ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Κίρκης Κεφαλέα ΠΡΟΛΟΓΟΣ TΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ 1. Καθορισμός της έννοιας του ταξιδιού Το ταξίδι ως Φιλοσοφικό και Κοινωνιολογικό φαινόμενο Το ταξίδι, μια «συμπαιγνία του χώρου με το χρόνο» Οι τρεις σταθμοί του ταξιδιού Από την Ταξιδιωτική εμπειρία στην Ταξιδιωτική γραφή Το Προσκύνημα στο χώρο και στο χρόνο Οι χώροι αποκάλυψης του ιερού, το προσκύνημα και η Μοναστηριακή ταξιδιογραφία Συγκριτική Γραμματολογία και Ταξιδιωτική γραφή ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Ο ΑΘΩΣ ΤΟ OΡΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΣΤΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ 1. Από την Αρχαιότητα έως τον 15ο αιώνα Το Άγιον Όρος κατά την Οθωμανική περίοδο Η επίδραση του Αγίου Όρους στη Ρωσία και οι Ρώσοι προσκυνητές στον Άθωνα Η Φιλοκαλική Αναγέννηση Η πολιτικοκοινωνική κατάσταση στην Ελλάδα από την τμηματική Απελευθέρωσή της έως το τέλος του 19 ου αιώνα Η «ελληνοχριστιανική» ιδεολογία και η Μεγάλη Ιδέα Η Ελλάδα από το 1862 έως το

2 Eυαγγελία Δαμουλή-Φίλια «Μεθώντας μ ένα κρασί αγιονορείτικο...» ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΥΣΗ ΤΟΥ 19 ου ΑΙΩΝΑ ΕΩΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ( ) 1. Η δεκαετία , και «τι είδους Ελλάς είναι η Ελλάς, χωρίς το Άγιον Όρος ;» Η Σλαβική διείσδυση στη Μακεδονία και στο Άγιον Όρος και το Μακεδονικό ζήτημα Η Λογοτεχνική ατμόσφαιρα στην Ελλάδα την εποχή αυτή Η ταξιδιογραφία στα τέλη του 19 ου αιώνα και στην αρχή του εικοστού Άγιον Όρος, ένα πανελλήνιο προσκύνημα Οι λογοτέχνες μας στο Άγιον Όρος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης Αλέξανδρος Μωραϊτίδης Χρήστος Χρηστοβασίλης Το Άγιον Όρος του Ζαχαρία Παπαντωνίου Ο Νίκος Καζαντζάκης στο Άγιον Όρος y Μια λογοτεχνική διασταύρωση του πνεύματος με τον τόπο y «Το πραγματικό μας μοναστήρι είναι ο κόσμος, όχι ο Άθως» Άγγελος Σικελιανός ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΟ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ( ) 1. Η Ελλάδα του Μεσοπολέμου. Ιστορικοκοινωνικές μεταλλαγές και «λογοτεχνικές φυγές» Οι λογοτέχνες μας στο Άγιον Όρος Φώτης Κόντογλου y Η φυγή στο Άγιον Όρος y Το Άγιον Όρος, τόπος αναζήτησης της παράδοσης και της Ελληνικότητας y Η «Πονεμένη Ρωμιοσύνη» y Ο αναχωρητισμός του Φ. Κόντογλου Νίκος Βέλμος y Ο Νίκος Βέλμος και το «Άσυλο Τέχνης» του Μεσοπολέμου y Ο Νίκος Βέλμος Σταγιονόρος Τάκης Παπατσώνης y Ο Τάκης Παπατσώνης και η Άσκηση στον Άθω

