Οι ερωτήσεις σας σχετικά με

Transcript

1 Οι ερωτήσεις σας σχετικά με το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενώσεως το Δικαστήριο ΕΖΕΣ το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το Διεθνές Δικαστήριο το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

2 ΔΕΕ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ 1952: ιδρύεται το Δικαστήριο ΕΚΑΧ : μετεξελίσσεται σε Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) 1989: ιδρύεται το Πρωτοδικείο 2004: ιδρύεται το Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης (ΔΔΔ) 2009: το ΔΕΚ μετεξελίσσεται σε Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (ΔΕΕ) συγκείμενο από το Δικαστήριο, το Γενικό Δικαστήριο και το ΔΔΔ. ΕΔΡΑ: Λουξεμβούργο. ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ Συνθήκη περί ιδρύσεως της ΕΚΑΕ 2 Συνθήκη περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (ΣΕΕ) Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) Παράγωγο δίκαιο. ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ Βέλγιο, Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Γερμανία, Εσθονία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Κύπρος, Λεττονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Ουγγαρία, Μάλτα, Κάτω Χώρες, Αυστρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία, Σλοβακία, Φινλανδία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο. ΑΠΟΣΤΟΛΗ Το ΔΕΕ εξασφαλίζει την τήρηση του δικαίου κατά την ερμηνεία και την εφαρμογή του δικαίου της Ενώσεως. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ Δικαστήριο 1. Επιλαμβάνεται των προδικαστικών ερωτημάτων που υποβάλλουν τα εθνικά δικαστήρια ως προς την ερμηνεία των Συνθηκών και των πράξεων των οργάνων της Ενώσεως και ως προς το κύρος πράξεως της Ενώσεως. 2. Επιλαμβάνεται των ευθειών προσφυγών, ήτοι: των προσφυγών λόγω παραβάσεως κράτους μέλους των προσφυγών ακυρώσεως ή των προσφυγών κατά παραλείψεως που ασκούν: κοινοτικό όργανο κατά άλλου κοινοτικού οργάνου κράτος μέλος κατά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή/και του Συμβουλίου, εξαιρουμένων των ασκουμένων κατά του Συμβουλίου και αφορωσών τις κρατικές ενισχύσεις, το ντάμπινγκ ή τις εκτελεστικές αρμοδιότητες του Συμβουλίου κράτος μέλος κατά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με ενισχυμένη συνεργασία στο πλαίσιο της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 3. Επιλαμβάνεται των αναιρέσεων κατά των αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου. 4. Επιλαμβάνεται της επανεξετάσεως των αποφάσεων του Γενικού Δικαστηρίου επί των αναιρέσεων κατά των αποφάσεων του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης. Γενικό Δικαστήριο Επιλαμβάνεται όλων των λοιπών ευθειών προσφυγών, εξαιρουμένων όσων εκδικάζονται από το Δικαστήριο. Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης Επιλαμβάνεται των διαφορών μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των υπαλλήλων της, καθώς και ορισμένων κατηγοριών προσωπικού, μεταξύ άλλων των Eurojust, Europol και ΓΕΕΑ. 1 Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα. 2 Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενεργείας.

