Ζεν στα βαθιa νερα. Φωτογραφίες: Peter de Mulder. Από τον Θεοδόση Μίχο

Transcript

1 Ζεν στα βαθιa νερα Φωτογραφίες: Peter de Mulder Αυτή την κατάσταση αγγίζει κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας ο Patrick Musimu, ο free diver που έχει φτάσει πιο βαθιά από κάθε άλλον άνθρωπο: Στα 209 μέτρα. Φέτος θέλει να ανακαλύψει τις αρχαιότερες τεχνικές κατάδυσης. Αυτή του η περιπέτεια τον φέρνει μέχρι το νησί των σφουγγαράδων, την Κάλυμνο. Από τον Θεοδόση Μίχο

2 Ήθελε να δοκιμάσει την τύχη του στη θάλασσα, σε ένα σπoρ με το οποίο ελάχιστοι έχουν τα κότσια να καταπιαστούν. Θα γινόταν δύτης. Όχι όμως από αυτούς με τις μπουκάλες και τη σύνθετη εξάρτυση. Από τους άλλους. Που το πλατύ κοινό «γνώρισε» μέσα από το «Απέραντο Γαλάζιο» του Λικ Μπεσόν. Χωρίς πέδιλα. Χωρίς μάσκα. Χωρίς στολή. Το σώμα είναι γυμνό. Μόνο μια πέτρα και ένα σχοινί. Μόνο αυτά χρησιμοποιούσαν οι σφουγγαράδες της Καλύμνου για να βουτήξουν στα βαθιά. Αυτά χρησιμοποιούν ακόμη. Αυτή, η «σκανταλόπετρα», όπως την αποκαλούν οι Καλύμνιοι, είναι η πιο παλιά τεχνική κατάδυσης που είναι γνωστή σε όλη την Ευρώπη. Και τώρα θα γίνει το κεντρικό θέμα ενός ντοκιμαντέρ, με πρωταγωνιστή τον Patrick Musimu, το free diver που έχει καταφέρει να φτάσει πιο βαθιά από κάθε άλλον. Ποιος είναι όμως αυτός ο ατρόμητος δύτης; Όταν ο Patrick Musimu ήταν μικρό παιδί, δεν είχε καμία ιδιαίτερη σχέση με τη θάλασσα. Δεν ήταν δηλαδή από τα παιδιά που οι γονείς τους τα πηγαίνουν συνέχεια για μπάνιο, τα μαθαίνουν κολύμπι ή τα στέλνουν στο κολυμβητήριο για να μάθουν ύπτιο, πρόσθιο και άλλα τινά. Ο Patrick, που γεννήθηκε στο Ζαΐρ και μεγάλωσε στο Βέλγιο, είχε μια άλλη, διαφορετική κλίση. Του άρεσε το kick boxing. Και θα περνούσε την εφηβεία του κάνοντας προπονήσεις, συμμετέχοντας σε αγώνες, κερδίζοντας μετάλλια. Μέχρι που, κάποια στιγμή, όντας φτασμένος kick boxer, θα ξυπνούσε ένα πρωί σαν όλα τα άλλα και θα άλλαζε τροπάριο. Ήταν 28 ετών και ξαφνικά συνειδητοποίησε ότι είχε βαρεθεί τα ρινγκ. Και, εντελώς ξαφνικά, θα αποφάσιζε ότι ήθελε να δοκιμάσει την τύχη του στη θάλασσα, και μάλιστα σε ένα σπορ με το οποίο ελάχιστοι έχουν τα κότσια και τα φόντα να καταπιαστούν: το free diving. Ναι, ο Patrick θα γινόταν δύτης. Όχι όμως από αυτούς με τις μπουκάλες και τη σύνθετη εξάρτυση. Από τους άλλους. Που το πλατύ κοινό γνώρισε μέσα από το «Απέραντο Γαλάζιο» του Λικ Μπεσόν. Εκείνους, δηλαδή, τους προφανώς ρωμαλέους τύπους που παίρνουν μια βαθιά, πολύ βαθιά ανάσα, βουτάνε στη θάλασσα (χωρίς ειδικές στολές, χωρίς φιάλες οξυγόνου, χωρίς