«Μὴ κρίνετε ἵνα μὴ κριθῆτε»

Transcript

1 «Μὴ κρίνετε ἵνα μὴ κριθῆτε» Ο ἱ ἅγιοι Πατέρες ὥρισαν καθ ὅλην τὴν διάρκεια τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς -περίοδο ἔντονης προσευχῆς καὶ αὐστηρῆς νηστείας - νὰ διαβάζεται σ ὅλες τὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες στὴν Ἐκκλησία, ἡ σύντομη ἀλλὰ πολὺ ψυχωφελὴς προσευχή τοῦ ἁγίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου ποὺ λέει τὰ ἑξῆς: «Κύριε καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιεργείας φιλαρχίας καὶ ἀργολογίας μὴ μοι δῶς. Πνεῦμα δὲ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καὶ ἀγάπης χάρισαί μοι τῷ σῷ δούλῳ. Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα καὶ μὴ κατακρίνειν τὸν ἀδελφόν μου, ὅτι εὐλογητὸς εἶ, εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν». Πολὺ πλούσια σὲ πνευματικὰ νοήματα ἀλλὰ καὶ αἰτήματα ἡ προσευχὴ αὐτή! Θὰ ἤθελα ὅμως νὰ μέναμε στὸν τελευταῖο στίχο, ὅπου ζητᾶ ὁ ἅγιος ἀπὸ τὸν Κύριο, νὰ τοῦ δώση τὸ χάρισμα τοῦ ὁρᾶν νὰ βλέπη δηλ. διαρκῶς τὰ δικά του ἁμαρτήματα καὶ νὰ μὴν κατακρίνει τὸν ἀδελφόν του! Αὐτὸ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι στόχος ὅλων τῶν ἀνθρώπων γιὰ νὰ ζοῦμε εἰρηνικά, ἁρμονικὰ καὶ εὐτυχισμένα. Νὰ ζοῦμε ἀνθρώπινα! Γεγονὸς ὅμως ἀδύνατον στὴν πράξι ἀφοῦ οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι σήμερα δὲν ἀποδέχονται τὸν Θεὸ καί τὴν διδασκαλία Του καὶ ἀρέσκονται στὴν ἀθεΐα, τὴν ἐγκληματικότητα καὶ γενικῶς τὴν παρανομία. Γιὰ ὅλους ὅμως ἐμᾶς ποὺ θρησκεύουμε καὶ ποθοῦμε τὴν σωτηρία μας, αὐτὸ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι «αὐτονόητο». - -

2 Δυστυχῶς ὅμως ὁ Πονηρὸς Διάβολος μᾶς ἐξαπατᾶ καὶ μᾶς παρακινεῖ στὸ νὰ ἀδιαφοροῦμε γιὰ τὰ προσωπικά μας ἁμαρτήματα, γιὰ τὰ ὁποῖα καὶ θὰ λογοδοτήσουμε τὴν ὥρα τῆς κρίσεως, καὶ νὰ ἀσχολούμαστε καὶ νὰ κρίνουμε αὐστηρὰ τὰ λάθη καὶ τὰ ἁμαρτήματα τῶν ἄλλων. Ποιὸς ὅμως ἔχει τὸ δικαίωμα αὐτό; Φυσικὰ Αὐτὸς ποὺ εἶναι τέλειος καὶ ἀναμάρτητος. Εἶναι μόνον ὁ Κύριός μας ὁ ὁποῖος ὅμως ἀκόμη μᾶς ἀνέχεται καὶ περιμένει μέχρι τέλος τὴν μετάνοιά μας. Θὰ μᾶς κρίνει, ὅπως καὶ ὅλο τὸ ἀνθρώπινο γένος κατὰ τὴν ὥρα τῆς Δευτέρας Παρουσίας Του. Ἐμεῖς λοιπὸν τελείως ἀπερίσκεπτα παίρνουμε τὴν κρίσι ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Θεοῦ καὶ σχολιάζουμε, κατακρίνουμε καὶ διαπομπεύουμε συστηματικὰ αὐτοὺς ποὺ ὁ Κύριος ἀκόμη τοὺς ἀνέχεται καὶ τοὺς συγχωρεῖ. Πολλοὶ μάλιστα τολμοῦν νὰ συγκρίνονται ἐπιλεκτικὰ μὲ τοὺς χειρότερους ἁμαρτωλοὺς ἢ ἀκόμη καὶ μ αὐτοὺς ποὺ μπορεῖ νὰ πηγαίνουν μὲν στὴν ἐκκλησία ἀλλὰ εἶναι πολὺ ἐμπαθεῖς καὶ ἁμαρτωλοί, καὶ ἔτσι βγάζουν τοὺς ἑαυτούς των καλοὺς καὶ ἁγίους! Μήπως ὅμως ὁ Θεὸς μᾶς διαβεβαίωσε ὅτι θὰ μᾶς κρίνει βάσει τῆς ζωῆς τῶν ἁμαρτωλῶν καὶ παρανόμων ἀνθρώπων; Ἀστεῖο πρᾶγμα! Ὁ Κύριος δὲν παύει νὰ βροντοφωνάζει ὅτι ἡ κρίσις τῶν πράξεών μας θὰ γίνει βάσει τοῦ Εὐαγγελικοῦ νόμου καὶ τῶν θείων ἐντολῶν Του. Μάλιστα συνεχῶς μᾶς ὑπενθυμίζει αὐτὸ ποὺ πρέπει νὰ τηρήσουμε γιὰ νὰ μὴ κριθοῦμε καὶ κατακριθοῦμε: «Μὴ κρίνετε ἵνα μὴ κριθῆτε» καὶ «Ἐν ᾧ γὰρ κρίματι κρίνετε κριθήσεσθε..» (Ματθ. Κεφ. Ζ 1,2 ). Ἂν στὴν ζωή μας ἐνεργοῦμε σύμφωνα μὲ τὴν ἐντολὴ τοῦ Κυρίου καὶ μετροῦμε τοὺς ἄλλους μὲ τὸ μέτρο τῆς ἀγάπης, τοῦ ἐλέους καὶ τῆς εὐσπλαχνίας, τότε καὶ Αὐτὸς ὅταν θὰ ἔρθη ἡ ὥρα νὰ λογοδοτήσουμε θὰ μᾶς μετρήσει μὲ τὸ ἴδιο μέτρο. Ἂν μὲ ἐπιείκεια ἐλέγχουμε τὶς ἁμαρτίες τῶν ἄλλων, τότε καὶ ὁ Κύριος θὰ εἶναι ἐπιεικὴς στὶς δικές μας ἁμαρτίες. Ἂν ὅμως μετρᾶμε μὲ τὸ μέτρο τοῦ μίσους καὶ τῆς χαιρεκακίας καὶ κοινολογοῦμε τὰ σφάλματα τῶν ἀδελφῶν, τότε καὶ ἐμᾶς ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς θὰ μᾶς ἀντιμετωπίσει ἀνταποδίδοντάς μας τὰ - -

3 ὅσα πράξαμε κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἐπιγείου ζωῆς μας καὶ θὰ μᾶς ἀνταποδώσει μὲ τὸ ἴδιο μέτρο κατὰ τὴν ἡμέρα τῆς Κρίσεως. Ἂς παύσουμε ἐπὶ τέλους νὰ ἀσχολούμαστε μὲ τὴν ζωὴ τῶν ἄλλων. Μὲ τὰ λάθη καὶ τὰ ἁμαρτήματά τους. Ἂς σταματήσουμε νὰ «τρῶμε» ἀνθρώπινες σάρκες μὲ τὸ ἀκατάσχετο κουτσομπολιὸ καὶ τὶς ἄδικες καὶ ἄσκοπες κρίσεις μας. Δὲν συμφέρει στὴν ψυχή μας. Ἁπλῶς ἱκανοποιοῦμε τὸ πάθος τῆς περιεργείας καὶ τῆς κακίας μας ποὺ εἶναι σοβαρὰ ἁμαρτήματα. Τὸ ἐπιχείρημα πολλῶν, ὅτι τὸ κάνουν ἀπὸ ἐνδιαφέρον καὶ ἀγάπη εἶναι ἁμαρτωλὴ πρόφασις. Διότι ὅποιος ἔχει ἀληθινὴ ἀγάπη καὶ πονάει γιὰ τὰ σφάλματα τοῦ ἀδελφοῦ του, θὰ μιλήσει στὸν ἴδιο κατ ἰδίαν καὶ ὄχι σὲ τρίτους καὶ μάλιστα ἐν ἀπουσία του, ὅπως συμβαίνει καὶ θὰ τὸν συμβουλεύσει μὲ ὄμορφο καὶ καλοπροαίρετο τρόπο. Ἀκόμη θὰ προσευχηθῆ μὲ πόνο γιὰ τὸν ἀδελφόν του. Εἶναι προτιμότερο ὅμως νὰ ἐνδιαφερθοῦμε γιὰ τὰ δικά μας λάθη, τὰ πάθη καὶ τὰ ἁμαρτήματά μας. Εἶναι τόσο πολλὰ καὶ χρειάζεται ἔντονη καὶ συνεχῆ προσπάθεια. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς συμβουλεύει: «ἔκβαλε πρῶτον τὴν δοκὸ ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σου καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου». Δηλαδή, ἐσὺ ποὺ ἰσχυρίζεσαι ὅτι ἀπὸ ζῆλο ὑπὲρ τῆς ἀρετῆς καὶ ἀπὸ ἀγάπη θέλεις νὰ διορθώσης τοὺς ἄλλους, βγάλε πρῶτα τὸ δοκάρι ἀπὸ τὸ μάτι σου καὶ τότε θὰ δῆς καθαρὰ γιὰ νὰ βγάλης καὶ τὸ σκουπιδάκι ἀπὸ τὸ μάτι τοῦ ἀδελφοῦ σου. Ἀκόμη θὰ πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι ὅταν ἀσχολούμαστε μὲ τὴν διόρθωση τῶν προσωπικῶν μας ἐλαττωμάτων καὶ παθῶν, 1) Δίνουμε στοὺς ἄλλους τὸ καλύτερο παράδειγμα 2) Διακρίνουμε ἔντονα τὴν κακία καὶ τὴν ἀντίδρασι τοῦ Διαβόλου σὲ κάθε προσπάθεια μετανοίας καὶ διορθώσεώς μας και διαπιστώνουμε πόσο δύσκολος εἶναι ὁ ἀγῶνας κατὰ τῶν παθῶν καὶ ἔτσι. 3) Γινόμαστε ἐπιεικεῖς στὰ λάθη καὶ στὶς ἀδυναμίες τῶν ἀδελφῶν μας. Ὅταν ὅμως κρίνουμε τοὺς ἄλλους καὶ τοὺς ἐξουδενώνουμε δείχνουμε ὅτι ζοῦμε τὸν φόβο τῶν δικῶν μας ἐνοχῶν καὶ ψάχνουμε τρόπους φυγῆς ἀπὸ τὸν ἔλεγχο τῆς συνειδήσεώς μας. - -

4 Ἔτσι μᾶς βολεύει νὰ δικάζουμε καὶ νὰ κακολογοῦμε τοὺς ἄλλους γιὰ νὰ ξεχνᾶμε τὸν κακὸ ἑαυτόν μας καὶ νὰ καλλιεργοῦμε τὸν ἄρρωστο φαρισαϊσμό, ὅτι ἐμεῖς δὲν εἴμαστε σὰν τοὺς ἄλλους ἁμαρτωλοὺς ἀνθρώπους. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ συνειδητὰ ἐξαπατοῦμε τοὺς συνανθρώπους μας ἀλλὰ δυστυχῶς περισσότερο τὸν ἑαυτό μας καὶ τὸν ἀφήνουμε ἀδιόρθωτο, ἀμετανόητο, ἐμπαθῆ καὶ πνευματικὰ ἄρρωστο κλείνοντας ἔτσι τὸν δρόμο τῆς σωτηρίας μας. Ἀδελφοί μου, Ἡ σύντομη καὶ τόσο σπουδαία προσευχὴ τοῦ Μεγάλου ἁγίου τῆς Ἐκκλησίας μας Ἐφραίμ τοῦ Σύρου: «Κύριε Βασιλεῦ δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα καὶ μὴ κατακρίνειν τὸν ἀδελφόν μου» ἂς γίνει καθημερινὸ ἐντρύφημα τῆς ψυχῆς μας, ἂς γίνει ὁ στόχος τῆς ζωῆς μας. Ἔτσι θὰ βιώνουμε μία μακαρία κατάστασι εἰρήνης, ἀγάπης καὶ εὐτυχίας. Θὰ ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ τὴν Κρίσι τοῦ Κυρίου μας κατὰ τὴν ἀδιάψευστη ὑπόσχεσί Του καὶ θὰ ἐπιτύχουμε σίγουρα καὶ εὔκολα τὴν σωτηρία τῆς ἀθανάτου ψυχῆς μας, ποὺ εὔχομαι ὁ Κύριός μας νὰ χαρίση εἰς ὅλους μας. Ἀμήν. Μετ εὐχῶν Ἀρχιμανδρίτης Γρηγόριος Ἁγιοκυπριανίτης - -

