Β4 ΠΡΟΤΖΕΚΤ -18 ΜΑΘΗΤΕΣ ΘΕΜΑ:ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗΚΕ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

Transcript

1 Β4 ΠΡΟΤΖΕΚΤ -18 ΜΑΘΗΤΕΣ ο ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ ΘΕΜΑ:ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΣΧΗΜΑΤΙΣΤΗΚΕ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΠΡΟΕΚΥΨΑΝ 4 ΟΜΑΔΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΤΑ ΑΚΟΛΟΥΘΑ ΟΝΟΜΑΤΑ: ΚΕΡΒΕΡΟΙ (4 ΜΑΘΗΤΕΣ) ΚΕΝΤΑΥΡΟΙ (4 ΜΑΘΗΤΕΣ) ΤΙΤΑΝΕΣ ( 5 ΜΑΘΗΤΕΣ) ΩΡΙΩΝΕΣ (5 ΜΑΘΗΤΕΣ) Η ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΗΤΑΝ ΕΤΗΣΙΑ ΑΦΟΥ ΤΑ ΥΠΟΘΕΜΑΤΑ- ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΜΟΙΡΑΣΤΗΚΑΝ ΣΤΑ ΔΥΟ ΤΕΤΡΑΜΗΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ 19 ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ (ΔΙΩΡΕΣ) ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΕΓΙΝΕ ΕΠΙΣΚΕΨΗ(ΕΚΤΟΣ ΩΡΑΡΙΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ) ΣΤΗΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΠΑΤΡΑΣ ΓΙΑ ΒΙΒΛΙΟΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ.

2 ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΕΓΙΝΑΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

3 ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΟΙ 4 ΠΛΗΡΕΙΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ Ο ΔΙΔΑΣΚΩΝ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΣ

4

5 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΟΝΟΜΑ ΟΜΑΔΑΣ: ΚΕΝΤΑΥΡΟΙ ΜΕΛΗ ΟΜΑΔΑΣ: ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΓΚΑΤΣΟΥ ΕΛΠΙΔΑ ΠΑΝΤΕΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

6 ΠΑΤΡΑ 2014 Καταρχάς θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον κ.αθανασόπουλο διότι μας προσέφερε, μέσω της ερευνητικής του εργασίας, την ευκαιρία να ασχοληθούμε και να μάθουμε για την αρχαία ελληνική μυθολογία. Επιπλέον, ιδιαίτερα σημαντική ήταν και η συμβολή της δημοτικής βιβλιοθήκης της Πάτρας που μας επέτρεψε να την επισκεφθούμε και να συμπληρώσουμε τις γνώσεις μας σχετικά με την αρχαία ελληνική μυθολογία.

7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Ευχαριστίες...σελ 2 2. Περίληψη...σελ 4 3. Κένταυροι..σελ 5 4. Πρόλογος...σελ 7 5. Πλαίσιο-στόχοι..σελ 8 6. Ταινίες βασισμένες στην ελληνική μυθολογία.σελ 8 7. Συμπεράσματα-Επίλογος..σελ 12

8 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Για την υλοποίηση της ερευνητικής μας εργασίας χρησιμοποιήσαμε την μέθοδο της επιστημονικής έρευνας. Αυτό σημαίνει πως ψάξαμε σε πολλές και έγκυρες πηγές για να βρούμε αυτό που μας ενδιαφέρει και ύστερα από την έρευνα διασταυρώναμε και τις πληροφορίες για να μην υπάρξουν λάθη. Ερευνήσαμε κυρίως σε πηγές που βρήκαμε στο διαδίκτυο αλλά και μέσω της επίσκεψης μας στην δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης αξιοποιήσαμε και τις πηγές που διαθέτει και αυτή. Τέλος, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι η ελληνική μυθολογία είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο και μερικές φορές δυσνόητο θέμα και μας ήταν αρκετά δύσκολο να ξεχωρίσουμε τι είναι σημαντικό και τι αποτελεί λεπτομέρια.

9 ΚΕΝΤΑΥΡΟΙ Ο Κένταυρος είναι πλάσμα της Ελληνικής μυθολογίας, πιθανώς ως ιδεατή απεικόνιση των έντονων καιρικών φαινομένων που ακολουθούν παρατηρώντας την ταχύτητα των νεφών. ] Στην ιστορία και την τέχνη οι κένταυροι απεικονίζονται μεν ανθρωπόμορφοι, με ανθρώπινο το άνω τμήμα του κορμού, και ζωικό (αλογίσιο) το κάτω. Ως ιδιοσυγκρασίες, όμως, φαίνεται πως δεν ήταν αρκετά ισορροπημένοι και παρουσιάζονται ως είδη πρωτόγονα που όφειλαν περισσότερα στη ζωική φύση τους παρά στην ανθρώπινη κληρονομιά τους. Ο μύθος τους τοποθετεί στη Θεσσαλία, στην κατεξοχήν μαγική γη της ελληνικής επικράτειας με πλούσια στοιχεία μετεωρολογικής παρατήρησης που έδιναν έτσι λαβή για τις φημισμένες μάγισσες, στις οποίες θα αφιερώσουμε μια ξεχωριστή

10 σπουδή. Έτσι η μυθολογική παρουσία τους στη θεσσαλική γη ξεκινά από έναν γηγενή βασιλιά των Λαπίθων. Στα ελληνικά έργα τέχνης η τυπική απεικόνιση των Κενταύρων είναι εκείνη που τους δείχνει να επιτίθενται στους Λαπίθες, εμπλεκόμενοι σε πράξεις βιασμού και λεηλασίας, όπως και στην γαμήλια τελετή του Πειρίθου. Γενικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η παρουσία τους ήταν συμβολική των απεριόριστων και απρόβλεπτων ιδιοτήτων του φυσικού κόσμου, που παρατηρούνται από την ηλιοφάνεια μέχρι τις καταιγίδες και στην ύφεση των τελευταίων, εκτός ίσως από την περίπτωση του κένταυρου Χείρωνα. Κατά τον ίδιο τρόπο η λογοτεχνική παρουσία τους στο μύθο είναι συχνά συμβολική της πολιτισμικής ανάγκης να καθιερωθεί -να επανακαθιερωθεί μάλλον- η κυριαρχία σε αυτό που οι Έλληνες της αρχαιότητας αντιλαμβάνονταν ως δική τους σφαίρα γνώσης και επιρροής. Οι ελληνογενείς ήρωες έπρεπε για να καθιερώσουν την παρουσία του πολιτισμού τους σε έναν ευρύτερο κόσμο να το μεταδώσουν επί κατορθωμάτων, δαμάζοντας μυθικά ή υπερφυσικά πλάσματα, που δεν ήταν τίποτε άλλο από την επίδειξη της γνώσης τους επ αυτών. Παρόμοια ήταν επίσης και άλλα μη ανθρώπινα τέρατα όπως ήταν η Σκύλλα, η Χάρυβδη, η Χίμαιρα ή η Σφίγγα που απεικόνιζαν την ιδεατή γνώση της παρατήρησης του ελληνικού πολιτισμού στον τότε ευρύτερο κόσμο. Υβριδικά ημιανθρώπινα πλάσματα τέτοια όπως ήταν οι κένταυροι ίσως αντιπροσώπευαν τις εισβολές των αρνητικών όψεων της φύσης στον κόσμο της δικαιοδοσίας των Ελλήνων. Σε ένα ευρύτερο ψυχολογικό πλαίσιο πρόκειται για την εισβολή του ενσυνείδητου γνωστικού κόσμου στις επικράτειες της καθημερινής συνείδησης, η αρχική σύγκρουση

11 ανάμεσα στις απειλητικές μορφές ενός άγνωστου και σκοτεινού κόσμου και τον τακτοποιημένο κόσμο της απλής, για την εποχή εκείνη, λογικής συνείδησης. Τούτη η πρωτογενής φαινομενική σύγκρουση είναι η ίδια - αν και με διαφορετική μορφή- με τη φαινομενική επίσης σύγκρουση ανάμεσα στο διονυσιακό και το απολλώνειο στοιχείο, που όμως στη πραγματικότητα συμβάδιζαν στο βίο των αρχαίων Ελλήνων ως αναγκαία διασκέδαση και ανώτερη γνώση αντίστοιχα. ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το θέμα πραγμάτευσης της δικής μας ερευνητικής εργασίας είναι η απεικόνιση της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας στον κινηματογράφο ανεξαρτήτως εποχής. Καταφέραμε στην διάρκεια του σχολικού έτους να παρακολουθήσουμε αρκέτες ταινίες με θέμα την αρχαία ελληνική μυθολογία και να διαμορφώσουμε άποψη για τον τρόπο που βλέπει η βιομηχανία του κινηματογράφου την ελληνική μυθολογία. Όλη αυτή η διαδικασία είχε ως αποτέλεσμα την σύνταξη της ερευνητικής μας εργασίας και κυρίως την απόκτιση πολλών γνώσεων σχετικά με την αρχαία ελληνική μυθολογία και γενικά την έβδομη τέχνη.

12 ΠΛΑΙΣΙΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

13 Ο κύριος στόχος μας για την ερευνητική μας εργασία ήταν να αποκτήσουμε γνώσεις όσων αφορά την αρχαία ελληνική μυθολογία μέσα από την έρευνα που πραγματοποιήσαμε έτσι ώστε να την εκτιμήσουμε περισσότερο και να γνωρίζουμε περισσότερα για την πολιτιστική μας κληρονομιά. Επιπλέον, ένας ακόμα στόχος μας ήταν να γνωρίσουμε τον κινηματογράφο σαν τέχνη και να μάθουμε περισσότερα για τις ταινίες που έχουν παραχθεί βασισμένες στην μυθολογία του τόπου μας. ΤΑΙΝΙΕΣ ΒΑΣΙΣΜΕΝΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ 1) Τροια Ο όμορφος Πάρης, πρίγκιπας της Τροίας, αρπάζει την ωραία Ελένη,σύζυγο του Μενέλαου, βασιλιά της Σπάρτης και την πάει στην Τροία. Τότε ο Μενέλαος ζητάει τη βοήθεια του αδερφού του Αγαμέμνονα, βασιλιά των Μυκηνών κι αυτός με τη σειρά του των υπολοίπων βασιλιάδων της Ελλάδος. Ύστερα από κοινή απόφαση, Έλληνες εκστρατεύουν κατά της Τροίας με ηγετική φυσιογνωμία τον Αχιλλέα.

