ορογραφί Α Ρ Θ Ρ Α Συγχαρητήρια σε όλους και του χρόνου ακόµη καλύτερα!! Πρόβες και Πρόβες >>σελ. 3 Limit up & limit down της παράστασης

Transcript

1 ορογραφί Φύλλο 11 Ο Ιούνιος 2007 Εφηµερίδα των µελών του Χορευτικού Τοµέα του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου Α Ρ Θ Ρ Α Πρόβες και Πρόβες >>σελ. 3 Limit up & limit down της παράστασης Εντυπώσεις δια χειρός >>σελ.5 >>σελ.7 Η αξεπέραστη ευτυχία να ξεπερνιέσαι >>σελ.18 2η Ηµερίδα Πανεπιστηµιακών Χορευτικών >>σελ.19 Γνωρίζοντας τον ισπανόφωνο κόσµο Rueda de Casino >>σελ.21 Ρεµπετολογώντας >>σελ.22 Νίκος Οικονοµίδης, ένας σπουδαίος καλλιτέχνης >>σελ.23 Σα βγεις στο πηγαιµό για την Ήπειρο >>σελ.25 «Στο χωρίον Μεταξάδες...» >>σελ.26 Στιγµές Μικρές σκέψεις Κύθνος- ρυοπίδα >>σελ.27 >>σελ.28 >>σελ.29 Το τερπόν µετά του ωφελίµου >>σελ.30 Εµπειρίες από το Cambridge >>σελ.32 Το ταξίδι της Φλόγας Φτιάξε το δικό σου blog K.Ο.Κ Aς γελάσουµε λίγο! Βιολογική γεωργία >>σελ.32 >>σελ.33 >>σελ.34 >>σελ.36 >>σελ.37 Η τελική παράσταση στις 4 και 7 Ιουνίου άφησε σε όλους τις καλύτερες εντυπώσεις. Η πρώτη µέρα, των παραδοσιακών, διεξήχθη κανονικότατα υπό άριστες συνθήκες καιρού, και κεφιού! Κύριος στόχος όσο και αν δεν πρόκειται κανείς να το παραδεχθεί ήταν να λύσουµε το πανάρχαιο ερώτηµα : ποιος θα νικούσε σε ένα αγώνα (χορού), οι πειρατές των Κυθήρων ή οι οπλαρχηγοί του 1821; Φάγαµε, ήπιαµε, χορέψαµε, είχαµε το καλύτερο κοινό και όλα αυτά χωρίς καν να ιδρώσουµε! Βέβαια όταν τα επίπεδα υγρασίας αρχίσανε να ανεβαίνουν επικίνδυνα, οι Κρητικοί έσωσαν σαν γνήσιοι παλίκαροι την κατάσταση χορεύοντας κανά πεντάλεπτο στη βροχή κλείνοντας την παράσταση. Το υπόλοιπο µισό της παράστασης παρουσιάστηκε µε πολλές προσθήκες στο χαγιάτι αργότερα το ίδιο βράδυ! Η δεύτερη µέρα της παράστασης, που µάζεψε και τον περισσότερο κόσµο, παρουσίασε χορευτικές οµάδες που το µοναδικό κοινό στοιχείο τους ήταν ότι οι µουσικές τους ήταν όλες δανεισµένες από ταινίες. Εδώ πρέπει να µοιράσουµε τα συγχαρητήρια µας στις ιδιοφυείς, πανέξυπνες, υποµονετικές χορογράφους µας, και κατά γενική οµολογία (και του κοινού) πανέµορφες. Επίσης όλα τα παιδιά των λάτιν έδωσαν τα ρέστα τους. Και επειδή τα ντίσκο και τα λάτιν θέλουν συνεχόµενη εξάσκηση το πάρτι µεταφέρθηκε για να κλείσει η βραδιά λίγο πιο δίπλα στο «dance fever». Συνταγή Λεµονάδας >>σελ.38 Συγχαρητήρια σε όλους και του χρόνου ακόµη καλύτερα!!

2 Χ ο ρ ο γ ρ α φ ί α ΕΦΗΜΕΡΙ Α ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ Ε.Μ.Π. ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚ ΟΣΗΣ Βαλαβάνης Γιάννης Βρεττού Ευγενία Βρεττού Ευαγγελία Ζιώγας Βασίλης Πατσιούρας Χρήστος Σκαµνέλη Φωτεινή Σωτηρ οπού λου ήµ ητρα Χατχηµιχαή λ Ροµίνα ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ Πλήκας Θανάσης ΣΕ ΑΥΤ Ο ΤΟ Φ Υ Λ ΛΟ ΣΥΝ Ε ΡΓ ΑΣΤΗΚΑ Ν ΟΙ: Αυγέρη Λένα Βιτάλης Σταµάτης Βρεττού Ευγενία Γκάνης ηµήτρης Ζιώγας Βασίλης Καρακώστα Μπέσυ Κυριακή Κυριάκου Ορέστης Πατσιούρας Χρήστος Περάκης Εµµανουήλ Αν νοµίζετε ότι µετά τη παράσταση όλα τελείωσαν κάνετε λάθος. Για να γιορτάσουµε τα επινίκια ακολούθησε το πάρτι-µπάρµπεκιου στην αίθουσα και αυλή του χορευτικού, µε σουβλάκια, τραγούδια και χαρά, χορεύοντας όλοι τα πάντα και µέχρι το πρωί, από µπεράτη µέχρι λάτιν χορογραφίες και από τσιφτετέλια µέχρι µαλεβιζιώτη. Γιατί έτσι µας αρέσει! Επειδή όµως φροντίζουµε και για τη πνευµατική µας καλλιέργεια συµετείχαµε χορευτικώς και σε 2 συνέδρια. ιότι όπως όλοι γνωρίζουν µετά από αρκετές ώρες κλεισµένος µέσα σε ένα αµφιθέατρο για να µην λαλήσεις πρέπει να διασκεδάσεις. Γι αυτό το λόγο, φώναξαν τους ειδικούς (και τους τσάµπα). Πρώτο ήρθε το συνέδριο των χηµικών µηχανικών στο Ζάππειο, σ ένα υπέροχο ανοιχτό κτίριο και έναν άπαιχτο DJ που δε σταµάτησε παρά µόνο όταν είχαν φύγει όλοι οι άλλοι και παραλίγο να µας κλειδώσουν µέσα. Αφού τη γλιτώσαµε περάσαµε µια βόλτα και από το πάρτι της ΦΕΚ στην ΑΣΣΟΕ, να συνεχίσουµε το χορό µε πολύ καλύτερη παρέα. Μετά ήρθε το συνέδριο των πολιτικών µηχανικών µε επιστήµονες από Ολλανδία και Αµερική οι οποίοι δεν έδειξαν να καταλαβαίνουν ιδιαίτερα το τι ακροβατικά κάναµε και ήταν ιδιαίτερα ενοχληµένοι από το γεγονός ότι στο εστιατόριο δεν επιτρεπόταν η χρήση πιρουνιού και µαχαιριού και τα ποτήρια είχανε παράξενη γεύση επειδή ήταν πήλινα. Βλέπετε η εµφανισή µας έγινε στο «Αρχαίων Γεύσεις». Και στις δύο περιπτώσει ήµασταν το πολύ τέσσερα ζευγάρια από κάθε οµάδα και κάναµε ελάχιστές πρόβες. Για να µη ξεχνιόµαστε Τα µαθήµατα συνεχίζονται, µόνο φέρτε µαζί σας και τον ανεµιστήρα από το σπίτι! Τα καλοκαιρινά µαθήµατα είναι πιο χαλαρά από άποψη ύλης που διδάσκεται και λόγω µαθηµάτων και λόγω καύσωνα, αλλά είναι ευκαιρία να δούµε πως θέλουµε να γίνεται το µάθηµα. Γι αυτό, φέρτε µουσική, κατεβάστε βιντεάκια από το ιντερνετ, γράψτε κανα άρθρο, κανονίστε να πάµε για µπάνιο, έχετε τα µάτια σας ανοιχτά για εκδηλώσεις που θα µπορούσαµε να συµµετέχουµε, πείτε µας αν έχετε γνωστούς φωτογράφους ή µουσικούς και αν θέλετε και εσείς να δείξετε αυτά που µάθατε σε κάποιους άλλους του χρόνου! Αριθµός φύλλου 1 1 Τεύχο ς Ιου νίου Κυκλοφορί α 300 φύ λλα Υ.Γ. : Αυτό µε τον ανεµιστήρα δεν ήταν αστείο, όποιος καλός άνθρωπος µπορεί να φέρει. ΕΚ ΟΣΗ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μουσικό Τµήµα - Χορευτικός Τοµέας, τηλ , Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου, Αθήνα e.ntua.gr ΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΩΡΕΑΝ ΣΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΠΟΛΥΤ ΕΧΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ Η ΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΟΥ ΙΑΤΥΠΩΝΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙ ΑΣ ΒΑΡΥΝΕΙ ΤΟΥΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΟΥΣ

