Αντί για σωσίβιο. μας έδωσαν ομπρέλα ( ) ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΤΡΟΜΟΥ ΓΙΑ ΣΥΜΦΩΝΙΑ, ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ

Transcript

1 κι ολο κλαινε τα καβουρακια ( ) στης Ε Κου Του τα βοτσαλακια ΠΟΝΤIΚΙ art ÐÅÌÐÔÇ 14 MAÚÏÕ 2015 / ÔÉÌÇ: 2 Ö ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΤΡΟΜΟΥ ΓΙΑ ΣΥΜΦΩΝΙΑ, ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ Αντί για σωσίβιο μας έδωσαν ομπρέλα 4-6

2 0 Διαβάστε σήμερα TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 MAΪΟΥ 2015 Το σχέδιο της κυβέρνησης για το κλείσιμο της τελικής συμφωνίας σε περίπου δύο εβδομάδες κινείται στη λογική του «αμοιβαία επωφελούς συμβιβασμού». Ωστόσο οι διάφορες τάσεις του ΣΥΡΙΖΑ κάνουν λόγο για επώδυνη συμφωνία που θα θυμίζει «μνημόνιο». O Λαλιώτης ακόμα δεν έ7την τελευταία του λέξη ΣΕΛ. 6 ΣΕΛ. 8-9 ΣΕΛ. 11 ΣΕΛ. 20 Ο επιδιωκομενος «έντιμος συμβιβασμός» μοιάζει δύσκολος, όμως η κυβέρνηση τον θέλει διακαώς. Πέρα από τους προφανείς αυτονόητους λόγους τη ρευστότητα και τη δυνατότητα να κυβερνήσει με όσο το δυνατόν λιγότερα εμπόδια, ένα άλλο μεγάλο στοίχημα είναι ανοιχτό και θα παιχτεί μετά το κλείσιμο και της μεγάλης, μεσοπρόθεσμης συμφωνίας. ΑπΟ καιρο, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνουν ότι «έχουμε την κυβέρνηση, αλλά πρέπει να κερδίσουμε και την εξουσία». Αυτό σημαίνει θα το καταλάβουμε ευκολότερα βλέποντας τι επικρατεί στην ενημέρωση, στα δημόσια έργα, στην Τράπεζα της Ελλάδος κ.λπ. ότι η κυβέρνηση αισθάνεται πως είναι «μόνη εναντίον όλων». ΑυτΗ η αίσθηση έγινε εντονότερη αφότου δήλωσε διατεθειμένη να συγκρουστεί με το περιγραφόμενο και από τους δανειστές ως «αμαρτωλό τρίγωνο», το οποίο ορίζουν τα παραδοσιακά «αφεντικά» του πολιτικού συστήματος, οι ολιγάρχες της επιχειρηματικότητας και των ΜΜΕ και οι τράπεζες. Η απαντηση που διαφαίνεται ότι θέλει να δώσει ο ΣΥΡΙΖΑ σε αυτό το «τρίγωνο» περνάει αναγκαστικά μέσα από τη δημιουργία ενός ισχυρού, συμπαγούς και εναλλακτικού προς τους ανωτέρω συστήματος εξουσίας. Στο κυβερνών κόμμα αυτή η προτεραιότητα θεωρείται δεδομένη, ωστόσο η πρώτη προϋπόθεση είναι η κυβέρνηση να σταθεί όρθια και οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝ.ΕΛΛ. να στηρίξουν τη συμφωνία Κομμάτι παραπίσω φαίνεται να πηγαίνει το πρωτογενές πλεόνασμα. Υπολογίζεται ότι θα είναι μηδενικό έως το τέλος του χρόνου, σύμφωνα με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Την ίδια στιγμή τα φορολογικά έσοδα παρουσιάζουν υστέρηση άνω των 700 εκατ. ευρώ O Λαλιώτης ακόμα δεν έ2 κατά βάθος Αν ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛΛ. υποστείλουν τις σημαίες... Κάτι αρχίζει να κινείται στη Ραφήνα. Ο Καραμανλής είναι προβληματισμένος για τις προοπτικές και τις εξελίξεις της παράταξης. Θεωρεί ότι ο Τσίπρας θα συμφωνήσει με τους δανειστές, ενώ βλέπει τον χρόνο να μετρά αντίστροφα για τον Αντώνη Σαμαρά. Οι έντιμοι λύκοι της Κομισιόν είναι και οι εξπέρ της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής!!! Ο λόγος για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία αναμορφώθηκε, με τα 20 μέλη από τα 25 να είναι εκπρόσωποι μεγάλων τραπεζών και χρηματοπιστωτικών οργανισμών. στη Βουλή, όταν έλθει η ώρα. ΠροφανΩς η κυβέρνηση δεν πρόκειται να μακροημερεύσει αν τα δύο κόμματα υποστούν κρίσιμες απώλειες ακόμη και αν βρεθούν στηρίγματα σε βουλευτές άλλων κομμάτων. Σε αυτή δε την τελευταία περίπτωση θα αναγκαστεί να παραχωρήσει μέρος της εξουσίας σε όσους τη στηρίξουν, επομένως θα θολώσει και η στρατηγική «σύγκρουσης με τους ολιγάρχες» στον βαθμό που αποδεχόμαστε ότι αυτή η πρόθεση είναι ειλικρινής. ΑκΟμη περισσότερο, είναι προφανές ότι η διαπραγμάτευση δεν τελειώνει ούτε με το κλείσιμο της μεγάλης, μεσοπρόθεσμης συμφωνίας. Αντιθέτως, θα συνεχιστεί καθ όλη τη διάρκειά της και θα κρίνει πολλά περισσότερα απ όσα θα κριθούν τώρα. Αναπτυξιακή πολιτική, παραγωγική ανασυγκρότηση, συγκρούσεις με συμφέροντα, κατεύθυνση του πολιτικού συστήματος, ανασυγκρότηση του κράτους και των θεσμών είναι τα σημαντικότερα πεδία των μεγάλων συγκρούσεων που χρειάζεται η χώρα. ΕΑν αυτη είναι η ατζέντα του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝ.ΕΛΛ., εάν τη θεωρούν αδιαπραγμάτευτη, τότε δεν έχουν πολλές επιλογές. Ακόμη και αν χρειαστεί μια γενναία αναδίπλωση προκειμένου να προστατευθούν τα μείζονα. Σε αντίθετη περίπτωση, θα υποχρεωθούν να υποστείλουν τις σημαίες και η κοινωνία θα περάσει στον επόμενο. Ούτως ή άλλως η φύση και η πολιτική απεχθάνονται το κενό... Η σιωπή των οστών Με το δίγλωσσο βιβλίο της «Τα ζώα και οι άνθρωποι» (εκδ. Tegos), η Νίκη Παπαθεοχάρη επιχειρεί, εκτός από το να αναλύσει το έργο του Πωλ Ελυάρ, να φωτίσει μια άλλη πλευρά των ενστίκτων μας ΣΕΛ. 39

3

4 0 Το θέμα TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Όλα τα λεφτά το χαρτί Μέρκελ Καθώς η διαπραγμάτευση κυβέρνησης - δανειστών φτάνει στην κορύφωσή της με νέο όριο το τέλος Μαΐου και με τα ταμεία άδεια, από το Μέγαρο Μαξίμου μεταδίδουν μεν πως «κάναμε ό,τι μας αναλογούσε και τώρα πρέπει οι εταίροι να κάνουν αυτό που τους αναλογεί», αλλά αυτό το μήνυμα ούτε ακριβές είναι ούτε... καινούργιο. Εξ άλλου το «εμείς κάναμε ό,τι μας αναλογούσε» δεν συμφωνεί με το πνεύμα και το περιεχόμενο του ανεπίσημου ενημερωτικού σημειώματος (non paper) που εξέδωσε η κυβέρνηση αμέσως μετά το Eurogroup της 11ης Μαΐου. Σύμφωνα με εκείνο το σημείωμα: «Η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί απαραίτητο στοιχείο την επιτάχυνση της διαδικασίας ώστε να βρεθεί κοινό έδαφος ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και τους θεσμούς, με σεβασμό τόσο στους κανόνες της Ευρωζώνης όσο και στη Δημοκρατία στην Ευρώπη». «Το γεγονός ότι πλέον έχουν μείνει σχετικά λίγα ζητήματα ανοιχτά και η αναγνώριση ότι απαιτείται χρόνος και προσπάθεια για να κλείσουν είναι καλοδεχούμενο από την ελληνική κυβέρνηση. Χρειάζεται, όμως, αμοιβαία προσπάθεια, χωρίς ιδεοληψίες, δογματισμούς και εμμονές για να υπάρξει συμφωνία σε αυτά τα ζητήματα». «Η ελληνική κυβέρνηση θα λάβει όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες το επόμενο χρονικό διάστημα για να επιτευχθεί αυτή η συμφωνία, δεσμευμένη πάντοτε από τη λαϊκή εντολή». Αδιέξοδο Με απλά λόγια, η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι θα κάνει περαιτέρω προσπάθειες ώστε να προκύψει η πολυπόθητη συμφωνία, παρότι εξακολουθεί να δείχνει στους συνομιλητές της ότι έχει όρια, από τα οποία δεν μπορεί να κάνει πίσω. Κοινώς, ενώ θέλει διακαώς τη συμφωνία, δεν πρόκειται να... «ξεβρακωθεί», διότι σε αυτή την περίπτωση το μόνο που μπορεί να προκύψει θα είναι ένα μεγαλοπρεπές αδιέξοδο! Μόνο που ο δρόμος προς τη συμφωνία μοιάζει περισσότερο με σχοινοβασία πάνω από πεινασμένους καρχαρίες. Στο πεδίο της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές η κυβέρνηση ποντάρει τα λεφτά της στη στε- Οι παράγοντες που ορίζουν τη λεπτή ισορροπία στην οποία πρέπει να κινηθεί η κυβέρνηση για να κλείσει η συμφωνία νικών τηλεοπτικών καναλιών. Πάντως, όσο και αν στην Ελλάδα δίνεται υπερβολική διάσταση στις παρεμβάσεις του Σόιμπλε, ο ίδιος εξακολουθεί μεν να μιλάει για την ανάγκη να υπηρετηθεί το προηγούμενο πρόγραμμα, αλλά συμπληρώνει: «Τουλάχιστον σε έναν βαθμό». Οι αναφορές του Σόιμπλε, κοινές με αυτές του επιτρόπου Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί μετά το Eurogroup της 11ης Μαΐου, αφορούν το ασφαλιστικό, τον ΦΠΑ, τα «κόκκινα» δάνεια και την αγορά εργασίας. Ενώ όμως ο Γερμανός ΥΠΟΙΚ προτιμά να δηλώνει ότι υπάρχουν μεγάλες αποστάσεις σχεδόν σε όλα, ο Γάλλος επίτροπος βλέπει σύγκλιση σε ΦΠΑ και «κόκκινα» δάνεια, εντοπίζοντας τις αποκλίσεις σε ασφαλιστικό και εργασιακά. Αμφίβολο Στο σημείο στο οποίο βρίσκεται η διαπραγμάτευση κανείς δεν πρέπει να πιστεύει στα σοβαρά ότι ο Σόιμπλε θα κάνει εύκολα πίσω ή θα ρίξει τους τόνους είναι δε αμφίβολο αν θα τους ρίξει ακόμη και την... επομένη μιας συμφωνίας. Για την κυβέρνηση το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι πρέπει να κινηθεί διατηρώντας μια απίστευτα νή επικοινωνία και τη συνεννόηση του Αλέξη Τσίπρα με την Άνγκελα Μέρκελ, που θα έχει ένα ακόμη επεισόδιο στη σύνοδο κορυφής στη Ρίγα της Λετονίας στις Μαΐου. Πολλές ανησυχίες, ωστόσο, εκφράζονται αυτές τις μέρες για την ισχύ της Μέρκελ στο εσωτερικό της χώρας της ύστερα από την αποκάλυψη ότι οι γερμανικές υπηρεσίες πληροφοριών είναι απλώς ένα παραμάγαζο της αμερικανικής Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας (NSA), η οποία τους φορτώνει παρακολουθήσεις σε όλη την Ευρώπη. Το πολύ σοβαρό αυτό σκάνδαλο αγγίζει την ίδια τη Μέρκελ και αυτό δημιουργεί ερωτήματα για την εξαιρετικά ευαίσθητη ισορροπία μεταξύ της ίδιας και του υπουργού της επί των Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Ο ΥΠΟΙΚ της Γερμανίας το τελευταίο διάστημα, ύστερα από μια μικρή περίοδο σιωπής και ήρεμων εμφανίσεων, έχει επανέλθει και δημοσίως στη σκληρή γραμμή, τροφοδοτώντας αφειδώς τα δελτία ειδήσεων των... ελληλεπτή ισορροπία, η οποία ορίζεται από τους εξής παράγοντες: Το στενό χρονικό περιθώριο που απομένει έως το τέλος Μαΐου, προκειμένου αφενός να μην στεγνώσουν εντελώς τα κρατικά ταμεία και αφετέρου να δοθεί χρόνος ώστε η τελική συμφωνία να εγκριθεί από τα κοινοβούλια των άλλων χωρών. Το κλείσιμο της αξιολόγησης του προηγούμενου μνημονίου, στην οποία αναφερόταν ρητώς η απόφαση της 20ής Φεβρουαρίου και στην οποία επέστρεψε η κυβέρνηση με την κοινή δήλωση Τσίπρα - Γιούνκερ και τη λιτή δήλωση του Eurogroup στις 11 Μαΐου. Την προσπάθεια της κυβέρνησης να διατηρήσει όσο περισσότερα σημεία άμυνας μπορεί τόσο στις περίφημες κόκκινες γραμμές της σε θεσμικά ζητήματα, όπως το ασφαλιστικό, τα «κόκκινα» δάνεια και τα εργασιακά, όσο και στο είδος των φορολογικών και άλλων εισπρακτικών μέτρων που θα κλείσουν το δημοσιονομικό κενό των 2 έως 3 δισ. ευρώ για το Τη δυνατότητα να διαφανεί ότι, ως αντίδωρο για τις όποιες σκληρές αποφάσεις, οι Ευρωπαίοι, όπως άφησε να εννοηθεί και ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ, είναι διατεθειμένοι να δώσουν εκτός από μια χαμηλή απαίτηση για πρωτογενές πλεόνασμα μια αναδιάρθρωση χρέους, η οποία θα διασώσει τα επόμενα χρόνια σημαντικούς πόρους που διαφορετικά θα κατευθύνονταν στην εξυπηρέτηση του χρέους. Τη δυνατότητα το τελικό αμπαλάζ αλλά και η ουσία της συμφωνίας να διασφαλίζει όχι μόνο την υπερψήφισή της από τις Κοινοβουλευτικές Ομάδες του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝ.ΕΛΛ., ώστε να διατηρηθεί η κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αλλά και την ενότητα στο εσωτερικό της κυβέρνησης. Καθώς οι προηγούμενοι μήνες πέρασαν χωρίς σημαντική πρόοδο, όλα τούτα μαζεμένα σε τόσο στενό χρονικό περιθώριο δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμα. Ως εκ τούτου τίποτε δεν αποκλείει η «μεγάλη» συμφωνία να απέχει χρονικά από τη «μικρή», όπως άλλωστε σημείωνε το «Ποντίκι» ήδη από την περασμένη εβδομάδα...