μάσκες) και φτάνουν σε βάθη που εμείς, οι «κανονικοί θνητοί», δεν μπορούμε ούτε καν να διανοηθούμε. «Όταν αποφάσισα να ασχοληθώ με το free diving, πολλοί μου έλεγαν ότι ήμουν αρκετά μεγάλος και δύσκολα θα κατάφερνα όχι να διακριθώ αλλά απλώς να αντέξω την πίεση». Ο 39χρονος σήμερα Patrick Musimu θυμάται την αρχική καχυποψία, με την οποία τον είχαν αντιμετωπίσει οι οργανισμοί και οι ομοσπονδίες του free diving, και στο κατά τα άλλα ήρεμο ύφος του δεν μπορεί να κρύψει ένα ανεπαίσθητο μειδίαμα, ένα δικαιολογημένο αίσθημα ικανοποίησης απέναντι στις Κασσάνδρες που δεν πίστεψαν σε αυτόν. Γιατί, μόλις έξι χρόνια ύστερα από τη στιγμή που αποφάσισε να πέσει στα βαθιά (κυριολεκτικά και μεταφορικά), ο Patrick θα είχε ήδη καταφέρει πράγματα που άλλοι free divers δεν τα καταφέρνουν σε μια ολόκληρη ζωή μέσα στο νερό. Θα είχε κάνει τέσσερα παγκόσμια BIG BLUE99 World champion

3 100 «Τίποτα δεν είναι απόλυτο. Επαναπροσδιόρισε τη σκέψη σου, επαναπροσδιόρισε τον εαυτό σου. Εμπόδια υπάρχουν μόνο στο μυαλό σου. Μη δέχεσαι κανέναν περιορισμό».

4 Θα γινόταν ο πρώτος και μοναδικός μέχρι σήμερα άνθρωπος στον κόσμο που κατάφερε να σπάσει το φράγμα των 200 μέτρων. Στις 30 Ιουνίου του 2005, στην Ερυθρά Θάλασσα, ο Patrick Musimu θα έφτανε σε βάθος 209,6 μέτρων, 40 μέτρα πιο βαθιά από κάθε άλλον. 102 BIG BLUE World champion ρεκόρ. Θα είχε αποφασίσει να εγκαταλείψει τους αγώνες, γιατί για τον ίδιο «το να βουτάω σε μεγάλα βάθη είναι περισσότερο μια πνευματική κατάσταση. Δεν ήθελα να το κάνω πια για να κερδίζω βραβεία» και θα αποφάσιζε να συνεχίσει την υγρή καριέρα του στην κατηγορία No Limit, που «δεν είναι ούτε θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται από κανέναν ως σπορ». Και θα γινόταν ο πρώτος και μοναδικός μέχρι σήμερα (και για πολύ καιρό ακόμη, απ ό,τι φαίνεται) άνθρωπος στον κόσμο που κατάφερε να σπάσει το φράγμα των 200 μέτρων. Στις 30 Ιουνίου του 2005, στην Ερυθρά Θάλασσα, ο Patrick Musimu θα έφτανε σε βάθος 209,6 μέτρων, 40 μέτρα πιο βαθιά από κάθε άλλον. Σε αυτό το βάθος η πίεση που ασκεί το θαλασσινό νερό στο ανθρώπινο σώμα είναι 21 kg/cm 2, σχεδόν σαν να σε πατάνε πέντε ελέφαντες. Είναι μια πίεση αδιανόητη, δεν μπορεί να τη συλλάβει ο ανθρώπινος νους. Μπορούμε απλά να τη φανταστούμε, αρκεί να σκεφτούμε πόσο πονάνε τα αφτιά μας στα δύο μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, μετά στα τρία, στα τέσσερα, στα όσα τέλος πάντων ο μέσος κολυμβητής της διπλανής ξαπλώστρας μπορεί να φτάσει. «Η πίεση που ασκείται στο σώμα μας από το θαλασσινό νερό