5 - - Περὶ πειρασμῶν καὶ θλίψεων Στάρετς Μακαρίου Εἶναι ἀδύνατο νὰ περάσει ἡ ζωή σου ὁλόκληρη χωρὶς ν ἀντιμετωπίσεις πειρασμοὺς καὶ θλίψεις. Δὲ γίνεται νά σαι πάντα εὐτυχισμένος καὶ ἀμέριμνος. Νὰ ξέρεις πὼς ὅταν σὲ ἐπισκέπτονται θλίψεις καὶ στενοχώριες ὁ Θεὸς σὲ νοιάζεται, προσπαθεῖ μέσα ἀπὸ τὶς δυσκολίες αὐτὲς νὰ σὲ διδάξει, νὰ σὲ κάνει σοφότερο στὴν πνευματικὴ γνώση. Χωρὶς θλίψεις δὲν ταπεινωνόμαστε, δὲν ἀποκτοῦμε πνευματικὴ γνώση. Νά σαι σίγουρος πὼς ἄν ὁ Θεὸς δὲν τὸ ἐπιτρέψει, καμμιὰ θλίψη δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς ἀγγίξει. Ἄν καὶ πολλὲς φορὲς νομίζουμε πὼς αἰτία τῶν θλίψεων εἶναι οἱ ἄνθρωποι, ἐκεῖνοι λειτουργοῦν μόνο σὰν ὄργανα ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ Θεὸς γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ἄν ὁ Θεὸς παραχωρήσει ν ἀντιμετωπίσεις πειρασμοὺς εἶναι γιὰ νὰ σὲ καθαρίσει ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες καὶ νὰ σὲ προετοιμάσει γιὰ τὴν ἀτελεύτητη Βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Ἐδῶ ὅλα εἶναι πρόσκαιρα, ἐκεῖ ὅμως εἶναι αἰώνια. Ποτὲ δὲν θὰ μπορέσεις ν ἀποφύγεις τὶς θλίψεις, γιατὶ εἶναι προϊὸν τῶν παθῶν σου. Οἱ θλίψεις φανερώνουν τὰ πάθη μας κι ἔτσι μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ φροντίζουμε νὰ τὰ θεραπεύσουμε. Ἀλίμονο στὴν ἐποχή μας! Ὅλοι μας σήμερα ἐγκαταλείπουμε τὴ «στενὴ καὶ τεθλιμμένη ὁδὸ» ποὺ ὁδηγεῖ στὴν αἰώνια ζωὴ κι ἀναζητοῦμε τὸν εὐτυχισμένο δρόμο, τὸ φαρδὺ καὶ εὔκολο. Ὁ Κύριος ὅμως ὁδηγεῖ πολλοὺς ἀνθρώπους ἀπ αὐτὸν τὸν δρόμο, τὸ στενὸ καὶ δύσκολο, ἔστω καὶ παρὰ τὴ θέλησή τους. Μέσα ἀπὸ τὶς ἀθέλητες θλίψεις καὶ τὶς ἀρρώστιες πλησιάζουμε περισσότερο τὸν Κύριο, γιατὶ αὐτὲς μᾶς ταπεινώνουν. Ὁ ὅσιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος λέει πὼς ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀποκτήσει ὑπομονὴ καὶ ταπείνωση, σώζεται ἀκόμα κι ἄν δὲν κάνει ἄλλα ἔργα.

6 Συχνὰ μᾶς ἐπισκέπτονται ἀρρώστιες καὶ θλίψεις. Αὐτὸ πρέπει νὰ τὸ δεχτοῦμε σὰν ἔνδειξη τῆς εὐσπλαχνίας τοῦ Θεοῦ γιὰ μᾶς. «Ὅν γὰρ ἀγαπᾶ Κύριος παιδεύει, μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὅν παραδέχεται» (Ἑβρ. ιβ 6). Γι αὐτὸ κι ἔχουμε τὴν ὑποχρέωση νὰ εὐχαριστοῦμε τὸν Κύριο γιὰ τὴν Πατρική Του πρόνοια. Οἱ θλίψεις μᾶς διδάσκουν, μᾶς κάνουν ἱκανοὺς κι ἐπιτήδειους στὴ δουλειά μας καί, μαζὶ μὲ τὶς ἀρρώστιες, μᾶς καθαρίζουν ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες μας. Δὲ γνωρίζουμε τὰ κρίματα τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖνος ἐνεργεῖ τὰ πάντα γιὰ τὴν ὠφέλειά μας. Ἐμεῖς ἐπιζητοῦμε τὰ ἐγκόσμια ἀγαθά, Ἐκεῖνος ὅμως ἐπιθυμεῖ νὰ μᾶς χαρίσει τὰ μέλλοντα καὶ αἰώνια, μέσα ἀπὸ τὰ σύντομα βάσανα αὐτῆς τῆς ζωῆς. Στὴν ἀρχὴ τῆς κλήσης μας στὴν πνευματικὴ ζωὴ ἡ χάρη τοῦ Κυρίου μᾶς ἐπισκέπτεται μὲ διάφορες παρηγοριές. Ἀργότερα ὅμως ὁ Κύριος ἀποσύρει τὴ χάρη Του καὶ μᾶς δοκιμάζει μὲ διάφορους πειρασμοὺς καὶ θλίψεις. Τὸ κάνει αὐτὸ γιὰ ν ἀποβάλουμε τὴ φυλαυτία καὶ τὴ φιλοδοξία μας, νὰ γίνουν τὰ πάθη αὐτὰ στάχτη στὸ καμίνι τῶν δοκιμασιῶν. Ἔτσι θὰ μάθουμε νὰ μὴν ἐμπιστευόμαστε τὸν ἑαυτό μας καὶ τὰ ἔργα μας, ἀλλὰ μόνο τὸ ἔλεος καὶ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἡ ταπείνωση εἶναι μεγάλη εὐλογία! Ὅλοι μας ἔχουμε τὴν ἀνάγκη τῶν πειρασμῶν, γιατὶ ἔτσι θὰ δοκιμαστοῦμε καὶ θ ἀποκτήσουμε ὑπομονή. Πρέπει νὰ βλέπουμε τὰ πράγματα μὲ τὴ σκέψη καὶ τὴν προοπτικὴ ὅτι ἡ θεία πρόνοια μεριμνᾶ γιὰ τὴ σωτηρία μας. Ἕνας ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ περισσότερους πειρασμούς, ἄλλος ἀπὸ λίγους καὶ γιὰ ἕναν τρίτο ἴσως δὲν εἶναι ὁ κατάλληλος καιρὸς νὰ τοὺς δεχτεῖ. Ὅταν σὲ βροῦν δοκιμασίες σκληρὲς μὴν ἀπελπίζεσαι. Λογάριασέ τες ἀπαραίτητες γιὰ νὰ σὲ ὁδηγήσουν στὴν πνευματικὴ ζωή. Προσπάθησε νὰ βρεῖς μέσα σου τὸ φταίξιμο, μὴν τὸ ρίχνεις σὲ ἄλλους. Ὁ καιρὸς εἶναι κακός. Βρέχει, φυσάει, κάνει κρύο. Καὶ γούνα - -

7 νὰ φορᾶς ἀκόμα, θὰ κρυώνεις. Πρέπει νὰ τρέξεις νὰ βρεῖς καύσιμα γιὰ νὰ χεις φωτιά. Ἀλλὰ κι ὁ καθαρὸς ἀέρας κι ὁ καλὸς καιρὸς ἀκόμα δὲν εἶναι πάντα ὠφέλιμοι. Στὰ φυτὰ ἀναπτύσσονται σκουλήκια κι ἄλλοι μικροοργανισμοὶ καὶ τὰ βλάπτουν, καταστρέφουν τοὺς καρπούς. Ὅταν ἡ παρουσία τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ, τῆς εἰρήνης, τῆς ἡρεμίας καὶ τῆς ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὶς ἐπιθέσεις τῶν παθῶν παρατείνεται καὶ μένει μόνιμα μαζί μας, εἶναι κάτι ἐπικίνδυνο. Γιατὶ τότε ἴσως ἀναπτυχθεῖ μέσα μας ἡ ἔπαρση, ὁπότε θὰ χάσουμε τὴν προστασία μας. Δὲ θὰ μποροῦμε τότε νὰ πολεμοῦμε μ ἐπιτυχία τὰ πάθη μας καὶ θὰ ξεστρατίσουμε ἀπὸ τὸ στενὸ δρόμο τῶν θλίψεων. Καὶ τότε ὁ Θεὸς προσπαθεῖ μὲ διάφορες δοκιμασίες νὰ μᾶς κάνει νὰ δοῦμε τὶς ἀδυναμίες μας, γιὰ ν ἀποκτήσυμε ὑπομονὴ καὶ ταπείνωση. Ὁ Θεὸς φροντίζει καὶ προνοεῖ γιὰ μᾶς περισσότερο ἀπ ὅσο κάνουμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι. Ἐκεῖνος μεριμνᾶ γιὰ τὴ σωτηρία μας, δὲ θέλει ὅμως νὰ τὴν ἀναζητᾶμε στὶς ἐγκόσμιες ἀπολαύσεις ἀλλὰ στὶς θλίψεις, στὶς δυσκολίες καὶ στὶς ἀρρώστιες. Οἱ πατέρες κι οἱ μητέρες μας δὲν πῆγαν στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν μέσα ἀπὸ τὶς κακουχίες τους; Δὲν ἔφτασαν ἐκεῖ βαδίζοντας τὸ στενὸ καὶ δύσκολο δρόμο; Βασανίστηκαν μὰ δὲν ἀπόκαμαν, δὲν ἀπελπίστηκαν. Κι αὐτὸ λειτούργησε σὰν παρηγοριὰ σ αὐτοὺς ὅταν τοὺς ἔβρισκαν θλίψεις, εἴτε πνευματικὲς εἴτε σωματικές. Ἐπειδὴ τὰ ὑπόμεναν ὅλα μὲ πραγματικὴ ταπείνωση ἔλαβαν ὡς ἀνταπόδοση ἀδιατάραχτη εἰρήνη καὶ πλούσιες πνευματικὲς δωρεές. Τὰ κρίματα τοῦ Θεοῦ μᾶς εἶναι ἄγνωστα. Ὅλα τὰ κάνει γιὰ τὸ καλό μας. Ἐμεῖς προσβλέπουμε στὰ ἐγκόσμια ἀγαθά. Ἐκεῖνος ὅμως θέλει νὰ μᾶς χαρίσει καὶ τὰ μέλλοντα, μέσα ἀπὸ σύντομες ἐπίγειες ἀρρώστιες. * * * Στάρετς Νίκωνος Ὁ κλῆρος ὅλων ἐκείνων ποὺ θέλουν νὰ σωθοῦν εἶναι νὰ δοκιμάζονται, νὰ ὑποφέρουν. Γι αὐτὸ ὅταν δοκιμαζόμαστε ἄς χαι- - -

8 ρόμαστε, γιατὶ ἔτσι ἐπιτελεῖται τὸ ἔργο τῆς σωτηρίας μας. Ἄν θέλεις ν ἀπαλλαγεῖς ἀπὸ τὶς θλίψεις, μὴν ἀφήσεις τὴν καρδιά σου νὰ προσκολληθεῖ σὲ κανέναν καὶ σὲ τίποτα. Ἡ θλίψη προέρχεται ἀπὸ τὴν προσκόλλησή μας στὰ ὁρατὰ πράγματα. Δὲν ὑπῆρχε καὶ δὲ θὰ ὑπάρξει τόπος στὴ γῆ ἀπαλλαγμένος ἀπὸ θλίψεις. Ὁ μόνος ἄλυπος τόπος εἶναι ἡ καρδιά, ὅταν μέσα της κατοικεῖ ὁ Κύριος. Ἄν δὲν ὑπάρχει κοντά σου κανένας γιὰ νὰ τοῦ ἀνοίξεις τὴν ψυχή σου, νὰ ἐξομολογηθεῖς τὴ θλίψη σου ἀπ εὐθείας στὸ Θεό. Μὴν ἀπελπίζεσαι ὅταν σὲ βροῦν θλίψεις σ αὐτὴ τὴ ζωή. Αὐτὸς εἶναι ὁ κλῆρος μας, αὐτὰ εἶναι τὰ κρίματα τοῦ Θεοῦ. Ἡ δύναμη ποὺ ἀποκτᾶ ἀπὸ τὶς θλίψεις ὁ ἄνθρωπος ἐξαρτᾶται κυρίως ἀπὸ τὴν ἀντοχὴ ποὺ δείχνει νὰ τὶς ὑπομένει. Μερικὲς φορὲς ὁ ἄνθρωπος θλίβεται ὑπέρμετρα γιὰ ἐντελῶς ἀσήμαντους λόγους. Πρέπει νὰ δείχνουμε συμπάθεια σὲ τέτοιες περιπτώσεις. Ἕνα καὶ τὸ αὐτὸ γεγονὸς μπορεῖ νὰ προκαλέσει διαφόρων βαθμῶν θλίψεις σὲ ἀνθρώπους μὲ διαφορετικὸ χαρακτήρα. Κι αὐτὸ ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸ βαθμὸ ποὺ ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕτοιμος νὰ τὶς δεχτεῖ. Γιὰ νὰ ὑπομένεις πιὸ ἀνώδυνα τὶς θλίψεις πρέπει νὰ ἔχεις δυνατὴ πίστη, θερμὴ ἀγάπη γιὰ τὸν Κύριο, νὰ μὴν ἔχεις προσκόλληση στὰ ἐγκόσμια καὶ νὰ ὑποταχτεῖς ἀπόλυτα στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὅταν οἱ θλίψεις κι οἱ πειρασμοὶ μᾶς κυκλώνουν, ὁ Θεὸς μᾶς βοηθᾶ. Δὲ μᾶς ἐλευθερώνει ἀπ αὐτές, ἀλλὰ μᾶς δίνει τὴ δύναμη νὰ τὶς ὑπομένουμε ἀνώδυνα, ἄν εἶναι δυνατὸ χωρὶς πνευματικὴ ζημιά. Γιὰ νὰ μὴν μᾶς στεναχωροῦν ὑπέρμετρα οἱ θλίψεις, πρέπει - -