3 ΠΡΟΒΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΕΣ Καθώς η τελική παράσταση πλησιάζε οι δάσκαλοι και οι µαθητές του χορευτικού είχαν όλο και µεγαλύτερη αγωνία για το αποτέλεσµα αυτής. Για να έχουµε όµως το επιθυµητό αποτέλεσµα και να ανεβάσουµε το πύχη ακόµη πιο ψηλά (όπως λέµε κάθε φορά) χρειάζεται σωστή προετοιµασία. Για αυτή τη προετοιµασία φροντίζουν οι δάσκαλοι. Άτοµα µε µεγάλη χορευτική εµπειρία και µε µεγαλύτερη ή µικρότερη διδακτική εµπειρία που σκέφτονται ποιοι χοροί ή ποια χορογραφία θα «βγει», ποιο τραγούδι θα διαλέξουν πως θα µας καθοδηγήσουν ώστε η εµφανισή µας να είναι πολύ ωραία και να παρασύρει και το κοινό µας. Όπως σε κάθε µορφή τέχνης έτσι και εδώ υπαρχει µια ευγενής άµιλλα 1 µεταξύ των δασκάλων ώστε η δική τους οµάδα να χορέψει καλύτερα, γεγονός που προάγει τη τέχνη και ανυψώνει το ήθος (αυτό από κάποια έκθεση το έχω κλέψει!) Όπως και να έχει η λέξη πρόβες (η προετοµασία που λέγαµε παραπάνω) είχει µπει στο λεξιλόγιο µας από τα µέσα Απρίλη και µετά. Κάποιοι µάλιστα για αυτές τις πρόβες παρατούν φίλους και οικογένεια. Άλλοι θυσιάζουν ώρες από τις σπουδές τους (άλλωστε λόγω καλοκαιριού δε θέλαµε και πολύ για να βάλουµε στην άκρη τα µαθήµατα) ή τη δουλειά. Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που πετάγονται στον ύπνο τους αφού οι χορογραφίες τους έχουν γίνει εφιάλτης. Οι τελευταίοι είναι «βαριές» περιπτώσεις πόρωσης µε το χορευτικό. Εδώ θα ήθελα να ξεκαθαρίσω, ειδικά για τους νεότερους, ότι υπάρχουν και άλλου είδους πρόβες εκτός από αυτές για τη τελική παράσταση που ζήσαµε το τελευταίο καιρό. Παραθέτω µια κατηγοριοποίηση όπως την έχω σκεφτεί εγώ. Πρόβες για τη τελική παράσταση. Πρόκειται για έντονες πρόβες που διαρκούν 1 µε 2 µήνες και στόχος τους είναι να µάθουµε κάποιους χορούς 1 ή 2 περιοχών τέλεια ώστε να έχουµε και µια άψογη παρουσία. Γίνονται στη αίθουσα του χορευτικού τις ώρες των µαθηµάτων ή στο Θέατρο των παλιών φοιτητικών εστιών-κάποιοι έχουν φάει πολλά Σαββατοκύριακα σε αυτό το κακοσυντηρηµένο θέατρο και έχουν χύσει κιλά ιδρώτα υπό τους ήχους του «µπαζούκα»- και στο θέατρο που θα χορέψουµε,σε ώρες εκτός µαθηµάτων. Περνάµε σίγουρα πολύ καλά και όταν το χαβαλεδιάσουµε πολύ οι δάσκαλοι ξελαρυγγιάζονται για να µας επαναφέρουν στη τάξη. Πρόβες για εµφάνιση του Χ.Τ. ΕΜΠ. Αυτές οι εµφανίσεις γίνονται έπειτα από πρόσκληση πολιτιστικών φορέων εντός και εκτός Αθηνών. Τέτοιες πρόβες γίνονται κάποιες βδοµάδες πριν την εκδήλωση που θα χορέψουµε ενδιάµεσα στα κανονικά µαθήµατα. Και αυτές οι πρόβες έχουν ένα έντονο χαρακτήρα αλλά διαρκούν λιγότερο. Χαρακτηριστικό πράδειγµα οι πρόβες ποντιακών χορών πέρσι πριν το Φεστιβάλ Πανεπιστηµιακών Χορευτικών στη Μυτιλήνη. Αυτές οι πρόβες και η παράσταση που ακολούθησε έχουν µείνει χαραγµένες ανεξίτηλα στη µνήµη των παιδιών από τα Παραδοσιακά Γ. Πρόβες αστραπή! Αυτές γίνονται πολύ γρήγορα ( t 0) για κάποια σύντοµη εµφάνιση εντός ή εκτός Αθηνών. Γίνονται γρήγορα όχι γιατί δε θέλουµε να εκπροσωπήσουµε επάξια το χορευτικό αλλά για άλλους πρακτικούς λόγους. Π.χ. επειδή µας κάλεσαν τελευταία στιγµή, λόγω έλλειψης χρόνου των µαθητών και των δασκάλων αλλά και επειδή -πώς να το κάνουµε- το χορευτικό µας είναι σε ένα επίπεδο που µπορεί να κληθείς να βγάλεις µια παράσταση µε λίγο ή και καθόλου πρόβα. Τέτοια πρόβα ήταν για την εµφανισή µας στο Μπατσί Άνδρου όπου µας ειδοποίησαν τελευταία στιγµή. Τότε νοµίζω κάναµε µια πρόβα λαικών 2 µέρες πριν φύγουµε και επίσης η superwoman Βάλια µάθαινε τις λάτιν χορογραφίες στο Παναγιώτη και το Χρήστο λίγο πριν βγούµε στη σκηνή. Αυτές οι πρόβες και οι παραστάσεις που ακολουθούν, εγώ τουλάχιστον, και όταν τις ανασύρω από τη µνήµη µου διασκεδάζω πολύ. Ανεξάρτητα από το είδος της πρόβας πιστεύω ότι περνάµε καλά και µαθαίνουµε πολλούς χορούς που ίσως εκτός από τη παράσταση τους βρούµε µπροστά µας σε κάποιο γλέντι ή πανηγύρι. Αυτά τα χαρωπά από τη µεριά των µαθητών. Απ τη µεριά των δασκάλων τα πράγµατα είναι πιο σύνθετα αφού αναλαµβάνουν µια µεγάλη ευθύνη. Και ακριβώς λόγω αυτής της υπευθυνότητας που δείχνουν πιστεύω ότι και εµείς πρέπει να αντιµετωπίζουµε τις πρόβες µε κάποια υπευθυνότητα και συνέπεια. Τέλος για τις 2 φετινές αρτιότατες παράστασεις οφείλουµε ένα µεγάλο ευχαριστώ στους δασκάλους, στα µέλη του Χ.Τ. που χόρεψαν και σε όσους βοήθησαν µε οποιοδήποτε τρόπο στη πραγµατοποίηση τους. 1 Το παρασκήνιο του αθέµιτου ανταγωνισµού και της σκληρής κόντρας µεταξύ δασκάλων και τµηµάτων σε άλλο αποκαλυπτικό τεύχος 3

4 ΙΟΥΝΙΟΣ 2007 Υ.Γ. Το ξέρω ότι οι δάσκαλοι φωνάζουν πολύ µερικές φορές στις πρόβες! Μη τους παρεξηγείτε όµως βρε παιδιά. Απλά έχουν µια πόρωση παραπάνω µε το θέµα του χορού και θα την αποκτήσετε και εσείς περισσότερο ή λιγότερο αν µείνετε κάµποσα χρόνια στο χορευτικό. Οι επόµενες φωτογραφίες είναι από τις πρόβες 4

5 Limit up & Limit down της παράστασης (τµήµατα παραδοσιακού χορού) Το κοινό, που έκατσε πεισµατικά µες τη βροχή για να παρακολουθήσει την παράστασή µας. Ο καιρός που µας τα µούσκεψε κυριολεκτικά και µεταφορικά, αφού έπιασε απίστευτη µπόρα και µας έκοψε τα φτερά. Η θετική ενέργεια της Μιχαέλας, που ενώ οδεύαµε στην ακύρωση της παράστασης, µας ενθάρρυνε να αρχίσουµε! Η σχεδόν ολοκληρωτική απουσία των άλλων τµηµάτων του Χορευτικού, όχι για να βοηθήσουν σε κάτι, απλώς για να παρακολουθήσουν την παράσταση!!! Οι εξαιρετικοί µας µουσικοί, που δέχτηκαν να παίξουν ακόµα και µε βροχή, διχως βύσµατα και µικρόφωνα για αποφυγή βραχυκυκλώµατος. Ο φοβερός και τροµερός ανιηλίδης, που χόρεψε τον Καρεκλάδικο, παρά το βρεγµένο πάτηµα. Η κακή συνεννόηση της αυτοδιοίκησης Κύθνου, που δεν κανόνισε καλά τη συµµετοχή της χορευτικής οµάδας, η οποία κατέφτασε τελευταία και...καταϋδρωµένη, χωρίς να γνωρίζει πρόγραµµα και συναφή! Που γίναµε «σκυλάδικο» καθώς εισέβαλε ένα σκυλί στην πίστα ενώ χορεύαµε. Ο Πατσιούρας, που σόλαρε στο γρήγορο χασάπικο παρά το βρεγµένο πάτηµα. Η αγέρωχη Βάλια, που συνέχισε ακάθεκτη να χορεύει τσάµικο χωρίς µουσική υπόκρουση, µέχρι να «ξυπνήσει» ο κλαρινιτζής για να παίξει!! Η Κυριακή, που τραγούδαγε στην κοµπανία του Οικονοµίδη και που παρεπιπτόντως ήµασταν συµφοιτήτριες! Κάποιοι από το κοινό, που όρµηξαν στο µπουφέντεκόρ εν ώρα διαλείµµατος. Πάντως, ήταν επιλεκτικοί: τα µουσκεµένα εδέσµατα τα άφησαν στην µπάντα!! Ο Ελληνικός στρατός, που δεν έδωσε άδεια στο Σουσούνη τελικώς! Η γκαντεµιά του Κωστούλα, που βρήκε δουλειά µόλις δύο µέρες πριν την παράσταση. Οι Θερµιώτες φίλοι µας, που θέλησαν µε µεγάλη χαρά να συµµετάσχουν στην παράστασή µας! Η πτήση του Αποστολάκη Κώστα που έφτανε 8.30 το βράδυ στο αεροδρόµιο και δεν είχε χρόνο για να έρθει να µας δει και να χορέψει. Που ο Γεωργακάκης ηµήτρης κοιµήθηκε στην αιθουσα του Χορευτικού τακτοποιώντας φορεσιές...η αυτοθυσία ενός δασκάλου!! Που ο Γεωργακάκης ηµήτρης κοιµήθηκε στην αιθουσα του Χορευτικού τακτοποιώντας φορεσιές...το δράµα ενός δασκάλου!! 5

