ΕΛΛΗΝΙΚΑ 2013 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 45 ΛΕΠΤΑ. ΕΚΘΕΣΗ (µ.30) Ν αναπτύξεις ΕΝΑ από τα πιο κάτω θέµατα µέσα σε τέσσερις (4) παραγράφους (περίπου λέξεις)

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΑ 2013 ΜΕΡΟΣ Α ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 45 ΛΕΠΤΑ ΕΚΘΕΣΗ (µ.30) Ν αναπτύξεις ΕΝΑ από τα πιο κάτω θέµατα µέσα σε τέσσερις (4) παραγράφους (περίπου λέξεις) α) Ποια αρνητικά αποτελέσµατα προκαλεί η υπερβολική χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην παιδική ηλικία; ή β)ποιες εισηγήσεις θα έκανες για τη βελτίωση της σχολικής ζωής στο Δηµοτικό; Καλή επιτυχία! (Να προσέξεις την ορθογραφία,την έκφραση και τη δοµή της έκθεσής σου) 1

2 Γράψε µόνο τον αριθµό του θέµατος που διάλεξες (µην αντιγράψεις τον τίτλο). 5 2

3 3

4 4

5 ΜΕΡΟΣ Β ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 60 ΛΕΠΤΑ Αφού µελετήσεις προσεχτικά τa πιο κάτω κείµενa, να απαντήσεις σε όλες τις ερωτήσεις. - Κείµενο 1 Το νησάκι που βρίσκεται στα βορεινά της Μυτιλήνης, είναι γυµνό και έρηµο. O µπαρµπα-δηµήτρης, ο φαροφύλακας του νησιού και ο µοναδικός κάτοικός του, τράβηξε τη βάρκα στον άµµο. - Λοιπόν, πάει κι αυτό το ταξίδι..., λέει σιγά. Το ταξίδι αυτό στην αντικρινή στεριά γίνεται µια φορά το µήνα. Πηγαίνει για τις προµήθειές του, για το αλεύρι, το λάδι και για τα γεννήµατα που του χρειάζονται.στην αρχή έµενε όλη τη µέρα στο χωριό. Μιλούσε µε παλιούς του φίλους και ανέβαινε στη µικρή Παναγιά να κάνει την προσευχή του. Σταύρωνε τα χέρια του µπροστά στο παλιό εικόνισµα και προσευχόταν για τα δυο αγόρια του που χάθηκαν στον πόλεµο. -Αν ζούνε, προστάτευέ τα, παρακαλούσε για τα παιδιά του. Έτσι γινόταν σε κάθε ταξίδι κάθε φορά. Μα όσο τα χρόνια περνούσαν, τόσο ξεσυνήθιζε µε τους ανθρώπους.σε κάθε ταξίδι λιγόστευε, όσο µπορούσε, τον καιρό που έπρεπε να µείνει στο χωριό για τις δουλειές του. Κι όταν γύριζε στο νησί του, έµενε πολύ αργά τη νύχτα να προσεύχεται. Οι τελευταίοι σύντροφοι, που άλλαζε πότε-πότε καµιά κουβέντα µαζί τους, ήταν ψαράδες που άραζαν για λίγο στο νησί του. -Ποιος το ξέρει..., του λέγαν οι ψαράδες. Μπορεί να ζούνε και να ξανάρθουνε, µπαρµπα-δηµήτρη.έτσι σαν τους γλάρους σου που γύρισαν. -Αλήθεια, του λέγανε, πώς µπόρεσες να τους µερώσεις;πουθενά δεν ακούστηκε να µερώνουν οι γλάροι... -Έτσι είναι παιδιά µου, µουρµούριζε αυτός. Όλα µερώνουν εδώ κάτου...μοναχά ο άνθρωπος... Τα είχε βρει µικρά, µες στους βράχους, δυο γλαρόπουλα, αµάλλιαγα ακόµα.ήταν χειµώνας τότε, τα λυπήθηκε και τα κουβάλησε στο καλύβι του.τα κράτησε και τα µεγάλωσε.μια µέρα του ήρθε η ιδέα να τους βγάλει από ένα όνοµα.μες στις αναµνήσεις του, κείνη την ήµερη ώρα τριγυρίζανε τα δύο παιδικά πρόσωπα, τον καιρό που ήταν πολύ µικρά και τα φώναζε. 5