5

6 0 Κυβέρνηση TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Το σχέδιο για πολιτική συμφωνία Η Αθήνα επισπεύδει και επαναχαράσσει τη στρατηγική της Υπόθεση δύο εβδομάδων είναι το κλείσιμο της τελικής συμφωνίας. Αυτό υποστηρίζει η Αθήνα, η οποία δείχνει να επισπεύδει και να επαναχαράσσει την τακτική της ύστερα από το Eurogroup της 11ης Μαΐου, το οποίο δεν έλυσε τα ασφυκτικά προβλήματα ρευστότητας. Παρότι στο Eurogroup το ζήτημα της χρηματοδότησης συνδέεται με την «επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης» (μολονότι αφήνεται στη «δημιουργική ασάφεια», οι δανειστές δεν κρύβουν ότι εννοούν την πέμπτη αξιολόγηση) και τη συμφωνία, καταρχήν, στο τεχνικό επίπεδο των θεσμών, η ελληνική πλευρά «τρέχει» διεκδικώντας μια πολιτική λύση, στη λογική του «αμοιβαία επωφελούς συμβιβασμού». Αυτό το μήνυμα εξέπεμψε ο πρωθυπουργός στο κυβερνητικό συμβούλιο της Τρίτης με τη φράση «κάναμε όσα μας αναλογούν, σειρά έχουν οι εταίροι». Το ελληνικό τεχνικό «σενάριο» συμβιβασμού, το οποίο «δεν θα είναι υφεσιακό» Το σκεπτικό της κυβέρνησης δεν είναι καινούργιο. Ακόμη κι αν η άλλη πλευρά εμφανίζεται άκαμπτη στις απαιτήσεις της και προσθέτει συνεχώς νέες (π.χ. ενιαίος ΦΠΑ 23%), στο τέλος δεν θα ρισκάρει μια γενική οικονομική αποσταθεροποίηση στην ευρωζώνη ή και διεθνώς προκειμένου να επιβάλει τις απόψεις της. Ειδικά για τη Μέρκελ το κυβερνητικό επιτελείο κάνει την εκτίμηση ότι στη λήξη της θητείας της δεν θα ήθελε να «σκάσει» στα χέρια της το ελληνικό πρόβλημα και να χρεωθεί τον ακρωτηριασμό της ευρωζώνης, με ό,τι συνέπειες θα επιφέρει αυτό. Ως εκ τούτου, το ελληνικό ζήτημα αναμένεται να θέσει σε πολιτικό επίπεδο ο πρωθυπουργός στη σύνοδο κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Ρίγα της Λετονίας στις Μαΐου, ενώ θα επιδιωχθεί έκτακτο Eurogroup αμέσως μετά, στις 22 ή τις 23 του μήνα. Το διάστημα που μεσολαβεί ο πρωθυπουργός αναμένεται να συνεχίσει τις επαφές με αξιωματούχους και ηγέτες της Ε.Ε., μεταξύ των οποίων η Άνγκελα Μέρκελ, με την οποία το Μαξίμου το τελευταίο διάστημα βρίσκεται σε «ανοιχτή γραμμή». Πλήρης λίστα Σύμφωνα με πληροφορίες, ο σχεδιασμός της κυβέρνησης τις αμέσως επόμενες μέρες, όπως συζητήθηκε και χαράχθηκε στις συσκέψεις του κυβερνητικού συμβουλίου τα τελευταία εικοσιτετράωρα, περιλαμβάνει τη διαμόρφωση μιας πλήρους λίστας με τα σημεία που έχουν συζητηθεί και συγκεκριμένα μια πλήρη καταγραφή των κοινών τόπων, των υποχωρήσεων που κάνει η ελληνική πλευρά και των «κόκκινων γραμμών» της. Κυβερνητικές πηγές περιγράφουν τα παραπάνω ως το ελληνικό τεχνικό «σενάριο» συμβιβασμού (με παραλλαγές), του οποίου η τελική συνισταμένη «δεν θα είναι υφεσιακή». Η κατεύθυνση προς τα τεχνικά κλιμάκια και την πολιτική διαπραγματευτική ομάδα είναι να διαμορφωθεί μια συνολική αναλυτική τεχνική πρόταση που θα περιλαμβάνει και τις ελληνικές υποχωρήσεις ως μέρος του συνολικού μίγματος μέτρων και πολιτικών που η ελληνική πλευρά μπορεί να δεχτεί κι επιπλέον δεν θα δέχεται όλες οι υποχωρήσεις να είναι από την ελληνική πλευρά. Ωστόσο, το εν λόγω «σενάριο» δεν αναμένεται να οδηγήσει σε «τεχνική» συμφωνία στο επίπεδο των θεσμών, αλλά θα προωθηθεί στους αξιωματούχους και ηγέτες της Ε.Ε. με στόχο μια πολιτική συμφωνία. Να σημειωθεί πως τα παραπάνω περιγράφονται αναλυτικά σε κείμενο αναρτημένο (με χθεσινή ημερομηνία) στην ιστοσελίδα metasximatismos.gr με κείμενα προβληματισμού της Ενωτικής Κίνησης της νεοσύστατης «δεξιάς» προεδρικής τάσης, στην οποία, μεταξύ άλλων, μετέχει ο υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς. «Το θέλουν όλοι» Το σκεπτικό της ελληνικής πλευράς, όπως το παρουσίαζαν κυβερνητικά στελέχη μιλώντας με δημοσιογράφους μετά τη λήξη του κυβερνητικού συμβουλίου την Τρίτη, αναφέρει ότι οι συζητήσεις σε τεχνικό επίπεδο (Brussels Group) έχουν λίγο - πολύ εξαντλήσει τα όριά τους, καθώς οι εκπρόσωποι της κάθε πλευράς δεν έχουν την εξουσιοδότηση να συζητήσουν πέρα από το σημείο που συνιστά το πολιτικό όριο για την κάθε πλευρά. Για παράδειγμα, αν οι δανειστές ζητούν οι περικοπές στις πρόωρες συντάξεις να ξεκινούν άμεσα και η κυβέρνηση δέχεται ως αφετηρία το 2020, αυτό, λένε κυβερνητικοί παράγοντες, δεν μπορεί να λυθεί στο τεχνικό επίπεδο των θεσμών. Πάνω απ όλα η κυβέρνηση επιζητεί μια πολιτική συμφωνία που θα μπορεί να στηριχθεί στο εσωτερικό. Υψηλά ιστάμενος κυβερνητικός παράγοντας σημείωνε πως το θέμα δεν είναι ότι η κυβέρνηση θέλει μια «έντιμη συμφωνία» μόνο και μόνο για να μπορεί να περάσει από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά επειδή «αυτό το θέλει ο πρωθυπουργός και όλοι μας». Ωστόσο, όσο περνούν οι μέρες και οι διάφορες τάσεις εντός του ΣΥΡΙΖΑ τοποθετούνται ευθέως ή συγκαλυμμένα απέναντι στο ενδεχόμενο μιας επώδυνης συμφωνίας που θα «θυμίζει» μνημόνιο, η ανησυχία στο κυβερνητικό επιτελείο μεγαλώνει. Παράλληλα, όμως, «στοιχειοθετεί» έναντι των δανειστών το επιχείρημα και το «χαρτί» της κυβερνητικής κατάρρευσης και της πολιτικής αστάθειας. Με άλλα λόγια, το επιχείρημα αυτό λέει πως δεν έχει νόημα μια συμφωνία που, ακόμη κι αν είναι αποδεκτή από την κοινωνία, δεν θα μπορεί να περάσει και να στηριχθεί από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙ- ΖΑ οδηγώντας τη χώρα σε κρίση και αστάθεια. Το ερώτημα παραμένει ωστόσο: Γιατί αυτή η τακτική καθιστά «εφικτή τη συμφωνία» έως το τέλος Μαΐου, στον βαθμό που παραμένουν ανοιχτά ζητήματα, όπως το ασφαλιστικό και τα εργασιακά, οι συντελεστές του ΦΠΑ, το δημοσιονομικό κενό και το πρωτογενές πλεόνασμα (σύμφωνα πάντα με κυβερνητικούς παράγοντες); Σημειώνεται ότι ο επίτροπος Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί στην προφορική συνέντευξη μετά το Eurogroup ανέφερε ότι υπάρχει πρόοδος σε στρατηγικούς τομείς, όπως ο ΦΠΑ, η ανεξαρτησία της φορολογικής αρχής και τα «κόκκινα» δάνεια, ενώ μένουν ανοιχτά τα εργασιακά και το ασφαλιστικό, τα οποία, όπως είπε, πρέπει να λυθούν για να υπάρξει συμφωνία. Κυβερνητικό στέλεχος που μετείχε στη σύσκεψη της Τρίτης σημείωνε ότι στο παρά πέντε θα φανεί αν υπάρχει συμφωνία ή όχι, εννοώντας ότι όσο είναι σε εξέλιξη η διαπραγμάτευση πολλά πεδία παραμένουν θολά, αλλά, όταν η ρευστότητα φτάσει στο κόκκινο και τα πράγματα γίνουν κρίσιμα, τότε και η πλευρά των δανειστών θα αποκαλύψει ποιες υποχωρήσεις προτίθεται να κάνει και ποιες όχι.

7 0 Πολιτική TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Το πρωτογενές πλεόνασμα πάει κομμάτι παραπίσω... Μέτρα στα μέτρα περπατώ... Μηδενικό μέχρι το τέλος του χρόνου, σύμφωνα με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους Ο δημοσιονομικός «πήχης» τον οποίο καλείται να ξεπεράσει η κυβέρνηση προκειμένου να εξασφαλίσει τη συμφωνία με τους δανειστές, τουλάχιστον στο πρώτο κομμάτι της διαπραγμάτευσης που αφορά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, έχει αρχίσει να φαίνεται στην άκρη του τούνελ. Η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα από τη μία πλευρά και οι εκπρόσωποι των δανειστών από την άλλη φαίνεται να συγκλίνουν στο ότι ο φετινός προϋπολογισμός, έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, δεν μπορεί να εμφανίσει πρωτογενές πλεόνασμα. Μπορεί τα νούμερα για την εκτέλεση του προϋπολογισμού το πρώτο τετράμηνο να δείχνουν ότι όλα βαίνουν βάσει προγράμματος, ωστόσο τα φαινόμενα στην προκειμένη περίπτωση απατούν. Το πρωτογενές πλεόνασμα εμφανίζεται να έχει ξεπεράσει στο τετράμηνο τα 2 δισ. ευρώ. Παρ όλα αυτά, η συγκεκριμένη επίδοση έχει επιτευχθεί εξαιτίας έκτακτων οικονομικών γεγονότων, τα οποία δεν είναι δυνατόν να έχουν συνέχεια και τους επόμενους μήνες. Τα φορολογικά έσοδα παρουσιάζουν σοβαρότατη υστέρηση άνω των 700 εκατ. ευρώ, η οποία αναμένεται να μεγαλώσει τους επόμενους μήνες δεδομένου ότι θα αρχίσουν να φορτώνονται στους φορολογουμένους τα μεγάλα βάρη της φετινής χρονιάς (ΕΝΦΙΑ, φόρος εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων). Θα ανταποκριθούν όλοι οι φορολογούμενοι στους φόρους, που θα πέφτουν κατά ριπάς; Το πιθανότερο είναι ότι τα ληξιπρόθεσμα προς την εφορία θα αρχίσουν πάλι να αυξάνονται με ρυθμό 1 δισ. ευρώ ανά μήνα. Προς το παρόν αυτή η υστέρηση καλύπτεται χάρη στα έκτακτα έσοδα από τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, την υπεραπόδοση των εσόδων από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων αλλά και τα έκτακτα φορολογικά έσοδα που βεβαιώθηκαν ή βεβαιώνονται αυτές τις ημέρες (χαράτσι της ΔΕΗ για το 2013, τέλη κυκλοφορίας της προηγούμενης χρονιάς και τέλος επιτηδεύματος των νομικών προσώπων για το 2013 που πρόκειται να βεβαιωθεί εντός των επόμενων ημερών). Από την άλλη, η μέχρι τώρα «παραγωγή» του πρωτογενούς πλεονάσματος οφείλεται σε έναν και μόνο λόγο: στο πρωτοφανές πάγωμα των δημοσίων δαπανών, κάτι που έχει ήδη αρχίσει να φαίνεται και στη στατιστική με τα ληξιπρόθεσμα χρέη του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα. Μέσα σε έναν μήνα τα «φέσια» του Δημοσίου αυξήθηκαν περίπου κατά 400 εκατ. ευρώ, ενώ, όσο θα περνούν οι ημέρες, τα νούμερα θα επιδεινώνονται καθώς τα αποτελέ- Πάνω από δύο δισ. ευρώ το κενό που θα πρέπει να καλυφθεί σματα της πολιτικής «δεν πληρώνω», που ακολουθεί από τον Φεβρουάριο το Δημόσιο, αποτυπώνονται στα επίσημα δελτία με τρίμηνη καθυστέρηση. Συνολικά από την περικοπή των δαπανών οι πρόσθετες οφειλές του Δημοσίου αναμένεται να ξεπεράσουν τα 3 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος Μαΐου. Ύφεση Η ελληνική πλευρά φαίνεται να αποδέχεται τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που προβλέπει ισχνή ανάπτυξη της Ελλάδας για το 2015, η οποία δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 0,5%. Ήδη τα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ χθες μιλούν για ύφεση το πρώτο τρίμηνο του Και αυτό έχει την επίπτωσή του στα δημόσια έσοδα και ειδικά στους έμμεσους φόρους, οι οποίοι είναι άμεσα συνδεδεμένοι με την πορεία του ΑΕΠ, η οποία με τη σειρά της εξακολουθεί να στηρίζεται σε πολύ μεγάλο ποσοστό στην κατανάλωση. Με αυτό το δεδομένο το λεγόμενο «βασικό σενάριο» που επεξεργάζονται στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (σ.σ.: βασικό σενάριο είναι αυτό που αποτυπώνει την πρόβλεψη που θα μπορούσαν να έχουν οι βασικοί οικονομικοί δείκτες χωρίς τη λήψη οποιουδήποτε μέτρου) δείχνει ότι το πρωτογενές πλεόνασμα μέχρι το τέλος του έτους θα είναι σχεδόν μηδενικό. Αν λοιπόν υποτεθεί ότι η συμφωνία με τους δανειστές θα αναφέρεται σε πρωτογενές πλεόνασμα της τάξεως του 1,2-1,5% του ΑΕΠ, τότε το δημοσιονομικό κενό που θα πρέπει να καλυφθεί θα είναι κάτι περισσότερο από δύο δισεκατομμύρια ευρώ. Ο κατάλογος Το... δυστύχημα για την ελληνική κυβέρνηση, αλλά και για τους πολίτες, είναι ότι για την κάλυψη αυτού του δημοσιονομικού κενού δεν αναμένεται να γίνουν δεκτά τουλάχιστον όχι στο μέτρο που είχαν ποσοτικοποιηθεί εδώ και εβδομάδες τα μέτρα του Βαρουφάκη που έχουν διαρρεύσει εδώ και εβδομάδες. Πιστοί στη στάση που τηρούν εδώ και χρόνια, οι δανειστές δεν θέλουν Ούτε τα μέτρα προσωρινού χαρακτήρα (π.χ. ρύθμιση ληξιπρόθεσμων οφειλών σε 100 δόσεις, κίνητρα για τον επαναπατρισμό κεφαλαίων σε όσους έβγαλαν τα χρήματά τους στο εξωτερικό, έκτακτη ρύθμιση για την υποβολή φορολογικών δηλώσεων προηγούμενων ετών χωρίς πρόστιμα και προσαυξήσεις κ.λπ.) Ούτε τα μέτρα που «υπόσχονται» έσοδα από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής (σ.σ.: το προσχέδιο