6 Που οι Κρητικοί σόλαραν µε απίστευτο πάθος! Ο Ιωάννου, που κατάφερε να πάρει άδεια από το Στρατό και τον βουτήξαµε από το κοινό για να χορέψει. Η αφίσα, το πρόγραµµα και τα πανό, που επιµελήθηκε η Γιώτα για άλλη µια φορά!! Οι Κρητικοί, που χόρεψαν Στειακό εκστατικά κάτω από τη βροχή και τους χειροκροτάγαµε όλοι(...και εκεί έληξε δυστυχώς η παράστασή µας!) Τα παιδιά, που έτρεχαν δεξιά και αριστερά για να πάρουν φορεσιές, τραπέζια κ.α. χωρίς γκρίνια και µε µεγάλη υποµονή. Τα κορίτσια του χορευτικού, κορίτσια από σπίτι, που έφεραν όλα τα προικιά τους και λιχουδιές για να κοσµήσουν το σκηνικό µας. Οι Θερµιώτες, που έφεραν προϊόντα από την Κύθνο για να µοιράσουν στο κοινό. Τα παλιά µέλη του χορευτικού, που ήρθαν για να µας δουν να χορεύουµε, κάποιοι πια γονείς µε παιδιά. Οι ισπανίδες Laura και Cristina, παλιά µέλη του Χ.Τ. που ήρθαν να µας δουν, Ελληνίδες πια, αφού η µία παντρεύτηκε Έλληνα και η άλλη, οσονούπω!! Οι γονείς, που ήρθαν από την περιφέρεια για να δούν τα παιδιά τους. Η διεύθυνση του εστιατορίου «Χαγιάτι», που µας προµήθευσε µε τραπέζια για το σκηνικό µας. Που η Ντίνα δεν πρόλαβε να τραγουδήσει τα τραγούδια της λόγω της διακοπής της παράστασης. Που λόγω κακής συνεννόησης δε θα χόρευε ο «Μάνατζερ» των τµηµάτων παραδοσιακού χορού, ηµήτρης, µε τους Θερµιώτες. Που δεν προλάβαµε να χορέψουµε την Σούστα Καρπάθου. Άχτι θα µας µείνει µετά από τόσες προσπάθειες. Που οι Θερµιώτες δεν πρόλαβαν να χορέψουν τίποτα! Η ηγεσία του ΕΜΠ, που ναι µεν θέλει να έχει πολιτιστική οµάδα, αλλά δεν κάνει σχεδόν τίποτα για να στηρίξει τις προσπάθειές µας!! Ελάχιστες οι εξαιρέσεις που µας συµπαρίστανται... Τα κλειστά θέατρα, που µας ζητούσαν το ελάχιστό για ενοικίαση του χώρου και που προφανώς δε διαθέταµε τα χρήµατα. Άραγε, γιατί δε µας εγκρίνει ποτέ το ΕΜΠ κονδύλι για ενοικίαση χώρου, πράγµα προφανές για ένα χορευτικό. Που κάθε φορά πρέπει να πληρώνουµε εµείς τους µουσικούς γιατί το ΕΜΠ δεν εγκρίνει ποτέ σχετικό κονδύλι, πράγµα προφανές για ένα χορευτικό. Το ένα βεστιάριο παραδοσιακών φορεσιών, που είχε την άποψη πως δεν διπλώσαµε επιµελώς τις φορεσιές. Μα τα µουσκεµένα ρούχα µπορούν να παραµείνουν ατσαλάκωτα;! Της Ευγενίας Βρεττού 6

7 Στις επόµενες σελίδες ακολουθούν οι εντυπώσεις των παιδιών για τις 2 παραστάσεις όπως γράφτηκαν στο τετράδιο-λεύκωµα της Ευγενίας. 7

8 8

9 9

10 10

11 11

12 12

13 13

14 14

15 15

16 16

17 17

18 Η ΑΞΕΠΕΡΑΣΗ ΕΥΤΥΧΙΑ ΝΑ ΞΕΠΕΡΝΙΕΣΑΙ Ως µέλος του ΧΤ από το 1995, οµολογώ ότι ο χώρος αυτός µου έχει χαρίσει πάρα πολλές στιγµές χαράς και ευτυχίας. Αρχικά, ως µαθητής, χαιρόµουν για τις χορευτικές γνώσεις που αποκόµιζα, την χορευτική ευχέρεια που αποκτούσα, τις απολαυστικές παρέες στις οποίες συµµετείχα και τις όµορφες παραστάσεις στις οποίες ελάµβανα µέρος. Αργότερα, ως δάσκαλος, ήρθε να προστεθεί η χαρά του να βλέπεις, χρόνο µε το χρόνο, ο κόσµος στα τµήµατα να αυξάνεται, από µετρηµένοι στα δάχτυλα σε πολλές πολλές δεκάδες. Ήρθε επίσης, η κατακόρυφη βελτίωση του χορευτικού επιπέδου της οµάδας καθώς και οι πρώτες αξιόλογες παραστάσεις του ΧΤ οι πρώτες µε ζωντανή µουσική, µε διευρυµένο κοινό και µε δουλεµένο στήσιµο καθώς και οι πρώτες εξορµήσεις εκτός Αθηνών να εντείνουν κάθε τόσο την συναισθηµατική φόρτιση. Μα και ως µέλος της οργανωτικής οµάδας οι συγκινήσεις δεν ήταν λίγες. Τι να πρωτοαναφέρω; Την επιτυχηµένη διοργάνωση των πρώτων πάρτυ και εκδροµών, την εξασφάλιση της σηµερινής αίθουσας του ΧΤ, την εξασφάλιση για πρώτη φορά σοβαρής χρηµατοδότησης από το ΕΜΠ, την αύξηση του κύρους και της αναγνωρισιµότητας του ΧΤ εντός και εκτός ΕΜΠ, την αποτροπή επικίνδυνων διχαστικών τάσεων και φαινοµένων διάλυσης της οµάδας κ.α. Πίστευα, ωστόσο, όσο µεγαλώνω και προοδευτικά, λόγω υποχρεώσεων, θα αποσύροµαι από τα µάχιµα πόστα, ότι αντίστοιχες στιγµές σιγά - σιγά θα εκλείπουν. (Από το 2003 έχω πρακτικά αποσυρθεί από τα οργανωτικά θέµατα, ενώ από το 2006 και από τα καθήκοντα του χοροδιδασκάλου). ιαψεύστηκα οικτρά! Τώρα είναι ακόµη µεγαλύτερες και εντονότερες οι χαρές, όταν βλέπει κανείς τους επόµενους από εµάς - τη διάδοχη κατάσταση - να καταφέρνουν πράγµατα καταπληκτικά, εφάµιλλα, µα συνήθως πολύ καλύτερα από εκείνα, που εµείς µπορέσαµε να υλοποιήσουµε µερικά χρόνια πριν. Αναφέροµαι στα δεκάδες παιδιά που ανέπτυξαν στους κόλπους αυτής της οµάδας ένα εξαιρετικό χορευτικό ύφος, µα κυρίως ήθος και χαρακτήρα, στους πολλούς άριστους νέους δασκάλους που αναδείχτηκαν, καθώς και την πληθώρα λαµπρών χορευτών που ξεπήδησαν, οι οποίοι κάθε χρονιά και σε κάθε εµφάνιση τους αφήνουν το κοινό µε το στόµα ανοιχτό. Και ιδού τα πιο τρανταχτά από τα έργα τους: Έκδοση ηµερολογίου και εφηµερίδας (2003), αλλά και πολύ όµορφων αφισών και προγραµµάτων εφεξής Πρώτη εκδήλωση σε θέατρο (2004) Ηµερίδα (2005) Εισαγωγή της δεύτερης ηµέρας στην τελική παράσταση του ΧΤ, από τα τµήµατα λάτιν, τάνγκο, τζαζ και λαϊκών (2006) για να µην αναφέρω τις πάµπολλες αρτιότατες χορευτικά και σκηνοθετικά παραστάσεις, αλλά και τις άλλες δραστηριότητες (εκδροµές, γλέντια, καρναβάλια κ.α), που διοργανώθηκαν τα χρόνια αυτά από τα συγκεκριµένα άτοµα µε µηδενική βοήθεια από εµάς τους παλαιότερους. Θα µου πείτε βέβαια, τι σ έπιασε και τα λες τώρα όλα αυτά; Τα λέω γιατί στην φετινή µας εκδήλωση το ρητό «τόπο στα νειάτα» έπιασε τόπο περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Στη φετινή εκδήλωση, έκαναν το ντεµπούτο τους οι περισσότεροι νέοι δάσκαλοι, δραστηριοποιήθηκαν τα πιο πολλά άτοµα και έλαβαν πρωταγωνιστικές χορευτικές θέσεις και ρόλους τα περισσότερα απλά µέλη που δεν είναι δάσκαλοι. Και τα κατάφεραν τόσο σπουδαία, που το κοινό την µεν πρώτη µέρα παρέµεινε και παρακολούθησε την παράσταση υπό βροχή, τη δε δεύτερη δεν έλεγε να εγκαταλείψει το θέατρο. Κάπου εκεί, στο παρατεταµένο χειροκρότηµα της δεύτερη ηµέρας συνειδητοποίησα και εγώ πόσο αξεπέραστο είναι τελικά το συναίσθηµα να σε ξεπερνάνε. Και σε ανώτερα! Βασίλης Ζιώγας 18