9 ν ἀποβάλουμε τὸ θέλημά μας καὶ νὰ ταπεινωνόμαστε παντοῦ καὶ πάντα. Ὁ Θεὸς ἐπιθυμεῖ τὴ σωτηρία μας καὶ τὴ ρυθμίζει μ ἕναν ἀνεξιχνίαστο τρόπο. Ἐμεῖς αὐτὸ ποὺ ἔχουμε νὰ κάνουμε εἶναι νὰ ὑποταχτοῦμε στὸ θέλημα Του. Καὶ τότε ἡ θλιμμένη καρδιά μας θὰ εἰρηνέψει. Ὅταν ἡ ψυχή μας βασανίζεται ἀπὸ θλίψεις, ἡ καρδιά μας τρέμει κι οἱ σκέψεις μας βρίσκονται σὲ σύγχυση. Μόνη καὶ μόνιμη καταφυγή μας πρέπει νὰ ναι ὁ Κύριος. Εἶναι ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη μας νὰ χουμε πίστη καὶ νὰ προσπαθοῦμε νὰ κάνουμε καλὰ ἔργα. Αὐτὸ ὅμως κατορθώνεται μόνο μέσα ἀπὸ τὶς θλίψεις. Στὶς θλίψεις ποὺ μᾶς βρίσκουν οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἁπλὰ ὄργανα, δὲν ἔχουν καμιὰ ἐξουσία πάνω μας. Γι αὐτὸ ἄς κάνουμε ὑπομονὴ σὲ ὅλα τὰ πράγματα. Μὴν κάνεις ἀλόγιστα ὄνειρα γιὰ μεγάλες ἀσκητικὲς πρακτικὲς καὶ ὑψηλὴ πνευματικὴ ζωή. Ἄς ξεκινήσουμε καλύτερα μὲ τὴν ταπείνωση, μὲ τὴν ὑπομονή μας στὶς θλίψεις. Ὅταν ἡ ψυχή μας εἶναι κατάλληλα προετοιμασμένη κι εὐδοκήσει ὁ Θεός, θὰ μᾶς δοθεῖ τὸ χάρισμα νὰ προχωρήσουμε ψηλότερα. Οἱ θλίψεις μᾶς δίνονται γιὰ νὰ φανερωθεῖ ποιὸς ἀγαπᾶ πραγματικὰ τὸ Θεό. Χωρὶς ὑπομονὴ στὶς θλίψεις ἀκόμη κι ὁ πνευματικὰ καταρτισμένος ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ κερδίσει τὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Ἡ σταθερὴ καὶ μόνιμη ὑπομονὴ στὶς θλίψεις ἰσοδυναμεῖ μὲ μαρτύριο. Οἱ θλίψεις εἶναι ἐντελῶς ἀσήμαντες σὲ σύγκριση μὲ τὶς πνευματικὲς εὐλογίες ποὺ μᾶς περιμένουν. Ὅταν μᾶς ἐπισκέπτονται θλίψεις νὰ περιμένουμε καὶ παρηγοριά. Μετὰ τὴν παρηγοριὰ ὅμως θ ἀκολουθήσει καὶ πάλι θλίψη. Βλ. Μικρὴ Ρωσικὴ Κλίμακα Πέτρου Μπότση. - -

10 Περὶ λογισμῶν Γέροντος Θαδδαίου τῆς Βιτόβνιτσα Κύριος εἶναι πανταχοῦ παρὼν καὶ τίποτα δὲν συμβαίνει δίχως Ὁ τὸ θέλημά Του ἤ τὴν παραχώρησή Του, εἴτε σ αὐτὴ τὴ ζωὴ εἴτε στὴν αἰωνιότητα. Ὅταν ἀποδεχόμαστε αὐτὴ τὴν ἰδέα, καθετὶ καθίστατι εὐκολότερο. Ἄν ὁ Θεὸς μᾶς ἐπέτρεπε νὰ κάνουμε τὰ πάντα μὲ τὸν τρόπο ποὺ ἐμεῖς ἐπιθυμοῦμε καὶ ὅποτε τὸ ἐπιθυμοῦμε, τότε αὐτὸ θὰ μᾶς ὁδηγοῦσε μὲ βεβαιότητα στὴν καταστροφή. Οὔτε νὰ φανταστεῖ δὲν μπορεῖ κανεὶς τὸ χάος ποὺ θὰ προέκυπτε. Ὁ Θεὸς μᾶς ὑπευνθυμίζει μὲ διάφορους τρόπους τὴν παρουσία Του. Ἐμεῖς ὡστόσο, τὴ λησμονοῦμε σύντομα, εἰδικὰ ὅταν τὰ πράγματα πηγαίνουν καλὰ γιὰ μᾶς. Λησμονοῦμε ὅτι εἴμαστε ἐδῶ γιὰ μικρὸ μονάχα χρονικὸ διάστημα, καὶ νομίζουμε ὅτι θὰ εἴμαστε γιὰ πάντα ὅταν ὅμως μᾶς βρίσκουν ἀναποδιές, κλαῖμε, «Ἔλεος, Κύριε!», ἀναφωνοῦμε. Γι αὐτὸ καὶ πρέπει νὰ προσπαθήσουμε σκληρὰ νὰ ἀλλάξουμε τὸν χαρακτήρα μας πρὸς τὸ καλύτερο. Οἱ Ἅγιοι Πατέρες μᾶς λένε ὅτι μὲ τὸ ποὺ θὰ ξυπνήσουμε τὸ πρωΐ θὰ πρέπει νὰ προσηλώνουμε ἀμέσως τὴν προσοχή μας στὸν Κύριο, νὰ ἑνώνουμε τοὺς λογισμούς μας μὲ Ἐκεῖνον καθόλη τὴ διάρκεια τῆς ἡμέρας, καὶ νὰ Τὸν θυμόμαστε σὲ κάθε στιγμή. Οἱ Ἅγιοι Πατέρες προσεύχονταν νὰ ἐλευθερωθοῦν ἀπὸ τὴ λήθη, διότι τὰ πράγματα τοῦ κόσμου μᾶς παρασέρνουν συχνὰ μακριὰ καὶ μᾶς κάνουν νὰ λησμονοῦμε τὸν Κύριο... Λησμονοῦμε ὅτι εἶναι πανταχοῦ παρὼν καὶ ὅτι κάθε δουελιὰ ποὺ κάνουμε καὶ κάθε ἔργο ποὺ ἐπιτελοῦμε εἶναι δικό Του. Νομίζουμε ὅτι ἡ δουλειὰ ποὺ κάνουμε εἶναι κάποιου ἄλλου καὶ ἐπιτελοῦμε τὰ ἔργα μας συχνὰ

11 ἀπρόθυμα. Ὅταν ἐπιτελοῦμε ἕνα ἔργο ἀπρόθυμα, γεννιέται σύντομα μέσα μας ἀντίσταση καὶ ἕνα αἴσθημα ἀηδίας, καὶ κατόπιν ἡ ζωή μας γεμίζει ἀπὸ ἀντίσταση καὶ ἀηδία γιὰ καθετί, καὶ τὰ χρόνια περνοῦν μὲ τὸ νὰ γερνᾶμε κατ αὐτὸ τὸν τρόπο. Οἱ Ἅγιοι Πατέρες ἀγωνίστηκαν νὰ ἀποκτήσουν τὴν εἰρήνη. Ἕνας ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Πατέρες ἔχει πεῖ: «Ὁ νοῦς εἶναι μεγάλος πλάνης. Πάντοτε ταξιδεύει. Δὲν μπορεῖ νὰ βρεῖ ἀνάπαυση ἕως ὅτου κάνει τὴν ἐμφάνισή του Ἐκεῖνος ποὺ μπορεῖ νὰ τοῦ χαρίσει τὴν ἀνάπαυση». Ἄν οἱ Ἅγιοι Πατέρες πάλεψαν τόσο σκληρὰ προκειμένου νὰ ἀποκτήσουν εἰρήνη, τότε κι ἐμεῖς πρέπει πάντοτε νὰ ἔχουμε κατὰ νοῦ ὅτι πρέπει νὰ πασχίζουμε νὰ εἴμαστε καλοὶ κάθε ὥρα καὶ στιγμή. Κι ἔτσι, αὐτὸ σημαίνει ὅτι ὁ νοῦς μας δὲν μπορεῖ νὰ ἀποκτήσει τὴν εἰρήνη παρεκτὸς κι ἄν ὁ Παντοδύναμος, τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, μᾶς φωτίσει. Κι αὐτὸ γίνεται ὅταν μαθαίνουμε νὰ τηροῦμε τὸν νοῦ μας μὲ τὸν σωστὸ τρόπο, καὶ ὅταν φτάνουμε πιὰ νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι οἱ ἥσυχοι καὶ εὐγενεῖς λογισμοί, οἱ γεμάτοι ἀγάπη καὶ συγχώρεση, ἀποτελοῦν τὸ δρόμο πρὸς τὴν εἰρήνη καὶ τὴν ἡσυχία. Γιατὶ ἄραγε ὁ Κύριος ἐντέλλεται νὰ ἀγαπᾶμε τοὺς ἐχθρούς μας καὶ νὰ προσευχόμαστε γι αὐτούς; Ὄχι γιὰ δικό τους καλό, ἀλλὰ γιὰ δικό μας! Διότι ὅσο κρατάμε μνησηκακία σὲ κάποιον καὶ κρατᾶμε μέσα μας τὴν προσβολή του, δὲν πρόκειται νὰ ἔχουμε εἰρήνη. Ἄν ἡ κεφαλὴ μιᾶς οἰκογένειας εἶναι ἐπιβαρυμένη μὲ μέριμνες καὶ σκοτοῦρες γιὰ τὸ μέλλον τῆς οἰκογένειας, δὲν πρόκριται νὰ εἰρηνεύσει ποτέ. Ὅλα τὰ μέλη τῆς οἰκογένειας θὰ νιώθουν τὴν ἀνησυχία του. Θὰ γνωρίζουν ὅτι κάτι πηγαίνει στραβά, ἀλλὰ δὲν θὰ ξέρουν τὶ ἀκριβῶς. Τότε μπορεῖ κανεὶς νὰ δεῖ πόσο ἐπηρεάζουν οἱ λογισμοί μας τοὺς ἄλλους. Καὶ συμβαίνουν καὶ παρεξηγήσεις μέσα στὴν οἰκογένεια ἐξαιτίας τῶν λογισμῶν μας. Ἦρθε κάποτε νὰ μὲ δεῖ μιὰ κοπέλα. Ἦταν φοιτήτρια στὸ

12 πανεπιστήμιο κι ἀμφότεροι οἱ γονεῖς της ἦταν γιατροί. Μοῦ εἶπε ὅτι εἶχε πρόβλημα μὲ κάποια καθηγήτριά της, ἡ ὁποῖα τὴν ἔκοβε συνεχῶς στὶς ἐξετάσεις. Τῆς εἶπα, «Γιατὶ διεξάγεις πόλεμο μὲ τὴν καθηγήτριά σου; Πρέπει νὰ τὴ σέβεσαι σὰν νὰ ἦταν μάνα σου. Σὲ μαθαίνει πειθαρχία γιὰ τὸ δικό σου καλό». Ἡ κοπέλα δὲν μὲ ἄκουγε. «Ὄχι πάτερ», ἔλεγε. «Ἡ καθηγήτρια εἶναι μοχθηρή... εἶναι ἔτσι... εἶναι ἀλλιῶς... Δίνω ὅλες τὶς σωστὲς ἀπαντήσεις στὶς ἐρωτήσεις της κι ἐκείνη τὸ μόνο ποὺ κάνει εἶναι νὰ μοῦ λέει νὰ ξαναπεράσω τὴν ἑπόμενη φορά. Δὲν λέει νὰ μὲ περάσει». Εἶπα στὴν κοπέλα ὅτι προφανῶς ἡ καθηγήτριά της ἦταν ἀλλόφρων, ἀλλὰ καὶ ἡ ἴδια διεξῆγε πόλεμο ἐναντίον της, στὸ μυαλό της. Τῆς εἶπα ὅτι θὰ πρέπει νὰ προσευχηθεῖ νὰ στείλει ὁ Κύριος καὶ στὴν ἴδια ἄγγελο εἰρήνης γιὰ νὰ τῆς δώσει τὴ δύναμη νὰ ἀγαπήσει τὴν καθηγήτριά της. Ἔτσι θὰ τακτοποιηθοῦν ὅλα. Ἡ κοπέλα μὲ κοίταζε σὰν νὰ τῆς λέω παραμύθια. Ἔτσι κύλησε ἄλλος ἕνας χρόνος, πρᾶγμα ποὺ τὴν ἔκανε νὰ χάσει κάθε ἐλπίδα ὅτι θὰ καταφέρει νὰ περάσει ποτὲ τὸ μάθημα. Κι ἔπειτα ἄρχισε νὰ προσεύχεται γιὰ τὴν καθηγήτριά της, καὶ τὴν ἑπόμενη φορὰ ποὺ πῆγε γιὰ ἐξετάσεις, πέρασε καὶ πῆρε μάλιστα καὶ ψηλὸ βαθμό. Ἀπ τὴ στιγμὴ ποὺ θὰ μπεῖ στὸ μυαλό μας ἕνας χοϊκὸς λογισμός, ὁ Θεὸς ἀμέσως μᾶς στέλνει καὶ μιὰ προειδοποίηση. Ἐμεῖς ἀντὶ νὰ ἔρθουμε στὰ συγκαλά μας καὶ νὰ ἀντικρούσουμε τέτοιους λογισμοὺς καὶ ἐπιθυμίες, τοὺς καλλιεργοῦμε καὶ τοὺς λαχταρᾶμε καὶ κατόπιν ἀναριωτόμαστε γιατὶ μᾶς συμβαίνουν ἄσχημα πράγματα. Αὐτὰ τὰ ἴχνη προειδοποίησης ἔρχονται μὲ τὴ μορφὴ τῶν πειρασμῶν. Ὅταν ἕνας ἄνθρωπος ἔχει τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ, οἱ λογισμοί του εἶναι ἀπίστευτα δυνατοί, διότι εἶναι ἡ δύναμη τοῦ ἰδίου τοῦ Θεοῦ ποὺ δρᾶ μέσα μας. Ἄν μὲ τὴ σκέψη καὶ τὴν καρδιά μας ἀποστρεφόμαστε τὸν Θεό, τότε οἱ λογισμοί μας μποροῦν νὰ ἀποβοῦν τραγικοί, ἀκόμα καὶ ἀνθρωποκτόνοι, γιὰ τοὺς πλησίον μας. Ἄν εἴμαστε ἑνωμένοι μὲ τὸν Κύριο μὲ μιὰ καρδιά γεμάτη πίστη, ἡ δύναμη τῆς Χάριτος ἐπιδρᾶ μέσα μας. Ἀλλὰ ἄν δὲν