8 TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Πολιτική 0 νόμου που ετοιμάζει η κυβέρνηση είναι γεμάτο από τέτοιες διατάξεις, όπως για παράδειγμα τα μέτρα για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου στα καύσιμα, τα ποτά και τα τσιγάρα, αλλά και τα μέτρα για την αύξηση των εσόδων από τον ΦΠΑ ή οι διατάξεις για τον έλεγχο στις λίστες με τα τραπεζικά εμβάσματα). Έχει καταστεί σαφές στην ελληνική πλευρά ότι, για να υπάρξει συμφωνία, το πρωτογενές πλεόνασμα και του 2015 και του 2016 θα πρέπει να στηριχτεί σε ρεαλιστικά μέτρα, ποσοτικοποιημένα και άμεσης απόδοσης. Έτσι, σε αυτό το πλαίσιο, ετοιμάζεται ο κατάλογος με την επιβολή νέων μέτρων ή την επανάληψη παλαιών που θα μπορέσουν να αφήσουν θετικό πρόσημο άνω των 2 δισ. ευρώ στο τέλος της χρονιάς. Ο ΦΠΑ Το πιο «καυτό» μέτωπο για την κυβέρνηση αυτήν τη στιγμή όσον αφορά τα δημοσιονομικά μέτρα, δεν είναι άλλο από τον νέο ΦΠΑ. Από τη στιγμή που ελήφθη η απόφαση να γίνει η συγκεκριμένη «μεταρρύθμιση», αυτομάτως άνοιξε και η συζήτηση για τους νέους συντελεστές. Μπροστά στο ενδεχόμενο να υποχρεωθεί να καταργήσει την έκπτωση του 30% για όλες τις νησιωτικές περιοχές, αλλά και να προχωρήσει στην εξάλειψη του υπερχαμηλού συντελεστή (δηλαδή του 6,5% στον οποίο κατατάσσονται φάρμακα, ξενοδοχειακές υπηρεσίες και βιβλία), η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα μπήκε τελικώς στη συζήτηση για τον «ενιαίο συντελεστή». Μια συζήτηση όμως η οποία έχει πολλές παγίδες τόσο οικονομικές όσο και... πολιτικές. Ο κατάλογος με τα νέα μέτρα Τα σενάρια περί δήθεν εφαρμογής ενιαίου συντελεστή της τάξεως του 15% γρήγορα αποδείχθηκαν ευσεβείς πόθοι. Ένα τέτοιο σενάριο όχι μόνο δεν θα συνέβαλλε στην κάλυψη του δημοσιονομικού κενού, αλλά αντιθέτως θα οδηγούσε και στη διεύρυνσή του. Οι δανειστές κατέστησαν σαφές ότι το σενάριο που θα μπορούσε να συζητηθεί είναι ενιαίος συντελεστής 18% ή 19% με ελάχιστες εξαιρέσεις. Και στο σημείο αυτό άρχισε η μάχη για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες άμεσης ανάγκης. Με βάση το ισχύον καθεστώς, ρεύμα, τρόφιμα, νερό, εισιτήρια, εστίαση δηλαδή προϊόντα και υπηρεσίες με τζίρους δισεκατομμυρίων κατατάσσονται στο 13% και τα φάρμακα στο 6,5%. Επιθυμία της κυβέρνησης θα ήταν όλα αυτά τα προϊόντα να παραμείνουν στους χαμηλούς συντελεστές. Γι αυτόν τον λόγο άλλωστε η ελληνική πλευρά θέλει να υπάρχουν τρεις συντελεστές: ένας υπερχαμηλός για να σωθούν τα φάρμακα, ένας ενδιάμεσος τουλάχιστον για τρόφιμα και ρεύμα και ένας ενιαίος για όλα τα υπόλοιπα. Από την άλλη, οι δανειστές πιέζουν για δύο συντελεστές, σπρώχνοντας ουσιαστικά το σενάριο που είχε καταστρώσει το ΔΝΤ από το 2011 και το οποίο προβλέπει έναν συντελεστή για όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες και έναν χαμηλό μόνο για το «πακέτο» του τουρισμού. Οι δύο συντελεστές δεν αφήνουν πολλά περιθώρια. Κάποια ευπαθή προϊόντα και υπηρεσίες (με πρώτο και σοβαρότερο το ρεύμα) θα μετακομίσουν στον κανονικό ενιαίο συντελεστή οδηγώντας σε ανατιμήσεις άνω του 5%. Τι θα περιλαμβάνει το πολυνομοσχέδιο Μέχρι να κλείσει το θέμα του ΦΠΑ, η κυβέρνηση αναμένεται να οριστικοποιήσει τις διατάξεις για τα υπόλοιπα, πιο «εύπεπτα» μέτρα, που μπορούν να συμβάλουν στην κάλυψη του δημοσιονομικού κενού των τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ. Ο κατάλογος με τα μέτρα που σκοπεύει να ενσωματώσει η κυβέρνηση στο πολυνομοσχέδιο περιλαμβάνει: 1Την επιβολή του φόρου πολυτελούς διαβίωσης στα σκάφη αναψυχής. Θα υπολογίζεται επί του τεκμηρίου με συντελεστές από 5% έως 13%. 2Την αύξηση του φόρου πολυτελούς διαβίωσης στα αυτοκίνητα άνω των ή κυβικών αλλά και στις πισίνες. Η αύξηση των συντελεστών θα φέρει πρόσθετη επιβάρυνση από 200 έως και πάνω από ευρώ στα αυτοκίνητα της συγκεκριμένης κατηγορίας. Αντίστοιχα, υψηλότερος κατά τουλάχιστον 30% θα είναι και ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης στις πισίνες. 3Τον φόρο διαμονής, ο οποίος θα επεκταθεί όχι μόνο στα ξενοδοχεία δύο αστέρων και πάνω, αλλά ακόμη και στα εστιατόρια και τα καταστήματα. Ο συγκεκριμένος φόρος έχει πάρει μεν τη μορφή διάταξης, αλλά δεν είναι σίγουρο αν θα προχωρήσει, καθώς η εφαρμογή του μέτρου συνδέεται με το τι θα γίνει με τον ΦΠΑ, ειδικά των ξενοδοχείων και της εστίασης. 4Την κατάργηση της έκπτωσης στην εισφορά αλληλεγγύης, ειδικά για τους έχοντες ετήσιο ατομικό εισόδημα άνω των ευρώ (ή των ευρώ σε μια ευνοϊκότερη έκδοση της διάταξης, κάτι το οποίο επίσης εξαρτάται από το τελικό δημοσιονομικό σενάριο). 5Την επιβολή εισφοράς επί των τραπεζικών αναλήψεων, αν και το θέμα κρίνεται ως εξαιρετικά «ευαίσθητο» λόγω του ότι σχετίζεται με τις καταθέσεις. 6Την παροχή της δυνατότητας να υποβληθούν ξεχασμένες φορολογικές δηλώσεις όλων των προηγούμενων ετών (ακόμη και τροποποιητικές δηλώσεις), υπό την προϋπόθεση ότι ο φόρος που θα προκύψει από την εκκαθάριση θα καταβληθεί μέσα σε πέντε εργάσιμες ημέρες, χωρίς να μπορεί να ενταχθεί το ποσό στη ρύθμιση των 100 δόσεων. Αυτές οι δηλώσεις θα μπορούν να υποβληθούν χωρίς πρόστιμα και προσαυξήσεις. 7Την παροχή κινήτρων για τον επαναπατρισμό κεφαλαίων που κατατέθηκαν σε τράπεζες του εξωτερικού. Στους φορολογουμένους αναμένεται να δοθούν δύο δυνατότητες: ή να πληρώσουν πολλά και να κρατήσουν έξω τα χρήματά τους ή να πληρώσουν λιγότερα αλλά να τα φέρουν υποχρεωτικά στις ελληνικές τράπεζες, όπου θα τα κρατήσουν σε προθεσμιακό λογαριασμό για τουλάχιστον 12 μήνες. Εκτός από τα κίνητρα «ξεπλύματος» των καταθέσεων στο εξωτερικό (σ.σ.: όποιος μπει στη ρύθμιση θα θεωρείται ότι έχει εκπληρώσει τη φορολογική του υποχρέωση για το συγκεκριμένο ποσό, ενώ δεν θα μπορεί να αναζητηθεί η προέλευση των χρημάτων) αναμένεται να υπάρξουν και διατάξεις για ελέγχους - εξπρές στις λίστες με τα εμβάσματα. 8Την ενεργοποίηση του μέτρου με τις «λοταρίες» αποδείξεων. 9Τη λήψη επιπλέον μέτρων για τις τριγωνικές συναλλαγές. Τη μετατροπή σε ποινικό αδίκημα της φοροαποφυγής από τον ΦΠΑ όχι μόνο 10 για τον ίδιο τον φοροφυγά, αλλά και για όποιον «προχωράει σε πράξεις παραπλάνησης των οργάνων της φορολογικής διοίκησης (βλέπε λογιστές, δικηγόρους που ενδεχομένως συνεργάζονται με τους φοροφυγάδες κ.λπ.). Το πακέτο μέτρων για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου σε καύ- 11 σιμα, ποτά και τσιγάρα. Ενδεικτικά, θα είναι υποχρεωτική η δήλωση κάθε χώρου αποθήκευσης πετρελαίου θέρμανσης, ακόμη και οικιακές δεξαμενές με χωρητικότητα άνω των δύο τόνων. 12 Την επαναφορά της δυνατότητας φορολογικού συμβιβασμού με τον έφορο, μέτρο που είχε καταργηθεί προ τριετίας. Δυνατότητα συμβιβασμού με άμεσες διαδικασίες θα δίδεται και σε όσους έχουν καταφύγει στα διοικητικά δικαστήρια.

9 10 ΠΑΣΟΚ TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Στη γύρα για πράσινα... κουκιά Ο αριθμός των 240 υπογραφών που απαιτείται για υποψήφιους προέδρους πάγωσε τις διαδικασίες Η προϋπόθεση της συλλογής 240 υπογραφών από συνέδρους, ώστε να ανακηρυχθεί κάποιος υποψήφιος για πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, έχει παγώσει τις φιλοδοξίες πολλών, αφού αναμένουν την εκλογή των συνέδρων προκειμένου να δουν «αν βγαίνουν τα κουκιά» για να προχωρήσουν. Ο Ανδρέας Λοβέρδος μοιάζει πιο σίγουρος απ όλους, αφού, παρότι κράτησε μια επιφύλαξη για το αν θα βρει τους 240 υποστηρικτές, ανακοίνωσε ότι θα είναι υποψήφιος διότι είναι έτοιμος από καιρό. «Εγώ είμαι έτοιμος, είμαι πανέτοιμος, είμαι εδώ και καιρό έτοιμος», είπε με όση έμφαση μπορεί να δώσει, προκειμένου να εμπεδώσουμε ότι... δεν κρατιέται να διαδεχτεί τον Ευάγγελο Βενιζέλο. Το ενδιαφέρον είναι ότι, ενώ ο απερχόμενος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ συνεχίζει να δηλώνει πως αποχωρεί προκειμένου να συμβάλει στην ανανέωση του κόμματός του, οι βασικοί διεκδικητές είναι δύο στελέχη άνω των 50 χρόνων, με διαδρομή στο κόμμα και κυβερνητικές ευθύνες στις πλάτες τους στα μνημονιακά χρόνια. Εκτός από τον Λοβέρδο (παρά ένα εξήντα), στην κούρσα βρίσκεται και η Φώφη Γεννηματά (πενήντα συν ένα). Αμφότεροι διανύουν την έκτη δεκαετία της ζωής τους. Ανεβάζει στροφές Όπως φαίνεται από τις εξελίξεις στην προσυνεδριακή διαδικασία, το αίτημα για αρχηγό του ΠΑΣΟΚ τριαντάρη ή σαραντάρη, που θα μπορούσε να αντιπαρατεθεί στον φωτογενή Τσίπρα και τον τηλεοπτικό Θεοδωράκη, δεν τελεσφορεί, αφού η προσπάθεια αναζήτησης υποψηφιότητας με προοπτική από το νέο δυναμικό δεν προχώρησε. Ουδείς προφανώς απολαύει της εγκρίσεως του βενιζελικού ή αντιπολιτευτικού ιερατείου. Ο Λοβέρδος, ο οποίος το τελευταίο δίμηνο έχει ανεβάσει κατακόρυφα αντιπολιτευτικές στροφές, καθημερινά μετέχει στις προσυνεδριακές διαδικασίες με παρεμβάσεις και επισκέψεις του σε όλη την Ελλάδα. Εκεί επιχειρεί μέσα από τις συναντήσεις του με στελέχη των Νομαρχιακών Επιτροπών να στήσει τον δικό του μηχανισμό, αφού θέλει να εντάξει όλα τα πρόσωπα που τον στήριξαν στο τέας του κόμματος και ευρωβουλευτής, και η Εύα Καϊλή, η οποία από το πουθενά απέδειξε στις ευρωεκλογές ότι έχει έρεισμα στην εκλογική βάση του ΠΑΣΟΚ. Ο Ανδρουλάκης προφανώς δεν καλοβλέπει τις υποψηφιότητες Λοβέρδου - Γεννηματά, αφού σε προχθεσινές δηλώσεις του, αναφερόμενος στο μέλλον του ΠΑΣΟΚ, έκανε σαφές ότι «η παράταξη δεν αντέχει να μπουν πάλι μπροστά οι ματαιοδοξίες» και σημείωσε ότι «είναι αναγκαίο να υπάρξει μία πολιτική συμφωνία ενότητας και προοπτικής». Τι ακριβώς εννοεί μ αυτό δεν το ξεκαθάρισε, αν δηλαδή πιστεύει ότι έχει μέλλον μια συμφωνία κορυφής που θα κληθεί να ακολουθήσει η βάση, διαφορετικά θα πρέπει να αφεθούν «όσοι πιστοί» να προσέλθουν και να καταθέσουν τις προτάσεις τους, ώστε να δημιουργηθεί μια συμφωνία ενότητας. Το ζήτημα πάντως είναι ότι το ΠΑΣΟΚ κινείται προς ένα συνέδριο το οποίο δεν φαίνεται να απασχολεί η αυτοκριτική για την ιστορική συρρίκνωσή του, για την πολιτική του πορεία, για την ιδεολογική και προγραμματική αποδέσμευσή του από τη νεοφιλελεύδικό του κομματικό εγχείρημα, τη Συμφωνία για τη Νέα Ελλάδα, με την οποία κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα μικρό δίκτυο νέων ανά τη χώρα. Ο Λοβέρδος έτσι κι αλλιώς θα αντιπαρατεθεί, ως φαίνεται, με ό,τι έχει απομείνει από τον άλλοτε κραταιό ΠΑΣΟΚικό μηχανισμό που επιχειρεί να αναστήσει από τα αποκαΐδια του η Φώφη Γεννηματά, με τη βοήθεια ιστορικών στελεχών συνοδοιπόρων του πατέρα της που βίωσαν την εκδίωξη την περίοδο Βενιζέλου, αλλά και κάποιων παπανδρεϊκών που πιστεύουν σε μια επάνοδο στο κόμμα που τους ανέδειξε μετά την ήττα της βενιζελικής πτέρυγας. Το ζήτημα είναι αν ο μηχανισμός Βενιζέλου, της ηγετικής ομάδας που ασκεί τον απόλυτο έλεγχο στο ΠΑ- ΣΟΚ, θα αποφασίσει να στηρίξει ομαδικά κάποιον υποψήφιο ή έχει ήδη σκορπίσει στους πέντε ανέμους. Ο ίδιος ο Βενιζέλος, αν είναι πολλοί οι υποψήφιοι, είναι σίγουρο ότι θα αποφύγει να πάρει θέση, αν και απ ό,τι φαίνεται πιστεύει πως με τον Λοβέρδο στο τιμόνι δεν θα αλλοιωθούν οι πολιτικές παρακαταθήκες του και δεν θα υπονομευθεί η πορεία του κόμματος. Αντιθέτως θα πολεμήσει μέχρις εσχάτων την υποψηφιότητα Γεννηματά, αφού δεν μπορεί να ανεχθεί ούτε καν την υποψία ότι υπάρχει περίπτωση σύγκλισης του ΠΑ- ΣΟΚ με τον ηγετικό πυρήνα των παπανδρεϊκών. Σιωπηλοί Ο Βενιζέλος έχει και άλλα προβλήματα, αφού ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, που έχει προαναγγείλει την υποψηφιότητά του, θα επιχειρήσει να βρει από το βενιζελικό ακροατήριο τους 240 συνέδρους που χρειάζεται προκειμένου να είναι υποψήφιος, ενώ σιωπηλοί ως προς τις δικές τους προθέσεις παραμένουν ο Νίκος Ανδρουλάκης, γραμμα- Οι γαμπροί του «όλου ΠΑΣΟΚ» Πανέτοιμος και αισιόδοξος δηλώνει ο Λοβέρδος. Οι υπόλοιποι της κούρσας θερη και κεντροδεξιά λαίλαπα που σάρωσε τη σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη. Ο Βενιζέλος εμμένει ότι ακολουθεί τις διαφορές του Σοσιαλιστικού από το Λαϊκό Κόμμα, έχοντας αποδεχτεί το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα έχει καταστεί παρακολούθημα και εξάρτημα του Λαϊκού Κόμματος, με αδιόρατες πια ιδεολογικές διαφορές που αφορούν κυρίως τη ρητορική για το κοινωνικό κράτος και τους μετανάστες. Πάντως οι εντυπωσιακοί χώροι, τα προπληρωμένα ξενοδοχεία, οι μαζικές μετακινήσεις συνέδρων, τα κέτερινγκ, τα πάρτι και τα τραπεζώματα αποτελούν ένα ένδοξο παρελθόν, αφού, όπως αποκάλυψε ο Λοβέρδος μιλώντας στον Βήμα FM, το ταμείο είναι μείον και αναζητούνται τα χρήματα για τη διοργάνωση του συνεδρίου από τις 5 έως τις 7 Ιουνίου στην Αθήνα. Η εκλογή του νέου προέδρου θα γίνει με τα μέχρι τώρα δεδομένα την Κυριακή 7 Ιουνίου. Μάλιστα ο Λοβέρδος αποκάλυψε ότι το συνέδριο θα κληθεί να ψηφίσει μια σειρά από προτάσεις και θέματα που έχουν τεθεί, όπως για τις καταστατικές διαδικασίες του τρόπου εκλογής προέδρου του ΠΑΣΟΚ. Τις επόμενες δέκα μέρες αναμένεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία εκλογής των συνέδρων.

