ΘΕΜΑ «Το Παλαιστινιακό Ζήτημα από τη ίδρυση του Ισραήλ το 1948 ως τη Συμφωνία ειρήνης του Κάμπ Ντέιβιντ το 1979»

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ» ΘΕΜΑ «Το Παλαιστινιακό Ζήτημα από τη ίδρυση του Ισραήλ το 1948 ως τη Συμφωνία ειρήνης του Κάμπ Ντέιβιντ το 1979» Διπλωματική Εργασία της Πάχου Σταματίνας ( ) Επιτροπή Επιβλέπων : Σακκάς Ιωάννης Μέλη: Κεφαλά Βιβή & Τσαρδανίδης Χαράλαμπος ΡΟΔΟΣ,

2 Πίνακας Περιεχομένων: Πρόλογος Κεφ.1 ο : Ιστορική Αναδρομή του Παλαιστινιακού Ζητήματος Κεφ.2 ο : Η εξέλιξη του Παλαιστινιακού Ζητήματος μετά τη λήξη του Β παγκοσμίου Πολέμου. 2.1 Οι στόχοι του Παλαιστινιακού απελευθερωτικού αγώνα 2.2 Ο ρόλος του ΟΗΕ στο παλαιστινιακό ζήτημα και την υπογραφή της Συμφωνίας της Ρόδου Κεφ.3 ο : Οι κυριότερες διαφορές των δύο πλευρών και η Αντιμετώπιση του Παλαιστινιακού Κεφ. 4 ο Το Παλαιστινιακό ζήτημα από το 1956 έως το Ο ρόλος του ηγέτη της Αιγύπτου Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ στο Παλαιστινιακό 4.2 Η δράση της ΟΑΠ από το 1964 έως το 1974 από τον Γιασέρ Αραφάτ εκπρόσωπο του Παλαιστινιακού λαού. 4.3 Ο πόλεμος των έξι ημερών το Ο πόλεμος του Γιον Κιπούρ το Η Συμφωνία στο Καμπ Ντέιβιντ το Μια αποτίμηση για τον Παλαιστινιακό Αγώνα Κεφ. 5 ο Συνοπτική εξέλιξη του Παλαιστινιακού Ζητήματος μετά το 1980 Επίλογος Βιβλιογραφία 2

3 Πρόλογος Το παλαιστινιακό Ζήτημα αποτέλεσε από τις αρχές του 20 ου αιώνα ένα σημαντικό πολιτικό και κοινωνικό πρόβλημα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και του Αραβικού κόσμου, οδηγώντας σε μεγάλες και επικίνδυνες πολεμικές συγκρούσεις με ανυπολόγιστη απώλεια ανθρώπινων ζωών και ταυτόχρονα σε απώλεια εδαφών και πληθυσμιακών μεταλλαγών. Η περιοχή της Παλαιστίνης εδώ και χιλιάδες χρόνια αποτελεί πεδίο σύγκρουσης μεταξύ λαών 1. Στα νεότερα χρόνια όμως ιδιαίτερα μετά την ίδρυση του κράτους των εβραίων και συγκεκριμένα του Ισραήλ, πράξη που αποφασίστηκε σύντομα μετά τη λήξη του Β παγκοσμίου πολέμου, η περιοχή αυτή ταλανίζεται από νέες συγκρούσεις μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών. Η απόφαση των Ηνωμένων Εθνών που προέβλεπε παράλληλη ίδρυση αυτόνομου Παλαιστινιακού κράτους, που ουσιαστικά ποτέ δεν εφαρμόστηκε, έπαιξε όμως σημαντικό ρόλο στις συγκρούσεις που ακολούθησαν στα επόμενα χρόνια και οι οποίες συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Το σχέδιο διχοτόμησης που επιβλήθηκε από τον ΟΗΕ το 1947 με την οποία αποφασίστηκε η διχοτόμηση της Παλαιστίνης σε δύο διαφορετικά κράτη, τα οποία διέφεραν σε ποιοτικά χαρακτηριστικά μεταξύ τους, ως προς τη γλώσσα, τον πολιτισμό και την θρησκεία, οδήγησε στην πόλωση δυο στρατοπέδων τα οποία συγκρούονταν μεταξύ τους με σκοπό την κυριαρχία της περιοχής. Οι συγκρούσεις αυτές κλιμακώθηκαν το επόμενο έτος και έτσι το 1948 έφθασαν στο σημείο να συγκρουστούν με βία οι Ισραηλινοί με τους Παλαιστινίους, οι οποίοι όμως είχαν βοήθεια και από άλλες αραβικές χώρες 2. Στις αρχές του 20 ου αιώνα το Παλαιστινιακό πρόβλημα λαμβάνει τεράστιες διαστάσεις καθώς αρχικά μια μεγάλη μάζα πληθυσμού των Εβραίων μετακινείται προς την Παλαιστίνη και μετά από χρόνια και ειδικότερα το 1948 με την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Οι Εβραίοι καταφέρνουν να πάρουν στην κατοχή τους ένα τεράστιο κομμάτι εδαφών όχι μόνο από την Παλαιστίνη αλλά και στην ευρύτερη περιοχή έως το Το κράτος του Ισραήλ μετατρέπεται με τις συνεχείς κατακτήσεις σε ένα ισχυρό και ατρόμητο αντίπαλο και παράλληλα μετατρέπεται σε μια υπέρμετρη απειλή για τον λαό της Παλαιστίνης και άλλους αραβικούς λαούς. Το Παλαιστινιακό Ζήτημα μετά από τις εξελίξεις αυτές λαμβάνει έναν πολυδιάστατο και οξύ χαρακτήρα που θα οδηγήσει σε τραγικά γεγονότα προκαλώντας παγκόσμιο συναγερμό. Το πρόβλημα δεν θεωρείται μόνο τοπικό ζήτημα του Ισραήλ και των Αράβων αλλά εξαπλώνεται έξω από τα σύνορα της Μέσης Ανατολής, προκαλώντας 1 Ροπς, Ν., Η καθημερινή ζωή στην Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού, σ Moors A., Discourse and Palestine Power, Text and Context, σ

4 πολιτικό προβληματισμό και στις μεγάλες δυνάμεις του πλανήτη, καθώς ο παγκόσμιος κίνδυνος είναι ορατός και στα δικά τους σύνορα. Η σύσταση και η εμφάνιση νέων κινημάτων πολιτικών ιδιαίτερα μετά τη δεκαετία του 1940 στους αραβικούς λαούς αποτελεί ένα δείγμα του πόσο επικίνδυνη και τραγική είχε γίνει η κατάσταση. Τα κινήματα αυτά είχαν συγκεκριμένους στόχους με θρησκευτικό, ιδεολογικό και εθνικό χαρακτήρα. Το κίνημα του Μπάαθ δημιουργήθηκε με στόχο την στήριξη των αραβικών κρατών και την αραβική ένωση, την ελευθερία των λαών τους και την επικράτηση της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης. Το κίνημα αυτό δεν είχε πολιτικό χαρακτήρα αλλά περισσότερο εθνικό, υπερασπίζοντας τους απελευθερωτικούς αγώνες της Παλαιστίνης και άλλων αραβικών κρατών. Αργότερα η Παλαιστίνη κατελήφθη από το Ισραήλ και το πρόβλημα εξελίχθηκε σε ένα επικίνδυνο παιχνίδι που έλαβε διεθνή χαρακτήρα. Κάθε προσπάθεια όμως των αραβικών λαών για απελευθέρωση της Παλαιστίνης δεν έφερναν το επιθυμητό αποτέλεσμα και κάθε αγώνας οδηγούνταν στην αποτυχία. Ακόμη και η συμβολή των ξένων δυνάμεων (ΗΠΑ) που αποσκοπούσαν στην αποδυνάμωση, παραίτηση και αφανισμό του Παλαιστινιακού λαού για την ισχυροποίηση του Ισραήλ και των δικών τους πολιτικών και γεωστρατηγικών συμφερόντων απέτυχε, με αποτέλεσμα οι συγκρούσεις να συνεχίζονται και το Παλαιστινιακό Ζήτημα να παραμένει άλυτο ακόμη και σήμερα. Το Ισραήλ δημιουργήθηκε από μια τάξη Ευρωπαίων Εβραίων σαν καταφύγιο για τους ομογενείς που είχαν υπάρξει για αιώνες τα θύματα της χριστιανικής Ευρώπης. Οι σιωνιστές πατέρες της ιδέας να δοθεί «μια γη χωρίς ανθρώπους, σε ανθρώπους χωρίς γη» ανακάλυψαν γρήγορα ότι η ιστορική κοιτίδα των Εβραίων είχε κατοικηθεί από αραβικό κυρίως πληθυσμό. Οι Παλαιστίνιοι Άραβες, υπήρξαν τα θύματα ενός εθνικού κράτους που ο κύριος στόχος του έγινε η προστασία των Εβραίων από την απειλή των Αράβων. 3 3 Θάνος Βερέμης, Το μεσανατολικό ζήτημα ΑΡΧΕΙΟ ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ (ανάκτηση , ώρα 15.22) 4

5 Η εργασία χωρίζεται σε 5 κεφάλαια: - Στο πρώτο κεφάλαιο επιχειρείται μια συνοπτική ιστορική αναδρομή από το 1917 έως 1988, με στόχο την κατανόηση του Παλαιστινιακού προβλήματος από την δημιουργία έως την αντιμετώπισή του. - Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύεται η εξέλιξη του Παλαιστινιακού Ζητήματος μετά τη λήξη του Β παγκοσμίου πολέμου ( ). - Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύουμε τις κυριότερες διαφορές των δύο πλευρών - Στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύονται οι σημαντικότεροι σταθμοί στο παλαιστινιακό ζήτημα όπως ο ρόλος του ηγέτη της Αιγύπτου Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ στο Παλαιστινιακό η δράση της ΟΑΠ από το 1964 έως το 1974 από τον Γιασέρ Αραφάτ εκπρόσωπο του Παλαιστινιακού λαού, πόλεμος των έξι ημερών το 1967, ο πόλεμος του Γιον Κιπούρ το 1973 και η Συμφωνία στο Καμπ Ντέιβιντ το Στο πέμπτο κεφάλαιο μια συνοπτική αναφορά στη εξέλιξη του Παλαιστινιακού μετά το 1980 Επίλογος-Βιβλιογραφία 5

6 Κεφάλαιο 1 ο : Παλαιστινιακό Ζήτημα : Σύντομη Ιστορική Αναδρομή του Παλαιστινιακού Ζητήματος Το Παλαιστινιακό ζήτημα απασχολεί τη σύγχρονη ιστορία από τα τέλη του 19 ου αιώνα όπου παρατηρείται το πρώτο φαινόμενο εβραϊκής μετανάστευσης με χιλιάδες εβραίους να μετακινούνται σε άλλη πατρίδα. Τον 20 ο αιώνα και συγκεκριμένα το 1917 ο Άθρουρ Μπάλφουρ Υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας υπογράφει συνθήκη με την οποία εγγυάται την δημιουργία εστία για τους εβραίους στην Παλαιστίνη. Μετά τον Α παγκόσμιο πόλεμο και την καινούρια κατάσταση που δημιουργήθηκε, τα αραβικά κράτη υποχώρησαν μπροστά στη δυτική κυριαρχία και στη συνέχεια οι Γάλλοι και οι Άγγλοι κατακτητές προσανατολίζονταν στον τεμαχισμό των αραβικών κρατών σε αποικίες. Οι δυνάμεις αυτές θα είχαν τις αποικίες αυτέ κάτω από τον δικό τους έλεγχο και τη δικής τους επιρροή με κύριο στόχο να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα και να εκμεταλλευτούν τον πλούτο της περιοχής. Έτσι ο αραβικός χώρος σύμφωνα με τις συνθήκες των Άγγλων και των Γάλλων θα γινόταν μια περιοχή, η οποία θα ελεγχόταν με τους όρους των κατακτητών. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να τεθούν υπό την αγγλική ηγεμονία η Ιορδανία, το Ιράκ, υπό τη Γαλλική κηδεμονία η Συρία και ο Λίβανος και η Παλαιστίνη υπό την εντολή της Αγγλίας στο συνέδριο του Σαν Ρέμο το Η ιμπεριαλιστική κυριαρχία ήταν πλέον γεγονός για τις χώρες του αραβικού κόσμου καθώς και η διαίρεσή τους. Ακόμη και τα πολιτικά κόμματα διαιρέθηκαν και προάσπιζαν τα δικαιώματα της κάθε περιοχής ξεχωριστά με απώτερο σκοπό την ανεξαρτησία. Οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να αποπροσανατολίσουν τις προσπάθειες των αραβικών κρατών για ανεξαρτησία και να εκμεταλλευτούν τις εθνικές μειονότητες της περιοχής, ώστε να τους αποτρέψουν από τις ενέργειες για επανένωση. Παρόλο όμως που ο στόχος των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων ήταν η αποδυνάμωση των αραβικών λαών και ο αποπροσανατολισμός τους ακόμη και με την ίδρυση τοπικών κυβερνήσεων στις περιοχές αυτές, η περίοδος μετά τον Α παγκόσμιο πόλεμο χαρακτηρίστηκε από μια ανάταση του εθνικού φρονήματος των αραβικών λαών. Συνεχείς λαϊκές εξεγέρσεις από το 1919 έως το 1925 αλλά και τοπικά κινήματα προάσπιζαν και εξέφραζαν τις επιθυμίες του αραβικού έθνους. Ίδιες εξεγέρσεις γίνονταν και στην Παλαιστίνη από το 1920 έως το 1922 που μιλούσαν για ανεξαρτησία και απελευθέρωση αλλά και στην επανάσταση του Στις αρχές της δεκαετίας του 1940 ο κίνδυνος για την κατάληψη της Παλαιστίνης καραδοκούσε και το αραβικό έθνος έπρεπε να βρει τρόπο να αντιδράσει απέναντι στις απειλές των ξένων δυνάμεων. Όλοι οι Άραβες θα έπρεπε να είναι ενωμένοι και να προάγουν μαζικά την ιδέα ενός παναραβικού κράτους απέναντι σε κάθε ξένη ιμπεριαλιστική δύναμη. Όποια ξένη δύναμη απειλούσε έστω και μια περιοχή του αραβικού κόσμου θα γνώριζε ότι θα επιτίθετο σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν αυτό της Παλαιστίνης και αφορούσε ολόκληρη την αραβική κοινότητα 6

7 και ειδικότερα όταν η ίδρυση του σιωνιστικού κράτους. Για την αντιμετώπιση όλων αυτών των ιμπεριαλιστικών απειλών γεννήθηκε το κίνημα της αραβικής αναγέννησης. Το κίνημα αυτό εργάστηκε εντατικά για την δημιουργία της αραβικής ενότητας, τη δημιουργία σοσιαλιστικού κράτους με χαρακτηριστικά ελευθερίας, ενότητας όπου δεν θα υπήρχε κανένα στοιχείο τριβής και εκμετάλλευσης στις αραβικές κοινωνίες. Η ιδέα του απελευθερωτικού πολέμου ήταν το κύριο σύνθημα με στόχο την ελευθερία των αραβικών εδαφών, την απελευθέρωση από κάθε δύναμη κατοχής και την ικανοποίηση των προσδοκιών τους για ανεξαρτησία. Από το 1917 έως το 1947 ο πληθυσμός των εβραίων της Παλαιστίνης αυξήθηκε στους κατοίκους ενώ ο πληθυσμός των αράβων έφτανε τους κατοίκους. 4 Το 1947 με απόφαση του ΟΗΕ με στόχο να δημιουργηθούν δύο κράτη ένα εβραϊκό κράτος και ένα αραβικό κράτος μπήκε στο τραπέζι η πρόταση του διαμελισμού της Παλαιστίνης. Το 57% για το εβραϊκό κράτος και το 43 % για το αραβικό κράτος. Τα ο επόμενο έτος 1948 ανακοινώνεται η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Όμως οι χώρες του Αραβικού Συνδέσμου ξεσηκώνονται κηρύσσοντας πόλεμο ενάντια του νέου αυτού κράτους. Ύστερα από μια μακρά διάρκεια συγκρούσεων το κράτος του Ισραήλ βγαίνει νικητής και ισχυροποιείται επεκτείνοντας τα σύνορά του για δεκαετίες. Το 1956 ο Νάσερ αιγύπτιος ηγέτης εθνικοποίησε τη διώρυγα του Σουέζ με αποτέλεσμα να δεχθεί επίθεση από τη Βρετανία, τη Γαλλία και το Ισραήλ. Η Αίγυπτος όμως είχε την υποστήριξη των ΗΠΑ και έτσι οι τρεις δυνάμεις αποσύρονται. Έτσι με αυτήν την τακτική οι ΗΠΑ κέρδισαν το ρόλο του ρυθμιστή της περιοχής που μέχρι τότε είχε η Βρετανία. Από το 1964 έως το 1965 δημιουργείται η ΟΑΠ (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης) αλλά και η οργάνωση Φατάχ με αρχηγό τον Γιασέρ Αραφάτ. Η οργάνωση Φατάχ χαρακτηρίζεται από εθνικιστικά ιδεώδη για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης και μέσα σε λίγα χρόνια εξελίσσεται σε μία από τις πιο δραστήριες οργανώσεις στον αγώνα. 5 Ακολουθεί ο πόλεμος των έξι ημερών το έτος Με την καθοδήγηση του Νάσερ συγκεντρώνονται τα αραβικά στρατεύματα στα σύνορα του Ισραήλ αλλά δέχονται ξαφνική επίθεση. Ο πόλεμος διαρκεί έξι ημέρες με αποτέλεσμα τη συντριβή των αράβων και την κυριαρχία των εβραίων.το Ισραήλ ισχυροποιεί και επεκτείνει τα σύνορά του μετά από την επίθεση της Συρίας, της - 4 Ντόκος Θάνος, «Στρατηγικό Αλφαβητάρι Αραβο-Ισραηλινής ιένεξης», (Κείµενο Εργασίας No 12/2010), ΕΛΙΑΜΕΠ 2010, σελ

