TO ΛAΣIΘI TPIMHNIAIA EKΔOΣH OΛΩN TΩN ΛAΣIΘIΩTΩN

Transcript

1 3223 TO ΛAΣIΘI TPIMHNIAIA EKΔOΣH OΛΩN TΩN ΛAΣIΘIΩTΩN ETOΣ 2ο AP. ΦYΛΛOY 9 ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012 AΓ. KΩN/NOY AΘHNA THΛ./FAX: EΘN. ANTIΣTAΣEΩΣ HPAKΛEIO THΛ./FAX: Ο ευεργέτης Ιωάννης Καμπάνης Aφιέρωμα: Καμπάνειο Ίδρυμα Μέρος Α

2 TO ΛAΣIΘI: Tριμηνιαία έκδοση όλων των Λασιθιωτών IΔIOKTHTEΣ: ΣYΛΛOΓOΣ ΛAΣIΘIΩTΩN ATTIKHΣ "O ΔIKTAIOΣ", ΣYNΔEΣMOΣ ΛAΣIΘIΩTΩN HPAKΛEIOY «TO OPOΠEΔIO», ΓPAΦEIA: AΓ. KΩN/NOY AΘHNA THΛ EΘN. ANTIΣTAΣEΩΣ 176 * HPAKΛEIO THΛ./FAX: Eκδότες - Yπεύθυνοι: K. ΣTPATANTΩNAKHΣ, ANT. TZOMΠANAKHΣ YΠEYΘYNOΣ TYΠOΓPAΦEIOY N.Γ. ΠAΠAΔOΠOYΛOΣ Ε. Γιάνναρη 5, Αθήνα Τηλ Fax: desmosekdoseis@gmail.com ΔIANEMETAI ΔΩPEAN (Tα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν τις απόψεις των συγγραφέων τους) ΣΥΛΛOΓOΣ ΛΑΣΙΘΙΩΤΩΝ ATTIKHΣ «O ΔΙΚΤΑΙOΣ» Διοικητικό Συμβούλιο Τζομπανάκης Α. Πρόεδρος Δαμιανάκη Δ. Αντιπρόεδρος Βελεγράκης Ε.. Γ.Γραμματέας Φουκαρακης Ε. Ταμίας Μουδάτσου Χ. Εφορος Δολαψάκη Ε Κουμαρτζη Α Λαδομένος Μ Μπιτσάκης Α Παναγιωτάκης Γ Πλατάκης Ε }Μέλη Πλευράκης Δ Σκουληκάρης Χ Σφακιωτάκης Γ Τζερμιά Μ Εξελεγκτική Επιτροπή Παντερμαράκης Γεώργιος Παπαδάκης Εμμανουήλ Πιταροκοίλης Ιωάννης Για συνδρομές του «ΔIKTAIOY»: AΓPOTIKH TPAΠEZA ΣΥNΔEΣMOΣ ΛAΣIΘIΩTΩN HPAKΛEIOY «TO OPOΠEΔIO» Διοικητικό Συμβούλιο A Αντιπρόεδρος Δημήτριος Καλυκάκης Β Αντ/δρος Νικόλαος Τσαμάνδουρας Γενική Γραμματέας Μαρία Λαγκωνάκη Αν. Γεν.Γραμ. Απόστολος Τζανάκης Ταμίας Κυπριωτάκη Μαρία Αν. Ταμίας Ελευθέριος Σπανάκης Έφορος Φουκαράκη Μαρία Αν. Έφορος Ιωάννης Σωμαράς Mέλος Στραταντωνάκης Κων/νος Μέλος Ιωάννης Πατεράκης Μέλος Νικόλαος Τσικαλάκης Ζαμπετάκη Λήδα Τζιράκης Εμμανουήλ Χαλκιαδάκης Μιλτιάδης Εξελεγκτική Επιτροπή Για συνδρομές του «OPOΠEΔIOY»: AΓPOTIKH TPAΠEZA Κύριο άρθρο σελ.3 Εκδηλώσεις στο Λασίθι σελ.4-5 ΔΙΚΤΑΙΟΣ 50 χρόνια σελ.7-9 ΔΙΚΤΑΙΟΣ: Γενέσεως το Ιστόρημα....σελ Εκδήλωση στη μνήμη του στρατηγού Ιωάννη Αλεξάκη σελ Δανάη Χαλαμπαλάκη: Η αρχόντισσα του Ψυχρού σελ.14 Καμπάνειο Ίδρυμα σελ Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α Ένα λασιθιώτικο καλοκαίρι.....σελ Καπρικό σελ.35 Ο Δίας, ο Μίνωας και η Μινωική διαδρομή σελ Μαζί τα φάγατε σελ.38 Τόσο επίκαιρα σελ.39 Παύλος Τζερμιάς σελ Χρύσα Δαμιανάκη σελ.43-47

3 K Y P I O A P Θ P O «ΤΟ ΛΑΣΙΘΙ»: Ένα Χρόνο Μετά (Σκέψεις για το μέλλον και τη προοπτική του) Με το ανά χείρας τεύχος το «ΛΑΣΙΘΙ» εισέρχεται στο δεύτερο χρόνο της έκδοσης του. Ο αρχικός λόγος για τη σκέψη της έκδοσης ενός κοινού εντύπου από όσο γίνεται περισσότερα Λασιθιώτικα Σωματεία υπήρξε κυρίως οικονομικός, ο επιμερισμός δηλαδή των συνεχώς αυξανομένων δαπανών. Από τη μια πλευρά τόσο το κόστος έκδοσης και εκτύπωσης όσο και κυρίως τα έξοδα αποστολής των πάσης φύσεως εντύπων έχουν τον τελευταίο χρόνο κατακόρυφα αυξηθεί. Από την άλλη έχει διακοπεί κάθε είδους επιχορήγηση των Συλλόγων, η δε προθυμία των μελών στη συμμετοχή των λειτουργικών τους εξόδων, έχει μεγάλως αμβλυνθεί, αποτέλεσμα, τόσο της γενικής οικονομικής δυσπραγίας, όσο και «της φυσιολογικής κόπωσης», που παρατηρείται σε όλα τα Σωματεία, μετά μια μακρά περίοδο ακμής και μεγάλου ενθουσιασμού. Είναι ευτύχημα που στη λογική αυτή υπήκουσαν τα Δ.Σ. των δύο μεγαλυτέρων Λασιθιώτικων Συλλόγων, του «ΔΙΚΤΑΙΟΥ» και του Σ.Λ.Η. «ΤΟ ΟΡΟΠΕΔΙΟ» και έτσι κατέστη δυνατή η έκδοση του παρόντος κοινού εντύπου. Παράλληλα έγινε εκκαθάριση των καταλόγων αποστολής, που είχαν παραμείνει ανενημέρωτοι επί πολλά χρόνια, χωρίς φυσικά να μας διαφεύγει, ότι και οι υπάρχοντες δεν είναι πλήρεις, δεδομένου ότι και σήμερα ακόμη το έντυπο αποστέλλεται σε άτομα που δεν τα ενδιαφέρει, ενώ μένουν εκτός καταλόγου αποστολής πολλοί που θα επιθυμούσαν και να το λαμβάνουν και ποκιλοτρόπως να το στηρίξουν. Για το λόγο αυτό θα πρέπει και θα καταβληθεί προσπάθεια να διορθωθούν τα λάθη και οι παραλείψεις αυτές και σαυτό φυσικά ουσιαστική είναι η συμμετοχή και το ενδιαφέρον του καθενός από μας. Με τον καιρό όμως φάνηκε και από πολλούς έχει ένθερμα υποστηριχτεί ότι πέραν της οικονομικής ανάγκης, που κατά κάποιο τρόπο επέβαλε τη συνεργασία αυτή, η ιδέα της έκδοσης ενός κοινού Λασιθιώτικου εντύπου είναι πολύ προτιμωτέρα, από την έκδοση πολλαπλών εντύπων που τις περισσότερες φορές γίνονταν κουραστικά με το να αναπαράγουν και επαναλαμβάνουν τα ίδια θέματα, που βέβαια είναι κοινά για όλους μας και που φυσικά μπορούν και καλύτερα και αποτελεσματικότερα να προβάλλονται από μια συνεργασία και κοινή προσπάθεια. Θα θέλαμε να επισημάνομε ότι το περιοδικό με τη μορφή που ξεκίνησε και που εκδίδεται σήμερα, αποτελεί απλά ένα πρωτόλειο και στοιχειώδες δείγμα εκκίνησης και δεν μας διαφεύγει το γεγονός ότι μπορεί να γίνει πολύ καλλίτερο και να αναβαθμιστεί τόσο ως προς το μέγεθος, όσο και ως προς το επίπεδο και το περιεχόμενο της ύλης του. Αυτό φυσικά μόνο με την συλλογική συμμετοχή και προσπάθεια όλων μας θα μπορέσει να επιτευχθεί. Πιστεύομε ακράδαντα ότι οι Λασιθιώτες και την πνευματική καλλιέργεια έχομε και την επάρκεια από κάθε άποψη διαθέτομε για να δημιουργήσομε ένα έντυπο, δεύτερο σε κανένα, που να αποτελεί πρότυπο και σημείο αναφοράς, αρκεί να το θελήσομε και να αγκαλιάσομε την ιδέα και τη προσπάθεια αυτή. Προσκαλούμε όλους τους Λασιθιώτες τόσο τον καθένα ατομικά, όσο και όλα τα Συλλογικά όργανα υπό μορφή Σωματείων και Πολιτιστικών Συλλόγων, να συστρατευθούν στη συλλογική αυτή προσπάθεια και ιδέα, που τόσο θα συμβάλει στη αλληλογνωριμία και τη σύσφιγξη των μεταξύ μας σχέσεων. Τέλος απευθύνομε παράκληση προς τη Δημοτική Αρχή να αγκαλιάσει και να στηρίξει, με όποιο τρόπο μπορεί, την ευγενή και φιλόδοξη αυτή προσπάθεια. «ΤΟ ΛΑΣΙΘΙ» «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ

4 Αύγουστος 2012: ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΛΑΣΙΘΙ Ο Παύλος Τζερμιάς Επίτιμος Δημότης Οροπεδίου Λασιθίου Το Δημοτικό Συμβούλιο του Οροπεδίου Λασιθίου, κατά την συνεδρίασή του στις 29 Μαρτίου 2012 ενέκρινε παμψηφεί την πρόταση απονομής του τίτλου του Επίτιμου Δημότη στον διεθνούς φήμης Συγγραφέα, Καθηγητή, Ελληνιστή, Δημοσιογράφο, Ραδιοφωνικό σχολιαστή και ένθερμο λάτρη του Λασιθίου κ. Παύλο Τζερμιά. Η τελετή της ανακήρυξης θα γίνει την Κυριακή 5 Αυγούστου π.μ. στην αίθουσα τελετών «Αντώνιος Βορεάδης» του Δημαρχείου στο Τζερμιάδω. Αναφορές για τον Παύλο Τζερμιά σελίδες Βράβευση των αριστούχων μαθητών Όπως έχει θεσμοθετηθεί η βράβευση των μαθητών Γυμνασίου και Λυκείου θα γίνει την πρώτη μέρα των «ΔΙΚΤΑΙΩΝ» στο Ψυχρό και συγκεκριμένα την Παρασκευή 10 Αυγούστου τις 7.30 μ.μ. Παραινετικό λόγο θα απευθύνει προς τους μαθητές ο κ. Τζερμιάς ο οποίος θα απονήμει τα βραβεία. Θα βραβευθούν οι αριστούχοι τόσο των Σχολείων του Τζερμιάδου όσο και αυτοί που έχουν καταγωγή από το Λασίθι ανεξάρτητα από ποιό σχολείο προέρχονται. Παρακαλούμε τα μέλη και τους φίλους των Συλλόγων να μας γνωστοποιήσουν ονόματα αριστούχων μαθητών που γνωρίζουν ώστε να συμπεριληφθούν στο κατάλογο προς βράβευση. Έκθεση Ξυλογλυπτικής στο Ψυχρό Την Παρασκευή 10 Αυγούστου στο πλαίσιο των ΔΙΚΤΑΙΩΝ στο Ψυχρό και αμέσως μετά την βράβευση των αριστούχων μαθητών θα γίνουν τα εγκαίνια της έκθεσης ξυλογλυπτικής του ομότιμου καθηγητή Βιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Μανώλη Στρατάκη, καταγωγή από τον Άγιο Κωνσταντίνο. Η έκθεση αποτελεί ευγενική προσφορά του κ. Στρατάκη προς τους συμπατριώτες του Λασιθιώτες, ύστερα μάλιστα από την μεγάλη επιτυχία που σημείωσε στο Ηράκλειο από 5-13 Ιανουαρίου «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

5 Αύγουστος 2012: ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΛΑΣΙΘΙ Δευτέρα 6 Αυγούστου Γιορτή του Αφέντη Χριστού στον Άγιο Κωνσταντίνο Φέτος στα πλαίσια του κύκλου ομιλιών ο Πολιτιστικός Σύλλογος θα έχει την τιμή να φιλοξενήσει τον Παύλο Τζερμιά σε: «ΜΙΑ ΒΡΑΔΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ ΤΖΕΡΜΙΑ: Έτσι απλά χωρίς πρόγραμμα». Θα ακολουθήσει μουσικό πρόγραμμα από την ομάδα του Αντώνη Χαραλαμπάκη καταγωγή από την Πλάτη. «ΔΙΚΤΑΙΑ 2012» στο Ψυχρό 10 Αυγούστου: - Βράβευση αριστούχων μαθητών -Έκθεση ξυλογλυπτικής του καθηγητή Μανώλη Στρατάκη 11 Αυγούστου: - Ομιλία Παύλου Τζερμιά: «Η ΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ» - Θεατρική παράσταση με το έργο «Ο ΣΚΑΝΔΑΛΙΑΡΗΣ ΥΠΗΡΕΤΗΣ» από το «Θεατρικό Σχήμα 7» Ηρακλείου. 12 Αυγούστου: - «ΔΙΚΤΑΙΟΙ ΑΓΩΝΕΣ 2012» Σάββατο 11 Αυγούστου Γιορτή Κολοκυθιού στον Αβρακόντε Η καθιερωμένη πια εκδήλωση που κάθε χρόνο σημειώνει μεγάλη επιτυχία με το κέφι που δημιουργούν και τη χιουμοριστική διάθεση που έχουν οι Αβρακοδιανοί. Γιορτή της Ξεφουρνιάς στο Κάτω Μετόχι 14 Αυγούστου Κρητικό γλέντι με τον Μανώλη Αλεξάκη 15 Αυγούστου Θεατρική παράσταση με το έργο «Ο ΣΚΑΝΔΑΛΙΑΡΗΣ ΥΠΗΡΕΤΗΣ» από το «Θεατρικό Σχήμα 7» Ηρακλείου. «ΓΙΟΡΤΗ ΠΑΤΑΤΑΣ 2012» στο Τζερμιάδω 17 Αυγούστου: -Κρητική βραδιά με τον Γιώργη Παπαδάκη -Έκθεση φωτογραφίας για την ιστορία της πατάτας στο Δημοτικό Σχολείο 18 Αυγούστου: Η Γλυκερία με το συγκρότημά της 18 Αυγούστου: Θεατρική παράσταση Ανακοίνωση Προς τον Σύνδεσμο Λασιθιωτών Ηρακλείου «ΤΟ ΟΡΟΠΕΔΙΟ» Λόγω της συμμετοχής μου ως υποψηφίου βουλευτή στις εκλογές της 06 Μαΐου 2012 παρακαλώ να δεχτείτε την παραίτηση μου από Πρόεδρος του Συνδέσμου Λασιθιωτών Ηρακλείου «ΤΟ ΟΡΟΠΕΔΙΟ» Με την ευκαιρία θα ήθελα να ευχαριστήσω τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων του Συνδέσμου που συνεργάστηκα που με πίστη και αγάπη προς το Λασίθι, αφιερώνοντας χρόνο από την προσωπική και οικογενειακή μας ζωή προσπαθήσαμε να διατηρήσουμε την επικοινωνία του Συνδέσμου με το Οροπέδιο ζωντανή. Επίσης ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους τους Λασιθιώτες και όχι μόνο, σε όλους εσάς, που μας στηρίξατε είτε ηθικά με την συμμετοχή σας στις εκδηλώσεις του Συνδέσμου είτε υλικά βοηθώντας στην πραγματοποίηση των πάσης φύσεως δραστηριοτήτων μας. Παραμένοντας πάντα ενεργό μέλος προσπαθώντας για την ανάδειξη του Συνδέσμου ως πόλου ένωσης και επικοινωνίας των Λασιθιωτών. Με αγάπη και σεβασμό σε όλους εσάς Κωνσταντίνος Στραταντωνάκης «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ

6 Η 10ήμερη Μάχη στο Οροπέδιο Λασιθίου (20-30 Μαΐου 1867) Την Κυριακή 27 Μαΐου γιορτάστηκε με την π ρ ο σ ή κ ο υ σ α λαμπρότητα η 145η επέτειος της Μάχης του Λασιθίου, που χαρακτηρίστηκε Από τον Κων. Σφακιανάκη, σαν το σημαντικότερο πολεμικό γεγονός της επανάστασης του , μετά το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου. Η επανάσταση αποτελεί την κορυφαία έκφραση του πόθου των Κρητικών για ελευθερία και ένωση με την Ελλάδα. Η επανάσταση αυτή απέδειξε τον εθνικό χαρακτήρα του Κρητικού Ζητήματος και με τις διαστάσεις που έλαβε απασχόλησε σοβαρά την ευρωπαϊκή διπλωματία, ως σημαντική πτυχή του όλου Ανατολικού Ζητήματος. Η 10ήμερη μάχη στο Οροπέδιο εκφράζει τη συνέχεια των ηρωϊκών αγώνων της περιοχής, μια πράξη πίστης στην ιστορία και στα ιδανικά της Λευτεριάς, μια μεγάλη προσφορά στο Θυσιαστήριο της αδούλωτης σκέψης, της ζωής και των πνευματικών αξιών. Η ιστορική μάχη του Λασιθίου που αναγνωρίστηκε 140 χρόνια μετά (23 Απριλίου 2007) με Προεδρικό Διάταγμα, αποκαθιστά την ιστορική αλήθεια στην αιματοβαμμένη ιστορία της Κρήτης. Στο παρελθόν αρκετοί υποτίμησαν τη συμμετοχή του Λασιθίου στους αγώνες για την ανεξαρτησία της Κρήτης. Καλλιεργώντας έτσι την εντύπωση πως η Ανατολική Κρήτη δεν είχε καμία ουσιαστική συμβολή στην απελευθέρωση. Η Μάχη του Λασιθίου αποτελεί το ιστορικό γεγονός που καταρρίπτει τις ανιστόρητες ερμηνείες όσων απαξίωσαν είτε από σκοπιμότητα είτε από ημιμάθεια, τη συμβολή της Ανατολικής Κρήτης στον αγώνα για ανεξαρτησία κατά την Κρητική Επανάσταση. Η Μάχη του Λασιθίου έδειξε ότι η Ανατολική Κρήτη μπόρεσε να κρατήσει μια δεκαήμερη μάχη με πολύ λίγα πολεμοφόδια και πολύ λίγη ενίσχυση από το εξωτερικό, αντιμετωπίζοντας ένα πολυάριθμο στρατό. Στη μάχη αυτή αναδείχθηκαν κυρίως οι οπλαρχηγοί και οι άνθρωποι των ανατολικών επαρχιών, δηλαδή του Λασιθίου και εν μέρει της κεντρικής Κρήτης. Έτσι επιβεβαίωσε και για τους ανθρώπους της Δυτικής Κρήτης, ότι και στην Ανατολική, υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι αντιμετωπίζουν πάρα πολύ σοβαρά τον αγώνα της ανεξαρτησίας και μπορούν να ανταποκριθούν στις στρατιωτικές ανάγκες αλλά κυρίως και στις πολιτικές. Εφ. ΑΝΑΤΟΛΗ, Λ. Κουδουμογιαννάκης) 6 «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

7 Δικταίος: 50 χρόνια 1962: Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο Πρόεδρος:...Μανωλόπουλος Κων/νος Αντιπρόεδρος:...Ανυφαντάκης Νικόλαος Γεν. Γραμματέας:...Χαραλαμπάκης Ιωάννης Ταμίας:...Φουκαράκης Γεώργιος Μέλη:...Σταυρακάκης Ευθύμιος Μπιτσάκης Μιχάλης Πλατάκης Εμμανουήλ Δανάη Χαλαμπαλάκη Ιωάννης Αλεξάκης Λαμπράκης Γεώργιος Πετράκης Ελευθέριος Μαρκόπουλος Εμμανουήλ Δαμιανάκης Γεώργιος Πλεύρης Γεώργιος «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ

8 Δικταίος: ΠΡΑΚΤΙΚΟΝ ΙΔΡΥΣΕΩΣ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ Εν Αθήναις τη 2 Μαΐου 1962 έτους, οι κάτωθι υπογεγραμμένοι Έλληνες πολίται έχοντες τα κατά τον Νόμον 281/1914, ως ούτος ετροποποιήθη και των σχετικών διατάξεων του Αστικού Κώδικος, προσόντα δια την ίδρυσιν σωματείου. Αποφασίζομεν 1.Ιδρύομεν σωματείον υπό την επωνυμίαν Σύλλογος Λασηθιωτών ο Δικταίος ούτινος έδρα ορίζονται αι Αθήναι, σκοπός δε ο εν τω συνταχθέντι καταστατικώ αναγραφόμενος. 2.Ψηφίζομεν και εγκρίνομεν ως έχει το συνταχθέν Καταστατικόν, συγκείμενον εξ άρθρων είκοσι δύο (22), όπερ υπεγράψαμεν συμφώνως τω άρθρω 79 του Αστ. Κώδικος. 3.Εκλέγομεν ως προσωρινόν Διοικητικόν Συμβούλιον, όπως μεριμνήση δια την κατά Νόμον αναγνώρισιν του σωματείου, τους α. Κωνσταντίνον Μανωλόπουλον β. Ιωάννην Χαραλαμπάκην γ. Αντώνιον Πλεύρην δ. Κωνσταντίνον Φαρσάρην ε. Γεώργιον Ξ. Φουκαράκην στ. Νικόλαον Βογιάκην ζ. Μιχαήλ Μπιτσάκην και αναθέτομεν εις αυτούς την προσωρινήν Διοίκησιν του Συλλόγου μέχρι αναδείξεως τακτικής Διοικήσεως. Το παρόν πρακτικόν εγένετο εις διπλούν, υπογραφέν ως έπειται. 8 «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