10 TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Νέα Δημοκρατία 11 Ο Kαραμανλής κινείται ξανά και έχει ανοίξει περισσότερο τις πόρτες του γραφείου του σε βουλευτές, στελέχη και δημοσιογράφους θέλοντας να στείλει μέσω των συνομιλητών του μηνύματα αλλά και να καταδείξει πως ενδιαφέρεται έντονα για τις εξελίξεις και ότι είναι παρών. Παρά την απόσταση που κρατά από τα εσωκομματικά στη Ν.Δ. και τη σταθερή άρνησή του να αναμειχθεί στις εσωκομματικές διεργασίες, θεωρεί ότι πλέον άρχισε ο χρόνος να μετρά αντίστροφα για τον Αντώνη Σαμαρά. «Είναι εκ των ων ουκ άνευ ότι ο Τσίπρας θα συμφωνήσει με τους δανειστές» λέει ο Καραμανλής και ως εκ τούτου ο Σαμαράς θα βρεθεί μπροστά σε σημαντικά πολιτικά αλλά και προσωπικά διλήμματα. Αποφεύγει να σχολιάσει τις πολιτικές επιδόσεις του διαδόχου του μετά την ήττα της Ν.Δ., αλλά οι συνομιλητές του θεωρούν ότι παραμένει θεματοφύλακας και της ενότητας και της πολιτικής γραμμής που πρέπει να κινείται το κόμμα. Αν και οι ακραίες φωνές και οι δεξιόστροφες πολιτικές που βγαίνουν πιο έντονα στην επιφάνεια είναι ενοχλητικές, προς το παρόν δεν ανησυχούν τον Καραμανλή από τη στιγμή που υπάρχει ισορροπία με τους φιλελεύθερους. Όμως είναι προφανές ότι τυχόν μετατόπιση στη δεξιά ρητορική και γραμμή θα προσκρούσει στην αντίδρασή του και θα απελευθερωθούν δυνάμεις που συγκρατούνται. Σκέψεις διαδοχής Ο Καραμανλής δείχνει προβληματισμένος για τις προοπτικές της παράταξης, αν και παραμένει συγκρατημένος στις συνομιλίες του. Επίσης αποφεύγει, λέγεται, να τοποθετηθεί όταν συνομιλητές του επισημαίνουν ότι από τη μία ο Σαμαράς δεν τραβάει και από την άλλη δεν υπάρχει και διάδοχη κατάσταση. Όσοι τον γνωρίζουν, ξέρουν ότι παραμένει σιωπηλός γιατί τυχόν εμπλοκή του στη συζήτηση θα οδηγήσει στον ίδιο καθώς και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι ψηφοφόροι και οι οπαδοί της Δεξιάς εξακολουθούν να τον έχουν ως «κορώνα» και πως αποτελεί την «ελπίδα τους». Μόλις την Κυριακή σε δημοσκόπηση («Real News») καταγράφηκε ότι Κάτι αρχίζει να κινείται στη Ραφήνα Παρών στις εξελίξεις μέσω στελεχών και ΜΜΕ δηλώνει ο Καραμανλής το 20,5% επιθυμεί να αναλάβει την ηγεσία ο ίδιος ενώ είναι γνωστό ότι δεν έχει καμία φιλοδοξία. Ο Καραμανλής γνωρίζει τις κινήσεις και τις φιλοδοξίες όλων των στελεχών, αλλά δεν έχει ρίξει πουθενά το βάρος του. Άλλωστε, όπως συνηθίζει να λέει, «κανείς δεν έχει τον αχό της κοινωνίας» και από τη μία πλευρά αυτό αφήνει περιθώρια στον Σαμαρά να παραμένει στον αρχηγικό θώκο αλλά από την άλλη όλοι συμφωνούν πως δημιουργείται ο κίνδυνος περαιτέρω συρρίκνωσης της παράταξης. Ο μεταβατικός Το δίλημμα για σοβαρά καραμανλικά στελέχη είναι εάν το κόμμα θα πάθει μεγαλύτερη ζημιά με τη διατήρηση για λίγο χρόνο ακόμη του Σαμαρά στην εξουσία ή με αλλαγή και άνοδο στην ηγεσία ενός μάλλον ανούσιου ή μεταβατικού αρχηγού. Παραδέχονται ότι και προσωπικοί φίλοι του Καραμανλή, που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον και έχουν μπει στον κύκλο των επιγόνων για την ηγεσία, δεν κάνουν γκελ στην κοινωνία. Θεωρεί ότι ο Τσίπρας θα συμφωνήσει με τους δανειστές ενώ βλέπει τον χρόνο να μετρά αντίστροφα για τον Σαμαρά Είναι προφανές ότι ούτε στελέχη με τα οποία συνεργάστηκε στην περίοδο της διακυβέρνησής του ούτε η νέα γενιά δείχνουν ότι έχουν προοπτική να συγκεντρώσουν την υποστήριξη της βάσης, πολύ δε περισσότερο να την εμπνεύσουν, να τη διεγείρουν και να την κινητοποιήσουν. Τα κομματικά στελέχη που επισκέπτονται τον Καραμανλή είναι και προβληματισμένα και ανήσυχα, αλλά όταν φεύγουν από το γραφείο του στην Παναγή Τσαλδάρη δεν νιώθουν σοφότεροι παρά μόνο ανακουφισμένοι αφού ξέρουν ότι «ο πρόεδρος είναι εκεί και λειτουργεί και ως κυματοθραύστης και ως θεματοφύλακας, ελπίζοντας ότι, εάν χρειαστεί, θα εμφανιστεί και θα παρέμβει ως ο μαρμαρωμένος βασιλιάς για να σώσει την παρτίδα για τη χώρα και την παράταξη». Πάντως, εκτιμούν ότι, εάν φανεί στέλεχος που μπορεί να δώσει προοπτική στην παράταξη, ο Καραμανλής δεν θα είναι απαθής. Αυτήν τη στιγμή η Ντόρα δείχνει επισπεύδουσα καθώς μια αναμέτρηση με όλους τους ενδιαφερόμενους, όπως ο Αβραμόπουλος ή ο Δένδιας, την ευνοεί. Παρά το γεγονός ότι ο Κυριάκος έχει δηλώσει το ενδιαφέρον του και κινείται, δεν φαίνεται να αποκτά δυναμική, ενώ η Ντόρα στην κοινωνία έχει μεγαλύτερη απήχηση. Στην πιο πρόσφατη δημοσκόπηση (Mrb/ «Real News») η Ντόρα συγκεντρώνει 17,5 % ενώ ο Αβραμόπουλος 5,5% και ακολουθούν με μικρή διαφορά Δένδιας και Κυριάκος. Όμως οι περισσότεροι θεωρούν ότι η Ντόρα δεν θα ενώσει ούτε την κοινωνία ούτε την βάση της παράταξης και μπορεί να συρρικνωθεί η Ν.Δ. ιδεολογικά και πολιτικά από την αντίθετη κατεύθυνση λόγω νεοφιλελευθερισμού. Ο ακούνητος Ο Καραμανλής αποφεύγει να εμπλακεί στις πρωτοβουλίες της Ντόρας ώστε να μην κατηγορηθεί και πάλι ότι δεν τη βοηθά, όπως την προηγούμενη φορά στην αντιπαράθεση με τον Σαμαρά. Αν η Ντόρα είχε τη δυνατότητα να παρασύρει τον Σαμαρά σε μια αναμέτρηση αυτήν τη στιγμή, θα είχε το προβάδισμα έναντι όλων των άλλων, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα κέρδιζε τον Σαμαρά. Εξάλλου, όλοι πιστεύουν ότι ο Σαμαράς έχει αποφασίσει να μην εγκαταλείψει την αρχηγία καθώς δεν υπάρχουν δυνάμεις που να μπορούν να τον αμφισβητήσουν. Όλοι οι επίδοξοι διάδοχοι δεν μπορούν να συγκεντρώσουν 40 βουλευτές για να τον ανατρέψουν και εκμεταλλευόμενος το στρατηγικό αδιέξοδο παραμένει στην ηγεσία του κόμματος. «Το σύστημα Σαμαρά έχει κάνει λάθος λογαριασμό», όπως αναφέρουν πολλά στελέχη, καθώς, «μπορεί να αρχίσει να πέφτει δημοσκοπικά ο Τσίπρας λόγω των μέτρων που θα πάρει, αλλά μπορεί να πέφτει και η Ν.Δ. ταυτόχρονα ή να μην κερδίζει πόντους» και τότε η αποχώρησή του από την ηγεσία θα είναι πιο οδυνηρή. Σε αυτήν τη φάση, λόγω και των αδιεξόδων στην οικονομία, μπορεί οι αμφισβητίες να αναμένουν τις εξελίξεις, αλλά όταν τελειώσει η συμφωνία οι συνδιασκέψεις θα αποκτήσουν «χρώμα» αφού θα μετατραπούν σε αρένα για την τελική επικράτηση. Με το που θα ψηφιστεί η συμφωνία, θα ανοίξει το κουτί της Πανδώρας στη Ν.Δ. Όπως έγραφε το «Π» την περασμένη Πέμπτη, η στάση Σαμαρά στην ψηφοφορία μπορεί να είναι και η θρυαλλίδα των εξελίξεων στην περίπτωση που αποφασίσει να μη στηρίξει τη συμφωνία.

11 12 Πολιτική TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Το ΚΚΕ με το χέρι στη... σκανδάλη Θέμα ημερών η αντιλαϊκή συμφωνία, τονίζει ο Περισσός Στον Περισσό θεωρούν πια πως η συμφωνία είναι ζήτημα ημερών, αν όχι ωρών, και πως η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ανοίξει θέματα για τα οποία είχε δεσμευτεί πως θα υπάρξει βελτίωση. Σε ανακοίνωσή του, μάλιστα, το ΚΚΕ τονίζει πως «η πρόοδος στις διαπραγματεύσεις που αναγνωρίζει το Eurogroup αναφέρεται στις νέες αντιλαϊκές δεσμεύσεις που αναλαμβάνει η κυβέρνηση, με βάση τη συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου και την κοινή δήλωση Τσίπρα - Γιούνκερ για τα εργασιακά και το ασφαλιστικό». Ακόμη, ενδεικτικό του πόσο «φιλολαϊκό» είναι ένα ενδεχόμενο δημοψήφισμα λέει το ΚΚΕ είναι η αποδοχή του από τους δανειστές: «Οι δηλώσεις αποδοχής των εταίρων σ ένα πιθανό δημοψήφισμα επιβεβαιώνουν ότι αυτό θα είχε έναν και μόνο στόχο: Ν αποσπάσει τη λαϊκή στήριξη σε αυτήν τη νέα συμφωνία - καρμανιόλα, με τα γνωστά απ το παρελθόν εκβιαστικά διλήμματα και στο όνομα δήθεν της ανανέωσης της λαϊκής εντολής, την οποία η κυβέρνηση προσπαθεί να φέρει στα δικά της μέτρα κάθε φορά». Στον δρόμο Εν τω μεταξύ, με... προειδοποιητικά συλλαλητήρια σε όλη τη χώρα θα απαντήσει το ΠΑΜΕ στη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης και την επερχόμενη συμφωνία. Η Εκτελεστική Γραμματεία του Μετώπου, που συνεδρίασε το περασμένο Σάββατο, τονίζει χαρακτηριστικά πως «η νέα συμφωνία που μεθοδεύεται, στρέφεται και αυτή ενάντια στα εργατικά συμφέροντα». Η Γραμματεία του Μετώπου υπογράμμισε ακόμα «τις σύνθετες εξελίξεις, που επιβάλλουν στα συνδικάτα και στα στελέχη του ταξικού κινήματος αυξημένη επαγρύπνηση και ετοιμότητα για να δοθεί απάντηση στους αντεργατικούς σχεδιασμούς». Το ΠΑΜΕ μέσα από το οποίο δρουν και τα μέλη του ΚΚΕ βάζει, μάλιστα, πλαίσιο απεργιακής κλιμάκωσης με την οριστικοποίηση της συμφωνίας. Σε κάθε περίπτωση, στο ΚΚΕ θεωρούν πως ο αντιλαϊκός χαρακτήρας της συμφωνίας θα κάνει αντικειμενική ανάγκη της κυβέρνησης την προπαγάνδα που θα μετατρέπει το «μαύρο» σε «άσπρο» επιδιώκοντας να ενισχύεται το κλίμα αναμονής και συναίνεσης στον λαό. Μάλιστα σε αυτήν την κατεύθυνση θεωρούν ότι αξιοποιείται και ο «εσωκομματικός πλουραλισμός» στον ΣΥΡΙΖΑ, οι διαφορετικές απόψεις δηλαδή στελεχών του κυβερνώντος κόμματος, που όμως για το ΚΚΕ απηχούν μονάχα προβληματισμούς τμημάτων της αστικής τάξης. Ενδεικτικό ακόμα της κατεύθυνσης της κυβέρνησης, σύμφωνα με το μέλος του Π.Γ. του ΚΚΕ Νίκο Σοφιανό, είναι και το γεγονός πως «η κυβέρνηση, για να πληρώνει τις δόσεις στους Απάντηση του ΠΑΜΕ με προειδοποιητικά συλλαλητήρια σε όλη τη χώρα δανειστές, δεν πληρώνει τίποτε εσωτερικά», αναφέροντας χαρακτηριστικά «νοσοκομεία, πανεπιστήμια, συγκοινωνίες, επιδόματα πετρελαίου. Δεν πληρώνεται τίποτα πλην μισθών και συντάξεων». Ο Περισσός καλεί τον λαό να μη συναινέσει σε εξελίξεις όπως η απόρριψη κάθε αιτήματος για ανάκτηση των απωλειών του ή η νομιμοποίηση των αντιλαϊκών μέτρων. «Καμία αναμονή, καμία ανοχή στη νέα συμφωνία» λένε σε ανακοίνωσή τους για το αποτέλεσμα του τελευταίου Eurogroup. «Ο λαός ν απορρίψει τους φανερούς και συγκαλυμμένους εκβιασμούς της κυβέρνησης και των εταίρων, επιλέγοντας τον δρόμο της αντίστασης και της πραγματικής ρήξης με την Ε.Ε., τους δανειστές και τον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης που μας έφερε στην κρίση». «Στενεύει» το... κοστούμι των κυβερνητικών εταίρων Το «πρώτο αίμα» έσταξε από το πλευρό της κυβερνητικής συμμαχίας ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛΛ την Τρίτη το βράδυ στην Ολομέλεια. Οι Ανεξάρτητοι Έλληνες αρνήθηκαν να στηρίξουν και καταψήφισαν δύο υπουργικές τροπολογίες που είχαν ενταχθεί στο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας και αφορούσαν την ανέγερση ισλαμικού τεμένους στον Βοτανικό καθώς και τη ρύθμιση οικονομικών ζητημάτων του Μεγάρου Μουσικής. Η «εικόνα» που δημιουργήθηκε το βράδυ της Τρίτης, εντός και εκτός της Ολομέλειας, με την επιλογή των ΑΝΕΛΛ να μην ψηφίσουν τις επίμαχες τροπολογίες στο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας «ταΐζει» τον προβληματισμό και βάζει ερωτηματικά για τη συνεκτικότητα της κυβερνητικής πλειοψηφίας, η οποία έχει «μπροστά της» και άλλες κρίσιμες ψηφοφορίες για να δοκιμάσει τις αντοχές και τους «αρμούς» της... Η απόφαση των ΑΝΕΛΛ, ελάχιστους μήνες μετά τις εκλογές, να μη δώσουν τη στήριξή τους στις δυο νομοθετικές πράξεις αποτυπώνει το πρώτο ρήγμα στις σχέσεις των δύο κυβερνητικών εταίρων. Και σηματοδοτεί το «δύσκολο» της κυβερνητικής συμμαχίας, ειδικά εντός του Κοινοβουλίου και ειδικότερα όταν πρόκειται για ζητήματα που χτυπάνε στο «νεύρο» της ιδεολογικής απόστασης που χωρίζει τα δυο μέρη της κυβερνητικής συμμαχίας. Το πόσο... «στενό» πέφτει το «κοστούμι» που έχει φορέσει το τελευταίο τρίμηνο το ζευγάρι των κυβερνητικών εταίρων φάνηκε και από τις... τριβές που προκάλεσε η μεταφορά των ιερών λειψάνων της Αγίας Βαρβάρας στο αντικαρκινικό νοσοκομείο του Άγιου Σάββα. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Φίλης, σε δηλώσεις του, έκανε λόγο για εμπόριο λειψάνων λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η Αγία Βαρβάρα δεν έχει ανάγκη τον κ. Καμμένο να της αποδώσει τιμές αρχηγού κράτους», με τον επικεφαλής των ΑΝΕΛΛ να απαντά μέσω Twitter: «Καλύτερα να προσκυνάς το λείψανο της Αγίας Βαρβάρας, κύριε Φίλη, παρά τα λείψανα από τα NH90»... Ο Νίκος Φίλης, αξίζει να σημειωθεί ότι, για τον Πάνο Καμμένο, και με αφορμή το θέμα που δημιουργήθηκε, είχε σημειώσει ως άλλος... «προφήτης»: «Είναι άψογος υπουργός. Συμπεριφέρεται, σε αυτόν τον τομέα μιλάω πάντοτε, σε συνέχεια με την εξουσία την παλαιά, τον παλαιοκομματισμό. Τον αδικεί αυτή η συμπεριφορά. Μεθαύριο μπορεί να έχουμε και το τζαμί στη Βουλή... Να δω τι θα ψηφίσει ο κ. Καμμένος. Να σεβόμαστε και σωστά την ευλάβεια, τη θρησκευτική αντίληψη των ορθοδόξων, που είναι η μεγαλύτερη πλειοψηφία στη χώρα μας, αλλά να μην καταλαβαίνουμε ότι χρειαζόμαστε και τζαμί για να μπορούν μέσα σε συνθήκες ασφάλειας να λατρεύουν τον δικό τους θεό και οι μουσουλμάνοι, είναι λίγο μεροληπτικό. Δεν είναι;»... Και πριν αλέκτορα φωνήσαι, ας σημειώσουμε, μια και η ενδοκυβερνητική διαμάχη «άνοιξε» για την περιφορά των λειψάνων της Αγίας Βαρβάρας, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες δεν στήριξαν την τροπολογία για την ανέγερση του ισλαμικού τεμένους στην Αθήνα, «τραυματίζοντας» την κυβερνητική συνοχή...