19 2 η ΗΜΕΡΙ Α ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ ΧΟΡΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΩΝ Από την σκοπιά του τµήµατος των λάτιν-ευρωπαϊκών χορών H συζήτηση ξεκίνησε χαλαρά Μια ηµερίδα συνάντηση που θα λάµβανε χώρα στην Πάτρα µε συµµετοχή φοιτητικών χορευτικών από όλη την Ελλάδα στις 11 µε 13 Μαΐου. «Κι εµείς τι θα κάνουµε εκεί ρε Βασίλη;», η δική µου ερώτηση. «Κάτι σε rueda αλλά θα µας πει ο Γιώργος λεπτοµέρειες, εγώ δεν ξέρω» η απάντηση. Κάπως έτσι πέρασε ο καιρός και δεν το συζητήσαµε σοβαρά, µέχρι που µας είπε ο Γιώργος ότι πρέπει να αποφασίσουµε. Το κακό βέβαια ήταν πως φτάσαµε λίγες µέρες πριν και όταν λέω λίγες το εννοώ: 4-5 µέρες πριν την παρουσίασή µας! Ωραία σκέφτηκα, την ρουέδα την ψιλοέχουµε, χαλαρός χορός είναι θα τα καταφέρουµε. Έλα όµως που δεν ήταν έτσι Την ρουέδα δεν την είχαµε τόσο καλά όσο νοµίζαµε και όσο θα θέλαµε, ενώ έπεσαν οι σκέψεις ότι αφού πάµε να κάνουµε και κάτι επιπλέον. Το θέµα ήταν τι; «Και δεν βάζουµε και µια ρούµπα;», η ιδέα του Βασίλη µέσα στην µαύρη νύχτα. Κάπου εκεί σταµατήσαµε να κοιµόµαστε και το ρίξαµε στις πρόβες γιατί είπαµε να βάλουµε και ένα merenque να δέσει η συνταγή. Και αν η ρουέδα µας άγχωνε, τι να συζητήσουµε τότε για την ρούµπα που θέλει τεχνική ύφος και στήσιµο; Υποτίθεται πως θα ήταν και κόσµος που θα ήξερε και πέντε πράγµατα και θα µπορούσε να κρίνει το αποτέλεσµα. Τετάρτη λοιπόν πριν φύγουµε κάτσαµε µέχρι τις 1 µετά τα µεσάνυχτα ενώ την Πέµπτη κλείσαµε ένα πεντάωρο µε πρόβα µέχρι τις Κάπου εκεί θυµηθήκαµε ότι πρέπει να πούµε και δυο λογάκια αντιπροσωπεύοντας το τµήµα των λάτιν στην ηµερίδα και έτσι ο ύπνος πήγε κυριολεκτικά περίπατο. Ψάξιµο στο διαδίκτυο, συζήτηση µε τον Βασίλη, άγχος και τελικά το κοµµάτι ετοιµάστηκε τελευταία στιγµή κυριολεκτικά, στον δρόµο για την Πάτρα µέσα στο αµάξι, την ώρα που ο Βασίλης άκουγε τα κοµµάτια στο cd-player για να υπολογίσει τους χρόνους! Το θέµα το είχα καταλάβει στο περίπου: να γράψω κάτι για την δυσκολία στην διδασκαλία των χορών λόγω των διαφοροποιήσεων στο ύφος και να πω και κάποια πράγµατα για το πώς τα καταφέρνουµε εµείς στο χορευτικό. Αυτό που µε δυσκόλευε είναι πως θεωρούσα ότι δεν είχα τις γνώσεις για να µιλήσω για κάτι τέτοιο αφού η ενασχόλησή µου είναι καθαρά ερασιτεχνική και δεν είχα εντρυφήσει και πολύ στο θέµα οπότε χρειάστηκε πολύ διάβασµα και ψάξιµο για να µην εκτεθούµε. Η εµφάνισή µας ικανοποίησε ενώ η γενικότερη παρουσία του Χ.Τ. στο συνέδριο σχολιάστηκε θετικά. εν θα µπω σε περισσότερες λεπτοµέρειες ως προς το αποτέλεσµα, γι αυτό άλλωστε πρέπει να µιλήσουν αυτοί που µας είδαν και µας άκουσαν. Νοµίζω όµως ότι πρέπει να ευχαριστήσουµε τα παιδιά που µας φιλοξένησαν και όλους όσους συµµετείχαν για το ζεστό κλίµα που δηµιουργήθηκε και τις τρεις µέρες. Ευχή όλων, η συνάντηση αυτή να αποδώσει καρπούς και µακροπρόθεσµα και φυσικά να συνεχιστεί και στο µέλλον. Παρακάτω, παραθέτω όλο το κείµενο που διαβάστηκε στην ηµερίδα ακριβώς όπως γράφτηκε εκείνες τις δύσκολες ώρες! Τίτλο δεν βάζω γιατί γράφτηκε χωρίς να έχω ξεκαθαρίσει το θέµα στο µυαλό µου, αποφασίστε εσείς τι θα ταίριαζε. Και του χρόνου!!! Η Ελληνική γλώσσα αν και πολύ πλούσια σε λέξεις δυστυχώς στην περίπτωση του Χορού µας αφήνει εκτεθειµένους. Ξένες λέξεις όπως Ballroom Dancing ή Social Dancing ή Partner Dancing δεν µεταφράζονται εύκολα και θα χρειάζονταν ολόκληρες προτάσεις για την ακριβή απόδοσή τους. Τελικά όµως ας δούµε λίγο πιο απλά τα πράγµατα Οι µοντέρνοι κοινωνικοί χοροί είναι η διαρκής παράλληλη εξέλιξη της Μουσικής και του Χορού. Το άνοιγµα σε νέους ρυθµούς που παρασέρνουν τους ανθρώπους να χορέψουν µαζί σαν ζευγάρια κάνοντας νέες κινήσεις και νέα βήµατα πάνω σε διαφορετικά Στυλ που επιβάλλονται δηµιουργούν την Χορευτική Μόδα της κάθε εποχής. Ο Χορός απελευθερώνει το πνεύµα και εξυψώνει τη ψυχή, ενώ παράλληλα βελτιώνει την κίνηση και γυµνάζει το σώµα. Γι αυτό τον λόγο η εκµάθηση χορού δεν θα µπορούσε παρά να αποτελέσει την καλύτερη επιλογή για ανθρώπους όλων των ηλικιών. Κάποιοι από αυτούς τους ρυθµούς και χορούς γίνονται ιδιαίτερα αγαπητοί και τελικά γίνονται κλασικοί παραµένοντας στην Μόδα µέσω των τραγουδιών και σε µερικές περιπτώσεις Κινηµατογραφικών ταινιών. Πολλά χρόνια τώρα και στην Χώρα µας ιδιαίτερα στις µεγάλες πόλεις υπάρχουν πολλές Σχολές- Σύλλογοι όπου διδάσκονται και Κοινωνικοί Χοροί. Επίσης πολλοί ήµοι, κολέγια, εκπαιδευτήρια και Γυµναστήρια εκτός των άλλων παρέχουν και µαθήµατα Κοινωνικών Χορών. Στο εξωτερικό οι Κοινωνικοί χοροί διδάσκονται σχεδόν σε όλα τα Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα και αποτελούν εκτός από µέσο διασκέδασης και άθλησης (Sport Dancing) ένα επιπλέον εφόδιο για την καριέρα των µαθητών ή φοιτητών. Οι χοροί που χορεύονται µε παρτενέρ σε ζευγάρια έχουν καθιερωθεί και διδάσκονται είναι οι εξής: ΑΠΑΛΟΙ ΧΟΡΟΙ Tango - fox-trot - waltz. LATIN ΧΟΡΟΙ Mambo samba - cha cha - rock n roll-rumba merengue - salsa - arg.tango - disco - bacchata - salsa rueda de casino. 19

20 2 η ΗΜΕΡΙ Α ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ ΧΟΡΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΩΝ Υπάρχουν δύο στυλ και συστήµατα διδασκαλίας των χορών : ΤΟ AMERICAN STYLE :Το πλέον κοινωνικό και λιγότερο αυστηρό στους τεχνικούς κανόνες στυλ καθιερώθηκε εύκολα µε αρχή τις ΗΠΑ-Αυστραλία και εξαπλώθηκε παντού και στην χώρα µας φυσικά όπου πλέον επικρατεί. ΤΟ INTERNATIONAL STYLE: Απευθύνεται περισσότερο στους λάτρεις του αγωνιστικού-αθλητικού χορού, είναι αυστηρό στους κανόνες τεχνικής και την εφαρµογή τους, δύσκολο για όσους ξεκινούν να ασχολούνται µε τον χορό σε ζευγάρια αλλά ιδανικό για την βελτίωση του στυλ στους αρκετά προχωρηµένους χορευτές. Τα τελευταία χρόνια, γνωρίζουν µεγάλη άνθηση οι λεγόµενοι street dances δηλαδή η bacchata, το meringue και οι διάφορες µορφές salsa. Χαρακτηρίζονται από πιο ελεύθερη κίνηση και στενή επαφή των σωµάτων των δύο παρτεναίρ. Έχουν δηλαδή εξ ορισµού τεχνικές διαφορές µε τους υπόλοιπους χορούς που απαιτούν αυστηρότερο στήσιµο και συγκεκριµένες κινήσεις που καθορίζονται από βηµατολόγια και εν γένει διαφορετική φιλοσοφία. Ο χορός είναι η συνοµιλία τής µουσικής µε το σώµα µας. Η µουσική είναι η µε νότες συνοµιλία των ανθρώπων µε το φυσικό τους περιβάλλον και το κοινωνικό γίγνεσθαι. Με την παραπάνω έννοια ο χορός µορφοποιείται από όλα εκείνα τα εθνικά, κοινωνικά ακόµη και γεωγραφικά στοιχεία των ανθρώπων πού τον πλάθουν και τον βιώνουν. Έτσι παίρνει σιγά-σιγά την "ταυτότητά" του και γίνεται πολιτιστικό χαρακτηριστικό µιας οµάδας ανθρώπων. Είναι απόλυτα φυσικό όταν ο χορός αποδράσει από την πηγή να διαφοροποιηθεί λιγότερο ή περισσότερο. Είναι απόλυτα βάρβαρο να προκατασκευάσεις έναν χορό, να τού προσθέσεις µία ακαλαίσθητη οσµή κρουστών µε "ολίγη" από πνευστά, να τον ονοµάσεις latin κι όποιον πάρει ο χάρος. Η προσέγγιση-σπουδή-µεταλαµπάδευση ενός χορού απαιτεί τον µέγιστο σεβασµό στον συνολικό πολιτισµό των ανθρώπων πού τον έπλασαν, γιατί πολύ απλά αυτός ο σεβασµός είναι και ο σηµαντικότερος λόγος προσέγγισης! Κάθε χορός έχει και την δική του φιλοσοφία και σηµειολογία. Το cha cha συµβολίζει το παιχνίδι του φλερτ και γι αυτό έχει παιχνιδιάρικη διάθεση και ύφος. Η rumba και το tango συµβολίζουν τον έρωτα και το πάθος µε διαφορετικό τρόπο το καθένα. Η samba είναι ο συµβολισµός της ερωτικής επαφής και γι αυτό συνοδεύεται από ανάλογο ύφος. Το πολύ τεχνικό pasodoble απεικονίζει το µίσος µεταξύ δύο συντρόφων µετά τον χωρισµό αλλά και το άσβεστο πάθος τους ταυτόχρονα. Σε όλα τα είδη χορού ο καβαλιέρος πρέπει να κατευθύνει αλλά και να αναδεικνύει την ντάµα του κάτι που περιπλέκει ακόµα περισσότερο τα πράγµατα αφού την ίδια στιγµή ο χορευτής πρέπει να προσπαθεί να αποδώσει και το ύφος του χορού και να προσπαθεί να προσεγγίσει το επιθυµητό αποτέλεσµα. Στην χορευτική µας οµάδα διδασκόµαστε τα περισσότερα είδη χορών, από απαλούς (βαλς φοξ-τροτ), µέχρι τους λεγόµενους street dances (bacchata, meringue, salsa). Η προσπάθεια που γίνεται αποσκοπεί αφενός στο να γνωρίσουµε ένα όσο το δυνατό µεγαλύτερο εύρος χορών ώστε να βρει ο καθένας αυτό που τον εκφράζει όσο και να καταφέρουµε να αποδώσουµε όσο πιο πιστά γίνεται το βασικό ύφος τους και να κατανοήσουµε τις διαφορές ανάµεσά τους. Είναι σαφές πως στις περιορισµένες ώρες των µαθηµάτων και µε δεδοµένο τον υψηλό αριθµό συµµετεχόντων δεν µπορεί να γίνει βαθύτερη ανάλυση σε όλα τα είδη των χορών. Έτσι τα µαθήµατα γίνονται έναυσµα για τους περισσότερους για περαιτέρω προσωπική ενασχόληση µε το αντικείµενο και ο κάθε µαθητής κατανοώντας αυτό που του αρέσει µε µεράκι πλέον προσπαθεί να το µάθει και να το αποδώσει όσο καλύτερα γίνεται. Συµπαραστάτες σε αυτή την προσπάθεια το διαδίκτυο µε την πληθώρα βίντεο και οπτικοακουστικών ερεθισµάτων καθώς και οι κατά καιρούς παραστάσεις και τα έκτακτα µαθήµατα που προσφέρουν εξειδικευµένα κλαµπ του είδους. Έτσι αυτός που αγαπάει την σάλσα θα γυρίσει όλα τα κλάµπ που παίζουν µουσική του είδους και θα επιτύχει µε πείσµα να γίνει όσο το δυνατό καλύτερος. Αυτός που γοητεύτηκε από το παθιασµένο ύφος του τάνγκο θα προσπαθήσει να αναπαράγει τις εικόνες που θα δει σε βιντεάκια από το διαδίκτυο και σε ζωντανές παραστάσεις και µε µεθοδική προσπάθεια θα γίνεται συνεχώς καλύτερος. Εδώ διαφαίνεται κάπου ο κίνδυνος να δηµιουργηθούν στεγανά αλλά στην πραγµατικότητα στο πλαίσιο της οµάδας µας συµβαίνει το αντίθετο. Με την καθοδήγηση και τον συντονισµό του δασκάλου µας, όποιος από εµάς έχει εντρυφήσει παραπάνω σε κάποιο είδος ή τεχνική προσπαθεί να κάνει και τους συγχορευτές συµµαθητές του κοινωνούς των όσων γνωρίζει. Έτσι αυτός που ξέρει καλό τάνγκο θα έχει την ευκαιρία να δείξει στους υπόλοιπους κάποια βήµατα παραπάνω, αυτός που έχει µεράκι και δυνατότητες στην τεχνική θα τις µοιραστεί µε τους υπόλοιπους ενώ και ο τρελαµένος σαλσέρο θα έχει τον χρόνο του να µυήσει και τους άλλους. Με αυτό τον τρόπο όχι µόνο δεν δηµιουργείται χάσµα αλλά φτάνουν όλοι να ξέρουν αρκετά καλά περισσότερα από ένα είδος χορού. Έχει δηµιουργηθεί δηλαδή ένα είδος αλληλοδιδακτικού σχολείου µέσα σε πολύ ευχάριστο κλίµα. Χαρακτηριστικό είναι πως ακόµα και παλαιότερα µέλη που κάνουν πλέον µαθήµατα και εκτός Ε.Μ.Π. δεν αποχωρούν αλλά παραµένουν µεταλαµπαδεύοντας τις γνώσεις και τις εµπειρίες τους στους νεότερους. Παράλληλα οι συχνές κοινές έξοδοι σχεδόν σε εβδοµαδιαίο επίπεδο και µάλιστα µε µεγάλη συµµετοχή συσφίγγουν τις σχέσεις των χορευτών και βοηθούν στην δηµιουργία καλού κλίµατος ενώ δίνουν και την δυνατότητα για εξάσκηση που κακά τα ψέµατα είναι απαραίτητη σε αυτό το είδος χορού. Στο τέλος κάθε χρονιάς οι παραστάσεις αποτελούν αφορµή και πρόκληση για περαιτέρω βελτίωση και εξάσκηση σε χορούς που έχει επιλέξει ο κάθε µαθητής ανάλογα µε το γούστο του. Την ίδια στιγµή κόντρα στο κυρίαρχο ρεύµα της αποξένωσης στην σηµερινή κοινωνία, εδώ οι διαπροσωπικές σχέσεις και οι κοινωνικές επαφές θεωρούνται δεδοµένες και ευνοούνται από τις συνθήκες του µαθήµατος και από την εν γένει φιλοσοφία των ίδιων των χορών. Στο κάτω-κάτω κοινωνικούς χορούς χορεύουµε, γιατί νοµίζετε πως λέγονται έτσι; 20