9 50 χρόνια ΠΙΝΑΞ Ιδρυτικών μελών του Συλλόγου Λασηθιωτών Ο ΔΙΚΤΑΙΟΣ 1)Κων/νος Μανωλόπουλος Συμβολαιογράφος Δραγατσανίου αρ. 4 2)Εμμανουήλ Ι. Γαρυφαλάκης Στρατηγός ε.α. - Ευζώνων 13 3)Νίκος Ι. Χατζηγιάννης Δικηγόρος Γλάδστωνος 2 4)Ευάγγελος Βογιατζής Δικηγόρος Σταδίου 39 5)Δανάη Ι. Χαλαμπαλάκη Διδασκάλισσα Χρ. Σμύρνης 130 6)Γεώργιος Ευ.Ταμιωλάκης Αστυνόμος Α' Παλιγενεσίας 4 7)Μιχ. Μαρκογιαννάκης Ταγματάρχης Επταπυργίου 3 8)Ιω. Αρ. Χαραλαμπάκης Διδάσκαλος Καυκάσου 20 9)Εμμ. Σακελλάρης Διδάσκαλος Βρυάξιδος 6 10)Μιχ. Αν. Μπιτσάκης Υπάλληλος Υπηρ. Οικον. - Βασ. Γεωργίου 31 11)Ευθύμιος Σταυρακάκης Δικηγόρος Εμμ. Μπενάκη 1 12)Εμμ. Φρ. Σηφάκης Αστυνόμος Ζησιμοπούλου 15 (Π. Φάληρο) 13)Νικολ. Κ. Γερογιαννάκης Κτηματίας Βουλγαροκτόνου 33α 14)Δημήτριος Β. Σκυβαλάκης Φοιτητής Πτώου 7 15)Εμμαν. Ν. Ζαχαριάδης Υπάλληλος Υπουργ. Γεώργ. Λεωφ. Ιωνίας 34 16)Γεώργιος Ξεν. Φουκαράκης Τραπεζιτικός Υπάλλ. - Άνδρου 2β 17)Μιχαήλ Ι. Παναγιωτάκης Δικηγόρος Αιόλου 78 18)Κων/νος Γ. Φαρσάρης Οικον. Έφορος Δράκου 17 19)Γεώργιος Ι. Πλεύρης Δικηγόρος Ευπόλιδος 14 20)Δημήτριος Κ. Δολαψάκης Συνταξ. Αστυνομικός Σταδίου 41 21)Εμμ. Ζ. Πλατάκης Οδοντίατρος Στρατ. Καλάρη 59 22)Εμμ. Ζ. Πατεράκης Ράπτης Κολοκοτρώνη 59 23)Νικ. Εμμ. Βογιάκης Τμηματάρχης ΟΤΕ Πλ. Κολιάτσου 4 24)Αντώνιος Εμμ. Πλεύρης Αστυνόμος Α' Πίνδου 26 Χολαργός 25)Μιχαήλ Ι. Γαρυφαλάκης Δικηγόρος Αιόλου 96 «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ

10 ΔΙΚΤΑΙΟΣ: Γενέσεως το Ιστόρημα Το «κύκνειο δημοσίευμα» της Δανάης Χαλαμπαλάκη (Το κείμενο αυτό γράφτηκε από την αξέχαστη Δανάη λίγες μόνο εβδομάδες πριν μας αφήσει για πάντα) Πάνε τώρα δεκαετίες και χρήζει να το μνημονεύσω, που μια ομάδα συμπατριωτών Λασιθιωτών ξενιτεμένων στην Αθήνα άρχισαν να αναζητούν την κρητική συντροφιά και τα βιώματά τους σ' αυτό που λέγεται Οροπέδιο Λασιθίου και λαχτάρησαν να ξαναβρεθούν πολύ κοντά μεταξύ τους στο χωριό αυτό, που ζούνε τώρα και που είναι η Αθήνα και τα περίχωρά της. Από τις συνομιλίες που κάνανε μεταξύ τους προέκυψε και μια σκέψη, να ιδρύσουν ένα Σύλλογο και μέσα στο κοινό αυτό σκοπό όλα τα σκέπτονταν και τα μελετούσαν, όσα τους ενδιέφεραν όχι μόνο σαν άτομα και οικογένειες, αλλά και τι έπρεπε να κάνουν και τι ανάγκες έχουν αυτοί, που άφησαν πίσω τους στην πατρίδα, στο Οροπέδιο, Δανάη 1962 και τι τους απασχολούσε και έχουν το χρέος να τους βοηθήσουνε. Και ήταν όλοι που συνομιλούσαν και συσκέπτονταν, αξιόλογα στελέχη της κοινωνίας, επιτυχημένοι επιστήμονες, δημιουργημένοι επιχειρηματίες και επαγγελματίες με προοπτική την άνοδο και την προκοπή, άρα είχαν και την αξιοσύνη να βοηθήσουν. Η ΑΠΟΦΑΣΗ πήρε τη θέση της σκέψης να ξεκινήσει η δουλειά και να ιδρυθεί ο Σύλλογος Λασιθιωτών Αθηνών και Περιχώρων και να αποκτήσει υπόσταση και κύρος. Το θέμα φούντωσε και ξεκίνησε η διαδικασία. Τότε ο αείμνηστος Νίκος Χατζηγιάννης, δικηγόρος και αργότερα συμβολαιογράφος, το πήρε πολύ ζεστά και με όλη τη δυναμικότητα και καταξίωση που διέθετε πήρε πάνω του όλη τη διαδικασία που χρειζόταν. Μέρες και νύχτες τα σκεπτόταν να τελειώσουν γρήγορα και να πάρουν σάρκα και οστά τα όνειρά τους Έτσι γρήγορα παρουσίασε έτοιμα τα πάντα και γρήγορα τα πάντα, χωρίς να υπολογίσει ποτέ έξοδα, τρεξίματα και κόπο. Επιτρέψατέ μου να τα καταγράψω όλα αυτά γιατί τα ζούσα καθημερινά από κοντά και διατηρώ έντονα όλες τις αναμνήσεις Ακολούθησε η ανάγκη σε οργάνωση και Διοίκηση αυτού του Συλλόγου. Οι περισσότεροι στάθηκαν πρόθυμοι να βοηθήσουν και ας είναι αείμνηστοι, γιατί οι περισσότεροι σήμερα δεν υπάρχουν. Είναι αείμνηστοι!!! και αυτό σαν λίγο φθάνει, αντί να αρχίσω ονόματα σε σειρά, γιατί θα χρειαζόταν αρκετές γραμμές, και είναι λίγο, γιατί του καθενός η βοήθεια, μικρή ή μεγάλη έχει το δικό της Δανάη 2012 βάρος και συνεπώς κάθε τιμή, τους αξίζει. Πως κερδήθηκε και επέζησε αυτή η δημιουργία το ξέρουν τα χρόνια της ζωής αυτού του Συλλόγου Ας υπογραμμίσουμε τον τίτλο του Σωματείου «ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΑΣΙΘΙΩΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ: Ο ΔΙΚΤΑΙΟΣ». Τώρα πια ξεκίνησε με προσωρινό Διοικητικό Συμβούλιο μέχρι να έρθει η ώρα να συνέλθουν τα Ιδρυτικά ΜΕΛΗ και οι εγγεγραμμένοι, και να ψηφίσουν για εκλογή Διοικητικού Συμβουλίου. Ποιους εξέλεγαν και ποιός πλειοψήφισε δεν τα αναφέρω, γιατί δεν πρέπει να θεωρηθεί κείμενο και χώρος προβολής*. Συγκροτηθήκαμε σε Σώμα, με αληθινή προσευχή και ευχή όλων μας: Να πετύχουμε Τα προβλήματα έρχονταν ένα - ένα και πάντα ζητούσαν λύση: Ο τόπος, το στέκι που θα στέγαζε το Σύλλογο, σαν πόστο προσβάσιμο, κεντρικό, ελεύθερο, εξυπηρετικό και τόσες άλλες λεπτομέρειες, που θα χρειάζονταν. Δόθηκε η λύση της εναλλαγής κάθε φορά και αρχικά ο Σύλλογος φιλοξενήθηκε στο Γραφείο του αείμνηστου Ευθύμιου Σταυρακάκη δικηγόρου και στη συνέχεια στο Γραφείο του 10 «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