13 ἔχουμε ἀκόμη καθαρίσει τὸν ἑαυτό μας ἀπὸ τὴν ὑπερηφάνια, καὶ συνεχίζουμε νὰ νιώθουμε προσβολὴ καὶ ὀργή, ὅταν οἱ ἄλλοι μᾶς ἀπευθύνονται μὲ λόγια ἀνάρμοστα, τότε ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ μέσα μας συρρικνώνεται. Ὁ Ἀπόστολος Ἰάκωβος λέει: «Λὲς ὅτι ἔχεις πίστη δεῖξε λοιπὸν τὴν πίστη σου μέσα ἀπὸ τὰ ἔργα σου» (βλ. Ἰακ. 2,18). Καὶ ὁ σατανᾶς πιστεύει καὶ φρίττει (βλ. Ἰακ. 2,19), ἀλλ ἐντούτοις ἐναντιώνεται σὲ καθετὶ ποὺ κάνει ὁ Θεός. Πολλοὶ ἄνθρωποι σ αὐτὴ τὴ γῆ θεωροῦν τὸν ἑαυτό τους ἄθεο, ἀλλὰ ἄν συλλογιστοῦμε προσεκτικά, καταλαβαίνουμε ὅτι δὲν ὑπάρχει λογικὴ ὕπαρξη στὸν πλανήτη Γῆ, ποὺ νὰ μὴ λαχταρᾶ τὴν ἀληθινὴ ζωὴ καὶ τὴν ἀπόλυτη ἀγάπη. Ἡ ἀπόλυτη ἀγάπη δὲν ἀλλοιώνεται ποτὲ, διαρκεῖ παντοτινά. Λαχταρᾶμε τὴν ἀπόλυτη ἀγαθοσύνη καὶ τὴν ἀπόλυτη εἰρήνη μὲ ὅλη τὴν καρδιά. Στὴν πραγματικότητα, λαχταρᾶμε τὸν Θεό. Ὁ Θεὸς εἶναι ἡ ζωή, ὁ Θεὸς εἶναι ἡ ἀγάπη. Ἐκεῖνος εἶναι ἡ εἰρήνη καὶ ἡ χαρά. Ἡ καρδιά μας λαχταρᾶ τὸν Θεό, ἀλλὰ οἱ λογισμοί μας Τοῦ ἐναντιώνονται. Ὅπως εἴπαμε, ὁ σατανᾶς πιστεύει καὶ φρίττει, ἀλλ ἐντούτοις ἐναντιώνεται στὸν Θεό. Κατ ἀναλογία καὶ ἕνας ἄθεος δὲν εἶναι πραγματικά ἄθεος, ἀλλὰ ἀντίπαλος τοῦ Θεοῦ. Ἑπομένως, λαχταρᾶμε τὸν Θεὸ στὴν καρδιά μας, ἀλλὰ τοῦ ἐναντιωνόμαστε μὲ τοὺς λογισμούς μας. Ἡ ἐναντίωσή μας δὲν μπορεῖ νὰ βλάψει τὸν Θεό, διότι εἶναι Παντοδύναμος, ἀλλὰ σίγουρα μπορεῖ νὰ βλάψει ἐμᾶς. Οἱ λογισμοί, οἱ διαθέσεις καὶ οἱ ἐπιθυμίες μας ἀνοίγουν δρόμο στὴ ζωή μας. Ἄν οἱ λογισμοί μας εἶναι ἥσυχοι, εἰρηνικοὶ καὶ γεμάτοι ἀγάπη, ἀγαθοσύνη καὶ ἁγνότητα, τότε θὰ ἔχουμε εἰρήνη, διότι οἱ εἰρηνικοὶ λογισμοὶ καθιστοῦν ἐφικτὴ τὴν ὕπαρξη τῆς ἐσωτερικῆς εἰρήνης, ποὺ ἀκτινοβολεῖ ἀπὸ μέσα μας. Ἄν ὅμως ἐκτρέφουμε ἀρνητικοὺς λογισμοὺς, τότε ἡ ἐσωτερική μας εἰρήνη θρυμματίζεται. Νὰ τὶ λένε οἱ Ἅγιοι Πατέρες γιὰ τοὺς λογισμούς: «Ἄν μᾶς ἐπιτίθενται λογισμοὶ ποὺ μᾶς ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὴν εἰρήνη, νὰ γνωρίζετε ὅτι εἶναι ἐκ τοῦ πονηροῦ». Τέτοιοι λογισμοὶ

14 δὲν πρέπει νὰ γίνονται ἀποδεκτοί. Πρέπει νὰ ἐκδιώκονται ἀμέσως. Πρέπει νὰ ἀγωνιζόμαστε γιὰ τὸ δικό μας καλὸ καὶ νὰ πασχίζουμε νὰ ἁπλώσει ρίζες στὴν ψυχή μας ἡ εἰρήνη ἡ εἰρήνη, ἡ χαρὰ καὶ ἡ θεία ἀγάπη. Ὁ οὐράνιος πατέρας μας θέλει ὅλα Του τὰ παιδιὰ νὰ ἔχουν τὶς δικές Του θεῖες ἰδιότητες. Μᾶς θέλει πλήρεις ἀγάπης, εἰρήνης, χαρᾶς, ἀλήθειας καὶ ἀγαθότητας. Μᾶς θέλει ἱκανοὺς νὰ παρηγορήσουμε ἄλλους. Κι ἐμεῖς ἐπίσης θέλουμε νὰ γίνουμε πράοι καὶ ταπεινοί, διότι μόνο ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος ἀκτινοβολεῖ ἀγαθότητα καὶ καλοσύνη. Ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος οὐδέποτε προσβάλλεται, ἀκόμη κι ὅταν τοῦ φωνάζεις ἤ τὸν κατσαδιάζεις: μέχρι καὶ νὰ τὸν χτυπήσεις μπορεῖς καὶ τὸ μόνο ποὺ ἐκεῖνος θὰ κάνει εἶναι νὰ αἰσθάνεται λύπηση γιὰ σένα ποὺ βασανίζεις ἔτσι τὸν ἑαυτό σου. Ὑπάρχουν πολὺ λίγοι τέτοιοι ἄνθρωποι πάνω στὴ γῆ, ἀλλὰ αὐτοὶ εἶναι ὁ λόγος ποὺ ὁ ἥλιος θάλπει ἀκόμα τὸν πλανήτη, καὶ ποὺ ὁ Θεὸς μᾶς δίνει ἀκόμα τὴν εὐλογία Του νὰ συνεχίζουμε νὰ ζοῦμε καὶ νὰ ἔχουμε ὅ,τι χρειαζόμαστε προκειμένου νὰ ζήσουμε. Καταλαβαίνεται τώρα γιατὶ πρέπει νὰ ἀλλάξουν οἱ λογισμοί μας. Ἔχουμε πολὺ μικρὴ πίστη στὸν Κύριο, πολὺ μικρὴ ἐμπιστοσύνη. Ἄν ἐμπιστευόμασταν τὸν Κύριο ὅπως ἐμπιστεύόμαστε ἕνα φίλο ὅταν τοῦ ζητᾶμε νὰ κάνει κάτι γιὰ μᾶς, δὲν θὰ ὑποφέραμε τόσο οὔτε ὡς ἄτομα οὔτε ὡς χώρα. Τὸ χάος στὸν νοῦ μας καὶ σ ὁλόκληρη τὴ χώρα μας προέρχεται ἀπὸ τοὺς λογισμούς μας. Ἐμεῖς εἴμαστε ποὺ δημιουργοῦμε τὴ δυσαρμονία τῶν λογισμῶν, καὶ ἄν οἱ πολιτικοί μας ὁμονοοῦσαν καὶ ὁμογνωμοῦσαν, τὰ πράγματα δὲ θὰ ἦταν ὅπως εἶναι. Δὲν ἔχουμε συναίσθηση ὅτι διαθέτουμε μέσα μας θεία ἐνέργεια, θεία ζωή. Ἡ ἕνωση κάθε ἀτόμου μὲ τοὺς ἄλλους - δεδομένου ὅτι ὅλοι διαθέτουμε αὐτὴ τὴν ἐνέργεια - γεννᾶ τεράστια δύναμη καὶ ὁ ἐχθρός σου τρέπεται σὲ φυγὴ ἐνώπιόν της, διότι σ αὐτὴ ἐνυπάρχει ἡ ἁρμονία. Λογισμοὶ ἐμφυτεύονται στὸν νοῦ μας κάθε ὥρα καὶ στιγμή, ἀπ ὅλες τὶς πλευρὲς καὶ τὶς κατευθύνσεις. Ἄν μπορούσαμε νὰ δοῦμε τὶς ἀκτίνες τῶν λογισμῶν, θὰ βλέπαμε ἕνα πραγματικὸ δίχτυ λογισμῶν. Ὁ καθένας μας ἔχει ἕνα πραγματικὸ διχτυ λογισμῶν. Ὁ καθένας μας ἔχει ἕνα «δέκτη» στὸ μυαλό του, ἕνα δέκτη πολὺ πιὸ

15 ἀκριβὴ καὶ περίπλοκο ἀπὸ τὸν ἀντίστοιχο ραδιοφωνικὸ ἤ τηλεοπτικό. Πόσο ὑπέροχο εἶναι τὸ ἀνθρώπινο μυαλό! Δυστυχῶς δὲν τὸ ἐκτιμοῦμε αὐτό. Δὲν γνωρίζουμε πῶς νὰ ἑνώσουμε τὸν ἑαυτό μας μὲ τὴν πηγὴ τῆς Ζωῆς καὶ νὰ νιώσουμε χαρά. Ὁ ἀντίδικος σπέρνει διαρκῶς σπόρους στὸν νοῦ μας. Στὸν ἅγιο Ἀντώνιο ἐπετράπη νὰ δεῖ τοὺς ἱστοὺς τῶν λογισμῶν γύρω του, κι ὅταν τοὺς εἶδε, ἀναφώνησε, «Κύριε, ποιὸς μπορεῖ νὰ σωθεῖ;». Καὶ ἄκουσε μιὰ φωνὴ νὰ τοῦ λέει: «Μόνο οἱ πραεῖς καὶ ταπεινοὶ τῇ καρδίᾳ». Τὰ κακὰ πνεύματα δὲν μποροῦν νὰ προσβάλλουν ὅσους ἔχουν πραότητα καὶ ταπείνωση στὴν καρδιά τους, διότι εἶναι ἑνωμένοι μὲ τὴν εἰρήνη καὶ τὴ σιωπή. Δὲν ἔχουν ἀρνητικοὺς λογισμούς. Στὴ διάρκεια τῆς προσευχῆς δὲν θὰ πρέπει κανεὶς νὰ ἔχει λογισμούς, ἀλλὰ μᾶλλον νὰ κενώνεται ἀπὸ τὸν ἑαυτό του. Ἀκόμα καὶ οἱ Ἅγιοι Πατέρες τὸ λένε αὐτό: «Ὅσο προσεύχεσαι, νὰ συμπεριφέρεσαι σὰν νὰ μὴν ὑπῆρχε κάποιος ἄλλος στὸν κόσμο, παρὰ μόνο ἐσὺ καὶ ὁ Θεός.». Ὅταν προσευχόμαστε, δὲν πρέπει νὰ μᾶς ἀπασχολεῖ ὁ ἑαυτός μας, διότι σ αὐτὴ τὴν περίπτωση ἀπορροφόμαστε τόσο ἀπὸ τὶς δικές μας ἀνάγκες, ποὺ γινόμαστε οἱ ἴδιοι ἐπιβλαβεῖς γιὰ τὴν προσευχή μας. Προκαλοῦμε περισπασμὸ στὴν ἴδια μας τὴν προσευχή. Γινόμαστε ἐμεῖς ἐμπόδιό μας. Πιστεύουμε συχνὰ ὅτι τὸ κακὸ βρίσκεται «κάπου ἐκεῖ ἔξω». Ἄν ὅμως δὲν ὑπῆρχε ἤδη τὸ κακὸ ποὺ φωλιάζει μέσα μας, τὸ κακό «ἐκεῖ ἔξω» δὲν θὰ εἶχε τὴ δύναμη νὰ μᾶς ἀγγίξει. Τὸ κακὸ εἶναι μέσα μας. Δὲν εἶναι ὅμως αὐτὸ τὸ κακὸ ποὺ εὐθύνεται. Ἐμεῖς εὐθυνόμαστε ποὺ τὸ ἀφήνουμε νὰ διεισδύει στὴν καρδιά μας καὶ ποὺ διαταράσουμε τὴν εἰρήνη μας. Εἶναι σὰν νὰ μᾶς ἀπειλεῖ κάποιος ἤ νὰ προσπαθεῖ νὰ μᾶς πείσει νὰ κάνουμε κάτι κακό. Ἄς κάνει ὅ,τι θέλει - δικό του εἶναι τὸ θέλημα. Ἄς κάνει αὐτὸς τὴ δουλειά του κι ἐμεῖς τὴ δική μας, ποὺ εἶναι νὰ διατηρήσουμε τὴν ἐσωτερή μας εἰρήνη. Βλ. Οἱ λογισμοὶ καθορίζουν τὴ ζωή μας ἐκδ. Ἐν πλῷ