21 Η Rueda de Casino στάθηκε αφορµή για τη νεα µας χορευτική περιπλάνηση, αφού δείχνει να είναι ένας από τους αγαπηµένους χορούς των τµηµάτων ευρωπαϊκού-λάτιν χορού του ΧΤ. εν είναι τυχαίο ότι έκαναν πάταγο χορεύοντας τον τόσο σε παράσταση στα πλαίσια της 2 ης Ηµερίδας Πανεπιστηµιακών Φοιτητικών Χορευτικών (Πάτρα) όσο και στην τελική παράσταση (θέατρο Παπάγου, 7/6/06). Οπως αντιλαµβανόµαστε, το όνοµα του χορού εκ πρώτης αποδίδεται στα ελληνικά «η ρόδα του Καζίνου». Περίεργο και πρωτότυπο όνοµα για ένα τρόπο χορού. Μπορείτε να φανταστείτε το γιατί; Από τα µέσα του 20 ου αι. οι Κουβανοί άρχισαν να µαζεύονται στα Halls της Αβάνας (τα αντίστοιχα Ball Room της Αθήνας) τα λεγόµενα Casinos στην κουβανική ιδιόλεκτο για να χορέψουν σε µουσική Salsa µια χορογραφία του διάσηµου συνόλου Guaracheros de Regla µε βασικό χορογράφο τον Jorge Alfaro. Εν τέλει, µε το πέρας του χρόνου, ο κόσµος αναφέρεται στη µελωδία µε το όνοµα Salsa και στο χορό µε το όνοµα Casino. Πρόκειται για ένα τρόπο, µε τον οποίο οι Κουβάνοι χορεύουν το χορό Salsa, σε κυκλικό σχήµα (rueda = ρόδα) κατά ζεύγη ενώ ένας χορευτής (líder ή cantante) λέει τις φιγούρες που πρέπει να εκτελέσουν τα ζευγάρια. Κάποιες από αυτές είναι: abajo (προς τα κάτω), abanico (βεντάλια), adios (αντίο), beso (φιλί), dame (δώς µου), derecha (δεξιά), dos (δύο), fuera (έξω), salúdate (χαιρέτα), κα. Στις γειτονιές της Κούβας κάθε οµάδα αναπτύσσει τη δική της χορογραφία, υπάρχει ο αγαπηµένος líder, που κατευθύνοντας το χορό τον κάνει «πικάντικο» και ξεχωριστό. Έτσι, θα λέγαµε ότι κρίνεται και η δεξιοτεχνεία και η φαντασία του καθένα. Πολλές φορές ο χορός γίνεται ανταγωνιστικός, εφόσον κάθε ζευγάρι που κάνει λάθος, αποχωρεί του κύκλου. Ας επιστρέψουµε όµως στη Salsa: πρόκειται για ένα ρυθµό της Kαραϊβικής που αναδείχθηκε κυριως στη Ν.Υ. απο κουβανούς, πορτορικάνους και δοµινικανούς µετανάστες όπου στο 70 «µπέρδεψαν» ρυθµούς παραδοσιακούς µε τη τζαζ (έτσι άλλωστε προέκυψαν και τα µάµπο, τσα τσα). Η διάνθιση της µουσικής µε ήχους πολλών κρουστών έδωσε άλλο αέρα στο είδος αυτό που έχει καθιερωθεί ως τον αγαπηµένο στα νυxτερινά στέκια των Λατινοαµερικάνων. Το σηµαντικότερο χαρακτηριστικό της µουσικής αυτής είναι ότι δεν είναι «κλειστή» και µη µεταβλητή, µα πρόκειται για ένα σύνολο µουσικών ειδών, όχι και τόσο συναφή, που µπερδεύονται µε αφροκουβάνικους ρυθµούς και τζάζ. Τα πιο συγγενικά είδη είναι το κουβάνικο µάµπο, το σον και η λάτιν τζαζ. Μάλιστα, η διαχωριστική γραµµή ανάµεσα στο τελευταίο και τη Salsa δεν είναι πάντα και τόσο ξεκάθαρη. Η Celia Cruz έλεγε χαρακτηριστικά ότι η Salsa είναι κουβάνικη µουσική ενώ όλα τα άλλα (µαµπο, τσα τσα, κα.) είναι κουβάνικοι ρυθµοί κάτω από το ίδιο όνοµα. Ο δε, Ruben Blades δήλωνε ότι η Salsa είναι µια αντίληψη, µια έννοια που δεν περιορίζεται σε συγκεκριµένα στιλ και ρυθµούς. 21