3 ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο μπορεί να προσφύγει ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου: κατά πράξεως ενός από τα θεσμικά όργανα, ή ενός οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ενώσεως η οποία του απευθύνεται και το αφορά άμεσα και ατομικά κατά κανονιστικής πράξεως που το αφορά άμεσα και δεν συνεπάγεται εκτελεστικά μέτρα. Επίσης, οι πολίτες της Ένωσης έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν ενώπιον του Δικαστηρίου τις παρατηρήσεις τους, σε περίπτωση κατά την οποία ο εθνικός δικαστής, κληθείς να αποφανθεί επί διαφοράς που τους αφορά, αποφασίζει να του υποβάλει προδικαστικό ερώτημα. ΣΥΝΘΕΣΗ Δικαστήριο ένας δικαστής ανά κράτος μέλος (επί του παρόντος 27 δικαστές) και 8 γενικοί εισαγγελείς θητεία 6 ετών δυνάμενη να ανανεωθεί. Γενικό Δικαστήριο τουλάχιστον ένας δικαστής ανά κράτος μέλος (επί του παρόντος 27 δικαστές) θητεία 6 ετών δυνάμενη να ανανεωθεί. Δικαστήριο Δημόσιας Διοίκησης 7 δικαστές θητεία 6 ετών δυνάμενη να ανανεωθεί. ΓΛΩΣΣΕΣ Επιτρέπεται η χρήση ως γλωσσών διαδικασίας όλων των επισήμων γλωσσών της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Κατ αρχήν, γλώσσα διαδικασίας είναι η γλώσσα του προσφεύγοντος. Στις προδικαστικές υποθέσεις γλώσσα διαδικασίας είναι η γλώσσα του υποβάλλοντος προδικαστικό ερώτημα εθνικού δικαστηρίου. Στις προσφυγές λόγω παραβάσεως γλώσσα διαδικασίας είναι η γλώσσα του καθού κράτους, ενώ στις αναιρέσεις γλώσσα διαδικασίας είναι, κατ αρχήν, η γλώσσα στην οποία το Γενικό Δικαστήριο εξέδωσε την απόφασή του. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Το δίκαιο της Ένωσης υπερέχει του εθνικού δικαίου και πρέπει να εφαρμόζεται ομοιόμορφα εντός των κρατών μελών. Οι αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενώσεως έχουν δεσμευτική ισχύ εντός των κρατών μελών. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Cour de justice de l Union européenne Presse et information L2925 Luxembourg Τηλ.: (+352) Fax : (+352) Internet :

4 ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΕΖΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ 1994: ιδρύεται το Δικαστήριο ΕΖΕΣ. ΕΔΡΑ: Λουξεμβούργο (από το 1996). ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ Συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ) και πρωτόκολλα αυτής Συμφωνία μεταξύ των κρατών ΕΖΕΣ περί ιδρύσεως Εποπτεύουσας Αρχής και Δικαστηρίου και πρωτόκολλα αυτής Παράγωγο δίκαιο του ΕΟΧ. ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία. ΑΠΟΣΤΟΛΗ Το Δικαστήριο ΕΖΕΣ εξασφαλίζει την τήρηση του δικαίου κατά την ερμηνεία και την εφαρμογή του δικαίου του ΕΟΧ. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ Ερμηνεύει το δίκαιο του ΕΟΧ. Επιλαμβάνεται διαφορών μεταξύ των συμβαλλομένων μερών, μεταξύ της Εποπτεύουσας Αρχής ΕΖΕΣ και των συμβαλλομένων μερών και μεταξύ της Εποπτεύουσας Αρχής ΕΖΕΣ και του αποδέκτη αποφάσεως της Αρχής ή προσώπου το οποίο αφορά άμεσα και ατομικά η εν λόγω απόφαση. Επιλαμβάνεται αιτήσεων εκδόσεως γνωμοδοτήσεως υποβαλλομένων από τα εθνικά δικαστήρια ως προς την αμφισβητούμενη ερμηνεία του δικαίου του ΕΟΧ.