16 ΕΡ.: Τὶ εἶναι τὸ τάμα; ΑΠ.: Τάμα εἶναι ἡ συνειδητὴ ὑπόσχεση κάποιας ἀγαθῆς πράξεως ἤ προσφορᾶς στὸν Θεό. «Θὰ προσφέρουν θυσίες», λέει ὁ προφήτης Ἡσαΐας, «καὶ θὰ κάνουν στὸν Κύριο τάματα, τὰ ὁποῖα καὶ θὰ ἐκπληρώσουν»(19:21). Μὲ τὸ τάμα δεσμεύουμε τὴ συνείδησή μας. Ἡ συνειδησιακὴ αὐτὴ δέσμευση εἶναι ποὺ τὸ κάνει νὰ ξεχωρίζει ἀπὸ τὴν ἁπλὴ πρόθεση ἤ ἀκόμα καὶ τὴ σταθερὴ ἀπόφαση. Τάματα γίνονται, ἐπίσης, στὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο καὶ στοὺς ἁγίους. Κι αὐτά, ὅμως ἀνήκουν στὸν Θεό. ΕΡ.: Πῶς πρέπει νὰ γίνεται ἕνα τάμα; ΑΠ.: Πρῶτα-πρῶτα, τάμα πρέπει νὰ κάνουμε ἔπειτα ἀπὸ ἤρεμη καὶ ὥριμη σκέψη, δίχως ἐξαναγκασμὸ ἤ βία, μὲ πλήρη ἐπίγνωση τοῦ τὶ ὑποσχόμαστε καὶ σὲ Ποιὸν τὸ ὑποσχόμαστε. Δεύτερον, κάνοντας ἕνα τάμα, πρέπει νὰ ἐξουσιάζουμε τὸν ἑαυτό μας καὶ τὰ ὑπάρχοντά μας, διαφορετικὰ πρέπει νὰ ἔχουμε τὴ συγκατάθεση ἐκείνων, στὴν ἐξουσία τῶν ὁποίων βρισκόμαστε (γονεῖς, κηδεμόνες κ.λ.π.). Τρίτον, πρέπει νὰ εἶναι δυνατὴ ἡ ἐκπλήρωση τοῦ τάματος σὲ εὔλογο χρόνο. Τάζοντας κάτι ποὺ δὲν μποροῦμε νὰ τὸ ἐκπληρώσουμε, δείχνουμε ἐπιπολαιότητα καὶ ἀσέβεια. Ὁ Ἐκκλησιαστὴς λέει: «Ὅταν τάξεις κάτι στὸν Θεό, μὴν ἀργήσεις νὰ τὸ ἐπληρώσεις γιατὶ δὲν ἀρέσουν στὸν Θεὸ οἱ ἐπιπόλαιοι. Καλύτερα νὰ μὴν τάξεις, παρὰ νὰ τάξεις καὶ νὰ μὴν ἐκπληρώσεις τὸ τάμα σου» (5:3-4). Τέταρτον, τὸ ἀντικείμενο τοῦ τάματος πρέπει σὲ κάθε περίπτωση νὰ εἶναι καλὸ καὶ ἅγιο. Ὅλα ὅσα εἶναι ἀνώφελα, ἀνόητα, ἄπρεπα καὶ ἀντίθετα στὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, δὲν πρέπει νὰ γίνονται ἀντικείμενα ταμάτων. Πέμπτον, ποτὲ δὲν πρέπει νὰ κάνουμε ἕνα τάμα, ἀκόμη καὶ ἅγιο, ἄν ἡ ἐκπλήρωσή του δὲν συμβιβάζεται μὲ ἄλλες σημαντικὲς

17 ὑποχρεώσεις μας. Ἔτσι, π.χ.., μιὰ μητέρα δὲν ἐπιτρέπεται νὰ τάξει ἕνα πολυήμερο προσκύνημα σὲ ἱερὸ τόπο, ἄν γιὰ τὴν ἐκπλήρωση τοῦ τάματός της πρέπει ν ἀφήσει τὰ μικρὰ παιδιά της μόνα καὶ ἀπροστάτευτα. Τέλος, ἕκτον, κάθε τάμα πρέπει νὰ εἶναι καρπὸς γνήσιας εὐλάβειας καὶ νὰ συνοδεύεται ἀπὸ μετάνοια, ἀγώνα ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας καὶ προκοπὴ στὴν ἀρετή. Τὰ τάματα εἶναι ἀνώφελα χωρὶς διόρθωση βίου καὶ ἐλπίδα σωτηρίας. ΕΡ.: Πῶς μᾶς πολεμοῦν τὰ πονηρὰ πνεύματα; ΑΠ.: Πρῶτα-πρῶτα πρέπει νὰ ξέρετε ὅτι, στὸν δαιμονικὸ πόλεμο ἐναντίον τῶν ἀνθρώπων, κάθε πονηρὸ πνεῦμα ἔχει τὸν δικό του ρόλο. Κάθε ἁμαρτία γίνεται μὲ τὴν παρακίνηση ἤ καὶ τὴ συνέργεια ὁρισμένου δαιμονίου καὶ κάθε πάθος ὑποστηρίζεται ἀπὸ ὁρισμένο δαιμόνιο. Ἔτσι, τὰ ἡγετικὰ δαιμόνια εἶναι ὀχτώ, ὅσα καὶ τὰ θανάσιμα πάθη: τῆς γαστριμαγίας, τῆς πορνείας, τῆς φιλαργυρίας,, τῆς λύπης, τῆς ὀργῆς, τῆς ἀκηδείας, τῆς κενοδοξίας, τῆς ὑπερηφάνειας. Κάθε πονηρὸ πνεῦμα, πολεμώντας μας, ἐνεργεῖ μὲ τοὺς δικούς του τρόπους, ἀνάλογα μὲ τὸ πάθος ποὺ ὑποστηρίζει. Ὅλα, πάντως, τὰ δαιμόνια συνεργάζονται μεταξύ τους, γιὰ νὰ μᾶς βυθίσουν σὲ ὅσο τὸ δυνατὸ περισσότερα πάθη καὶ νὰ μᾶς κάνουν δούλους τῆς ἁμαρτίας, ὥστε νὰ μᾶς χωρίσουν ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ νὰ μᾶς ὁδηγήσουν στὸν αἰώνιο θάνατο. Βέβαια, ἡ δύναμη τῶν δαιμόνων δὲν εἶναι ἀνεξέλεγκτη καὶ ἡ δραστηριότητά τους δὲν εἶναι ἀπεριόριστη. Μᾶς πολεμοῦν μόνο ἄν τοὺς τὸ ἐπιτρέψει ὁ Θεός-καὶ ὅσο τοὺς τὸ ἐπιτρέψει, ποτὲ πάντως πέρα ἀπὸ τὰ ὅρια τῆς ἀντοχῆς μας (Α Κορ. 10:13), γιὰ νὰ δοκιμαστοῦν ἡ προαίρεσή μας, ἡ πίστη μας καὶ ἡ ἀγάπη μας σ Ἐκεῖνον, ἤ ἄν τοὺς δώσουμε ἐμεῖς οἱ ἴδιοι τὸ δικαίωμα μὲ τὴν ἀμέλειά μας, τὴ ραθυμία μας, τὴν ἀπροσεξία μας καί, προπάντων, τὴν ὑπερηφάνειά μας. Τὰ πονηρὰ πνεύματα μᾶς πολεμοῦν μὲ πολλοὺς τρόπους. Μὲ ποιούς; Πρῶτον, μὲ τοὺς ἐμπαθεῖς λογισμούς, μὲ τοὺς ὁποίους αἰχμαλωτίζουν τὸ νοῦ, τὸν σκοτίζουν καὶ τὸν πειθαναγκάζουν νὰ

18 συναινέσει στὴν ἁμαρτία. Δεύτερον, μὲ τὰ πάθη, ποὺ ὑπάρχουν μέσα μας, ἀπὸ τὰ ὁποῖα παίρνουν τὶς ἀφορμὲς γιὰ νὰ ὑποκινήσουν τοὺς ἐμπαθεῖς λογισμούς. Τρίτον, μὲ τὶς σωματικὲς αἰσθήσεις -τὴν ἀκοή, τὴν ἁφή, τὴ γεύση, τὴν ὄσφρηση καὶ προπάντων, τὴν ὅραση- μεσ ἀπὸ τὶς ὁποῖες, σὰν ἀπὸ θύρες, περνοῦν στὴν ψυχὴ ποικίλα ἐξωτερικὰ ἐρεθίσματα, ποὺ ξεσηκώνουν τὰ πάθη μας καὶ μᾶς σπρώχνουν στὴν ἁμαρτία. Τέταρτον, μὲ ἄλλους ἀνθρώπους, τοὺς ὁποίους βάζουν εἴτε νὰ μᾶς κατατρέχουν καὶ νὰ μᾶς ἀδικοῦν εἴτε νὰ μᾶς παρασύρουν στὴν ἁμαρτία. Πέμπτον, μὲ θλίψεις, βάσανα καὶ ἀρρώστιες. Μᾶς πολεμοῦν καὶ μὲ ἄλλους τρόπους τὰ πονηρὰ πνεύματα, ἀλλὰ οἱ κυριότεροι εἶναι αὐτοὶ οἱ πέντε. Ὅπως κι ἄν μᾶς πολεμοῦν, πάντως, καθόλου δὲν μποροῦν νὰ μᾶς βλάψουν, ἐφόσον μὲ τὰ θεῖα Μυστήρια τοῦ Βαπτίσματος καὶ τοῦ Χρίσματος ἔχουμε λάβει τὴ χάρη καὶ τὶς δωρεὲς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐφόσον ἀγωνιζόμαστε γιὰ τὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν Του μὲ σταθερότητα καὶ ἀνδρεία, μὲ ταπεινοφροσύνη καὶ ὑπομονή, μὲ προσευχὴ καὶ νηστεία, μὲ τακτικὴ Ἐξομολόγηση καὶ συχνὴ θεία Κοινωνία. ΕΡ.: Τὶ μᾶς συμβουλεύουν οἱ ἅγιοι πατέρες σχετικὰ μὲ τὴν ἀνάγνωση τοῦ Ψαλτηρίου; ΑΠ.: Ὅλοι συστήνουν ὄχι μόνο τὴν τακτικὴ ἀνάγνωση ἀλλά, ἄν εἶναι δυνατό, καὶ τὴν ἀποστήθιση τοῦ Ψαλτηρίου, ἐπισημαίνοντας τὴ μεγάλη ὠφέλεια τῆς ψυχῆς ἀπ αὐτό. Παραθέτω ἐνδεικτικά, ἀπὸ τὶς πολλές, τὴν παραίνεση τοῦ ὁσίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου: «Οἱ Ψαλμοὶ νὰ βρίσκονται πάντα στὰ χείλη σου. Ὁ Θεός, ὅταν Τὸν ἐπικαλεῖσαι μὲ τοὺς Ψαλμοὺς, διώχνει μακριά σου τοὺς δαίμονες καὶ σὲ φωτίζει. Μὲ τὴν ἀνάγνωση τοῦ Ψαλτηρίου ἁγιάζεται ἡ ψυχὴ καὶ ἁγνίζεται τὸ σῶμα. Ἄς μάθουμε, ἀδερφοί, νὰ προσευχόμαστε μὲ τοὺς Ψαλμοὺς ἀδιάλειπτα, καὶ ὅταν βρισκόμαστε στὸ σπίτι καὶ ὅταν βαδίζουμε στὸ δρόμο καὶ ὅταν πέφτουμε γιὰ ὕπνο καὶ ὅταν σηκωνόμαστε γιὰ δουλειά. Τὸ Ψαλτήριο εἶναι ἡ χαρὰ τῶν φίλων τοῦ Θεοῦ. Διώχνει τὴν ἀργολογία, μετριάζει τὸ γέλιο, θυμίζει τὴν Κρίση, ἀνεβάζει τὴν ψυχὴ στὸν οὐρανό. Ὅπου λέγονται οἱ

19 Ψαλμοὶ μὲ κατάνυξη, ἐκεῖ εἶναι καὶ ὁ Θεὸς μαζὶ μὲ τοὺς ἀγγέλους Του». ΕΡ.: Πῶς θὰ εἶναι ἡ προσευχή μας καρποφόρα καὶ εὐάρεστη στὸν Θεό; ΑΠ.: Καρποφόρα καὶ εὐάρεστη στὸ Θεὸ εἶναι ἡ καθαρὴ καὶ ἅγια προσευχὴ. Εἰδικότερα: Ὅταν προσευχόμαστε, δὲν πρέπει νὰ ζητᾶμε ἀπὸ τὸν Θεὸ πράγματα ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ ἀποβοῦν ἐπιζήμια γιὰ ἄλλους ἀνθρώπους. Δὲν πρέπει, ἐπίσης, νὰ ζητᾶμε ἀπὸ τὸν Θεὸ ἀγαθὰ ποὺ θὰ τὰ χρησιμοποιήσουμε γιὰ τὴν ἱκανοποίηση τῶν παθῶν μας. Ἡ προσευχή μας πρέπει νὰ πηγάζει ἀπὸ τὴν καρδιά, ἐκφράζοντας τὴν εὐλάβειά της στὸν Θεό. Ἡ ἁπλὴ ἀπαγγελία προσευχῶν, δίχως συμμετοχὴ τῆς καρδιᾶς, δὲν ἔχει ἀξία. Ἡ προσευχή μας πρέπει νὰ ἐμπνέεται ἀπὸ τὴν ἀκλόνητη πίστη καὶ τὴ στέρεη ἐλπίδα στὸν Θεό. Ἡ προσευχή μας πρέπει νὰ συνοδεύεται ἀπὸ πλήρη ἀφοσίωση καὶ ὑποταγὴ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἡ προσευχή μας πρέπει να συνοδεύεται, ἐπίσης, ἀπὸ τὴ βαθιὰ συναίσθηση τῆς ἀναξιότητας καὶ τῆς ἀδυναμίας μας, ἀφενός, καὶ ἀπὸ τὴν ἀπόλυτη πεποίθηση στὴν παντοδυναμία, τὴν παγγνωσία καὶ τὴν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ, ἀφετέρου. Ἡ προσευχή μας πρέπει νὰ συνοδεύεται ἀκόμη ἀπὸ τὴν εἰλικρινὴ καὶ σταθερὴ ἀπόφαση ἐγκαταλείψεως τῆς ἁμαρτίας καὶ χρησιμοποιήσεως κάθε πνευματικοῦ μέσου ποὺ μᾶς παρέχει ὁ Θεὸς γιὰ τὴ διόρθωσή μας. Πρέπει νὰ ζητᾶμε ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα νὰ μᾶς δώσει τὸ χάρισμα τῆς ἀληθινῆς προσευχῆς, γιατὶ ἀλλιῶς ποτὲ δὲν θὰ μάθουμε νὰ προσευχόμαστε σωστά. Πρέπει, καθώς προσευχόμαστε, νὰ εἴμαστε ἀπερίσπαστοι καὶ ἄγρυπνοι, ἀποδιώχνοντας κάθε μάταιο λογισμό, ποὺ ἐπιχειρεῖ νὰ μᾶς ἀποσπάσει ἀπὸ τὴν ἱερὴ ἐργασία τῆς προσευχῆς. Πρέπει, τέλος, νὰ προσευχόμαστε ἀδιάλειπτα, σταθερὰ καὶ ἀνυποχώρητα στὸν πόλεμο τῶν ἐχθρῶν τῆς προσευχῆς, τῶν δαιμόνων