11 αείμνηστου Μανωλόπουλου συμβολαιογράφου, οπότε τελικά άρχισε η σκέψη της απόκτησης ιδιόκτητης Στέγης!!! ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΟΦΑΣΗ! Να αγοράσεις ένα Γραφείο;! Ο Σύλλογος έπρεπε να επιβληθεί όχι μόνο σαν ύπαρξη και δράση αλλά και σαν οικονομική οντότητα!!! Οι Συνελεύσεις, οι υπολογισμοί κάθε χρονιάς ήσαν αισιόδοξοι: Γινόταν εκδηλώσεις, εκδρομές, επισκέψεις χώρων, συμμετοχή παντού σε κάθε κρητική παρουσία με οικονομική προσφορά των μελών, ώσπου φθάσαμε και στις προσφορές μελών για να ενισχυθεί ο Σύλλογος. Έντονη δραστηριότητα, που προκαλούσε ευνοϊκά σχόλια Βγάλαμε και την εφημερίδα «ΔΙΚΤΗ», που έφθασε ως τη Μακεδονία «Κλαδί κλαδί το μάραθο γεμίζει το καλάθι» λέει η κρητική παροιμία. Απέκτησαν ιδιόκτητο τηλέφωνο οι Δικταίοι και όλο και δυνάμωναν και η ιδέα αυτή τελικά φούντωνε και ο Σύλλογος απέκτησε γραφείο και μάλιστα σε κεντρικό σημείο των Αθηνών στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου 39 και αργότερα αγόρασε και το διπλανό γραφείο και τα ενοποίησε και έγινε αξιόλογο ευρύχωρο γραφείο, που εξοπλίστηκε και έλαβε μορφή και παρουσία επιβλητική και ΟΛΟΙ πρεπει να το αγαπούμε και να το επισκεπτόμαστε, γιατί είναι το σπίτι μας, η ιδιοκτησία μας, μέσα στην Αθήνα, που είναι ποτισμένο με πολύ ιδρώτα, το ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΟ ΜΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟ μέσα στην Αθήνα, που άλλοι Σύλλογοι δεν κατάφεραν να μας μιμηθούνε. Εκεί πια στην Αγίου Κων/νου 39, 2ος όροφος, γίνονταν εκδηλώσεις, εορτές με χρώμα πάντα λασιθιώτικο και κρητικό από συνήθειες και έθιμα από χωριό έως μουσική και από προιόντα ως γλυκά του τόπου μας και των εορτών μας. Και γνώριζαν πάντα επιτυχία και με στοιχεία επιμορφωτικά και για τη νεολαία. Πολλές φορές έφθαναν για συμμετοχή και από άλλα μέρη και γειτονικούς νομούς και κάποτε έφθασαν λασιθιώτες ακόμη και από τη Μακεδονία και όταν έφευγαν πάντα ενθουσιασμένοι με την ευχή να ξαναβρεθούμε. Αλλά και ξένοι πια, όχι λασιθιώτες ή και κρητικοί, έγιναν κοινωνοί σε τέτοιες εκδηλώσεις και συνηθίζουν μέχρι σήμερα να τις θυμούνται και να τις προτιμούν. Πολλές φορές και οι επίσημοι της εξουσίας μας τιμούσαν. Πόση συγκίνηση αφήνουν ΟΛΑ ΑΥΤΑ μες στις ψυχές μας.. Αργότερα το όνομα και μόνο του Συλλόγου βοηθούσε να πληθαίνουν οι συμμετοχές και απεφασίσθηκε οι μεγάλες εκδηλώσεις του ΔΙΚΤΑΙΟΥ να γίνονται σε ΚΡΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ για να είναι η εξυπηρέτηση η καλύτερη δυνατή. Κουράγιο λοιπόν ΝΕΟΙ και ΝΕΕΣ μου να βρίσκεσθε πάντα κοντά στο ΔΙΚΤΑΙΟ και στις εκδηλώσεις του. Δεν θα το μετανιώσετε ποτέ!!! Ο ΔΙΚΤΑΙΟΣ να ριζώσει μέσα στις καρδιές σας γιατί μέσα εκεί φωτίζονται όλα τα όνειρα σας χωρίς καταπίεση. Φεγγοβολεί μέσα εκεί η αγάπη του χωριού σας και θα το νιώσετε αληθινά πως «πατρίδα σαν τον ήλιο σου, ήλιος αλλού δε λάμπει». Όλοι μαζί : Γέροι, Νέοι δώσετε πάλι δύναμη στο ΔΙΚΤΑΙΟ στα ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ και στις δραστηριότητές του Μην σας πιάσει ποτέ η αμέλεια, η αδιαφορία και μην ξεστομίσετε ποτέ «Δεν βαριέσαι...» Αυτό θα είναι ένα βαρύ φορτίο, που θα φέρνετε κάποτε στους ώμους σας και κανένας δεν θα μπορεί να ανασηκώσει, γιατί η φωνή θα βγαίνει από μέσα σας και δεν θα ξεριζώνεται. -Μια φωνή που ξεκινά από τα παλιά, φθάνει στα σημερινά και εύχεται για το μέλλον -Μια Λασιθιώτισσα που αγάπησε το ΔΙΚΤΑΙΟ, τον πόνεσε, τον χάρηκε και τον κρατά για πάντα μέσα στην ψυχή της Δανάη Χαλαμπαλάκη *Σημείωση σύνταξης: Στις πρώτες εκλογές η Δανάη είχε πλειοψηφήσει και μάλιστα με μεγάλη διαφορά. Δεν διεκδίκησε όμως την προεδρία και αυτό δείχνει την ανωτερότητα και την ανιδιοτελή προσφορά της. Εις μνήμην Στη μνήμη της πολυαγαπημένης μας Δανάης Χαλαμπαλάκη, τα ξαδέλφια της, Νίκος Φαρσάρης και Γαλάτια Φαρσάρη - Κυμινά, κατέθεσαν το ποσό των 40 για τον «ΔΙΚΤΑΙΟ» και 100 για το Γηροκομείο Λασιθίου. «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ

12 ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΑΛΕΞΑΚΗ Εκδήλωση στη μνήμη του ήρωα των εθνικών αγώνων του λαού μας του κρητικού Στρατηγού Ιωάννη Σωτ. Αλεξάκη ο οποίος ως Ανθυπολοχαγός εισήλθε πρώτος στη Θεσσαλονίκη κατά την απελευθέρωσή της από τον τουρκικό ζυγό την 26η Οκτωβρίου 1912 πραγματοποιήθηκε στις 16 Μαΐου στις 7:00 το απόγευμα στην αίθουσα του Δήμου Ηρακλείου (επί της οδού Ανδρόγεω 2). Διοργανωτές ήταν ο Πολιτιστικός Σύλλογος Εξω Ποτάμων Λασιθίου και οι συγγενείς του αείμνηστου Στρατηγού. Χαιρετισμό απεύθυναν οι Αντιστράτηγος επί τιμή Ιωάννης Ηλία Αλεξάκης, εκ μέρους των απογόνων του τιμωμένου ήρωα και Δημήτριος Κ. Καρατζάνης πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Ηρακλείου Κρήτης, ο Δήμαρχος Μίνωα Πεδιάδος Ζαχαρίας Καλογεράκης και ο Δήμαρχος Οροπεδίου Λασιθίου Γιώργος Μηλιαράς. Μηνύματα απέστειλαν ο Δήμαρχος του Δήμου Αριστοτέλη Χαλκιδικής Χρήστος Πάχτας και ο Πρόεδρος του «ΔΙΚΤΑΙΟΥ» Αντώνιος Τζομπανάκης. Ακολούθησαν ομιλίες του Τίτου Ι. Αθανασιάδη δημοσιογράφου, ιστορικού και συγγραφέα με θέμα: «Ο Στρατηγός Ιωάννης Σωτηρίου Αλεξάκης και η εποχή του» και του π. Υπουργού Κώστα Ι. Μπαντουβά με τίτλο «Ο Ιωάννης Σωτ. Αλεξάκης ως παράγων του βενιζελισμού». Ο συντονισμός της εκδήλωσης έγινε από τον ιστορικό και συγγραφέα Γεώργιο Ι. Παναγιωτάκη. ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΟ ΙΩΑΝΝΗ ΑΛΕΞΑΚΗ Τον Στρατηγό Ιωάννη Αλεξάκη τον συνάντησα για μία και μοναδική φορά στη ζωή μου, το έτος 1979, κατά τη διάρκεια μιας εκδήλωσης του Συλλόγου Κρητών της Αθήνας προς τιμήν του. Παρότι βρισκόμουν σε πολύ νεαρή ηλικία, δεν ήταν δύσκολο για εμένα να κατανοήσω εκείνη την εποχή, τη σημασία της στρατιωτικής σταδιοδρομίας του και κυρίως την αξία της προσωπικότητας του. Γνώριζα, ήδη, το όνομα του μέσα από τις διηγήσεις του πατέρα μου εξαιτίας του θαυμασμού που έτρεφε για εκείνον όπως και για όλους τους επιφανείς συμπατριώτες μας. Έτσι, δεν του δημιούργησε έκπληξη η επιθυμία μου, να τον συνοδέψω μαζί με τον θείο μου στην εκδήλωση. Τότε ήξερα ότι ο Στρατηγός είχε γεννηθεί στους Ποτάμους του Οροπεδίου Λασιθίου. Γνώριζα για τις μεγάλες προσπάθειες που κατέβαλε όπως όλοι οι συνομήλικοι του να μορφωθεί και να είναι χρήσιμος για την οικογένεια του, για την συμμετοχή του στους απελευθερωτικούς αγώνες του Έθνους, αλλά και τη βοήθεια που προσέφερε στους συμπατριώτες του. Παρόλα αυτά, η εντύπωση που μου προξένησε η εκδήλωση ήταν πολύ μεγάλη. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τον θαυμασμό που εκδήλωσαν προς το Στρατηγό άνθρωποι που μου προκαλούσαν δέος όπως καθηγητές πανεπιστημίου, επιστήμονες και άλλοι. Όλοι τον προσέγγιζαν με ιδιαίτερο σεβασμό αναγνωρίζοντας τη δύναμη της προσωπικότητας του και της σπουδαιότητας του έργου του. Μου είναι αδύνατο, επίσης, να ξεχάσω τη στιγμή που τον χαιρέτησα αντικρίζοντας τον για πρώτη φορά από κοντά. Είδα έναν άνθρωπο με λεβέντικο παρουσιαστικό και τα χαρακτηριστικά των σημαντικών 12 «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