6 «Λοιπόν..., εσένα θα σε λέµε Βασιλάκη, είπε στο ένα το πουλί.κι εσένα θα σε λέµε Αργύρη...» Έτσι, από τότε άρχισε να τα φωνάζει µε τα ονόµατα των παιδιών του.σα µεγάλωσαν κι ήρθε η άνοιξη, ένα πρωί σκέφτηκε πως είναι αµαρτία να έχει σκλαβωµένα τα πουλιά. Αποφάσισε να τα λευτερώσει.τα πουλιά πέταξαν, έφυγαν. Το ίδιο βράδυ άκουσε στο µικρό παράθυρο της καλύβας αλαφριά χτυπήµατα. Πλησίασε και κοίταξε.πετούσε από τη χαρά του σαν να ήταν τα παιδιά του που γύριζαν.άνοιξε την πόρτα να µπουν µέσα οι γλάροι.από τότε αυτό γινόταν: Τα πουλιά φεύγαν το πρωί και τα βράδια γύριζαν. Έτσι περνούσαν οι µέρες στο ερηµονήσι. Μια βραδιά του καλοκαιριού έγινε κάτι ασυνήθιστο.οι γλάροι δε γύρισαν.μήτε την άλλη µέρα φάνηκαν, µήτε την άλλη νύχτα. -Μπορεί να ταξίδεψαν µακριά, συλλογίστηκε ο γέρος για να ξεγελάσει την ανησυχία του. Το άλλο πρωί, κατέβηκε στο ακρογιάλι και περίµενε.σε λίγο ξεχώρισε ένα αγόρι κι ένα κορίτσι.κολυµπούσαν.έπιασαν κουβέντα και γνωρίστηκαν. Άρχισαν να ανεβαίνουν προς το φάρο.κάθισαν στο πεζούλι. Ψηλά πέρασε ένα κοπάδι γλάροι.το αγόρι άρχισε να λέει την ιστορία στον µπαρµπα-δηµήτρη: Πως κυνηγούσαν πουλιά όλη η παρέα κι ύστερα κατέβηκαν στην ακρογιαλιά.οι δυο γλάροι χαµήλωσαν από το άλλο κοπάδι, ένας φίλος τους τράβηξε κατά πάνω τους για να δοκιµάσει,τα χτύπησε και τα σκότωσε. -Δεν ήξεραν, παππούλη..., λέει µε θερµή φωνή το κορίτσι, συγκινηµένο από τη βουβή λύπη που βλέπει στο γερασµένο πρόσωπο. Τα παιδιά έφυγαν.αρκετή ώρα µετά όλα σβήνουν από τα µάτια του. Έχει καθίσει στο πεζούλι.όλα περνούν από τα θολωµένα µάτια του:τα παιδικά του χρόνια,τα παιδιά που µεγάλωσε και χάθηκαν, οι άνθρωποι που τον πικράνανε.όλα περνούν κι όλα σβήνουν.δεν είναι πια για να γυρίσει τίποτα.έχει χαµηλώσει το κεφάλι, και τα δάκρυα στάζουν στην ξερή γη. «Οι γλάροι»,ηλία Βενέζη 1.Το απόσπασµα που διάβασες διαδραµατίζεται σε χρόνο: (µ.1) α) παροντικό β) µελλοντικό γ) παρελθοντικό Σωστό είναι το γράµµα: 5 6

7 2. Ποια είναι τα πρόσωπα του κειµένου; (µ.2) 3. Σε ποια περιοχή διαδραµατίζεται το απόσπασµα; (µ.1) 4.Ποιο είναι το κυριότερο πρόβληµα που αντιµετωπίζει ο µπαρµπα-δηµήτρης; (µ.2) 5. Πώς αυτό το πρόβληµα επηρέασε την προσωπική του ζωή µε την πάροδο του χρόνου; (µ.2) 6.Ο µπαρµπα-δηµήτρης βρήκε µεγάλο στήριγµα στο Θεό για το πρόβληµά του.γράψτε δύο σηµεία από το κείµενο που να το αποδεικνύουν. (µ.2) 7.α)Τι συµβόλιζαν οι δύο γλάροι για τον µπαρµπα-δηµήτρη; 7

