Τι είναι η πολλαπλή σκλήρυνση?

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τι είναι η πολλαπλή σκλήρυνση?"

Ξάνθιππος Ζαΐμης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Τι είναι η πολλαπλή σκλήρυνση? Γ. ΓΕΩΡΓΑΚΑΚΗΣ Συντον. Δ/ντής Νευρολογικού Τμήματος Γ. Ν. Χανίων

2 Jean-Martin Charcot Lectures on the diseases of the Nervous System delivered A la Salpetiere. London : New Sydenham Society 1877; Jean-Martin Charcot Αγνωστη ατιολογία Ασαφείς παθογενετικοί μηχανισμοί

3 Πολλαπλή Σκλήρυνση Φλεγμονώδης απομυελινωτική νόσος

4 άξονας μυελίνη Βλάβη μυελίνης

5 Πολλαπλή Σκλήρυνση Ανεξήγητη ενεργοποίηση Τ-λεμφοκυττάρων (Αυτοανοσία- γενετική προδιάθεση) Δίοδος μέσα απο τον Αιματοεγκεφαλικό Φραγμό και εγκατάσταση στο ΚΝΣ Τοπική στο ΚΝΣ Ενεργοποίηση Βλάβες σε πολλά μόρια του ΚΝΣ Απομυελίνωση - Εκφύλιση Προσβολή του νευράξονα απο την αρχή

6 Βλάβη Φλεγμονή Εκφύλιση

9 AΤΡΟΦΙΑ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ

10 Στοιχεία που εμφανίζονται στη περιοχή της μάχης εκεί που στο τέλος σχηματίζονται οι Πλάκες Κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος Κυτταρα του νευρικού συστήματος Μόρια συνδετικά Κυτταροκίνες

11 O εμφύλιος πόλεμος Ενεργοποίηση ενός πληθυσμού λεμφοκυττάρων Αυτοανοσία Γονίδια ενεργοποιημένα επιθετικά Αυτοανοσία Περιβάλλον Ανοσοποιητικό σύστημα

12 Γονίδια Μηχανισμοί Αυτοανοσία Περιβάλλον Ανοσοποιητικό σύστημα Γενετικό προφίλ Εξωγενής παράγων Ανοσοποιητικό σύστημα

13 Φλεγμονή Απομυελίνωση Εξωγενής παράγων Επιδημική μορφή Ιλαρά HTLV-1 Faroe Islands Υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα HTLV-1 μυελοπάθεια Fotheringham J Jacobson S Herpes 2005 Jun;12(1):4-9 Martin R, McFarland HF. Acquir Immune Defic Syndr 1993;6:640-4.

14 Φλεγμονώδης παράγων εξωγενής Πυροδότηση αυτοάνοσων μηχανισμών

15 Μηχανισμοί Γονίδια Τι συμβαίνει?? Αυτοανοσία Περιβάλλον Ανοσοποιητικό σύστημα Απώλεια της ανοχής Δεν αναγνωρίζει το ανοσοποιητικό σύστημα «τον υπόλοιπο εαυτό»

16 Εκφραση Εκφραση μορίων μορίων προσκόλλησης προσκόλλησης Παραγωγή κυτταροκινών «φλεγμονής» INF INF-γ -γ,,il-1, IL-1,IL-2, IL-2, IL-4, IL-4,IL-6, IL-6,TNF TNF-α -α VLA-1 LFA-1 Ιντεγκρίνες Richard M. Ransohoff J of Neuroimmun 1999 Jul 1;98(1):57-68

17 Τι Τιμπορούν μπορούννα ναμας μαςπουν πουνοι οιεπιδημιολογικές επιδημιολογικέςμελέτες μελέτες Τι; Τι; Που; Που; Ποιοι; Ποιοι; Πότε; Πότε;