22 Ρεµπετολογόντας... Λέξεις όπως ρεµπέτικο τραγούδι και ρεµπέτης αποτελούσαν και αποτελούν ακόµα και σήµερα όρους αµφιλεγόµενους και γεννούν πολλά ερωτήµατα και µύθους γι αυτές. Όµως αναµφίβολα, το ρεµπέτικο εχεί προσφέρει αρκέτα στην ελληνική µουσική, τόσο αυτούσιο, όσο και σαν βασικό στοιχείο σε άλλα µουσικά ύφη. Ιστορικά, στα τέλη του 19 ο αιώνα εµφανίζονται στην Ελλάδα τα «καφέ αµάν», καφενεία όπου οι θαµώνες έχουν την ευκαιρία να ακούσουν ζωντανή µουσική και συγκεκριµένα αµανέδες. Αµανές είναι τραγούδι στο οποίο ο τραγουδιστής αυτοσχεδιάζει επαναλαµβάνοντας µε ύφος γοερό τη λέξή αµαν και έχει ανατολική προέλευση. Επίσης την ίδια περίοδο συνυπάρχουν και οι τεκέδες, συνήθως υπόγειοι χώροι όπου σύχναζαν χασισοπότες. Αυτοί οι χώροι, µετέπειτα θα αποτελέσουν τους χώρους υποδοχής του ρεµπέτικου. Το 1922 µε την καταστροφή της Σµύρνης ενα µεγάλο κύµα µετανάστευσης φτάνει σε πoλλά λιµάνια της Ελλάδας (και κυρίως τον Πειραιά). Εκεί οι µικρασιάτες θα φέρουν το σµυρναίικο τραγουδι µεταφέροντας τον πόνο του διωγµού και της καταστροφης, αρχικά σε υποβαθµισµένους χωρους (τεκέδες). Μετά η θεµατολογία διαφοροποιείται λόγω της περιθωριοποίησής τους και έχουµε τα χασικλίδικα και τα τραγούδια που αναφέρονται σε παραβατικές πράξεις. Τέλος, πολλά ρεµπέτικα τραγούδια εκφράζουν έρωτα, πόθο και ντέρτια µε ύφος πότε παραπονιάρικο και πότε αρχοντικό και µάγκικο. Πρώτος που ηχογράφησε ρεµπέτικα (και από τους µεγαλύτερους εκφραστές) ήταν ο Μάρκος Βαµβακάρης. Σιγά σιγά οι ρεµπέτες µεταφέρονται από τους τεκέδες στις ταβέρνες, όµως το 38, το καθεστως Μεταξά επιβάλλει λογοκρισία στα ρεµπέτικα µε αποτέλεσµα να έχουµε πιό εξευγενισµένους στίχους(όχι όµως και στα παράνοµα) και να ξεκινήσει η ύφεση του ρεµπέτικου.επίσης κατά την Κατοχή κλείνουν τα εργοστάσια και σταµατούν οι ηχογραφήσεις. Ως το τέλος της δεκαετίας του 30 τα όργανα που χρησιµοποιούνται είναι κυρίως το τρίχορδο µπουζούκι(που έχει πρωταρχικό ρόλο)και ο µπαγλαµάς. Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, το ρεµπέτικο επιδέχεται αλλαγές µε καινοτόµους τον Βασίλη Τσιτσάνη και τον Μανώλη Χιώτη.Ο Τσιτσάνης χρησιµοποιεί εξευγενισµένους στίχους χωρίς την συνήθη οµοιοκαταληξία που χαρακτήριζε ως τότε τα ρεµπέτικα,δεν χρησιµοποιεί πολύ τις ανατολικές κλίµακες, βάζει στα τραγούδια ρεφρέν,δίνοντας έτσι ένα δυτικό χρώµα στα τραγούδια του.επίσης εισάγει και άλλα όργανα πέραν των ως τότε καθιερωµένων,όπως το ακκορντεον και το πιάνο, υποστηρίζει τις γρήγορες διπλοπενιές και τα γκλισάντι(γλιστριµατα) παρά το ως τότε κοφτο και απλό παίξιµο.ο Μανώλης Χιώτης εκτιµάται ότι πρόσθεσε ακόµα µία χορδή στο µπουζούκι κάνοντας το τετράχορδο και ιδανικό για γρήγορο παίξιµο. Τέλος,την δεκαετία του 1950 εµφανίζονται νέοι τραγουδιστές όπως ο Στέλιος Καζαντζίδης, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Σωτηρία Μπέλλου και το ρεµπέτικο βγαίνει από τα υπόγεια µε µιαν άλλη,δυναµική µορφή για να µεταφερθεί στις κοσµικές ταβέρνες και πλέον εκφράζει το σύνολο του λαού.τα τραγούδια της σχολής Τσιτσάνη θα επικρατήσουν των ρεµπέτικων και µε ανά περιόδους αλλαγές, θα ονοµαστούν λαϊκά τραγούδια. Αριστερά: Μάρκος Βαµβακάρης, ένας από τους σηµαντικότερους ρεµπέτες. εξιά: Βασίλης Τσιτσάνης, καινοτόµος που µε βάση τα ρεµπέτικα ξεκίνησε τη µετάβαση στο λαϊκό τραγούδι. 22

23 Τι γίνεται όµως σήµερα µε το ρεµπέτικο? Στην Ελλάδα(και σε άλλες χώρες!)σε πολλά ταβερνάκια «παίζει» ακόµα ρεµπέτικο µε τη µορφή του ρεµπέτικου του 30(αυθεντικό) και συχνά live! Μερικά που προτείνω (για Αθήνα )είναι το Εφήµερο στα Εξάρχεια, η Κρήτη στην πλατεία Κάνιγγος, το Πανηγύρι των Αισθήσεων στον Νέο Κόσµο. Επίσης, είναι πλέον συνήθεις, οι διασκευές ρεµπέτικων τραγουδιών σε άλλα είδη όπως regge,funk κ.α. µουσικά είδη. Συνοψίζοντας, πιστεύω ότι το ρεµπέτικο έχει προσφέρει αρκετά στην ελληνική µουσική και έχει εκφράσει µια ιστορική χρονική περίoδο του Ελληνισµού. Ο λόγος που ακόµα και σήµερα επιβιώνει είναι γιατι δεν είναι κάτι το στείρο-µουσειακό που βρίσκεται κάπου ξεχασµένο. Αντιθέτως, έχει διαχρονικό περιεχοµενο(περιέχει διαχρονικές αξίες όπως έρωτες και φιλίες)ενώ όταν δεν εκφράζει σηµερινές καταστάσεις(π.χ. οι ιστορίες για τους µάγκες και το χασίς), κρύβει µια αισθητική οµορφιά, που σαν παραµύθι πλέον, σε παρασέρνει σε ένα άλλο κόσµο, τον κόσµο των ρεµπετών. Νίκος Οικονοµίδης, ένας σπουδαίος καλλιτέχνης Καλοκαίρι 2005: Έψαχνα στα στενά στα κάτω Πατήσια το Studio της Κέρος κρατώντας στα χέρια µια κασέτα µε τα παραδοσιακά τραγούδια της Λευκάδας. Επιτέλους, το βρήκα και µε λιγη αγωνία και τρακ χτύπησα το κουδούνι. Περίµενα λιγάκι έξω από την πόρτα και ξαφνικά ανοίγει και ακούω. «Α, ποιά είναι αυτή η φεγγαροπρόσωπη;» Ήταν ο κ. Οικονοµίδης, όπως πάντα ποιητικός, και µε υποδέχτηκε στο στούντιό του. Όργανα παντού πρόβαλλαν, παρτιτούρες, συλλογές από CD και κάποια δικά του, αγαπηµένα σε όλους όσους ασχολούνται µε την παραδοσιακή µουσική. Όπως κάθε στούντιο, που σέβεται την ταυτότητά του, κάποιοι τοιχοι ήταν καλυµένοι µε πράσινες αυγοθήκες, ώς ηχοµονωτικό υλικό. Ήταν πολύ ευγενικος, θέλησε να µε κεράσει και κάτι, αλλά εγώ αρνήθηκα για να µην τον βάλω σε κόπο. Ξέρετε τώρα, οι καλλιτέχνες, λένε, πως είναι κάπως περίεργοι, ιδιότροποι κι έτσι κι εγώ δεν ήθελα να τον επιβαρύνω µε την παρουσια µου! Του εξήγησα τι θέλαµε για την παράσταση στις Συκιές, µιλήσαµε λίγο και για το ύφος της Λευκάδας, δεν χόρταινα να τον ακούω...έφυγα γρήγορα για να µην ενοχλώ υπενθυµίζοντάς του ότι θα ξαναπέρναγα για να του φέρω άλλο ένα τραγούδι, που υπολοιπόταν. Με παίρνει η Ευαγγελία τηλέφωνο να µε ρωτήσει πώς πήγε η συνάντηση. Βλέπετε, ήταν η πρώτη φορά που θα συνεργαζόµασταν µε τον συγκεκριµένο µουσικό, που µέχρι τότε µόνο µέσα από τα CD του γνωρίζαµε. Πόσες φορές δεν είχαµε ακούσει τον Αζιζιέ ή το Μαζεµένο! Τη δεύτερη φορά πήγα µε το Βασίλη για να του αφήσουµε το υπολοιπόµενο τραγούδι και ήταν εξίσου ευδιάθετος και προσιτός. Πιάσαµε την κουβέντα γύρω από τη δισκογραφία, µας αποκάλυψε ότι αυτός βρισκόταν πίσω από αρκετές νησιώτικες επιτυχίες, όπως το «Γιάντα να µη θέλεις γιάντα» και το «Όπα όπα», τον ρωτήσαµε µε αγωνία αν ετοίµαζε κάτι καινούργιο και µας απάντησε θετικά, αν και µας ανέλυε γιατί είναι δύσκολο να κάνεις σοβαρή δουλειά ανά τακτά χρονικά διαστήµατα. Όπως αντιλαµβάνεστε, η χρηµατοδότηση είναι το σοβαρότερο πρόβληµα! Συγκεκριµένα µας έλεγε πώς προέκυψε ο δίσκος «Ανατολικά του Αιγαίου». Ό ίδιος είχε συγκεντρώσει υλικό για το νησί της Χίου, αν θυµάµαι και καλά, αλλά όταν έµαθαν κάποιοι παράγοντες τη θεµατολογία του δίσκου, τον πιέσαν οι χρηµατοδότες να προσθέσει και από τα άλλα νησιά σκοπούς για να µην δηµιουργηθούν έριδες και σχετικές γκρίνιες. Πίσω από τους δισκους «Πέρασµα από τα Κύθηρα», «Πέρασµα από την Αµοργό» βρίσκεται η ανεξάρτητη συµβολή τοπικών συλλόγων, που βοήθησαν στην ολοκλήρωση του έργου, γι αυτό και πρόκειται και για σοβαρές δουλείες, απαραίτητες σε κάθε χορευτικό σύλλογο, που σέβεται τον εαυτό του! Μέτα πιάσαµε το θέµα τον «ειδικών» της παράδοσης, εκείνων που είναι κολληµένοι µε την...αρχαιότητα, εκείνων που είναι νεοτεριστές...και έχουν διαλύσει την παράδοση και εκείνων των λίγων, που παλεύουν µόνοι τους να διαφυλάξουν την µουσική κληρονοµιά µας, προσθέτοντας αθόρυβα την προσωπική τους σφραγίδα και αφήνοντας το στίγµα τους. 23