8 Ιορδανίας και της Αιγύπτου. Ο ΟΗΕ όμως παρεμβαίνει με το ψήφισμα 242 ζητώντας από το κράτος του Ισραήλ να εγκαταλείψει και να παραιτηθεί από την κτήση των νέων εδαφών που κατέλαβε. 6 Το 1968 Η οργάνωση για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης φτιάχνει Σύνταγμα και απαιτεί την ίδρυση του Παλαιστινιακού κράτους. Ο Γιασέρ Αραφάτ εκλέγεται αρχηγός της οργάνωσης (Φατάχ). Μετά από αρκετά χρόνια και συγκεκριμένα το έτος 1973 γίνεται ο πόλεμος Γιομ Κιπούρ. Το Ισραήλ δέχεται επίθεση από τη Συρία και την Αίγυπτο, καθώς προσδοκούσαν οι χώρες αυτές να εφαρμοστεί η απόφαση του ΟΗΕ αρ. 242 για επιστροφή των εδαφών από το Ισραήλ. Ύστερα από παρέμβαση των μεγάλων δυνάμεων ο πόλεμος σταμάτησε. 7 Ακολούθησε το 1978 η Συμφωνία του Κάμπ Ντέιβιντ μεταξύ των πρωθυπουργών του Ισραήλ και της Αιγύπτου. Μετά από συμφωνίες και ανταλλάγματα η Αίγυπτος εξασφαλίζοντας την γεωστρατηγική ασφάλεια και την δύναμή της στην περιφέρεια αποχώρησε από την ιδέα του ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Επίσης εξασφαλίστηκε η αποδυνάμωση της οργάνωσης των Αραβικών κρατών και ταυτόχρονα ενδυναμώθηκε η ασφάλεια του Ισραήλ. Οι Άραβες ηττημένοι και προδομένοι δεν κατάφεραν να ανακτήσουν τα εδάφη τους που έχασαν από το 1967, ούτε να πραγματοποιήσουν την ιδέα του ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Ακολουθεί η δολοφονία του Σαντάντ το 1981 και το 1982 ο Λίβανος δέχεται επίθεση από το Ισραήλ με αφορμή τον βομβαρδισμό του από την ΟΑΠ. Οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες σφαγιάζονται από παραστρατιωτικές ομάδες του Λιβάνου και από τους Ισραηλινούς. 8 Η πρώτη Ιντιφάντα οργανώνεται από το Αποτελεί μια μαζική εξέγερση των Παλαιστινίων ενάντια στο Ισραήλ και επεκτείνεται έως τη Γάζα και τη Δυτική όχθη. Η πρώτη Ιντιφάντα χαρακτηρίζεται από απεργίες, οδοφράγματα, πολιτική ανυπακοή και πετροπόλεμο ενάντια στις δυνάμεις ασφαλείας των Ισραηλινών. Νεκροί πάνω από 1000 Παλαιστίνιοι. 9 Το 1988 ιδρύεται η Χαμάς, η οποία είναι ένα κίνημα αντίστασης. Αποτελεί μια παραστρατιωτική παλαιστινιακή οργάνωση. Η Χαμάς αναδύθηκε από την αιγυπτιακή Μουσουλμανική Αδελφότητα της οποίας αποτελούσε παρακλάδι και χαρακτηρίστηκε από επιθέσεις αυτοκτονίας και τρομοκρατικές ενέργειες ενάντια στο Ισραήλ. Την περίοδο εκείνη η Χαμάς ήταν ιδιαίτερα αγαπητή στους Παλαιστίνιους λόγω και της κοινωνικής προσφοράς της οργάνωσης απέναντι στους Παλαιστίνιους Ντόκος Θάνος, ο.π., σελ 16-7 Σακκάς Δ. Γιάννης, ΤΟ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΟ, ο Σιωνισμός, οι Άραβες και ο Διεθνής Παράγοντας , μέρος α, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2005, σελ Στο ίδιο, σελ Ντόκος Θάνος, ο.π., σελ 9 10 Στο ίδιο, σελ., 8 8

9 Κεφάλαιο 2ο: Η εξέλιξη του Παλαιστινιακού Ζητήματος μετά τη λήξη του Β παγκοσμίου Πολέμου ( ) και την υπογραφή της Συμφωνίας της Ρόδου 2.1 Οι στόχοι του Παλαιστινιακού απελευθερωτικού αγώνα Το ζήτημα της ίδρυσης του κράτους του Ισραήλ στα εδάφη της Παλαιστίνης συμπίπτει με την έναρξη του Β παγκοσμίου πολέμου και την ραγδαία αύξηση του πληθυσμού των Εβραίων στα παλαιστινιακά εδάφη αλλά και την σημαντική υποστήριξη που διέθεσε η Βρετανία και οι βρετανικές ένοπλες δυνάμεις που διοικούσαν την Παλαιστίνη. Στη συγκεκριμένη περίοδο εντοπίζονται όλες οι διαδικασίες κυρίως πολιτικές που συνέβαλλαν στην ίδρυση του κράτους του Ισραήλ και ειδικά με την απόφαση των Ηνωμένων Εθνών για το διαμελισμό και διαίρεση της Παλαιστίνης από το 1947 έως το Ο εβραϊκός κόσμος πάλεψε για την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ στα παλαιστινιακά εδάφη βασιζόμενο σε διάφορες πηγές τις οποίες χρησιμοποίησε και εκμεταλλεύτηκε για να δικαιολογήσει τον αγώνα του για νόμιμη ίδρυση του κράτους του Ισραήλ εις βάρος της Παλαιστίνης. Μετά την απόφαση της διαίρεσης των παλαιστινιακών εδαφών το 1947 η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ ήταν πλέον γεγονός. Στις 15 Μαïου του 1948 επίσημα πλέον ιδρύεται το κράτος του Ισραήλ με τραγικά αποτελέσματα για τον αραβικό λαό. 12 Η ίδρυση του κράτους του Ισραήλ οδήγησε σε μια μεγάλη τραγωδία για τον παλαιστινιακό κόσμο. Πάνω από Άραβες ξεριζώθηκαν από την πατρίδα τους, και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους μέσα σε ένα κλίμα οδύνης, πόνου και αβεβαιότητας που δεν είχε προηγούμενο. Ο αραβικός κόσμος για πρώτη φορά στην ιστορία του έρχεται αντιμέτωπος με μια ανείπωτη τραγωδία που δεν είχε γνωρίσει ποτέ στο παρελθόν. 13 Τα χρόνια που θα ακολουθήσουν από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ σύμφωνα με τον απολογισμό των εκθέσεων της επιτροπής προστασίας προσφύγων των Ηνωμένων Εθνών θα σημαδευτούν από τα τραγικά γεγονότα κατατρεγμού του παλαιστινιακού λαού αλλά και στις δραματικές συνέπειες που χαρακτηρίζονταν από την εγκατάλειψη της παλαιστινιακής γης και στην διασπορά του αραβικού λαού σε προσφυγικά στρατόπεδα στα σύνορα πλησίον της Αιγύπτου, της 11 Σακκάς Δ. Γιάννης, ΤΟ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΟ, ο Σιωνισμός, οι Άραβες και ο Διεθνής Παράγοντας , μέρος α, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα Στο ίδιο 13 Ροπς, Ν., Η καθημερινή ζωή στην Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού, Αθήνα, ε κδ. Παπαδήμας,

10 Συρίας, του Λιβάνου και της Ιορδανίας. 14 Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών καταδυνάστευσης του παλαιστινιακού λαού ξεκινά και η ανάγκη για αντίσταση ενάντια στην καταπίεση, στην υποταγή, στην ταπείνωση και στον φόβο απέναντι στις ξένες δυνάμεις και ειδικότερα απέναντι στο κράτος του Ισραήλ. 15 Στόχος ήταν η δημιουργία ενός δημοκρατικού κράτους της Παλαιστίνης το οποίο θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με την απελευθέρωση των παλαιστινιακών εδαφών, όπου θα μπορούσαν να συνυπάρξουν όλες οι μειονότητες με διαφορετικές εθνικές και θρησκευτικές αντιλήψεις και δεν θα υπήρχε κανένας διαχωρισμός μεταξύ Αράβων και Εβραίων. 16 Με αυτή τη σκέψη και μέσα σε μια δύσκολη περίοδο για τον αραβικό κόσμο θεμελιώθηκε η ιδέα της παλαιστινιακής αντίστασης και του επαναστατικού αγώνα που θα οδηγούσε στην απελευθέρωση του παλαιστινιακού λαού και των εδαφών του. 17 Ο αραβικός κόσμος όμως παρόλο που πίστευε στην ιδέα της απελευθέρωσης δεν κατάφερε ποτέ να πραγματοποιήσει τους στόχους του καθώς δεν ήταν σε θέση να λύσει όλα τα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα που τον βάραιναν από τις δυνάμεις κατοχής του παρελθόντος. Ο παλαιστινιακός αγώνας είχε βέβαια θετικά αποτελέσματα από την μια μεριά αφού κατόρθωσε να ανυψώσει και να προστατεύσει το εθνικό φρόνημα του παλαιστινιακού λαού στα δύσκολα χρόνια της αντίστασης, από την άλλη μεριά ωστόσο δεν έφερε τα αναμενόμενα αποτελέσματα δημιουργίας ενός ελεύθερου παλαιστινιακού κράτους. 18 Η προσπάθεια για απελευθέρωση της Παλαιστίνης από την κατοχή ενισχύθηκε και από την υποστήριξη αρκετών κινημάτων και την οργάνωση διαδηλώσεων και ξεσηκωμού, ώστε να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος εγκατάστασης σιωνιστών στα παλαιστινιακά εδάφη και ταυτόχρονα να αμβλυνθούν οι απειλές ενάντια στους παλαιστίνιους. Η έλλειψη όμως ενός οργανωμένου σχεδίου με συγκεκριμένη στρατηγική αλλά και η αναποτελεσματικότητα των κινημάτων που δεν κατάφεραν να ξεσηκώσουν σύσσωμη τη λαϊκή βάση είχαν ως αρνητική συνέπεια την αποτυχία των προσπαθειών για απελευθέρωση μέχρι το Από το 1947 και μετά ένα νέο κίνημα-κόμμα αναλαμβάνει τα ηνία για την απελευθέρωση του αραβικού κόσμου. Το Αραβικό Σοσιαλιστικό Κόμμα είχε ως στόχο τη δημιουργία ενός ισχυρού και ενωμένου αραβικού Έθνους και δεν αναγνώριζε τα σύνορα που επέβαλλαν οι κατοχικές δυνάμεις. Κύριος στόχος του αγώνα ήταν η επιστροφή και η επανάκτηση των εδαφών τους από τους 14 Σακκάς Δ. Γιάννης, Η Ελλάδα, το Κυπριακό και ο Αραβικός Κόσμος , Εκδόσεις Πατάκη 15 Α. Μασούντι, «Επισήμανση και Ανατολή», σελ 110, Αχμέτ Σούσα: «Οι Άραβες και οι Εβραίοι στην Ιστορία», σελ Σακκάς Δ. Γιάννης, Η Ελλάδα, το Κυπριακό και ο Αραβικός Κόσμος , Εκδόσεις Πατάκη 17 Σακκάς Δ. Γιάννης, ΤΟ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΟ, ο Σιωνισμός, οι Άραβες και ο Διεθνής Παράγοντας , μέρος α, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα Στο ίδιο 19 Α. Χακάμ Νταρουζά: «Σύντομη Περίληψη του Παλαιστινιακού Προβλήματος», Κέντρο Παλαιστινιακών Ερευνών, Βηρυτός 1972, σελ

11 κατακτητές και αυτό θα ήταν εφικτό μόνο μέσα από την ενότητα των αράβων. 20 Η απελευθέρωση και η ανεξαρτησία από τον ξένο ζυγό κατοχής και η αποτίναξη κάθε μορφής υποταγής και αδικίας πάνω από τον παλαιστινιακό λαό θα ήταν εφικτή μόνο μέσα από την αδιάσπαστη ενότητα των αραβικών λαών. 2.2 Ο ρόλος του ΟΗΕ στο παλαιστινιακό ζήτημα και την υπογραφή της Συμφωνίας της Ρόδου Με πρωτοβουλία της Βρετανίας το Παλαιστινιακό Ζήτημα μετατίθεται στον ΟΗΕ καθώς δεν κατάφερε η ίδια να λύσει το πρόβλημα και παράλληλα επιθυμούσε να διώξει από πάνω της το βάρος των ευθυνών που της αναλογούσε. 21 Το παλαιστινιακό ζήτημα μπαίνει τώρα σε άλλη τροχιά καθώς δεν είναι πλέον στις αρμοδιότητες της Βρετανίας αλλά του ΟΗΕ και έτσι τα όργανα του οργανισμού έπρεπε να βάλουν στην ημερήσια διάταξη των συνελεύσεων και το παλαιστινιακό ζήτημα και ταυτόχρονα συγκρότησαν επιτροπή η οποία θα ερευνούσε το θέμα στα εδάφη της Παλαιστίνης. 22 Με το πόρισμα της επιτροπής έληγε παράλληλα και η κατοχή της Βρετανίας στην Παλαιστίνη ενώ σε σύντομο χρονικό διάστημα θα δινόταν ανεξαρτησία μέσα από ειρηνευτικές διαδικασίες για την επίλυση των διαφορών. 23 Τα περισσότερα μέλη της επιτροπής του ΟΗΕ ήθελαν την δημιουργία δύο χωριστών κρατών ενός Αραβικού και ενός Εβραϊκού ενώ η μειοψηφία πρότασσε την ίδρυση μιας αραβικής και μιας εβραϊκής κοινότητας κάτω από μια ενιαία κυβέρνηση που θα συντόνιζε τη διοίκηση των κοινοτήτων αυτών. Το 1947 στη συνέλευση ο εκπρόσωπος της Παλαιστίνης Αχμάντ Αλ Σοκίρι απέρριψε τα σχέδια για διχοτόμηση και εισηγήθηκε να μη μεταφερθούν οι Εβραίοι στα παλαιστινιακά εδάφη ενώ ταυτόχρονα ζήτησε επιτακτικά την δημιουργία ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. 24 Αντίθετα ο εκπρόσωπος των Εβραίων συμφωνούσε με την διχοτόμηση της Παλαιστίνης αλλά και την προσάρτιση των Αγίων Τόπων (Ιερουσαλήμ, Γαλιλαία) στους Εβραίους. Η Βρετανία επίσης θα απέσυρε τις δυνάμεις τις μόνο αν συμφωνούσαν και οι δύο κοινότητες, επιθυμούσε όμως τη διχοτόμηση της περιοχής. Μετά από δύο ψηφοφορίες το σχέδιο απορρίφθηκε και ο ΟΗΕ μετέφερε το Παλαιστινιακό ζήτημα στη γενική συνέλευση Σακκάς Δ. Γιάννης, ΤΟ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΟ, ο Σιωνισμός, οι Άραβες και ο Διεθνής Παράγοντας , μέρος α, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα Moors A., Discourse and Palestine Power, Text and Context, Amsterdam, Het Spinhuis, Σακκάς Δ. Γιάννης, Η Ελλάδα, το Κυπριακό και ο Αραβικός Κόσμος , Εκδόσεις Πατάκη 23 Σακκάς Δ. Γιάννης, ο.π. 24 Σακκάς Δ. Γιάννης, Η Ελλάδα, το Κυπριακό και ο Αραβικός Κόσμος , Εκδόσεις Πατάκη 25 Moors A.,ο.π. 11