13 ανθρώπων της εποχής του. Σεμνός, χωρίς ίχνος έπαρσης, εγκάρδιος και ευγενικός μαζί μου παρόλο που ήμουν μικρός, μαθητής δημοτικού. Ήταν χαμογελαστός προς όλους και τίποτε δεν φανέρωνε ότι ο άνθρωπος αυτός είχε περάσει όλες τις κακουχίες του πολέμου, είχε πολεμήσει ηρωικά και είχε δει τους φίλους του να πεθάνουν δίπλα του. Όταν, μετά από καιρό, πληροφορήθηκα το θάνατο του ένιωσα θλίψη για την απώλεια ενός τόσο σημαντικού ανθρώπου. Μεγαλώνοντας δεν ξέχασα τον Στρατηγό Αλεξάκη και προσπάθησα να μάθω περισσότερες λεπτομέρειες για τη ζωή του. Έμαθα, λοιπόν, ότι γεννήθηκε την εποχή που η Κρήτη ήταν υπό την κατοχή των Τούρκων και γνώρισε τι σημαίνει σκλαβιά. Επέλεξε ένα επάγγελμα που θα τον βοηθούσε να συμβάλλει στην ελευθερία των συμπατριωτών του και πάντα πολεμούσε στην πρώτη γραμμή της μάχης δίπλα στους συμπολεμιστές του, το Τάγμα Κρητών που αποτελούσε τότε μία επίλεκτη μονάδα του Ελληνικού Στρατού. Δεν έλειψε από κανέναν αγώνα του Έθνους. Από τους Βαλκανικούς Πολέμους μέχρι τη Μάχη της Κρήτης. Τραυματίστηκε πολλές φορές, όμως δεν θεώρησε ότι αυτό ήταν αιτία για να αποστρατευτεί. Την αξία του την αναγνώρισαν και οι Έλληνες και οι Σύμμαχοι, οι οποίοι τον τίμησαν πολλές φορές για τις πράξεις του πέρα και πάνω από το καθήκον. Η φύλαξη της τάξεως στην ελεύθερη Θεσσαλονίκη και η απελευθέρωση της Χαλκιδικής και του Αγίου Όρους είναι κατορθώματα του Στρατηγού και των Κρητών συμπολεμιστών του. Εάν ο Στρατηγός είχε φονευθεί στο πεδίο της μάχης το όνομα του θα γράφονταν στα ιστορικά βιβλία δίπλα στο όνομα του Συνταγματάρχη Αντωνίου Καμπάνη, του Ταγματάρχη Ιωάννη Βελισσαρίου και τόσων άλλων ηρώων που πολέμησαν ηρωικά και έπεσαν για την Πατρίδα στους πολέμους αυτούς. Όμως, αυτό ευτυχώς δε συνέβη, ίσως επειδή η μοίρα έκρινε σωστά για μία σπάνια φορά και δεν άφησε να χαθεί ένας τόσο άξιος άνθρωπος τόσο νωρίς. Έμαθα, επίσης, ότι ο στρατηγός έμεινε πιστός στους συντρόφους του μέχρι το τέλος, από τον Ταγματάρχη Γεώργιο Κολοκοτρώνη, εγγονό του Γέρου του Μοριά και Διοικητή του που σκοτώθηκε ενώ πολεμούσε δίπλα του στη μάχη της Τζουμαγιάς (Ηράκλειας Σερρών) μέχρι τον τελευταίο στρατιώτη του. Μετά τη λήξη του πολέμου, δεν επαναπαύτηκε στις δάφνες του αλλά επέλεξε να αφιερώσει μεγάλο μέρος της ζωής του στην αποκατάσταση πεσόντων συμπολεμιστών και να επιμεληθεί την ανέγερση μνημείων στα πεδία των μαχών. Χάρη σε εκείνον οι ήρωες αυτοί δεν χάθηκαν στη λήθη του χρόνου. Ως ιστορικός συγγραφέας απέδωσε γραπτώς όλα τα χαρακτηριστικά εκείνης της επικής εποχής ώστε τα έργα του να θεωρούνται σήμερα ως σημαντικά ιστορικά ντοκουμέντα. Η Κρήτη δεν έλειψε από τις αναφορές του, άλλωστε έζησε και πολέμησε ανάμεσα σε Κρητικούς. Η άξια των πράξεων του φαίνεται ακόμη στο ότι ποτέ δεν επεδίωξε ανταλλάγματα και υλικές αμοιβές. Στα χρόνια που ακολούθησαν ο Στρατηγός δεν ξεχάστηκε. Αυτό οφείλεται στους ανθρώπους που τον εκτίμησαν όσο ήταν στη ζωή, αλλά και στους συγγενείς του που είναι αντάξιοι του ονόματος που φέρουν. Η πραγματοποίηση της εκδήλωσης στο Ηράκλειο είναι πολύ σημαντική. Έφερε στη μνήμη όλων μας το έργο του Στρατηγού, το οποίο δεν μπορεί να χωρέσει σε λίγες γραμμές. Όσοι, όπως εγώ, είχαν την τιμή και τη χαρά να τον γνωρίσουν δεν θα τον ξεχάσουν ποτέ. Τώρα με την εμπειρία της ηλικίας μου μπορώ να ερμηνεύσω τη συμπεριφορά και την ψυχική διάθεση που είχε όταν τον είχα δει. Καταλαβαίνω ότι ο Στρατηγός γνωρίζοντας τα δεινά του πολέμου, ήξερε καλύτερα από τον καθένα τα οφέλη της ειρήνης αλλά και της αγάπης προς τους συνανθρώπους του. Η σκληρότητα και η μικροψυχία δεν βρήκαν ποτέ χώρο στην καρδιά του. Οι Κρητικοί του οφείλουν πολλά, όπως και ο Σύλλογος μας, του όποιου υπήρξε από τα ιδρυτικά μελή. Όχι, μόνο στη δύσκολη κατάσταση που βιώνουμε ως χώρα, αλλά πάντοτε οι σπουδαίοι Κρητικοί του παρελθόντος έχουν θέση στη ζωή μας. Μπορούμε και πρέπει να εμπνεόμαστε από ανθρώπους σαν τον Ιωάννη Αλεξάκη που επέλεξαν το δρόμο της προσφοράς, της σεμνότητας, της φιλοπατρίας, της Αρετής. Εμμανουήλ Μ. Πλατάκης «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ

14 ΔΑΝΑΗ ΧΑΛΑΜΠΑΛΑΚΗ: Η Αρχόντισσα του Ψυχρού Μιά μεγάλη Ελληνίδα, Κρητικιά, Λασιθιώτισα, Ψυχριανή, μιά πραγματική πατριώτισσα έφυγε από κοντά μας πρόσφατα. Ο,τι και αν γράψει κανείς είναι λίγο για τη Δανάη. Είναι υποχρέωσή μας να τιμήσουμε με λίγα λόγια τη μνήμη της και να γράψουμε λίγες λέξεις για τη δασκάλα που άφησε ανεξίτηλες μνήμες σε όσους είχαν την τύχη να μαθητεύσουν στα σχολεία που υπηρέτησε. Σμίλευσε χιλιάδες παιδικές ψυχές προς το δρόμο της αρετής και ώθησε αναρίθμητους νέους στα σκαλιά της επιτυχίας. Δεν είναι όμως μόνο οι αρετές της στην επαγγελματική ενασχόληση της που επιβάλλουν την αναφορά στο έργο της και στην προσφορά της. Είναι η κοινωνική και ηθική της καταξίωση, είναι η προσφορά στα κοινά, στούς εθνικούς και κοινωνικούς αγώνες που είχε κάνει και όπου αλλού μπόρεσε να προσφέρει. Πάλεψε για το συμφέρον του τόπου μας με ανιδιοτέλεια και δε δίστασε να συγκρουστεί με οποιονδήποτε νόμιζε ότι αντιστρατεύονταν τα συμφέροντα του τόπου και το γενικότερο εθνικό συμφέρον. Για παράδειγμα δεν ξεχνάμε τους αγώνες που έκανε για τον τάφο του Αντωνίου Παπαδάκη στο Α Νεκροταφείο Αθηνών, την προτομή του στο Πανεπιστήμιο και τον αγώνα της να αναγνωριστεί η προσφορά του μεγάλου αυτού ευεργέτη, που πάντα προσπαθούσε να τον ανεβάσει στην θέση που έπρεπε και του ανήκε σαν μέγας ευεργέτης, που κάποιοι σκόπιμα ή από αμέλεια τον είχαν ξεχάσει ή αγνοήσει. Η Δανάη, χαρισματική στο λόγο και πολυγραφότατη, πάντα είχε να πεί και να γράψει ένα καλό λόγο για όλους τους άξιους πατριώτες, φίλους και συγγενείς. Ήταν πολλές φορές αιχμηρή και ασκούσε κριτική με θάρρος και παρρησία σε κάθε τι που έκρινε ότι προκαλούσε ζημιά στην κοινωνία και τον τόπο. Όλη αυτή την προσφορά και δυναμική της παρουσία στα δρώμενα μπορεί να την είχε έμφυτη εκ χαρακτήρος, αλλά και η οικογενειακή δομή, οι πατρικές και μητρικές καταβολές και νουθεσίες κατα τα παιδικά της χρόνια, υπήρξαν καταλυτικές για τη διαμόρφωση του ακέραιου χαρακτήρα της. Γενήθηκε στις στο Ψυχρό Λασιθίου. Ήταν η δεύτερη θυγατέρα του δασκάλου Ιωάννη Χαλαμπαλάκη και της Καλλιόπης, το γένος Εμμ. Καραβέλα. Τελείωσε το Γυμνάσιο Νεαπόλεως με άριστα και στη συνέχεια σπούδασε δασκάλα. Τέλειωσε την Ράλλειο Παιδαγωγική Ακαδημία Πειραιώς με βαθμό Άριστα και βραβεύτηκε από την Ακαδημία και τον Δήμο Πειραιώς. Γράφτηκε στη συνέχεια και στην Ιατρική Σχολή, όπου όμως δεν συνέχισε τις σπουδές της λόγω του πολέμου και του θανάτου των γονέων της. Στη διάρκεια της κατοχής πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και τιμήθηκε με τιμητικό Δίπλωμα του ΓΕΕΘΑ. Διορίστηκε δασκάλα στη Ρίζα Ιεράπετρας. Υπηρέτησε επίσης ως αποσπασμένη στο δημοτικό σχολείο της Πλάτης, στον Άγιο Νικόλαο και μετά στην Αθήνα. Στη διάρκεια της δικτατορίας μετατέθηκε στα Μέγαρα Αττικής, από όπου και επανήλθε στην Αθήνα. Άτομο με έντονη προσωπικότητα, παρουσία και δραστηριότητα, διακρίθηκε στο επάγγελμα του διδασκάλου, αλλά και στον κοινωνικό και πολιτιστικό χώρο των τόπων που υπηρέτησε. Μέλημά της η ξεχωριστή, υποδειγματική σχολική εργασία, αλλά και η επιμόρφωση του κοινού με την ίδρυση βιβλιοθηκών, με διαλέξεις, συνέδρια κλπ. Δούλεψε στον Οδηγισμό, τον Προσκοπισμό, σε διάφορα φιλανθρωπικά σωματεία και εργάστηκε ιδιαίτερα για την προστασία της υπαίθρου. Εργάστηκε ως διορισμένη στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό και δούλεψε στο έργο του Ερυθρού Σταυρού. Έχει πλήθος από τιμητικές διακρίσεις και εύφημες μνείες για το εν γένει έργο της, με κάποιες από αυτές δημοσιευμένες ακόμα και στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Δυναμικό και προοδευτικό στοιχείο στα συνδικαλιστικά όργανα των διδασκάλων, εξελέγετο με μεγάλη πλειοψηφία στους διδασκαλικούς συλλόγους των περιφερειών όπου υπηρέτησε και αποτελούσε την μόνη γυναίκα στα Συμβούλιά τους. Ιδρυτικό μέλος του ΔΙΚΤΑΙΟΥ, τον οποίο υποστήριξε με θέρμη. Εξελέγετο συνεχώς στο Διοικητικό Συμβούλιο μέχρι τις αρχές της δικτατορίας, οπότε της απαγορεύτηκε κάθε δραστηριότητα. Αγάπησε με πάθος το Λασίθι και ο,τιδήποτε σχετιζόταν με αυτό. Συνταξιοδοτήθηκε από το 2ο Δημοτικό Σχολείο Ζωγράφου. Ως συνταξιούχος πάντως δεν αδράνησε, αλλά συνέχισε να είναι πολύ ενεργό και δραστήριο άτομο. Πάλεψε μέχρι το τέλος πολεμώντας την αδράνεια και τις στρεβλώσεις του συστήματος που κατασπαράζει τον πολίτη, χωρίς να το βάλει κάτω. Μα σαν τα χρόνια κυλούσαν, η ροή του χρόνου σταμάτησε ένα ανοιξιάτικο πρωινό. Η θλιβερή είδηση μεταδόθηκε σ όλους μας ότι η μεγάλη δασκάλα και αρχόντισσα του Ψυχρού έδωσε την τελευταία μάχη του μάταιου τούτου κόσμου και την έχασε. Τα λουλούδια και η ανοιξιάτικη φύση που ύμνησε πολλές φορές, την περίμεναν να την αγκαλιάσουν και να την καλωσορίσουν στο Ψυχρό για την αιώνια γαλήνη. Αλησμόνητη Δανάη, όλοι εμείς που σε γνωρίσαμε από κοντά και είχαμε την τύχη να δεχθούμε τις συμβουλές σου και τις διδαχές σου, ευχόμαστε να είναι ελαφριά η γή που σε αγκάλιασε και που τόσο αγαπούσες. Καλό Σου ταξίδι, θα Σε θυμόμαστε πάντα. Ιω. Ξεζωνάκης - Ιω. Καραβέλας 14 «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