8 β) Ποια συναισθήµατα ένιωσε από την αρχή που βρήκε τους γλάρους µέχρι που έµαθε ότι χάθηκαν; (µ.4) 8. Το νησάκι που βρίσκεται στα βορεινά της Μυτιλήνης, είναι γυµνό Στην πιο πάνω πρόταση εντοπίζουµε το σχήµα λόγου που ονοµάζεται : (µ.1) 9. Να γράψεις ένα ΣΥΝΩΝΥΜΟ (µια λέξη ) για κάθε λέξη που είναι υπογραµµισµένη στο Κείµενο 1. (µ.3) γύριζε : ασυνήθιστο: βουβή: 10. Να γράψεις ένα ΑΝΤΙΘΕΤΟ (µια λέξη ) για κάθε λέξη, που είναι γραµµένη µε πλάγια γράµµατα στο Κείµενο 1. (µ.3) ήµερη: σκλαβωµένα : βουβή: 8

9 - Κείµενο 2 Ο Μάνος επέστρεψε από το σχολείο µε κακή διάθεση αλλά δεν ήθελε να το συζητήσει µε κανέναν. Ούτε µε τη µητέρα του. Ιδιαίτερα µ εκείνη. Έριξε την τσάντα του απότοµα στο πάτωµα και µπήκε στο δωµάτιό του.ευτυχώς δε θα επέστρεφαν οι γονείς του από τις δουλειές τους παρά µόνο ύστερα από µία ώρα. Θυµήθηκε ξανά τι είχε γίνει το πρώτο διάλειµµα. Ακόµα δεν είχε συνειδητοποιήσει ότι πιάστηκε στα χέρια µε τον Άγγελο.Τον καλύτερό του φίλο. Το άτοµο µε το οποίο µιλά πολλές ώρες στον υπολογιστή και στο τηλέφωνο, πηγαίνουν τα σαββατόβραδα σινεµά και περνούν τα απογευµατά τους παίζοντας ποδόσφαιρο στο χωράφι δίπλα από το σπίτι του. Ολα έγιναν πολύ γρήγορα.κάτι προσβλητικό είπε ο Θανάσης στο Μάνο, ο Άγγελος δεν τον υπερασπίστηκε και ένιωσε να του ανεβαίνει το αίµα στο κεφάλι. Σε κλάσµατα δευτερολέπτου κυλιόνταν στο χώµα και οι άλλοι προσπαθουσαν µάταια να τους χωρίσουν. Χρειάστηκε η παρέµβαση της δασκάλας τους, αφού της φώναξαν οι συµµαθητές τους, για να σταµατήσουν τον καβγά και να σηκωθούν. Η κυρία Ελπίδα θύµωσε πάρα πολλή και στους δύο, εξοργίστηκε και αποφάσισε να µιλήσει στον καθένα ξεχωριστά. Τον τράβηξε παράµερα για να του εξηγήσει το λάθος του. Αµέσως τον έστειλε στο διευθυντή για να απολογηθεί. Ο κύριος Παπαπέτρου τον ρώτησε ποια ήταν η αιτία του καβγά και αυτός µασούσε τα λόγια του. Βγήκε έξω από το γραφείο και στο διάδροµο είδε τον Άγγελο να κλαίει σιωπηλά και τότε αντιλήφθηκε τι είχε γίνει: τα σκισµένα πουκάµισα, τα λερωµένα παντελόνια, τα µατωµένα πρόσωπα και τα ανάκατα µαλλιά δήλωναν κάτι περισσότερο από ένα τσακωµό. Το τελος µιας φιλίας. 11. ο Άγγελος δεν τον υπερασπίστηκε Η υπογραµµισµένη λέξη είναι σύνθετη. α) Να γράψεις τα δύο συνθετικά της: + β) Να δηµιουργήσεις µια δική σου σύνθετη λέξη χρησιµοποιώντας το πρώτο συνθετικό που έγραψες πιο πάνω. (µ.2) 9

10 12. Επέστρεψε από το σχολείο µε κακή διάθεση. Το ρήµα επέστρεψε βρίσκεται σε χρόνο (µ.1) Να το µετατρέψεις στον παρακείµενο: (µ.1) 13. Ευτυχώς δε θα επέστρεφαν οι γονείς του από τις δουλειές τους. Η υπογραµµισµένη λέξη είναι: α. αντικείµενο β. κατηγορούµενο γ. υποκείµενο δ. ποιητικό αίτιο Σωστό είναι το γράµµα: 5 (µ.1) 14. Ο Άγγελος έκλαιγε σιωπηλά. Η λ. σιωπηλά είναι: α) µετοχή β) αντωνυµία γ) πρόθεση δ) επίρρηµα Σωστό είναι το γράµµα: 5 (µ.1) Προέρχεται από το ρήµα και το παράγωγο επίθετο είναι: (µ.2) 15. τα παντελόνια ήταν λερωµένα. Η λ. λερωµένα γραµµατικά είναι: α) ρήµα β)µετοχή γ) επίθετο δ)ουσιαστικό Σωστό είναι το γράµµα: 5 (µ.1) 16.Να γράψεις τους υπόλοιπους βαθµούς (µονολεκτικά) του επιθέτου που είναι υπογραµµισµένο στο κείµενο: (µ.3) 10