12 Καταλυτικό ρόλο μετά την αποτυχία για λύση στη ΓΣ του ΟΗΕ έπαιξαν οι ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ προσπάθησαν με κάθε τρόπο να οδηγήσουν το Παλαιστινιακό Ζήτημα στη λύση που αυτέ επιθυμούσαν. Η άσκηση πίεσης ήταν το κύριο εργαλείο που χρησιμοποίησαν καθώς διέθεταν μεγάλη επιρροή ώστε να συγκεντρώσουν (με κάθε θεμιτό ή αθέμιτο τρόπο) όσο περισσότερες ψήφους υπέρ της διχοτόμησης της περιοχής του αραβικού κόσμου. Έτσι οι ΗΠΑ κατάφεραν να κερδίσουν την ψήφο των περισσότερων χωρών νομιμοποιώντας το κράτος του Ισραήλ στην Παλαιστίνη. 26 Το αποτέλεσμα αυτό αποτέλεσε μεγάλο πλήγμα για τους Άραβες οι οποίοι βρέθηκαν ξαφνικά μόνοι απέναντι στις ξένες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Το πλήγμα ήταν ισχυρό αφού πλέον νομιμοποιήθηκε το κράτος του Ισραήλ με σύμμαχο τις ΗΠΑ. Οι συγκρούσεις ήταν αναπόφευκτες ανάμεσα στους εβραίους και στου άραβες στην περιοχή της Παλαιστίνης μετά από αυτήν την απογοητευτική εξέλιξη. Άρχισαν επιθέσεις ενάντια στις πρεσβείες των χωρών που ψήφισαν υπέρ της διχοτόμησης και της ίδρυσης του κράτους του Ισραήλ. 27 Οι αραβικοί λαοί έδωσαν κι αυτοί τον αγώνα τους χωρίς βέβαια να διαθέτουν κατάλληλο οπλισμό και σχέδιο, ενώ αντίθετα οι εβραίοι είχαν καλύτερο συντονισμό, μεγαλύτερη εμπειρία αλλά και πιο σύγχρονο οπλισμό κατατροπώνοντας τους Άραβες. Ο αραβικός λαός έπειτα από την αποτυχημένη προσπάθειά του ζήτησε τη βοήθεια από τις γείτονες χώρες (Συρία, Αίγυπτο, Ιορδανία) οι οποίες ανταποκρίθηκαν στέλνοντας μια μεγάλη στρατιωτική δύναμη, η οποία αγωνίστηκε δίπλα στον παλαιστινιακό λαό με σημαντικές νίκες απέναντι στους εβραίους και στις βρετανικές δυνάμεις. 28 Ύστερα από τον αγώνα αυτόν το σχέδιο διχοτόμησης απέτυχε να εφαρμοστεί και επομένως οι αποφάσεις του ΟΗΕ να μην μπορούν να επιβληθούν. Οι ΗΠΑ και το Συμβούλιο Ασφαλείας το 1948 πρότειναν η Παλαιστίνη να βρεθεί κάτω από μια νέα κηδεμονία ή να παραμείνει η Βρετανική κατοχή και λήξει άμεσα η διαμάχη ανάμεσα στους Άραβες και στους Εβραίους. Οι αραβικοί λαοί όμως απέρριψαν το σχέδιο αυτό καθώς θα μετέτρεπε τους Εβραίους σε μεγάλη δύναμη. Ο αραβικός κόσμος έπειτα από τις εξελίξεις αυτές ζήτησε από όλα τα αραβικά κράτη να οργανωθούν στρατιωτικά ώστε να συνεχιστεί ο πόλεμος. Αλλά και οι Εβραίοι δεν συμφωνούσαν με την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας καθώς πίστευαν ότι δεν θα τους εξασφάλιζε την ίδρυση εβραϊκού κράτους. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω ήταν η συνέχιση των εχθροπραξιών και συγκρούσεων ανάμεσα στου δύο λαούς, ενώ το Παλαιστινιακό ζήτημα θα επανεξεταζόταν από τη ΓΣ του ΟΗΕ. Το 1948 η Βρετανία απέσυρε τις δυνάμεις της από τις περιοχές που ήταν υπό εβραϊκή 26 Θάνος Ντόκος ό.π., σ Σακκάς Δ. Γιάννης, Η Ελλάδα, το Κυπριακό και ο Αραβικός Κόσμος , Εκδόσεις Πατάκη 28 Α. Μασούντι, «Επισήμανση και Ανατολή», σελ 110, Αχμέτ Σούσα: «Οι Άραβες και οι Εβραίοι στην Ιστορία» 12

13 κυριαρχία και ενίσχυσε τους εβραίους με πολεμοφόδια και βαρύ οπλισμό. Οι βρετανοί διατήρησαν τις δυνάμεις τους όμως στις αραβικές περιοχές όπου διατήρησαν την πολιτική αποδόμησης και διάλυσης που ασκούσαν εναντίον του παλαιστινιακού λαού. 29 Οι σιωνιστές μετά από τα γεγονότα αυτά προσπάθησαν με κάθε τρόπο να προκαλέσουν τρόμο στον παλαιστινιακό λαό και ειδικότερα στον άμαχο πληθυσμό. Οι βίαιες πράξεις τους είχαν ως στόχο να αναγκάσουν το λαό να εγκαταλείψει τα σπίτια του και να φύγει από τις περιοχές που κατείχαν οι εβραίοι. Η γενοκτονία γυναικών, παιδιών και ηλικιωμένων αποτελεί μια μαύρη σελίδα στην ιστορία του Παλαιστινιακού Ζητήματος. Το 1948 πραγματοποιείται στο Ντερ Γιασίν το τραγικό γεγονός της μεγάλης σφαγής από εβραίους αιματοκυλώντας κατοίκους του χωριού με 250 νεκρούς. Οι Εβραίοι σκότωσαν αδιακρίτως αθώους κατοίκους με θύματα ολόκληρες οικογένειες, στιγματίζοντας τον εβραϊκό γένος. Ακολούθησε και η γενοκτονία και στο χωριό Νάσερ Ελ Ντιν όπου σφαγιάστηκαν από εβραϊκές ομάδες όλοι οι κάτοικοι του χωριού. 30 Οι επιδρομές αυτές είχαν στόχο την κατατρομοκράτηση του παλαιστινιακού λαού ώστε να φοβηθεί και να εγκαταλείψει τα εδάφη του και να περάσουν στην εβραϊκή κυριαρχία. Ο στόχος των εβραϊκών ομάδων στέφθηκε με επιτυχία αναγκάζοντας τον παλαιστινιακό λαό να φύγει από τα εδάφη του και να διασκορπιστεί στον ευρύτερο αραβικό χώρο. Χιλιάδες παλαιστίνιοι έφυγαν από τα χωριά τους παραδίδοντάς τα στα χέρια των Εβραίων. 31 Το 1948 ο Αραβικός σύνδεσμος αποφάσισε να υποστηρίξει τον αγώνα των παλαιστινίων με την υποστήριξη του στρατού των αραβικών χωρών, όμως η Βρετανία κατάφερε να αποτρέψει την κίνηση αυτή καθώς ασκούσε επιρροή σε αρκετές αραβικές κυβερνήσεις. Αποτέλεσμα της παρέμβασης αυτής ήταν η αναστολή των κινητοποιήσεων για την ενίσχυση της παλαιστινιακής αντίστασης. Η αντίσταση των Παλαιστινίων απέναντι στους εβραίους άρχισε να αποδυναμώνεται. Οι στρατιωτικές επιχείρησης στην Παλαιστίνη ήταν ευθύνη του Αραβικού Συνδέσμου, ο οποίος όμως απομάκρυνε το λαϊκό κίνημα και τους άραβες αγωνιστές της Παλαιστίνης κίνηση η οποία αποδυνάμωνε την αντίσταση του παλαιστινιακού λαού. Η επέμβαση του αραβικού στρατού ήταν καταλυτική και η δύναμή του έφτανε τους στρατιώτες. 32 Ο αιγυπτιακός, ο Ιρακινός, ο Συριακός και ο ιορδανικός στρατός πέτυχαν μεγάλες νίκες σε όλα τα μέτωπα. Η νίκη ήταν τόσο μεγάλη που κατάφεραν να ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος της Παλαιστίνης. Όμως τότε 29 Σακκάς Δ. Γιάννης, ο.π. 30 Σακκάς Δ. Γιάννης, Η Ελλάδα, το Κυπριακό και ο Αραβικός Κόσμος , Εκδόσεις Πατάκη 31 Ηρακλείδης Αλέξης, Η ΑΡΑΒΟΪΣΡΑΗΛΙΝΗ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ, Η προβληματική της ειρηνικής επίλυσης, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα

14 διαπιστώθηκε το εξής παράδοξο: Δόθηκε εντολή να σταματήσουν όλες οι στρατιωτικές επεμβάσεις διότι στόχος όλης αυτή της επιχείρησης των αραβικών στρατιωτικών δυνάμεων δεν ήταν η απελευθέρωση της Παλαιστίνης αλλά η ανάταση του ηθικού του Αραβικού λαού. Ωστόσο η μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση του αραβικού συνδέσμου είχε θετικά αποτελέσματα αφού με την θυσία παλαιστινιακών ομάδων ανταρτών και νεαρών αξιωματικών υποστηρίχθηκε ο παλαιστινιακός λαός. Το 1948 το Συμβούλιο Ασφαλείας ζητά την λήξη των συγκρούσεων όμως τα αραβικά στρατόπεδα δεν υπακούν. Τότε η Βρετανία και οι ΗΠΑ αναγκάζουν τους άραβες να καταστείλουν τις στρατιωτικές επεμβάσεις παρόλο που είχαν υπό τον έλεγχό τους στρατηγικά σημεία στην Παλαιστίνη. 33 Έγινε ανακωχή και απαγορεύθηκε κάθε μετακίνηση πολεμικών εφοδίων και στρατιωτικών δυνάμεων το καλοκαίρι του Οι Άραβες υπάκουσαν στις εντολές για ανακωχή σε αντίθεση με τους Εβραίους που ζήτησαν από τους συμμάχους τους στρατιωτική ενίσχυση. Η ανταπόκριση των εβραίων των ΗΠΑ και της Τσεχοσλοβακίας ήταν θετική και άμεση τροφοδοτώντας τους Εβραίους με άφθονο πολεμικό υλικό ενισχύοντας την πολεμική μηχανή τους. Έτσι ο εβραϊκός στρατός ανασυγκροτήθηκε με σύγχρονα όπλα ενώ αντίθετα οι άραβες έμειναν χωρίς ενισχύσεις εφαρμόζοντας τις εντολές του Συμβουλίου Ασφαλείας για απαγόρευση προμήθειας στρατιωτικών υλικών. Το ίδιο έτος γίνεται πρόταση από τον ΟΗΕ να δημιουργηθεί ένα Ομόσπονδο εβραϊκό-αραβικό κράτος αλλά η πρόταση αυτή απορρίφθηκε από τις δύο εμπόλεμες χώρες οδηγώντας στην συνέχιση των εχθροπραξιών και συγκρούσεων. Ο αραβικός κόσμος δέχθηκε βίαιες επιθέσεις από τους Εβραίους αλλά οι Άραβες κατόρθωσαν να αντισταθούν με επιτυχία κατακτώντας ξανά τις περιοχές που τους είχαν πάρει οι εβραίοι. Οι Άραβες κατέλαβαν πίσω το Γκανίν και αρκετά χωριά κοντά στην Ιερουσαλήμ. Το Συμβούλιο Ασφαλεία ζητά ξανά την παύση των συγκρούσεων προσπαθώντας να εγκαθιδρύσει ειρήνη στην περιοχή χαρακτηρίζοντας ταυτόχρονα την Παλαιστίνη επικίνδυνη ζώνη. Οι εβραίοι συνέχιζαν τις συγκρούσεις με τρομακτικές τακτικές απέναντι στον παλαιστινιακό λαό και η βία ήταν το κύριο μέσο πολέμου από του Ισραηλινούς. Τους επόμενους μήνες ο ΟΗΕ προτείνει την ίδρυση ενός Εβραϊκού και ενός Αραβικού κράτους σαν μια λύση απόγνωσης λόγω των επικίνδυνων συγκρούσεων στην περιοχή. Ταυτόχρονα ζητά και την επιστροφή όλων των προσφύγων στην πατρίδα τους αλλά και την προσάρτηση της Δυτικής Όχθης στην Ιορδανία. Αργότερα ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ δολοφονείται με αποτέλεσμα οι εβραίοι να επιτεθούν στις αιγυπτιακές δυνάμεις του νότου. Η Αίγυπτος μένει αβοήθητη από τις υπόλοιπες χώρες του αραβικού συνδέσμου, η οποία μάλιστα κατείχε την μεγαλύτερη περιοχή της Ν. Παλαιστίνης. Οι εβραίοι δεν υπακούν στις εντολές του ΟΗΕ για απόσυρση των δυνάμεών τους από την περιοχή. 33 Στο ίδιο 14

15 Μετά από αυτές τις εξελίξεις ο ΟΗΕ προτείνει ξανά ένα σχέδιο για τη διευθέτηση και λύση του Παλαιστινιακού Ζητήματος, η οποία περιελάμβανε την αποστολή επιτροπών η οποία θα ήταν αρμόδια για την πιστή εφαρμογή των αποφάσεών του. Παράλληλα θα προβλεπόταν και αποζημίωση σε όσους θα βλάπτονταν από την εφαρμογή του σχεδίου διχοτόμησης ενώ μαζί με αυτό θα παραχωρούνταν κάποια αραβικά εδάφη στο Ισραηλινό κράτος. Το έτος 1949 υπογράφεται στη Ρόδο η Συμφωνία της Ρόδου, ανάμεσα στην Αίγυπτο και στο Ισραήλ σύμφωνα με την οποία στο Ισραήλ παραχωρείται η Νότια Παλαιστίνη. Η Αίγυπτος παραχωρεί στους σιωνιστές τη ν. Παλαιστίνη και παράλληλα γίνονται και άλλες συμφωνίες με το Ισραήλ, τη Συρία, το Λίβανο και την Ιορδανία. Η Ιορδανία παραχωρεί περιοχές της Ιερουσαλήμ και οι άλλε δύο χώρες (Συρία και Λίβανος) γυρίζουν στα προηγούμενα σύνορά τους. Το κράτος του Ισραήλ βγαίνει περισσότερο κερδισμένο από αυτή τη συμφωνία καθώς αποκτούσε πολλά αραβικά εδάφη από ότι θα αποκτούσε με την πρόταση της διχοτόμησης. Ο αραβικός κόσμος έχασε και αυτή τη μάχη αφού οι κυβερνήσεις τους δεν οργανώθηκαν σε έναν αγώνα που θα κέρδιζε και θα έλυνε το πρόβλημά τους. Τα αραβικά εδάφη βρέθηκαν υπό την κατοχή των Εβραίων ταπεινώνοντας για άλλη μια φορά τον αραβικό λαό. 34 Η διεθνής κοινότητα παρακολουθώντας τις εξελίξεις αυτές προσπάθησε να αποκομίσει οφέλη για την ίδια αφού είχε συμφέροντα στην περιοχή. Μετά την υπογραφή της Συμφωνίας στο νησί της Ρόδου οι ΗΠΑ και η Βρετανία προσπάθησαν να διαχειριστούν το Παλαιστινιακό ζήτημα με τη συμβολή και ενεργοποίηση διεθνών οργανώσεων και των επιτροπών συμφιλίωσης του ΟΗΕ με σκοπό την άμβλυνση των αντιπαραθέσεων μεταξύ των αραβικών και εβραϊκών κυβερνήσεων και να τακτοποιήσουν και το προσφυγικό παλαιστινιακό ζήτημα. Οι Εβραίοι όμως πρόβαλλαν αντίσταση και σε αυτές τις ενέργειες της διεθνούς κοινότητας βάζοντας ως προτεραιότητα την αναγνώριση, με επίσημο τρόπο, του κράτους του Ισραήλ από τις αραβικές χώρες. 35 Την ίδια χρονιά το Ισραήλ δέχεται να ξεκινήσουν οι συζητήσεις και οι διαβουλεύσεις με τους αραβικούς λαούς και φαίνεται πρόθυμο να υπογράψει το πρωτόκολλο της Λωζάνης που αφορούσε το ζήτημα της διχοτόμησης και την τακτοποίηση των προσφύγων. Η κίνηση αυτή έγινε διπλωματικά από τους Ισραηλινούς καθώς δεν ήθελαν να εναντιωθούν εντελώς στις ΗΠΑ και στην Βρετανία οι οποίες τηρούσαν μια ουδέτερη στάση όλα αυτά τα χρόνια, στην αραβοϊσραηλινή διένεξη. Το Ισραήλ ζητά την απόκτηση της Λωρίδας της Γάζας, αρκετές περιοχές και βόρεια της Παλαιστίνης 34 Εβραϊκή κοινότητα Ρόδου 35 Στο ίδιο 15

16 και την Ιερουσαλήμ και ταυτόχρονα πετυχαίνει την αναγνώρισή του από την αμερικανική κυβέρνηση και την Σοβιετική Ένωση. 36 Ο Παλαιστινιακός λαός παρόλο που έδωσε ηρωϊκές μάχες με αυτοθυσία για την υπεράσπιση των εδαφών του, ο αγώνας τους δεν κατάφερε να νικήσει τα σχέδια των μεγάλων δυνάμεων. Η αναγνώριση του Ισραήλ ως κράτος αποτέλεσε την έναρξη των παθών του Παλαιστινιακού λαού, ο οποίος εκδιώχθηκε βίαια από την πατρίδα του και μετατράπηκε σε μια μάζα προσφύγων που ήταν υποχρεωμένη και αναγκασμένη να ζει άθλια σε στρατόπεδα στις ευρύτερες περιοχές του αραβικού χώρου. 36 Στο ίδιο 16