14 Στην Τροία ο πόλεμος αρχίζει κι ο μεγαλύτερος πρίγκιπάς της, ο Έκτορας, κάνει το παν για να κρατήσει την πόλη του αλώβητη. ΚΡΙΤΙΚΗ: Για να εκφέρει άποψη κανείς γι αυτή την ταινία εξαρτάται από πια μεριά θα τη δει. Αν τη δούμε ως μια πολεμική, επική περιπέτεια που δεν έχει καμία βάση τότε ναι, είναι, φαινομενικά τουλάχιστον, μια εντυπωσιακή παραγωγή. Αν όμως κάποιος σκεφτεί για να κρίνει βάσει ότι προέρχεται από την ιστορία ενός λαού, τότε το αποτέλεσμα είναι όχι τραγικό, αλλά για γέλια. Οι Έλληνες περίμεναν με μεγάλη ανυπομονησία αυτή την ταινία, καθώς μετά από πολλά χρόνια ήταν η πρώτη που ασχολιόταν αμιγώς με την ιστορία μας. Αυτό το οποίο παρακολουθήσαμε βέβαια δεν έχει καμία σχέση με την Ιλιάδα που όλοι μας διδαχτήκαμε στο σχολείο. Άλλωστε ο σκηνοθέτης, έστω και στους τίτλους τέλους, διευκρινίζει πως η ταινία είναι εμπνευσμένη από την Ιλιάδα κι όχι βασισμένη σ αυτήν, οπότε οι απέραντες αλλοιώσεις εν μέρη δικαιολογούνται. Δεν θέλω να εστιάσω στις ιστορικές ανακρίβειες. Δεν περίμενα να δω την Ιλιάδα αποτυπωμένη ατόφια στο κινηματογραφικό πανί. Περίμενα όμως ουσιαστικούς διάλογους που δεν θα θύμιζαν σαπουνόπερα σε κάποια απογευματινή τηλεοπτική ζώνη. Δηλώσεις, αερολογίες, μεγάλα λόγια και μια αλλοπρόσαλλη παρουσίαση σειράς γεγονότων που μοιάζουν σα να μη μπορούν να βγάλουν πουθενά. Σκηνοθετικά ο Petersen λειτουργεί διεκπεραιωτικά. Ιδιαίτερη έμπνευση και δυναμισμός δεν υπάρχει. Εστιάζει περισσότερο στα ρομαντικά ειδύλλια και την εξέλιξή τους, παρά στην αγωνία και την ένταση της μάχης. Κι όπου υπάρχουν πολεμικές σκηνές, δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα καινούργιο, τίποτα αξιομνημόνευτο.

15 Αδύναμη όμως και η μουσική από τον Horner, κάτι που με θλίβει ιδιαίτερα γιατί τον θεωρώ έναν μεγάλο δημιουργό. Βέβαια το διάστημα που είχε στη διάθεσή του για να γράψει τη μουσική ήταν μηδαμινό, αλλά και πάλι θα περίμενα κάτι καλύτερο. Το συμπέρασμα... Τι αποκομίζει κάποιος που δεν ξέρει την ιστορία. Ότι οι κακοί, βάρβαροι κι απολίτιστοι Έλληνες πήγαν να κατακτήσουν έναν άσχετο απ αυτούς λαό, τους Τρώες, που είναι ειρηνικοί, με κουλτούρα κι επίπεδο. Όσοι δεν το αντέχουν αυτό, αν δεν έχουν δει την ταινία, ας μην το κάνουν. Όσοι είναι πιο συγκαταβατικοί μπορούν να το επιχειρήσουν. 2) ΤΙΤΑΝΟΜΑΧΙΑ Ο μυθικός Περσέας αναλαμβάνει να βοηθήσει τους Αργίτες, στην μάχη εναντίον των θεών του Ολύμπου και να σώσει την Ανδρομέδα η οποία κινδυνεύει να θυσιαστεί. ΚΡΙΤΙΚΗ: Βραχύβια θα είναι μάλλον η μόδα της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας αν κρίνει κανείς από την μέτρια υποδοχή του «Πέρσι Τζάκσον» και το ανεκδιήγητο περιεχόμενο της «Τιτανομαχίας» η οποία είναι βασισμένη

16 στην ομότιτλη καλτ ταινία του την σκηνοθέτησε ο Ντέσμοντ Ντέιβις, αλλά έγινε γνωστή από τα τέρατα που σχεδίασε ο μάγος των ειδικών εφέ Ρέι Χάριχάουζεν. Ανούσιες υπερβολές από τον επιδειξιμανή σκηνοθέτη του «Transporters 2», σενάριο που αδιαφορεί για τη μαγεία των ελληνικών μύθων, κιτσάτα ντεκόρ και κουστούμια και καταιγισμός δράσης με (όχι και τόσο εντυπωσιακά) ειδικά εφέ. Σκηνή ανθολογίας το συμβούλιο των Ολύμπιων θεών που θυμίζει σόου του Φλωρινιώτη και εξευτελίζει την όποια αξιοπρέπεια απέμεινε στον Λίαμ Νίσον και στον Ρέιφ Φάινς. Η υπόθεση; Ποια υπόθεση; Το μόνο που υπάρχει είναι ένας χαλαρός, αδύναμος ιστός ως πρόφαση για αλλεπάλληλες σκηνές δράσης με ιπταμένους ψηφιακούς δράκους και τέρατα. Όσο για το υποτιθέμενο 3D, που έγινε εσπευσμένα μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων και με αφορμή τον θρίαμβο του «Avatar», αυτό είναι στην ουσία ανύπαρκτο. Είτε φοράς είτε δεν φοράς τα ειδικά γυαλιά, σχεδόν το ίδιο πράγμα βλέπεις. Η μοναδική ενδιαφέρουσα ιδέα της ταινίας (η άρνηση των ανθρώπων να λατρεύουν τους θεούς) καταβροχθίζεται από τους γιγάντιους σκορπιούς και τα τέρατα τα οποία κάποιες στιγμές θυμίζουν την χειρότερη εκδοχή του «Άλιεν».

17 Μα που πήγε όλη η ποίηση, η χαρά, η τόλμη, η αναίδεια, η πρόκληση κι η μαγκιά της ελληνικής μυθολογίας; Τουλάχιστον η παλιά ταινία (ή ακόμη και ο «Ιάσων και οι Αργοναύτες») είχαν μια κάποια αθωότητα, ένα ιδιότυπο χιούμορ, μια ανθρωπιά, μια χαριτωμένη αφέλεια. Όλα όσα, δηλαδή, απουσιάζουν από αυτή την ψυχρή υπολογισμένη μηχανή η οποία συνθλίβεται κάτω από τον δικό της ανούσιο και μεγαλομανή θόρυβο. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΕΠΙΛΟΓΟΣ Μετά από αρκετή έρευνα καταλήξαμε σε πολλά συμπεράσματα. Αρχικά, υπάρχει πληθώρα ταινιών σχετικά με την αρχαια ελληνική μυθολογία και είναι εύκολο κανείς να αποκομισει έστω και τις στοιχειώδεις γνώσεις αν τις παρακολουθήσει. Όμως υπάρχει ένα σημαντικό πρόβλημα στην προσέγγιση τις μυθολογίας μας από αυτές τις ταινίες. Το πρόβλημα είναι ότι στον βωμό του θεάματος θυσιάζονται πολύ πιο σημαντικά πράγματα όπως το καλό σενάριο, η καλή σκηνοθεσία και το πιο κύριο από όλα, η ακρίβεια η οποία δυστυχώς φαίνεται να λείπει εντελώς από όλες τις ταινίες που παρακολουθήσαμε. Φυσικό επακόλουθο των παραπάνω βέβαια είναι και το γεγονός ότι οι ταινίες που αφορούν την ελληνική μυθολογία έχουν αποκτίσει κακή φήμη πλεόν και από ότι φαίνεται οι προαναφερθούσες ταινίες θα σταματήσουν σιγά σιγα να παράγονται. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

18 Αρχαία ελληνική μυθολογία του Αλέξανδρου Κακριδή

19

20 3 ο Γενικό Λύκειο Πατρών Τίτλος: Αρχαία Ελληνική Μυθολογία Και Τέχνη Μαθητές: Ζέρβα Σοφία (συντονίστρια) Καλτσούνης Γιώργος Λάτα Αναστασία Τζουβέκας Φώτης Προσωνύμιο: Κέρβεροι Πάτρα, Μάιος 2014

21 Ευχαριστίες Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε το 3 ο Γενικό Λύκειο Πατρών που μας παρείχε τον κατάλληλο εξοπλισμό, ώστε να πραγματοποιήσουμε την εργασία μας. Ακόμη, ευχαριστούμε τον υπεύθυνο καθηγητή της ερευνητικής εργασίας μας, που μας καθοδήγησε και μας παρείχε τη βοήθειά του καθ όλη τη διάρκεια της προσπάθειάς μας για τη συλλογή πληροφοριών και τη συγγραφή της ερευνητικής μας έκθεσης. Ευχαριστούμε τους συμμαθητές μας για τη συνεργασία και την πολύτιμη συνεισφορά τους για την ολοκλήρωση της εργασίας μας στα πλαίσια του μαθήματος της συνθετικής δημιουργικής εργασίας. Επίσης, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον καθηγητή πληροφορικής, ο οποίος ξόδεψε χρόνο προκειμένου να μας βοηθήσει στη δημιουργία της παρουσίασης της εργασίας μας, υποδεικνύοντάς μας πώς να χρησιμοποιούμε το αντίστοιχο πρόγραμμα. Τέλος, θα θέλαμε να αποδώσουμε τις ευχαριστίες μας στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών, που μας παραχώρησε τις πηγές της, προκειμένου να εμπλουτίσουμε τόσο τις πληροφορίες που είχαμε ήδη συλλέξει, όσο και τις γνώσεις μας.