3 Περιεχόμενα Κώστας Ουράνης y Ο Κώστας Ουράνης και η ψυχική οδύσσεια του ανικανοποίητου y «Πόση απέραντη θλίψη υπάρχει στο βάθος των ταξιδιών!» y Ο Κώστας Ουράνης δημιουργός της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα y Ο Κώστας Ουράνης στο Άγιον Όρος Γιώργος Βαφόπουλος y Ο Γιώργος Βαφόπουλος και οι Σελίδες Αυτοβιογραφίας y «Εις τας τρίβους του Κυρίου» y Περιπλάνηση στο Άγιον Όρος εις αναζήτηση του Θεού Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης y Ο Νίκος-Γαβριήλ Πεντζίκης ανάμεσα σε δυο κόσμους y Η αναζήτηση της ενότητας του χρόνου στο Άγιον Όρος Νικόλας Κάλας y Η περιπέτεια μιας φυγής y Το Άγιον Όρος, μια επίγεια σταύρωση y Μια πορεία συνεχώς προς δυσμάς εις αναζήτηση του ουμανισμού ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΑΠΟ ΤΟ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΕΩΣ KAI ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ Η πνευματική οδοιπορία του Ελληνισμού στα χρόνια του πολέμου Το Άγιον Όρος υπό τη γερμανική «προστασία» Η περίοδος του Εμφυλίου πολέμου και το «Κελλιωτικό ζήτημα» στο Άγιον Όρος. Το ΕΑΜ ΕΛΑΣ στο Άγιον Όρος Η μεταπολεμική Ελλάδα και το ανικανοποίητο αίτημα της Ελληνικότητας στους Έλληνες διανοουμένους ( ) Οι λογοτέχνες μας στο Άγιον Όρος Ανδρόνικος Ν. Τζώρας Άγιον y Όρος, η Ξωτική Πολιτεία του Ανδρόνικου Ν. Τζώρα y Οι Αγιορείτες Μοναχοί y Προτάσεις ποιοτικής αναβάθμισης της ζωής στο Άγιον Όρος Θ. Μαλαβέτας y Ο Θ. Μαλαβέτας ταξιδιώτης «σε μια ιδιότυπη και πένθιμη πολιτεία» y Το μοναστηριακό καθεστώς της ιδιορρυθμίας, πηγή κακοδαιμονίας για το Άγιον Όρος y Η διαδοχή των μοναχών και των παραδόσεων y Ο Μοναχισμός ως μη συνειδητή επιλογή Βασίλης Βασιλικός y Αναμνήσεις από τον Χείρωνα

4 Eυαγγελία Δαμουλή-Φίλια «Μεθώντας μ ένα κρασί αγιονορείτικο...» Σπύρος Μελάς y Η αναζήτηση της Ελληνικότητας στο Άγιον Όρος και το περιοδικό «Ελληνική Δημιουργία» του Σπύρου Μελά y Ο Σπύρος Μελάς στο Άγιον Όρος y Στη Μονή Βατοπεδίου Νίκος Ι. Λούβαρις y Ν.Ι. Λούβαρι, Άθως, η πύλη του Ουρανού y «Το Αγιώνυμον Όρος, ως σύμβολον της ακαταλύτου ορμής της ανθρώπινης ψυχής προς το Υπερβατικόν και το Αιώνιον» y Άθως ο «μαγικός κόσμος της πίστεως» y Το Άγιον Όρος, ένας κόσμος θρύλων y Το Άγιον Όρος, τόπος καλλιτεχνικής εκφράσεως του θρησκευτικού βιώματος y Το μήνυμα του Αγίου Όρους προς το παρόν Κούλης Ζαμπαθάς y «Περιγραφή με μια αισθητική διάθεση» του Αγίου Όρους y Το Άγιον Όρος «φάρος» του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας Γιώργος Θεοτοκάς y Ταξίδι στις πηγές της πνευματικότητας με τον Γ. Θεοτοκά y Η τραγική οδοιπορία του Νεοέλληνα ανάμεσα στο Ενθάδε και το Επέκεινα y Προς έναν Ορθόδοξο Ανθρωπισμό y «Ο Ορθόδοξος Ανθρωπισμός» του Γ. Θεοτοκά y Χίλια χρόνια Αγιορείτικης μοναστικής πολιτείας Γιάννης Χατζίνης και Νίκος Αθανασιάδης y Διείσδυση στα μυστικά του Αγίου Όρους με τον Γιάννη Χατζίνη και τον Νίκο Αθανασιάδη Θεμιστοκλής Αθανασιάδης-Νόβας y Παραπλέοντας τον Άθω με τον Θεμιστοκλή Αθανασιάδη-Νόβα Τάσος Αθανασιάδης y Αναγνωρίσεις του Τάσου Αθανασιάδη y «Στιγμιότυπο από μια χιλιετηρίδα» y «Μέσα στο ανθρώπινο τοπίο» Ιωάννης Βασιλείου y Ο Ιωάννης Βασιλείου και η ταξιδιωτική λογοτεχνία y Αμάρτημα στον Άθω Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος y Ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος και οι ταξιδιωτικές αρχές του y Η Ελληνικότητα του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου y Η ταξιδιωτική περιήγηση, ένα οδοιπορικό του έσω χώρου, μια «καταβύθιση»