12 TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 MAΪΟΥ 2015 Πολιτική 13 Tώρα τους έπιασε πόνος για την Παιδεία Αντιπολιτευτικό σόου από Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι Μία... «αυθόρμητη» πρωτοβουλία κατά του νομοσχεδίου του υπουργού Παιδείας Αριστείδη Μπαλτά, στο οποίο περιλαμβάνονταν βασικές αλλαγές στην Παιδεία, έλαβε χώρα στο κλειστό γήπεδο «Σπύρος Λούης» του Αμαρουσίου τη Δευτέρα. Η σύναξη της πρωτοβουλίας Παιδεία 2015 οδήγησε στην πολιτική και... πνευματική «συνένωση» βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ και του Ποταμιού σχετικά με τις «ανησυχητικές» αλλαγές στην Παιδεία που προωθεί η «επικίνδυνη» κυβέρνηση, η οποία πρόκειται να μας πάει... σαράντα χρόνια πίσω. Η εκδήλωση είχε λίγο απ όλα και το «Ποντίκι» δεν γινόταν να χάσει το «αυθόρμητο» σόου, το οποίο είχε σοβαρές δόσεις από Ανδρέα Λοβέρδο, Κωνσταντίνο Αρβανιτόπουλο, Θεόδωρο Φορτσάκη και Σταύρο Θεοδωράκη, οι οποίοι ένωσαν τις φωνές τους για να εκφράσουν την έντονη αντίθεσή τους στις αλλαγές που προωθεί η κυβέρνηση στον χώρο της εκπαίδευσης. Η πρωτοβουλία Η διοργανωτές και οι «αυθόρμητοι» συγγενείς, φίλοι και συνεργάτες κομματικών στελεχών χειροκρότησαν τον συντονιστή της εκδήλωσης Θάνο Βερέμη, ομότιμο καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος άνοιξε με «χαρά» την εκδήλωση ως Πνευματική «αυθόρμητη συνένωση» για γέλια και για κλάματα κατά του νομοσχεδίου του Αριστείδη Μπαλτά συντονιστής μιλώντας για τον παλιό του συμμαθητή Αριστείδη Μπαλτά και τις απόψεις του περί «αριστείας» στα πρότυπα σχολεία της χώρας. Η πρωτοβουλία αποτελεί «πολύ καλή μαγιά» δήλωσε στη συνέχεια ο Βερέμης και υπογράμμισε ότι στόχος είναι να αφυπνιστεί ο κόσμος, «να πει επιτέλους θα κατέβω να φωνάξω για το δικό μου το συμφέρον, δηλαδή για τα παιδιά μου και για τα εγγόνια μου και για όλους τους επερχόμενους». «Η κοινωνία των πολιτών ξύπνησε» σχολίασε απευθυνόμενος στους παρευρεθέντες. Κανείς από αυτούς φυσικά δεν είχε φωνάξει για τις επεμβάσεις της αστυνομίας σε ΑΕΙ, για τις διαγραφές φοιτητών, για την κατάργηση του ασύλου και για τις απολύσεις διοικητικών υπαλλήλων και εκπαιδευτικών, με τη σφραγίδα του Κυριάκου Μητσοτάκη και της τρόικας, καθώς, όταν αυτά συνέβαιναν, οι «αυθορμήτως» συγκεντρωθέντες ήταν σε λήθαργο. Τη σημασία της πρωτοβουλίας επισήμαναν και οι εισηγητές της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ για το θέμα του νομοσχεδίου Θ. Φορτσάκης και Εύη Χριστοφιλοπούλου, αντίστοιχα, χαρακτηρίζοντάς την «εξαιρετική». «Είναι μία πρωτοβουλία η οποία δείχνει ότι το θέμα της Παιδείας απασχολεί βαθιά ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Εδώ έχει ανθρώπους του λυκείου και του πανεπιστημίου και του γυμνασίου και του δημοτικού, ανθρώπους των γραμμάτων, της σκέψης, και όλοι συνειδητοποιούν ότι η Παιδεία είναι σήμερα το υπ αριθμόν ένα πολιτικό πρόβλημα στην Ελλάδα. Πολιτικό, διότι είναι και στη βάση της οικονομίας. Αυτή διαμορφώνει τις σκέψεις και τη νοοτροπία που οργανώνουν την οικονομία» δήλωσε ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τη σκυτάλη παρέλαβε η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ και πολιτική φίλη του Φορτσάκη αφού συμφωνούν σχεδόν σε όλα στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων Εύη Χριστοφιλοπούλου: «Υπήρχαν επιχειρήματα τα οποία βοηθούν και εμάς στη διαδικασία που γίνεται μέσα στη Βουλή, στον διάλογο, και που δείχνουν ότι υπάρχει ένας κόσμος στην εκπαίδευση που δεν είναι μέσα σε κομματικά επιτελεία, με τη στενή έννοια του όρου, και ανησυχεί γιατί αυτό που χρειάζεται η Παιδεία σήμερα είναι εθνική συνεννόηση, πάνω απ όλα». Και τώρα όλοι μαζί ας ανακράξουμε: Ζήτω το έθνος! Χειροκροτήματα Στην εκδήλωση μίλησε και η Βάσω Κιντή, αναπληρώτρια καθηγήτρια και μέλος του Συμβουλίου Ιδρύματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, η οποία χρησιμοποίησε πολύ έντονη γλώσσα και απέσπασε θερμό χειροκρότημα κατά τη διάρκεια της ομιλίας της. «Είμαστε εδώ για να πούμε ένα μαζικό όχι στην προχειρότητα, την ιδεοληψία, τον ρεβανσισμό, την ισοπέδωση, τον αναχρονισμό και την αδιαφορία» δήλωσε και έκανε λόγο για «δημοκρατία και ιδεοληψία α λα καρτ» και ότι στην κυβέρνηση «πρώτα γκρεμίζουν και ύστερα σκέφτονται». Φαίνεται πως ενοχλήθηκε πολύ από την κατάργηση των αυταρχικών κατά καιρούς, με πολλά παραδείγματα να το επιβεβαιώνουν Συμβουλίων Διοίκησης, και δη του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο οποίο συμμετέχει. Τυχαίο; Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο Ιωάννης Αντωνίου, διευθυντής του 2ου Πρότυπου - Πειραματικού Γυμνασίου Αθήνας, ο οποίος μίλησε για «αντιμεταρρυθμιστικές ανατροπές» και υπεραμύνθηκε των πρότυπων - πειραματικών σχολείων χαρακτηρίζοντάς τα «κολέγια των φτωχών». Ο Αντωνίου, ως αντιπρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής των Πειραματικών Σχολείων, είχε καταγγείλει τον Μπαλτά ύστερα μετά από συνάντησή τους πως χαρακτήρισε «χιτλερικά» τα πειραματικά σχολεία. «Η απενοχοποίηση της αριστείας που εξέφραζαν και συμβόλιζαν αυτά τα σχολεία αποτελεί εκ των πραγμάτων επιλογή αυθεντικού πειραματισμού» τόνισε. Από τη μεριά του, ο Ιωάννης Κατσαρός, σχολικός σύμβουλος, τόνισε ότι, ενώ προτεραιότητα της πολιτείας θα έπρεπε να είναι η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, η κυβέρνηση «μας γυρίζει στην προώθηση των ημετέρων, των κομματικών, στην επιστροφή στα σχολεία της ήσσονος προσπάθειας και τα πανεπιστήμια του κομματικού συνδικαλισμού». Οι εκπρόσωποι της Πρωτοβουλίας Παιδεία 2015 κάλεσαν τον κόσμο σε ακόμη μία αυθόρμητη συγκέντρωση, την Τρίτη το βράδυ έξω από τη Βουλή, στις 8.30 μ.μ., όταν στην Ολομέλεια θα συζητούνταν το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για τα «Επείγοντα μέτρα για την πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση». Για την ιστορία, στην εκδήλωση βρέθηκαν ως αυθόρμητοι πάντα υποστηρικτές, μεταξύ άλλων, οι βουλευτές της Ν.Δ. Κυριάκος Μητσοτάκης, Ντόρα Μ π α κ ο γ ι - άννη, Βασίλης Κικίλιας, Κωστής Χ α τ ζ η δ ά κ η ς, Γιώργος Κουμουτσάκος, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης και ο βουλευτής του Ποταμιού Νίκος Ορφανός. Όλα αυτά φυσικά με την ευγενική χορηγία του «γαλάζιου» δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη, ο οποίος προσέφερε τον χώρο γι αυτήν τη «λαμπρή» συγκέντρωση.

13 TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ Ο Σόιµπλε κάνει τη Μέρκελ να µοιάζει αγγελούδι... εν θα µείνει υπουργός, αν... Σε λίγες µέρες θα βγει στη δη- µοσιότητα και το ποιες επακριβώς είναι οι κόκκινες γραµµές που βάζει η κυβέρνηση στη διαπραγµάτευση. Αυτό θα γίνει πριν από τη Σύνοδο Κορυφής, που θα γίνει στη Ρίγα στις Μαΐου. Τότε θα δούµε ποιες θα είναι οι αντοχές στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ και κυρίως πώς θα αντιδράσει η Αριστερή Πλατφόρµα. Από έγκυρες πληροφορίες, ένα µαθαίνω. Αν η συµφωνία χαρακτηριστεί από την Αριστερή Πλατφόρµα επίσηµα ετεροβαρής, ο Λαφαζάνης δεν θα την υπηρετήσει από τη θέση του υπουργού. Αυτό το έχει ήδη αποφασίσει. Τώρα, το τι στάση θα κρατήσουν στη Βουλή όταν πάει η συµφωνία για έγκριση, είναι άλλο θέµα. Διαλεύκανση ή μεγάλα λόγια; Στην τελική ευθεία βρίσκονται κρίσιµες υποθέσεις που ελέγχονται από την Επιτροπή Ανταγωνισµού (στη µεγάλη φωτό ο επικεφαλής της, ηµήτρης Κυριτσάκης), η δηµοσιοποίηση των οποίων θα φέρει τα πάνω κάτω σε ορισµένους επιχειρηµατικούς κύκλους που µονοπωλούν εδώ και χρόνια τις δηµόσιες επενδύσεις και τους διαγωνισµούς. Θέλει όµως η κυβέρνηση να συµβεί αυτό, για να είναι συνεπής µε τις προεκλογικές εξαγγελίες του Αλέξη Τσίπρα; Ερωτώ διότι µου είπαν ότι ο υπουργός Οικονοµίας Γ. Σταθάκης έχει µπει στη λογική να αλλάξει την ηγεσία της Ανεξάρτητης Αρχής για να µπουν άλλα πρόσωπα. Μήπως αυτοί που έβαλαν στον υπουργό την ιδέα έχουν πλαγιοκοπηθεί από διάφορους ισχυρούς οµίλους προκειµένου να µην τελειώσει η έρευνα; Έχει ενηµερωθεί ο πρωθυπουργός ότι µια τέτοια εξέλιξη θα µπλοκάρει την πλήρη διαλεύκανση τέτοιων υποθέσεων από την Ανεξάρτητη Αρχή; Μαθαίνω ότι το Μαξίµου λέει πως δεν έχει ιδέα! Καλά τα µεγάλα λόγια για τους ολιγάρχες, αλλά, αν αφήνεις να σου βάζουν τρικλοποδιές, τότε... Έμεινε το ρεζιλίκι Μια και ο λόγος περί νέων διορισµών σε θέσεις του κρατικού µηχανισµού, τι ήταν πάλι τούτο µε µια κυρία Αθανασοπούλου, πρόταση των ΑΝΕΛΛ για την προεδρία του ΕΦΕΤ! Κατά την ακρόαση στη Βουλή για την τοποθέτησή της, βουλευτές του Ποταµιού και του ΠΑΣΟΚ έβγαλαν δικά της κείµενα, στα οποία υποστήριζε ότι µας... ψεκάζουν, ότι πρέπει να δολοφονούνται οι δηµοσιογράφοι όταν δεν λένε την αλήθεια (όπως σε οποιαδήποτε χώρα µε δικτατορία) και άλλα τρελά! Βεβαίως άρον - άρον απέσυρε την υποψηφιότητά της. Μα, είναι δυνατόν να µην υπάρχουν τρεις άνθρωποι που να ελέγχουν τα βιογραφικά, ώστε να αποφεύγονται τέτοια ρεζιλίκια; Η αλήθεια για Στουρνάρα Η αλήθεια για τις σχέσεις κυβέρνησης και Στουρνάρα είναι απλή και πέρα από τις θεωρίες συνωµοσίας που ακούσαµε για το περίφηµο µέιλ κ.λπ. Είχαµε γράψει εδώ και δυο µήνες πριν το πάρουν γραµµή και χαµπάρι κάποιοι ότι ο Τσίπρας καθόλου δεν γούσταρε που βρήκε τον Στουρνάρα στη θέση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος. Αλλά τι να κάνει; Κάτι οι δυσκολίες µε την ΕΚΤ, κάτι ο ραγασάκης που µπορεί να συνεννοηθεί λίγο µαζί του, σου λέει «ας κάνω υποµονή και βλέπουµε». Το πρόβληµα άρχισε να αγγίζει «κόκκινες γραµµές» όταν στο Μαξίµου έφτασαν πληροφορίες για τακτικές συνοµιλίες του διοικητή µε τον Σόιµπλε µε περιεχόµενο και θέσεις από τον ίδιο που δεν είναι σε ευθεία γραµµή µε την κυβέρνηση. Επίσης ο ίδιος ο πρωθυπουργός διαπίστωσε αυτές τις αποκλίσεις κατά τις συζητήσεις του µε τον Ντράγκι. Η κόντρα θα συνεχιστεί. Αν περάσουµε τον κάβο, µπορεί να ανοίξει το Μαξίµου θέµα ζητώντας επίσηµα από την ΕΚΤ να γίνει αλλαγή στην κεντρική τράπεζα. Βέβαια, θα το κάνει µόνο όταν θα ξέρει ότι θα υπάρξει συναίνεση. Οι σκοτεινές δυνάμεις και το μέιλ Τώρα τι έγινε µε το περιβόητο µέιλ που έφυγε από συνεργάτη του Στουρνάρα προς δηµοσιογράφο και περιείχε εκτιµήσεις για την εικόνα ρευστότητα της ελληνικής οικονοµίας; (Το δηµοσίευσε η «Εφηµερίδα των Συντακτών», και καλά έκανε). Λίγα λόγια χωρίς θεωρίες: Συνεργάτης του Στουρνάρα µε τα αρχικά.κ. (το πιθανότερο είναι να πρόκειται για τον επικεφαλής του γραφείου Τύπου συνάδελφο ηµήτρη Κανέλλη) έστειλε το µέιλ στον Θανάση Τσεκούρα, διευθυντή του TheToc. ύο οι εκδοχές: 1. Είτε ο Θανάσης το έλαβε και µετά το προώθησε σε κάνα δυο KOYIZ Το ελληνογερµανικό ταµείο για το µέλλον είναι αυτό που προωθούσε ο αλήστου µνήµης Φούχτελ; Αποτυχημένη «κατσαρόλα» Παρεµπιπτόντως, η αριθµητικά τραγική συγκέντρωση όλων αυτών των «µεταρρυθµιστών» την Τρίτη το βράδυ στο Σύνταγ- µα, µε σύνθηµα «Όχι Μπαλτά στην Παιδεία», απλώς εξέθεσε αυτούς που έκαναν το κάλεσµα. Ο Άδωνις τη χαρακτήρισε κάτι σαν «ξύπνηµα της αστικής τάξης». Στην πραγ- µατικότητα ήταν µια εντελώς αποτυχηµένη διαδήλωση τύπου... αργεντίνικης «κατσαρόλας». Η λατινοποίηση της κατά φαντασίαν «ελληνικής αστικής τάξης» προβλέπεται να έχει και συνέχεια εκτός αν οι εµπνευστές του φιάσκου έβαλαν κιόλας µυαλό... συναδέλφους για πληροφόρηση και κάποιος από αυτούς έκανε... «απρόσεκτα» τη διαρροή. 2. Είτε κάποιες σκοτεινές δυνάµεις οι Εβραίοι, η CIA, οι ψεκασµένοι, οι χάκερ πράκτορες της ΕΥΠ, η... Αριστερή Πλατφόρµα και άλλοι περίεργοι τύποι την έπεσαν στο κοµπιούτερ του Τσεκούρα και νάτο το... Πούλιτζερ! Λίγο να κρατήσει το µπούρου - µπούρου, λίγο να δείξει την ευγένειά του ο Τσίπρας και να απαντήσει στην επιστολή - «µανιφέστο» της Έλλης (µικρή φωτό), έτοιµο το µυθιστόρηµα! Τουλάχιστον να το γράψει ο Θανάσης, που γράφει και καλά. Τι να κλάψεις; Μεγάλος πόνος έπιασε όλους αυτούς τους νεοδηµοκράτες, ΠΑΣΟΚους, ποταµίσιους και λοιπούς, που συγκεντρώθηκαν στο Μαρούσι τη ευτέρα για να κλάψουν, να καταγγείλουν και να σιχτιρίσουν το νοµοσχέδιο Μπαλτά για την Παιδεία. Χωρίς καµιά διάθεση υπεράσπισης του νέου υπουργού ή του νοµοσχεδίου του, το οποίο σε διάφορα σηµεία είναι για κλάµατα, δεν µπορώ να µην επισηµάνω ότι όλοι αυτοί που σήκωσαν µαύρες σηµαίες για την κατεδάφιση των πεπραγµένων τους θα έπρεπε πριν απ όλα να εξηγήσουν πώς αυτοί, που επικαλούνται την Παιδεία ως βασικό οργανωτή της οικονοµίας, έσυραν τη χώρα το 2014 στην 21η θέση της καινοτοµίας µεταξύ των 28 κρατών της Ε.Ε., εµφανίζοντας µάλιστα µια από τις χειρότερες επιδόσεις στον τοµέα αυτόν. Σύµφωνα µε την αξιολόγηση του Innovation Union Scoreboard 2015, που δηµοσιοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο συνολικός δείκτης της καινοτοµίας στη χώρα µας µειώθηκε, µε όλους τους επιµέρους δείκτες, πλην ενός, να βρίσκονται κάτω από τον µέσο κοινοτικό όρο. Αυτό το οικοδόµηµα µας καλούν να υποστηρίξουµε; Πλάκα µας κάνουν; Ποντίφιξ