22 Περιεχόμενα Σελίδα Κεφάλαιο 1 ο : Προσωνύμιο 1 Κεφάλαιο 2 ο : Περίληψη 2 Κεφάλαιο 3 ο : Πρόλογος 3 Κεφάλαιο 4 ο : Εισαγωγή 4 Κεφάλαιο 5 ο : Κυρίως Μέρος Πλαίσιο Στόχοι Μέθοδοι Τεχνικές Ερευνητικά Ερωτήματα Δραστηριότητες 20 Κεφάλαιο 6 ο : Συμπεράσματα 21 Κεφάλαιο 7 ο : Επίλογος 22 Κεφάλαιο 8 ο : Βιβλιογραφία 23

23 Κέρβερος Στην ελληνική μυθολογία ο Κέρβερος αντιπροσωπεύει το φύλακα του Άδη και έχει συνήθως τη μορφή ενός σκύλου συνηθέστερα με τρία κεφάλια και με ουρά που απόληγε σε κεφαλή δράκου. Στη Θεογονία αναφέρεται «Κέρβερος άγριος σκύλος του Άδη, με ηχηρή φωνή και πενήντα κεφάλια», ενώ ο Όμηρος γνωρίζει μεν το σκύλο αυτό αλλά όχι το όνομά του. Σύμφωνα με τον Αισχύλο, γεννήθηκε από την ένωση δύο τεράτων, του Γίγαντα Τυφώνα και της Έχιδνας και ήταν αδελφός του Όρθου (παραπλήσιου μυθικού άγριου σκύλου) καθώς και της Λερναίας Ύδρας. Η παρουσία του εξασφαλίζει την παραμονή των νεκρών στον Κάτω Κόσμο αλλά και την αδυναμία των ζωντανών να εισέλθουν σε αυτόν. Οι αρχαίοι συγγραφείς περιγράφουν συχνά τον Κέρβερο με διαφορετικό τρόπο. Υπάρχουν εκδοχές που τον εμφανίζουν ως ένα συνηθισμένο σκύλο, αλλά και με πόδια λιονταριού, ουρά ερπετού ή φίδια σε όλο του το σώμα. Χαρακτηριστικές αναφορές στον Κέρβερο υπάρχουν: Στους άθλους του Ηρακλή: πρόκειται για τον δωδέκατο άθλο, κατά τον οποίο ο Ηρακλής, χρησιμοποιώντας μόνο τη δύναμη των χεριών του, αιχμαλώτισε και μετέφερε τον Κέρβερο στον Ευρυσθέα, ο οποίος όμως από τον φόβο του τον έστειλε πίσω στον Άδη. Στη Ρωμαϊκή μυθολογία και τον μύθο του ήρωα Αινεία. Στη Θεία Κωμωδία του Δάντη, στον τρίτο κύκλο της Κόλασης (ωδή στ ). Επίσης εκτός από τον Ηρακλή τον Κέρβερο επεχείρησαν να συλλάβουν και να απαγάγουν ο Πειρίθους και ο Θησέας που όμως απέτυχαν. Μόνο ο Ορφέας κατάφερε με τους ήχους της μαγικής λύρας του να τον εξημερώσει έτσι ώστε να τον αφήσει να παραλάβει την Ευρυδίκη από τον Άδη. Περίληψη

24 Σκοπός της εργασίας Το θέμα της ερευνητικής μας εργασίας είναι η Αρχαία Ελληνική Μυθολογία. Η επιλογή του συγκεκριμένου θέματος έγινε με σκοπό να αποκτήσουμε κάποιες γνώσεις που αφορούν τους εν λόγω θεούς και να κατανοήσουμε τη φιλοσοφία των ανθρώπων της εποχής εκείνης. Μέθοδοι Για τη σύνθεση της ερευνητικής μας έκθεσης χρησιμοποιήσαμε πολύ συγκεκριμένες μεθόδους για την αναζήτηση πληροφοριών, όπως το Διαδίκτυο και η βιβλιογραφία. Συμπεράσματα Από τη διαδικασία εύρεσης πληροφοριών που σχετίζονται με την ελληνική μυθολογία καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι της εποχής πίστευαν πως οι ζωές τους ήταν άμεσα συνδεδεμένες με αυτές των θεών. Πρόλογος Από το ευρύ φάσμα υποθεμάτων που έχει το θέμα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας, η ομάδα μας επέλεξε να ασχοληθεί με τους μύθους που σχετίζονται με τέσσερις από τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου. Συγκεκριμένα, αναζητήσαμε πληροφορίες για μύθους που αφορούν την

25 Αφροδίτη, τον Άρη, το Δία και τον Ήφαιστο. Η επιλογή αυτή στηρίχτηκε στην επιθυμία μας να ικανοποιήσουμε το αίσθημα της περιέργειας που μας διακατείχε όσον αφορά στις ζωές των συγκεκριμένων θεών και τα χαρακτηριστικά τους. Εκτός αυτού, επιθυμούσαμε να πάρουμε μια γεύση από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπιζαν τους θεούς αυτούς οι άνθρωποι της εποχής, αφού είναι προφανές ότι οι μύθοι που τους αφορούν και ήταν πιο διαδεδομένοι τότε αλλά και τώρα, είναι απόσταγμα της αντίληψης που είχαν τα άτομα για τη ζωή των θεών, τους τρόπους με τους οποίους επηρεάζονταν οι δικές τους ζωές από τους θεούς και κατά πόσο πίστευαν ότι διέθεταν ελεύθερη βούληση, ή απλά νόμιζαν πως είναι έρμαια της μοίρας που οι θεοί αυτοί είχαν επιλέξει γι αυτούς. Εισαγωγή Γενική περιγραφή - Σπουδαιότητα Η δική μας ομάδα, παρά την ποικιλία θεμάτων και ερωτημάτων που συνοδεύουν την αρχαία ελληνική μυθολογία, αποφάσισε να ασχοληθεί με μύθους. Πιο συγκεκριμένα, μας ενδιέφεραν οι μύθοι που συνδέονται με τέσσερις από τους θεούς του Ολύμπου. Αυτοί είναι η Αφροδίτη, ο Άρης, ο Δίας και ο Ήφαιστος. Αναζητήσαμε μύθους που εμπλέκουν τους θεούς αυτούς με άλλες

26 θεότητες ή και με απλούς ανθρώπους. Θεωρούσαμε ότι η ενασχόλησή μας με το θέμα αυτό θα μας άνοιγε το δρόμο για ένα μεγάλο όγκο πληροφοριών. Πιστεύουμε ότι η γνώσεις που αφορούν τις ζωές των τεσσάρων αυτών θεών είναι πολύ σημαντικές, καθώς έχουμε συναντήσει πολλές φορές τα ονόματά τους σε διάφορες ιστορίες που διδασκόμαστε στο σχολείο. Γι αυτό, νομίζουμε πως είναι ενδιαφέρον να γνωρίσουμε λίγα πράγματα παραπάνω για τους θεούς αυτούς και, μέσα από μύθους που συνδέονται με αυτούς να κατανοήσουμε ίσως το λόγο για τον οποίο είχαν ανάμειξη και στις ιστορίες που προαναφέραμε. Αυτό θεωρούμε πως είναι εφικτό, αφού μέσω των διάφορων παραδόσεων μας δίνεται η δυνατότητα να γνωρίσουμε το χαρακτήρα του κάθε θεού, ή τουλάχιστον τον τρόπο με τον οποίο τους παρουσίαζαν οι αρχαίοι Έλληνες. Κυρίως μέρος Πλαίσιο Στόχοι Η επιλογή μας όσον αφορά στα ερευνητικά υποερωτήματα που ανέλαβε η ομάδα μας, στηρίχτηκε κυρίως στις γνώσεις που θέλαμε να διανθίσουμε σχετικά με συγκεκριμένους θεούς του Ολύμπου. Επιθυμούσαμε να ασχοληθούμε με τέσσερις θεούς και να μάθουμε περισσότερα για τις ζωές τους την Αφροδίτη, τον Άρη, το Δία και τον Ήφαιστο. Επιπλέον, επιθυμούσαμε να προβληματιστούμε και οι ίδιοι σχετικά με τις ζωές των δώδεκα θεών και την ανάγκη των ανθρώπων να συνδέουν τις ζωές τους με κάποιους που έχουν ανώτερες δυνάμεις από τους ίδιους, καθώς πιστεύαμε ότι με τον τρόπο αυτό θα κατανοούσαμε σε μεγαλύτερο βαθμό την κοσμοθεωρία των αρχαίων Ελλήνων. Επίσης, θέλαμε να κατανοήσουμε τους λόγους για τους

27 οποίους οι άνθρωποι της εποχής τους προσέδιδαν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και αυτόν τον τρόπο ζωής, ο οποίος διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο ζωής των απλών κατοίκων οποιασδήποτε περιοχής, και κατ επέκταση πώς η θρησκεία τους επηρέαζε ολόκληρο τον πολιτισμό τους. Τέλος, διερευνήσαμε την επιρροή της ελληνικής μυθολογίας στην αρχαία αλλά και τη σύγχρονη τέχνη και τον τρόπο με τον οποίο επιλέγουμε σήμερα να αποτυπώσουμε και να διατηρήσουμε αυτούς τους μύθους. Μέθοδοι Τεχνικές Για τη συλλογή πληροφοριών σχετικών με το θέμα της εργασίας μας, χρησιμοποιήσαμε συγκεκριμένες μεθόδους. Οι περιορισμένες αυτές μέθοδοι οφείλονται στο περιεχόμενο της εργασίας μας, καθώς και στην έλλειψη της δυνατότητας να αντλήσουμε στοιχεία από φυσικά πρόσωπα, με σκοπό την οδήγησή μας σε κάποια συμπεράσματα. Επομένως, προκειμένου να συλλέξουμε πληροφορίες χρησιμοποιήσαμε ως κύριες πηγές μας τη Βιβλιογραφία και το Διαδίκτυο. Ωστόσο, θεωρούμε ότι τα μέσα ικανοποίησαν πλήρως το σκοπό για τον οποίο τα χρησιμοποιήσαμε. Σε κάθε συνάντηση της ομάδας μας, ο συντονιστής ανέθετε στο κάθε μέλος κάποια εργασία. Επίσης, ο καθένας πρόβαλε τις πληροφορίες που είχε συλλέξει και στη συνέχεια γινόταν επεξεργασία του υπάρχοντος υλικού, προκειμένου να επιλέξουμε ποια στοιχεία θα συμπεριλαμβάναμε στην τελική ερευνητική μας έκθεση. Ερευνητικά ερωτήματα Αφροδίτη