15 Κ Α Μ Π Α Ν Ε Ι Ο Ι Δ Ρ Υ Μ Α (Ο Μύθος και η Πραγματικότητα) Το Καμπάνειο Ίδρυμα είναι αναμφίβολα το μεγαλύτερο και περισσότερο γνωστό από τα ιδρύματα που αφορούν το Οροπέδιο Λασιθίου. Τόσο το ιστορικό της ίδρυσης του και η στενή συγγένεια του ιδρυτή του Ιωάννη Καμπάνη με τον μεγάλο ευεργέτη του Πανεπιστημίου Αθηνών Αντώνιο Παπαδάκη, όσο και η ομοιότητα των σκοπών τους, έχει από την αρχή της σύστασης του δημιουργήσει μια έντονα φορτισμένη συσχέτιση ανάμεσα στα δύο ιδρύματα και υψηλές προσδοκίες από τη δράση του. Ενώ όμως το Κληροδότημα Παπαδάκη ευτύχησε όχι μόνο να εκπληρώσει, αλλά και μεγάλως να υπερακοντίσει τους σκοπούς και τα οράματα του εμπνευστή του, μεγάλου ανδρός, δεν συνέβη το ίδιο και με το Καμπάνειο, το οποίο στη μακρόχρονη πορεία του μόνο δυσκολίες, εμπόδια και κακοτυχίες έχει συναντήσει. Τον τελευταίο καιρό, μετά από μια μακρά περίοδο απραξίας, γίνεται μεγάλη προσπάθεια για την ενεργοποίηση του και την κατά το δυνατόν εκπλήρωση των σκοπών του, τόσο με την αξιοποίηση της επί μακρόν χειμαζομένης και αδρανούς περιουσίας του, όσο και με την αναζήτηση συνεργασίας με άλλους φορείς, υπό τις πολύ δύσκολες σημερινές συνθήκες που βρίσκεται το Οροπέδιο, μετά και την μεγάλη πληθυσμιακή αφαίμαξη των τελευταίων δεκαετιών. Πρόσφατα η Δημοτική Αρχή, ανάμεσα στα σχέδια για την ανάπτυξη και την ανάδειξη των μεγάλων συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής, έχει εκπονήσει, εκτός των άλλων και μελέτη για την αξιοποίηση των κτιριακών εγκαταστάσεων του Ιδρύματος στο Ψυχρό, εντάσσοντας την στα ειδικά προγράμματα της Περιφέρειας Κρήτης, για την ανάπτυξη των ορεινών περιοχών, τα οποία χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ και από τις μέχρι σήμερα επαφές φαίνεται ότι η συνεργασία αυτή μεταξύ του Ιδρύματος και του Δήμου βρίσκεται σε καλό δρόμο.. Για τον λόγο αυτό κρίναμε σκόπιμο να δώσομε μια λεπτομερή εικόνα της ιστορίας του Ιδρύματος από της συστάσεως του μέχρι σήμερα για να γνωρίσουν όλοι την πολυκύμαντη και εν πολλοίς κακότυχη, όπως προανέφερα, πορεία του. Για το εγχείρημα αυτό δεν νομίζομε ότι υπάρχει καταλληλότερο πρόσωπο από τον ιστοριοδίφη και βαθύ γνώστη του θέματος Πρόεδρο της Πνευματικής Εστίας Οροπεδίου Λασιθίου κ. Γιάννη Καραβαλάκη, ο οποίος με μεγάλη προθυμία αποδέχτηκε, όπως πάντα, τη πρόσκλησή μας αυτή για να συμβάλλει με ένα ακόμη τρόπο στην καταγραφή της ιστορίας του τόπου μας. Ο Γιάννης Καραβαλάκης κατέχει όσο κανείς τα του Καμπανείου, όχι μόνο γιατί επί σειρά ετών υπήρξε μέλος τη Δ.Ε., αλλά και γιατί όπως ο ίδιος έχει επανειλημμένα ομολογήσει «πονάει» το Ίδρυμα και θα ήταν ευτυχής να δει επιτέλους να εκπληρώνεται η επιθυμία του ευπατρίδη ιδρυτή του. Βέβαια τόσο ο ίδιος ο κ. Καραβαλάκης, όσο και άλλοι κατά καιρούς έχουν ασχοληθεί και έχουν γράψει για το ίδιο θέμα, όμως η παρούσα συγγραφή θα αποτελεί μια πλήρη επιτομή της ιστορίας του Ιδρύματος. Λόγω της εκτάσεώς του, το θέμα θα αναπτυχθεί σε δύο συνέχειες, με το σημερινό πρώτο μέρος να αναφέρεται στα της ιστορίας του Ιδρύματος, ενώ στο επόμενο θα ακολουθήσει λεπτομερής καταγραφή της διαχείρισης και της δυσμενούς πορείας των περιουσιακών του στοιχείων, για να τεκμηριωθούν οι αιτίες της συρρίκνωσης τους. Τον ευχαριστούμε θερμά, τόσο για την παρούσα ανεκτίμητη προσφορά, όσο και για τα πολλά και πολύτιμα, που κατά καιρούς απλόχερα έχει προσφέρει στον τόπο. Αντώνιος Τζομπανάκης Πρόεδρος ΔΕ Καμπανείου Ιδρύματος «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ

16 16 «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

17 Μέρος Α ΚΑΜΠΑΝΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΟ «ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ» ΤΟΥ ΨΥΧΡΟΥ Γράφει ο Γιάννης Καραβαλάκης Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο επισκέπτης του Οροπεδίου Λασυθίου που ενδιαφέρεται να επισκεφθεί το Δικταίον Άντρον, μυθολογική γενέτειρα του Δία, μόλις εγκαταλείψει την περιφερειακή οδό του Οροπεδίου και πάρει την ανηφορική παρακαμπτήριο που θα τον οδηγήσει στο Τουριστικό Περίπτερο Ψυχρού, θα περάσει δίπλα από ένα εντυπωσιακό για μικρό χωριό κτιριακό συγκρότημα, που οι ντόπιοι αποκαλούν «Πολυτεχνείο». Το συγκρότημα αυτό, όπως παρουσιάζεται σήμερα, έχει σχήμα Π, στη νότια πτέρυγα του οποίου στεγάζεται το Παπαδάκειο σχολείο των «κοινών γραμμάτων», κληροδότημα του Α.Φ.Παπαδάκη, μεγάλου Εθνικού Ευεργέτου προς την γενέτειρά του, το Ψυχρό, ενώ η βόρεια και η ανατολική πτέρυγα θα χρησιμοποιούνταν για την στέγαση του Καμπανείου Πρακτικού Τεχνικού σχολείου, κληροδότημα επίσης του Ιωάννου Καμπάνη, πρωτεξαδέλφου του Α.Φ.Παπαδάκη προς το χωριό του. Πρόκειται δηλαδή για συστέγαση στο ίδιο κτιριακό συγκρότημα ενός σχολείου «των κοινών γραμμάτων» (βασικής εκπαίδευσης) και ενός πρακτικού τεχνικού σχολείου εκμάθησης τεχνών (τεχνική σχολή). Ο χαρακτηρισμός του Καμπανείου σαν «Πολυτεχνείο», συναντάται για πρώτη φορά σε μια σειρά άρθρων του Αντ. Βορεάδη στην εφημερίδα «Ηράκλειον» του Ηρακλείου ( και επόμενα) προφανώς δε ο συγραφέας θέλησε να συσχετίσει το Τεχνικό Σχολείο του Ψυχρού με το ανώτατο τεχνικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, το Μετσόβειο των Αθηνών. Ο όρος έγινε αποδεκτός, καθιερώθηκε και χρησιμοποιείται από τους κατοίκους της περιοχής ακόμη και σήμερα. Η ιδέα για την δημιουργία του πρωτότυπου αυτού εκπαιδευτικού συγκροτήματος, στο οποίο ισότιμα θα συμμετείχαν η γενική και η τεχνική παιδεία, ανήκει στον μεγάλο οραματιστή, πατριώτη και Εθνικό Ευεργέτη Α.Φ.Παπαδάκη, ο οποίος πίστευε ότι «η Παιδεία είναι το ασάλευτο βάθρο της Αληθινής Ελευθερίας» και «η εκμάθησις των τεχνών μαζί με τα κοινά γράμματα συμβάλλει εις το ευ ζην και την πολιτιστικήν ανάπτυξιν του ανθρώπου». Όταν ο Παπαδάκης, μετά την απίστευτη προσωπική του περιπέτεια επέστρεψε στην Ελλάδα πλούσιος και σοφός τώρα, ίδρυσε με δικές του δαπάνες και συντηρούσε στην γενέτειρά του ένα αλληλοδιδακτικό σχολείο (1858), αργότερα δε προέτρεψε τον πρωτεξάδελφό του Ιωάννη Α. Καμπάνη να διαθέσει την περιουσία του για να ιδρύσει ένα Πρακτικό Τεχνικό Σχολείο(1874) δίπλα στο δικό του, το οποίο κατά κάποιο τρόπο και θα συμπλήρωνε. Για να εκτιμηθεί σωστά η αξία της προτροπής Παπαδάκη, ας δούμε με ποιο τρόπο οι νέοι μιας άλλης εποχής μάθαιναν μια τέχνη, κατά μαρτυρία ενός παλιού «μαστόρου»: «Για να μάθω την τέχνη ο πατέρας μου πλήρωσε 100 λοϊγκια (χρυσά εικοσόφραγκα) στον μάστορα... έμενα στο σπίτι του μαστόρου... κοιμώμουνα κάτω από μια σκάλα... έκανα όλα τα μπασοδούλια του σπιτιού εγώ βαροκοπούσα μόνο. Δεν μούδειχνε πράμα έκλεβα με το μάτι ό,τι μπορούσα ο ίδιος ο μάστορας ήταν σκληρός πολλές φορές με καταχέριζε. Συχνά και το φαί ήτανε λιγοστό. Εγώ όμως έκανα υπομονή και στα 4 χρόνια πήρα το τεστίρι και άνοιξα δικό μου μαγαζί». Με τέτοιους όρους και κάτω από τέτοιες συνθήκες τα παιδιά πήγαιναν σε κάποιο μάστορα για να μάθουν μια τέχνη. Ξαφνικά, σε ένα μικρό και απομονωμένο Κρητικό χωριό παρουσιάζεται ένα κληροδότημα που εντυπωσιάζει για τις πρωτοποριακές για την εποχή του ιδέες, σχετικά με την επαγγελματική εκπαίδευση των νέων. Αντί της απαίτησης καταβολής διδάκτρων στο «μάστορα», η εκπαίδευση θα προσφερόταν δωρεάν. Αντί των απίστευτα σκληρών συνθηκών «φιλοξενίας» που παρείχε ο «μάστορας», οι εκπαιδευόμενοι θα διέμεναν και θα διατρέφονταν σε ειδικούς για τον σκοπό αυτό χώρους, μέσα στο εκπαιδευτήριο. Και τέλος μια πραγματικά εντυπωσιακή πρόβλεψη του κληροδότου, σχετικά με τα είδη που θα κατασκευάζονταν στο σχολείο κατά την εκπαιδευτική διαδικασία, όπως π.χ. σκαπέτια, μανάρες, λούρα, σκάφες, σοφράδες, πιατοθήκες, στιβάνια κ.λ.π. και τα οποία όπως ήταν λογικό θα πουλιόνταν στο κοινό. «Το προκύπτον κέρδος εκ της εκποιήσεως των κατασκευαζομένων έργων εν τω ιδρυθησομένω τεχνικώ Σχολείω, μετά την αφαί- «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ

18 ΚΑΜΠΑΝΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ Μέρος Α ρεσιν της αξίας του υλικού και των λοιπών δαπανών, θέλει διανέμεσθαι αναλόγως υπό της ενταύθα Επιτροπής εις τους εκμανθάνοντας μίαν τουλάχιστον των ανωτέρω τεχνών, κατά την αποφοίτησίν των εκ του ανωτέρω σχολείου, προτιμωμένων αύθις των γινωσκόντων τα κοινά γράμματα και επιμελέστερον εκμαθόντων μίαν τουλάχιστον των ανωτέρω τεχνών». Προέβλεψε δηλαδή ο συντάκτης της Διαθήκης ότι ο απόφοιτος του τεχνικού σχολείου δηλ. ο καινούργιος τεχνίτης, θα ενισχύεται με κάποιο χρηματικό ποσό από το ίδιο το σχολείο, για να αγοράσει τα βασικά εργαλεία της δουλειάς του και τις πρώτες ύλες για την άσκηση του επαγγέλματός του. Και στο σημείο αυτό, όπως και σε άλλα σημεία του καταπληκτικού αυτού κειμένου, παρατηρούμε μια ευνοϊκή μεταχείριση αλλά και υλική αμοιβή α) «των γινωσκόντων τα κοινά γράμματα» και β) «των επιμελέστερον εκμαθόντων μίαν τουλάχιστον των ανωτέρω τεχνών», δηλ. της επιμέλειας που επιδεικνύουν οι διδασκομένοι. Το ιστορικό της ίδρυσης και της πορείας στον χρόνο του πρωτοποριακού για τους σκοπούς και την οργάνωση κληροδοτήματος του Ι.Καμπάνη, του επωνομαζομένου και Πολυτεχνείου, θα εξετάσουμε στη συνέχεια. Πριν προχωρήσουμε όμως στην εξέταση του θέματός μας ας προσπαθήσουμε να γνωρίσουμε την ζωή και την δράση των συντελεστών της δημιουργίας του κληροδοτήματος, ειδικότερα δε των : α) Αντωνίου Φ. Παπαδάκη, μεγάλου πατριώτου και οραματιστού, που συνέλαβε και υλοποίησε την ιδέα ενός πρωτοποριακού εκπαιδευτικού συγκροτήματος στην γενέτειρά του, το Ψυχρό Λασυθίου β) Ιωάννου Α. Καμπάνη, πρωτεξαδέλφου του Αντωνίου, χορηγού των υλικών μέσων για την σύσταση του κληροδοτήματος και γ) Εμμ. Δ. Γαλανάκη, συγχωριανού των δύο προηγουμένων, του μακροβιότερου διαχειριστού του κληροδοτήματος Ι. Καμπάνη, ο οποίος με την διαθήκη του άφησε ολόκληρη την περιουσία του στο κληροδότημα Καμπάνη, καταστάς με την ενέργειά του αυτή ο μεγαλύτερος ευεργέτης του. Περισσότερα στοιχεία για τους τρεις πρωταγωνιστές θα βρει ο αναγνώστης στην μονογραφία του υπογράφοντος, με τίτλο «Ευεργέτες από το Οροπέδιο Λασυθίου» έκδοση Πνευματικής Εστίας Οροπεδίου Λασυθίου, Τζερμιάδω )ΑΝΤΩΝΙΟΣ Φ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ (ΚΑΜΠΑΝΗΣ), Η ιστορία του Αντ. Φ. Παπαδάκη ( Α.Φ.Π) και της οικογένειάς του, μια συγκλονιστική ιστορία που διαδραματίστηκε στο Λασύθι τα πρώτα χρόνια της Επανάστασης του 21, μοιάζει περισσότερο με μυθιστόρημα παρά με πραγματικό γεγονός. Όμως πολλές φορές η ζωή δημιουργεί τέτοιες καταστάσεις που ξεπερνούν A. Παπαδάκης και την πιο ζωηρή φαντασία. Ο Εμπνευστής νους Ο Α.Φ.Π.γεννήθηκε στο Ψυχρό το 1811 και ήταν γιός του παπα Φραγκιού Καμπάνη. Όταν οι Τούρκοι πάτησαν το Λασύθι τον Ιανουάριο του 1823, η επταμελής οικογένεια του παπά Φραγκιού αιχμαλωτίστηκε. Για την τύχη των αιχμαλώτων υπάρχουν πολλές εκδοχές. Βέβαιο είναι ότι ο παπάς εσφάγη και τα παιδιά, τουλάχιστον τα μεγαλύτερα, πουλήθηκαν σαν σκλάβοι. Από τα πέντε παπαδοπαίδια, θύματα της τουρκικής θηριωδίας που συνόδευε την καταστολή του Μεγάλου Σηκωμού του 21, δύο τουλάχιστον θα επιζήσουν και θα παίξουν αργότερα πρωταγωνιστικό ρόλο στην άλλη μεγάλη Επανάσταση του , αλλά (άσχημο παιγνίδι της μοίρας) τοποθετημένοι σε εχθρικά μεταξύ τους στρατόπεδα. Ο ένας, ο Αντώνης, βασικό μέλος και ψυχή της Κεντρικής Υπέρ των Κρητών Επιτροπής των Αθηνών, που βοηθούσε και κατηύθηνε την Επανάσταση. Ο άλλος, ο Μανώλης, γνωστός τώρα με το τουρκικό του όνομα Ισμαήλ Σελίμ Πασάς, στρατηγός, επικεφαλής εκστρατευτικού σώματος, ήρθε στην Κρήτη να βοηθήσει στην καταστολή της Επανάστασης των ομόαιμών του, την οποία με όλες του τις δυνάμεις υποστήριζε ο αδελφός του!! Αλλά ας γυρίσουμε πίσω στην εξιστόριση της ζωής του Αντώνη. Μετά την αιχμαλωσία του πουλήθηκε σαν σκλάβος. Τον αγόρασε κάποιος Τούρκος πασάς και τον έφερε στην Κωνσταντινούπολη. Στην Πόλη έζησε λίγα χρόνια, εωσότου κατόρθωσε να δραπετεύσει και να έλθει στην Οδησσό. Εκεί γνωρίστηκε με τον κόμητα Στούρτζα, ο οποίος τον βοήθησε να μορφωθεί και στη συνέχεια τον προσέλαβε στην υπηρεσία του σαν επιστάτη των κτημάτων του στην Βεσσαραβία, όπου απέκτησε μεγάλη περιουσία. Ταξίδευε συχνά στην ελεύθερη Ελλάδα και γύρω στα 1850 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα, όπου ασχολήθηκε με χρηματιστηριακές εργασίες και κτη- 18 «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012

