Η τήρηση των δεσµεύσεών µας ως προς την κλιµατική αλλαγή δίνει ώθηση στην ανάπτυξη και στην απασχόληση

Transcript

1 IP/08/80 Βρυξέλλες, 23 Ιανουαρίου 2008 Η τήρηση των δεσµεύσεών µας ως προς την κλιµατική αλλαγή δίνει ώθηση στην ανάπτυξη και στην απασχόληση Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε σήµερα σε συµφωνία για µια φιλόδοξη δέσµη προτάσεων µε τις οποίες θα υλοποιηθούν οι δεσµεύσεις του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής και την προώθηση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Οι προτάσεις δείχνουν ότι οι στόχοι που συµφωνήθηκαν πέρυσι είναι τεχνολογικώς και οικονοµικώς επιτεύξιµοι, προσφέρουν δε µια µοναδική επιχειρηµατική ευκαιρία για χιλιάδες ευρωπαϊκές εταιρείες. Χάρη στα µέτρα αυτά θα αυξηθεί κατακόρυφα η χρήση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας σε κάθε χώρα και θα τεθούν νοµικά δεσµευτικοί στόχοι προς επίτευξη από τις κυβερνήσεις. Σε όλους τους µείζονες συντελεστές εκποµπής CO 2 θα δοθεί κίνητρο να αναπτύξουν τεχνολογίες καθαρής παραγωγής µέσω της εκ βάθρων µεταρρύθµισης του συστήµατος εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπής (ΣΕ Ε), µε την οποία θα επιβληθεί σε όλη την ΕΕ ανώτατο όριο για τις εκποµπές. Με τη συγκεκριµένη δέσµη µέτρων επιδιώκεται να καταστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση ικανή να µειώσει τα αέρια θερµοκηπίου κατά ποσοστό τουλάχιστον 20% και αυξάνεται σε 20% το µερίδιο των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας στην ενεργειακή κατανάλωση µέχρι το έτος 2020, όπως συµφωνήθηκε από τους ηγέτες της ΕΕ τον Μάρτιο του Όταν επιτευχθεί νέα παγκόσµια συµφωνία για την κλιµατική αλλαγή, η µείωση των εκποµπών θα ανέλθει σε 30% µε χρονικό ορίζοντα το Ο Πρόεδρος της Επιτροπής, κ. José Manuel Barroso, δήλωσε τα εξής: «Η αντιµετώπιση της πρόκλησης της κλιµατικής αλλαγής αποτελεί την πολιτική λυδία λίθο για την γενεά µας. Η αποστολή µας, ή καλύτερα το καθήκον µας, είναι αφενός να προσφέρουµε το σωστό πλαίσιο άσκησης πολιτικής για το µετασχηµατισµό της ευρωπαϊκής οικονοµίας ώστε να µη βλάπτει το περιβάλλον και αφετέρου να εξακολουθήσουµε να πρωτοστατούµε στις αναλαµβανόµενες διεθνώς δράσεις για την προστασία του πλανήτη µας. Η δέσµη µέτρων που προτείνουµε, αντιµετωπίζει όχι µόνο την πρόκληση αυτή, αλλά και την πρόκληση της ενεργειακής ασφάλειας, είναι δε µια ευκαιρία για να δηµιουργηθούν χιλιάδες νέες επιχειρήσεις και εκατοµµύρια θέσεις εργασίας στην Ευρώπη. Οφείλουµε να αξιοποιήσουµε την ευκαιρία αυτή». Ο αρµόδιος για το περιβάλλον Επίτροπος κ. Σταύρος ήµας δήλωσε τα εξής: «Η δέσµη µέτρων, αξιοποιώντας το πρωτοποριακό ευρωπαϊκό σύστηµα εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπής, δείχνει στους παγκόσµιους εταίρους µας ότι η ανάληψη γενναίων πρωτοβουλιών για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής συµβιβάζεται µε τη συνέχιση της οικονοµικής µεγέθυνσης και ευµάρειας. ίνει στην Ευρώπη προπορεία στον αγώνα για τη δηµιουργία µιας παγκόσµιας οικονοµίας χαµηλών εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα, η οποία θα προκαλέσει κύµα καινοτοµίας και θα δηµιουργήσει νέες θέσεις εργασίας στον τοµέα των καθαρών τεχνολογιών.