5 ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο μπορεί να ασκήσει προσφυγή: αν είναι ο αποδέκτης αποφάσεως της Εποπτεύουσας Αρχής ΕΖΕΣ, ή, εφόσον η απόφαση αυτή το αφορά άμεσα και ατομικά. Επίσης, οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα προσβάσεως στο Δικαστήριο ΕΖΕΣ προτείνοντας την υποβολή, στο πλαίσιο της αιτήσεως εκδόσεως γνωμοδοτήσεως, ερωτημάτων εκ μέρους του εθνικού δικαστηρίου ενώπιον του οποίου εκκρεμεί σχετική υπόθεση. ΣΥΝΘΕΣΗ 3 δικαστές (ένας ανά κράτος μέλος). ΓΛΩΣΣΕΣ Γλώσσα διαδικασίας είναι η αγγλική και η γλώσσα του εθνικού δικαστηρίου το οποίο υποβάλλει αίτηση εκδόσεως γνωμοδοτήσεως. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Το δίκαιο του ΕΟΧ, το οποίο έχει υιοθετηθεί από τα κράτη μέλη ΕΖΕΣ, εφαρμόζεται απευθείας εντός των εν λόγω κρατών. Υπερέχει του εθνικού δικαίου και εμπεριέχει την αρχή της ευθύνης του κράτους. Οι αποφάσεις επί ευθείας προσφυγής έχουν δεσμευτική ισχύ. Αντιθέτως, δεν δεσμεύουν οι γνωμοδοτήσεις. Διεύθυνση EFTA Court 1, rue du Fort Thüngen L1499 Luxembourg Τηλ.: (+352) Fax : (+352) Internet: eftacourt@eftacourt.int

6 ΕΔΑΔ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩМΑΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ 1959: ιδρύεται το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 1998: τίθεται σε ισχύ το Πρωτόκολλο αριθ. 11 της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ)(1950), περί ιδρύσεως Ενιαίου Δικαστηρίου, λειτουργούντος σε μόνιμη βάση, σε αντικατάσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (1954) και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1959). ΕΔΡΑ: Στρασβούργο (Γαλλία). ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών (1950) και πρόσθετα Πρωτόκολλα. ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ Τα κράτη που έχουν επικυρώσει την ΕΣΔΑ (ήτοι, το έτος 2009, 47 κράτη): Άγιος Μαρίνος, Αζερμπαϊτζάν, Αλβανία, Ανδόρα, Αρμενία, Αυστρία, Βέλγιο, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Γεωργία, Δανία, Ελβετία, Ελλάδα, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κάτω Χώρες, Κροατία, Κύπρος, Λεττονία, Λιθουανία, Λιχτενστάιν, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Μαυροβούνιο, Μολδαβία, Μονακό, Νορβηγία, Ουγγαρία, Ουκρανία, Πολωνία, Πορτογαλία, «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας», Ρουμανία, Ρωσική Ομοσπονδία, Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία, Τουρκία, Τσεχία και Φινλανδία. ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟ ΕΔΑΔ εξασφαλίζει την τήρηση των αναληφθεισών από τα Συμβαλλόμενα στην ΕΣΔΑ και στα Πρωτοκόλλά της Υψηλά Μέρη δεσμεύσεων. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ Κάθε συμβαλλόμενο κράτος (κρατική προσφυγή) ή κάθε ιδιώτης που θεωρεί ότι θίγεται λόγω παραβάσεως της Συμβάσεως (ατομική προσφυγή) μπορεί να υποβάλει απευθείας στο ΕΔΑΔ προσφυγή προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι συμβαλλόμενο κράτος προσβάλλει ένα από τα δικαιώματα τα οποία κατοχυρώνει η ΕΣΔΑ. ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Στο ΕΔΑΔ μπορεί να προσφύγει κάθε φυσικό πρόσωπο, κάθε μη κυβερνητική οργάνωση ή κάθε ομάδα ιδιωτών που θεωρεί ότι παραβιάζονται εκ μέρους ενός εκ των Συμβαλλομένων Υψηλών Μερών τα αναγνωριζόμενα από την ΕΣΔΑ ή τα πρωτόκολλά της δικαιώματα. Το ΕΔΑΔ μπορεί επιληφθεί μόνον αφού προηγουμένως εξαντληθούν τα εσωτερικά μέσα έννομης προστασίας και εφόσον δεν έχει παρέλθει εξάμηνη προθεσμία από την ημερομηνία εκδόσεως της οριστικής αποφάσεως του εθνικού δικαστηρίου. Το ΕΔΑΔ κηρύσσει απαράδεκτη ατομική προσφυγή όταν είναι ανώνυμη ή κατ ουσίαν ταυτόσημη με προσφυγή την οποία έχει ήδη εξετάσει ή η οποία έχει ήδη υποβληθεί σε άλλο διεθνές εξεταστικό όργανο ή όργανο διακανονισμού ή εφόσον εκτιμά ότι η προσφυγή είναι ασυμβίβαστη προς τις διατάξεις της ΕΣΔΑ ή των πρωτοκόλλων της, προδήλως αβάσιμη ή ασκείται καταχρηστικώς. Απαιτείται η παράσταση δικηγόρου μόνον από της κοινοποιήσεως της υποθέσεως στην καθής κυβέρνηση.