19 ΚΑΜΠΥΛΗ ΚΑΜΠΥΛΗΕΠΙΠΤΩΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΗΣΤΗΣ ΤΗΣMS MS ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΑΝΔΡΕΣ ΑΝΔΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΟΛΟΙ ΟΛΟΙ ΑΑ ΣΣ ΘΘ ΕΕ ΝΝ ΕΕ ΙΙ ΣΣ %% ΗΛΙΚΙΑ ΗΛΙΚΙΑΕΝΑΡΞΗΣ ΕΝΑΡΞΗΣ(ΧΡΟΝΙΑ) (ΧΡΟΝΙΑ)

20 ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΑΓΥΝΑΙΚΩΝ/ΑΝΔΡΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ/ΑΝΔΡΩΝ ΣΕ ΣΕΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣMS MS ΠΡΟΩΡΗ ΠΡΟΩΡΗΕΝΑΡΞΗ ΕΝΑΡΞΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΕΥΡΟΣ ΕΥΡΟΣ ΟΨΙΜΗ ΟΨΙΜΗΕΝΑΡΨΗ ΕΝΑΡΨΗ

21 ΣΧΕΤΙΚΟΣ ΣΧΕΤΙΚΟΣΚΙΝΔΥΝΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣΓΙΑ ΓΙΑMS MSΑΝΑΜΕΣΑ ΑΝΑΜΕΣΑΣΤΙΣ ΣΤΙΣΦΥΛΕΤΙΚΕΣ ΦΥΛΕΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΟΜΑΔΕΣΣΤΙΣ ΣΤΙΣΗΠΑ ΗΠΑ ΛΕΥΚΟΙ ΛΕΥΚΟΙΑΡΡΕΝΕΣ ΑΡΡΕΝΕΣ ΜΑΥΡΟΙ ΜΑΥΡΟΙΑΡΡΕΝΕΣ ΑΡΡΕΝΕΣ ΑΛΛΟΙ ΑΛΛΟΙΑΡΡΕΝΕΣ ΑΡΡΕΝΕΣ

22 ΠΟΙΟΙ ΠΟΙΟΙΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣΕΜΠΛΕΚΟΝΤΑΙ ΕΜΠΛΕΚΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΣΤΗΝΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΤΗΣ ΤΗΣMS MS ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΤΥΧΑΙΟΙ ΤΥΧΑΙΟΙ

23 Συχνότητα Συχνότητασυνύπαρξης συνύπαρξηςτης τηςms MSσε σεμελέτες μελέτεςδιδύμων διδύμων συγγραφείς συγγραφείς Συνύπαρξη Συνύπαρξη μονοζυγωτικών μονοζυγωτικών(%) (%) Συνύπαρξη Συνύπαρξη διζυγωτικών διζυγωτικών(%) (%) Συνύπαρξη Συνύπαρξημεταξύ μεταξύ αδελφών αδελφών(%) (%) Μ/Δ Μ/Δ Μ/Δ Μ/Δ Μ/Δ Μ/Δ Μ/Δ Μ/Δ σύνολο σύνολο Μ/Δ=Μη Μ/Δ=Μηδιαθέσιμο διαθέσιμο *= *=μη μηδιορθωμένο διορθωμένοκατά κατάηλικία ηλικία **=Κίνδυνοι **=Κίνδυνοιγια γιαομόφυλα ομόφυλαζεύγη ζεύγηαδελφών αδελφών Άνδρες Άνδρες Γυναίκες Γυναίκες Βλέπε Βλέπεπαρακάτω** παρακάτω**

24 Επιπολασμός Επιπολασμόςτης τηςms MSστη στηβόρεια ΒόρειαΑμερική Αμερική και καιστη στησικελία Σικελίακαι καιτη τημάλτα Μάλτα

25 ΕΠΙΔΗΜΙΕΣ ΕΠΙΔΗΜΙΕΣMS MS Ισλανδία Ισλανδία Φερόες Φερόες Σαρδηνία Σαρδηνία Όρκνεΐς Όρκνεΐςκαι και Σέτλαντ Σέτλαντ

