Η ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ

Transcript

1 Η ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ Εισηγητής: Δημοσθένης Κ. Παναγιώτου Psychologist Security & Safety Expert - Educator Scientific Manager in the A Member of the American Psychological Association IIRSM Specialist & Approved Trainer (ex), IIAI, EOPPEP GR, BECCA EU, IFPO USA, IAHN, NFPA USA

2 Τί βλέπετε;

3

4

5 Η αντίληψή μας βασίζεται στον τρόπο που μας επηρεάζει το περιβάλλον

6 ΟΣΑ ΕΚΦΡΑΖΟΥΜΕ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΙΑ ΟΝΟΜΑΖΟΝΤΑΙ Μη Λεκτικά Μηνύματα «Η γλώσσα του σώματος» Η στάση του σώματος

7 Τι είναι τα Μη Λεκτικά Μηνύματα (ΜΛΜ) Είναι όλα όσα μπορούμε να καταλάβουμε από έναν άνθρωπο χωρίς να τον γνωρίζουμε και χωρίς να χρειάζεται να μας μιλήσει

8 Το Νευρικό Σύστημα Το Συμπαθητικό ΝΣ είναι αυτό που ευθύνεται για τις αντιδράσεις μας απέναντι στα εξωτερικά ερεθίσματα συμβάλλει στη δημιουργία των συναισθημάτων Το Παρασυμπαθητικό ΝΣ λειτουργεί για να επαναφέρει τον οργανισμό σε φυσιολογική κατάσταση

9 Η σημασία των ορμονών Η Υπόφυση είναι ένας αδένας που βρίσκεται κοντά στον εγκέφαλο και εκκρίνει διάφορες σημαντικές ορμόνες, μεταξύ των οποίων η Αδρεναλίνη

10 Η Αδρεναλίνη Εκκρίνεται από τα επινεφρίδια και φέρει το σώμα μας σε κατάσταση εγρήγορσης. Χλωμιάζουμε Αυξάνονται οι παλμοί της καρδιάς και Επιτείνεται η αναπνευστική συχνότητα με παράλληλη μυική σκλήρυνση Είναι τα πιο γνωστά σωματικά συμπτώματα που δημιουργεί η αδρεναλίνη και τα οποία συχνά αναγνωρίζουμε ως αποτελέσματα απόκρυψης ή αλλοίωσης της αλήθειας

11 Ποια είναι η σχέση των ορμονών με το συναίσθημα και τα ΜΛΜ; Οι χημικές αντιδράσεις που προκαλούν μέσα μας οι ορμόνες και τα αποτελέσματα αυτών των αντιδράσεων, αποτελούν την εξωτερική εικόνα όσων συμβαίνουν μέσα μας. Θα λέγαμε λοιπόν ότι: Οι ορμόνες δημιουργούν τα συναισθήματα και Τα συναισθήματα συμβάλουν στη δημιουργία των Μη Λεκτικών Μηνυμάτων. Ας δούμε τις πηγές των ΜΛΜ

12 Η γενική εντύπωση η εμφάνιση του σώματός μας, οι κινήσεις μας, Ο χώρος που καταλαμβάνουμε στο σημείο που βρισκόμαστε, οι χειρονομίες, το βλέμμα,

13 τα ρούχα μας, ο προσανατολισμός του σώματος στο χώρο και σε σχέση με το συνομιλητή, οι εκφράσεις, το άρωμά μας, τα αξεσουάρ που φέρουμε και η ποιότητά τους

14 Τα στοιχεία του λόγου Η ένταση του λόγου, η χροιά της φωνής, ο τόνος, η σταθερότητα, οι παύσεις, οι ήχοι ανάμεσα στις λέξεις, το λεξιλόγιο, η ροή του

15 Ο κοινωνικός έλεγχος και η σημασία του στην πρόληψη του εγκλήματος Οι κοινωνικοί κανόνες και ο Νόμος αποτελούν τα σημαντικότερα κομμάτια του Κοινωνικού Ελέγχου. Αυτός που συμπεριφέρεται ή αντιδρά με τρόπο που δεν αποδέχεται η κοινωνία, εκπέμπει ΜΛΜ που μπορούν να τον υποδείξουν σαν υποψήφιο ή ενεργό παραβάτη

16 Τα ΜΛΜ χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: Τα ασυνείδητα μηνύματα Τα μερικώς συνειδητά Τα πλήρως συνειδητά

17 Τα ασυνείδητα μηνύματα Δεν τα ελέγχουμε Είναι αντίδραση σε ένα εξωτερικό ερέθισμα Όταν ένας σεξουαλικά ερεθισμένος άνθρωπος κοιτάξει έναν μη ερεθισμένο άνθρωπο στα μάτια, οι κόρες των ματιών του δεύτερου θα διασταλλούν όπως σε αυτόν που είναι ερεθισμένος