20 ΕΡ.: Σὲ τὶ μᾶς ὠφελεῖ τὸ Μυστήριο τῆς Μετάνοιας- Εξομολογήσεως; ΑΠ.: Μεγάλη εἶναι ἡ ὠφέλεια τῆς ψυχῆς μας ἀπὸ τὸ Μυστήριο αὐτό, μὲ τὸ ὁποῖο συγχωροῦνται τὰ ἁμαρτήματα ποὺ διαπράττουμε μετὰ τὸ Βάπτισμα. Ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτίας χάνουμε τὴν ἀθωότητα ποὺ ἀποκτήσαμε μὲ τὸ Βάπτισμα μὲ τὴν μετάνοια καὶ τὴν Ἐξομολόγηση ἀποκτοῦμε πάλι αὐτὴ τὴν ἀθωότητα. Ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτίας στερούμαστε τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ μὲ τὴ μετάνοια καὶ τὴν Ἐξομολόγηση τὴν ἀποκτοῦμε πάλι. Ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτίας αἰχμαλωτιζόμαστε ἀπὸ τὸ διάβολο μὲ τὴ μετάνοια καὶ τὴν Ἐξομολόγηση ἀποκτοῦμε πάλι τὴν ἐλευθερία μας. Ἐξαιτίας τῆς ἁμαρτίας ἡ ψυχή μας γεμίζει ταραχὴ καὶ φόβο μὲ τὴ μετάνοια καὶ τὴν Ἐξομολόγηση ἀποκτάει πάλι εἰρήνη καὶ παρρησία στὸν Θεό. Ἄν δὲν ὑπῆρχε στὴν Ἐκκλησία ἡ δυνατότητα ἀφέσεως τῶν μετὰ τὸ Βάπτισμα ἁμαρτημάτων μὲ τὸ Μυστήριο τῆς Μετάνοιας, ποὺ ἱδρύθηκε ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ (βλ. Ματθ. 18;18, Ίω. 20:23), κανένας ἄνθρωπος δὲν θὰ μποροῦσε νὰ σωθεῖ. Βλ. Ἀπαντήσεις σὲ ἐρωτήματα Χριστινῶν ἐκδ. Ἱ. Μονῆς Παρακλήτου

21 «Τὸ καλὸν οὐκ ἐστι καλόν, ἐάν μὴ καλῶς γένηται» Γ ιὰ ὅλες τὶς ἀρετὲς καὶ καλωσύνες καὶ γενικὰ τὶς θρησκευτικὲς ἐκδηλώσεις ἰσχύει ἡ ἴδια γενικὴ γραμμή: «Τὸ καλὸν οὐκ ἔστι καλόν, ἐὰν μὴ καλῶς γένηται». Πολλοί, ποὺ καυχῶνται μάλιστα ὅτι εἶναι καλοὶ χριστιανοί, νηστεύουν, προσεύχονται, μετέχουν σὲ ἀγρυπνίες, ἐξομολογοῦνται, κοινωνοῦν τακτικά, διαβάζουν θρησκευτικὰ βιβλία καὶ περιοδικά, μετέχουν σὲ κύκλους συμμελέτης τῆς Ἁγίας Γραφῆς, διδάσκουν σὲ Κατηχητικὰ Σχολεῖα ἤ καὶ κηρύττουν σὲ Ἐκκλησίες, καὶ γενικὰ ἐκτελοῦν ὅλους τοὺς ἐξωτερικοὺς θρησκευτικοὺς τύπους καὶ μετέχουν σ ὅλες τὶς ἐκκλησιαστικὲς τελετές, Ἱερὲς Ἀκολουθίες καὶ τὰ Μυστήρια, καὶ ὅμως δὲν ἔχουν πνευματικὴ ζωή. Δηλαδὴ ἀπὸ ὅλα τὰ παραπάνω δὲν παίρνουν τὶς χάρες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δηλ. δὲν εἶναι ζωντανοὶ χριστιανοὶ, ἁπλῶς φυτοζωοῦν ἤ εἶναι καὶ τελείως νεκροί. Εἶναι λουλούδια πλαστικά, ὄχι φυσικά. Εἶναι λουλούδια πλαστικά, ὄχι φυσικά. Εἶναι ὡραῖα, ἀλλὰ δὲν μοσχοβολοῦν. Εἶναι αὐτονόητο καὶ περιττὸ νὰ τονίσουμε ὅτι προβαίνουμε σ ὅλες αὐτὲς τὶς ἐνέργειες, διότι εἴμαστε μέλη τῆς Ἐκκλησίας καὶ φροντίζουμε νὰ βρίσκεται πάντοτε μέσα μας ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ. Καὶ πολλὲς φορὲς ἀκοῦμε Χριστιανοὺς νὰ ἐκφράζουν ἱκανοποίησι καὶ ἀγαλλίασι γιὰ τὴ συμμετοχή τους σ αὐτὲς τὶς ἐκδηλώσεις. Ἄλλοτε ὅμως, ἀκόμη καὶ τὰ ἴδια αὐτὰ πρόσωπα, φαίνονται πτωχά, μαραμένα, μελαγχολικά, ἀνιαρά, σὰν τὰ λουλούδια ποὺ ἔχουν μείνει πολὺν καιρὸ ἀπότιστα. Μά, πῶς συμβαίνουν ὅλα αὐτά; Ἄς φανταστοῦμε π.χ. ὅτι κατὰ τὴν τέλεσι μιᾶς θείας Λειτουργίας μετέχουν καὶ κοινωνοῦν ἀρκετοὶ χριστιανοί. Μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς εἶναι ἅγιοι καὶ γέμισαν τὶς πνευματικὲς φαρέτρες τους κατὰ 100% μὲ τὶς χάρες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἄλλοι ὑστέρησαν καὶ ἀπερρόφησαν μόνον τὰ 60%. Ἄλλοι 30%, ἄλλοι 15%, ἄλλοι 5%, ἄλλοι 0% καὶ ἄλλοι ἔχασαν καὶ αὐτὰ ποὺ εἶχαν. Πῶς ἐξηγοῦνται ὅλα αὐτά; Πολλοὶ παράγοντες συντελοῦν στὸν ἐμπλουτισμὸ ἤ τὴν ἀπώλεια τοῦ πνευματικοῦ περιεχομένου τῆς ψυχῆς. Ἡ κατάστασι δὲ τῆς ψυχῆς εἶναι μεταβαλλόμενη σὰν τὸ χρηματιστήριο, καὶ ἀπαιτεῖ

22 συνεχῆ φροντίδα γιὰ τὴν ὑγεία καὶ πρόοδό της. Θὰ ἀναφέρουμε μερικὰ παραδείγματα. Ἀπὸ τοὺς ἐκκλησιαζόμενους σὲ μία θεία Λειτουργία: Μερικοὶ δὲν συνειδητοποίησαν σχεδὸν τίποτε ἀπὸ ὅ,τι ἐλέχθη καὶ ἐτελέσθη εἰς τὸν Ναόν. Καθ ὅλη τὴ διάρκεια ὁ νοῦς τους περιπλανιόταν σ ὅλες τὶς ὑποθέσεις, ποὺ τοὺς ἀπησχόλησαν τὴν παρελθοῦσα ἑβδομάδα. Ἄλλοι ἦσαν στὸ Ναό, ἀλλὰ ὄχι στὴ θεία Λειτουργία. Παρακολουθοῦσαν ποῖοι ἔμπαιναν καὶ ποῖοι ἔβγαιναν ἀπὸ τὸ Ναὸ ἤ ὁ τάδε πῶς κάνει τὸ σταυρό του ἤ ἄν γονάτισε στὸ «Τὰ σὰ ἐκ τῶν σῶν» ἤ τὶ φοροῦσαν μερικὲς κυρίες (γιὰ τὶς γυναῖκες) κ.λπ. Μερικοὶ ἐπίτροποι μεριμνοῦν σωστὰ γιὰ τὰ οἰκονομικὰ τοῦ Ναοῦ, ἐπιβλέπουν στὶς κτιριακὲς καὶ διακοσμητικὲς ἐργασίες, εἶναι καλοὶ τροχονόμοι γιὰ τὶς θέσεις τῶν ἐκκλησιαζομένων, ἀλλὰ δὲν ἔχουν καμμιὰ πνευματικὴ ζωή. Ὕπάρχουν ἐπίτροποι, οἱ ὁποῖοι δὲν ἔχουν ποτὲ κοινωνήσει τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων!... Ἄλλοι ἐκκλησιάζονται σὲ ὁρισμένο ναό, ἐπειδὴ τοὺς ἀρέσουν οἱ ψάλται καὶ ὁ παπᾶς οἱ ὁποῖοι «τραγουδᾶνε» ὡραῖα, χωρὶς νὰ προσέχουν καὶ νὰ ἐμβαθύνουν στὰ ψαλλόμενα καὶ ἑπομένως νὰ ὠφελοῦνται ἀπὸ τοὺς ὕμνους τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι ἀκόμη ἐκεῖνοι ποὺ ἔφυγαν ἀπὸ τὸ σπίτι γιὰ τὸ Ναὸ ταραγμένοι, μετὰ ἀπὸ ἕνα οἰκογενειακὸ καυγᾶ ποὺ εἶχαν μὲ τὸ σύζυγο ἤ τὰ παιδιά, γιατὶ δὲν ἤθελαν ν ἀκολουθήσουν στὴν Ἐκκλησία ἤ γιὰ θέμα ἐνδυμασίας κ.λπ. Ἄλλοι ἔχουν μονίμως ἕνα μῖσος πρὸς κάποιο πρόσωπο, γειτονικό, συγγενικό, τοῦ κύκλου τῆς ἐργασίας τους, τὸ ὁποῖο μῖσος δὲν μπόρεσαν νὰ ἀποβάλουν σύμφωνα μὲ τὰ λόγια τοῦ Κυρίου «ἐὰν προσφέρης τὸ δῶρον σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ μνησθῆς ὅτι ὁ ἀδερφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ, ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρον σου ἔμπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου, καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ ἀδερφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρον σου» (Ματθ. Ε, 23-24). Ὑπάρχουν καὶ μερικοὶ ποὺ θεωροῦν τὸν ἐκκλησιαστικὸ χῶρο κατάλληλον, γιὰ νὰ ἱκανοποιήσουν τὰ ἐρωτύλα βλέμματά τους. Γύρω

23 τους ἡ ἀτμόσφαιρα ἀποπνέει εὐσέβεια, περισυλλογή, προσευχὴ πρὸς τὸν Ὕψιστο κι αὐτοὶ ἐξακολουθοῦν νὰ δουλεύουν στὸ πάθος τους. Μερικοὶ εἶναι προκατειλημμένοι κατὰ τῆς Πίστεως καὶ τῆς Ἐκκλησίας καὶ συνήθως δὲν ἐκκλησιάζονται. Μερικὲς φορὲς τὸ κάνουν γιὰ νὰ εὐχαριστήσουν τὴ σύζυγό τους ἤ νὰ μὴ δυσαρεστήσουν ἀγαπημένους τους ἐπισκέπτες, ἀλλὰ τὸ κάνουν ὡς ἀγγαρεία. Ἡ ψυχή τους εἶναι σφραγισμένη καὶ δὲν λαμβάνουν χάρι Θεοῦ. Μερικοὶ προσφέρουν σὲ δημοσίους ἐράνους ὄχι μὲ αἰσθήματα φιλανθρωπίας, ἀλλὰ ἀπὸ πνεῦμα ἐπιδείξεως καὶ ὑστεροφημίας, γιὰ νὰ προσελκύσουν π.χ. ψηφοφόρους σὲ μία ἐκλογὴ ἤ νὰ γραφοῦν στὸν πίνακα εὐεργετῶν, γενικὰ νὰ ἀποσπάσουν τὴν ἐκτίμισι τῶν ἀνθρώπων, πρὸς τὸ «θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις» (Ματθ. Στ, 1). Ἄλλοι καὶ ἄλλες, διαφορετικοὶ φαίνονται στὴν Ἐκκλησία καὶ κακὴ συμπεριφορὰ ἔχουν στὸ σπίτι. Φοροῦν τὸ προσωπεῖο τῆς ὑποκρισίας καὶ παρουσιάζονται στοὺς ξένους ὡς εὐσεβοφανεῖς καὶ ἐνάρετοι, ἐνῶ μὲ τοὺς δικούς τους στὴν οἰκογένεια εἶναι σκληροί, ἐγωϊσταί, παράλογοι, χωρὶς διάθεσι κατανοήσεως. Εἶναι οἱ ἀκαταλόγιστοι σύζυγοι, ποὺ δὲν ξέρουν τὶ ἔχει νὰ πῆ διάλογος καὶ θέλουν πάντοτε νὰ γίνεται «τὸ δικό τους», ποὺ νομίζουν ὅτι ἔχουν μόνο δικαιώματα καὶ βασανίζουν σύζυγο καὶ παιδιά. Εἶναι ἐπίσης «οἱ κακιὲς πεθερές», ποὺ «ψήνουν» τὶς νύφες μὲ τὰ πικρόλογα καὶ τὴν καταφρόνησι. Κατὰ τὰ ἄλλα εἶναι «οἱ καλοὶ χριστιανοὶ» ποὺ κοινωνοῦν τακτικὰ καὶ ἀσχολοῦνται μὲ τὸ «λόγο τοῦ Θεοῦ»!... Ἄλλοι εἶναι κυριευμένοι ἀπὸ μεγάλα πάθη, χωρὶς νὰ κάνουν καμμιὰ προσπάθεια βελτιώσεως. Ἰδιαίτερα κατέχονται ἀπὸ τὸ μεγάλο «πάθος τῶν χριστιανῶν», ποὺ εἶναι ἡ κατάκρισις. Ὅλοι οἱ ἄλλοι εἶναι μεγάλοι ἁμαρτωλοὶ καὶ αὐτοὶ μόνον εἶναι «οἱ ἐνάρετοι»- μεγάλοι φαρισαῖοι!-. Τὶ διαστροφὴ χαρακτήρων ὑπάρχει καὶ μεταξὺ τῶν χριστιανῶν! Θὰ ἀναφέρω ἀκόμη μιὰ περίπτωσι. Εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ θὰ πιοῦνε πρῶτα τὸν καφέ τους, θὰ ἀκούσουν ἤ θὰ διαβάσουν «τὰ νέα» στὴν τηλεόρασι ἤ στὴν ἐφημερίδα καὶ ἔτσι μὲ τὸ στομάχι τακτο