οφείλεται στο ότι ο εγκέφαλός μας έχει πολλές κοιλότητες, όπως των αφτιών, που γεμίζουν με αέρα. Αυτές πιέζονται από τη θάλασσα» λέει ο Patrick, που φυσικά κατάφερε να λύσει αυτό το πρόβλημα, με έναν τρόπο δικής του έμπνευσης, που κανένας άλλος δεν είχε σκεφτεί και δεν είχε καταφέρει να τελειοποιήσει. Δεν θα χρησιμοποιούσε αέρα. Απίστευτο; «Σκέφτηκα απλά λογικά: Ο μόνος τρόπος για να μην πιεζόταν ο εγκέφαλός μου ήταν να γεμίσουν οι κοιλότητές του με θαλασσινό νερό, ούτως PHOTOSTOCK, VISUAL HELLAS ώστε να υπάρξει ισορροπία μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής πίεσης. Έτσι, βουτώντας, άφηνα να μπει νερό στον εγκέφαλό μου από τη μύτη και τα αφτιά μου». Έτσι κατάφερε να φτάσει εκεί που δεν είχε καταφέρει ποτέ να φτάσει άνθρωπος. «Όταν άνοιξα τα μάτια μου και είδα, ή μάλλον αισθάνθηκα παντού γύρω μου το υγρό σκοτάδι, ένιωσα σαν το μυαλό μου και το πνεύμα μου να εγκαταλείπουν το σώμα μου. Είναι ένα απίστευτο συναίσθημα. Σε τέτοια βάθη συνειδητοποιώ το μεγαλείο του σύμπαντος, καταλαβαίνω ότι είμαι ένα πολύ μικρό κομμάτι του». Τα λέει όλα αυτά ο Patrick και στο βλέμμα του διακρίνεις μια ειλικρινή έξαψη. Μια έξαψη που δεν του επιτρέπει καν, τουλάχιστον τη στιγμή της κατάδυσης, να σκέφτεται τους πιθανούς και απίθανους κινδύνους που παραμονεύουν εκεί, στα βαθιά. «Δεν είναι ότι έχω άγνοια κινδύνου. Κάθε φορά που ετοιμάζομαι, πριν βουτήξω, έχω άγχος, σκέφτομαι όλα τα πράγμα που μπορεί να πάνε στραβά και, πίστεψέ με, δεν είναι λίγα. Αλλά από τη στιγμή που θα πέσω στο νερό είναι σαν όλα αυτά να εξαφανίζονται από το μυαλό μου. Νιώθω ήρεμος. Νιώθω στο στοιχείο μου. Και νιώθω ότι μπορώ να αντιμετωπίσω τα πάντα. Φαντάσου ότι μια φορά με είχαν περιτριγυρίσει καρχαρίες. Τους έβλεπα να κινούνται γύρω μου. Και ήξερα ότι έπρεπε να μείνω ήρεμος για να πάνε όλα καλά». Με αυτή την ηρεμία αντιμετωπίζει και το νέο του μεγαλεπήβολο εγχείρημα, το ντοκιμαντέρ που γυρίζεται αυτή την περίοδο στην Κάλυμνο. Σε αυτό το ντοκιμαντέρ παρουσιάζεται η «Σκανταλόπετρα» υπό το πρίσμα της παράδοσης, του πολιτισμού, της επιστήμης, του αθλητισμού με τη βοήθεια συνεντεύξεων με σπογγαλιείς, με εξειδικευμένους δύτες, ιατρικό προσωπικό του Νοσοκομείου και άλλων προσωπικοτήτων του νησιού. Μάλιστα, για τις ανάγκες των γυρισμάτων της ταινίας, που θα προβληθεί από πλήθος καναλιών σε Ελλάδα, Ευρώπη αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, μια 15μελής ομάδα τεχνικών δυτών ασφαλείας και λοιπών ειδικών από το Βέλγιο και την Ελλάδα θα εργαστεί για ένα μήνα στην Κάλυμνο. «Είναι πραγματικά