14 18 Θέμα TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Γκάζι - φρένο ο τουρισμός Αγκάθι η αβεβαιότητα των ξένων για τις τοπικές εξελίξεις και τον ΦΠΑ στις τουριστικές περιοχές Επαναφορά στις ράγες κι έναν καλό κυβερνητικό... σταθμάρχη θα χρειαστεί η ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας, ο τουρισμός, για να ολοκληρώσει με επιτυχία το στοίχημα του 2015 με τους επιβάτες. Παρά τα αισιόδοξα μηνύματα του πρώτου τριμήνου, η αβεβαιότητα των ξένων για τις εξελίξεις στην Ελλάδα και η αναμονή για το φορολογικό καθεστώς στους τουριστικούς προορισμούς προκάλεσαν ένα «φρενάρισμα» τον Απρίλιο, που κατά τις ενδείξεις συνεχίζεται και τον Μάιο σε ό,τι αφορά τις κρατήσεις και τις αφίξεις. Μια ζωή τουρίστας... Όσο κι αν ορισμένα από τα στοιχεία αποδίδονται στην «παραδοσιακή γκρίνια» ορισμένων εκπροσώπων του τουριστικού κλάδου, τα καμπανάκια που έχουν ηχήσει ειδοποιούν για άμεση αντιμετώπιση εάν η ελληνική οικονομία δεν θέλει να χάσει πολύτιμο χρήμα από τους ξένους σε μια χρονιά που το έχει ιδιαίτερη ανάγκη. Το ξεκίνημα της τουριστικής σεζόν ήταν άκρως εντυπωσιακό. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο Ιανουαρίου - Μαρτίου 2015 τα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας «έγραψαν» πάω από αφίξεις εξωτερικού. Ο αριθμός αντιστοιχεί σε αύξηση 29% ή, για την ακρίβεια, σε περισσότερους επισκέπτες από το αντίστοιχο τρίμηνο του Τον κύριο όγκο των αφίξεων αυτών δέχθηκαν η Αθήνα (+29,5%) και η Θεσσαλονίκη (+23%), κάτι που οδήγησε τους φορείς του τουρισμού να εκφράσουν την εκτίμηση ότι είναι εφικτό να πιαστεί ο στόχος της χρονιάς για 25 εκατ. τουρίστες. Στην υπόλοιπη χώρα τα νούμερα του τριμήνου είναι μικρά (μια και πρόκειται για καθαρά θερινούς προορισμούς) για να εξαχθούν συμπεράσματα. Παρ όλα αυτά, το Ηράκλειο, τα Χανιά, η Κέρκυρα και η Κως είχαν σχεδόν περισσότερους ξένους επισκέπτες (αεροπορικές αφίξεις) σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του Το ανησυχητικό στοιχείο για την περιφέρεια ήταν ότι τα ξενοδοχεία των δημοφιλών αυτών προορισμών είχαν αύξηση μόλις 0,4% στα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο, σύμφωνα με τα στοιχεία που πρόσφατα παρουσίασε η εξειδικευμένη στον τουρισμό εταιρεία συμβούλων GBR Consulting. Αντίθετα, πάλι στην πρωτεύουσα, τα ξενοδοχεία βελτίωσαν σημαντικά τις πληρότητές τους, ενώ τα έσοδα ανά διαθέσιμο δωμάτιο ενισχύθηκαν κατά 17,3%. Πιο πίσω η Θεσσαλονίκη, με αύξηση εσόδων της τάξης του 7% - 8%. Το β τρίμηνο Κάπως έτσι, οι ξενοδόχοι πρωτεύουσας και συμπρωτεύουσας εμφανίζονται αισιόδοξοι για τη συνέχεια με διατήρηση της ανόδου σε αφίξεις, διανυκτερεύσεις και έσοδα και στο δεύτερο τρίμηνο του Το κακό είναι όμως ότι η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη διαμορφώνουν μόνο ένα τμήμα του τουριστικού όγκου της Ελλάδας. Στην περιφέρεια, αντιθέτως, που αναμένει τον κύριο όγκο, τα μηνύματα δεν είναι τόσο αισιόδοξα. Από τα τέλη Φεβρουαρίου και κυρίως τον Μάρτιο άρχισε να καταγράφεται μια «συγκράτηση» στις κρατήσεις για το επόμενο διάστημα, ενώ οι πληροφορίες απέδιδαν το κύριο πρόβλημα σε δύο από τις αγορές - τροφοδότες του ελληνικού τουρισμού Ανησυχία των ξενοδόχων για τις κρατήσεις στην περιφέρεια, που αναμένει τον κύριο όγκο των επισκεπτών (Βρετανία και Γερμανία), αλλά και στην πρόβλεψη για σημαντική μείωση των Ρώσων τουριστών, που σύμφωνα με ορισμένους κύκλους μπορεί να περάσει και το 30%. Η τάση αυτή αποτυπώθηκε στα προκαταρκτικά στοιχεία του Απριλίου και, σύμφωνα με φορείς του τουρισμού, διατηρείται και τον Μάιο: με εξαίρεση τους δημοφιλέστερους προορισμούς (Μύκονο και Σαντορίνη), οι περισσότεροι άλλοι αντιμετωπίζουν μείωση από 10% έως 15%. Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση σε λιγότερο δημοφιλείς προορισμούς (που δεν έχουν και την πολυτέλεια των διαφημιστικών προωθήσεων), όπου η πτώση ξεπερνά το 30%. Τα αίτια Οι λόγοι που οδήγησαν στο «φρενάρισμα» αυτό, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές του τουριστικού κλάδου, είναι τρεις: Η αβεβαιότητα για τις εξελίξεις 1 στην Ελλάδα, που καλλιεργήθηκε επίμονα από ξένα ΜΜΕ τους πρώτους μήνες της χρονιάς, με διαρκείς αναφορές στο ενδεχόμενο ενός Grexit και την πρόκληση χάους στη χώρα. Η καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές, 2 που έδωσε «τροφή» στα σενάρια αβεβαιότητας, και ακόμη περισσότερο τα σενάρια για αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου και η επιβολή τέλους διαμονής στα ξενοδοχεία που έχουν προκύψει ως ενδεχόμενο της διαπραγμάτευσης αυτής. Η προσπάθεια επιστροφής που 3 κάνουν άλλοι ανταγωνιστικοί προορισμοί της Μεσογείου (όπως λ.χ. η Αίγυπτος) ή και η ενίσχυση της προσπάθειας προσέλκυσης τουριστών που επιχειρεί η Τουρκία. Οι προσπάθειες αυτές καταγράφονται σε μια στιγμή αδυναμίας της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας να απαντήσει δυναμικά. Και οι τρεις αυτοί παράγοντες έχουν την ειδική συμβολή τους στη συγκράτηση των αριθμών του ελληνικού τουρισμού. Η αγορά της Γερμανίας ήταν η πρώτη που έδωσε τις ενδείξεις από τον περασμένο Φεβρουάριο καταγράφοντας αρνητική πορεία. Πολλοί αποδίδουν τη μεταστροφή των Γερμανών σε πολιτικούς λόγους και κυρίως στο «εχθρικό» κλίμα που διαμορφώθηκε στην Ελλάδα στο πλαίσιο των πολιτικών διαβουλεύσεων για το μνημόνιο και το χρέος μετά

15 TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Θέμα 19 την κατάλληλη ώρα είναι ότι ο Μάιος είναι σημαντικός μήνας για τον τουρισμό. Μπορεί να μην έχει τα μεγαλύτερα μεγέθη σε κρατήσεις και αφίξεις, αλλά, σύμφωνα με όλους τους παράγοντες της αγοράς, είναι ο μήνας που κρίνει την πορεία όλου του έτους. Είναι αυτός που αποτελεί πρόκριμα για τις επιδόσεις των «σίγουρων μηνών» (Ιουνίου - Αυγούστου), αλλά και αυτός που (μαζί με τον Σεπτέμβριο) μπορεί να καταγράψει κρίσιμα γεμίσματα σε αφίξεις και διανυκτερεύσεις. Οι πρώτες του ημέρες δεν επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο στον βαθμό που θα επιθυμούσε η ελληνική τουριστική βιομηχανία. Για τον λόγο αυτόν, επισημαίνουν επιχειρηματίες του τουρισμού, το σάλπισμα της ελληνικής αντεπίθεσης θα πρέπει να γίνει πριν κλείσει ο μήνας. Στο ερώτημα πώς μπορεί να γίνει αυτό, οι ίδιοι απαντούν: u Η κατάσταση είναι αναστρέψιμη, ή έστω αντιμετωπίσιμη, εφόσον οι πολιτικές εξελίξεις επιτρέψουν την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης ώστε να αντιστραφεί η εικόνα ασάφειας για τη χώρα. u Την εικόνα αυτή θα βοηθήσει η οριστικοποίηση των όποιων παρεμβάσεων υπάρξουν σε φοροοικονομικό επίπεδο με τον ΦΠΑ στις τουριστικές περιοχές και το τέλος διανυκτέρευσης. Εφόσον υπάρξουν αλλαγές, θα πρέπει να προβληθεί με ειδική καμπάνια ότι κάτι τέτοιο δεν επηρεάζει σημαντικά το κόστος διαμονής στην Ελλάδα. Άλλωστε οι εκτιμήσεις άλλων φορέων, όπως η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), παραμένουν θετην κυβερνητική αλλαγή στην Αθήνα. Κατά μια ερμηνεία πολλοί Γερμανοί δεν είδαν με καλό μάτι τις αντιπαραθέσεις της ελληνικής κυβέρνησης με τη γερμανική και γύρισαν την πλάτη στην Ελλάδα. Το πρόβλημα με τις προγραμματισμένες αφίξεις Ρώσων τουριστών είχε αρχίσει πολύ νωρίτερα και τοποθετείται στην περίοδο της ψύχρανσης των σχέσεων της Ε.Ε. με τη Μόσχα, αλλά και τα ευρύτερα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ρωσία. Και οι δυο παράγοντες έδειξαν πως επηρεάζουν σημαντικά την Ελλάδα ως προορισμό. Και το δυστύχημα είναι ότι η πρόσφατη προσέγγιση Αθήνας - Μόσχας σε πολιτικό επίπεδο δεν μπόρεσε να αλλάξει προς το καλύτερο τα πράγματα. Με τη ρωσική τουριστική αγορά να μειώνεται κατά περίπου 45%, η Ελλάδα μετράει απώλειες άνω του 65%, κάτι που σημαίνει ότι για τον ελληνικό τουρισμό οι Ρώσοι θα μειωθούν σε επίπεδα που ίσως φτάσουν και το 40%. Για τους Βρετανούς δεν υπήρξαν βέβαια αντίστοιχοι λόγοι, αλλά οι τουρίστες από το Ηνωμένο Βασίλειο σταμάτησαν να παρουσιάζουν την αυξητική πορεία αφίξεων στην Ελλάδα που είχε καταγραφεί τα τελευταία χρόνια. Ελπίδες, αντιθέτως, υπάρχουν για την αμερικανική αγορά, η οποία ωστόσο δεν είναι τόσο μεγάλη για να αντισταθμίσει τέτοιες απώλειες. Η αλλαγή κλίματος Ένας από τους λόγους για τους οποίους το «καμπανάκι» για τον τουρισμό έχει μεγάλη σημασία να ηχήσει Οι τρεις λόγοι που οδήγησαν στο φρενάρισμα Απρίλιο και Μάιο τικές και αισιόδοξες μιλώντας για αύξηση της κίνησης κατά 10% στη χώρα κατά τη διάρκεια του 2015, ώστε να φτάσει τον «μαγικό» αριθμό των 50 εκατ. αφίξεων και αναχωρήσεων. Σύμφωνα με τα στοιχεία τετραμήνου της ΥΠΑ (Ιανουάριος - Απρίλιος) ο συνολικός αριθμός πτήσεων έφθασε τις έναντι το 2014 και το Το ίδιο διάστημα οι επιβάτες έφθασαν τα 7,7 εκατ. έναντι 6,2 εκατ. επιβάτες το 2014 και 5,7 εκατ. επιβάτες το Το αξιοπερίεργο μάλιστα είναι πως τον Απρίλιο, δηλαδή τον μήνα κατά τον οποίο οι ξενοδόχοι των τουριστικών προορισμών της περιφέρειας ανέφεραν «φρενάρισμα» των κρατήσεων, οι πτήσεις αυξήθηκαν 10,3% (+8,9% εσωτερικού, +12% εξωτερικού), ενώ οι επιβάτες κατέγραψαν άνοδο 15,3% (+18,8% στα δρομολόγια εσωτερικού και +13,8% στις πτήσεις εξωτερικού). Πάντως τα στοιχεία της ΥΠΑ επιβεβαιώνουν ότι η αύξηση στις πτήσεις εξωτερικού οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» της πρωτεύουσας. Ο ΔΑΑ, που το περυσινό πρώτο τετράμηνο είχε πτήσεις εξωτερικού, φέτος εκτινάχθηκε στις 7.877, ανεβάζοντας την επιβατική του κίνηση από επιβάτες τον Απρίλιο του 2014 στους τον ίδιο μήνα φέτος. Βασικός «μοχλός» της αεροπορικής άνοιξης είναι η Aegean, που σχεδίασε ένα μεγαλεπήβολο πρόγραμμα πτήσεων για το 2015 με 2 εκατομμύρια περισσότερες θέσεις από το 2014 (συνολικά διαθέσιμες θέσεις) σε ένα δίκτυο 134 προορισμών (100 εξωτερικού και 34 εσωτερικού) σε 42 χώρες και την Ελλάδα! Προφανώς η αεροπορική εταιρεία (η οποία μάλιστα την τρέχουσα διετία παραλαμβάνει επτά νέα αεροσκάφη) δεν κινήθηκε τυχαία, αν και η ίδια επιβεβαιώνει την κάμψη της κίνησης από τη Ρωσία και τη Γερμανία. Αντίστοιχα κινήθηκαν και άλλες αεροπορικές εταιρείες που αύξησαν τις πτήσεις τους για φέτος τόσο στην Αθήνα όσο και σε άλλους δημοφιλείς προορισμούς, όπως η Ryanair και η British Aerospace. Ο στόχος των αφίξεων δεν είναι άπιαστος Κατ αρχάς ο στόχος των αφίξεων είναι ένα ζήτημα που παραμένει ρευστό. Ύστερα από μια χρονιά ρεκόρ, το 2014, η τουριστική μας βιομηχανία έθεσε έναν ακόμη υψηλότερο στόχο. Οι συνθήκες ίσως να μην τον ευνοούν, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι... άπιαστος. Αναμφίβολα η τουριστική Ελλάδα δεν θα είναι όπως πέρυσι. Τα μηνύματα από προορισμούς όπως η Ρόδος, η Κως και η Κέρκυρα δείχνουν ότι ο χάρτης μπορεί να αλλάξει. Και μαζί με αυτόν κάποιες επιχειρήσεις θα πληγούν και θα αναγκαστούν να αναπροσαρμόσουν τα σχέδιά τους. Πολλά θα εξαρτηθούν από τις επόμενες ημέρες και κυρίως από το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης. Η ολοκλήρωσή της θα δώσει την απάντηση τόσο στο θέμα του τέλους διαμονής (αν και με ποιον τρόπο θα εφαρμοστεί), αλλά και του ΦΠΑ, κάτι που θα ξεκαθαρίσει την εικόνα των ξένων για το «πόσο» θα κοστίζει τελικά η διαμονή στην Ελλάδα. Στο σημείο αυτό οι ξενοδόχοι δικαίως διαμαρτύρονται ότι η αλλαγή του συντελεστή ΦΠΑ εν μέσω της σεζόν θα ήταν «πολύ αρνητική» για την εικόνα της Ελλάδας ως προορισμού. Ξενοδόχοι και κυβέρνηση δεν βρίσκονται βέβαια απέναντι. Άλλωστε το μέτρο της υποχρεωτικής χρήσης πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας στις συναλλαγές πάνω από ένα ορισμένο ποσό γίνεται δεκτό τόσο από τους ξενοδόχους όσο και από τους τουριστικούς επιχειρηματίες γενικότερα. Κάτι που δείχνει ότι για την υποστήριξη του τουριστικού προϊόντος της χώρας ο τουρισμός ως βιομηχανία χρειάζεται και μια κυβέρνηση - τιμονιέρη που να δίνει καλές και γρήγορες λύσεις στα πραγματικά της ζητήματα. Όπως εξηγούν αναλυτές της αγοράς, το μείζον πρόβλημα δεν είναι τόσο η πληρότητα κάποιων μονάδων, που φροντίζουν να δημοσιοποιούν κάποια δυσάρεστα δεδομένα (όπως λ.χ. οι πεντάστερες μονάδες που πωλούν τον Μάιο δωμάτια all inclusive με ευρώ το άτομο), όσο η γενικότερη τάση της μείωσης της κατά κεφαλήν δαπάνης των ξένων στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα πρόβλημα το οποίο από το 2013 είχε επισημάνει το «Ποντίκι» και το οποίο μεγάλωσε το Την τελευταία διετία οι ξένοι τουρίστες αυξήθηκαν κατά 6,5 εκατ. φθάνοντας από τα 15,5 εκατ. του 2012 στα 22,033 εκατ. το «Έγραψαν» δηλαδή μια αύξηση 38,5% σε δύο χρόνια και σε αριθμούς που, σημειωτέον, απέχουν ελάχιστα από τον στόχο των τουριστών που έθετε το τελευταίο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού για το Την ίδια περίοδο όμως οι εισπράξεις της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας ήταν μικρότερες αναλογικά, αφού με βάση τα στοιχεία της ΤτΕ αυξήθηκαν μόνο κατά 28%. Σε απόλυτους αριθμούς η κατά κεφαλήν δαπάνη των ξένων έπεσε από τα 646 ευρώ του 2012 στα 591,7 ευρώ το Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι η Ελλάδα πουλιέται ολοένα και φθηνότερα ως προορισμός. Πρόκειται για ένα καμπανάκι πολύ πιο σοβαρό από τη μείωση της κίνησης και των κρατήσεων σε δημοφιλείς προορισμούς, που ούτως άλλως χαρακτηρίζονται και από υπερπροσφορά. Εάν ο ελληνικός τουρισμός δεν επιλύσει το σοβαρό αυτό ζήτημα έγκαιρα και αποτελεσματικά, το θέμα του δεν θα είναι οι αριθμητικοί στόχοι, αλλά η ίδια η επιβίωσή του.