11 17.Να εξηγήσεις µε δικά σου λόγια το νόηµα των υπογραµµισµένων φράσεων του κειµένου. (µ.2) α) Ένιωσε να του ανεβαίνει το αίµα στο κεφάλι β) Μασούσε τα λόγια του 18. τον τράβηξε παράµερα για να του εξηγήσει το λάθος του. Να µεταφέρεις την πρόταση στον αντίθετο αριθµό. (µ.2) 19. Η κυρία Ελπίδα θύµωσε πάρα πολλή και στους δύο, εξοργίστηκε και αποφάσισε να µιλήσει στον καθένα ξεχωριστά. Στην πιο πάνω πρόταση υπάρχει ορθογραφικό λάθος.αφού το εντοπίσεις, να γράψεις τη σωστή µορφή της λέξης. (µ.2) Λαθος γραφή Σωστή γραφή 20. και οι άλλοι προσπαθουσαν µάταια να τους χωρίσουν. Να αντικαταστήσεις την υπογραµµισµένη λέξη µε µια φράση δύο λέξεων που να σηµαίνει το ίδιο. (µ.1) 21. Η ελληνική λέξη για τη λ. σινεµά είναι: (µ.1) 22. Ο πρόεδρος εκλέγηκε από την πλειοψηφία του λαού για θητεία πέντε χρόνων. α)να εξηγήσετε τι σηµαίνει η λ. πλειοψηφία: (µ.1) β) Ποια συνταξη έχουµε στην πιο πάνω πρόταση; α) Ενεργητική β) Παθητική Σωστό είναι το γράµµα: 5 Να τη µετατρέψεις στο αντίθετο είδος σύνταξης: (µ.2) 11

12 23.Να συµπληρώσεις τα κενά των προτάσεων µε το σωστό τύπο της σύνθετης λέξης που θα σχηµατίσεις από τις λέξεις της παρένθεσης. (µ.8) α)η αστυνοµία δέχθηκε χτες το πρωί (α+ όνοµα) τηλεφώνηµα για τοποθέτηση βόµβας και αναγκάστηκε να (εκ+κενό) το κτήριο για προληπτικούς λόγους. β) Άκουγα τόση ώρα τη δασκάλα να µιλά και συνειδητοποίησα ότι είµαι (α+ έτοιµος ) για τις εξετάσεις άρα χρειάζοµαι πιο πολύ διάβασµα. γ) Οι γονείς µας διαφωνούν µε την πολύωρη (παρά + ακολουθώ) τηλεόρασης και συνεχώς µας συµβουλεύουν να την κλείσουµε. δ) Το έδαφος στα βουνά είναι (α + γόνιµος) γι αυτό και δεν προσφέρεται για καλλιέργεια προϊόντων. ε) Η (επί + κρατώ) της οµάδας µου στο τοπικό ντέρµπι ήταν άνετη και την πανηγυρίσαµε έξαλλα. στ) Δεν πρέπει να βλέπουµε τα πράγµατα (ένας + πλευρά) αλλά να είµαστε ανοιχτοί σε καινούργιες ιδέες. ζ) Δυσκολεύτηκα πολύ στο διαγώνισµα των Μαθηµατικών, γιατί δεν ήξερα πώς να βρίσκω το εµβαδό σε (πολύς + γωνιά) σχήµατα. 24.Να συµπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων, βάζοντας τη λέξη της παρένθεσης στο σωστό τύπο. (µ.8) α) Παρακολούθησε µια σειρά (διεθνής ) σεµιναρίων για να µπορεί να διεκδικήσει προαγωγή στην εταιρεία του. β) Οι (έξοδος) κινδύνου βρίσκονται πάντα στη µέση του αεροπλάνου για να µπορούν να έχουν όλοι πρόσβαση. γ) Ο καθηγητής µας (αναβάλλω-αόριστος ) το διαγώνισµα όταν τον (παρακαλώ αόριστος ) επειδή δεν είχαµε αρκετό χρόνο να προετοιµαστούµε. δ) Τα ενοίκια των (διαµέρισµα) έχουν µειωθεί πολύ τον τελευταίο καιρό λόγω των οικονοµικών (εξέλιξη). ε) Μας έδειξε πού έχει (κρύβοµαι- µετοχή) τα λεφτά για να τα χρησιµοποιήσουµε εάν τα χρειαστούµε. στ) Υπάρχουν µνηµεία στη χώρα µου από τα (βάθος ) των αιώνων και αποτελούν την πολιτιστική µας κληρονοµιά. 12