εντυπωσιακό αυτό που έκαναν οι σφουγγαράδες της Καλύμνου, που βουτούσαν σε τέτοια βάθη, αψηφώντας τόσους κινδύνους. Ένιωσα λοιπόν μια εσωτερική ανάγκη να ψάξω τις ρίζες αυτού που κάνω. Έτσι λοιπόν άρχισα να ερευνώ τους Καλύμνιους δύτες, προσπαθώντας να καταλάβω πώς και γιατί έκαναν αυτά που έκαναν» λέει ο Patrick Musimu. «Και πιστεύω ότι χρησιμοποιώντας τις παραδόσεις θα καταφέρω να φτάσω ακόμη πιο βαθιά». Εμείς, πάντως, τον πιστεύουμε. Peter de Mulder Γεννήθηκε στο Βέλγιο το ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: École Nationale Supérieure des Arts Visuels: La Cambre, φωτογραφία. Ανακάλυψε τη μαγεία της φωτογραφίας σε ηλικία 3 ετών, όταν οι γονείς του του επέτρεψαν να ανταλλάξει το αρκουδάκι του με μια φωτογραφική μηχανή Leica του 1950, η οποία μάλλον είχε μαγικές ιδιότητες Έχει ειδικευτεί σε θέματα μόδας και διαφήμισης και έχει καλύψει φωτογραφικά την Ινδία μέσα στα τελευταία είκοσι χρόνια. Επίσης, ο Peter έχει μεγάλη εμπειρία σε υποβρύχιες φωτογραφίες μόδας και διαφήμισης, με τεχνικές ελεύθερης αλλά και αυτόνομης κατάδυσης. Πολλές καμπάνιες του έχουν βραβευτεί, μεταξύ των οποίων και η καμπάνια εξωτερικών χώρων της Coleman που παρουσιάστηκε στο βιβλίο των εκδόσεων Thames & Hudson «Creative advertising Ideas and techniques from the world s best campaigns» («Δημιουργική διαφήμιση Ιδέες και τεχνικές από τις καλύτερες καμπάνιες παγκοσμίως»). O Peter είναι έμπειρο μέλος της PADI (Ένωση Επαγγελματιών Εκπαιδευτών Κατάδυσης), με ειδικότητα σε καταδύσεις σε μεγάλα βάθη. Τον Αύγουστο του 2008 συνεργάστηκε σε καταδύσεις με τον παγκόσμιο πρωταθλητή της ελεύθερης κατάδυσης Patrick Musimu. Έπειτα από αυτή τη σπάνια εμπειρία, ξεκίνησε το project «Χαιρετώντας τους προγόνους μου» («Waving at my ancestors»), ένα ντοκιμαντέρ που ερευνά τη γένεση της ελεύθερης κατάδυσης.

5 104 Έχει τον ομορφότερο βυθό και οι κάτοικοί της τον γνωρίζουν περισσότερο από τον υπόλοιπο υπέργειο κόσμο. Μοναδικοί βουτηχτές, οι Καλύμνιοι έχουν την πιο σημαντική σχολή κατάδυσης του κόσμου στο νησί τους, με φήμη στα πέρατα της θάλασσας και με σπουδαστές από πολλές χώρες. Από την Αλεξάνδρα Τσόλκα TRAVEL Island hopping Από τα αρχαία χρόνια βουτάγανε οι Καλύμνιοι και έβγαζαν σφουγγάρια. Φοβεροί βουτηχτές λοιπόν, μοναδικοί τεχνίτες της κατάδυσης και της αλιείας σφουγγαριού, λάτρεις της θάλασσας, φημισμένοι στα πέρατα του κόσμου, όπου δεν δίσταζαν να χτίσουν πάλι μικρές Καλυμμένες, φτιαγμένες πάντα με επίκεντρο τη γνώση των μυστικών του σφουγγαριού. Όμως τα αρχαία χρόνια η Κάλυμνος ήταν