16 20 Θέμα TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Σίγουρα οι εξπέρ της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής μπορούν να αποτελέσουν τους ιδανικούς συμβούλους προκειμένου να θωρακιστεί η φορολογική πολιτική και να κλείσουν τα παράθυρα που επιτρέπουν στις πολυεθνικές να μη φορολογούνται για μυθώδη ποσά. Μόνο που μπορούν να βοηθήσουν όταν εγκαταλείψουν τις θέσεις ευθύνης τους και αποφασίσουν να περάσουν στην άλλη πλευρά του τραπεζιού, λειτουργώντας ως «βαθύ λαρύγγι» για τα «καλά παιδιά». Αυτή η μικρή λεπτομέρεια φαίνεται ότι διέφυγε από την Κομισιόν, αφού, όπως αποκαλύπτει το think tank Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών (Corporate Europe Observatory CEO), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεχίζει το ίδιο τροπάρι με τους προηγούμενους και προχώρησε πάλι στη συγκρότηση συμβουλευτικής επιτροπής για την αναμόρφωση και θωράκιση της φορολογικής πολιτικής με 25 μέλη, εκ των οποίων τα 20 είναι εκπρόσωποι μεγάλων τραπεζών και χρηματοπιστωτικών οργανισμών! «Βαθύ λαρύγγι» Όπως αποκαλύπτει το CEO, την ίδια στιγμή που ολόκληρη η Ευρώπη συγκλονιζόταν από το σκάνδαλο φοροδιαφυγής γνωστό και ως Swissleaks, ένα ειδικός επί των φορολογικών θεμάτων της τράπεζας που είχε εμπλακεί στο σκάνδαλο, της HSBC, επιλέχθηκε ως συνεργάτης και πήρε θέση σε επιτροπή της Κομισιόν. Ο John Everett δεν παρουσιάστηκε ως μεταμελημένο «βαθύ λαρύγγι» για να ανοίξει τα μάτια της Επιτροπής, αλλά ως εκπρόσωπος της τράπεζας για να προτείνει τι πρέπει να αλλάξει ώστε να αντιμετωπιστεί το πολυδαίδαλο σύστημα με τις παράνομες πρακτικές φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής! Εν ολίγοις, έβαλαν τον λύκο να φυλάει τα πρόβατα ή καλύτερα ολόκληρη αγέλη λύκων αφού στη συμβουλευτική ομάδα συμμετέχουν επίσης εκπρόσωποι της Barclay s και τρεις υπάλληλοι από την KPMG, μία από τις εταιρείες που κατηγορήθηκαν για συμμετοχή σε φοροδιαφυγή μετά την αποκάλυψη των στοιχείων του σκανδάλου Luxleaks. Όπως σημειώνει το Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών τον περασμένο Οκτώβριο, η Γενική Οι «έντιμοι λύκοι» της Κομισιόν... Τσιράκια εταιρειών με μαύρο παρελθόν κατά της φοροδιαφυγής Διεύθυνση Φορολογίας και Τελωνειακής Ένωσης συγκρότησε επιτροπή εμπειρογνωμόνων με σκοπό να καταθέσει πρόταση στην Κομισιόν προκειμένου να διευκολυνθούν οι διασυνοριακοί έλεγχοι για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής. Και αυτή η επιτροπή εμπειρογνωμόνων, όμως, όπως αποκάλυψε σχετική έρευνα, είχε καπελωθεί από εκπροσώπους των μεγάλων τραπεζών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων αφού 16 από τα 25 μέλη ήταν υπάλληλοί τους. Από τις υπόλοιπες εννέα θέσεις, οι 3 δόθηκαν σε εκπροσώπους κοινοπραξιών του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μια σε εκπρόσωπο συνεταιρισμού και πέντε σε εκπροσώπους από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ενώ δεν εκπροσωπούνται οι συνδικαλιστές οργανώσεις και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ένα άλλο πολύ σημαντικό πρόβλημα, όπως σημειώνει το CEO, είναι η έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά την πραγματική ταυτότητα των εμπειρογνωμόνων, η οποία επί της ουσίας αποκρύπτεται. Έλλειψη διαφάνειας και απόκρυψη της πραγματικής ταυτότητας των μελών της επιτροπής Ως χαρακτηριστικό και άκρως ανησυχητικό παράδειγμα προβάλλεται και πάλι ο John Everett, ο οποίος εκπροσωπεί επίσημα τη Βρετανική Ένωση Τραπεζιτών ενώ είναι παράλληλα επικεφαλής του Φορολογικού Τμήματος Υπηρεσιών της HSBC, της τράπεζας που έχει συνδεθεί με ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής. Πιο κραυγαλέο παράδειγμα, όμως, εταιρείας που, αν και έχει αναπτυχθεί προσφέροντας υπηρεσίες για να παραβαίνουν οι πολυεθνικές - πελάτες της τους φορολογικούς νόμους, επίσης εκπροσωπείται στην ομάδα εμπειρογνωμόνων της Κομισιόν: Πρόκειται για την εταιρεία KPMG, από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως στην παροχή ελεγκτικών και λογιστικών υπηρεσιών και μια από τις τέσσερις μεγάλες εταιρείες που κατονομάστηκαν στο σκάνδαλο Luxleaks ότι λειτουργούσαν ως μεσάζοντες για τις μυστικές φορολογικές συμφωνίες που έκαναν οι πελάτες της με την κυβέρνηση του Λουξεμβούργου. Ένα τρισεκατομμύριο «μαύρα» Τα στοιχεία που αποκαλύπτουν οι ευρωπαϊκές κινήσεις πολιτών που παρακολουθούν στενά τα τεκταινόμενα στις Βρυξέλλες θέτουν ευθέως σε αμφισβήτηση τις προθέσεις της Επιτροπής για την ανάληψη ενός σχεδίου δράσης με στόχο τη φορολόγηση των κερδών των πολυεθνικών και την ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού συστήματος που θα κλείνει τα «παραθυράκια» που εκμεταλλεύονται οι εξπέρ της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής. Και αυτό την ίδια ώρα που ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί, απαντώντας πρόσφατα σε ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Παπαδημούλη, παραδέχεται ότι, αν και δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία, εκτιμάται ότι το κόστος της φοροδιαφυγής στην Ε.Ε. υπερβαίνει το ένα τρισεκατομμύριο ευρώ ετησίως! Συγκλονιστικά στοιχεία για το θέμα της φοροδιαφυγής που συνδέεται με ευρωπαϊκά κράτη έχει παρουσιάσει και ο διεθνής οργανισμός Oxfam ένα παγκόσμιο δίκτυο που ασχολείται με την εξεύρεση λύσεων για την αντιμετώπιση της φτώχειας, ο οποίος υπολογίζει σε 18,5 τρισεκατομμύρια ευρώ τα χρήματα τα οποία είναι κατατεθειμένα σε φορολογικούς παραδείσους, ποσό που επαρκεί για να καλύψει δυο φορές την παγκόσμια φτώχεια. Από το ποσό αυτό, τα 2/3, σύμφωνα με τον Oxfam, είναι χρήματα που βρίσκονται σε off-shore εταιρείες της ευρωπαϊκής επικράτειας! Να σημειωθεί ότι ο διεθνής οργανισμός με έκθεση που είχε παρουσιάσει το 2013 έβαλλε ευθέως κατά της Ε.Ε., κατηγορώντας για υποκρισία τους Ευρωπαίους ηγέτες και αποκαλύπτοντας ότι οι Βρυξέλλες κάνουν τα στραβά μάτια όσον αφορά τα 9,5 τρισεκατομμύρια ευρώ που είναι κρυμμένα σε ευρωπαϊκούς φορολογικούς παραδείσους, σημειώνοντας παράλληλα ότι η οικονομική κρίση γιγαντώνει τη φοροδιαφυγή. Να σημειωθεί ότι η Κομισιόν έχει δεσμευθεί ότι εντός του 2015 θα παρουσιάσει σχέδιο δράσης το οποίο, σύμφωνα με τον Πιερ Μοσκοβισί, θα περιλαμβάνει μέτρα σε επίπεδο Ε.Ε. με στόχο τη μετάβαση σε ένα σύστημα βάσει του οποίου η χώρα όπου πραγματοποιούνται τα κέρδη είναι επίσης η χώρα φορολόγησης καθώς και πρόταση που θα διασφαλίζει την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των κρατών - μελών, σχετικά με διασυνοριακές φορολογικές αποφάσεις και συμφωνίες προκαθορισμένων τιμών. Μέτρα, όμως, που στη σύνταξή τους αποφασιστικό ρόλο θα έχουν παίξει και οι εκπρόσωποι των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που αποτελούν τα ιδανικά «οχήματα» για τη φοροδιαφυγή.

17 TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 MAΪΟΥ 2015 Θέμα 21 Έτοιμοι για... πόλεμο Ξεκάθαρες κινήσεις από την κυβέρνηση για να μην πουληθεί το Ελληνικό ζητούν κάτοικοι και φορείς Σε θέση μάχης βρίσκονται κάτοικοι και φορείς για το μέλλον του Ελληνικού και αναμένουν ξεκάθαρες κινήσεις από τους καθ ύλην αρμόδιους υπουργούς, προκειμένου να ανατραπεί η ιδιωτικοποίηση των στρεμμάτων του πρώην αεροδρομίου έτσι όπως είχε σχεδιαστεί και δρομολογηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση. Σε εκδήλωση - συζήτηση που διοργάνωσε η Επιτροπή Αγώνα για το Μητροπολιτικό Πάρκο στο Ελληνικό, το «παρών» έδωσε ο υπουργός αναπληρωτής ΠΑΠΕΝ Γιάννης Τσιρώνης, ο οποίος επανέλαβε τη διατυπωμένη και προεκλογικά και μετεκλογικά θέση της κυβέρνησης περί σκανδαλώδους σύμβασης τόσο ως προ το τίμημά της όσο και ως προς την πρόταση για την αξιοποίησή της. «Είμαστε τελείως αντίθετοι στα σχέδια που έχουν κατατεθεί από τη Lamda Development, καθώς θεωρούμε ότι δεν θα δώσουν καμία προστιθέμενη αξία στην περιοχή, απ την οποία θα χαθούν και πολλές θέσεις εργασίας», επισήμανε ο Γιάννης Τσιρώνης, τονίζοντας ότι η περίπτωση του Ελληνικού «δεν ωφελεί σε καμία στοιχειώδη ρευστότητα την ελληνική οικονομία», αλλά ούτε και στην υπόθεση των ιδιωτικοποιήσεων και της διαπραγμάτευσης. Ο υπουργός αναπληρωτής ΠΑΠΕΝ ξεκαθάρισε επίσης ότι «είναι ευκαιρία τώρα να αλλάξουμε πολιτική ριζικά. Να οδηγηθούμε σε μια ήπια ανάπτυξη που την έχει ανάγκη η περιοχή, μια περιοχή που έχει υπερπροσφορά δομημένου χώρου. Σε μια φούσκα ακινήτων ο χώρος αυτός δεν διατίθεται, ενώ παράλληλα μια περαιτέρω δόμηση θα τινάξει αυτή τη φούσκα στον αέρα». Παράλληλα ο Γιάννης Τσιρώνης υποστήριξε τη σχετική μελέτη που έχει εκπονήσει το ΕΜΠ για την αξιοποίηση της έκτασης, επίκεντρο της οποίας είναι η δημιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου και ήπιων χρήσεων χώρων πολιτισμού και αθλητισμού. Κινήσεις τακτικής Η κυβέρνηση δεν φαίνεται, πάντως, να επιλέγει τη στρατηγική της ευθείας σύγκρουσης με τη Lamda Development με δεδομένο ότι με εντολή της προηγούμενης κυβέρνησης η προηγούμενη διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ είχε σπεύσει να υπογράψει τη σύμβαση. Γι αυτό τον λόγο άλλωστε η νέα διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ συγκρότησε ομάδα εργασίας με εκπροσώπους της Lamda Development, προκειμένου να εξετάσει το ενδεχόμενο σύγκλισης απόψεων για αλλαγή των εγκεκριμένων σχεδίων αλλά και του τιμήματος των περίπου 900 εκατομμυρίων ευρώ για την παραχώρηση της έκτασης για 99 χρόνια. Καλά πληροφορημένες πηγές επισήμαναν, μάλιστα, στο «Π» ότι η εταιρεία συμφερόντων Λάτση «καίγεται» για την παραχώρηση της έκτασης και είναι αποφασισμένη να καταθέσει διορθωτικές κινήσεις όσον αφο- ρά τόσο το τίμημα όσο και τις προβλέψεις του master plan. Θεωρούν, μάλιστα, ότι στο πλαίσιο της προσπάθειας προσέγγισης ο όμιλος Λάτση δέχθηκε όλες τις αλλαγές της κυβέρνησης στη διοίκηση των ΕΛΠΕ, ακόμα και αυτή της ενίσχυσης του ρόλου του προέδρου του Δ.Σ. μέσα από την ανάληψη και εκτελεστικών καθηκόντων. Ένα άλλο θέμα που, σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζει η κυβέρνηση είναι εάν πράγματι η σύμβαση πρέπει να εγκριθεί ή όχι από τη Βουλή και αυτό γιατί κάποια στελέχη επισημαίνουν ότι υπάρχει «παραθυράκι» ώστε η κρίση Στ άρματα, στ άρματα, εμπρός στον αγώνα του Κοινοβουλίου να θεωρηθεί απλώς γνωμοδοτική και έτσι να μην επηρεάσει επί της ουσίας τη σύμβαση που έχει υπογραφεί μεταξύ ΤΑΙΠΕΔ και Lamda Development, πράγμα που σε περίπτωση ρήξης θα εκμεταλλευθεί η εταιρεία. Κάτοικοι και φορείς της περιοχής, πάντως, οργανώνουν τις επόμενες κινήσεις τους με στόχο να εκμαιεύσουν μια συγκεκριμένη απάντηση για τις προθέσεις της κυβέρνησης, ενώ αναμένεται να ζητήσουν να δοθεί στη δημοσιότητα τόσο η σύμβαση που έχει υπογραφεί όσο και το master plan της επένδυσης, αφού μέχρι και σήμερα θεωρούνται εφτασφράγιστα μυστικά. Πρωτοβουλία «Ένα Πάρκο για όλους στο Ελληνικό» Μια νέα πρόταση για την αξιοποίηση του χώρου κατατέθηκε από την Πρωτοβουλία «Ένα Πάρκο για όλους στο Ελληνικό». Πρόταση για έναν άλλο δρόμο αξιοποίησης εκτός Δημοσίου αλλά και εκτός αγοράς, που θα εκλαμβάνει, όπως σημειώνουν οι άνθρωποι της Πρωτοβουλίας, «τον δημόσιο χώρο ως κοινό αγαθό και θα έχει ως βάση τη συνεργατική οικονομία και την ομότιμη παραγωγή». Στην πρόταση που έχουν θέσει προς δημόσιο διάλογο προτείνουν μεταξύ άλλων να λειτουργήσουν στην έκταση εργαστήρια και κοινότητες καλλιτεχνών που ασχολούνται με τις εικαστικές τέχνες, τον κινηματογράφο, το θέατρο, τον χορό. Επίσης, δομές κοινωνικής αλληλεγγύης, συνεταιριστικοί παιδικοί σταθμοί, φροντιστήρια, ωδείο, κοινωνικό φαρμακείο - ιατρείο, συνεδριακός χώρος, λαϊκό πανεπιστήμιο, ανταλλακτήριο μεταχειρισμένων αντικειμένων, αγορές χωρίς μεσάζοντες, συνεταιριστικά καφενεία κ.ά. Προτείνουν ακόμα σε τμήμα του χώρου να λειτουργήσει ένα αυτοδιαχειριζόμενο οικολογικό αγρόκτημα με παράλληλο εκπαιδευτικό χαρακτήρα, βοτανικός κήπος, κέντρο αναπαραγωγής ντόπιων ποικιλιών κηπευτικών, εργαστήρια μεταποίησης παραδοσιακών οικολογικών προϊόντων, παρασκευής θεραπευτικών σκευασμάτων, εργαστήρια κεραμικής και ένα σχολείο κεραμικής τέχνης, εργαστήριο οικολογικής δόμησης και βιοκλιματικής κατοικίας.