17 Κεφ.3 Οι διαφορές των δύο πλευρών και η Αντιμετώπιση του Παλαιστινιακού Η Έκταση του Κράτους. Η βασική θέση των Παλαιστινίων είναι ότι το κράτος τους πρέπει να περιλαμβάνει το σύνολο των εδαφών, που το Ισραήλ κατέλαβε το 1967: τη δυτική όχθη του Ιορδάνη, τη λωρίδα της Γάζας και την ανατολική Ιερουσαλήμ. Σήμερα η Δυτική Όχθη αποτελείται από ένα χαοτικό αρχιπέλαγος παλαιστινιακών μικροσκοπικών νησίδων, που περιβάλλονται από εδάφη, εποικισμούς και στρατιωτικές εγκαταστάσεις του Ισραήλ. Η Λωρίδα της Γάζας έχει εκκενωθεί από τους Ισραηλινούς, αλλά στρατεύματά τους παραμένουν γύρω από εβραϊκούς οικισμούς και στα σύνορα. Ορισμένοι ισραηλινοί πολιτικοί αποδέχονται την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, αλλά στην Ιορδανία. Οι πρόσφατες αμερικανικές κυβερνήσεις έχουν προτείνει την αποχώρηση του Ισραήλ από τα κατεχόμενα, εκτός από την περιοχή που είναι απαραίτητη για τη συγκέντρωση των εποίκων, αναγνώριση του εβραϊκού χαρακτήρα του Ισραήλ και του αραβικού χαρακτήρα του παλαιστινιακού κράτους και μοίρασμα της κυριαρχίας στην Ιερουσαλήμ. 37 Η Ασφάλεια. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι το παλαιστινιακό κράτος θα είναι αποστρατικοποιημένο. Το Ισραήλ επιθυμεί να ελέγχει τα ανατολικά σύνορα με την Ιορδανία και τα νότια σύνορα με την Αίγυπτο, κάτι που οι Παλαιστίνιοι απορρίπτουν κατηγορηματικά. 38 Η Ιερουσαλήμ. Το 1967 το Ισραήλ κατέλαβε το ανατολικό της τμήμα. Το τμήμα όμως αυτό περιλαμβάνει το τέμενος αλ-ακσά, που θεωρείται ο τρίτος ιερότερος τόπος όλων των μουσουλμάνων. Σκοπός των Παλαιστινίων είναι να καταστήσουν την ανατολική Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα του μελλοντικού ανεξάρτητου κράτους τους. 39 Οι Πρόσφυγες. Πρόκειται για τους Παλαιστίνιους που εγκατέλειψαν με τη θέλησή τους ή με τη βία τις εστίες τους στους πολέμους του 1948 και 1967 και για τους απογόνους τους. Υπολογίζονται σε περίπου 4 εκατομμύρια, που ζουν σε στρατόπεδα στη Δυτική Όχθη, τη Γάζα και τις γειτονικές χώρες υποδοχής (Ιορδανία, Λίβανο και Συρία). Ο ΟΗΕ με την απόφαση 194 έχει αναγνωρίσει το δικαίωμα επιστροφής τους ή τουλάχιστον κάποιας αποζημίωσης από τους Ισραηλινούς Σακκάς Δ. Γιάννης, 2005, Στο ίδιο 39 Ντόκος Θάνος,ο.π., σελ., 9 40 Ηρακλείδης Αλέξης, Η ΑΡΑΒΟΪΣΡΑΗΛΙΝΗ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ, Η προβληματική της ειρηνικής επίλυσης, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 1991, σελ

18 Η κατανομή των προσφύγων θα είναι: Ιορδανία , Λίβανος , Συρία Οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν και σε άλλους καταυλισμούς όπου τους δόθηκε υπηκοότητα και δικαιώματα. Γενικά όμως οι πρόσφυγες δεν αντιμετωπίστηκαν από τα αραβικά κράτη με την ανάλογη προστασία. 41 Μελετώντας την Αραβοϊσραηλινή αντιπαράθεση, ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στην ψυχολογική της διάσταση και για τους δύο εμπλεκόμενους λαούς. Οι συγκρούσεις και οι πολύχρονες ένοπλες διαμάχες είναι φυσικό να οδηγούν σε ιδιαίτερα άσχημα στερεότυπα για τον αντίπαλο. Ο αντίπαλος σε μια διένεξη που είναι βίαιη, δαιμονοποιείται, θεωρείται πανούργος, χωρίς κανένα ηθικό φραγμό. Αυτή η στρέβλωση της πραγματικότητας, οδηγεί σε ανάλογη επιθετική συμπεριφορά που βέβαια ανταποδίδεται με το ίδιο νόμισμα από το άλλο μέρος στη διένεξη. Έτσι, μια λανθασμένη ιδέα μπορεί να βγει αληθινή. Πολλές από τις σοβαρότερες διαμάχες, όπως το Μεσανατολικό θα είχαν κάποτε βρει τη λύση τους εάν έλειπαν τέτοιου είδους αντιλήψεις για τον αντίπαλο, που όμως είναι αναπόφευκτες, αφού κατά μία έννοια χρησιμοποιούνται και για να ενισχύουν την αίσθηση ενότητας ενός λαού ενάντια στον κακόβουλο αντίπαλο. 42 Αξιοσημείωτο είναι ότι στη σύγκρουση Ισραηλινών-Παλαιστινίων, υπάρχουν ορισμένες χαρακτηριστικές αντιλήψεις που αν και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα αποτέλεσαν άξονες πολιτικής αλλά και επίσημες θέσεις και για τα δύο μέρη. Από πλευράς ισραηλινών για παράδειγμα υπάρχει η αντίληψη ότι οι «Αραβες της Παλαιστίνης» δεν αποτελούν εθνότητα και θα έπρεπε να αντιμετωπιστούν ως ιθαγενείς που θα υποκύψουν μπροστά στο σιωνιστικό κίνημα. Επίσης, ότι οι Παλαιστίνιοι ουσιαστικά δεν υφίστανται είναι απλώς Άραβες και κράτος τους είναι κυρίως η Ιορδανία, ή ότι η ΟΑΠ αποτελεί τρομοκρατική οργάνωση που επιζητεί την ολοσχερή καταστροφή του Ισραήλ. Από πλευράς Παλαιστινίων και Αράβων επικρατεί η αντίληψη πως: Οι Ισραηλινοί είναι σιωνιστές ιμπεριαλιστές στους οποίους δεν μπορεί να έχει κανείς εμπιστοσύνη, επομένως η μόνη λύση είναι ο ένοπλος αγώνας, και επίσης, οι Ισραηλινοί δεν αποτελούν έθνος, δεν έχουν εθνική ταυτότητα, αλλά είναι απλώς μια θρησκευτική κοινότητα Σακκάς Δ. Γιάννης, ο.π., σελ Αλέξης Ηρακλείδης, Η ΑΡΑΒΟΪΣΡΑΗΛΙΝΗ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ, Η προβληματική της ειρηνικής επίλυσης, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 1991, σ Αλέξης Ηρακλείδης, ό.π., σ

19 Τα στοιχεία αυτά, δημιουργούν επιπλέον χάσμα ανάμεσα στις δύο πλευρές, και κάνουν ακόμα πιο δύσκολο το δρόμο προς επίτευξη ειρηνικής επίλυσης των προβλημάτων τους. Παράλληλα, συμβάλλουν στη βαρβαρότητα που χαρακτηρίζει τη μεταξύ τους αντιπαράθεση. Οι εποικισμοί: To Ισραήλ έχει δημιουργήσει πολλά οικιστικά συγκροτήματα στη Δυτική Όχθη, στη Γάζα και στην ανατολική Ιερουσαλήμ αλλοιώνοντας τον παλαιστινιακό χαρακτήρα των περιοχών. 44 Κεφάλαιο 4 ο Το Παλαιστινιακό ζήτημα από το 1956 έως το Ο ρόλος του ηγέτη της Αιγύπτου Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ στο Παλαιστινιακό Ο Νάσερ ήταν αξιωματικός του αιγυπτιακού στρατού, Πρόεδρος και πρωθυπουργός της Αιγύπτου. Ήταν ηγέτης του Αραβικού κόσμου. Ξεκινώντας από το 1948 ο Νάσερ συμμετείχε σε μια μυστική οργάνωση (κίνημα Ελεύθεροι Αξιωματικοί) μαζί με άλλους αξιωματικούς με στόχο την απομάκρυνση των βρετανών από την Αίγυπτο. Με το πραξικόπημα του 1952 οι Ελεύθεροι Αξιωματικοί με αρχηγό τον συνταγματάρχη Νάσερ κατάφεραν να ανατρέψουν τη μοναρχία και τον βασιλιά Φαρούκ. Ο Νάσερ έδωσε εντολή να εγκαταλείψουν αμέσως οι Βρετανοί την Αίγυπτο. Τη διακυβέρνηση της Αιγύπτου ανέλαβε το επαναστατικό συμβούλιο όπου ο Νάσερ ήταν ανάμεσα στους πιο πιστούς αξιωματικούς. 45 Το 1953 ο Νάσερ έγινε υπουργός εσωτερικών ενώ το επόμενο έτος μετά την πτώση του Νγκίμπ, ο Νάσερ γίνεται πρωθυπουργός προς έκπληξη όλων των παρατηρητών. Το 1956 ο Νάσερ παρουσίασε νέο Σύνταγμα και η Αίγυπτος ανακηρύσσεται σε σοσιαλιστικό κράτος με μονοκομματικό πολιτικό σύστημα και με κύρια θρησκεία το Ισλάμ. Τα σύνταγμα ψηφίστηκε από την πλειοψηφία του λαού όπως και ο Νάσερ αναλαμβάνοντας την προεδρία της Αιγύπτου. 46 Μια από τις πιο γνωστές ενέργειες του Νάσερ ήταν η απομάκρυνση των αγγλικών βάσεων από τη διώρυγα του Σουέζ. Η εθνικοποίηση της εταιρίας της διώρυγας του Σουέζ προκάλεσε την αντίδραση της Βρετανίας και της Γαλλίας. Πολλές προσπάθειες έγιναν για την λύση συμβιβασμού όμως ο Νάσερ δεν υποχωρούσε. Έτσι το 1956 η Γαλλία και η Βρετανία επιτέθηκαν στην Αίγυπτο με 44 Στο ίδιο, σελ Στο ίδιο 19

20 βομβαρδισμούς, ενώ το Ισραήλ επιτέθηκε στη χερσόνησο του Σινά. 47 Η επίθεση κατά της Αιγύπτου προκάλεσε την παγκόσμια κατακραυγή κι έτσι οι τρεις δυνάμεις αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν από την Αίγυπτο. Στην Αίγυπτο πήγε ειρηνευτική δύναμη των ηνωμένων εθνών αναγκάζοντας τους ισραηλινούς να φύγουν από την περιοχή το Ο Νάσερ κέρδισε από αυτήν την κρίση και η δημοτικότητά ανέβηκε κατακόρυφα σε όλο τον αραβικό κόσμο. Ο Νάσερ μετά από αυτή την επιτυχία φάνηκε να κερδίζει τις εντυπώσεις και να θεωρείται ικανός ηγέτης των αραβικών λαών απέναντι στις δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. 48 Το 1958 ίδρυσε την Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία και μαζί με τη Συρία, την Ιορδανία και το Λίβανο δημιούργησαν ένα αραβικό σοσιαλισμό που δεν εδραιώθηκε τελικά. Η Βρετανία και οι ΗΠΑ αρνήθηκαν στη συνέχεια την παροχή εξοπλιστικής δύναμης στο Νάσερ στρέφοντας το ενδιαφέρον του προς τη Ρωσία. Ο Νάσερ υπήρξε μεγάλος ηγέτης του αραβικού κόσμου και υπερασπιστής των δικαιωμάτων των αράβων και ιδιαίτερα των Παλαιστινίων. Η επιρροή του Νάσερ ήταν τεράστια στον αραβικό κόσμο και η δημοτικότητά του ήταν υψηλή μέχρι τον πόλεμο των έξι ημερών και τη συντριπτική ήττα των Αράβων από τους Ισραηλινούς το Το 1967 ο Νάσερ ζήτησε να φύγουν οι δυνάμεις του ΟΗΕ από το στενό της Γάζας όπου είχαν μείνει μετά την αποχώρηση του Ισραήλ το Όμως αργότερα το Ισραήλ επανέκτησε την περιοχή της Γάζας και αυτό το γεγονός οδήγησε στον πόλεμο των έξι ημερών. Ο Νάσερ μετά από αυτή την αποτυχία να υπερασπιστεί τον αραβικό λαό θέλησε να παραιτηθεί όμως οι άραβες με διαδηλώσεις τον υποστήριξαν για να παραμείνει ηγέτης Η δράση της ΟΑΠ από το 1964 έως το 1974 από τον Γιασέρ Αραφάτ εκπρόσωπο του Παλαιστινιακού λαού. Ο Γιασέρ Αραφάτ υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς υπερασπιστές του Παλαιστινιακού λαού και στάθηκε δίπλα τους με κάθε δυνατό τρόπο. Μετά το 1947 ο Γιασέρ Αραφάτ γίνεται ένας οργανωμένος εθνικιστής που υπερασπίζεται και μάχεται για τα δικαιώματα και την ελευθερία των παλαιστινίων. 50 Ο Αραφάτ οργανώνεται και μεταφέρει όπλα με παράνομο τρόπο στην Παλαιστίνη προετοιμάζοντας τη μάχη για την απελευθέρωση έπειτα από τις συνεχείς μετακινήσεις εβραίων (λόγω των διωγμών από τον Χίτλερ) στα παλαιστινιακά εδάφη. Με την απόφαση των Ηνωμένων Εθνών το 1947 για διχοτόμηση της Παλαιστίνης ο πόλεμος ήταν αναπόφευκτος. Ο Αραφάτ μαζί με άλλους συντρόφους του προσπαθεί να περάσει από την Αίγυπτο στην Παλαιστίνη αλλά εμποδίζεται Στο ίδιο Jean-Mark Balencie, Arnaud de la Grange, Εξεγερμένοι Κόσμοι, Αμερική, Εγγύς και Μέση Ανατολή, Χώρες του Μαγκρέμπ- Αντάρτικα, Μιλίτσιες, Τρομοκρατικές Ομάδες, Επιμ. Πίσσιας Βαγγέλης, Μεταφρ. Μαρίκα Μαλαφέκα, 2003, σελ

21 τελικά από τους ίδιους τους Άραβες. Το 1956 ο Αραφάτ συμμετέχει στην μάχη στη διώρυγα του Σουέζ και αποκτά στρατιωτική πείρα. Αργότερα στο Κουβέιτ ενώνεται με μια ομάδα παλαιστινίων και μαζί τους ιδρύει τη Αλ Φατάχ η οποία χρηματοδοτείται από οικονομικά ισχυρές χώρες της περιοχής του κόλπου. Η ομάδα αυτή οργανώνεται και δρα στα κατεχόμενα. 51 Το 1964 η ομάδα αυτή μετατρέπεται σε ισχυρό κομμάτι της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) και η δράση της χαρακτηρίζεται από πολλές επιθέσεις, σαμποτάζ και αεροπειρατείες. Η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης αποτελεί μια οργάνωση που είχε ως στόχο τη δημιουργία του Ανεξάρτητου Κράτους της Παλαιστίνης. Η ΟΑΠ ή PLO αναγνωρίζεται ως ο μοναδικός εκπρόσωπος του παλαιστινιακού λαού από πολλές χώρες που συνεργάζονται μαζί της, ενώ αργότερα καταλαμβάνει και τη θέση παρατηρητή στα Ηνωμένα Έθνη. 52 Η ταλαιπωρία, η αγωνία και η τραγωδία ενός αδικημένου λαού αλλά και η ανάγκη ταυτόχρονα για αντίσταση και ελευθερία αποτέλεσαν τους κυριότερους μοχλούς στη γέννηση της ΟΑΠ. Η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης χαρακτηρίζεται ως ένα εθνικό και απελευθερωτικό κίνημα, το οποίο μπορούσε να εγγυηθεί την υπεράσπιση εκατομμυρίων Παλαιστινίων που ζούσαν στην Παλαιστίνη πριν τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ. Η ΟΑΠ ιδρύθηκε από τον Γιασέρ Αραφάτ με σκοπό να φέρει κοντά πολλές αντιστασιακέ παλαιστινιακές οργανώσεις και να τις ενώσει για να δώσουν μάχη για τη δημιουργία του δημοκρατικού παλαιστινιακού κράτους. 53 Η ΟΑΠ όμως περιείχε διαφορετικές ομάδες οι οποίες δρούσαν χωρίς κοινούς στόχους και κυρίως δρούσαν με διαφορετικές πρακτικές. Μερικές από τις ομάδες αυτές ήταν η Φατάχ η οποία ιδρύεται το 1965 και εξαπολύει τις πρώτες αντάρτικες ομάδες κατά του Ισραήλ, το δημοκρατικό μέτωπο για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης (DFLP), το λαϊκό μέτωπο (PFLP). Το 1968 ένα χρόνο μετά την κατάληψη της Δυτικής όχθης, της Λωρίδας της Γάζας και της χερσονήσου του Σινά, οι παλαιστίνιοι της Φατάχ δίνουν τον πρώτο μεγάλο αγώνα ενάντια στου ισραηλινούς στο Καραμέχ της Ιορδανίας. Μετά την υποχώρηση των ισραηλινών ο Αραφάτ γίνεται ισχυρός και εντάσσει τη Φατάχ στην ΟΑΠ. Η ΟΑΠ ταυτόχρονα είχε σχέσεις και με τρομοκρατικές ομάδες (Μαύρος Σεπτέμβρης της Φατάχ). 54 Οι συμπλοκές στο εσωτερικό της ΟΑΠ έκαναν σύντομα την εμφάνισή τους με τις ομάδες αυτέ να διαχωρίζονται στους μετριοπαθείς και στους ριζοσπάστες. Οι μετριοπαθείς ήταν υπέρ των διαπραγματεύσεων με το κράτος του Ισραήλ ώστε να βρεθεί λύση για το παλαιστινιακό ζήτημα, ενώ Στο ίδιο Στο ίδιο 21