7 Το ευεργέτημα πενίας μπορεί να χορηγηθεί στον προσφεύγοντα, δυνάμει του Κανονισμού Διαδικασίας του ΕΔΑΔ από της κοινοποιήσεως, υπό την προϋπόθεση ότι το ευεργέτημα είναι αναγκαίο για την εύρυθμη διεξαγωγή της δίκης ενώπιον του τμήματος και ο προσφεύγων δεν διαθέτει επαρκείς οικονομικούς πόρους για να αντεπεξέλθει εν όλω ή εν μέρει στα έξοδα στα οποία καλείται να υποβληθεί. ΣΥΝΘΕΣΗ Ο αριθμός των δικαστών είναι ίσος προς εκείνον των Συμβαλλομένων Υψηλών Μερών (επί του παρόντος 47 δικαστές). Θητεία έξι ετών δυνάμενη να ανανεωθεί. Το ΕΔΑΔ συγκροτεί τριμελείς επιτροπές, επταμελή τμήματα και 17μελές τμήμα μείζονος συνθέσεως. Ο οριζόμενος από κράτος διάδικο σε διαφορά δικαστής μετέχει αυτοδικαίως στο οικείο τμήμα και στο τμήμα μείζονος συνθέσεως. ΓΛΩΣΣΕΣ Γλώσσες διαδικασίας είναι η αγγλική και η γαλλική. Πριν από την κοινοποίηση του εισαγωγικού της δίκης εγγράφου στην καθής κυβέρνηση, ο προσφεύγων μπορεί να χρησιμοποιήσει μία από τις επίσημες γλώσσες των Συμβαλλομένων Υψηλών Μερών. Κατά κανόνα, οι παρατηρήσεις καταρτίζονται ή συντάσσονται σε μία από τις δύο επίσημες γλώσσες του ΕΔΑΔ, εκτός αν ο πρόεδρος του τμήματος επιτρέψει στον προσφεύγοντα να εξακολουθήσει να χρησιμοποιεί την επίσημη γλώσσα ενός των Συμβαλλομένων Υψηλών Μερών. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ρόλος του τμήματος μείζονος συνθέσεως: υπό την επιφύλαξη ορισμένων προϋποθέσεων, ένα τμήμα μπορεί οποτεδήποτε να απεκδυθεί της αρμοδιότητάς του υπέρ του τμήματος μείζονος συνθέσεως, εκτός αν κάποιος από τους διαδίκους διαφωνεί. Εντός τρίμηνης προθεσμίας από της εκδόσεως της αποφάσεως τμήματος, κάθε διάδικος δύναται να ζητήσει την παραπομπή της υποθέσεως ενώπιον του τμήματος μείζονος συνθέσεως. Σώμα συγκροτούμενο από πέντε δικαστές κάνει δεκτή την αίτηση περί παραπομπής σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Διεύθυνση Cour européenne des Droits de l Homme Conseil de l Europe F67075 Strasbourg Τηλ.: (+33) Fax : (+33) Internet :