διάσημη και για το μέλι της. Ο Οβίδιος, ο Στράβωνας και ο Πλίνιος υμνούν το καλυμνιακό μέλι. Στο Βαθύ ακόμα καλλιεργούνται ζουμερά, όλο άρωμα μανταρίνια, ενώ πρέπει να δοκιμάσετε και να αγοράσετε ντόπια μυζήθρα και κοπανιστή. Κάποτε πρωτεύουσα ήταν το Χωριό, με το πανέμορφο Κάστρο των Ιπποτών. Τώρα πρωτεύουσα είναι το λιμάνι, η Πόθια, με εντυπωσιακά κτίρια, ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική και έντονων ρυθμών ζωή. Οι κάτοικοι αγαπούν, εκτός από τη θάλασσα, τη μουσική, το τραγούδι, την πατρίδα τους έντονα, τα γράμματα, τις τέχνες, τις επιστήμες και έχουν βγάλει τα σχολειά του τόπου ανθρώπους που διέπρεψαν σε όλες αυτές τις ενασχολήσεις. Η Κάλυμνος έχει 850 αναρριχητικές διαδρομές. Ενδείκνυται για καταδύσεις, γιατί στο βυθό της κρύβει σπήλαια, ναυάγια, γκρεμούς, διαυγή νερά μέχρι και 35 μέτρα. Γενικά είναι ένα νησί για όσους αγαπούν τα θαλάσσια σπορ. Έχει εγκαταστάσεις και όλα όσα κάνουν την ιστιοπλοΐα γοητευτική. Το Βαθύ θεωρείται το μοναδικό φιόρδ στις ελλαδικές ακτές. Θέρετρα είναι ο Πάνορμος, οι Μυρτιές, το Μασούρι. Ο Εμπορειός έχει μια κατα- πληκτική παραλία. Όμορφες παραλίες είναι ακόμα οι Καντούνι και Πλατύς Γιαλός. Πάτε με καΐκι στην Τέλενδο, το κοντινό νησάκι της Καλύμνου, που είναι όλο παραλίες, χωρίς αυτοκίνητα, ταβερνάκια και πλακόστρωτα δρομάκια. Θα σας μαγέψει. Η Ψέριμος είναι λιγάκι πιο μακριά με το καραβάκι, γύρω στα 45 λεπτά, αλλά επίσης αξίζει τον κόπο. Το κοντινό νησάκι Πλατύ είναι ακατοίκητο, ιδανικό για μπάνιο, και το Νερά έχει πάνω ένα μοναστήρι, όπου ασκητεύουν κανονικά και δεν είναι εγκαταλελειμμένο. Έχει πολύ ενδιαφέροντα σπήλαια η Κάλυμνος, όπως αυτό των Επτά Παρθένων και του Κύκλωπα. Το νησί έχει έντονη νυχτερινή ζωή για όλα τα γούστα, αλλά τις εντυπώσεις κλέβουν τα εντυπωσιακά selling bars του στην άκρη των κυμάτων. Πολύ ιδιαίτερα τα πανηγύρια τους, αξίζουν ως εμπειρία. Στις 23 και 24 Ιουνίου γίνεται το πανηγύρι τα Αϊ-Γιάννη, όπου οι άντρες πετάνε ο καθένας τη δική του πέτρα στη φωτιά και όταν αυτή σβήσει, τις πετάνε στη θάλασσα βαθιά και πρέπει να βουτήξουν μετά να τη βρουν για να έχουν «τα Αϊ-Γιαννιού τα ατσάλι». Στις 26 και 27 Ιουλίου, πλάι, γιορτάζει ο προστάτης του νησιού, ο Άγιος Παντελεήμων, και οι Καλύμνιοι απ όλο τον κόσμο επιστρέφουν στην πατρίδα τους για να προσκυνήσουν. Να δοκιμάσετε χταποδοκεφτέδες στα κάρβουνα, όμως, και μπουγιαμπέσες. Θα τα απολαύσετε μόνο σε συνδυασμό με την παρέα των ντόπιων, που είναι μοναδικό σχέδιο Ελλήνων σε κέφι, ζωντάνια, φιλοξενία και αρχοντιά. APEIRON,VISUAL HELLAS 03