22 οι ριζοσπάστες επιθυμούσαν πιο βίαιες πρακτικές με στόχο την ισοπέδωση και καταστροφή του Ισραήλ και την εδραίωση του Παλαιστινιακού Κράτους. Το 1969 ο Γιασέρ Αραφάτ που ήταν ο ηγέτης της Φατάχ, η οποία αποτελούσε τη μεγαλύτερη παλαιστινιακή ομάδα, εκλέγεται αρχηγός της ΟΑΠ. Η ΟΑΠ ξεκινά τότε μια σειρά τρομοκρατικών επιθέσεων ενάντια στο κράτος του Ισραήλ. Το έτος 1970 η ΟΑΠ συγκρούστηκε με την κυβέρνηση της Ιορδανίας και το βασιλιά Χουσείν και ο Αραφάτ με την οργάνωσή του απομακρύνθηκαν και έφυγαν στο Λίβανο όπου και εγκαταστάθηκαν. Οι αντάρτες της ΟΑΠ (Μαύρος Σεπτέμβρης) εκδιώχθηκαν από την Ιορδανία όταν ο στρατός της χώρας επιτέθηκε εναντίων τους με αεροπειρατείες. 55 Το 1973 και ύστερα από την τρομοκρατική επίθεση του μαύρου Σεπτέμβρη σε αθλητές στο Τελ Αβίβ ο Αραφάτ γίνεται στόχος της Μοσάντ. Με την έναρξη όμως του πολέμου του Γιομ Κιπούρ όπου ο Ανουάρ Σαντάτ ηγέτης της Αιγύπτου επιτίθεται στο Ισραήλ, ο Αραφάτ θα σωθεί και από καταζητούμενος θα μετατραπεί σε ήρωας ηγέτης του λαού των παλαιστινίων. 56 Το 1974 ο Αραφάτ είχε αναγνωρισθεί παγκοσμίως ως ο ηγέτης του παλαιστινιακού αγώνα και για πρώτη φορά μεταφέρει στην ΓΣ του ΟΗΕ το παλαιστινιακό ζήτημα. Ο Γιασέρ Αραφάτ τάχθηκε υπέρ της παύσης των βίαιων επιθέσεων και επιδίωξε την νομιμοποίηση της οργάνωσής του, η οποία είχε γίνει πλέον γνωστή ως η επικίνδυνη τρομοκρατική ομάδα. Τα Ηνωμένα Έθνη αλλά και οι Άραβες ηγέτες αναγνωρίζουν την ΟΑΠ ως την μοναδική εκπρόσωπο των Παλαιστινίων και το 1976 η ΟΑΠ έγινε μέλος επίσημα του Αραβικού Συνδέσμου. 4.3 Ο πόλεμος των έξι ημερών το 1967 Ο πόλεμος των έξι ημερών γνωστός και ως Αραβοϊσραηλινός πόλεμος του 1967 ξεκίνησε ανάμεσα στο Ισραήλ και στους Άραβες, την Αίγυπτο, την Ιορδανία και την Συρία. 57 Η Αίγυπτος έδιωξε από τις αποστολές του ΟΗΕ από τη χερσόνησο του Σινά που βρίσκονταν εκεί για να διατηρούν μια ειρηνευτική ζώνη, ενώ παλαιστίνιοι μαχητές πραγματοποιούσαν επιθέσεις στο έδαφος του Ισραήλ. Ύστερα από τις απειλές του Ισραήλ εναντίων της Συρίας, η Αίγυπτος συγκέντρωσε χιλιάδες στρατιώτες και τεθωρακισμένα στα σύνορα αποκλείοντας την είσοδο των ισραηλινών πλοίων 55 Σακκάς Δ. Γιάννης, ΟΙ ΑΡΑΒΕΣ στην νεότερη και σύγχρονη εποχή, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα Στο ίδιο 57 Yehuda Lukacs, The Israeli-Plestinian Conflict a documentary record , Cambridge Univercity Press, Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών βιβλιοθήκη, σελ

23 δίνοντας έτσι το στίγμα του για υπεράσπιση των αραβικών λαών απέναντι στις δυνάμεις του Ισραήλ. Το κλίμα βάρυνε μετά από αυτή την απόφαση του Νάσερ. 58 Η κίνηση αυτή της Αιγύπτου αποτελούσε μια ηχηρή ενωμένη αραβική απάντηση στο κράτος του Ισραήλ. Τον Ιούνιο του 1967 το Ισραήλ απαντά αιφνιδιαστικά με αεροπορικούς βομβαρδισμούς ενάντια στις δυνάμεις της Αιγύπτου εισβάλοντας βίαια. Η υπεροχή των ισραηλινών ήταν ξεκάθαρη από αέρος καταστρέφοντας τα αιγυπτιακά αεροσκάφη με χιλιάδες απώλειες. Στην αντεπίθεση βρέθηκε η Ιορδανία η οποία επιτέθηκε στην Ιερουσαλήμ αλλά και εκεί η ισραηλινή απάντηση ήταν άμεση. Τα ο σύμφωνο που υπεγράφη ανάμεσα στην Αίγυπτο και στην Ιορδανία αναστάτωσε τους ισραηλινούς. Η κίνηση αυτή σλημαινε μια οργανωμένη επίθεση κατά του Ισραήλ που θα χώριζε τη χώρα στα δύο. Στον πόλεμο προστέθηκαν και οι ΗΠΑ, το Ιράκ και η Σοβιετική Ένωση. Το Ισραήλ θορυβήθηκε από αυτή την αραβική συμμαχία και αποφάσισε να χτυπήσει τον πιο ισχυρό μέλος της συμμαχίας αυτής, την Αίγυπτο. 59 Οι παλαιστίνιοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με τις δυνάμεις του ισραηλινού κράτους με τραγικό απολογισμό στη Λωρίδα της Γάζας, στη Δυτική όχθη και στη χερσόνησο του Σινά. Οι ισραηλινοί σημείωσαν μεγάλο θρίαμβο καταστρέφοντας ουσιαστικά την αεροπορία της Αιγύπτου. Παράλληλα προκάλεσε ανεπανόρθωτη καταστροφή και στην αεροπορία και των άλλων συμμάχων του αραβικού συνδέσμου. Η επικράτηση και η ισχυρή επικράτηση του Ισραήλ από τον αέρα οδήγησε στην γρήγορη και καθοριστική επικράτηση των ισραηλινών στον πόλεμο αυτό. Οι ισραηλινές δυνάμεις από την ξηρά επίσης ήταν επίσης ισχυρές εξαπολύοντας βίαιες επιθέσεις προς τον παλαιστινιακό λαό και συγκεκριμένα στην περιοχή της Λωρίδας της Γάζας. Οι αιγυπτιακές δυνάμεις περικυκλώθηκαν από τα τεθωρακισμένα του στρατηγού Αριέλ Σαρόν. Οι Αιγύπτιοι σχεδίαζαν να υποχωρήσουν με ασφάλεια από περιοχή του Σινά ώστε να προστατευθεί το Κάϊρο. Οι ισραηλινοί μετά από αυτή την υποχώρηση καταλαμβάνουν ξανά τη χερσόνησο του Σινά. Ο Νάσερ στη συνέχεια έπεισε τον βασιλιά της Ιορδανίας Χουσείν ότι η νίκη θα ήταν με το μέρος του αραβικού συνδέσμου κι έτσι ενεπλάκη στον πόλεμο προκαλώντας την οργή των ισραηλινών που έδρασαν ακαριαία. Στις 7 Ιουνίου του 1967 το Ισραήλ κατάφερε να έχει υπό την κατοχή του τη Δυτική όχθη ενώ παράλληλα κατέκτησαν και την Αν. Ιερουσαλήμ και τη Συρία. Οι ανθρώπινες απώλειες ήταν τραγικές καθώς οι αριθμοί των νεκρών και των τραυματιών ήταν χιλιάδες. Οι Άραβες με νεκρούς και τραυματίες, ενώ αντίστοιχα οι Ισραηλινοί είχαν λιγότερες απώλειες με 680 νεκρούς και τραυματίες. 60 Μεγάλος χαμένος από τον πόλεμο των έξι ημερών ήταν ο Νάσερ που δεν κατάφερε να υπερασπιστεί τα δικαιώματα και την ελευθερία των αράβων και ειδικά των παλαιστινίων. Το Ισραήλ βγήκε δυνατό από τον πόλεμο καθώς επέκτεινε τα σύνορά του

24 με την κατάκτηση των νέων εδαφών των αραβικών χωρών. Εκμεταλλευόμενο τη θέση του το Ισραήλ αφού είχε στην κατοχή του μεγάλο αριθμό εδαφών ισχυρίστηκε ότι μπορεί να διασφαλίσει την ασφάλεια και την ειρήνη στις περιοχές των αράβων. Ο Νάσερ έβλεπε το όραμά του να καταρρέει και δεν έτρεφε πλέον καμία ελπίδα και φιλοδοξία για το μέλλον των αραβικών λαών και ιδιαίτερα των παλαιστινίων. Οι ισραηλινοί πολλαπλασίασαν τα εδάφη τους κατακτώντας συγκεκριμένα το Σινά, τη Λωρίδα της Γάζας, τη Δυτική όχθη και άλλες περιοχές του αραβικού κόσμου. 4.4 Ο πόλεμος του Γιον Κιπούρ το 1973 Ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ ή Δ Αραβοϊσραηλινός πόλεμος έγινε το έτος Αυτός ο σημαντικός πόλεμος πραγματοποιήθηκε στις 6 έως τις 26 Οκτωβρίου του 1973 από τα αραβικά κράτη με την ηγεσία της Αιγύπτου και της Συρίας ενέντια στο κράτος του Ισραήλ. Ο συνασπισμός των αραβικών κρατών ξεκίνησε αιφνιδιαστικά από μια κοινή επίθεση της Αιγύπτου και της Συρίας την ημέρα της γιορτής των εβραίων. Οι δύο χώρες πέρασαν τα όρια κατάπαυσης του πυρός στο Σινά και στα υψώματα Γκολάν. Τα εδάφη αυτά είχαν ήδη κατακτηθεί από το κράτος του Ισραήλ κατά τον πόλεμο των έξι ημερών το Οι συγκρούσεις ήταν τρομακτικές προκαλώντας έναν διεθνή προβληματισμό και τελικά μια διεθνή παρέμβαση. Η Αίγυπτος και η Συρία τις πρώτες μέρες είχαν σημαντικές νίκες όμως μετά ο πόλεμος έγειρε υπέρ του ισραηλινού κράτους. Η Συρία στη συνέχεια εκδιώχθηκε από τα υψώματα του Γκολάν, ενώ στο Σινά το Ισραήλ χτύπησε ανάμεσα στις αιγυπτιακές στρατιές, και διέσχισε τη διώρυγα του Σουέζ εμποδίζοντας και άλλες στρατιές των αιγυπτίων. 62 Στον πόλεμο συμμετέχουν εκτός από τη Συρία και την Αίγυπτο άλλες δέκα αραβικές χώρες. Στόχος του πολέμου αυτού ήταν η επανάκτηση των χαμένων εδαφών που είχαν χαθεί στον πόλεμο των έξι ημερών του Το κράτος του Ισραήλ κυριολεκτικά αιφνιδιάζεται και στις συγκρούσεις που ακολούθησαν χάνει πολλές μάχες. Στην αρχή της σύγκρουσης ο αραβικός κόσμος ένιωσε δικαιωμένος ύστερα και από την συντριπτική ήττα τους στον πόλεμο των έξι ημερών. Ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ προκάλεσε διεθνή αναταραχή και δραματικές συνέπειες σε όλον τον κόσμο. Η διεθνής κοινότητα αιφνιδιάστηκε και αυτή καθώς ο πόλεμος οργανώθηκε κάτω από άκρα μυστικότητα. Ο πόλεμος αλλάζει όμως στις δέκα Οκτωβρίου όταν ο ισραηλινός στρατός οργανώνεται καλύτερα. Οι δυνάμεις του Ισραήλ βρίσκονταν σε απόσταση αναπνοής από τη Δαμασκό. Και στον Νότο ανακόπτουν την πορεία των Αιγυπτίων και μπαίνουν στη διώρυγα του Στο ίδιο 24

25 σουέζ. Οι Αιγύπτιοι κατατροπώνονται και βρίσκονται σε δύσκολη θέση. 63 Οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση μπαίνουν σε έναν πόλεμο έμμεσα. Η Σοβιετική Ένωση προειδοποιεί με αποστολή στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή των συγκρούσεων, ενώ παράλληλα παρεμβαίνουν και οι ΗΠΑ. Η παγκόσμια διπλωματία επεμβαίνει καθώς οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες ελαττώνουν την εξαγωγή πετρελαίου στις χώρες της Δύσης που υποστήριζαν το κράτος του Ισραήλ προκαλώντας την πρώτη πετρελαϊκή κρίση. 64 Στις 22 Οκτωβρίου του 1973 το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δέχεται το ψήφισμα αμερικανών και σοβιετικών. Η Συρία κάνει δεκτή τη κατάπαυση του πυρός και επιστρέφει στα σύνορα που είχε πριν την έναρξη του πολέμου με το Ισραήλ. Και η Αίγυπτος συμφωνεί με την κατάπαυση του πυρός και βγαίνει κερδισμένη καθώς παίρνει ξανά τον έλεγχο στις δύο όχθες της διώρυγας του Σουέζ και παράλληλα κερδίζει και μια λωρίδα γης στη δυτική όχθη της περιοχής του Σινά. Ο ΟΗΕ εγκαθιστά μια ειρηνευτική δύναμη μεταξύ των δύο εμπόλεμων πλευρών. Οι συνομιλίες συνεχίστηκαν ανάμεσα σε ισραηλινούς και αιγύπτιους. 65 Στις 28 Οκτωβρίου υπογράφεται τελικά εκεχειρία η οποία οδήγησε στη διάσκεψη της Γενεύης με το Ισραήλ να εκλαμβάνει τη συμφωνία αυτή ως μεγάλη ήττα για το ίδιο. Ο πόλεμος έφερε πιο κοντά τα κράτη της Αιγύπτου και του Ισραήλ που με τη βοήθεια και μεσολάβηση της Αμερικής οδηγήθηκαν στη λύση των διαφορών τους με ειρηνικά μέσα και συγκεκριμένα με τη συνθήκη του Καμπ Ντέϊβιντ το Η Συμφωνία στο Καμπ Ντέιβιντ το 1978 To 1978 ο αμερικανός Πρόεδρος Τζίμ Κάρτερ υπογράφει στο Καμπ Ντεϊβιντ τη Συμφωνία ανάμεσα στην Αίγυπτο και το Ισραήλ αφού προηγουμένως την υπέγραψαν και ο Σαντάτ και ο Μπέγκιν. Η συμφωνία ανακοινώθηκε το έτος 1978 στο Καμπ Ντέϊβιντ μετά από ταραχώδεις διαπραγματεύσεις και συνομιλίες ανάμεσα στους προέδρους των αντιμαχόμενων πλευρών. 66 Ο Μεναχέμ Μπέγκιν Πρωθυπουργός του Ισραήλ, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Ανουάρ Σαντάτ αλλά και ο πρόεδρος της Αμερικής Τζίμ Κάρτερ συμφώνησαν να υπογράψουν μια ειρηνευτική συμφωνία στις Yehuda Lukacs, The Israeli-Plestinian Conflict a documentary record , Cambridge Univercity Press, Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών βιβλιοθήκη, σελ Στο ίδιο 66 Jean-Mark Balencie, Arnaud de la Grange, Εξεγερμένοι Κόσμοι, Αμερική, Εγγύς και Μέση Ανατολή, Χώρες του Μαγκρέμπ- Αντάρτικα, Μιλίτσιες, Τρομοκρατικές Ομάδες, Επιμ. Πίσσιας Βαγγέλης, Μεταφρ. Μαρίκα Μαλαφέκα, 2003,σελ