18 22 Θέμα TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 «Πνεύμα και ηθική» ίσον καταστροφή Χερ Σόιμπλε, σε πήρανε χαμπάρι Πώς γεννήθηκε το γερμανικό δόγμα της αυστηρής οικονομικής πειθαρχίας Είναι τόσο «μονόχνωτη» η γερμανική οικονομική λογική, ώστε έχει φτάσει πλέον να εξοργίζει ακόμη και τους πιο σκληροπυρηνικούς εκφραστές του νεοφιλελεύθερου πνεύματος! Όπως, για παράδειγμα, το «συστημικό» περιοδικό «Economist», το οποίο στο τελευταίο του τεύχος κατακεραυνώνει την τακτική Μέρκελ - Σόιμπλε αποδομώντας την από την κορυφή μέχρι τα νύχια. Η γερμανική «χριστιανοδημοκρατική» οικονομική λογική θεωρεί, ως γνωστόν, τα ελλείμματα και τα κρατικά χρέη σκανδαλώδη, αντιτίθεται με πείσμα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ εκτιμώντας ότι πρόκειται για ανεπίτρεπτη νομισματική παρέμβαση και πιστεύει ότι η λιτότητα είναι η μοναδική απάντηση στην ευρωκρίση. Το χάσμα που χωρίζει τη γερμανική από την αγγλοσαξονική θεώρηση των οικονομικών δεν ήταν ποτέ ευκρινέστερο. Σε σημείο ώστε έντυπα παγκόσμιας παρεμβατικότητας, όπως το βρετανικό περιοδικό «Economist», να αντιμετωπίζουν περίπου ως... λόξα τη γερμανική αρτηριοσκληρωτική «συνταγή» εξόδου από την κρίση. Οι γερμανικές θεωρίες περί οικονομίας ανέκαθεν διέφεραν από τις επικρατούσες σε άλλες χώρες, όπως και στα περισσότερα μέλη της ευρωζώνης. Μέσα στα τελευταία έξι χρόνια της ευρωκρίσης, όμως, οι διαφορές έγιναν πιο έντονες και πιο αμφιλεγόμενες. Τόσο ώστε κάποιοι δεν διστάζουν να μιλούν ακόμα και για «αποσύνδεση» της Γερμανίας από τον υπόλοιπο κόσμο. Μια πρώτη επισήμανση έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι περισσότεροι οικονομολόγοι εκτός Γερμανίας σαστίζουν με τη στάση Μέρκελ - Σόιμπλε από το 2008 μέχρι σήμερα. Οι λόγοι είναι τρεις: Επειδή αδυνατούν να ερμηνεύσουν γιατί η Γερμανία είναι τόσο δύσπιστη με τις προσπάθειες της ΕΚΤ για ώθηση στις οικονομίες των χωρών. Δεν κατανοούν, επιπλέον, τη γερμανική επιμονή στη δημοσιονομική λιτότητα και πειθαρχία. Σε χώρες, μάλιστα, όπως η Ελλάδα, όπου η ζήτηση κυριολεκτικά καταρρέει. Τέλος, δεν αντιλαμβάνονται γιατί οι Γερμανοί είναι τόσο παθιασμένοι με τους κανόνες και την τυφλή τήρησή τους, συχνά σε αντίθεση με το πρακτικό αποτέλεσμα που έχουν. Φιλελευθερισμός των κανόνων Η απάντηση για την επικράτηση της σχεδόν δογματικής γερμανικής στάσης βρίσκεται στην ιστορία της οικονομικής διανόησης στη χώρα και ειδικά στην αμιγώς γερμανική σύλληψη του «ordoliberalism» ή, σε ελεύθερη μετάφραση, «του φιλελευθερισμού της τάξης, των κανόνων». Πρόκειται, σύμφωνα με το «Economist», για ένα παρακλάδι του κλασικού φιλελευθερισμού, που ξεπήδησε στη διάρκεια της ναζιστικής περιόδου από τον Βάλτερ Όικεν, καθηγητή Οικονομικών στο Φράιμπουργκ. Ο Όικεν δεν ήταν κάποιο τυχαίο πρόσωπο. Στον πατέρα του είχε απονεμηθεί το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1904, ενώ ο ίδιος ο οικονομολόγος είχε αναπτύξει έντονες σχέσεις με την αντίσταση κατά των ναζί. Ο Όικεν δημιούργησε τον «ordoliberalism» σαν το δικό του όραμα για ένα καλύτερο οικονομικό σύστημα. Τόσο αυτός όσο και ο κύκλος των ομοϊδεατών του απέρριπταν τα οικονομικά μοντέλα της ναζιστικής Γερμανίας και της Σοβιετικής Ένωσης. Αλλά δεν ήταν ικανοποιημένοι ούτε με τον παντελώς ανεξέλεγκτο φιλελευθερισμό ούτε με την κεϋνσιανή θεώρηση. Το αποτέλεσμα ήταν η γέννηση της «σχολής του φιλελευθερισμού της τάξης», του Η επέκταση μιας εσωτερικής αντίληψης στο σύνολο της Ευρωζώνης ordoliberalism. Ως αρχή πίστευε ότι ο καπιταλισμός χρειάζεται απαραιτήτως το ισχυρό κι αυστηρό κράτος για να δημιουργεί το πλαίσιο κανόνων που θα εξασφαλίζουν την τάξη και θα οριοθετούν το σύστημα μέσα στο οποίο οι ελεύθερες αγορές θα λειτουργούν πιο αποτελεσματικά και ομαλά. Και οπωσδήποτε όχι ασύδοτα. Από τους δημιουργούς του «φιλελευθερισμού των κανόνων» προήλθε μια μεγάλη ιδέα, αυτή για κρατική παρέμβαση όταν τα καρτέλ φτάνουν να κυριαρχούν στην αγορά, δηλαδή η αντιμονοπωλιακή πολιτική. Μια δεύτερη τάση που κληροδότησαν ήταν η εφαρμογή αυστηρής νομισματικής πολιτικής, η οποία επικεντρώνεται στη σταθερότητα των τιμών. Και η τρίτη είχε να κάνει με την επιβολή της γερμανοπρεπούς «Haftung», μιας λέξης που σημαίνει όχι μόνο ευθύνη, αλλά και υποχρέωση. Ακόμη και σήμερα οι πτωχευτικοί νόμοι της Γερμανίας είναι αυστηρότεροι από αυτούς των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Εξαγωγή εκτός συνόρων Μέσω του πρώτου υπουργού Οικονομικών και δεύτερου καγκελάριου της Δυτικής Γερμανίας, του Λούντβιχ Έρχαρντ ( ), ο

19 TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Θέμα 23 «φιλελευθερισμός της τάξης» επηρέασε σημαντικά και τη μεταπολεμική οικονομική πολιτική της χώρας. Οι Γερμανοί, όμως, δεν έμειναν μόνο στα «δικά τους», δηλαδή εντός συνόρων. Κατάφεραν σταδιακά, με όλο και πιο σκληρή γραμμή, να περάσουν τη φιλοσοφία τους υπέρ των αντιτράστ κανόνων και υπέρ της αυστηρής νομισματικής πολιτικής τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στην ΕΚΤ. Ειδικοί σε οικονομικά θέματα μπορούν εύκολα να ξετρυπώσουν στοιχεία του ordoliberalism μέσα στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης της Ευρωζώνης που διαμορφώθηκε τη δεκαετία του 1990 ως ένα σύνολο κανόνων με σκοπό τον περιορισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Έστω κι αν ήταν μια γερμανική κυβέρνηση η πρώτη που παραβίασε αυτό το Σύμφωνο. Η οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2008 με την κατάρρευση της Lehman Brothers αποκάλυψε πόσο μακριά ήταν η γερμανική αντίληψη για την αντιμετώπιση του «κραχ» από αυτήν του υπόλοιπου κόσμου. Στην Αμερική ο Μπους και ο Ομπάμα προσπάθησαν αμέσως να τονώσουν την οικονομία μέσω κινήτρων. Και η Γερμανία, βέβαια, επιχείρησε ένα είδος δημοσιονομικής επέκτασης, έστω και διστακτικής, όμως με τους περισσότερους οικονομολόγους της στα... κάγκελα. Σχεδόν σε όλο τον κόσμο οι οικονομολόγοι θεωρούσαν ότι ήταν απαραίτητη μια σειρά αλλαγών έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί η ύφεση. Στη Γερμανία, όμως, τα χαλινάρια ήταν πολύ πιο σφιχτά. Και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά στη χώρα όπου το έλλειμμα θεωρείται σχεδόν θανάσιμη αμαρτία και το «απαγορευτικό» χρέους έχει κατοχυρωθεί ακόμη και στο γερμανικό Σύνταγμα! Μάλιστα, απαιτείται πλέον διά ροπάλου από τα κρατίδια να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους το αργότερο έως το 2020, έτσι ώστε να περιοριστεί ο ομοσπονδιακός δανεισμός. Προφανώς, όμως, η Γερμανία δεν περιορίζεται στα του οίκου της, αφού θεωρεί σπίτι της όλη την Ευρωζώνη. Παρόμοιους κανόνες, λοιπόν, έχει επιβάλει και στις άλλες οικονομίες της νομισματικής ένωσης μέσα από το Δημοσιονομικό Σύμφωνο του Φυσικά, η χώρα που έχει υποφέρει περισσότερο απ αυτές τις μεθόδους και αντιλήψεις είναι η Ελλάδα! Κι αυτό είναι κάτι που αποδέχονται πια όλο και περισσότεροι οικονομολόγοι και πολιτικοί σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Ακόμα, όμως, και η χαρακτηριστική κουλτούρα των Γερμανών για προσήλωση στους κανόνες έχει κάποιες ρίζες στον «φιλελευθερισμό της τάξης». Μέχρι και σήμερα, άλλωστε, ο πρόεδρος της γερμανικής Bundesbank Γενς Βάιντμαν συνηθίζει να επικαλείται σε κάθε ευκαιρία τον Βάλτερ Όικεν. Έτσι οι Γερμανοί αντιτίθενται σθεναρά στα ευρωομόλογα και σε άλλες μορφές «διαμερισμού» κι «αμοιβαιότητας» του χρέους στην Ευρωζώνη. Οποιεσδήποτε φωνές για αλληλεγγύη τέτοιου είδους προσκρούουν στις ανησυχίες της Μέρκελ, του Σόιμπλε και των «σοφών» τους περί του ηθικού κινδύνου που αυτή εμπεριέχει. Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρώην Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι συνήθιζε να λέει πως στη Γερμανία τα οικονομικά θεωρούνται παρακλάδι της φιλοσοφίας της ηθικής. Για τους μη Γερμανούς, βέβαια, αυτό που, κυρίως ηθικά, κάνει τεράστια εντύπωση είναι το τεράστιο πλεόνασμα του γερμανικού ισοζυγίου, αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο στον κόσμο. Για τους περισσότερους οικονομολόγους τα τεράστια πλεονάσματα συμβολίζουν μια ανισορροπία ανάμεσα στην αποταμίευση και στις επενδύσεις, αλλά και την εμφανή αντιστοιχία με τα ελλείμματα των άλλων κρατών της Ευρωζώνης. Αυτή η δυσαναλογία μεταξύ της Γερμανίας και των άλλων χωρών χρειάζεται διορθωτικές κινήσεις, σύμφωνα τουλάχιστον με τους κανόνες της Ευρωζώνης περί μακροοικονομικών ανισορροπιών. Για τη Γερμανία, όμως, τα τεράστια πλεονάσματα δεν είναι τίποτε άλλο από σημάδια οικονομικής ευρωστίας. Και προφανώς η κυβέρνησή της θεωρεί πως δεν χρειάζεται να βάλει κανένα φρένο. Αν και εντός Γερμανίας η παράδοση του ordoliberalism παραμένει ισχυρή, οι επικριτές της τη χαρακτηρίζουν ξεπερασμένη, άστοχη και καθόλου πρακτική. Την παρομοιάζουν, μάλιστα, περισσότερο με θρησκευτικό δόγμα, παρά με οικονομική σχολή. Κίνδυνος «ενάρετης» μιζέριας Ίσως το πιο τρανταχτό παράδειγμα διαφοράς αντιλήψεων μεταξύ Γερμανίας και υπόλοιπης Δύσης έχει να κάνει με τον κατώτατο μισθό. Η κυβέρνηση Μέρκελ, όπως και οι περισσότεροι συμπατριώτες της οικονομολόγοι, θεωρούν ότι η θέσπιση ενός κατώτατου μισθού, και πολύ περισσότερο η αύξησή του, θα είχε αποτέλεσμα την απώλεια θέσεων εργασίας. Η πραγματικότητα, όμως, δείχνει ότι κάτι τέτοιο δεν είναι απαραίτητο να συμβεί. Κι αυτό επειδή τα στοιχεία από ΗΠΑ και Βρετανία είναι προς εντελώς διαφορετική κατεύθυνση και φανερώνουν πως δεν μειώθηκαν οι θέσεις εργασίας λόγω της θέσπισης ή και αύξησης του κατώτατου μισθού. Ποιο είναι, όμως, το μεγαλύτερο «ελάττωμα» που καταλογίζεται σε αυτή την οικονομική θεώρηση, που συνεχίζει να καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις οικονομικές πολιτικές της Γερμανίας, αλλά και της Ευρωζώνης; Ότι στην ουσία πρόκειται για ένα μικροοικονομικό μοντέλο που αποκηρύσσει τη μακροοικονομική πολιτική. Δηλαδή, μεταχειρίζεται τις χώρες ή ακόμη και ολόκληρη την Ευρωζώνη τόσο κοντόφθαλμα σαν να επρόκειτο για ένα... νοικοκυριό! Για ένα χρεωμένο νοικοκυριό ή για ένα άτομο μπορεί πράγματι να έχει λογική η μείωση των δαπανών, αφού δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια ευελιξίας σε τόσο μικρή κλίμακα. Αυτό, όμως, δεν βρίσκει εφαρμογή στα πάντα. Αν, δηλαδή, σε ένα κράτος μείωναν ταυτόχρονα τις δαπάνες τους όλοι μαζί οι πολίτες και τα νοικοκυριά, τότε το αποτέλεσμα θα ήταν μια τεράστια πτώση στη ζήτηση, η οποία θα αναιρούσε όλα τα πλεονεκτήματα των μεταρρυθμίσεων μικροοικονομικού τύπου. Είναι η ίδια κοντόφθαλμη οικονομική συνταγή που εφαρμόζεται τα πέντε τελευταία «μαρτυρικά» χρόνια στην Ελλάδα! Είναι φανερό πως το «Economist» εξαπολύει μια τόσο σκληρή επίθεση στο συγκεκριμένο Έξαλλοι οι Αγγλοσάξονες με τους κοντόθωρους Γερμανούς χρονικό σημείο όχι μόνο επειδή οι γερμανικές εμμονές έχουν σπάσει τα νεύρα ακόμη και των πιο νεοφιλελεύθερων, αλλά προφανώς επειδή η Ευρώπη ήρθε η ώρα να πάρει τη στροφή προς την ανάπτυξη, δίχως πλέον άλλα εμπόδια και πάσης φύσεως τρικλοποδιές λιτότητας. Τα χρονικά περιθώρια, άλλωστε, είναι πιεστικά, ειδικά μετά το πρόσφατο αποτέλεσμα στις βρετανικές εκλογές, αφού ο Κάμερον έχει υποσχεθεί δημοψήφισμα περί εξόδου από την Ε.Ε. το Κάτι που, αν συμβεί, θα προκαλέσει ντόμινο εξελίξεων. Εν κατακλείδι η απάντηση στη στενόμυαλη και παλιομοδίτικη γερμανική οικονομική λογική, ειδικά για τα δεδομένα της παγκοσμιοποίησης, είναι ότι μία στο τόσο ίσως είναι προτιμότερη η παράβαση των κανόνων από το να βυθίζονται όλοι μαζί σε μια ενάρετη, νομότυπη μιζέρια. Παρ όλα αυτά, το Βερολίνο και η Φρανκφούρτη δεν βλέπουν τα πράγματα έτσι και νομίζουν ότι ψιχαλίζει, όταν τους περιλαβαίνουν πλέον με αδυσώπητες κριτικές από τη Βρετανία και τις ΗΠΑ. Στην Ελλάδα τα «κολλήματα» Μέρκελ και Σόιμπλε μπορεί να τα νιώθουμε στο πετσί μας περισσότερο απ οπουδήποτε αλλού, αλλά τελικά είναι πολλοί αυτοί που τους έχουν πάρει χαμπάρι... Ας ελπίσουμε να το καταλάβουν και οι ίδιοι πριν να είναι αργά. Για όλους...

20 24 TO ΠΟΝΤΙΚΙ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Δηλαδή, τώρα έχουµε νικήσει; πολιτικη