19 Μέρος Α ΚΑΜΠΑΝΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ ματικές συναλλαγές, αυξάνοντας σημαντικά την περιουσία του, ώστε σε μικρό διάστημα να εξελιχθεί σε έναν από τους μεγαλύτερους επιχειρηματίες της πρωτεύουσας. Παράλληλα με την επαγγελματική του δραστηριότητα, ο Αντώνιος ενδιαφέρθηκε ζωηρά και για τα γενικότερα προβλήματα που απασχολούσαν την ιδιαίτερή του πατρίδα, την προσφιλή του Μητρίδα, όπως αποκαλούσε την Κρήτη. Έχοντας ο ίδιος μεγάλη μόρφωση, πίστευε πως η ελευθερία, η πρόοδος και η ευημερία της πατρίδας θα επιτευχθούν με την παιδεία του λαού. Κάνοντας πράξη το πιστεύω του αυτό, ίδρυσε από το 1858 και συντηρούσε επί 29 χρόνια μέχρι το θάνατό του ελληνικό αλληλοδιδακτικό σχολείο στην γενέτειρά του. Αργότερα πρότεινε στον εξάδελφό του Ιωάννη Καμπάνη κι εκείνος δέχτηκε να διαθέσει την περιουσία του για την σύσταση στο Ψυχρό ενός τεχνικού σχολείου δίπλα σ εκείνο που ο ίδιος είχε ιδρύσει εκεί. Έτσι, παράλληλα με την διδασκαλία των κοινών γραμμάτων, που πρόσφερε δωρεάν το Παπαδάκειο, οι νέοι της περιοχής θα μπορούσαν να μάθουν επίσης δωρεάν, στο Καμπάνειο Τεχνικό Σχολείο Ψυχρού, κάποια τέχνη που θα τους επέτρεπε να ζήσουν καλύτερα. Έναν αιώνα, λοιπόν, πριν η ελληνική πολιτεία καθιερώσει την δωρεάν παιδεία και την τεχνική εκπαίδευση, ο Αντώνιος Φ. Παπαδάκης είχε διείδει την αξία των και είχε προβλέψει την εφαρμογή των στο πρότυπο εκπαιδευτήριο που είχε οραματισθεί για το χωριό του. Μετά την μόνιμη εγκατάστασή του στην Αθήνα, ο Α.Φ.Π. ενδιαφέρθηκε για την τύχη τυχόν επιζώντων συγγενών του. Ζήτησε από τον εξάδελφό του Ι.Α.Καμπάνη να μεταβεί στην Αίγυπτο και να ελέγξει μια πληροφορία, σύμφωνα με την οποία ένας αδελφός του ζούσε εκεί, κατέχοντας μάλιστα μεγάλη θέση. Και εάν η πληροφορία ήταν σωστή να τον πείσει να επιστρέψει στην Ελλάδα, όπου εκείνος είχε τα μέσα να ζήσουν άνετα τα δύο αδέλφια μαζί. Όπως διαπίστωσε ο Καμπάνης, οι πληροφορίες του Α.Φ.Π. ήταν σωστές. Ο αδελφός του ζούσε πράγματι εκεί, αλλά είχε αλλαξοπιστήσει, γνωστός τώρα με το όνομα Ισμαήλ Σελίμ Πασάς, έφερε το βαθμό του Φερίκ (αντιστράτηγου) και κατείχε μεγάλη θέση στην Αιγυπτιακή Διοίκηση. Τα επιχειρήματα του Καμπάνη δεν στάθηκαν ικανά να πείσουν τον εξισλαμισθέντα συγγενή του να επιστρέψει στην πατρίδα του. Αντίθετα επείσθη ο ίδιος να παραμείνει στην Αίγυπτο, όπου με την υποστήριξη του πασά δημιούργησε αξιόλογη περιουσία, την οποία διέθεσε αργότερα για την ίδρυση του Καμπανείου Τεχνικού Σχολείου. Κατά την διάρκεια της μεγάλης Κρητικής Επανάστασης του ο Α.Φ.Π. εργάσθηκε με ζήλο για την επιτυχία της και πρόσφερε σημαντικά χρηματικά ποσά για την ενίσχυσή της. Μια προσφορά του μόνο αφορούσε την αγορά 2000 όπλων Σασεπό, προέλευσης Μάντσεστερ Αγγλίας, ενώ είχε διαθέσει τα σπίτια του στην Αθήνα για την στέγαση των Κρητών προσφύγων. Και ενώ ο Αντώνιος αγωνιζότανε με όλες τις δυνάμεις του για την νίκη των Ελλήνων, ο αδελφός του Ισμαήλ Σελίμ Πασάς, κατέχοντας τώρα το αξίωμα του Υπουργού των Στρατιωτικών της Αιγύπτου, ερχόταν στην Κρήτη επικεφαλής εκστρατευτικού σώματος ανδρών για να βοηθήσει τον Σουλτάνο στην καταστολή της Επανάστασης. Έτσι τόφερε η μοίρα τα δυο παιδιά του παπά Φραγκιά από το Ψυχρό να βρεθούν αντιμέτωποι, αγωνιζόμενοι ο ένας εναντίον του άλλου. Όταν δε ο Ισμαήλ έχασε την ζωή του στη Μάχη του Λασυθίου τον Μάιο του 1867, πολεμώντας στην ίδια την γενέτειρά του και το γεγονός γνωστοποιήθηκε στην Κεντρική Επιτροπή που συνεδρίαζε εκείνη την ώρα, να πώς αντέδρασε ο αδελφός του: «επί τω ακούσματι τούτω ο μέγας πατριώτης Παπαδάκης, μέλος της Επιτροπής, ωχριά και πίπτων επί του ανακλήτρου κλαίων και οδυρόμενος εκραύγαζε : «Δυστυχής εγώ. Ίσως εφονεύθη εξ ενός των αποσταλέντων υπ εμού όπλων». Ήτο ο αδελφός του. Η πικρία που δοκίμασε ο Αντώνιος από την αποτυχία του αγώνα και ο θάνατος του αδελφού του εκλόνισαν σοβαρά την υγεία του και περιόρισαν την δραστηριότητά του. Απεβίωσε στις σε ηλικία 67 ετών. Πότε εγκατέλειψε ο Α.Φ.Π. το οικογενειακό επώνυμο Καμπάνης και υιοθέτησε το Παπαδάκης, δηλωτικό της πατρικής ιδιότητας, δεν είναι γνωστό. Γνωρίζουμε όμως ότι τουλάχιστον από το 1846 χρησιμοποιεί το δεύτερο αυτό επώνυμο στα επίσημα έγγραφα που υπογράφει. Η ζωή του υπήρξε λιτή. Ζούσε μόνος και ελάχιστα μετείχε στην κοσμική ζωή της πρωτεύουσας. Στην μεγάλη καρδιά του, που την γέμιζε η Ελλάδα, δεν υπήρξε θέση για γυναίκα. Αγάπησε με πάθος την πατρίδα και ανάλωσε την ζωή και την περιουσία του για την ευημερία και την πρόοδό της. Έθεσε σαν σκοπό της ζωής του την απελευθέρωση της ιδιαίτερης πατρίδας του της Κρήτης, χωρίς όμως να ευτυχήσει να δει πραγματοποιούμενο το όνειρό του. Αυτή με λίγα λόγια υπήρξε η μυθιστορηματική ζωή του Αντωνίου Φ. Παπαδάκη, που έφυγε γυμνό και ξυπόλυτο σκλαβάκι από το Ψυχρό και επέστρεψε λίγα χρόνια αργότερα, Μεγάλος Εθνικός Ευεργέτης στην Αθήνα. «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ

20 ΚΑΜΠΑΝΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ Μέρος Α Το κληροδότημα Α. Φ. Παπαδάκη προς το Εθνικόν Πανεπιστήμιον Η από 8 Ιουλίου 1868 ιδιόγραφη διαθήκη του Α.Φ.Παπαδάκη δημοσιεύτηκε στις και μ αυτήν ο δωρητής κατέστησε γενικόν κληρονόμο του το Εθνικόν Πανεπιστήμιο, παραγγέλοντας σ αυτό από την πρόσοδον της περιουσίας του να σπουδάζουν δωρεάν σ αυτό δέκα νέοι απ όλη την Ελλάδα. Σύμφωνα με την απογραφή που ακολούθησε η κληρονομουμένη ελευθέρα και δούλη περιουσία εκτιμήθηκε σε ύψος δραχ. δηλ. λίγο μικρότερο από το ενεργητικό της Εταιρείας Αεριόφωτος Αθηνών, που έφθανε στο ποσό των δραχ. Σήμερα η αξία της περιουσίας Παπαδάκη έχει αυξηθεί σημαντικά και κατά συνέπεια μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των χορηγουμένων υποτροφιών. Το κληροδότημα Παπαδάκη αποτελεί κεφάλαιο αυτοτελούς διαχείρισης από την υπόλοιπη περιουσία του Πανεπιστημίου. Ο Παπαδάκης είναι ο μεγαλύτερος Ευεργέτης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Ηπειρώτης Ι. Δόμπολης μεγαλος επίσης ευεργέτης του Πανεπιστημίου, εγκατεστημένος στην Ρωσία και φίλος του Καποδίστρια, άφησε επίσης την περιουσία του, που απετελείτο από αργυρά ρούβλια ( δραχ.), κατατεθειμένα στην Ρωσική αυτοκρατορική Τράπεζα. Δυστυχώς από το παραπάνω ποσό ένα μικρό μόνο μέρος περιήλθε στο Ελληνικό δημόσιο, γιατί το υπόλοιπο εξωφλήθη με ρωσικά χρεόγραφα, τα οποία μετά την επικράτηση των Σοβιετικών έχασαν την αξία των. Κατά συνέπεια μπορεί η κληρονομιά Δόμπολη να ήταν ελαφρά μεγαλύτερη, αλλά ευρισκομένη στο εξωτερικό δεν κατέστη δυνατόν να εισπραχθεί, ενώ εκείνη του Παπαδάκη, ευρισκομένη στην Ελλάδα, εισπράχθηκε στο ακέραιον. Το Παπαδάκειο Αλληλοδιδακτικό Σχολείο Το σχολείο αυτό ιδρύθηκε το 1858 στην γενέτειρα του Παπαδάκη και στεγάστηκε σε διάφορα ιδιωτικά κτίρια. Πρώτος δάσκαλος που δίδαξε σ αυτό ήταν ο ιερομόναχος Μεθόδιος Περάκης από την Πλάτη, μετέπειτα ιδρυτής και πρώτος ηγούμενος Βιδιανής. Το σχολείο λειτούργησε επί 20 χρόνια δαπάναις του Παπαδάκη μέχρι το θάνατό του (1878). Άλλοι δάσκαλοι που δίδαξαν στο Παπαδάκειο ήταν ο Αντ. Βορεάδης, ο Εμμ. Μηλιαράς, ο Πέτρος Γαλανάκης κ.ά Λίγα χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του Παπαδάκειου, το έτος 1862, άρχισε η ανέγερση του κτιρίου, στο οποίο θα εγκαθίστατο. Κατά την Μάχη του Λασυθίου στις 20 Μαϊου 1867 η ανέγερση του κτιρίου είχε προχωρήσει, αφού οι Τούρκοι κατέφυγαν εκεί για να προστατευθούν. Η ανέγερση του διδακτηρίου είχε αρκετά προχωρήσει, αλλά μετά το θάνατο του Παπαδάκη εγκαταλήφθηκε από το Πανεπιστήμιο και το κτίριο αποπερατώθηκε δαπάναις του Καμπανείου το έτος Το Παπαδάκειο διέκοψε την λειτουργία του το ΙΙ. ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΚΑΜΠΑΝΗΣ Ο Ιωάννης Α. Καμπάνης είναι ο κληροδότης που άφησε την περιουσία του για να ιδρυθεί στην γενέτειρά του ένα Πρακτικό Τεχνικό Σχολείο. Γυιός πολυμελούς οικογενείας (5 αδελφοί και 1 κόρη) γεννήθηκε στα 1830 στο Ψυχρό Λασυθίου. Για τα παιδικά του χρόνια δεν υπάρχουν πληροφορίες. Έφηβος εγκατέλειψε το χωριό του και μετέβη στα Χανιά Ι. Καμπάνης Ο Ιδρυτής Ευεργέτης κοντά σε κάποιο θείο του γιατρό ονόματι Ζερβάκη, από τον οποίο πήρε κάποιες πρακτικές γνώσεις ιατρικής. Γύρω στα 1855 εγκατέλειψε τα Χανιά και εγκαταστάθηκε στην Ιεράπετρα, όπου ασκούσε το επάγγελμα του πρακτικού γιατρού. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1860, ο Καμπάνης επισκέπτεται την Αίγυπτο, πιθανότατα κατόπιν παρακλήσεως του Αντωνίου, για να ερευνήσει το ενδεχόμενο εάν κάποιος από τους εκεί διαπρέποντες πασάδες είναι Έλληνας, ενδεχομένως δε και συγγενής του. Στην Αίγυπτο ο Καμπάνης διαπίστωσε πραγματικά ότι ένας διάσημος πασάς, ο Ισμαήλ Σελιμ πασάς, ο αποκαλούμενος και «Γκιριτλή» δηλ. Κρητικός, δεν ήταν άλλος από τον Μανώλη Καμπάνη, γυιό του παπά Φραγκιά από το Ψυχρό, αδελφό του Αντωνίου και δικό του πρωτεξάδελφο. Τον πλησίασε και σύμφωνα με τις οδηγίες του Αντωνίου του πρότεινε να επιστρέψει στην Ελλάδα και να ζήσει με τον αδελφό του. Εκείνος, προβάλλοντας οικογενειακούς λόγους, αρνήθηκε την πρόταση και αντιπρότεινε στον Καμπάνη να παραμείνει και ο ίδιος στην Αίγυπτο, όπου ο ίδιος θα τον βοηθούσε να βρει δουλειά και να ζήσει. Ο Καμπάνης δέχθηκε την πρόταση του εξαδέλφου του, παρέμεινε στην Αίγυπτο και με υπόδειξη και εγγύηση του πασά νοίκιασε ένα μεγάλο πανδοχείο στην Αλεξάνδρεια, ιδιοκτησία 20 «TO ΛAΣIΘI» ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΜΑΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012