά άπτονται του τρόπου με τον οποίο οι κυβερνήσεις καταρτίζουν, εφαρμόζουν και αξιολογούν τις δημοσιονομικές στρατηγικές τους μεσοπρόθεσμα, καθώς EL 11 EL

13 και του τρόπου με τον οποίο το προληπτικό σκέλος του ΣΣΑ μπορεί να αποβεί αποτελεσματικότερο όσον αφορά τη στήριξη της επίτευξης διατηρήσιμων δημοσιονομικών πολιτικών συμβάλλοντας, εκ παραλλήλου, στην αύξηση της ανάπτυξης και της απασχόλησης και στην καλύτερη λειτουργία της ΟΝΕ. Η επίτευξη προόδου με τα κράτη μέλη κατ' αυτόν τον τρόπο θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα του συντονισμού της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ, βοηθώντας στην αξιοποίηση των δυνητικών συνεργιών μεταξύ των κυριότερων από τα μέσα που έχει στη διάθεσή της. EL 12 EL