18 Τα μερικώς συνειδητά Είναι γνωστό πως τα ρούχα επηρεάζουν την εικόνα μας - το συνειδητό κομμάτι του μηνύματος αλλά είναι άγνωστο το γιατί συμβαίνει αυτό - το μη συνειδητό κομμάτι του μηνύματος

19 Τα πλήρως συνειδητά Είναι αυτά που μαθαίνονται και μπορούν να καλλιεργηθούν και να διδαχθούν ως υποκριτικό μάθημα, πχ στη Νομική σχολή

20 Το ψέμα και οι διαρροές της αλήθειας Όταν γίνεται συνειδητή προσπάθεια να καλυφθεί ένα ψέμα, εμφανίζονται οι διαρροές της αλήθειας

21 Τρεμούλιασμα στα χέρια Αστάθεια στη φωνή Κοκκίνισμα του προσώπου Υπερβολική εφίδρωση Ένταση στους μύες

22 Γενικά, όταν επιχειρείται απάτη Οι κινήσεις χάνουν τη χαλαρότητά τους και γίνονται πιο μηχανικές Αυτός που λέει ψέματα αυτόματα σκέφτεται τί θα υποστεί αν τυχόν αποκαλυφθεί το ψέμα του Ακόμα και όσοι υποκρίνονται τέλεια το ρόλο τους, πάντα μπορούν να αποκαλυφθούν μέσα από μη λεκτικά κανάλια (π.χ. κουνούν πολύ έντονα το πόδι τους κάτω από το τραπέζι)

23 Το πρόσωπο και οι εκφράσεις του Είναι το κέντρο της κοινωνικής μας αλληλεπίδρασης και το πιο αποκαλυπτικό κανάλι της Μη Λεκτικής Επικοινωνίας. Σε πειράματα που έχουν γίνει σε πρωτεύοντα, η χειρουργική αποκοπή των μυών που οδηγούν σε εκφραστικές συσπάσεις το πρόσωπο, οδήγησε στην πλήρη απόρριψή τους όχι μόνο από την ομάδα αλλά και από την ίδια τη μητέρα τους

24 Οι εκφράσεις που παίρνει ένα πρόσωπο χωρίζονται σε: Αυθόρμητες, τις οποίες δεν ελέγχουμε και είναι παγκόσμιες και Υποκριτικές, τις οποίες μαθαίνουμε αλλά διαφέρουν ακόμα και σε άτομα της ίδιας ομάδας

25 Οι κύριες συγκινησιακές καταστάσεις που εμφανίζονται στο πρόσωπο είναι έξι (6) Η χαρά: Εκφράζεται κυρίως με χαμόγελο, που υπάρχει και όταν υπάρχει συμπάθεια, έλξη ή συγκατάβαση. Το χαμόγελο είναι από τα ισχυρότερα σημεία ενθάρρυνσης και αμοιβής, ενώ η απουσία του σημαίνει δυσαρέσκεια και επίπληξη, διακόπτοντας και τις όποιες προοπτικές ευδοκίμησης της σχέσης

26 Η θλίψη: Χαρακτηρίζεται από κλίση των άκρων του στόματος προς τα κάτω

27 Η αηδία: Από στένεμα των ματιών, δημιουργία ρυτίδων στη μύτη και ίσως στρέψιμο του κεφαλιού σε αντίθετη φορά από το ερέθισμα

28 Ο θυμός: Σταθερό κάρφωμα με τα μάτια, αλλαγή χρώματος στο πρόσωπο και σφίξιμο των δοντιών

29 Ο φόβος: Πολύ ανοιχτά μάτια και ίσως στόμα, τρόμο και αποχρωματισμό του προσώπου

30 Η έκπληξη: Ανοιχτά μάτια, αποχρωματισμός του προσώπου και μερικές φορές χαμόγελο, αμηχανία ή στοιχεία φόβου

31 Το βλέμμα Είναι η αρχή των επαφών κι αποτελεί μυστήριο η δυνατότητα που έχει να μεταφέρει τόσο μεγάλο όγκο πληροφοριών και αρνητικών ή θετικών μηνυμάτων

32 Τα χαρακτηριστικά του βλέμματος είναι: Η διάρκειά του Η αμοιβαιότητα στην ανταλλαγή Η έκφρασή του Το μέγεθος της διαστολής της κόρης των ματιών Η συχνότητα με την οποία ανοιγοκλείνουν τα βλέφαρα κατά τη διάρκεια της οπτικής επαφής Η κατεύθυνση του βλέμματος όταν διακόπτεται η οπτική επαφή

33 Πες μου πώς στέκεσαι να σου πω τί είσαι Η στάση που παίρνει το σώμα αναδεικνύει την ψυχολογική κατάσταση του ατόμου καθώς και την εικόνα που έχει για τον εαυτό του.