26 Σεπτεμβρίου του Η επίτευξη της Συμφωνίας αυτής ήταν καίριας σημασίας ειδικότερα για τις ΗΠΑ καθώς με αυτόν τον τρόπο θα ήταν εφικτό το πέρασμα της Αιγύπτου στο στρατόπεδο του Ισραήλ. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για μια συμφωνία με δύο μέρη. 68 Το πρώτο μέρος αφορούσε το πλαίσιο στο οποίο θα γίνονταν οι συζητήσεις και οι διαπραγματεύσεις. Σκοπός του πρώτου σταδίου της συμφωνίας ήταν η διευθέτηση των σχέσεων των δύο εμπλεκόμενων χωρών ώστε μέσα στο διάστημα τριών μηνών να υπογραφεί η συνθήκη ειρήνης και η αναγνώριση του κράτους του Ισραήλ από την Αίγυπτο και ταυτόχρονα θα έπρεπε να αποφασιστεί και η απομάκρυνση των στρατιωτικών δυνάμεων από την περιοχή του Σινά. 69 Το δεύτερο μέρος της Συμφωνίας αφορούσε στην οργάνωση των διαδικασιών που θα οδηγούσαν στην λύση του Παλαιστινιακού Ζητήματος και την ευρύτερη ειρήνη στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. 70 Η πρώτη συμφωνία ήταν και η πιο χρονοβόρα καθώς υπήρχαν πολλές λεπτομέρειες που θα έπρεπε να εξεταστούν διεξοδικά και τα πορίσματα θα έπρεπε να είναι συγκεκριμένα και σαφή και να οδηγήσουν στην συμφωνία ειρήνης μεταξύ της Αιγύπτου και του Ισραήλ. Η δεύτερη συμφωνία ήταν πιο ασαφής και απροσδιόριστη ώστε να έχει διαφορετικές ερμηνείες και για τις τρεις χώρες (Ισραήλ, ΗΠΑ, Αίγυπτο). 71 Έπειτα από αυτές τις διαδικασίες η ειρήνη στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και ειδικότερα του παλαιστινιακού λαού φαινόταν να είναι ένα δύσκολο και δυσεπίλυτο έργο. Μετά από την ανακοίνωση των δύο μερών της συμφωνίας ο αραβικός κόσμος φάνηκε να είναι προβληματισμένος για το μέλλον του λαού του και των εδαφών του. Ειδικότερα για τους Παλαιστίνιους οι δύο συμφωνίες περιείχαν ένα θολό τοπίο όσον αφορά τη διευθέτηση των παλαιστινιακών αιτημάτων και ιδιαίτερα της παλαιστινιακής αυτονομίας. 72 Η δημιουργία ενός ανεξάρτητου Παλαιστινιακού Κράτους αποτελούσε ένα μακρινό όνειρο μετά τη συμφωνία του Καμπ Ντέίβιντ, ενώ οργή προκάλεσε και η εγκατάλειψη των ιερών τόπων της Ιερουσαλήμ. Ο επικεφαλής της Οργάνωσης για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης Γιασέρ Αραφάτ πιστεύει ότι ο Αιγύπτιος πρόεδρος Ανουάρ Σαντάτ αντάλλαξε την Ιερουσαλήμ για την έρημο του Σινά και του επιτίθεται με οργή. Ο Γιασέρ Αραφάτ απειλεί την Αμερική ότι η συμφωνία αυτή θα προκαλέσει δυσάρεστα αποτελέσματα στην περιοχή ακόμη και τρομοκρατικές επιθέσεις οι οποίες θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στα συμφέροντα των ΗΠΑ. Η Συμφωνία του 1978 Καμπ Ντέϊβιντ έχει 67 Στο ίδιο, σελ William B. Quandt, The Middle East, ten years after Camp David, Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών βιβλιοθήκη, σελ William B. Quandt, The Middle East, ten years after Camp David, Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών βιβλιοθήκη, σελ

27 αρνητικές συνέπειες και για τη Σοβιετική Ένωση της οποίας ο ρόλος αποδυναμώνεται στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, ενώ αντίθετα η Αμερική αποκτά ισχυρή παρουσία με την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Η συμφωνία προβλέπει ουσιαστικά την αποχώρηση του Ισραήλ από το Σινά την οποία κατείχε από τον πόλεμο του Στην Δυτική Όχθη του Ιορδάνη δημιουργείται παλαιστινιακό γκέτο ελεγχόμενο από το κράτος του Ισραήλ, την Ιορδανία και την Αμερική. Στη συμφωνία περιέχεται η απομάκρυνση των δυνάμεων του Ισραήλ από την περιοχή της Γάζας και της δυτικής όχθης σε βάθος πενταετίας από την συμφωνία. Ο Παλαιστινιακός λαός αποκτά μόνο δικαιώματα τοπικής αυτοδιοίκησης και όχι τη δημιουργία αυτόνομου παλαιστινιακού κράτους. 4.6 Μια αποτίμηση για τον Παλαιστινιακό Αγώνα Η αντίσταση του παλαιστινιακού λαού απέδειξε,ότι ο αγώνας στη Μέση Ανατολή δεν είναι μια διαμάχη μεταξύ αραβικών κρατών και Ισραήλ για μερικά χιλιόμετρα συνόρων, άλλα αγώνας ενός λαού πού διώχτηκε βίαια από την πατρίδα του. Ο λαός της Παλαιστίνης αποτελεί την πλειοψηφία των κατοίκων του κράτους του Ισραήλ, ενώ οι Εβραίοι που έμεναν από παλιά στην Παλαιστίνη, δεν ξεπερνούσαν το 10% των κατοίκων στις αρχές το 20 ου αιώνα Απέδειξε ακόμα ο παλαιστινιακός αγώνας ότι η μάχη στην περιοχή ήταν μια σκληρή μάχη εναντίον της κατάληψης της Παλαιστίνης από το εβραϊκό και τους υποστηριχτές του, που επιθυμούσαν τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα των αραβικών λαών παρά το γεγονός, ότι όλα τα αραβικά κράτη γνώριζαν την αλήθεια και προσπαθούσαν να πληροφορήσουν τον κόσμο για τα δίκαια αιτήματα των Παλαιστινίων. Πολλά κράτη πίστευαν ότι ο λόγος της αντιπαλότητας ήταν οι διαφορές που υπήρχαν στα σύνορα μεταξύ των αραβικών λαών και του Ισραήλ. Ο αγώνας της παλαιστινιακού λαού άλλαξε τη λογική αυτή και τα περισσότερα απελευθερωτικά κινήματα γνωρίζουν ότι το Ισραήλ χτίστηκε πάνω στην περιοχή του παλαιστινιακού κράτους, καταπατώντας τα νόμιμα δικαιώματα του παλαιστινιακού λαού. 74 Ο παλαιστινιακός αγώνας ανέβασε το ηθικό του παλαιστινιακού λαού, που είχε αρχίσει να χάνεται με την εκδίωξη και την ταπείνωσή του ενώ ταυτόχρονα τον βοήθησε να συνειδητοποιήσει την τραγική θέση που του φύλαγε το μέλλον και τον ανάγκασε να πάρει μέρος στην ένοπλη αντίσταση κατά του Ισραήλ. 75 Η παλαιστινιακή επανάσταση κατάφερε να μετατρέψει τους παλαιστίνιους Στο ίδιο 75 Στο ίδιο 27

28 πρόσφυγες από άβουλους μετανάστες σε διεκδικητές των δικαιωμάτων του, ικανό για αγώνες και θυσίες, ανυψώνοντας τον σε σύμβολο αυτοθυσίας. Ο παλαιστινιακός αγώνας απόδειξε κατά τη διάρκεια του ένοπλου αγώνα του ότι το 'Ισραήλ δεν ήταν μια ανίκητη δύναμη απέναντι στα πυρά των επαναστατών. Η ιδέα ότι το Ισραήλ είναι μια ισχυρή δύναμη πού κυριάρχησε υστέρα από τις αλλεπάλληλες ήττες πού υπέστησαν οι άραβες το 1948, το 1956 και το 1967, βασικά λόγω της υπεροχής των εβραίων σε οπλισμό και εκπαίδευση, κατέπεσε υστέρα από τα πολλά ισχυρά χτυπήματα που κατάφεραν οι παλαιστίνιοι αντάρτες εναντίον των Ισραηλινών. 76 Παράλληλα η ένοπλη αντίσταση απέδειξε ότι οι ισραηλινοί είναι στρατιώτες όπως όλους τους άλλους και ότι δε διαθέτει προσόντα και ειδικές ικανότητες, όπως αφήνεται να εννοηθεί κι ότι μπορεί να νικηθεί στα πεδία των μαχών παρά τη μεγάλη στρατιωτική του υπεροχή. Αυτό αποδείχτηκε πολλές φορές και μέσα στο ίδιο το Ισραήλ, όπου οι επιθέσεις των παλαιστινίων στρατιωτών έσπερναν πολλές φορές τον πανικό στους σιωνιστές, με τη στρατολόγηση ακόμα και μέσα στο ίδιο το Ισραήλ Παλαιστινίων που συμμετείχαν στις επιθέσεις, αναγκάζοντας έτσι το Ισραήλ να διαθέτει τεράστια χρηματικά ποσά για να βρίσκεται πάντοτε σε κατάσταση μερικής ή γενικής ετοιμότητας. 77 Ο Παλαιστινιακός Αγώνας κατάφερε να αποκαλύψει το πραγματικό πρόσωπο του Ισραήλ, αφαιρώντας του το δήθεν ειρηνικό πρόσωπο, και παράλληλα να το στιγματίσει σαν ένα κράτος που ιδρύθηκε στο κέντρο τού αραβικού κόσμου για να υποστηρίξει και να κατοχυρώσει τα παράνομα συμφέροντα των συνεταίρων του. Όπως αποδείχτηκε και στον OHE, το Ισραήλ κατέφευγε σε βίαιες και τρομοκρατικές μεθόδους όπως οι σφαγές, οι δολοφονίες, οι εκτελέσεις και η αρπαγή περιουσιών. Οι βασανισμοί και οι φυλακίσεις απέδειξαν ότι το ισραηλινό κράτος δεν είναι ένα δημοκρατικό κράτος αλλά ένα κράτος, που εφαρμόζει τη βία και την τρομοκρατία. Εξαιτίας όμως της παλαιστινιακής αντίστασης κατάφερε όλη η Υφήλιος να μάθει με κάθε λεπτομέρεια την αλήθεια γύρω από το Παλαιστινιακό Ζήτημα. Με τον Παλαιστινιακό Αγώνα αποκαλύφθηκε πραγματική ιμπεριαλιστική διάσταση του Εβραϊκού κράτους και μετατοπίστηκε η συμπάθεια της διεθνούς κοινής γνώμης για τον ισραηλινό λαό και τα δήθεν δεινά του σε αμέριστη συμπαράσταση και υποστήριξη του παλαιστινιακού και ευρύτερα του αγώνα των αραβικών χωρών και λαών. 76 Στο ίδιο 77 Στο ίδιο 28

29 Ο παλαιστινιακός αγώνας κατάφερε να πετύχει σύσσωμη στρατολόγηση των Παλαιστινίων και ειδικότερα των αράβων εθελοντών, πείθοντάς τους ότι ή ένοπλη μάχη είναι η μόνη οδός για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης και για την εξάλειψη του ισραηλινού εχθρού. Επίσης συνέβαλε στην ανόρθωση του επαναστατικού πνεύματος σε ολόκληρο τον αραβικό λαό, με αποτέλεσμα να οδηγηθούν οι αραβικές κυβερνήσεις, μπροστά σε τραγικά γεγονότα και να μετρήσουν τις ευθύνες τους. Οι αιτίες που οδήγησαν στην αποδυνάμωση του ένοπλου αγώνα του Παλαιστινιακού Λαού ήταν πολλές και σημαντικές. α) Οι σχέσεις Αμερικής και Ισραήλ: Η Αμερική θεωρούσε πάντοτε τη θέση και ύπαρξη του 'Ισραήλ στο μεσανατολικό χώρο σαν αναγκαία ύπαρξη για την διατήρηση της αμερικανικής στρατηγικής στην περιοχή, αφού Ισραήλ ήταν και είναι ο εγγυητής των οικονομικών συμφερόντων των ΗΠΑ στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Με θεμέλιο τη σκέψη αυτή ιδρύθηκε το Ισραήλ, που στηρίζεται στρατιωτικά και οικονομικά στην Αμερικανική Κυβέρνηση. Είναι γνωστό, ότι το Ισραήλ δε θα μπορούσε να συντηρήσει τις δυνάμεις του, έστω και για λίγο χρονικό διάστημα, χωρίς την ύπαρξη της αμερικανικής οικονομικής και στρατιωτικής υποστήριξης. Βεβαίως δε θα μπορούσε να ανταποκριθεί σε έναν τόσο πολύχρονο αγώνα χωρίς την αμερικάνικη τροφοδότηση σε όλα τα επίπεδα. Λόγω του γεγονότος ότι οι ΗΠΑ θεωρούν το Ισραήλ ως μια βέβαια και σίγουρη βάση της στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, η ύπαρξη και διαιώνιση μιας παλαιστινιακής αντίστασης θα επιβαλλόταν να αμβλυνθεί, ώστε μην είναι σε θέση να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στους εβραίους και το κράτος τους. Οι ΗΠΑ, αύξαναν την επιρροή τους στην περιοχή, προσδοκούσαν την πολιτική σταθερότητα, ενδιαφέρονταν για την οικονομική και στρατιωτική συνεργασία με τις χώρες της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, διατηρώντας σταθερό το μέτωπο της ΝΑ πτέρυγας του ΝΑΤΟ και εντάσσοντας την Ανατολική Μεσόγειο στο ευρωπαϊκό σύστημα της στρατηγικής αποτροπής (detterrent system), μετατρέποντας το χώρο σε ζωτικό στη σύγκρουσή τους με τη Μόσχα, αφού αποτελούσε την επιχειρησιακή γέφυρα που συνδέει τη Δ. Ευρώπη με τον Περσικό Κόλπο. 78 Ειδικότερα τα συμφέροντα των ΗΠΑ περιλάμβαναν τον περιορισμό και την απομάκρυνση της σοβιετικής επιρροής στις περιοχές αυτές, την απόκτηση στρατιωτικών βάσεων για την επίδειξη της αμερικανικής ιμπεριαλιστικής δύναμης, την ασφάλεια του κράτους του Ισραήλ μετά το 1967, την 78 Κουφουδάκης Βαγγέλης, Χαράλαμπος Τσαρδανίδης και Κωσταντίνος Β. Σωτηρέλης, Η Πολιτική των Υπερδυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο και στον Περσικό Κόλπο, Πολιτικές και Στρατηγικές Επιπτώσεις για την Ελλάδα, την Τουρκία και την Σαουδική Αραβία, (Αθήνα: Ίδρυμα Μεσογειακών Σπουδών, 1989),