28 Κατά μία εκδοχή είναι θυγατέρα του Δία και της Διώνης, ενώ κατά μία άλλη, γεννήθηκε μέσα από τον αφρό από όπου πήρε και το όνομά της. Η «αναδυόμενη Αφροδίτη» βγήκε από την αγκαλιά της θάλασσας, στα Κύθηρα ή στην Κύπρο με όλη τη λαμπρότητα της παρθενικής αθωότητας. Η Αφροδίτη είναι θεά της ανοιξιάτικης βλάστησης, της ομορφιάς και του έρωτα. Όπως η ίδια είναι πανέμορφη, έτσι χαρίζει και στους προστατευόμενους της ομορφιά. Στην Οδύσσεια η Αφροδίτη είναι γυναίκα του Ηφαίστου, που όμως τον απατά με τον Άρη και γεννά από αυτόν τον Φόβο, την Αρμονία, τον Δείμο και τον Έρωτα. Με τον Ποσειδώνα έφερε στην ζωή τον Έρυκα, που έδωσε το όνομά του στο ομώνυμο βουνό της Σικελίας και της Ρόδου. Με το Διόνυσο, χάρη στη μαγικά μεσολάβηση της Ήρας, γέννησε τον Πρίαπο. Γιος της θεωρείται επίσης ο Ερμαφρόδιτος, τον οποίο έφερε στη ζωή η θεά μαζί με τον Ερμή. Τέλος, έκανε τον Αινεία με τον Αγχίση, τον αδελφό του Πριάμου. Ιερά της σύμβολα ήταν τα λευκά περιστέρια. Μάλιστα, ένα ζευγάρι περιστεριών έσερνε το άρμα της. Σύμβολά της ήταν επίσης το μήλο, η παπαρούνα, το άνθος της ροδιάς, το τριαντάφυλλο, η μυρτιά που ήταν σύμβολο γονιμότητας, και η ανεμώνη. Στη ξηρά, η δύναμή της έδινε στα φυτά το χυμό που ζωογονούσε τα νέα βλαστάρια και γέμιζε τη φύση με την πλούσια βλάστηση της άνοιξης. Η λάμψη της, το γλυκό της χαμόγελο, τα ακτινοβόλα μάτια της και το θεϊκό σώμα της προκαλούσαν το θαυμασμό θεών και ανθρώπων.

29 Σύμφωνα με ένα μύθο, κάποτε μια βασιλοπούλα, η Μύρρα καυχήθηκε ότι ήταν πιο όμορφη από τη θεά Αφροδίτη. Αυτά τα λόγια της εξόργισαν τη θεά, η οποία αποφάσισε να την τιμωρήσει, προκαλώντας της έναν ανόσιο έρωτα για τον πατέρα της. Η Μύρρα, μέσα στη σύγχυση που της είχε προκαλέσει η Αφροδίτη, ξεγέλασε τον πατέρα της και ενώθηκε για δώδεκα νύχτες μαζί του. Όμως, όταν η τιμωρία τελείωσε και η βασιλοπούλα συνήλθε, συνειδητοποίησε το μεγάλο αμάρτημά της και έτσι κατέφυγε στο δάσος για να κρυφτεί. Τελικά, όμως, η Αφροδίτη τη λυπήθηκε και τη μεταμόρφωσε σε δέντρο. Κάποια στιγμή όμως, ο φλοιός του έσκασε, και από μέσα του βγήκε ένα αγόρι που το όνομά του ήταν Άδωνις. Η θεά όμως βλέποντας την ομορφιά του, θέλησε να το προφυλάξει και γι αυτό το έδωσε στην Περσεφόνη, τη σύζυγο του Άδη, για να το μεγαλώσει. Όταν όμως ο Άδωνις μεγάλωσε και έγινε ένας άνδρας με θεϊκή όψη, η Περσεφόνη τον ερωτεύτηκε και αρνήθηκε να τον δώσει στην Αφροδίτη. Αφού οι θεές τσακώθηκαν και δε βγήκε κανένα αποτέλεσμα, αποφάσισαν να καταφύγουν στο Δία για να τους δώσει λύση. Ο Δίας αποφάσισε ο Άδωνις να περνά το ένα τρίτο του έτους με την Περσεφόνη, το ίδιο χρονικό διάστημα με την Αφροδίτη και τον υπόλοιπο χρόνο όπου ο ίδιος ήθελε. Έτσι περνούσε οκτώ μήνες με την Αφροδίτη και το υπόλοιπο έτος με την Περσεφόνη. Κάθε φορά που ο Άδωνις ανέβαινε από τον Άδη, η Αφροδίτη εγκατέλειπε το παλάτι στον Όλυμπο και ζούσε με τον αγαπημένο της στη γη. Όμως, αυτή η εμφανής ευτυχία της Αφροδίτης όταν ζούσε με τον Άδωνη, προκάλεσε τη ζήλια του Άρη. Έτσι έστειλε ένα κάπρο, δηλαδή ένα αρσενικό αγριογούρουνο, που χτύπησε θανάσιμα το νέο. Λέγεται μάλιστα, πως όταν το έμαθε η Αφροδίτη και έτρεξε να βοηθήσει τον αγαπημένο της, πάτησε ένα αγκάθι και από το αίμα που έτρεξε ένα τριαντάφυλλο βάφτηκε κόκκινο, ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή υπήρχαν μόνο λευκά τριαντάφυλλα και όχι κόκκινα. Λεγόταν επίσης ότι η Αφροδίτη τοποθέτησε το πτώμα του Αδώνιδος πάνω σε μαρούλια, γι αυτό πιστευόταν ότι τα φυτά αυτά είχαν αφροδισιακές ιδιότητες. Εκτός αυτού, πιστευόταν ότι η ανεμώνη γεννήθηκε από τα δάκρυα της Αφροδίτης για το θάνατο του εραστή της.

30 Ένας άλλος μύθος αναφέρει ότι τραγική ήταν η μοίρα της συζύγου και των θυγατέρων του Μίνωα, θυμάτων και αυτών επίσης του πάθους, που είχε ανάψει στις ψυχές τους η Αφροδίτη. Η θεά του έρωτα έστρεψε κατ αρχάς το μένος της εναντίον της Πασιφάης, συζύγου του Μίνωα και κόρης του Ηλίου. Ο ήλιος είχε ειδοποιήσει τον Ήφαιστο για όσα συνέβαιναν μεταξύ του Άρη και της Αφροδίτης και ο χωλός θεός στη συνέχεια τους τιμώρησε. Επειδή η Αφροδίτη δεν μπορούσε να εκδικηθεί προσωπικά τον Ήλιο, στράφηκε κατά της κόρης του. Της ενέπνευσε έναν τερατώδη έρωτα για έναν ταύρο. Η Πασιφάη κατόρθωσε να ικανοποιήσει το πάθος της και από την ένωση αυτή γεννήθηκε ο Μινώταυρος. Όταν ο Θησέας ήρθε για να αγωνισθεί κατά του τέρατος, νίκησε χάρις στην κόρη της Πασιφάης, Αριάδνη, στην καρδιά της οποίας η Αφροδίτη ενέπνευσε σφοδρό έρωτα για τον ωραίο ξένο. Έτσι και η Αριάδνη πρόδωσε τα συμφέροντα του πατέρα της χάριν του εραστή της. Δεν άργησε να εγκαταλειφθεί από τον άπιστο. η αδερφή της Αριάδνης, η Φαίδρα, υπήρξε και αυτή θύμα του πάθους που της ενέπνευσε η θεά. Οργισμένη από το γεγονός ότι ο Ιππόλυτος, γιος του Θησέα και μιας Αμαζόνας, δεν αισθανόταν παρά περιφρόνηση γι αυτήν, η θεά πυρπόλησε την καρδιά της Φαίδρας, δεύτερης συζύγου του Θησέα, με ένοχο έρωτα για τον πρόγονό της. Οι ποιητές από τον Ευριπίδη μέχρι τον Ρακίνα, μιλούν για τις μάταιες προσπάθειες της Φαίδρας, «άπιστης και ανόσιας παρά τη θέλησή της», για να απαλλαγεί από το πάθος που την κατακαίει και για το οποίο η ίδια λέει: «Δεν είναι φλόγα αυτό που ανάβει το αίμα μου, είναι ολόκληρη η Αφροδίτη που σφιχταγκαλιάζει το θύμα της». Ο θάνατος, ακόμα του Ιππολύτου δε θέτει τέρμα στα βάσανα της Φαίδρας. Με τη θέλησή της απαρνείται τη ζωή. «Αφού η Αφροδίτη το θέλει, πεθαίνω και εγώ, τελευταία και πιο πικραμένη». Σύμφωνα με ένα μύθο, η Αφροδίτη ενώθηκε με τον Ερμή και γέννησε τον Ερμαφρόδιτο. Ο Ερμαφρόδιτος σε ηλικία δεκαπέντε ετών, ως θεϊκό παιδί, ήταν ο ομορφότερος νέος στον κόσμο. Την ανατροφή του την είχαν αναλάβει οι Ναϊάδες. Μια μέρα, ο Ερμαφρόδιτος έφυγε για να ταξιδέψει ως την Ικαρία. Στο δρόμο κάθισε να ξαποστάσει σε ένα δασάκι στην Αλικαρνασσό. Εκεί κοντά έτρεχε μια γάργαρη πηγή που σχημάτιζε και μια λιμνούλα. Ο νέος ξεδίψασε και πλύθηκε από τις σκόνες του δρόμου Η Νύμφη της πηγής, η Σαλμακίδα, μόλις τον είδε τον ερωτεύθηκε αμέσως, έτρεξε κοντά του και τον αγκάλιασε σφιχτά. Ο Ερμαφρόδιτος αιφνιδιάσθηκε και την απώθησε. Δεν μπόρεσε όμως να ξεφύγει από το αγκάλιασμά της. Παρακάλεσε τότε τους θεούς να τον ελευθερώσουν. Αλλά και η Σαλμακίδα τους παρακάλεσε θερμά να μην την εγκαταλείψει ποτέ ο αγαπημένος της. Οι θεοί εισάκουσαν τα παρακάλια της Νύμφης και έτσι ο Ερμαφρόδιτος