34 Πώς φαίνεται αν νοιώθει κάποιος Αυτοπεποίθηση και σιγουρία: Προβάλλει το στήθος και τοποθετεί τη σπονδυλική στήλης σε αυστηρά όρθια θέση, κυρίως όταν κάποιος διεκδικεί ανώτερη θέση ή βραβείο Ανασφάλεια και προβολή ψεύτικης εικόνας: Δείχνει επιθετικότητα και προσπαθεί να καταλάβει περισσότερο ζωτικό χώρο από όσο χρειάζεται, μιλά μεγαλόφωνα, κάνει μεγάλες δρασκελιές και έχει αρκετά ανοιχτά τα χέρια και τα πόδια

35 Υποταγή: Κλίση της κεφαλής, των ώμων και του σώματος προς τα εμπρός Έλξη: Μειωμένη απόσταση, συμμετρική κλίση και αμοιβαίος προσανατολισμός σώματος, παρατεταμένα βλέμματα, χαμόγελα και αγγίγματα Αντιπάθεια: Περιορισμένη θέα προσώπων, γυρισμένη πλάτη, αποφυγή βλέμματος, γερμένη πλάτη προς τα πίσω σε καθιστή θέση, απομακρυσμένη θέση από τον ομιλητή.

36 Οι δραστηριότητες μετάθεσης Κινήσεις που έχουν σκοπό την απελευθέρωση του ατόμου από την ένταση που του προκαλεί το ερέθισμα Είναι σωματοποημένο άγχος που του προκαλούν οι συνέπειες που τον περιμένουν από την ενδεχόμενη αποκάλυψη του ψεύδους του. Παίζουν με τα δάκτυλα, τα μαλλιά τους, σκουπίζουν το πρόσωπό τους ή κάνουν άλλες νευρικές κινήσεις χωρίς προφανή λόγο. Έχει παρατηρηθεί πως σε στιγμές φόρτισης και έντασης, οι άνθρωποι αγγίζονται πολύ περισσότερο

37 Case study Ένοπλος φρουρός που περιπολεί εντοπίζει άτομο που προσπαθεί να διαρρήξει χώρο στην περιοχή ευθύνης του. Χωρίς ο δράστης να αντισταθεί και χωρίς ο φύλακας να απασφαλίσει καν τη θήκη του όπλου, ο τελευταίος καλεί το Κέντρο του και ενημερώνει κωδικά για το περιστατικό, ενώ ο πρώτος δε δείχνει καμμιά αντίδραση έως τώρα

38 Ο δράστης ξεκινάει να εξηγεί στον φύλακα πως αν συλληφθεί τα παιδιά του θα μείνουν στο δρόμο αφού η άρρωστη πρώην γυναίκα του δεν μπορεί να δουλέψει. Ο φύλακας δεν απαντάει και ο δράστης αρχίζει να μετατρέπει τη φωνή του από παρακλητική σε έντονη κι απαιτητική

39 Ο δράστης δεν αντιλαμβάνεται ορθά τη σιωπή του φύλακα κι αρχίζει να τραβιέται μακριά του, με τον δεύτερο να αντιδρά απασφαλίζοντας τη θήκη του όπλου του. Ο δράστης αντιλαμβάνεται την κίνηση και σταματάει, ακούγοντας τον φύλακα να του λέει ότι το καλύτερο που έχει να κάνει είναι να μείνει εκεί και να περιμένει να έρθει η Αστυνομία. Ο δράστης βάζει τα χέρια στους γοφούς και στρέφοντας το κεφάλι αριστερά ξεστομίζει μια μονολεκτική βαριά βρισιά για το φρουρό μας

40 Την ίδια σχεδόν στιγμή ο δράστης σηκώνει τα μανίκια του κι αρχίζει να κλωτσάει πετραδάκια γύρω από τα πόδια του. Με ανεπαίσθητο βήμα πλησιάζει τον φύλακα και γνωρίζοντας ότι η χρήση πυρός θα είναι η τελευταία του αν όχι ανύπαρκτη επιλογή, ψιθυρίζει κάτι μέσα από τα δόντια για να αποσπάσει την προσοχή του φύλακα και πριν εκείνος συνειδητοποιήσει τί του είπε ή τί συμβαίνει, πέφτει αναίσθητος από ένα κεραυνοβόλο κροσέ του δράστη