13 Ασκήσεις πολλαπλής επιλογής Για κάθε άσκηση που ακολουθεί δίνονται δύο (2) τρεις (3) ή τέσσερις (4) απαντήσεις, από τις οποίες πρέπει να επιλέξεις µόνο µία, γράφοντας το σωστό γράµµα. (µ.10) 1. Δεν... πουθενά αυτός ο κανονισµός δυστυχώς. α. αναφέρετε β. αναφέρεται γ. αναφαίρεται δ. αναφαίρετε Σωστό είναι το γράµµα: 5 2. Έµεινε να κοιτάζει για πολλή ώρα το πάτωµα αφού δεν ήξερε πώς να δικαιολογηθεί για την πράξη του. Η υπογραµµισµένη λέξη συντακτικά είναι: α. υποκείµενο β. κατηγορούµενο γ. αντικείµενο Σωστό είναι το γράµµα: 5 3. Δε φαίνεται και τόσο σόβαρή η κατάσταση της υγείας του. Η υπογραµµισµένη λέξη συντακτικά είναι: α. αντικείµενο β. υποκείµενο γ. κατηγορούµενο δ. ποιητικό αίτιο Σωστό είναι το γράµµα: 5 4. Πήγαινε προς το σπίτι του... και χορεύοντας. α. τραγουδόντας β. τραγουδώντας Σωστό είναι το γράµµα: 5 13

14 5. Αποφάσισε να αναθεωρήσει την απόφασή του διότι άκουσε πολλά παράπονα από τους εργαζοµένους στην εταιρεία. Η υπογραµµισµένη λέξη σηµαίνει: α. να µαταιώσει β. να αλλάξει γ. να επιβάλει δ. να αποστείλει Σωστό είναι το γράµµα: 5 6.Τα αρχικά Κ.Ο.Α. σηµαίνουν: α. Κυπριακή Οµοσπονδία Αθλητισµού β. Κυπριακός Οργανισµός Αντισφαίρισης γ. Κυπριακή Οµοσπονδία Αντισφαίρισης δ. Κυπριακός Οργανισµός Αθλητισµού Σωστό είναι το γράµµα: 5 7. Η µέρα ήταν όµορφη, ο ήλιος µου χαµογελούσε και γω ήµουν ευτυχισµένη που θα πήγαινα εκδροµή! Τι σχήµα λόγου εντοπίζουµε στην υπογραµµισµένη φράση; α. παροµοίωση β. κυριολεξία γ. µεταφορά δ. προσωποποίηση Σωστό είναι το γράµµα: 5 8. Η συµβουλή της µητέρας µου ήταν πάντα: Φύλαγε τα ρούχα σου να χεις τα µισά. Σηµαίνει: α) Αγόραζε πολλά ρούχα β) Να είσαι επιφυλακτικός και προσεκτικός γ) Μη µιλάς σε ξένους δ) Ακολούθησε το ένστικτό σου. Σωστό είναι το γράµµα: 5 14

15 9. Η τιµωρία µου από την καθηγήτριά µου ήταν το άκρον άωτον της αδικίας! Δεν έφταιξα σε τίποτα! Η υπογραµµισµένη φράση σηµαίνει: α. το ανώτατο σηµείο β. το κατώτατο σηµείο Σωστό είναι το γράµµα: Έτρεχε όλη τη µέρα για να τελειώσει τις δουλειές του και µπήκε σπίτι κατάκοπος τη νύχτα. Το ρήµα έτρεχε βρίσκεται σε χρόνο: α. ενεστώτα β. Υπερσυντέλικο γ. Παρακείµενο δ. Παρατατικό. Σωστό είναι το γράµµα: 5 ΟΙ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΟΥ 15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31