24 Η πρώτη µας συννεργασία, λοιπόν, µε το σύνολο του Οικονοµίδη µας άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις, αφού, οχι µόνο σεβόταν τις επιλογές µας, αλλά µας έλεγε τη γνώµη του τόσο σε µουσικό επίπεδο όσο και σε σκηνογραφικό. Επιανε τον παλµό µας, συµµετείχε ενεργά καθοδηγώντας µας σε µια σταδιακή µουσική και χορευτική κορύφωση, που αυθόρµητα πέρασε και στο κοινό. Και αν την πρώτη φορά επιλέξαµε τον κ. Οικονοµίδη για να µας παίξει τους σκοπούς της Λευκάδας, δεν µπορούσε να λείπει από τη φετινή µας παράσταση, γεµάτη από σκοπούς του Αιγαίου πελάγους. Ερευνητής και βαθύς γνώστης των µελωδιών και πάλι µας έδωσε τα φώτα του στο πώς να ενώσουµε τις µουσικές, τί ταιριάζει µε τί, ποιές είναι οι αντιπροσωπευτικότερες πάρτες (µελωδίες) σε κάθε τόπο...αυτό ακριβώς εκτιµάµε στον κ. Οικονοµίδη: το προσιτό του χαρακτήρα του, την ανεξάντλητη ενέργειά του, την παιδική του διάθεση να συµµετάσχει και να καθοδηγήσει ουσιαστικά το χορευτικό µας παιγνίδισµα στη σκηνή, πιάνοντας το σφυγµό της οµάδας και το πνεύµα της κάθε παράστασής µας. Τη ευτέρα ήταν τόσο συγκινητικός που µας παρότρυνε ακόµα και µε τον τονο της φωνής του να αρχίσουµε την παράσταση, εµψυχώνοντας και εµάς και τους µουσικούς για να παίξουν χωρίς µικρόφωνα. εν τον ένοιαζε το αν θα ακουστεί πεντακάθαρος ο ήχος στο κοινό, τον ενδιέφερε να παρουσιαστεί ο κόπος του χορευτικού µας, κι έτσι σήκωσε το µαγικό δοξάρι του και µας πήγε στα ουράνια! Μαζί µε τους άλλους µουσικούς και την Κυριακή να τραγουδά δίνοντας τα όλα, χορεύαµε χωρίς να µας νοιάζει η βροχή, οι µουσκεµένες φορεσιές και η αρχική απογοήτευση που µας προξένησε η βροχή. Αν ο κ. Νίκος Οικονοµίδης είναι σηµαντικός ή όχι, ο καθένας το κρίνει µόνος του, το κρίνει η καρδιά του. Πέρα από τις προσωπικές µου εµπειρίες αυτό που µε συγκινεί ακόµη περισσότερο είναι ότι ο ίδιος ως σοβαρός καλλιτέχνης δεν έπεσε σε παγίδες µε πιτσιρίκες και µόρτηδες για να κάνει ντόρο ανά εξάµηνο. Αντιθέτως, ο σεβασµός πρωτίστως στον ίδιο του τον εαυτό, την καταγωγή, τις σπουδές και το έργο του έφερε το «Αντικέρι», το νέο του δίσκο, που είχε την καλοσύνη να µου το χαρίσει τη µέρα της πρόβας. Το άκουσα πηγαίνοντας σπίτι µε την Ευαγγελία και το ηµήτρη κι ενθουσιάστηκα τόσο µε τα νέα τραγούδια του. εν είµαι ειδική να τα κρίνω, γι αυτό και τα κρινουν στο εσώφυλλο οι Σαββόπουλος, Σαµίου και Λιάβας. Σε µένα ακούστηκαν τόσο φρέσκα, µα και τόσο παραδοσιακά, µε στίχους ουσιαστικούς και µουσικές που παροτρύνουν τον καθένα να χορέψει και να τραγουδήσει. Κύριε Νίκο Οικονοµίδη, χαιρόµαστε τόσο πολύ να σας ακούµε και να συνεργαζόµαστε µαζί σας. Σφραγίζετε ποιοτικώς τις προσπάθειές µας. 24

25 ΣΑΝ ΒΓΕΙΣ ΣΤΟ ΠΗΓΑΙΜΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ Μήπως στα σχεδιά σας είναι µια εκδροµή στην Ήπειρο; Μήπως σας πέρασε κι η ιδέα να ανεβείτε στα ορεινά της περιοχής; Ε τότε, καλά θα κάνετε, αν δε θέλετε από τις πρώτες ώρες να σας πληµµυρίσει η ανατριχιαστική υποψία ότι κατά λάθος βγήκατε εκτός συνόρων, να ρίξετε µια µατιά παρακάτω, ώστε να καταλαβαίνετε τι λέγεται γύρω σας! (και ειδικά για εσάς που σας ενδιαφέρει ) Ταχιά=αύριο Μπονώρα=πρωί-πρωί Σαλαγάω=κατευθύνω το κοπάδι Μου ρθε αναφανταλιά= αισθάνθηκα άσχηµα Ζαλίγκα (ζαλιγκωµένος)= στους ώµους (φορτωµένος κάτι στους ώµους) Κραίνω=µιλάω τ ράω= κοιτάζω σουράω= δίνω σηµασία, ενδιαφέροµαι (α)γροικάω= καταλαβαίνω Ντίπ, µπίτ= καθόλου Μαργώνω= κρυώνω Ξεζαρκώνοµαι (είµαι ζάρκος/α)= βγάζω τα ρούχα µου (είµαι γυµνός/ή) Σκιάζοµαι= φοβάµαι Παρασόλ σα=(γενικά δείχνει ένταση),πόνεσα πολύ, φοβήθηκα πολύ Παρασάνταλος= δύσµορφος Απεριλόητος= αυτός, µε µη προσεγµένη εµφάνιση, ατηµέλητος Σάβαρο= σκουπίδι Πάντως τα πράγµατα δεν είναι τόσο δύσκολα όσο φαίνεται αρχικά. Πέρα από πολύ συγκεκριµένες λέξεις και φράσεις, όπως οι παραπάνω (εκεί, όποιος κατάλαβε,κατάλαβε..), κατά τ άλλα οι κανόνες είναι απλοί (που λέει ο λόγος..). Εκτός από τις συλλαβές που τονίζονται, ισχύει: Τα ο, ω µετατρέπονται σε ου π.χ. κορίτσι κουρίτσ Τα ε, αι µετατρέπονται σε ι π.χ. κρεβάτι κριβάτ Κι όσο για ι και ου ούτε λόγος (βλέπε παραπάνω)! Γιατί να δυσκολεύουµε τη ζωή µας; Καλά ξεµπερδέµατα!! 25

26 «Στο χωρίον Μεταξάδες...» Παραµονές του Αγίου Πνεύµατος. Πανηγύρι στη Θράκη, στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, στο «χωρίον Μεταξάδες». Το χωρίον Μεταξάδες, στο οποίο αναφέρεται και ο γνωστός ζωναράδικος χορός, είναι ένα χαρακτηριστικό χωριό της Θράκης. ιώροφα σπίτια µε στέγες από κεραµίδια, στενοί δρόµοι, αµφιθεατρικά χτισµένο. Κλίµα πανηγυριού πολύχρωµα λαµπιόνια πλανόδιων µικροπωλητών, µαλλί της γριάς και ψευτοπαίχνιδα που τραβάνε τα βλέµµατα των παιδιών και τα παιδιά µε τη σειρά τους τη φούστα των µαµάδων «Αυτό θέλω!», σουβλάκια και τσίκνα παντού. Κόσµος πολύς καµία οχλαγωγία. Κόσµος όρθιος κανένα σπρώξιµο, καµία διαµάχη ή διαµαρτυρία. Όλοι φορούσαν τα καλά τους κι άκουγαν. Όλοι χαµογελούσαν και χόρευαν. Γλεντούσαν γνήσια και µε την ψυχή τους και συντροφιά τους είχαν το δικό τους ζωντανό µύθο, τον Χρόνη Αηδονίδη. Κι εκείνος τραγούδησε για να χορέψουν, τραγούδησε για να θυµηθούν, τραγούδησε για να ξαναγαπηθούν. Οι κύκλοι σχηµατίζονταν οµόκεντρα και ισότιµα στο προαύλιο του δηµοτικού σχολείου, όπου είχε στηθεί και η εξέδρα µε τους µουσικούς. Σε άλλον κύκλο οι µεγάλες γυναίκες, σε άλλον οι νεότεροι ανάµεικτα άντρες-γυναίκες, και ξέχωρα οι πιο µικροί και πιο ορµητικοί χορευτές. Κι ο κάθε κύκλος είχε τους δικούς του κανόνες, άλλη λαβή, άλλο ύφος, τόσο που νόµιζες ότι έβλεπες τρεις διαφορετικούς χορούς συνταιριασµένους στην ίδια µελωδία. Ενορχηστρωµένους από το ίδιο πάθος. Στη χώρα του θλιµµένου πρίγκιπα Έβρου οι άνθρωποι ζουν όπως χορεύουν τον ζωναράδικο, όλοι µαζί χριστιανοί και µουσουλµάνοι, έλληνες και βούλγαροι, µόνιµοι καλλιεργητές της γης και διαβατάρηδες φαντάροι, έµποροι, τουρίστες για την Πόλη. Ο καθένας στο δικό του κύκλο χορογραφεί την καθηµερινότητά του, τραγουδάει τη γλώσσα του, προσεύχεται στο θεό του, όλοι όµως γύρω από το ίδιο κέντρο, το ποτάµι ζείδωρον, το ποτάµι σύνορον. 16 VI 07 Μπέσυ Καρακώστα 26