24 ποιημένο καὶ τὸ μυαλὸ ξεσηκωμένο ἀπὸ τὰ γεγονότα θὰ ἔλθουν στὴν Ἐκκλησία δῆθεν νὰ ἐπικοινωνήσουν μὲ τὸν Θεόν! Πάντως ἐκκλησιάσθηκαν οἱ ἄνθρωποι, ἄναψαν τὸ κεράκι τους καὶ νομίζουν πὼς εἶναι καλοὶ χριστιανοί!... Σ ὅλες αὐτὲς τὶς περιπτώσεις (καὶ ὑπάρχουν κι ἄλλες πολλὲς) «οἱ χριστιανοί» δὲν εἶναι καθόλου «καλοὶ χριστιανοί». Δὲν ἄλαβαν τὴ χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δὲν ποτίσθηκε ἡ ψυχή τους, δὲν ἀναγεννήθηκε ὁ ψυχικός τους κόσμος. Ἔμειναν «κούτσουρα ἀπελέκητα», «γῆ πετρώδης» (Λουκ. η, 13) «μωρὲς παρθένες» (Ματθ. Κε, 1-13). Τὶ μᾶς εἶπε ὁ ὅσιος Κύριλλος σήμερα; «Τὸ καλὸν οὐκ ἔστι καλόν, ἐὰν μὴ καλῶς γένηται». Βλ.«Κηρύγματα Ἀλήθειας καὶ Ζωῆς» Τόμ. ΙΑ. Πρωτοπρεσβύτερου π. Παρασκευᾶ Α. Ζωγράφου. Τὸ δικὸ μας Πολίτευμα «Ἡ δική μας παράδοση δὲν εἶναι οὔτε καπιταλιστική, οὔτε σοσιαλιστική, οὔτε μαρξιστική. Εἴμαστε πιὸ ἀριστεροὶ καὶ ἀπὸ τὸν πιὸ ἀριστερό. Γιατὶ ἡ παράδοση ἡ δική μας, ἡ Ἑλληνική, εἶναι κοινοβιακὴ-ἀσκητική, ποὺ προϋποθέτει ὀρθόδοξη πνευματικότητα καὶ τὸ ἦθος τῆς καθ ἡμᾶς Ἀνατολῆς. Αὐτὸ εἶναι τὸ δικό μας Πολίτευμα.» Κώστας Σαρδελῆς

25 Θεέ μου, Πάρε με! Θαυμαστὸ περιστατικὸ ἱερέα γιὰ τὴν μετὰ θάνατον ζωή. Π όσοι ἄνθρωποι σὲ δύσκολες στιγμὲς δὲν τὸ λένε! Οἱ περισσότεροι ὅμως δὲν γνωρίζουν ὅτι εἶναι ἁμαρτία κι ὅτι ἀποτελεῖ ἔλλειψη ὑπομονῆς κι ἐλπίδας στὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Τὸ ἀκόλουθο ὅμως περιστατικό, τὸ βεβαιώνει ξεκάθαρα. Τὸ διηγήθηκε μὲ πολλὴ ταπείνωση καὶ συναίσθηση ἕνας σεβαστὸς ἱερέας, ὁ ὁποῖος ἔχει πνευματικὰ παιδιὰ καὶ στὴν ἐπαρχία καὶ στὴν Ἀθήνα. Μᾶς εἶπε λοιπὸν ὅτι: «Ἐμένα, ἀφ ὅτου ἔγινα ἱερέας, μὲ κυνήγησε ἡ συκοφαντία (τὸ σύγχρονο μαρτύριο). Πότε μὲ τὸν ἕναν τρόπο, πότε μὲ τὸν ἄλλον, μὲ πίκραιναν καὶ μὲ καταρράκωναν πολλοί, μὲ ψευδεῖς κατηγορίες. Αὐτὸ γινόταν ἐπανειλημμένα. Τόσο πόνεσα καὶ τόσο κουράστηκα, ποὺ λύγισα κι ἀρκετές φορὲς εἶπα: «Θεέ μου, πάρε με!». Καὶ τελικά, μὲ πῆρε!»... Ὅσοι τὸν ἄκουγαν ἔμειναν κατάπληκτοι νὰ τὸν κοιτοῦν, σκεπτόμενοι πόση ἐνοχὴ ἔχουν ὅσοι κατηγοροῦν, ἰδίως τοὺς ἱερωμένους... Πόση ἁμαρτία συσσωρεύουν στὴν ψυχή τους, ἰδίως ὅταν σπρώχνουν σὲ ἀπελπισία τὶς ψυχὲς ποὺ κατηγοροῦν! Λὲς καὶ τοὺς ἐξουσιοδότησε ὁ Θεὸς νὰ κρίνουν τὸν κόσμο... Ὁ σεμνὸς κληρικὸς συνέχισε τὴν ἀφήγησή του, λέγοντας: «Ἔπαθα ἀνακοπὴ καρδιᾶς. Μοῦ συνέβη στὴν Ἀθήνα. Ἐκείνη τὴ στιγμὴ βρισκόμουν ἐν μέσω γνωρίμων καὶ πνευματικῶν τέκνων μου. Ἀμέσως μὲ μετέφεραν στὸ νοσοκομεῖο. Ἐκεῖ οἱ γιατροὶ προσπάθησαν πολὺ νὰ ξεκινήσουν τὴν καρδιά, ἀλλὰ δὲν ἔγινε τίποτα. Στὸ τέλος εἶπαν: «Δὲν γίνεται τίποτα μὲ τὸν παππούλη πάρτε τον στὸ νεκροτομεῖο!». Ἐγὼ τώρα, καὶ τὶ δὲν ἔζησα τὶς ἕξι αὐτὲς ὧρες ποὺ ἤμουν νεκρός! Κατ ἀρχάς, ἔνιωθα τὸν Ἄγγελό μου νὰ μὲ συντροφεύει καὶ νὰ μὲ περιβάλει προστατευτικὰ σὲ μιὰ πορεία, ποὺ στὴν ἀρχὴ ἦταν κάπως δύσκολη, ἀλλὰ ἀμέσως μετὰ ἀνοδική, πρὸς ἕνα θεσπέσιο, γλυκύτατο φῶς

26 Κατὰ τὴ διαδρομή, πολλὰ κακὰ πνεύματα φώναζαν ἐπιθετικὰ καὶ μὲ κατηγοροῦσαν. Μιὰ ἀπὸ τὶς κατηγορίες ἦταν ἡ ἑξῆς: - Ποὺ τὸν πᾶς αὐτόν; Ἦταν φιλοχρήματος. Ἐνῶ εἶχε ὑποσχεθεῖ ἀκτημοσύνη, εἶχε χρήματα δικά του! Ὁ ἅγιος Ἄγγελος ὅμως τοὺς ἀπέκρουε κι ἔλεγε: - Αὐτὸ δὲν εἶναι ἀλήθεια! Τὰ χρήματα ποὺ εἶχε ἦταν τοῦ Μοναστηριοῦ καὶ τὰ διαχειριζόταν. Τελικὰ φθάσαμε σ ἕνα μέρος ποὺ φαινόταν νὰ εἶναι σύνορο δύο περιοχῶν. Ἐκεῖ ἄκουσα τὸν ἑξῆς διάλογο ποὺ ἔκανε ὁ Ἄγγελός μου μὲ τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Ἄκουσα μάλιστα καὶ τὴ γλυκύτατη, ἀλλὰ κάπως αὐστηρὴ φωνή Της. Ὁ Ἄγγελός μου ἔλεγε: - Ὑπεραγία Θεοτόκε, νὰ ὁδηγήσω τὸν παππούλη στὴ Βασιλεία τοῦ Υἱοῦ Σου; Ἐκείνη ἀπάντησε: - Ὄχι! Γιατὶ ἔχει κάνει μιὰ σοβαρὴ ἁμαρτία. - Τὶ ἁμαρτία, Δέσποινά μου; Ὁ παππούλης ἦταν καλός (ἄρχισε νὰ μὲ ὑπερασπίζει, ἐνῶ ἔνιωθα τὰ δάκρυά του νὰ πέφτουν ζεστὰ πάνω στὸν τράχηλό μου!), ἔχτισε Μοναστήρι, βοήθησε ψυχὲς νὰ σωθοῦν... - Αὐτὸ εἶναι ἀλήθεια, ἀπάντησε ἡ Θεοτόκος. Ἀλλά, δὲν ἔκανε ὑπομονὴ στὸν ἀγώνα ποὺ εἶχε, κι ἔλεγε στὸν Υἱό μου πάρε με καὶ πάρε με. Λοιπόν, πήγαινέ τον πίσω, νὰ τελειώσει μὲ ὑπομονὴ τὸν ἀγώνα του καὶ μετὰ θὰ εἰσέλθει στὴ Βασιλεία τοῦ Υἱοῦ μου. Καθὼς γυρίζαμε μὲ τὸν ἅγιο Ἄγγελο, εἶδα τὸν Παράδεισο καὶ τὴν Κόλαση. Αὐτὰ ποὺ γράφουν τὰ βιβλία τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἀλήθεια! Τὰ εἶδα μὲ τὰ μάτια μου! Ὅταν φθάσαμε στὸ νοσοκομεῖο, μὲ ἀποστροφὴ μπῆκα στὸ νεκρὸ παγωμένο σῶμα μου. Ἔκανα ὀκτὼ ὧρες γιὰ νὰ κινήσω τὶς πρῶτες κλειδώσεις τῶν δαχτύλων τῶν χεριῶν μου! Ἀπ τὸ παίξιμο τῶν βλεφάρων μου ἀντιλήφτηκε τὴ νεκρανάστασή μου πρώτη ἡ ἀδελφή μου, κι ἀναστατώθηκε ὅλο τὸ νοσοκομεῖο. Σιγά-σιγά συνῆλθα κι ἀπὸ τότε προσέχω καὶ κάνω ὑπομονὴ ἀδιαμαρτύρητα σὲ ὅ,τι ἐπιτρέπει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Πρέπει νὰ κερδίσουμε τὸν Παράδεισο, ἀδελφοί μου, πρέπει μὲ τὴν ὑπομονή μας νὰ κερδίσουμε τὴν ψυχή μας!» Αὐτὰ εἶπε ὁ παππούλης καὶ μὲ τὰ τελευταῖα λόγια ἡ φωνή του κόπηκε ἀπ τὴν συγκίνηση