31 με τη Σαλμακίδα έμειναν για πάντα ενωμένοι σε ένα πλάσμα, που είχε και τα δύο φύλα, το αρσενικό και το θηλυκό. Ακόμα και σήμερα, στη Βιολογία οι οργανισμοί που έχουν και τα δύο φύλα σε ένα άτομο ονομάζονται ερμαφρόδιτοι. Ως αντάλλαγμα, ο Ερμαφρόδιτος ζήτησε άλλη χάρη από τους θεϊκούς γονείς του: όποιος στο εξής λουζόταν στη λιμνούλα αυτή να έχανε τον ανδρισμό του, πράγμα που έγινε. Ακόμα και κατά την ιστορική εποχή, στα χρόνια του Στράβωνα, υπήρχε η πεποίθηση ότι η συγκεκριμένη λιμνούλα εξακολουθούσε να επιδρά κατά τον τρόπο αυτό στους άνδρες που έμπαιναν μέσα της. Σύμφωνα με κάποια παράδοση της Λέσβου, ένας κάτοικος του νησιού, ο Φάων, πορθμέας στο επάγγελμα, δέχθηκε μια μέρα, κατόπιν αιτήσεώς της, να περάσει μια γριά στην αντικρινή όχθη, εντελώς δωρεάν. Η επιβάτης εκείνη δεν ήταν άλλη από την Αφροδίτη, η οποία με αυτό τον τρόπο, θέλησε να δοκιμάσει τη γενναιοδωρία του πορθμέα. Σε ανταμοιβή η θεά του χάρισε ένα φιαλίδιο που περιείχε μια μαγική αλοιφή. Ο Φάων την χρησιμοποίησε και έπειτα από λίγες μέρες έγινε ο ωραιότερος άνδρας της Μυτιλήνης. Όλες οι γυναίκες τον ερωτεύθηκαν, μεταξύ αυτών όπως λεγόταν και η δοξασμένη Σαπφώ. Σύμφωνα με έναν άλλο μύθο και η Αφροδίτη ερωτεύθηκε τον Φάωνα και για να μην τον βρίσκουν οι αντίζηλές της, τον έκρυψε σε έναν αγρό με σίκαλη. Άρης Ο Άρης ανήκει στους θεούς του Ολύμπου και είναι κατά μια εκδοχή γιος του Δία και της Ήρας, κατά μία δεύτερη εκδοχή του θεού Διός και της πρωτόγονη ς θεότητας Ενυούς και κατά μια τρίτη εκδοχή, που αφορά την αρχαιότητα, μόνο της θεάς Ήρας δίχως τη μεσολάβηση του «αρσενικού» στοιχείου, απλώς μυρίζοντας ένα θαυμαστό άνθος της πεδιάδας της Ωλένου. Είναι πρωτεύων θεός της ελληνικής θρησκείας, εκφραστής της τυφλής εκβολής ωμής ενέργειας. Ο Άρης είναι σαν την

32 Αθηνά πολεμικός θεός. Αντιπροσωπεύει την άλογη μανία του πολέμου, χαίρεται με τη σφαγή κα το αίμα, και από πάνω είναι άμυαλος, άστατος και άνομος. Εκπροσωπεύει το αχαλίνωτο πάθος, την επιθετικότητα, τη τολμηρότητα, το άκοσμο, το θορυβώδες και την αγριότητα. ωστόσο, ημερεύει μόνο από την ερωτική δύναμη της Αφροδίτης, που μόνο αυτή μπορεί να τον δαμάζει και γεννά από την ένωση μαζί του την Αρμονία ή μπροστά στα δημιουργικά έργα της Δηούς - Δήμητρας. Στις απεικονίσεις του θεού, τον ζωγράφιζαν ένοπλο, άγριο και φοβερό. Είχε περικεφαλαία στο κεφάλι, θώρακα στο στήθος, ξίφος κρεμασμένο στο μηρό και δόρυ ή μαστίγιο στο ένα χέρι και στο άλλο τα ηνία. Ήταν καθισμένος ή όρθιος πάνω στο άρμα. Άλλοτε πάλι απεικονίζεται χωρίς άρμα, μονάχα ένοπλος. Ιερό χρώμα του το κόκκινο, ιερά ζώα του ο γύπας και ο σκύλος, ιερό του λουλούδι η παπαρούνα και σύμβολά του τα όποια όπλα χειρός και οι αναμμένες δάδες. Ένας από τους μύθους που σχετίζονται με τον Άρη είναι αυτός που περιγράφεται από τον Όμηρο στη Ιλιάδα και μιλάει για μια από τις ήττες του από την Αθηνά. Ο Άρης, αν και είχε υποσχεθεί σε Ήρα και Αθηνά πως θα βοηθούσε τους Αχαιούς, τυφλωμένος από το πάθος του για την Αφροδίτη η οποία βοηθούσε τον μεγαλύτερο ήρωα των Τρώων τον Έκτορα σε μια εποχή που ο Αχιλλέας απουσίαζε, πέρασε στην αντίπαλη παράταξη των Τρώων. Τότε η Ήρα ζήτησε από το Δία να μεσολαβήσει και αυτός έστειλε την Αθηνά να τακτοποιήσει το ζήτημα. Η Αθηνά, φόρεσε την Κυνέα (κράνος) του Πλούτωνα, έγινε αόρατη και επιβιβάστηκε στο άρμα του Διομήδη, ο οποίος ετοιμαζόταν να αντιμετωπίσει, χωρίς να γνωρίζει με ποιον πολεμάει, τον Άρη στο πεδίο της μάχης. Ο Άρης εκτόξευσε το χάλκινο δόρυ του προς το Διομήδη και ενώ κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί πως θα υπήρχε περίπτωση να αστοχήσει, η Αθηνά το έσπρωξε με τα δυο της χέρια και το έκανε να αλλάξει πορεία. Στη συνέχεια, οδήγησε το δόρυ του Διομήδη στην πλευρά του Άρη καταφέρνοντας ένα καίριο χτύπημα, το οποίο τον έριξε κάτω και τον έκανε να σπαράξει τόσο δυνατά όσο δέκα χιλιάδες πολεμιστές μαζί. Μετά από αυτό ο Άρης έφυγε για τον Όλυμπο όπου βρήκε το Δία και άρχισε να του παραπονιέται για το πόσο περισσότερο συμπαθεί την Αθηνά επειδή αυτή είναι καθαρά δικό του παιδί. Τότε ο Δίας, αφού τον έβρισε και του μίλησε πολύ προσβλητικά, τον λυπήθηκε και έδωσε εντολή στον Παίωνα, γιατρό των θεών, να τον θεραπεύσει. Εκτός από την Αθηνά, ο Άρης συγκρούεται και με τον ευνοούμενό της, τον ήρωα Ηρακλή, ο οποίος θριαμβεύει συνήθως με την βοήθεια της Αθηνάς. Κατά το επεισόδιο της «Ασπίδος του Ηρακλέους» όπως αποδίδεται στον Ησίοδο, ο Ηρακλής συγκρούεται με τον Άρη στις όχθες του κόλπου των Παγασών, διότι φόνευσε σε μονομαχία τον υιό του θεού αυτού, τον Κύκνον. Ο Άρης όχι μόνο δεν μπόρεσε να καταβάλει τον Ηρακλή, από τον οποίο απομάκρυνε τα κτυπήματα του θεού η Αθηνά, αλλά και πληγώθηκε από αυτόν με την βοήθειά της. Κατ άλλη μορφή του μύθου ο

33 αγώνας απέβη άκριτος, διότι τους συγκρουόμενους χώρισε ο Δίας με έναν κεραυνό. Αλλά σε μια άλλη εκδοχή, ο Άρης πληγώθηκε στο μηρό από τον ίδιο τον ήρωα προ της Πύλου και αφοπλίστηκε από αυτόν. Ήττα του θεού αυτού είναι και το επεισόδιο του μύθου των Αλωάδων, κατά τον οποίο ο Άρης αφού συλλήφθηκε από δύο Γίγαντες, του Ώτου και του Εφιάλτη, δέθηκε και φυλακίσθηκε για δεκατρείς μήνες, σώθηκε με παρέμβαση του Ερμή ο οποίος έμαθε που είχε φυλακιστεί και τον ξέκλεψε. Σπουδαίο ρόλο κατέχει ο Άρης στο μύθο του Κάδμου, του γενάρχη των Θηβαίων. Πιο συγκεκριμένα, ο Κάδμος σκότωσε έναν δράκο που ήταν γιος του Ολύμπιου θεού και της Νύμφης Τέλφουσας. Γι αυτό τον λόγο ο ήρωας υποχρεώθηκε να υπηρετήσει ως δούλος του Άρη για έναν χρόνο. Με εντολή του θεού, ο Κάδμος έσπειρε τα μισά δόντια του δράκου σε οργωμένο χωράφι και από τη γη φύτρωσαν άγριοι πολεμιστές που ονομάστηκαν Σπαρτοί. Με ένα έξυπνο σχέδιο του Κάδμου αυτοί αλληλοεξοντώθηκαν επέζησαν μόνο πέντε, που αποτέλεσαν τους πρώτους πολίτες της Θήβας. Αργότερα ο Άρης συμφιλιώθηκε με τον Κάδμο και του έδωσε για σύζυγό του την Αρμονία, κόρη του από την Αφροδίτη. Όλοι οι ολύμπιοι θεοί παραβρέθηκαν στο γάμο της θεάς με το θνητό ήρωα. Ακόμη ένας σημαντικός μύθος γύρω από τον Άρη είναι η δολοφονία του Αλιρρόθιου. Ο Αλιρρόθιος ήταν γιος του Ποσειδώνα και της νύμφης Ευρύτης, ο οποίος θαμπώθηκε από την ομορφιά της Αλκίππης, κόρης του Άρη και της κόρης του βασιλιά της Αθήνας του Κέκροπα. Η Αλκίππη όμως, δεν ενέδιδε στο ερωτικό κάλεσμα του Αλιρρόθιου ο οποίος τυφλωμένος από το πάθος του γι αυτήν, την βίασε. Ο Άρης μαθαίνοντας για το βιασμό της κόρης του, θέλησε να εκδικηθεί και έτσι σκότωσε τον Αλιρρόθιο. Ο Ποσειδώνας μαθαίνοντας για το θάνατο του γιού του, κάλεσε όλους τους θεούς σε μία δίκη στην ακρόπολη των Αθηνών σε ένα χώρο που έκτοτε ονομάζεται Άρειος Πάγος, δηλαδή βράχος του Άρη, κατηγορώντας τον Άρη για δολοφονία. Οι θεοί όμως αποφάσισαν ομόφωνα την αθωότητα του Άρη. Από τότε όλες οι ποινικές υποθέσεις της πόλης κράτους των Αθηνών εκδικάζονται εκεί.