8 ΔΔ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ 1945: Ιδρύεται το ΔΔ ως κύριο δικαιοδοτικό όργανο των Ηνωμένων Εθνών και ως διάδοχο σχήμα του Διαρκούς Διεθνούς Δικαστηρίου (ΔΔΔ). το οποίο είχε ιδρυθεί το 1922 υπό την αιγίδα της Κοινωνίας των Εθνών. ΕΔΡΑ: Χάγη (Κάτω Χώρες). ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ Διεθνείς συμβάσεις και διεθνείς συνθήκες, διεθνές εθιμικό δίκαιο, γενικές αρχές του δικαίου και, επικουρικώς, δικαστικές αποφάσεις και συγγράμματα των πλέον έγκριτων συγγραφέων. ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ Κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών (192 το έτος 2009) τα οποία είναι ipso facto συμβαλλόμενα μέρη του Οργανισμού του ΔΔ. Κράτη που έχουν προσχωρήσει στον Οργανισμό του Δικαστηρίου χωρίς να έχουν υπογράψει τον Χάρτη και χωρίς να έχουν καταστεί μέλη των Ηνωμένων Εθνών. Άλλα κράτη που έχουν καταθέσει δήλωση στη Γραμματεία υπό τις προϋποθέσεις που έχει καθορίσει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. ΑΠΟΣΤΟΛΗ Το ΔΔ επιλύει σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο τις νομικές διαφορές μεταξύ των κρατών τις οποίες του υποβάλλουν τα ίδια. Εκδίδει γνωμοδοτήσεις επί νομικών ζητημάτων τα οποία μπορούν να του υποβάλλουν τα όργανα ή οι ειδικευμένοι οργανισμοί του ΟΗΕ που δικαιούνται να το πράξουν. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ Το ΔΔ επιλύει νομικές διαφορές μεταξύ κρατών κατόπιν αιτήσεως των εμπλεκομένων κρατών (δικαιοδοτική λειτουργία). Γνωμοδοτήσεις επί νομικών ζητημάτων σε απάντηση αιτήσεων των (5) οργάνων του ΟΗΕ ή των (16) ειδικευμένων οργανισμών του συστήματος του ΟΗΕ οι οποίοι νομιμοποιούνται να υποβάλλουν παρόμοιες αιτήσεις (γνωμοδοτική λειτουργία). ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Οι ιδιώτες δεν έχουν πρόσβαση στο ΔΔ, καθόσον το άρθρο 34 του Οργανισμού του προβλέπει ότι μόνον τα κράτη νομιμοποιούνται να παρίστανται ενώπιόν του ως διάδικοι στο πλαίσιο διαφοράς. Ιδιωτικά συμφέροντα μπορούν, πάντως, να αποτελέσουν αντικείμενο προσφυγής ενώπιον του Δικαστηρίου σε περίπτωση κατά την οποία ένα κράτος υποκαθίσταται στις αξιώσεις ενός υπηκόου του και υιοθετεί τις αιτιάσεις του έναντι τρίτου κράτους.

9 ΣΥΝΘΕΣΗ Συνολικά εκλέγονται 15 δικαστές, για εννέα έτη, από τη Γενική Συνέλευση και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Τα μέλη του ΔΔ εκπροσωπούν τα μεγάλα πολιτισμικά σύνολα και τα κύρια νομικά συστήματα παγκοσμίως. Ανά τριετία λαμβάνει χώρα μερική ανανέωση του ΔΔ κατά το ένα τρίτο των μελών του. Οι δικαστές του ΔΔ μπορούν να επανεκλεγούν. ΓΛΩΣΣΕΣ Γλώσσες διαδικασίας είναι η αγγλική και η γαλλική. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Το ΔΔ μπορεί να επιληφθεί διαφοράς μόνον εφόσον οι διάδικοι έχουν αποδεχθεί την αρμοδιότητά του με έναν από τους τρεις ακόλουθους τρόπους: 1) δυνάμει συμφωνίας («συνυποσχετικού») συναπτόμενης μεταξύ τους και σκοπούσας στην υποβολή της διαφοράς τους στο ΔΔ 2) δυνάμει ρήτρας δικαιοδοσίας περιλαμβανόμενης σε διεθνή συνθήκη και προβλέπουσας προσφυγή στο ΔΔ σε περίπτωση διαφοράς μεταξύ των συμβαλλομένων κρατών 3) ως εκ του συνδυασμού δηλώσεων (τα κράτη μπορούν να προβαίνουν σε δηλώσεις αναγνωρίζουσες ως υποχρεωτική τη δικαιοδοσία του ΔΔ για τις διαφορές τους με κάθε άλλο κράτος το οποίο έχει προβεί στην ίδια δήλωση). Οι αποφάσεις του ΔΔ έχουν δεσμευτική ισχύ για τους διαδίκους. Είναι οριστικές και αμετάκλητες. Κατ αρχήν, οι γνωμοδοτήσεις δεν έχουν δεσμευτική ισχύ. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Cour internationale de Justice Palais de la Paix Carnegieplein 2 NL2517 KJ Den Haag Tél: (+3170) (Information) Internet:

10 ΔΠΔ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Στις 17 Ιουλίου 1998, 120 κράτη υιοθέτησαν το Καταστατικό της Ρώμης περί ιδρύσεως του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ). Το Καταστατικό του ΔΠΔ άρχισε να ισχύει την 1η Ιουλίου ΕΔΡΑ: Χάγη (Κάτω Χώρες). ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ Πρώτον, το Καταστατικό του ΔΠΔ, ο Κανονισμός Διαδικασίας και Διεξαγωγής Αποδείξεων και τα στοιχεία της υπόστασης των εγκλημάτων. Δεύτερον, οι εφαρμοστέες Συνθήκες και οι αρχές και οι κανόνες του διεθνούς δικαίου, περιλαμβανομένων των αρχών του διεθνούς δικαίου των διεθνών συρράξεων. Άλλως, οι γενικές αρχές του δικαίου τις οποίες το ΔΠΔ συνάγει επαγωγικώς από τις αντιπροσωπευτικές των διαφόρων νομικών συστημάτων εθνικές νομοθεσίες. ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ Ένα κράτος καθίσταται συμβαλλόμενο μέρος του Καταστατικού του ΔΠΔ κατόπιν σχετικής κυρώσεως, αποδοχής, εγκρίσεως ή προσχωρήσεως. Την 1η Αυγούστου 2009, 110 κράτη ήσαν συμβαλλόμενα μέρη στο Καταστατικό του ΔΠΔ ενώ 139 κράτη το είχαν υπογράψει. ΑΠΟΣΤΟΛΗ Το ΔΠΔ συμβάλλει στην τήρηση και εφαρμογή σε μόνιμη βάση της διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης: στην πρόληψη των εγκλημάτων και στην καταπολέμηση της ατιμωρησίας. Το ΔΠΔ διεξάγει έρευνες, ασκεί διώξεις και δικάζει κατά δικαία, αποτελεσματική και αμερόληπτη κρίση, τα πλέον σοβαρά εγκλήματα. Το ΔΠΔ ασκεί τα καθήκοντά του με διαφάνεια και αποτελεσματικότητα. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ Αρμοδιότητα καθ ύλην: Το ΔΠΔ είναι αρμόδιο για τα πλέον σοβαρά εγκλήματα: το έγκλημα της γενοκτονίας τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας τα εγκλήματα πολέμου καθώς και για το έγκλημα της επιθέσεως, όταν αυτό οριστεί. Αρμοδιότητα κατά χρόνον: το ΔΠΔ είναι αρμόδιο για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν μετά την έναρξη ισχύος του Καταστατικού του, δηλαδή μετά την 1η Ιουλίου Προσωπικό πεδίο εφαρμογής: το ΔΠΔ είναι αρμόδιο αν ο κατηγορούμενος είναι υπήκοος κράτους μέρους ή αν το έγκλημα διαπράχθηκε στο έδαφος συμβαλλόμενου κράτους. Εντούτοις, οι προϋποθέσεις αυτές δεν ισχύουν όταν το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ παραπέμπει μια υπόθεση στον Εισαγγελέα. Αρχή της συμπληρωματικότητας: το ΔΠΔ δύναται να διενεργεί έρευνες και, εφόσον τούτο δικαιολογείται, να ασκεί δίωξη και να δικάζει πρόσωπα μόνον αν το ενδιαφερόμενο κράτος τελεί σε αδυναμία να το πράξει ή δεν έχει την πρόθεση να κινηθεί συναφώς.