5 Περιεχόμενα y Στο περιβόλι της Παναγίας y Ο ποιητής και ο ασκητής ή ο Έρωτας του Απολύτου y Αγιορείτικες Μορφές y Οι επισκέπτες του Άθωνα και η Αθωνική πραγματικότητα στις παραμονές της Δικτατορίας του ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ ( ) 1. Το δικτατορικό καθεστώς και το Άγιον Όρος Οι λογοτέχνες μας στο Άγιον Όρος Παντελής Πάσχος y Ένας ακόμη συνοδοιπόρος του Κοσμά του Αιτωλού, του Αλ. Παπαδιαμάντη και του Φ. Κόντογλου στο Άγιον Όρος y Πατερική και Ασκητική μαρτυρία y Η Ποίηση του Π.Β. Πάσχου, «μια εσωτερική τοπογραφία και γεωγραφία της Ερήμου» Γιώργης Μανουσάκης y Αμιγείς κόσμω, του Γιώργη Μανουσάκη Κυριάκος Μητσοτάκης y Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσκυνητής στο περιβόλι της Παναγίας y Η συνάντηση με τον ερημίτη Γιώργος Δέλιος y «Ο Μοναστικός βίος είναι ιδέα, πνεύμα, καθεστώς ελευθερίας» Πάνος Παναγιωτούνης y Τα άνθη του περιβολιού της Παναγίας, του Πάνου Ν. Παναγιωτούνη. 369 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ΩΣ ΤΗ ΔΥΣΗ ΤΟΥ 20 ού ΑΙΩΝΑ ( ) 1. Το Νεορθόδοξο κίνημα Από το Μάη του 1968 στο Παρίσι, στο Άγιον Όρος το Η Νεοελληνική ταυτότητα και η ένταξη της Ελλάδας, στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα Η Αναγέννηση του Αγίου Όρους και η οικουμενικότητα της Ρωμηοσύνης Η κρίση ταυτότητας στην Ενωμένη Ευρώπη Η αναζήτηση και καταγραφή ενός άλλου τόπου και τρόπου ζωής