30 ομαλή διακίνηση ενέργειας από τον Περσικό Κόλπο στη Δύση από τη διώρυγα του Σουέζ και της Μεσογείου και την εγκαθίδρυση φιλικών καθεστώτων. 79 Μέχρι το 1967 οι ΗΠΑ επιθυμούσαν να φαίνονται ισομερείς στην αραβοϊσραηλινή διένεξη, εφαρμόζοντας μια πολιτική ίσων αποστάσεων. Στον πόλεμο του 1967 οι ΗΠΑ φανερά υποστήριξαν το Ισραήλ. Η συνεργασία τους ενισχύθηκε στη διάρκεια της κρίσης στην Ιορδανία το 1970 και ξεδιπλώθηκε διπλωματικά την περίοδο Μετά το 1973 το Ισραήλ εθεωρείτο ο πλέον αξιόπιστος σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή. Τη δεκαετία του 1980 η αμερικανική πολιτική έγινε ακόμα πιο ισραηλινή, παρά τις διαφωνίες που προέκυψαν κυρίως την περίοδο της ισραηλινής εισβολής στο Λίβανο το β) Η έλλειψη και ανυπαρξία ενίσχυσης της παλαιστινιακής αντίστασης. Η πολιτική των ισχυρών κρατών δεν αφήνει πολλά περιθώρια στα μικρότερα και αδύναμα κράτη να πραγματοποιήσουν τις διεκδικήσεις τους, κυρίως όταν επηρεάζονται τα δικά τους οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα. Άρα είναι πολύ σημαντικό και καθοριστικό για ένα απελευθερωτικό κίνημα να πετύχει την υποστήριξη μιας ισχυρής δύναμης, διότι μόνο με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει να κάνει γνωστή παντού και να υποστηρίξει την αντίστασή του. Όμως ο παλαιστινιακός αγώνας παρόλο που διέδιδε την ιδέα της απελευθέρωσης της Παλαιστίνης και την ίδρυση αυτόνομου παλαιστινιακού κράτους, δεν ανταποκρίθηκε καμία ισχυρή δύναμη να τον υποστηρίξει και να τον ενισχύσει με στρατιωτικά υλικά και όπλα. Όταν όμως εμφανίστηκε ένα τμήμα της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, που προσφερόταν να ξεχάσει την πλήρη απελευθέρωση και να δεχθεί μια μέτρια συμβιβαστική λύση για την ίδρυση του κράτους της Παλαιστίνης στη δυτική όχθη του Ιορδάνη και στην περιοχή της Γάζας και να συμβιώσει με το Ισραήλ, τότε ήρθε Σοβιετική "Ένωση διατεθειμένη να βοηθήσει τον Παλαιστινιακό λαό που θα δεχόταν τη συμβίωση με το 'Ισραήλ. Το ίδιο έκαναν και οι Αμερικανοί οι οποίοι έκαναν γνωστό ότι είναι διατεθιμένες να υποστηρίξουν το παλαιστινιακό ζήτημα, αν προηγουμένως οι Παλαιστίνιοι αναγνώριζαν επίσημα το κράτος του Ισραήλ. Η λύση αυτή για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους στη Γάζα και στη δυτική όχθη του Ιορδάνη αποτέλεσε την αιτία αποσυντονισμού της αντίστασης και συνέβαλλε στην επιδείνωση των διαφορών, που οδήγησαν ακόμα και σε σφαγές μεταξύ των στελεχών της ίδιας της παλαιστινιακής επανάστασης. Αποτέλεσμα αυτού ήταν παγκόσμια συμφωνία για την επικράτηση του κράτους του 79 Ιωάννης Σακκάς, Σημειώσεις για το μάθημα: Σύγχρονη Ιστορία της Μεσογείου, Πανεπιστήμιο Αιγαίου/ ΤΜΣ/ ΠΜΣ/ «Διακυβέρνηση, Ανάπτυξη και Ασφάλεια στη Μεσόγειο», Ibid,

31 Ισραήλ επίσημα κι ένας από τις βασικότερες αιτίες που δε γενικεύτηκε ο παλαιστινιακός πόλεμος, ώστε να γίνει ένοπλη λαϊκή αντίσταση. γ) Η ιδιαιτερότητα του Παλαιστινιακού Ζητήματος: Το Παλαιστινιακό Ζήτημα αποτέλεσε μια ιδιαίτερη περίπτωση, η οποία δυσχέρανε την αλλαγή και τη γενίκευση του πολέμου σε λαϊκή επανάσταση, γιατί είναι από τις πιο ειδικές και τις πιο πολύπλευρες υποθέσεις. Δεν πρόκειται δηλαδή για μια ιστορία αποικιακού κράτους ή μιας χώρας πού έχει καταληφθεί και που ο λαός της επαναστατεί για να απαλλαγεί από τον εισβολέα. Αποτελεί μια περίπτωση ενός λαού που εκ διώχτηκε βίαια από την πατρίδα του, με τη χρήση τρομοκρατικών μεθόδων και την απειλή των όπλων, από έναν άλλο λαό, πού συγκεντρώθηκε από διάφορα κράτη και που χρησιμοποιεί κάθε βίαιο μέσο για να υπερασπίσει υποτίθεται τη γη που έκλεψε. Για αρκετά χρόνια η διεθνής κοινή γνώμη πίστευε, με τη βοήθεια της προπαγάνδας των εβραίων και την ανάλογη ιμπεριαλιστική πολιτική, ότι το Παλαιστινιακό Ζήτημα αποτελούσε ένα πρόβλημα λίγων χιλιάδων παλαιστινίων προσφύγων, που επιθυμούσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους και στην πατρίδα τους. Με αυτήν την τακτική το Ισραήλ πέτυχε να αποκτήσει νόμιμη μέσα στον OHE και το πέρασμα τριάντα χρόνων δυσκόλεψε την εύρεση μιας λύσης που δε θα αδικούσε τους Παλαιστίνιους, αλλά συνάμα δε θα έβλαπτε και τα συμφέροντα του κράτους του Ισραήλ. Οι Αραβικοί Λόγοι α) Ο ρόλος των αραβικών καθεστώτων γύρω από την περιοχή της Παλαιστίνης: Σήμερα είναι γνωστό ότι δεν υπάρχει καμιά αραβική χώρα που συνορεύει με την Παλαιστίνη που να δέχεται να συμφωνήσει με τους στόχους της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ). Επομένως οι χώρες αυτές απαγορεύουν στην παλαιστινιακή αντίσταση να δρα και να ενεργεί ελεύθερα στο χώρο τους. Δηλαδή αποτελούν φραγμό στον ένοπλο αγώνα των Παλαιστινίων κατά τού εχθρού. Είναι αρκετό να πούμε ότι μόνο το καθεστώς του βασιλιά Χουσεΐν της 'Ιορδανίας αφαίρεσε τη ζωή περισσότερων από 25 χιλιάδων Παλαιστινίων το , για να εξαναγκάσει τους αντάρτες να εγκαταλείψουν τη χώρα του και έτσι να απομακρύνει την απειλή της λαϊκής επανάστασης εναντίον της ισχύος του που θα έφερνε η αναπτυγμένη κοινωνικά παλαιστινιακή μάχη, γεγονός που στην αλήθεια βοήθησε στην σταθεροποίηση του εβραϊκού κράτους. Επομένως τα αντιδραστικά αραβικά καθεστώτα, με τη βοήθεια και των άλλων στοιχείων, βοήθησαν στην καταστολή της παλαιστινιακής αντίστασης, οδηγώντας την να εγκαταλείψει και το νότιο Λίβανο, την τελευταία περιοχή πλησίον του κράτους του Ισραήλ από όπου θα ΓΙΝΌΤΑΝ να μάχεται χωρίς καμία δυσκολία. Οι αραβικές κυβερνήσεις έβλεπαν την παλαιστινιακή αντίσταση σαν μια σοβαρή απειλή, επειδή τις προέτρεπε να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να πάρουν μια θέση όπου θα είχαν να επιλέξουν ή να υποταχτούν καθαρά στις στρατιωτικές βλέψεις του κράτους του Ισραήλ ή να συνεχίσουν τον ένοπλη μάχη τους. 31

32 β) Η αραβική βοήθεια στην ένοπλη παλαιστινιακή επανάσταση: Οι περισσότερες χώρες των αραβικών κρατών, που δεν συνορεύουν με το 'Ισραήλ, βοήθησαν τους παλαιστίνιους αντάρτες, ουσιαστικά όχι για να απελευθερώσουν την Παλαιστίνη, αλλά κυρίως για να ελέγχουν τις δραστηριότητές τους οικονομικά και πολιτικά, μετατρέποντάς τους σε δικά τους πλεονεκτήματα για να είναι σε θέση να ασκήσουν μεγαλύτερες πιέσεις στα δικά τους συμφέροντα και στους δικούς τους σχεδιασμούς. γ) Η πτώση του ηθικού στον ένοπλο αγώνα: Στην αποτυχία της γενίκευσης του αγώνα σε λαϊκή επανάσταση συνέβαλλε η αποτυχία όλων τον αραβικών κομμάτων και κινημάτων και αναμενόμενος αφανισμός των φορέων τους που συνέβη στην Αίγυπτο, στην 'Ιορδανία και αλλού. Επίσης κατάφεραν να φέρουν στους κόλπους τους πολλά εσωτερικά προβλήματα, όπως έγινε στο βόρειο 'Ιράκ με το κίνημα των Κούρδων ή με τις συγκρούσεις στα αλγερινό-μαροκινά σύνορα, για να απασχολήσουν την κυβέρνηση της Αλγερίας, ή με τη μάχη στα σύνορα Βόρειας και Νότιας 'Υεμένης και το σουλτανάτο του 'Ομάν. Επομένως οι ΗΠΑ και το Ισραήλ, μαζί με όλα τα αντιδραστικά αραβικά καθεστώτα, κατάφεραν να φέρουν καίρια πλήγματα και να αποσυντονίσουν τα πατριωτικά αραβικά στοιχεία και επομένως και την παλαιστινιακή αντίσταση. Επίσης ο ανταρτοπόλεμος δημιουργήθηκε για να απελευθερωθεί η Παλαιστίνη και να φύγουν οι κατακτητές. Ο στόχος αυτός δε συνοδεύτηκε όμως με κάποιο συγκεκριμένο στρατηγικό σχέδιο σε όλες του τις πλευρές, αλλά και ούτε με τις εξελίξεις που οδηγούνταν τα γεγονότα, όπως για παράδειγμα οι επαφές του με τα αραβικά καθεστώτα. Έτσι, βασισμένο σε πρόχειρους αυτοσχεδιασμούς και πρόχειρες προτάσεις, διασπάστηκε και αποσυντονίστηκε το αντάρτικο κίνημα και τελικά αποδυναμώθηκε. Επίσης η στρατιωτική αστάθεια γέννησε πολλές παλαιστινιακές οργανώσεις, χωρίς αυτές να έχουν κάποια ιδεολογική ή στρατηγική συνέπεια με συνέπεια να χωριστούν και να διασκορπιστούν οι παλαιστίνιοι σε διαφορετικά μέτωπα και κέντρα, κίνηση η οποία οδήγησε τελικά στην αποδυνάμωση τους. Κάποιες αραβικές χώρες ίδρυσαν αντιστασιακές οργανώσεις, όπως έκανε η Συρία με την οργάνωση Αλ Σάκα η οποία δρούσε στο όνομα των Παλαιστινίων, αλλά ελεγχόταν τελικά από την κυβέρνηση της Δαμασκού. Αλλά αραβικά καθεστώτα έφερναν διάφορες οργανώσεις με την οικονομική ενίσχυση που τους έδιναν και με τον τρόπο αυτό τις ανάγκαζαν να δέχονται γνώμες και λύσεις αντίθετες με τις αρχές και τους σκοπούς του ανταρτικού κινήματος. Όλα αυτά συνέβαλλαν στη διάσπαση της ένοπλης επανάστασης και στην διάλυση του κινήματος. 32

33 δ) Η έλλειψη ιδεολογίας με κοινά χαρακτηριστικά: Οι παλαιστινιακές οργανώσεις δεν είχαν κοινή και συγκεκριμένη ιδεολογία, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μόνο ομάδων αυτοκτονίας, που οι ιδέες και οι στόχοι τους βρίσκονταν σε αντίθεση ή δε συμβάδιζαν με την κοινωνική τους αγωγή. Αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα σ' αυτές τις ομάδες και τις αραβικές διοικήσεις και ακόμα και με τις κυβερνήσεις άλλων χωρών. Οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες: Κανένα παλαιστινιακό κίνημα δεν κατόρθωσε να επιδράσει στο σύνολο των παλαιστινίων προσφύγων ώστε να αποτελέσει τον πυρήνα ενός ανίκητου ένοπλου πατριωτικού μετώπου καθώςη κάθε οργάνωση δρούσε από μόνη της χωρίς συντονισμό κάτι που, στέρησε τον ανταρτικό αγώνα από την συσπείρωση όλων των δυνάμεων για μια ανίκητη επανάσταση. ε)οι προτάσεις των συμβιβαστικών λύσεων Τα γεγονότα αυτά οδήγησαν πολλά παλαιστινιακά στελέχη να εξετάσουν τη λύση του συμβιβασμού σε αντιδιαστολή με την γενίκευση του ένοπλου αντιστασιακού αγώνα και την μετατροπή του σε λαϊκή επανάσταση, πεπεισμένα ότι με αυτόν τον τρόπο θα ήταν δυνατό να πετύχουν την επίτευξη και ικανοποίηση κάποιου μέρους από τα δικαιώματα του Παλαιστινιακού λαού μέσω του συμβιβασμού και της αποδοχής του αμερικάνικου σχεδίου για την επίλυση του Ζητήματος στην περιοχή του αραβικού κόσμου στη Μέση Ανατολή. Στ)Η οργάνωση των αντάρτικων ομάδων Η οργάνωση των ανταρτών ήταν ένα πλήγμα που προστέθηκε ύστερα από την ήττα που υπέστη για πρώτη φορά στην Ιορδανία από το 1970 έως το Δεν συνετίστηκαν από αυτό το γεγονός, ούτε και επιχείρησαν να μελετήσουν τις πραγματικές αιτίες που τις οδήγησαν την ολέθρια καταστροφή, αλλά συνέχισαν την ίδια τακτική αποτυχίας. Με αυτόν τον τρόπο ο παλαιστινιακός αγώνας βάδιζε σε έναν διαφορετικό και πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο, μέσα στο λιβανικό έδαφος. Ο κυριότερος λόγος ήταν ότι δεν υπολόγισε τις πραγματικές διαστάσεις της κατάστασης και δεν υπολόγισε επίσης τα τραγικά λάθη και τα σφάλματα του προηγούμενων δράσεων και τακτικών αλλά ικανοποιήθηκε στο να τα δικαιολογήσει και να τα καλύψει με κάθε δυνατό τρόπο. 33

34 ζ) Η ΟΑΠ η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης Η ΟΑΠ (Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης) αποτελεί την ιδεολογική και πολιτική συνέχεια των αραβικών κινημάτων και έκανε και αυτή παρόμοια τραγικά λάθη που προηγήθηκαν από τις αντάρτικες Παλαιστινιακές Ομάδες. Οδήγησε τις παλαιστινιακές προσπάθειες, αποσυντονίζοντάς τις σε διαφορετικά πεδία τα οποία ήταν μακριά από τους πραγματικούς στόχους του παλαιστινιακού αγώνα προκαλώντας περισσότερα προβλήματα. Όλα αυτά τα προβλήματα συνέβαλλαν στο γεγονός ότι η παλαιστινιακή επανάσταση σεν κατάφερε να μετατραπεί σε μια ένοπλη λαϊκή επανάσταση, η οποία θα συγκέντρωνε όλα εκείνα τα χαρίσματα και πλεονεκτήματα που θα την έκαναν ικανή να εκτοπίσει την Ισραηλινή κατοχή από τις πατρίδες τους και να απελευθερώσει όλα τα κατεχόμενα αραβικά εδάφη από το κράτος των εβραίων. Η παλαιστινιακή επανάσταση εξακολουθεί ακόμα να υφίσταται σε όλα τα επίπεδα και σε αυτό την υποστηρίζουν η πλειονότητα των αραβικών απελευθερωτικών κινμάτων, τα αραβικά προοδευτικά κινήματα και άλλες απελευθερωτικές οργανώσεις διεθνώς. 34

35 Κεφάλαιο 5 ο Συνοπτική εξέλιξη του Παλαιστινιακού Ζητήματος μετά το 1980 Το έτος 1981 ο Σαντάτ δολοφονείται. Το 1982: Το Ισραήλ εισέβαλε στο Λίβανο λόγω του βομβαρδισμού του εδάφους του από την PLΟ. Παραστρατιωτικές ομάδες του Λιβάνου με τη βοήθεια του Ισραήλ προβαίνουν σε σφαγιασμό παλαιστινίων προσφύγων στα στρατόπεδα Σάμπρα και Σατίλα, στη Βηρυτό 81 Το 1987 έως 1992: Πρώτη Ιντιφάντα. Ονομάζεται και «πετροπόλεμος» καθώς οι παλαιστίνιοι χρησιμοποιούν κυρίως πέτρες ως όπλα. Η πρώτη ιντιφάντα ήταν µια µαζική εξέγερση των Παλαιστινίων εναντίον της ισραηλινής κατοχής που ξεκίνησε από ένα προσφυγικό καταυλισµό και γρήγορα εξαπλώθηκε στη Γάζα, τη υτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Η δράση της περιλάμβανε από πολιτική ανυπακοή, γενικές απεργίες και μποϋκοτάζ ισραηλινών προϊόντων έως οδοφράγματα, διαδηλώσεις και πετροπόλεμο µε τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας. Όπως ήταν φυσικό, προκλήθηκε παγκόσμιο ενδιαφέρον. Κατά τη διάρκεια της πρώτης Ιντιφάντα υπολογίζεται ότι έχασαν τη ζωή τους Παλαιστίνιοι από τους Ισραηλινούς, και 160 Ισραηλινοί από τους Παλαιστίνιους. 82 Το έτος 1988: Ιδρύεται η Χαμάς (Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης). Πρόκειται για παλαιστινιακή παραστρατιωτική οργάνωση και πολιτικό κόµµα που ξεκίνησε ως παρακλάδι της αιγυπτιακής Μουσουλμανικής Αδελφότητας. 83 Αξίζει να σημειωθεί ότι η Χαμάς η οποία θα αναφερθεί και στη συνέχεια, εκτός από τις πολλές επιθέσεις αυτοκτονίας και άλλες ενέργειες κατά του Ισραήλ, είναι εξαιρετικά δημοφιλής ανάμεσα στους Παλαιστίνιους κυρίως λόγω του κοινωνικού της έργου. Ωστόσο σήμερα (αν και κέρδισε τις εκλογές του 2006), θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από πολλές δυτικές χώρες διότι δεν αναγνωρίζει το Ισραήλ, δεν αποδέχεται τις Συμφωνίες του Όσλο, και δεν αποκηρύσσει την ένοπλη βία από με τίτλο: «Το Παλαιστινιακό ζήτημα. Πόλεμος χωρίς τέλος». Ανάκτηση ιστοσελίδας: , ώρα Θάνος Ντόκος ό.π., σ.9 83 Jean-Mark Balencie, Arnaud de la Grange, Εξεγερμένοι Κόσμοι, Αμερική, Εγγύς και Μέση Ανατολή, Χώρες του Μαγκρέμπ- Αντάρτικα, Μιλίτσιες, Τρομοκρατικές Ομάδες, Επιμ. Πίσσιας Βαγγέλης, Μεταφρ. Μαρίκα Μαλαφέκα, 2003, σελ Στο ίδιο, σ.16 35