27 Εἴ ἐγὼ μεθ ὑμῶν, οὐδεὶς καθ ὑμῶν Σ τὸ δρόμο μεταξὺ τῆς ΣΚΗΤΗΣ τῆς ΜΕΓΑΛΗΣ καὶ τῆς ΜΙ- ΚΡΗΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ, κάτω ἀπὸ βράχο ποὺ σχηματίζει σπηλιά, ὑπάρχει ἕνα προσκυνητάρι μὲ ἱερὲς εἰκόνες καὶ καντήλι, ποὺ οἱ Πατέρες περνῶντας συχνὰ ἀπό τὸ δρόμο αὐτὸ τὸ διατηροῦν ἀναμμένο καὶ ὁ λόγος εἶναι ὅτι στὸ σημεῖο αὐτό, κατὰ καιρούς,ἔχουν γίνει πολλές σατανικὲς ἐνέργειες. Μία ἀπ αὐτὲς, πιὸ γνωστὴ καὶ σ ἐμᾶς εἶναι, ὅτι ὁ Μοναχὸς Ἀρσένιος, ὑποτακτικὸς τοῦ Γέροντα Αὐξεντίου ἀπὸ τὴν Καλύβα τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, ἡ ὁποία τώρα εἶναι ἐρειπωμένη, ἔφυγε ἀπὸ τὴν Καλύβα τους χωρὶς τὴν ἄδεια τοῦ Γέροντά του, τόν ὁποῖον ἄφησε πολὺ στενοχωρημένο, ἀλλὰ καὶ ὁ ἴδιος συγχισμένος ἔφτασε στὸ δρόμο, πού πηγαίνει γιὰ τὴ Μικρὴ Ἁγιάννα. Ἀκούμπησε στὸν κορμὸ ἑνὸς δέντρου, ἐκεῖ ποὺ μέχρι σήμερα βρίσκεται καρφωμένος ἕνας ξύλινος σταυρὸς, τὸν ὁποῖο μὲ εὐλάβεια προσκυνοῦν οἱ Μοναχοί καὶ οἱ διερχόμενοι προσκυνητές. Στὸ σημεῖο αὐτό, κάθισε λίγο καὶ συλλογίστηκε ὁ Πάτερ Ἀρσένιος, πὼς αὐτὸ ποὺ κάνει δὲν εἶναι καλὸ καὶ πρὸς στιγμὴν εἶπε νὰ γυρίση πίσω στὸν Γέροντά του, ἀλλὰ νίκησε ὁ ἐγωϊσμὸς καὶ ἀπερίσκεπτα προχώρησε. Ὅταν ὅμως ἔφτασε μπροστὰ στὴ σπηλιά, ποὺ εἶναι σήμερα τὸ Προσκυνητάρι, ἄκουσε μεγάλη ὀχλοβοή καὶ ἀναταραχή, ποὺ νόμισε πὼς τὸν κυνηγοῦσαν Δαίμονες νὰ τὸν πιάσουν. Ἀπὸ τὸν φόβο του γύρισε ἀμέσως πίσω καὶ τότε ἄκουσε φωνὲς στὸν ἀέρα νὰ τοῦ λένε: «Τὶ νὰ σοῦ κάνουμε, ἔχε χάρι στὸν Γέροντά σου». Ἀπὸ τὸν τρόμο ποὺ πῆρε, ὁ Μοναχὸς Ἀρσένιος, δὲν κατάλαβε πῶς καὶ πότε ἔφτασε πίσω στὴν Καλύβα τους ὅπου βρῆκε τὸν Γέροντά του νὰ προσεύχεται μὲ δάκρυα στὰ μάτια καὶ νὰ παρακαλῆ τὸν Θεόν. Τοῦ ἔβαλε μετάνοια καὶ ἔλαβε συγχώρεσι, ὅμως, μέχρι ποὺ πέθανε, μὲ πολὺ φόβο περνοῦσε ἀπ τὸ μέρος ἐκεῖνο, ἄν καὶ ἔβαλε στὸν κορμὸ τοῦ δέντρου τὸν Σταυρό. Ἄλλοτε πάλιν, ὁ Γέρων Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης διηγήθηκε πώς, ὅταν ἦταν νέος, καθὼς πήγαιναν γιὰ τὴν Ἁγιάννα, περνοῦσε πολὺ πρωΐ μπροστὰ ἀπὸ τὴν Σπηλιὰ μὲ τὸν Πνευματικὸ

28 Παπα Διονύσιον, τότε δόκιμον ὄντα. Εἶδε τότε τρεῖς ἄγριους τράγους, ἕναν μεγάλο καὶ δύο μικρότερους.οἱ δύο αὐτοὶ μοναχοί, ξεκινῶντας ἀπὸ τὴν Καλύβα τους, εἶχαν τὸ κομποσχοίνι στὸ χέρι καὶ λέγανε τοὺς χαιρετισμοὺς τῆς Παναγίας. Οἱ Μοναχοὶ ἔκαμαν τὸν σταυρό τους μπροστὰ στὸ Προσκυνητάρι καὶ ὅταν ἔκαμαν λίγα βήματα πιὸ πέρα, οἱ τράγοι ἔγιναν ἄφαντοι! Φανερὸ εἶναι πὼς ἦταν Δαίμονες σὲ σχῆμα τράγων, οἱ ὁποῖοι ἀσφαλῶς εἶχαν πρόθεσι νὰ τοὺς βλάψουν, ἀλλ ἐπειδὴ ἔλεγαν τοὺς Χαιρετισμοὺς τῆς Παναγίας, δὲν τόλμησαν νὰ τοὺς κάνουν κακό. Ἄλλοτε, ὁ Μοναχὸς Μελέτιος τῶν Δανιηλαίων διηγήθηκε ὅτι μία ἡμέρα μετέφερε ἀπὸ τὴν Ἁγιάννα λεμόνια στὸν τουρβά του καὶ ὅταν περνοῦσε ἀπὸ τὴ Σπηλιὰ ἔγινε τέτοια σύγχυσι καὶ ταραχὴ ἀπὸ τοὺς Δαίμονες, πού, ἀπὸ τὸν φόβο του, παραπάτησε, ἔπεσε καὶ χύθηκαν ὅλα τὰ λεμόνια, ἀλλ αὐτόν, ἐπιδὴ εἶχε στὸ χέρι τὸ κομποσχοίνι κι ἔλεγε ἀκατάπαυστα τὴν εὐχὴ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με», δὲν τὸν πείραξαν ἄλλο οἱ Δαίμονες, οἱ ὁποῖοι, καθὼς ὁμολογοῦν ἐκεῖ οἱ Πατέρες, δημιουργοῦσαν συνέχεια ἐπεισόδια ἀπὸ τὴν ἀκόλουθη αἰτία: Στὴν ἀρχὴ τῆς Σκήτης τῆς λεγομένης Μικρῆς Ἁγιάννας, ἐπάνω στὸν λοφίσκο, ὑπάρχει μιὰ ἀσκητικὴ Καλύβα μὲ Ἐκκλησάκι, ἡ ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ. Σ αὐτήν, πρὶν ἀπὸ πολλὰ χρόνια, ἀσκητικὰ διέπρεψε ὁ ξακουστὸς πνευματικὸς Παπα Σάββας, γιὰ τὸν ὁποῖον λέγουν πὼς ἦταν σπουδαῖος ἐργάτης τῆς ἀρετῆς καὶ διακριτικὸς Πνευματικὸς ἐξομολόγος. Σ αὐτὸν ἐξομολογήθηκε ἕνας μάγος ἀπὸ τὰ χωριὰ τῆς Χαλκιδικῆς, ὁ ὁποῖος ἀφοῦ εἰλικρινὰ μετανόησε καὶ ἀποφάσισε νὰ ἀλλάξη ζωὴ καὶ νὰ γίνη καλὸς Χριστιανός, παρέδινε στὸν Πνευματικὸ Παπα Σάββα ἕνα μαγικὸ βιβλίο ποὺ τὸ λένε «Σολομονική», μὲ τὸ ὁποῖο ἔκανε διάφορες μαγεῖες. Ὁ Πνευματικὸς Παπα Σάββας δὲ δέχτηκε νὰ πάρη τὸ βιβλίο αὐτό, ἀλλὰ εἶπε στὸν μετανοήσαντα μάγο Ἱλαρίωνα ὅτι τὸ βιβλίο αὐτὸ εἶναι δαιμονικὸ καὶ θὰ πρέπη νὰ τὸ κάψη ἐκεῖ τὸ βιβλίο αὐτό. Μάζεψε φρύγανα καὶ ξύλα, ἔβαλε φωτιὰ καὶ πέταξε τὸ βιβλίο μέσα, καὶ, ὅπως ὁμολόγησε ὁ ἴδιος στὸν Πνευματικὸ καὶ τοὺς Πατέρες, ἀπὸ τὶς πολύχρωμες φλόγες ὅπου καιγόταν τὸ βιβλίο βγαίνανε ἄναρθρες φωνὲς καὶ φαινόταν σὰν νὰ κλαίγανε

29 χιλιάδες παιδιὰ μικρὰ καὶ μεγάλα. Ἀπὸ τότε ἄρχισαν στὸ σημεῖο αὐτὸ οἱ δαιμονικὲς ἐνέργειες καὶ, ἐξ ἀφορμῆς τοῦ γεγονότος, οἱ Πατέρες ἔκαμαν Ἁγιασμὸ μὲ Ἅγια Λείψανα καὶ ἔφτιαξαν τὸ Προσκυνητάρι μὲ τὸν Σταυρὸ καὶ μὲ ἀκοίμητο σχεδὸν καντήλι καὶ ἔτσι ἔπαψαν οἱ σατανικὲς ἐνέργειες καὶ ἐξουδετερώθηκε ἡ δύναμι τοῦ ἐχθροῦ. Πηγὴ Ἀθωνικὴ Πολιτεία Προσευχὴ ἐμπιστοσύνης πρὸς τὸν Κύριον Κύριε, δὲν ξέρω τὶ νὰ ζητιανέψω ἀπὸ Ἐσένα. Μόνον Ἐσὺ γνωρίζεις τὶ μοῦ χρειάζεται. Σὺ μὲ ἀγαπᾶς περισσότερο ἀπὸ ὅσο ἐγὼ ξέρω νὰ ἀγαπῶ τὸν ἑαυτό μου. Πατέρα, δῶσε στὸν δοῦλο Σου ἐκεῖνο ποὺ οὔτε νὰ ζητήσω δὲν μπορῶ. Δὲν τολμῶ νὰ Σοῦ ζητιανέψω οὔτε πάθη οὔτε ἀπόλαυση, παρὰ μόνο στέκομαι μπροστά Σου μὲ τὴν καρδιά μου ἀνοικτὴ ἀπέναντί Σου. Σὺ βλέπεις τὶς ἀνάγκες ποὺ ἐγὼ δὲν βλέπω, κοίταξέ με καὶ πράξε κατὰ τὸ ἔλεός Σου. Χτύπησε καὶ θεράπευσε, ρίξε με καὶ ἀνύψωσέ με. Πάλλομαι καὶ σιωπῶ μπροστὰ στὴν ἅγια θέλησή Σου καὶ μπροστὰ στὶς κρίσεις Σου γιὰ μένα. Προσφέρω τὸν ἑαυτό μου ὡς θυσία πρὸς Ἐσένα. Δὲν ὑπάρχει μέσα μου ἄλλη ἐπιθυμία παρὰ μόνο νὰ ἐκπληρώσω τὸ θέλημά Σου. Μάθε με νὰ προσεύχομαι. Ἔλα Ἐσὺ ὁ Ἴδιος μέσα μου νὰ προσεύχεσαι. Ἀμήν! Ἁγίου Φιλαρέτου, Μητροπολίτου Μόσχας

30 «Κτύπα με λοιπὸν.» Ὅ ταν κάποτε κατέβηκε στὴν Κρήτη (λέγει στὰ συγγράματά του ὁ σοφὸς Ἅγιος Διονύσιος Ἀεροπαγίτης) μὲ φιλοξένησε ὁ ἱερεὺς Κάρπος, ὁ ὁποῖος ἦταν τόσο ἐνάρετος ἄνθρωπος, ὥστε δὲν ἄρχιζε ποτὲ τὴν Θεία Λειτουργία ἄν δὲν ἔβλεπε πρὶν κάποια ὀπτασία. Αὐτὸς ὁ θαυμάσιος ἱερεύς, μοῦ ἔλεγε ὅτι ἕνας ἄπιστος τὸν παρεπίκρανε, διότι ἐχώρισε ἕνα πιστὸ χριστιανὸ ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία καὶ τὸν παρέσυρε στὴν ἀθεΐα. Ἔμεινε ἡ ἔχθρα αὐτὴ στὴν ψυχή του καὶ ἐκοιμήθη μὲ ὀργὴ καὶ ἀγανάκτηση ἐναντίον τους. Ἀφοῦ σηκώθηκε κατὰ τὴ συνήθειά του τὰ μεσάνυχτα γιὰ νὰ διαβάσει τὴν Ἀκολουθία του (τὶς προσευχές καὶ τοὺς ὕμνους), λυπόταν ὑπερβολικὰ καὶ μὲ θλίψη στὴν καρδιὰ ἔλεγε ὅτι δὲν εἶναι δίκαιο νὰ ζοῦν τέτοιοι ἄνθρωποι ἄθεοι, οἱ ὁποῖοι διαστρέφουν καὶ ἐμποδίζουν τὴν πορεία τῶν χριστιανῶν στὸ δρόμο τοῦ Εὐαγγελίου. Γι αὐτὸ παρακαλοῦσε τὸν Θεὸ νὰ στείλει ἀπὸ τοὺς οὐρανοὺς κεραυνὸ καὶ νὰ κατακαύσει καὶ τοὺς δύο χωρὶς κανένα οἶκτο Αὐτά, ἐνῶ συλλογιζόταν, τοῦ φάνηκε ὅτι ξαφνικά, σείσθηκε ὅλο τὸ σπίτι στὸ ὁποῖο βρισκόταν. Καὶ φλόγα πυρὸς κατέβαινε ἀπὸ τὸν οὐρανὸ μέχρις αὐτοῦ. Ὁ οὐρανὸς ἦταν ἀνοικτός καὶ πάνω καθόταν ὁ Ἰησοῦς. Γύρω παρίσταντο ἀναρίθμητοι ἄγγελοι. Τότε σκύβοντας πρὸς τὰ κάτω εἶδε τὸ ἔδαφος τῆς γῆς σχισμένο. Στὴν ἄκρη δὲ τοῦ σκοτεινοῦ ἐκείνου χάσματος ἔβλεπε τοὺς δύο ἐκείνους ἀνθρώπους, τοὺς ὁποίους καταριόταν, νὰ στέκονται ἐκεῖ ἐλεεινοὶ καὶ γεμᾶτοι τρόμο, τόσο ὥστε κινδύνευαν νὰ γκρεμιστοῦν, διότι ἔτρεμαν τὰ πόδια τους. Κάτω ἀπὸ τὰ πόδια τους ἔβγαιναν φίδια, ποὺ ἐσύρονταν καὶ ἄλλοτε σφύριζαν καὶ ἄλλοτε κτυποῦσαν μὲ τὶς οὐρές τους καὶ προσπαθοῦσαν νὰ τοὺς ρίξουν στὸν κατήφορο. Ὁ δὲ Κάρπος στενοχωρεῖτο γιὰ τὸ ὅτι δὲν ἔπεσαν ἀμέσως στὴν ἄβυσσο. Μετὰ ἀπὸ αὐτά, ἀφοῦ ὕψωσε τὰ μάτια του πρὸς τὰ ἄνω, βλέπει τὸν Δεσπότη Χριστό, ὁ Ὁποῖος κατέβηκε πρὶν μαζὶ μὲ τοὺς ἀγγέλους καὶ βοηθοῦσαν ἐκείνους τοὺς δύο γιὰ νὰ μὴν πέσουν