41 Ενώ ο φύλακας είναι αναίσθητος, ο δράστης κάθεται πάνω του κι αρχίζει να τον κτυπά με μανία στο κεφάλι επαναλαμβάνοντας «στο είπα στο είπα στο είπα». Μια θεϊκή παρέμβαση στέλνει σε αυτό το απομακρυσμένο μέρος ένα φορτηγό με οδηγό και συνοδηγό ένα ζευγάρι που βλέπει τη σκηνή. Ο οδηγός φρενάρει και κατεβαίνει κρατώντας έναν MagLite και νομίζοντας ότι κάτω βρίσκεται ένας Αστυνομικός, χτυπάει με όλη του τη δύναμη τον δράστη στο σβέρκο, ο οποίος σωριάζεται...

42 Conflict highlights O δράστης τραβιέται μακριά από τον φύλακα: Δείχνει ένα έκδηλο σημάδι αμφισβήτησης, κυρίως αμφισβήτηση απέναντι στην «εξουσία» του ένστολου. «Δεν σε ακούω άλλο πλέον, τελείωσα μαζί σου» Τα επίπεδα άγχους του δεν είναι διαχειρίσιμα και βρίσκεται στα «κόκκινα»

43 Χέρια στους γοφούς: Άκρως επιθετική στάση και δηλωτική της επίθεσης και της επικείμενης χρήσης βίας. Επίσης τα επίπεδα άγχους του δεν είναι διαχειρίσιμα

44 Αποστροφή του κεφαλιού, αποφυγή βλέμματος: «Δεν έχω τίποτε να σου πω, είσαι μηδέν» Ετοιμάζεται για φυγή ή μάχη (fight or flight response)

45 Γύρισμα των μανικιών: Υψηλά επίπεδα αδρεναλίνης στο αίμα, προετοιμασία για μάχη. Επίσης τα επίπεδα άγχους του δεν είναι διαχειρίσιμα.

46 «κλωτσάει πετραδάκια» ή διευθετεί και προετοιμάζει το γύρω χώρο για την επικείμενη επίθεση Υψηλά επίπεδα αδρεναλίνης στο αίμα, προετοιμασία για μάχη. Κι εδώ τα επίπεδα άγχους του δεν είναι διαχειρίσιμα

47 Νομίζετε πως χρειάζονται στη δουλειά μας όσα ακούσατε;

48 Άξιζε ο χρόνος που αφιερώσατε για να με ακούσετε;

49 Μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του εγκλήματος η σωστή αποκωδικοποίηση των ΜΛΜ;

50

51 11 η Σεπτεμβρίου 2001 Ο Mohamed Atta και ο Abdul Αziz Al Οmari έχουν φτάσει στο γκισέ για το check in της πτήσης 11 των Αμερικανικών Αερογραμμών. Ο Άτα επιλέγεται για συμπληρωματικό έλεγχο ασφαλείας από το Computer Assisted Passenger Prescreening System (CAPPS)

52 Ο Michael Τίοχάι, ο υπάλληλος ασφαλείας που τους έλεγξε αφηγείται την επόμενη μέρα σε έναν υπάλληλο του FBI: «ήταν ένα ασυνήθιστο ζευγάρι οι δυο τους, δε βλέπεις συχνά πολλούς τέτοιους, με εισιτήριο των δολαρίων, μιας κατεύθυνσης». «Ο Άτα» μας λέει «έμοιαζε με ζωντανό πτώμα, έδειχνε πάρα πολύ οργισμένος!». Σε αντίθεση «ο άλλος που μιλούσε ελάχιστα αγγλικά είχε ένα ηλίθιο χαμόγελο, που με κάνει να πιστεύω ότι δε μπορεί να ήξερε τι θα προκάλουσε εκείνη τη μέρα. Σκέφτηκα ότι μοιάζουν με Άραβες τρομοκράτες αλλά γρήγορα μάλωσα τον εαυτό μου για τη στερεότυπη σκέψη μου και δεν έκανα τίποτα»

53 Η μεγαλύτερη τρομοκρατική επίθεση στην ιστορία του σύγχρονου Δυτικού πολιτισμού δεν θα είχε γίνει αν ένας φύλακας ασφαλείας είχε μάθει σε ένα τέτοιο σεμινάριο, πόσο μεγάλη αξία και βαρύτητα έχουν οι εκφράσεις αλλά κυρίως η σιωπή ενός ανθρώπου

54 «Η γαρ σιωπή, τω λαλούντι σύμμαχος» Η σιωπή είναι σύμμαχος αυτού που μιλάει Όμηρος