27 ΣΤΙΓΜΕΣ......Ένα δροσερό αεράκι χτύπησε το γέρικο παράθυρο. Ήξερε τι της έφερνε. Έναν ασκό γεµάτο στιγµές από το µακρινό χθες... Πόσο πολύ είχε γεράσει µέσα σε µια ηµέρα! Όλα είχαν χαθεί πια... Τα πήρε η φουρτουνιασµένη θάλασσα. εν έµενει τίποτα... Ένα µεγάλο κενό τώρα καλύπτει το καθετί... Ήταν αχάριστη τελικά, ή µήπως αµάρτησε γιατί µέσα στη ζεστασιά του παραδείσου αυτή αναζητούσε λίγες στιγµές κολάσεως; Τι ήταν αυτό που την ωθούσε σ αυτό; Ο όφις τώρα πια έχει µορφή αγγελική και σου δείχνει τον παράδεισο, βαρετό, συνηθισµένο και... Όµως, όποια µορφή κι αν πάρει, πάντα καταραµένος θα είναι. Ίσως να ήταν το µεθυστικό άρωµα του απαγορευµένου που την ωθούσε... Όλα αυτά, όµως, δεν έχουν καµία σηµασία τώρα... Τόσο ο παράδεισος, όσο και η κόλαση, είχαν κλείσει τις πύλες τους και ταξίδευαν πάνω στη θάλασσα αναζητώντας άλλες υπάρξεις.ήταν µόνη της µέσα στο χάος... Το χτύπηµα ακούστηκε ξανά στο παράθυρο... Ίσως να µην ήταν πολύ αργά... Μπορεί ο παράδεισος της να είχε ξεβραστεί εκεί κοντά...λες; Τρέξε! Τρέξε να προλάβεις... Στις µέρες µας, ο παράδεισος σπανίζει. Εξάλλου παράδεισος είναι, θα ξέρει και από συγχώρεση... Τρέχα! Έκλεισε τα αυτιά της για να µην παρασυρθεί ποτέ ξανά από τίποτα και έφυγε ψάχνοντας τον παράδεισό της... Ίσως δεν ήταν αργά... Ίσως ένοιωθες ότι είχες τη δύναµη να ορίζεις τη ζωή σου...ακόµη την έχεις. Όλοι την έχουµε, µόνο που σε άλλους ειναι αισθητή ενώ σε κάποιους άλλους άλλους καλά κρυµµένη πίσω από φόβους, ανασφάλειες, εγωισµούς και µικρότητες...από µικρό παιδί ακόµη σου λένε να µάθεις να ορίζεις τη ζωή σου και ό,τι δώσεις θα πάρεις...είσαι υπεύθυνος για την κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι τώρα... Κάθε τέλος πονάει... Τι κάνεις λοιπόν όταν έρχεταί το πολυπόθητο τέλος; Τότε κλείνεις τα µάτια και κάνεις ανασκόπηση όλων των γεγονότων, προσπαθείς να βρείς τα γιατί και τα πώς... εν είναι εύκολο το τέλος. Όποιο και είναι αυτό... Όταν αποφασίζεις να ξεχάσεις κάτι, τότε όλο το σύµπαν συνωµωτεί ώστε να στο υπενθυµίζει... ειξε ανοχή... Στο τέλος εσύ θα κερδίσεις. Μετά από πόνο, δάκρυα και ενοχές θα δεις να βγαίνει και το δικό σου ουράνιο τόξο... Θυµάσαι ότι όσο άσχηµη και άν είναι η καταιγίδα ακόµη και άν είναι επικίνδυνη στο τέλος πάντα βγαίνει το ουράνιο τόξο και ο ουρανός γαληνεύει. Όπως η θάλασσα µετά από φουρτούνα, τρικυµία πάντα ηρεµεί. Το ξέρω ότι τα ταραγµένα νερά της ψυχής σου τώρα δε σου αφήνουν περιθώρια για να ελπιζεις σ ένα καλύτερο αύριο. Το δικό σου σήµερα είναι φουρτουνιασµένο... Η δική σου ηρεµία απέχει πολύ και το δικό σου αύριο είναι θολό και µέσα σε οµίχλη. Χρειάζεσαι ένα αέρα για να µπορέσεις να δεις το δικό σου αύριο να αχνοφαίνεται... Μη διώξεις τον αέρα...όσο δυνατός κι αν είναι... Οσο και αν σε κάνει να τρέµεις και να ριγείς µέσα σ ένα καυτό αυγουστιάτικο µεσηµέρι... Κράτα τον! Είναι το δεκανίκι που χρειάζεσαι για να µπορέσεις να σταθείς στα πόδια σου... Μερικές φορές αισθάνεσαι εγκαταλεληµένος απ όλους και απ όλα... Το ξέρω, το έχω νοιώσει κι εγώ... Μη το βάζεις κάτω, προσπάθησε, πάλεψε στο τέλος θα νικήσεις. Ακόµη και αν δεν έχεις το αποτέλεσµα που θές, θα ξέρεις ότι τουλάχιστον προσπάθησες και δεν αφέθηκες να σε παρασύρουν οι σειρήνες στις µακρυνές και απόµακρες σπηλιές τους. Γ.Μ. 27

28 Μικρές σκέψεις... Όταν έφευγε ο Γρηγόρης για τα Γιάννενα µου κόστιζε πολύ, γιατί ήξερα ότι µετά θα πήγαινε στρατό κι έπειτα ήταν πιo βέβαιη η συνέχιση της ζωής του στα Γιάννενα παρά στην Αθήνα. Είχα συνηθίσει να περνά από το σπίτι µου για να πιούµε καφέ µαζί κάθε φορά που έδινε ένα µάθηµα κι ανέβαινε Ζωγράφου. Η στάση του στο σπίτι µας και το άραγµά του στον αναπαυτικό καναπέ του σαλονιού µας ήταν κάτι σαν τρόπος ζωής για εκεινο το διάστηµα, λίγο πρoτού µετακοµίσει. Όταν επίσης, πέρυσι έφυγαν τέσσερα παιδιά από το Χορευτικό το συναισθηµατικό πλήγµα για πολλά παιδιά ήταν µεγάλο! Ο Σουσούνης στρατιώτης στην Νάξο, που αν και φαίνεται κοντά δεν παύει να είναι µακρυά, ο Ιωάννου θητεία στη Λήµνο, ακόµη πιo µακρυά και ο Αποστολάκης µεταπτυχιακό στο Λονδίνο. Πολύ µακρυά! Η Γεωργία στην Αµερική. Στο τέλος του κόσµου...ξέραµε ότι θα ξαναειδωθούµε, θα βρεθούµε σε κοινά χοροστάσια, σε κοινούς τόπους µε αισθήµατα µεγενθυµένα και πιο έντονα απο την απουσία και όχι µε αδιαφορία και προσποίηση. Χθές (09/06/07) όταν µε χαιρέτησε ο ρόσος λέγοντάς µου ότι θα έφευγε για πάντα, κάτι ταράχτηκε µέσα µου. Εκείνο το «για πάντα» µου έθετε ένα ανυπόστατο τέλος, που αποδεδειγµένα στη δική µας παρέα δεν ταιριάζει! Ξέρουµε ότι θα ξαναειδωθούµε, θα βρεθούµε σε κοινά χοροστάσια, σε κοινούς τόπους µε αισθήµατα µεγενθυµένα και πιο έντονα απο την απουσία και όχι µε αδιαφορία και προσποίηση! Καλή συνέχεια, ρόσο! ρόσο σκέφτηκα να σου γράψω κάτι για να σε γλύψω έτσι ώστε όταν πάω φαντάρος να σε έχω για µέσο. Όµως όχι, αυτά που σου γράφω τα γράφω µε ειλικρίνεια και µέσα από τη καρδιά µου. Θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για τις συµβουλές που µου έδινες (έστω και αν δε συµφωνούσα µαζί σου). Επίσης σε ευχαριστώ για το δωµάτιο που µοιραστήκαµε µαζί στη Μυτιλήνη και στη Βυτίνα. Που µας πήγες στη Βυτίνα και φρόντισες να περάσουµε καλα στη διαδροµή. Τέλος σε ευχαριστώ για τους χορούς,τα γλέντια,τις παραστάσεις που συµµετείχαµε µαζί. Είµαι σίγουρος ότι θα τα ξαναπούµε κάπου ανάµεσα σε µια µπαιτούσκα και ένα ζωναράδικο. Θα ήθελα να αποχαιρετήσω και γραπτά τον ρόσο που µας αφήνει φέτος και πάει στη Λάρισα, γιατί ρε ρόσο µας το κάνεις αυτό; Μάζευε άδειες να µας επισκέπτεσαι, αλλιώς θα έρθουµε εµείς από εκεί! Είσαι θεός, σε αγαπάµε! 28

29 KΥΘΝΟΣ- ΡΥΟΠΙ Α Η Κύθνος ανήκει στις υτικές Κυκλάδες. Είναι ανάµεσα στη Σέριφο και τη Τζιά. Απέχει 52 ναυτικά µίλια από τον Πειραιά και 28 από το Λαύριο. Έχει 2 µεγάλα χωριά, τη ρυοπίδα και τη Χώρα. Έχουν και τα 2 κάτι ξεχωριστό να δείξουν. Η ρυοπίδα είναι µε κεραµοσκεπές, ίσως το µοναδικό χωριό στις Κυκλάδες. Μπαίνοντας στο χωριό, ανεβαίνοντας από το λιµάνι του Μέριχα συναντούµε το παλιό υδραγωγείο του Ντούρακα. Φτάνοντας στην αφετηρία των λεωφορείων µπροστά µας στέκει επιβλητική η εκκλησία της Αγίας Άννας και Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Ήταν 2 µικρές εκκλησίες που ενώθηκαν σε µία. Είναι η µεγαλύτερη εκκλησία του νησιού, έργο ντόπιων τεχνιτών που κατασκευάστηκε από πέτρα επί ηµαρχίας Ιωάννη Μελά (ιατρού). ίπλα από την εκκλησία είναι το Λαογραφικό Μουσείο. Εκεί θα δεις υφαντά,κεντήµατα,εργαλεία,στολές,τσαρούχια,κρεβαταριά(αργαλειό),σβία,ανέµη,τυλιάδια,ρόκες, µαγκούρες, όλα τα είδη κεραµικών, λάινα,γούργουλα, κουργιαλό,µπροννίδι,τσουκάλι κ.α. Πιο κάτω είναι το Βυζαντινό Μουσείο µε µεγάλη συλλογή από εκκλησιαστικά είδη, εικόνες και λατρευτικά αντικείµενα των κατοίκων της ρυοπίδας. Περπατώντας στη Πιάτσα συναντάς γραφικά καφενεδάκια απείραχτα από τον άνθρωπο. Αριστερά µας είναι η εκκλησία του Αγίου Παντελεήµονα µε το πέτρινο καµπαναριό. Λίγο πιο πάνω είναι το σπήλαιο Καταφύκι Γιώργος Μαρτίνος Συµπεθερούλης µε σταλακτίτες και σταλαγµίτες. Είναι πολύ µεγάλο, περνά κάτω απ τη ρυοπίδα και φτάνει µέχρι τις Λεύκες. Το επισκέψιµο τµήµα είναι περίπου 400 µέτρα. Περνώντας τις Πλακάρες φτάνουµε στη Σπηλιά. Εκεί ένα καινούριο θεατράκι έχει δέσει το παλιό Υδραγωγείο,τη Παλιά εξαµενή, το Αγγειοπλαστείο και την Αµπέλα (πάρκο µε τις προτοµές των ιατρών ελεγραµµάτη και Αρεάλη). Συνεχίζοντας περνάµε τη Καρκακοίλα και το Νεροφάγωµα και φτάνουµε στο Γαλατά, µε την εκκλησία του Αγίου Μηνά και το ξυλόγλυπτο τέµπλο, το δεσποτικό και τον επιτάφιο, από τα πιο αξιόλογα. Στη ρυοπίδα όπως και σ όλο το νησί ωραία είναι τα ήθη και τα έθιµα. Ο γάµος ο παραδοσιακός, ο εορτασµός της Πρωτοµαγιάς, τα πανηγύρια κ.α. Σας αφήνω µε ένα τραγούδι του Μάη. Το Μάη και το θεριστή στη γη δεντρί δε πιάνει µόν της αγάπης το δεντρί καρπούς και φύλλα βγάνει Ήθελα να µουν στο νησί που έχει οµορφάδες και το πρωί µε τα βιολιά να κάνω πατινάδες Σταµάτης Βιτάλης άσκαλος 29