34 Δίας Ο Δίας είναι ο νεότερος γιος του Κρόνου (εξ ου και το πατρώνυμο Κρονίδης που αναφέρεται περισσότερο στην Οδύσσεια) και της Ρέας και αδελφός των άλλων θεών, της Εστίας, Δήμητρας, Ήρας, του Άδη και Ποσειδώνα. Η γέννησή του αρχίζει με τους πόνους της Ρέας στην Δίκτη της Κρήτης, όπου έκρυψε το παιδί της στο σπήλαιο Δικταίο άντρο. Επειδή ο Κρόνος εξουδετέρωνε τα παιδιά του, καταπίνοντάς τα αμέσως μετά τη γέννα, η Ρέα κατέφυγε εκεί ακολουθώντας τη συμβουλή που της είχαν δώσει η Γαία και ο Ουρανός. Όταν γεννήθηκε ο Δίας, η Ρέα ξεγέλασε τον Κρόνο δείχνοντάς του αντί για το νεογέννητο, έναν λίθο τυλιγμένο στα σπάργανα, τον οποίο ο Κρόνος κατάπιε. Ο Δίας όταν μεγάλωσε παρουσιάστηκε μπροστά στον έκπληκτο πατέρα του και, αφού τον μέθυσε τον ανάγκασε να απελευθερώσει τα αδέρφια του. Κύριος του ουρανού και της γης, πατέρας των θεών και των ανθρώπων, ο Δίας λατρευόταν σε διάφορους χώρους σε ολόκληρη την αρχαία Ελλάδα. Για τους αρχαίους Έλληνες, ήταν ο υπεύθυνος θεός για τη διατήρηση της τάξης και της δικαιοσύνης στον κόσμο, και ήταν ο δικαστής σε διαφορές ανάμεσα στους θεούς του Ολύμπου. Επιπλέον, αποτελούσε ενσάρκωση της μοίρας, την οποία υπερασπιζόταν ενάντια στα καπρίτσια και στους ξεσηκωμούς των άλλων θεών και των ηρώων. Με αυτή την έννοια, νεμόταν τόσο το καλό, όσο και το κακό. Ο Δίας εμπλεκόταν άμεσα ή έμμεσα στις περισσότερες μυθολογικές ιστορίες και απεικονιζόταν πολύ συχνά στην τέχνη. Τα θεϊκά χαρακτηριστικά με τα οποία συχνά ταυτίζεται είναι η αστραπή και ο αετός. Ο Δίας παρουσιάζεται πολλές φορές με αυτά στην αρχαία γλυπτική και αγγειογραφία, ως ηγέτης ή έτοιμος να εκσφενδονίσει μια αστραπή ή συνοδευόμενος από έναν αετό. Λεγόταν πως την αστραπή του την είχαν δώσει ως δώρο οι Κύκλωπες, ενώ ο αετός συσχετίζεται με τον Δία γιατί είναι το πιο ισχυρό πουλί, ο κυβερνήτης των ουρανών, εξαιτίας της οξείας όρασής του.

35 Μια ιστορία εξιστορεί πως ο Δίας είδε τη νεαρή και όμορφη Ευρώπη, κόρα του βασιλιά των Φοινίκων, να μαζεύει με τις φίλες της άνθη σε ένα αγρό στην ακρογιαλιά της Τύρου ή της Σιδώνας και μεταμορφώθηκε σε λευκό ταύρο γονατίζοντας μπροστά της. Ξεπερνώντας το φόβο της, η Ευρώπη χάιδεψε το ζώο και ανέβηκα πάνω του. Ο ταύρος έφυγε τρέχοντας με την κοπέλα στην πλάτη του και διέσχισε τη θάλασσα, φτάνοντας στην Κρήτη, στην Γόρτυνα. Στο σημείο αυτό οι κάτοικοι της Γόρτυνας λάτρευαν έναν ιερό πλάτανο, όπου και θυσίαζαν. Αντιστοίχως, ο Δίας χάρισε στην Ευρώπη τρία δώρα: τον Τάλω (έναν άγρυπνο μεταλλικό γίγαντα-φύλακα που αργότερα προστάτευε την Κρήτη από κάθε επιδρομή), ένα κυνηγόσκυλο που δεν έχανε ποτέ το θήραμά του και ένα όπλο που δεν αστοχούσε ποτέ. Εκεί έσμιξε μαζί της και εκείνη γέννησε το Μίνωα, τον Σαρπηδόνα και τον Ραδάμανθυ. Ο Δίας κατόπιν την έκανε να παντρευτεί τον Αστερίωνα, βασιλιά της Κρήτης του Τεκτάμου. Ο Αστερίων δεν απέκτησε παιδιά με την Ευρώπη, αλλά υιοθέτησε τα τέκνα του Δία. Μετά τον θάνατό της, η Ευρώπη τιμήθηκε ως θεά με το όνομα Ελλωτίς και ο ταύρος απαθανατίστηκε ως ο ομώνυμος αστερισμός. Υπήρχε και γιορτή, τα «Ελλώτια», κατά την οποία περιέφεραν τα οστά της στολισμένα με μύρτους. Η εκδοχή αυτή του μύθου αναφέρεται από τους Ησίοδο, Αισχύλο, Σιμωνίδη, Βακχυλίδη, Μόσχο, Οβίδιο, Νόννο και άλλους ποιητές. Η ερωτική προσοχή του Δία δε στρεφόταν μόνο προς τις γυναίκες. Στα βουνά που περιέβαλλαν την πόλη της Τροίας, ζούσε ένα αγόρι απαράμιλλης ομορφιάς. Το όνομά του ήταν Γανυμήδης και, σύμφωνα με τον Όμηρο, ήταν γιος του τρωαδίτη βασιλιά Τρώα, και πρόσεχε τα κοπάδια του. Ο Γανυμήδης μεταφέρθηκε στον Όλυμπο, όπου έγινε ο οινοχόος των θεών. Υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας μεταξύ των αρχαίων συγγραφέων. Στην αρχαία τέχνη, υπάρχουν παραστάσεις ενός ανθρωπομορφικού Δία που κουβαλά το αγόρι στον Όλυμπο, ενώ η εκδοχή που παρουσιάζεται πιο συχνά στην τέχνη του 16 ου αιώνα και αργότερα είναι αυτή που αφηγούνται ο Απολλόδωρος και ο Οβίδιος, η οποία παρουσιάζει τον Δία, κυριευμένο από

36 την ομορφιά του Γανυμήδη, να μεταμορφώνεται σε αετό και να μεταφέρει το αγόρι στους ουρανούς. Στην αρχαιότητα, η Δανάη ήταν κόρη του Ακρίσιου, βασιλιά του Άργους και μητέρα του ήρωα Περσέα. Ο βασιλιάς Ακρίσιος είχε λάβει ένα χρησμό, σύμφωνα με τον οποίο θα τον σκότωνε ο εγγονός του. Γι αυτό, αποφάσισε να κλειδώσει τη Δανάη σε μια φυλακή. Τη Δανάη όμως, ερωτεύθηκε ο Δίας, που μεταμορφώθηκε σε χρυσή βροχή, διαπέρασε τη στέγη και μπήκε στο κελί της. Από την Ένωσή τους γεννήθηκε ο Περσέας. Η Δανάη για αρκετό καιρό κράτησε κρυφό το γεγονός. Κάποια στιγμή όμως, ο πατέρας της άκουσε το κλάμα του μωρού και ανακάλυψε τα πάντα. Τότε ζήτησε να μάθει ποιος ήταν ο πατέρας. Όταν η Δανάη του ανέφερε το όνομα του Δία, δεν τη πίστεψε και για τιμωρία την έκλεισε μαζί με το μωρό σ ένα ξύλινο κιβώτιο και την έριξε στη θάλασσα. Μόλις έφτασαν κοντά στη Σέριφο, ένας ψαράς, ο Δίκτης, που είδε το κιβώτιο και άκουσε φωνές, το μάζεψε και το άνοιξε. Η Δανάη και ο Περσέας διηγήθηκαν την περιπέτειά τους και ο Δίκτης τους πήρε στο σπίτι του, όπου έζησαν για αρκετά χρόνια. Σύμφωνα με κάποιο μύθο, ο Δίας εμπλέκεται και στην ιστορία του Αρκτούρου. Η Καλλιστώ ήταν κόρη του Λυκάονα, βασιλιά της Αρκαδίας. Από μικρό κορίτσι ορκίστηκε πίστη και αφοσίωση στην θεά Άρτεμη και πως θα μείνει για πάντα παρθένα, να την υπηρετεί και να την συνοδεύει. Έτσι πήγε να ζήσει μαζί της στο δάσος κυνηγώντας άγρια θηρία. Κάποτε την είδε ο Δίας και την ερωτεύθηκε. Για να την ξεγελάσει, πήρε τη μορφή της Άρτεμης και την ανάγκασε να ξαπλώσει μαζί του. Η Καλλιστώ γέννησε ένα γιο. Ο Δίας όμως ήξερε πως αν το μάθαινε η Ήρα θα θύμωνε με την Καλλιστώ, γι αυτό την μεταμόρφωσε σε αρκούδα. Η Καλλιστώ μεταμορφωμένη σε αρκούδα, τριγυρνούσε χρόνια στα δάση ψάχνοντας το γιο της, τον Αρκάδα. Όταν τον βρήκε, άντρα πια, θέλησε να τον αγκαλιάσει. Εκείνος, καθώς δεν ήξερε ότι η αρκούδα ήταν η μητέρα του, ετοιμάστηκε να τη σκοτώσει. Ο Δίας όμως τους λυπήθηκε και για να αποτρέψει τη μητροκτονία, τους μεταμόρφωσε σε αστερισμούς, τη μικρή και τη μεγάλη Άρκτο, και τους πήρε κοντά του στον ουρανό. Η Ήραν, που δεν έπαψε να είναι θυμωμένη, ζήτησε από τον Ωκεανό, το ποτάμι που περιβάλλει τη γη, να μην τους αφήσει ποτέ να λουστούν στα νερά του. Έτσι, οι δύο αυτοί αστερισμοί δε δύουν ποτέ. Ο Δίας όμως για να τους γλιτώσει για πάντα από τη ζήλια της Ήρας τοποθέτησε κοντά τους κι ένα άλλο αστέρι, τον Αρκτούρο, το όνομα του οποίου σημαίνει φύλακας της Άρκτου, για να τους συνοδεύει και να τους προστατεύει στην αιωνιότητα. Ήφαιστος