36 Το 1993: Αμοιβαία αναγνώριση Ισραήλ και ΟΑΠ με την υπογραφή της Διακήρυξης Αρχών του Όσλο. Ο Γιασέρ Αραφάτ επιστρέφει στα κατεχόμενα ως Πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής. (Η διακήρυξη υπεγράφη ανάμεσα σε Γιτζάκ Ράμπιν και Γιασέρ Αραφάτ στο Λευκό Οίκο στις 13- Σεπτ.) 85 Το Σεπτέμβριο του 1993, μετά από μυστικές διαπραγματεύσεις και συμφωνία στο Όσλο, ο Αραφάτ και ο Εργατικός πρωθυπουργός του Ισραήλ Γιτζάκ Ράμπιν συνυπέγραψαν στην Ουάσιγκτον τη Διακήρυξη Αρχών, κάνοντας το πρώτο ουσιαστικό βήμα προς την οριστική διευθέτηση του Παλαιστινιακού Ζητήματος. Το Ισραήλ αναγνώρισε την ΟΑΠ και συμφώνησε στη δημιουργία ενός μεταβατικού συστήματος παλαιστινιακής αυτοδιοίκησης στα κατεχόμενα, έναντι τερματισμού των απαιτήσεων των Παλαιστινίων σε ισραηλινά εδάφη. 86 Προβλεπόταν, επίσης, µια μεταβατική περίοδος πέντε ετών κατά την οποία θα λάβανε χώρα η τελική διαπραγµάτευση για ζητήµατα όπως η Ιερουσαλήμ, οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες, οι Ισραηλινοί έποικοι, η ασφάλεια και τα σύνορα. 87 Το Μάιο του 1994 το Ισραήλ αποχώρησε από την Ιεριχώ στη Δυτική Όχθη και από τη Λωρίδα της Γάζας και η Παλαιστινιακή Εθνική Αρχή με επικεφαλής τον Αραφάτ ανέλαβε τη διοίκηση των περιοχών. 88 Το 1995: Δολοφονία Γιτζάκ Ράμπιν από νεαρό εβραίο εθνικιστή. Το 2000: Αποτυχία συνομιλιών στο Καμπ Ντέιβιντ και Δεύτερη Ιντιφάντα υπό την καθοδήγηση της Φατάχ. Αφορμή στάθηκε η επίσκεψη του Αριέλ Σαρόν στο Τείχος των Δακρύων. 89 Η δεύτερη Ιντιφάντα, γνωστή και ως Ιντιφάντα Αλ-Ακσά (από το όνομα του σημαντικού τζαμιού που έχει κατασκευαστεί από τον 7ο αιώνα στο Όρος του Ναού στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμµ) ξεκίνησε το Σεπτέμβριο του Ο αριθμός των νεκρών, στρατιωτικών και πολιτών, ξεπέρασε τους Παλαιστίνιους και τους Ισραηλινούς. 90 Το 2004: Ο θάνατος του Γιασέρ Αραφάτ. Το 2006: Η Χαμάς κερδίζει τις εκλογές και η νίκη στις εκλογές οδήγησε σε ένοπλη σύγκρουση µε τη Φατάχ. Η Χαμάς εκτόπισε τη Φατάχ από τη Γάζα, ενώ επιτυγχάνεται (το 2008) συμφωνία συγκυβέρνησης µετά από αιγυπτιακή μεσολάβηση ό.π. 86 Ιωάννης Σακκάς 2005, ό.π., σ Θάνος Ντόκος ό.π., σ.8 88 Ιωάννης Σακκάς 2005, ό.π., σ από με τίτλο: «Το Παλαιστινιακό ζήτημα. Πόλεμος χωρίς τέλος 90 Θάνος Ντόκος ό.π., σ ό.π. 36

37 2007: Η Διάσκεψη Ανάπολης: έλαβε χώρα στις ΗΠΑ, στις 27 Νοεµβρίου 2007, µε τη συµµετοχή περίπου 40 χωρών και οργανισµών, αλλά και των: ΗΠΑ, Ισραήλ, Παλαιστινιακής Αρχής, ΕΕ, Ρωσίας, Κίνας, Αραβικού Συνδέσµου και ΟΗΕ. Βασική εργασία της διάσκεψης ήταν η «λύση των δύο κρατών», αλλά δεν έγινε τίποτε περισσότερο από ένα κοινό ανακοινωθέν : Σε επιθέσεις της Χαμάς εναντίον Ισραηλινών στόχων, ενώ το Ισραήλ αντεπιτίθεται με αιματηρή επίθεση στη Γάζα. Στις 27 Δεκεμβρίου εκδηλώθηκε επίθεση του ισραηλινού στρατού εναντίον της Λωρίδας της Γάζας, σε «απάντηση» για την εκτόξευση από τη Χαμάς ρουκετών εναντίον ισραηλινών περιοχών τις προηγούμενες ημέρες. Άρχισαν εκτεταμένοι αεροπορικοί βομβαρδισμοί με επιχειρήσεις ισοπεδωτικού χαρακτήρα. Παρά τις δημόσιες τοποθετήσεις αξιωματούχων του Ισραήλ ότι στόχος είναι η Χαμάς, επλήγησαν εκατοντάδες άμαχοι, ενώ καταστράφηκαν ολοσχερώς υποδομές, όπως δημόσια κτήρια και νοσοκομεία. Ταυτόχρονα, παρά τους ανηλεείς βομβαρδισμούς και τις απεγνωσμένες εκκλήσεις για παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι ανάγκες σε ιατροφαρμακευτικό υλικό, σε νερό και σε τρόφιμα, για πολλές ημέρες μετά την έναρξη των βομβαρδισμών, δεν επετράπη από το Ισραήλ η άρση του αποκλεισμού και το άνοιγμα ανθρωπιστικών διαδρόμων. Το Ισραήλ, εκτός από τις εκκλήσεις για ανθρωπιστική βοήθεια, κώφευσε και στις εκκλήσεις για άμεση κατάπαυση του πυρός και εκεχειρία, οι οποίες έγιναν από κάθε πλευρά, από τα Ηνωμένα Έθνη, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από μεμονωμένες κυβερνήσεις κρατών. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ψήφισμά του ζήτησε την άμεση και μόνιμη εκεχειρία. Στο ψήφισμα αναφέρθηκε ότι η κατάπαυση του πυρός θα πρέπει να αφορά και τις δύο πλευρές. Ευρωβουλευτές ζήτησαν επίσης την κήρυξη ανακωχής κατόπιν διαπραγματεύσεων, την οποία θα εγγυάται μηχανισμός που θα μπορούσε να περιλαμβάνει και την αποστολή πολυεθνικής δύναμης στην περιοχή. Το Ευρωκοινοβούλιο κάλεσε το Ισραήλ να επιτρέψει και να εγγυηθεί την απρόσκοπτη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους κατοίκους της Γάζας και να επιτρέψει, επίσης, την είσοδο του διεθνούς Τύπου, στους απεσταλμένους του οποίου είχε επισήμως απαγορευθεί η είσοδος στη Γάζα. Έπειτα από συνεχείς βομβαρδισμούς, τους οποίους ακολούθησαν χερσαίες στρατιωτικές επιχειρήσεις, το Ισραήλ ανακοίνωσε κατάπαυση του πυρός το βράδυ της 17ης Ιανουαρίου. Η Χαμάς απάντησε με εκτόξευση ρουκετών για λίγες ώρες, για να συναινέσει στην εκεχειρία το απόγευμα της επόμενης ημέρας. Η εκεχειρία επέτρεψε και σε δημοσιογράφους από όλο τον κόσμο να εισέλθουν στη μαρτυρική Γάζα και να καταγράψουν τη φρίκη της επίθεσης. Η λήξη των πολεμικών επιχειρήσεων έγινε τις παραμονές της ορκωμοσίας του νέου Προέδρου των Η.Π.Α., Ομπάμα ο οποίος, σε μια από τις πρώτες ενέργειές του ως Πρόεδρος, όρισε απεσταλμένο στην περιοχή, σε μια προσπάθεια να παγιωθεί η εκεχειρία και να ξεκινήσει διάλογος ανάμεσα στα 92 Θάνος Ντόκος ό.π., σ.7 37

38 εμπλεκόμενα μέρη για οριστική επίλυση του Παλαιστινιακού. Σε ανάλογες πρωτοβουλίες προχώρησε και η Ε. Ένωση, με τη σύγκληση εκτάκτων Συμβουλίων υπουργών Εξωτερικών, στα οποία εκλήθησαν οι υπουργοί Εξωτερικών του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Αρχής. Υπέρ της έναρξης του διαλόγου ετάχθη και ο O.Η.Ε., ενώ πρωτοβουλίες για μεσολάβηση και ειρηνευτικά σχέδια αναλήφθηκαν και από μεμονωμένες κυβερνήσεις της ευρύτερης περιοχής. Από όλες τις πλευρές εκφράστηκε έκκληση για αυτοσυγκράτηση, καθώς η εκεχειρία που επετεύχθη θεωρήθηκε εύθραυστη : Κυβέρνηση εθνικής ενότητας Φατάχ-Χαμάς. Μετά από επταετή διαμάχη η οποία είχε ως αποτέλεσμα το διαχωρισμό της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας, υπήρξε συμφωνία των κινημάτων της Φατάχ και της Χαμάς και ορκίστηκε η παλαιστινιακή κυβέρνηση εθνικής ενότητας με πρόεδρο τον Μαχμούντ Αμπάς, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό βήμα προς τον τερματισμό των διαφορών μεταξύ των φατριών στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα. 94 Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου υποστήριξε ότι η κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Κράτους της Παλαιστίνης θα ενδυναμώσει την τρομοκρατία, καθώς η Χαμάς υποστηρίζει την καταστροφή του Ισραήλ. Από την πλευρά του ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς χαρακτήρισε αυτούς τους φόβους αβάσιμους και διαβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση θα αποτελείται από τεχνοκράτες, θα αναγνωρίσει το Ισραήλ και θα αποκηρύξει τη βία. 95 Ωστόσο, οι εχθροπραξίες στην περιοχή, δεν παύουν να αποτελούν, μέρος της σκληρής καθημερινότητας που βιώνουν οι δύο λαοί και ελλοχεύει πάντα έντονα ο φόβος νέας κλιμάκωσης από με τίτλο: «Το Παλαιστινιακό ζήτημα :53 Δευτέρα 2 Ιουνίου 2014 Ορκίστηκε η κυβέρνηση εθνικής ενότητας Παλαιστίνης, 38

39 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Δύο λαοί διαφορετικής θρησκείας προσπαθούν να συνυπάρξουν σε ένα κομμάτι γης το οποίο διεκδικούν με κάθε τρόπο. Η διαφορά στρατιωτικής ισχύος μεταξύ τους, δεν είναι ικανό να λύσει όπως θα περιμέναμε τη διένεξη, υπέρ του ισχυρότερου. Ο πιο αδύναμος λαός, οι Παλαιστίνιοι, χρησιμοποιούν τακτικές που μοιάζουν με τρομοκρατικά χτυπήματα, με στόχο να δείξουν την πρόθεσή τους να διεκδικούν τα εδάφη τους για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου και ελεύθερου κράτους. Η μάχη τους πνίγεται στο δικό τους αίμα αλλά ταυτόχρονα ακούγονται συνεχώς μηνύματα σε όλο τον κόσμο πως σε αυτή την εμπόλεμη περιοχή, υπάρχει ένα ζήτημα, που όχι μόνο θα διαιωνίζεται, αλλά θα τροφοδοτεί και μία από τις σημαντικότερες απειλές που καλείται να αντιμετωπίσει η σύγχρονη εποχή, την τρομοκρατία. Στο παρελθόν έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την επίλυση του παλαιστινιακού προβλήματος, τα οποία δεν βοήθησαν στην επικράτηση της ειρήνης στην περιοχή και στην αυτοδιάθεση του λαού της Παλαιστίνης. Η επίτευξη μιας τέτοιας λύσης χρειάζεται και τους δύο αντιμαχόμενους να δράσουν έχοντας ως κύριο στόχο τον τερματισμό του αίματος και της βίας, χωρίς αισθήματα μίσους και εκδίκησης που τους πότιζε πολλά χρόνια τώρα η βία του πολέμου στην περιοχή της Παλαιστίνης. Η λύση αυτή φαίνεται να είναι ανέφικτη χωρίς τη συμβολή και άλλων δυνάμεων όπως έχει δείξει και το παρελθόν και η ιστορία των άλλων σημαντικών συμφωνιών για το ζήτημα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι πιθανόν να έχει περισσότερες προτάσεις για λύση καθώς οι ΗΠΑ όπως γνωρίζουμε είναι υπέρμαχος των ισραηλινών συμφερόντων.η Ευρώπη θεωρεί ότι ο τρόπος αντιμετώπισης της κρίσης στην περιοχή βρίσκεται στην διευθέτηση των διαφορών των χωρών της Μέσης Ανατολής. Οι ενέργειες της ΕΕ δεν είναι ιδιαίτερα επεμβατικές και δίνει περισσότερο έδαφος σε διαπραγματεύσεις και συνομιλίες προς μια ειρηνευτική λύση. Σύμφωνα με τη δήλωση της ΕΕ στο Βερολίνο το 1999 η ίδρυση Παλαιστινιακού Κράτους αποτελεί προϋπόθεση για την ειρήνη της περιοχής και την κατάπαυση του πυρός ώστε να οδηγηθεί η Μέση Ανατολή σε μια οριστική ηρεμία. 39

40 Είναι βέβαιο πως μια τέτοια σφοδρή αντιπαράθεση που κρατά τόσα πολλά χρόνια, έχει αφήσει τα σημάδια της τόσο στην Παλαιστίνη όσο και στον λαό της. Ακόμη και μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου η συνύπαρξη και οι σχέσεις μεταξύ Παλαιστινίων και Εβραίων φαντάζει πραγματικά ψυχροπολεμική. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει κάποιο περιθώριο συνομιλιών που θα μπορέσει να οδηγήσει σε δυναμικά και αξιόπιστα αποτελέσματα, αν και το πρόσφατο παρελθόν δεν αφήνει και πολλές ελπίδες για πρόοδο. Σήμερα η Εθνική Παλαιστινιακή Αρχή προβάλλει ως όραμα την ίδρυση ενός Παλαιστινιακού κράτους, το οποίο θα περιλαμβάνει ένα μεγάλο κομμάτι της Δυτικής Όχθης, τη Λωρίδα της Γάζας και την ανατολική Ιερουσαλήμ, όμως υποστηρίζοντας την ειρηνική συνύπαρξη με το Ισραήλ με την προϋπόθεση να υπάρχει μια δημοκρατικά εκλεγμένη και αξιόπιστη κυβέρνηση. Πέρα πάντως από τις φιλόδοξες προτάσεις της ΕΕ, των ΗΠΑ, του ΟΗΕ, που γίνονται για δεκαετίες εκείνο που θα οδηγήσει στην επίλυση αυτού του προβλήματος είναι η διάθεση που θα δείξουν όλες οι πλευρές να καθίσουν μαζί στο ίδιο τραπέζι και ο διάλογος που θα αναπτύξουν να αποτελέσει μοχλό συνεργασίας,προόδου και ουσιαστικής λύσης. 40

41 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - Ηρακλείδης Αλέξης, Η ΑΡΑΒΟΪΣΡΑΗΛΙΝΗ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ, Η προβληματική της ειρηνικής επίλυσης, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα Κουφουδάκης Βαγγέλης, Χαράλαμπος Τσαρδανίδης και Κωσταντίνος Β Σωτηρέλης, Η Πολιτική των Υπερδυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο και στον Περσικό Κόλπο, Πολιτικές και Στρατηγικές Επιπτώσεις για την Ελλάδα, την Τουρκία και την Σαουδική Αραβία, (Αθήνα: Ίδρυμα Μεσογειακών Σπουδών, 1989) - Ντόκος Θάνος, «Στρατηγικό Αλφαβητάρι Αραβο-Ισραηλινής ιένεξης», (Κείµενο Εργασίας No 12/2010), ΕΛΙΑΜΕΠ Ροπς, Ν., Η καθημερινή ζωή στην Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού, Αθήνα, ε κδ. Παπαδήμας,