6 Eυαγγελία Δαμουλή-Φίλια «Μεθώντας μ ένα κρασί αγιονορείτικο...» 7. Οι λογοτέχνες μας στο Άγιον Όρος Ι.Μ. Χατζηφώτης y Ένας ακόμη υμνητής της Ρωμηοσύνης y Στα μετερίζια της Ελληνορθόδοξης παράδοσης y Οδοιπορία στον Άθωνα, «μια διασταύρωση βημάτων» y Ο Ι.Μ. Χατζηφώτης μελετητής του λαïκού πολιτισμού του Αγίου Όρους Δημήτρης Βασιλειάδης y Δημήτρης Βασιλειάδης, ένας αρχιτέκτονας - λογοτέχνης στο Aγιονόρος y Με τη ματιά της περιπλάνησης y Η περιδιάβαση, ως φιλοσοφική αναζήτηση y Άγιον Όρος, μια από τις ψηφίδες του Νεοελληνικού μύθου Π.Α. Σινόπουλος y Η Ζωντανή Έρημος y Το Άγιον Όρος πηγή διαρκούς εμπνεύσεως για τη Νεοελληνική Λογοτεχνία Ματθαίος Μουντές y Ο Ματθαίος Μουντές ως «ωραίος Έλλην» y «Μικρό απόσταγμα ενός εικοσάχρονου περιπλανητικού έρωτα στην αγγελική πολιτεία» y «Οι στρατοκόποι μιας μαρτυρικής οδοιπορίας» Νέστορας Μάτσας y «Ο Άθως απέπλευσε προς άγνωστoν κατεύθυνσιν» y Η αγρυπνία και ο άναρχος θάνατος των ασκητών Βάσος Βογιατζόγλου y Το Άγιον Όρος μέσα από μια διαφορετική γραφή Οι καμπάνες του Παντοκράτορα. Οδοιπορικό στον Άθω, του Βάσου Η. Βογιατζόγλου Κώστας Σαρδελής y Φανατικός του διαφωτισμού της Ρωμηοσύνης y Η Ρωμιοσύνη στο Άγιον Όρος y Η άνθιση του Άθωνα είναι το μεγαλύτερο πνευματικό γεγονός της εποχής μας y Οδοιπορία στις Σκήτες του Αγίου Όρους y Οι μεγάλες αγιορείτικες μορφές των Σκητών Γυναικεία γραφή για το Άγιον Όρος Ελένη Λαδιά y Φυσιογνωμίες τόπων, με την Ελένη Λαδιά y Το Άγιον Όρος μόνο μέσα από την όραση

7 Περιεχόμενα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ( ) 1. Προς μια νέα εποχή Ο Μοναχισμός προς την τρίτη χιλιετία Το Άγιον Όρος ταξιδεύει προς τον κόσμο, «τομή σε μια συμπεριφορά αιώνων» «Η οικουμενικότητα του Αγίου Όρους, έκφραση της συνέχειας του Ελληνισμού» Η ΕΟΚ και το Άβατο του Αγίου Όρους Οι λογοτέχνες μας στο Άγιον Όρος Αλέξανδρος Κοσματόπουλος y Η ανεστιότητα του θρησκευτικού συναισθήματος στις μέρες μας y «Οι διαδρομές του Αγίου Όρους - αλλοιώσεις στη συνείδηση» ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΑΙΩΝΑ 1. Η Ελλάδα ανάμεσα στην Ευρώπη και στα Βαλκάνια Το Άγιον Όρος «Το μόνο ενεργό μυστικιστικό ηφαίστειο» στο σημερινό κόσμο «Η Χερσόνησος του Άθωνα ως πολιτισμικό αντικείμενο τουριστικής έλξης» Οι λογοτέχνες μας στο Άγιον Όρος Γαβριήλ-Νικολάου Πεντζίκης y Μια ομιλία σαν μυθιστόρημα, μέσα από μια εγκιβωτισμένη αφήγηση και γραφή ΕΠΙΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ (KEIMENA ΠΗΓΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ι. Θεωρία της Λογοτεχνίας Συγκριτική Γραμματολογία, Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ΙΙ. Άλλα έργα Νεοελλήνων Λογοτεχνών III. Μελέτες για τους Νεοέλληνες Λογοτέχνες IV. Γύρω από τον τόπο, το ταξίδι και την ταξιδιωτική γραφή V. Περιηγητισμός Oριενταλισμός

8 Eυαγγελία Δαμουλή-Φίλια «Μεθώντας μ ένα κρασί αγιονορείτικο...» VI. Ζητήματα Ταυτότητας και Ετερότητας VII. Ορθοδοξία Μοναχισμός Πνευματικότητα VIII. Ιστορικά Μελετήματα IX. Αφιερώματα Περιοδικά Συμπόσια Εφημερίδες X. Φιλοσοφικά Δοκίμια XI. Βιβλιογραφικοί Οδηγοί Εγκυκλοπαίδειες, Λεξικά XII. Διαδυκτιογραφία ΠΕΡΙΛΗΨΗ ABSTRACT RÉSUMÉ