26 Επιπολασμός Επιπολασμόςτης τηςms MSστην στηναυστραλία Αυστραλίακαι καιτη τηνέα ΝέαΖηλανδία Ζηλανδία

27 Κοινωνικοπολιτιστικοί Κοινωνικοπολιτιστικοί παράγοντες παράγοντεςπου πουεπηρεάζουν επηρεάζουν την επιδημιολογία την επιδημιολογίατης τηςms MS αστικοποίηση αστικοποίηση βιομηχανοποίηση βιομηχανοποίηση Κοινωνικο-οικονομικό Κοινωνικο-οικονομικόεπίπεδο επίπεδο θρησκεία θρησκεία δίαιτα δίαιτα διατροφή διατροφή Υγιεινή Υγιεινή Υγειονομικό Υγειονομικό επίπεδο επίπεδο

28 ΤΙ ΤΙΜΑΣ ΜΑΣΛΕΝΕ ΛΕΝΕΟΙ ΟΙΜΕΛΕΤΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΟΟεπιπολασμός επιπολασμόςτης τηςms MSμπορεί μπορείνα ναδιαφοροποιηθεί διαφοροποιηθείαπό απόμια μιααλλαγή αλλαγήστο στοπεριβάλλον περιβάλλον ΗΗMS MSδεν δενείναι είναιμια μιααμιγώς αμιγώςγενετική γενετικήνόσος νόσος ΗΗηλικία ηλικίακατά κατάτην τηνοποία οποίαέγινε έγινεηημετανάστευση μετανάστευσηείναι είναισημαντική σημαντικήγια γιατον τονπροσδιορισμό προσδιορισμό του κινδύνου του κινδύνου ΟΟπαράγοντας παράγονταςπου πουευθύνεται ευθύνεταιγια γιατην τηνανάπτυξη ανάπτυξητης τηςms MSμπορεί μπορείνα ναεπιδρά επιδράστα σταπρώτα πρώτα χρόνια της ζωής χρόνια της ζωής Το Τοπρόβλημα πρόβλημαόμως όμωςείναι: είναι:οιοι πληθυσμοί πληθυσμοίμεταναστών μεταναστώνείναι είναιευθέως ευθέωςσυγκρίσιμοι συγκρίσιμοιμε μετους τουςπληθυσμούς πληθυσμούςαπό απότον τον τόπο καταγωγής τους ή με τους πληθυσμούς στην χώρα που τους φιλοξενεί ; τόπο καταγωγής τους ή με τους πληθυσμούς στην χώρα που τους φιλοξενεί ;

29 Επιπολασμός Επιπολασμόςτης τηςms MSστη στηβόρεια ΒόρειαΑμερική Αμερική και καιστη στησικελία Σικελίακαι καιτη τημάλτα Μάλτα

30 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν επίσημα κρατικά επιδημιολογικά στοιχεία.. Απ όσο φαίνεται και μας διδάσκει η καθημερινότητα την τελευταία δεκαπενταετία υπάρχει αύξηση του επιπολασμού της νόσου αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία και εμπεριστατωμένες μελέτες που να το επιβεβαιώνουν.. Στη χώρα μας δεν υπάρχουν μελέτες που να αφορούν τη μετανάστευση ίσως και γιατί δεν είχαμε μετανάστες στο παρελθόν.