37 Οι Ολύμπιοι θεοί, ενώ ήταν πλασμένοι από τους αρχαίους Έλληνες με ανθρώπινη μορφή και ανθρώπινο σώμα, διακρίνονταν για την εξαιρετική τους ομορφιά. Τα μαλλιά και το πρόσωπό τους ακτινοβολούσαν και η μορφή τους μπορούσε να μαγέψει και να γαληνέψει και τα πιο άγρια θηρία της φύσης. Τα σώματά τους ήταν αρμονικά πλασμένα με τις τελειότερες αναλογίες. Όμως ανάμεσα τους ζούσε και ένας θεός που εκτός από την ακατανίκητη δύναμή του και την αθανασία του, δεν έμοιαζε καθόλου με τους υπόλοιπους. Αυτός ήταν ο Ήφαιστος, ο θεός της φωτιάς και της μεταλλουργίας, που η ασχήμια του πολλές φορές προκαλούσε τα γέλια και τις κοροϊδίες των υπόλοιπων θεών. Ο Ήφαιστος παρουσιαζόταν με παχιά και μακριά γενειάδα. Ήταν πολύ μαυριδερός στο πρόσωπο, με χοντρά και άσχημα χαρακτηριστικά. Επιπλέον, ήταν κοντός και χοντρός, με αδύναμα πόδια που δεν μπορούσαν να συγκρατήσουν εύκολα το βάρος του. Είχε δασύτριχο στήθος και τα μπράτσα του ήταν τεράστια από τη συνεχή δουλειά στο εργαστήρι του. Επίσης ήταν και κουτσός. ο Ήφαιστος ήταν γιος του Δία και της Ήρας. Μάλιστα, λένε ότι η Ήρα τον γέννησε πριν ακόμα γίνει νόμιμη σύζυγος του Δία, από τις ερωτικές σχέσεις που είχε μαζί του. Οι αρχαίοι Έλληνες φαντάζονταν τον Ήφαιστο σαν ένα απλό εργάτη μέσα στο εργαστήρι του, με μουτζουρωμένο από τους καπνούς πρόσωπο και μουσκεμένο στον ιδρώτα. Φορούσε πάντα έναν κοντό αμάνικο χιτώνα για να μην δυσκολεύεται στις κινήσεις του. Όταν τέλειωνε τις δουλειές του ή έπρεπε επειγόντως να πάει στις συναντήσεις των θεών, έσβηνε τις φωτιές από τα καμίνια, μάζευε σε ένα ασημένιο κιβώτιο από τα καμίνια του, στράγγιζε με ένα σφουγγάρι τον ιδρώτα του και φορούσε ένα χρυσό χιτώνα. Ο Ήφαιστος ήταν για τους αρχαίους Έλληνες η προσωποποίηση της φωτιάς, που τόσο βοήθησε το ανθρώπινο γένος στα πρώτα του στάδια, με τη μεσολάβηση βέβαια του Προμηθέα. Σπάνια παρουσιάζεται να χρησιμοποιεί τη φωτιά ως μέσο καταστροφικό. Συνήθως τη χρησιμοποιεί ως μέσο για την επεξεργασία πολύτιμων μετάλλων. Γι αυτό όλοι οι τεχνίτες και ιδιαίτερα οι σιδηρουργοί τον θεωρούσαν προστάτη τους. Σύμβολά του είναι το σφυρί, το αμόνι και η λαβίδα. Σχετικά με τα πρώτα χρόνια της ζωής του και την αναπηρία που αντιμετώπιζε στο πόδι, δίνονται πολλές και ποικίλες εξηγήσεις. Μια παράδοση μας αναφέρει ότι η Ήρα μόλις γέννησε τον Ήφαιστο πάνω στον Όλυμπο, ζήτησε να δει το μωρό της. μόλις όμως αντίκρισε το κουτσό και μαυριδερό βρέφος που της παρουσίασαν έγινε έξω φρενών. Πώς ήταν δυνατόν να γεννήσει αυτή,

38 μια πανέμορφη θεά, ένα τόσο άσχημο μωρό; Σκέφτηκε ότι δεν θα μπορούσε με κανένα τρόπο να αντιμετωπίσει τις κοροϊδίες των υπόλοιπων θεών και τα ειρωνικά τους γέλια. Έτσι λοιπόν, άρπαξε μανιασμένη το μωρό και το πέταξε από τον Όλυμπο. Ο Ήφαιστος κατέληξε στον Ωκεανό. Εκεί τον βρήκαν και τον περιμάζεψαν η Θέτιδα και η Ευρυνόμη. Ο Ήφαιστος πέρασε μαζί τους τα εννιά πρώτα χρόνια της ζωής του, σε μια θαλάσσια σπηλιά, το παλάτι του Νηρέα. Με τα κοράλλια και τα μαργαριτάρια ο Ήφαιστος έφτιαχνε θαυμαστά κοσμήματα στις θεές που τον προστάτευαν. Έτσι τους έδειχνε την αγάπη και την ευγνωμοσύνη του. Ένας άλλος μύθος αναφέρει ότι ο Ήφαιστος έπαθε το ατυχές γεγονός σε μεγαλύτερη ηλικία. Ήταν μια μέρα, όπως πολλές άλλες, που το θεϊκό ζευγάρι Δίας και Ήρα μάλωναν. Οι φωνές της θεάς αντηχούσαν σε ολόκληρο τον Όλυμπο και προκαλούσαν τα σχόλια των υπολοίπων. Δεν μπορούσε να διανοηθεί πώς κατάφερε ο σύζυγός της να συνάψει ερωτικές σχέσεις με μια θνητή, την Αλκμήνη. Το χειρότερο από όλα ήταν ότι απέκτησε μαζί της έναν γιο, τον Ηρακλή. Ο Δίας άρχισε ν αστράφτει και να βροντά από τα νεύρα του δεν άντεχε άλλο την αρρωστημένη ζήλια της Ήρας. ο Ήφαιστος σε αυτό τον καυγά πήρε το μέρος της μητέρας του. Ο πατέρας του, τότε, θολωμένος καθώς ήταν από την οργή του, άρπαξε τον άσχημο γιο του, που ποτέ δεν τον συμπάθησε πραγματικά, και τον πέταξε με όλη του τη δύναμη κάτω από τον Όλυμπο. Ο Ήφαιστος μια ολόκληρη μέρα στροβιλιζόταν στην ατμόσφαιρα και τελικά κατέληξε με ορμή πάνω στη Λήμνο. Το σώμα του βρόντηξε σε κάποια βράχια του νησιού και από τότε ο Ήφαιστος κουτσάθηκε για όλη του τη ζωή. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο μύθος στον οποίο ο Ήφαιστος στη γιορτή της μητέρας του στον Όλυμπο, της κατασκεύασε και της έδωσε ως δώρο έναν ολόχρυσο θρόνο με ανάγλυφες σκαλιστές παραστάσεις από τη ζωή των θεών. Μόλις της τον πρόσφερε, η Ήρα αμέσως τον δοκίμασε με μεγάλη χαρά και ικανοποίηση αφού όπως ήταν γνωστό, οι κατασκευές του Ηφαίστου δεν είχαν ισάξιές τους. Πέρασε λίγη ώρα και η Ήρα άκουγε και συνομιλούσε με τους υπολοίπους θεούς από το νέο της θρόνο, όταν όμως θέλησε να σηκωθεί διαπίστωσε πως κάτι τέτοιο της ήταν αδύνατο. Ο Ήφαιστος την είχε αιχμαλωτίσει με αόρατα δεσμά τα οποία κανείς άλλος δεν ήταν ικανός να λύσει. «Αυτό είναι το δώρο μου για εσένα μητέρα και για την αγάπη που μου έδειξες όταν ήμουν μικρός. Τι φταίω εγώ που γεννήθηκα άσχημος και μαυριδερός και με πέταξες από τον Όλυμπο;» της είπε. Μάταια τον παρακαλούσε η Ήρα να την