11 ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ Το Καταστατικό περιλαμβάνει σημαντικές διατάξεις σχετικά με τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των θυμάτων. Για πρώτη φορά στην ιστορία της διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης τα θύματα μπορούν να συμμετέχουν στη διαδικασία και να ζητούν αποζημίωση και ηθική ικανοποίηση για την υλική και ηθική βλάβη που υπέστησαν. Εξάλλου, οι ιδιώτες και οι κυβερνητικές και μη κυβερνητικές οργανώσεως δύνανται να υποβάλλουν κοινοποιήσεις στο Γραφείο του Εισαγγελέα επί των εγκλημάτων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του ΔΠΔ. ΣΥΝΘΕΣΗ Το ΔΠΔ αποτελείται από 4 όργανα: το Προεδρείο, τα Τμήματα, το Γραφείο του Εισαγγελέα και τη Γραμματεία. Το Προεδρείο αποτελείται από τον Πρόεδρο και δύο Αντιπροέδρους, εκλεγόμενους μεταξύ των 18 δικαστών του Δικαστηρίου. Οι 18 δικαστές του Δικαστηρίου (ο αριθμός αυτός μπορεί να αυξηθεί) προερχόμενοι από όλες τις χώρες του κόσμου, εκλέγονται από τη συνέλευση των κρατών μελών για θητεία εννέα ετών. Κατανέμονται σε τρία τμήματα: το προκαταρκτικό τμήμα το πρωτοβάθμιο τμήμα το τμήμα εφέσεων. Ένα τρίτο των δικαστών ανανεώνεται ανά τριετία. Το Γραφείο του Εισαγγελέα διευθύνει ο Εισαγγελέας, τον οποίο επικουρεί ένας αναπληρωτής εισαγγελέας. Εκλέγονται από τα κράτη μέλη. Τη Γραμματεία διευθύνει ο Γραμματέας τον οποίο εκλέγουν οι δικαστές. ΓΛΩΣΣΕΣ Γλώσσες εργασίας.: η αγγλική και η γαλλική. Κατόπιν αιτήσεως διαδίκου ή κράτους, η παρέμβαση του οποίου στη δίκη επετράπη, το ΔΠΔ εγκρίνει την εκ μέρους τους χρήση άλλης γλώσσας εκτός της αγγλικής ή της γαλλικής. Επίσημες γλώσσες: η αγγλική, η αραβική, η κινεζική, η ισπανική, η γαλλική και η ρωσική. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Το ΔΠΔ είναι ανεξάρτητο δικαιοδοτικό όργανο. Το ΔΠΔ είναι διαρκές. Το ΔΠΔ είναι αρμόδιο έναντι των φυσικών προσώπων. Το ΔΠΔ ιδρύθηκε με ιδρυτική Συνθήκη (Καταστατικό της Ρώμης), σε αντίθεση προς τα ad hoc ποινικά δικαστήρια τα οποία ιδρύθηκαν με ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Τα κράτη αποδέχονται a priori την αρμοδιότητά του επικυρώνοντας το Καταστατικό της Ρώμης. Το Συμβούλιο Ασφαλείας δύναται να παραπέμψει υποθέσεις στο ΔΠΔ ενεργώντας δυνάμει του κεφαλαίου VII του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Διεύθυνση Cour pénale internationale Maauweg, AB Den Haag Τηλ.: (+3170) Internet :

12 QD ELC Φυλλάδιο συνταχθέν χάρη στη συνίργασία διαφόρων υπηρεσιών ενημερώσεως των περιγραφομένων δικαστηρίων. Έκδοση Ιουνίου 2010 doi: /24728 Δικαστήριο της Ευρωπαϊκης Ένωσης Υπηρεσία Τύπου και Πληροφόρησης L2925 Luxembourg www. curia.europa.eu ISBN