31 Υπάρχουν μόνο λίγες μελέτες στις οποίες φαίνεται ότι η χώρα μας είναι χώρα με μέση συχνότητα επιπολασμού της νόσου (Βασιλόπουλος κ.α. 1984) και όπως και στις άλλες χώρες υπάρχουν περιοχές με αυξημένο δείκτη συχνότητας M.S τις οποίες και παραθέτω. Ήπειρος ( ): 10,9 (8,8 Πρεβέζης-15,3, Άρτας). Θεσσαλία ( ): 5 (5 Μαγνησίας-9,7 Καρδίτσας. Στερεά Ελλάς ( ): 3,3 (;) (2, 1 Αττικής 21,7 Φωκίδας. (Εξαίρεση Αττικής ( ): 8,3 (5,2 Βοιωτίας 21,7 Φωκίδας). Κρήτη ( ): 10,2 (5,2 Ηρακλείου 20 Χανίων). Πελοπόννησος ( ): 7,8 (3,5 Κορινθίας 9,1 Αχαΐας). Νησιά Ιονίου ( ) :16,8 (8,1 Λευκάδα 29,9 Κεφαλονιά). Κυκλάδες (86.337): 6,9 Νησιά Αιγαίου ( ): 6,9 (9,5 Λέσβος 23,9 Σάμος) Δωδεκάνησα ( ): 7,4

32 ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ ΝΟΜΟΥ ΕΒΡΟΥ. Στην επιδημιολογική μελέτη του 1984 που αφορά τo Νομό Έβρου, ο επιπολασμός φάνηκε να είναι της τάξης του 10.1/ (Μυλωνάς & συν.). Νεότερη μελέτη (Πιπερίδου & συν. ) έγινε προκειμένου να υπολογιστεί ο επιπολασμός της MS και η ετήσια επίπτωσή της από το 1974 ως το 1999 στο Νομό Έβρου.. Ο επιπολασμός των περιπτώσεων βεβαίας ΜS στις 31 Δεκεμβρίου 1999 ήταν 38.9/100000, θέτοντας έτσι την περιοχή στη ζώνη υψηλού κινδύνου.. Η μέση ετήσια επίπτωση που μετρήθηκε ανά περιόδους πέντε ετών, αυξήθηκε από 0.66/ την περίοδο σε 2.36/ την περίοδο ( p<0.01).

33 ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ Ο επιπολασμός στην πόλη μας, που ανήκει στον 35ο παράλληλο, και σύμφωνα με τους ασθενείς της κλινικής και των ιατρείων μας, φαίνεται να είναι σημαντικά υψηλός, 87/ , και πολύ υψηλότερος συγκρινόμενος τόσο με την επιδημιολογική μελέτη του Κυλινδηρέα το 1985, που έδειξε επιπολασμό στα Χανιά 16,68, όσο και με τα δεδομένα για τη Ν. Ευρώπη εκτός της Σαρδηνίας. Στο Ν. Χανίων έχουμε ξεκινήσει επιδημιολογική μελέτη. Επίσης σε συνεργασία με την Νευρ. Κλινική του ΠΑΓΝΗ, για ό, τι αφορά την επιδημιολογία της ΣΚΠ στην Κρήτη. Είναι σκόπιμο να αναφέρω ότι λόγω της μεγάλης διαφοράς της μελέτης του 85 με τη δική μας, σε εργασία μας για την πιθανή αύξηση της επίπτωσης της νόσου πριν το 90 μέχρι σήμερα, βρήκαμε ότι δεν είναι αυξημένη η επίπτωση, αλλά η διαφορά οφείλεται στην καλύτερη σημερινή διάγνωση. Και μάλιστα ότι για τα έτη πριν το 90, οπότε και η μελέτη Κυλινδηρέα, εμείς θα είχαμε επιπολασμό μικρότερο του 16,68 με τους τότε διαγνωσμένους ασθενείς που στη συνέχεια εμείς παρακολουθούμε.

34 Συμπερασματικά Τα επιχειρήματα για την υποστήριξη και την ενοχοποίηση των εξωγενών-ενδογενών παραγόντων στην δημιουργία της M.S είναι: α) Η σημασία του χώρου διαμονής του πάσχοντος κατά την προεφηβική ηλικία. β) Η ύπαρξη κριτικής ηλικίας κατά τη μετανάστευση (5ο 15ο έτος ζωής) γ) Η ύπαρξη συσσωρευμένων περιπτώσεων της νόσου σε τόπο και χρόνο δ) Η αύξηση του επιπολασμού της νόσου σε περιοχές με καλύτερες υγειονομικές συνθήκες και παροχές ε) Η εμφάνιση επιδημιών της νόσου. στ) Η ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού

35 Παράγοντες Παράγοντεςπου πουεμπλέκονται εμπλέκονταιστην στηναιτιολογία αιτιολογίατης τηςms MS Φυλή Φυλή Γεωγραφικό Γεωγραφικόπλάτος πλάτος Ηλικία Ηλικία Δίαιτα Δίαιτα Υγειονομικό Υγειονομικόεπίπεδο επίπεδο Κοινωνικο-οικονομικό Κοινωνικο-οικονομικόεπίπεδο επίπεδο Πολλαπλοί Πολλαπλοίτόποι τόποιγονιδίων γονιδίων Κλίμα Κλίμα Μεταλλάξεις Μεταλλάξεις

36 Ταξινόμηση

37 Παιδιατρική MS 3% to 5% της ΠΣ έναρξη < 16 ετών < 1% πριν την ηλικία των 10 98% παιδιατρικής ΠΣ είναι υποτροπιάζουσα Έναρξη 2παθώς προϊούσας μορφής συμβαίνει αργότερα (μετά την 1η εκδήλωση) στους παιδιατρικούς ασθενείς αλλά συνολικά σε μικρότερη ηλικία

38 ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΣΚΠ

41 IFN b-1a (Rebif ) Μακροπρόθεσμες ΑΕ: γενικά μη συχνές και διαχειρίσιμες 100 PRISMS 8 years data evaluation Σοβαρή (%)ασθενείς 80 Μέτρια Ήπια Αν τ Ση ιδρ με άσ ίο εις Φ ένε στ Ση λεγ ση ο με μο ς ίο νή έν σ εσ το η Γρ ς σύ ιπ νδ ώ ρο δε μο ς Υπ ερ το νί α Κα τά θλ ιψ η Λε υκ οπ εν ία Λε μφ οπ εν ία τρ αν σα Α μι ύξ να ησ σώ η ν 0 AE: ανεπιθύμητες ενέργειες.

42 Μελλοντικές θεραπείες Στο στάδιο της κλινικής έρευνας βρίσκονται νέα μονοκλωνικά αντισώματα όπως το anti-cd 25 αντίσωμα (daclizumamb) και το anticd 20 αντίσωμα (rituximab) Υπό έρευνα βρίσκονται νέα μόρια με στόχο την επαναμυελίνωση (antilingo-1 μονοκλωνικό αντίσωμα, GNbAC1 μονοκλωνικό αντίσωμα, ο ανταγωνιστής του υποδοχέα 3 της ισταμίνης, το μονοκλωνικό αντίσωμα anti-cd 20 ofatumumab, το μόριο RPC 1063 με υψηλή εκλεκτικότητα για τον υποδοχέα 1 της 1-φωσφορικής σφιγγοσίνης που πιθανώς δε θα εμφανίζει τις ανεπιθύμητες ενέργειες της φινγκολιμόδης) Βιολογικοί δείκτες (biomarkers) θεραπευτικής ανταπόκρισης: Μοριακοί (εξέταση αίματος ή ΕΝΥ), ακτινολογικοί (MRI, PET scan). Αυτοί θα εξατομικεύουν τη θεραπεία, «το κατάλληλο φάρμακο για τον κατάλληλο ασθενή»)

43 Ευχαριστώ πολύ!

Σχετικά έγγραφα

Aποµυελινωτικά νοσήµατα Γεώργιος Καρκαβέλας Καθηγητής Παθολογικής

Aποµυελινωτικά νοσήµατα Γεώργιος Καρκαβέλας Καθηγητής Παθολογικής Ανατοµικής ΑΠΘ ΑΠΟΜΥΕΛΙΝΩΣΗ καταστροφή µυελίνης αποκλείονται παθολογικές καταστάσεις από αποτυχία σχηµατισµού µυελίνης (δυσµυελίνωση) ή