39 απελευθερώσει, μάταια και οι υπόλοιποι θεοί να τον μεταπείσουν μαλώνοντάς τον, μάταια και ο Άρης θέλησε με την βία να του αλλάξει γνώμη καθώς ο Ήφαιστος τον αντιλήφθηκε έγκαιρα και του πέταξε έναν αναμμένο δαυλό κάνοντάς τον να πάει και να κρυφτεί πίσω από τις θεές. Στη συνέχεια αποχώρησε για το αγαπημένο του νησί, την Λήμνο όπου ο φίλος του ο Διόνυσος κατάφερε τον μέθυσε πρώτα με κρασί να τον μεταπείσει και να ταξιδέψουν στη συνέχεια πίσω στον Όλυμπο. Εκεί ο Δίας απαίτησε από τον Ήφαιστο να απελευθερώσει τη μητέρα του, καθώς όπως του είπε παρατράβηξε το αστείο. Ο Ήφαιστος του απάντησε πως θα το έκανε με την προϋπόθεση ο ίδιος να ικανοποιήσει μια χάρη. Αφού δέχτηκε ο Δίας, ο Ήφαιστος έλυσε τα δεσμά της Ήρας και τότε ζήτησε από τον Δία τη χάρη που του υποσχέθηκε. Μπροστά σε όλους τους θεούς ο Ήφαιστος ζήτησε από το Δία για γυναίκα του την Αφροδίτη. Όλοι σάστισαν, όλοι έμειναν έκπληκτοι. Κανείς δεν το πίστευε ότι ο πιο άσχημος άντρας θα παντρευτεί την ομορφότερη θεά. Περισσότερο από όλους ντράπηκαν η Αφροδίτη και ο Δίας καθώς ήταν υποχρεωμένος να τιμήσει τον λόγο του. Έτσι η θεά του έρωτα και της ομορφιάς έγινε σύζυγος του πιο άσχημου από τους θεούς. Ο Εριχθόνιος ήταν αυτόχθονας και διφυής. Μητέρα του ήταν η Γη και πατέρας του ο Ήφαιστος και γεννήθηκε με έναν περίεργο τρόπο. Λένε, λοιπόν, πως τον καιρό που ο Ήφαιστος ήταν μόνος, γιατί είχε εγκαταλείψει η Αφροδίτη, μπήκε η Αθηνά εργαστήριό του, για να του να της φτιάξει νέα όπλα. Ο τον στο ζητήσει Ήφαιστος μόλις είδε την Αθηνά, ένιωσε δυνατή ερωτική επιθυμία και θέλησε να ενωθεί μαζί της. Η θεά, που αισθανόταν αποστροφή για ερωτική πράξη, τον απέκρουσε κι έφυγε, ενώ την εκείνος την ακολουθούσε με δυσκολία. Κάποια στιγμή την πρόφτασε. Η Αθηνά τον κτύπησε με το δόρυ της, αλλά το σπέρμα του Ήφαιστου έπεσε στο πόδι της. Τότε η θεά πήρε μια τούφα μαλλί, σκούπισε το πόδι της και το πέταξε στη Γη. Η Γη γονιμοποιήθηκε και γέννησε ένα αγόρι που το ονόμασαν Εριχθόνιο (από το έριο = μαλλί και χθων = γη). Μόλις γεννήθηκε το παιδί, το πήρε η Αθηνά να το μεγαλώσει, κρυφά όμως από τους άλλους θεούς. Του έσταξε στα μάτια δύο σταγόνες από το αίμα της Γοργώς. Η μια σταγόνα ήταν για να φέρνει το θάνατο στους εχθρούς του και η άλλη για να τον προφυλάσσει από τις αρρώστιες. Συγχρόνως του έδωσε και δυο φίδια να τον προστατεύουν. Πήρε τα δυο φίδια και μαζί με το μωρό τα έκλεισε σε ένα κιβώτιο, που

40 αφού το σφράγισε καλά, το έδωσε στις κόρες του Κέκροπα να το φυλάνε. Αυτές όμως, η Έρση και η Πάνδροσος, άνοιξαν το κιβώτιο. Μόλις αντίκρισαν το μωρό με τα φίδια τις κυρίεψε ένα είδος τρέλας που τις έκανε να πάνε να πέσουν από τα τείχη της Ακρόπολης. Μαθαίνοντας η Αθηνά τι έκαναν οι κόρες του Κέκροπα, πήρε το μωρό και το έκλεισε στο ναό, που αργότερα ονομάστηκε Ερεχθείο, όπου το ανάθρεψε με δική της φροντίδα. Όταν μεγάλωσε ο Εριχθόνιος, έδιωξε τον Αμφικτύωνα από το θρόνο κι έγινε αυτός βασιλιάς. Στα χρόνια του ήρθε από την Αίγυπτο στην Ελλάδα ο Δαναός με τις 50 κόρες του πάνω σ' ένα καράβι με 50 κουπιά.στην Αθήνα άρχισαν οι κάτοικοι να χωρίζονται σε φυλές, ανάλογα με την καταγωγή της οικογένειάς του και τους προπάτορές τους. Έτσι σχηματίστηκαν οι τέσσερις φυλές: η Διάς, η Αθηναΐς, η Ποσειδωνιάς και η Ηφαιστιάς. Την ίδια περίοδο άρχισαν να γιορτάζονται και τα Παναθήναια και σύμφωνα με την παράδοση ο Εριχθόνιος ήταν ο πρώτος που έστησε ένα ξύλινο άγαλμα της Αθηνάς πάνω στην Ακρόπολη. Δραστηριότητες Στα πλαίσια της συνθετικής εργασίας, και με σκοπό να ολοκληρώσουμε τη συγγραφή της ερευνητικής μας έκθεσης, ο υπεύθυνος καθηγητής μας, οργάνωσε μια επίσκεψη στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Πάτρας. Η κίνηση αυτή ήταν πολύ χρήσιμη, καθώς με αυτό τον τρόπο συγκεντρώσαμε επιπλέον πληροφορίες που μας βοήθησαν στην ολοκλήρωση της σύνθεσης της εργασίας μας. Συμπεράσματα Έχοντας τους παραπάνω μύθους στη διάθεσή μας, μπορούμε εύκολα να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα, τόσο για τους ίδιους τους θεούς, όσο και για την ιδεολογία των ανθρώπων της εποχής εκείνης. Αρχικά, μπορούμε να καταλάβουμε ότι οι θεοί είχαν χαρακτήρες βασισμένους στα χαρακτηριστικά που διέκριναν κατά βάση τους ανθρώπους. Παρουσιάζονται να αγαπούν την εξουσία, αλαζόνες, εγωιστές, με αισθήματα μίσους, ζήλιας και εκδικητικότητας. Επίσης, οι

41 άνθρωποι παρουσίαζαν τους θεούς του να έχουν ερωτικές επιθυμίες και επαφές με άλλους θεούς και ανθρώπους, ανεξάρτητα από την ηλικία τους και το φύλλο τους. Βλέπουμε μάλιστα ότι κάποιες φορές δεν λαμβάνουν καν υπόψη τους την άρνηση των θνητών, και ουσιαστικά τους αναγκάζουν να κάνουν αυτό που οι θεοί επιθυμούν έχοντας ως όπλο τους το φόβο που ένιωθαν οι άνθρωποι απέναντί τους και τη δύναμη που διέθεταν. Επιπλέον, αντιλαμβανόμαστε ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τους θεούς ως μέσο για την ερμηνεία διάφορων γεγονότων ή φυσικών φαινομένων, ενώ συνέδεαν το μέλλον τους άμεσα μα τις επιθυμίες των θεών, καθώς πίστευαν πως αυτοί ήταν οι αρμόδιοι να καθορίσουν τη μοίρα τους. Εν κατακλείδι, συμπεραίνουμε ότι οι θεοί είχαν κυρίαρχη θέση στις ζωές των αρχαίων Ελλήνων, καθώς εμπλέκονταν σε αυτές και τις καθόριζαν, ενώ πολλές φορές αυτοί έπαιρναν την απόφαση να τις τερματίσουν, επηρεάζοντας έτσι σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονταν τη ζωή και τη θρησκεία οι άνθρωποι.

42 Επίλογος Με το τέλος του μαθήματος της ερευνητικής εργασίας μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι αποκτήσαμε πολλές γνώσεις όσον αφορά στην αρχαία θρησκεία. Ασχοληθήκαμε σε βάθος και γνωρίσαμε αρκετούς μύθους που αφορούν την Αφροδίτη, τον Άρη, το Δία και τον Ήφαιστο. Κατ επέκταση, γνωρίσαμε και τους ίδιους τους θεούς, αφού αυτοί παρουσιάζονται μέσα από τους μύθους. Κατανοήσαμε γιατί σήμαιναν τόσα πολλά για τους ανθρώπους εκείνης της εποχής, καθώς φαίνεται πως εμπλέκονται στις ζωές τους και τους προστατεύουν ή τους θέτουν εμπόδια, σε σημαντικά γεγονότα, όπως ο Τρωικός πόλεμος, και έχουν χαρακτηριστικά που θυμίζουν σε πολλά τους ανθρώπους. Γι αυτό το λόγο, μέχρι και σήμερα αναγνωρίζουμε την αξία των μύθων και προσπαθούμε να τους διαφυλάξουμε στο πέρασμα των χρόνων κυρίως μέσω της τέχνης, η οποία τους κάνει γνωστούς όχι μόνο σε τοπικό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.

43 Βιβλιογραφία - Διαδικτυακοί Τόποι Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969 Marie Delcourt: «Ο Ερμαφρόδιτος : Μύθοι της αμφιφυλοφιλίας στην αρχαία Ελλάδα», 2006 William Smith: Dictionary of Greek and Roman biography and mythology, (London, 1867) Καρλ Κερένυι, Η Μυθολογία των Ελλήνων, Εστία, Αθήνα χ.χ. Ιωάννης Κακριδής, (επιμ.), Ελληνική μυθολογία: οι θεοί, Εκδοτική Αθηνών, (Αθήνα 1986) Schwabl, Hans, «Ζευς: Παρατηρήσεις για την ουσία και την ιστορία του Θεού». Μετάφρ. Ι. Ν. Καζάζης. Επιστημονική επετηρίς της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης 20 (1981), Jean Pierre Vernant, Το σύμπαν, οι θεοί και οι άνθρωποι (2007) Roberto Carvalho de Magalhaes, Το μικρό βιβλίο των μεγάλων μύθων (2007) Hermaphroditos: God of effeminates and hermaphrodites Greek mythology link: Hermaphroditus Θεός Ερμής, Θεά Αφροδίτη & Θεός Ερμαφρόδιτος %CE%94%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CE%B7(%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%C E%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82+%CE%BC%CF%8D%CE%B8%CE%BF%CF%82) cb /science/el/images/1/15/monsters- Minotaurus-Pasiphae-goog.gif jeyv1ymj8ri/udoxcheokai/aaaaaaaahys/yq7i7szuguy/s640/athena_hercules.jpg