2 Οι προτάσεις αυτές υλοποιούν τις δεσµεύσεις που ανέλαβαν οι ηγέτες της ΕΕ, πέρυσι, για δίκαιο επιµερισµό των προσπαθειών. Τώρα πλέον όλα τα κράτη µέλη οφείλουν να συµβάλλουν ό,τι τους αναλογεί». Ο αρµόδιος για την ενεργειακή πολιτική Επίτροπος κ. Andries Piebalgs δήλωσε τα εξής: «Σε περίοδο αύξησης των τιµών του πετρελαίου και ανησυχιών για την κλιµατική αλλαγή, οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας αποτελούν ευκαιρία την οποία δεν πρέπει να χάσουµε. Θα µας βοηθήσουν να µειώσουµε τις εκποµπές CO 2, να ενισχύσουµε την ασφάλεια του εφοδιασµού µας και να δηµιουργήσουµε θέσεις εργασίας και ανάπτυξη σε έναν αναπτυσσόµενο κλάδο υψηλής τεχνολογίας. Αν καταβάλουµε τώρα την προσπάθεια που πρέπει, η Ευρώπη θα τεθεί επικεφαλής στην πορεία προς την οικονοµία χαµηλών εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα που έχει τόσο απελπιστική ανάγκη ο πλανήτης». Η αρµόδια για τον ανταγωνισµό Επίτροπος κα Neelie Kroes δήλωσε τα εξής: «Οι κατευθυντήριες γραµµές για τις κρατικές ενισχύσεις συµβάλλουν σηµαντικά στην πολιτική για την ενέργεια και την κλιµατική αλλαγή, την οποία ασκεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, και στην υπό εξέλιξη διαδικασία µεταρρύθµισης του καθεστώτος κρατικών ενισχύσεων. Πρόκειται για ευκαιρία όπου όλοι βγαίνουν κερδισµένοι, τόσο για τη χρηµατοδότηση περιβαλλοντικών έργων από τα κράτη µέλη, όσο και για την οικονοµική ανάπτυξη της ΕΕ». Αξιοποιώντας το κοινοτικό σύστηµα εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπής (ΣΕ Ε), η Επιτροπή προτείνει την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς εκποµπών άνθρακα σε κλίµακα ΕΕ, η οποία θα περιλάβει περισσότερα αέρια θερµοκηπίου (επί του παρόντος το σύστηµα αφορά µόνο το CO 2 ) και όπου θα ενταχθούν όλες οι µείζονες βιοµηχανικές εγκαταστάσεις που εκπέµπουν τους συγκεκριµένους ρύπους. Τα διατιθέµενα στην αγορά δικαιώµατα εκποµπής θα ελαττώνονται από το ένα έτος στο επόµενο, ώστε το 2020 να έχουν µειωθεί οι καλυπτόµενες από το ΣΕ Ε εκποµπές κατά 21% έναντι των επιπέδων του Ο τοµέας της ηλεκτροπαραγωγής - που ευθύνεται για τις περισσότερες εκποµπές στην ΕΕ θα ενταχθεί στην πλήρη διαδικασία πλειστηριασµού από την έναρξη ισχύος του νέου καθεστώτος το Άλλοι βιοµηχανικοί κλάδοι, καθώς και η πολιτική αεροπορία, θα ενταχθούν σταδιακά στην πλήρη διαδικασία πλειστηριασµού, αν και θα µπορεί να γίνει εξαίρεση για κλάδους που είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στον ανταγωνισµό από παραγωγούς χωρών στις οποίες δεν επιβάλλονται ανάλογοι περιορισµοί για τις εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα. Επιπλέον, οι πλειστηριασµοί θα είναι ανοικτοί. Οποιοσδήποτε εµπορευόµενος της ΕΕ θα είναι σε θέση να αγοράζει δικαιώµατα σε οποιοδήποτε κράτος µέλος. Τα έσοδα που προκύπτουν από το ΣΕ Ε θα διατεθούν στα κράτη µέλη και αναµένεται να χρησιµοποιηθούν για να βοηθήσουν την ΕΕ να προσαρµοστεί σε µια οικονοµία φιλική προς το περιβάλλον, στηρίζοντας την καινοτοµία σε τοµείς όπως οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, η δέσµευση και αποθήκευση άνθρακα και η Ε&Α. Μέρος των εσόδων θα διατεθεί επίσης για να βοηθήσει τις αναπτυσσόµενες χώρες να προσαρµοστούν στην κλιµατική αλλαγή. Η Επιτροπή εκτιµά ότι τα έσοδα από τους πλειστηριασµούς µπορεί να ανέλθουν σε 50 δις ευρώ ετησίως έως το Το κοινοτικό σύστηµα εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπής, το οποίο βρίσκεται τώρα στο τέταρτο έτος λειτουργίας του, έχει αποδειχθεί αποτελεσµατικό εργαλείο για την ανεύρεση αγορακεντρικής λύσης που να προσφέρει κίνητρα για περικοπές των εκποµπών αερίων θερµοκηπίου. Επί του παρόντος, το σύστηµα καλύπτει περί τις βιοµηχανικές µονάδες σε όλο το χώρο της ΕΕ - συµπεριλαµβανοµένων σταθµών ηλεκτροπαραγωγής, διυλιστηρίων πετρελαίου και χαλυβουργείων - οι οποίες ευθύνονται για το ήµισυ σχεδόν των εκποµπών CO 2 της ΕΕ. Στο πλαίσιο του νέου συστήµατος, θα καλύπτεται από το ΣΕ Ε ποσοστό άνω του 40% των συνολικών εκποµπών. 2

3 Για να µειωθεί ο διοικητικός φόρτος, δεν θα οφείλουν να συµµετάσχουν στο ΣΕ Ε βιοµηχανικές µονάδες που εκπέµπουν λιγότερους από τόνους CO 2. Σε τοµείς που δεν καλύπτονται από το ΣΕ Ε, όπως τα κτίρια, οι µεταφορές, η γεωργία και τα απόβλητα, η ΕΕ θα µειώσει τις εκποµπές, έως το 2020, κατά 10% σε σχέση µε τα επίπεδα του Η Επιτροπή προτείνει για κάθε κράτος µέλος ειδικό στόχο, σύµφωνα µε τον οποίο θα πρέπει να µειώσει τις εκποµπές του έως το 2020, ή, εάν πρόκειται για νέο κράτος µέλος, θα µπορεί να τις αυξήσει. Τα περιθώρια µεταβολής κυµαίνονται από -20% έως +20%. Πέρα από την εξασφάλιση µιας εύρυθµα λειτουργούσας αγοράς για τα δικαιώµατα εκποµπής ρύπων, όλα τα κράτη µέλη οφείλουν να αρχίσουν επειγόντως να αλλάζουν τη διάρθρωση της ενεργειακής τους κατανάλωσης. Σήµερα, το µερίδιο των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας στην τελική ενεργειακή κατανάλωση της ΕΕ ανέρχεται σε ποσοστό 8,5%, πράγµα που σηµαίνει ότι χρειάζεται µέση αύξηση 11,5% για να επιτευχθεί ο στόχος του 20% το Προκειµένου να επιτύχει τα ανωτέρω, η Επιτροπή προτείνει σήµερα µεµονωµένους, νοµικά δεσµευτικούς στόχους για κάθε κράτος µέλος. Οι επιλογές για την ανάπτυξη των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας ποικίλλουν από ένα κράτος µέλος στο άλλο, είναι δε µακροί οι χρόνοι προπορείας για την καθιέρωση των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. Εποµένως, είναι σηµαντικό να έχουν τα κράτη µέλη σαφή εικόνα των τοµέων στους οποίους σκοπεύουν να ενεργήσουν. Στα εθνικά σχέδια δράσης που οφείλουν να καταρτίσουν, τα κράτη µέλη θα καθορίσουν τον τρόπο µε τον οποίο σκοπεύουν να εκπληρώσουν τους στόχους τους, καθώς και πως µπορεί να διεξαχθεί αποτελεσµατικά η παρακολούθηση της προόδου. Εφόσον επιτευχθεί ο συνολικός στόχος της ΕΕ, τα κράτη µέλη θα µπορούν να συµβάλλουν στις συνολικές προσπάθειες της Ευρώπης στον τοµέα των ανανεώσιµων πηγών, χωρίς να περιορίζονται απαραίτητα στα σύνορά τους. Αυτό θα στρέψει τις επενδύσεις στους χώρους όπου µπορεί να παράγεται πλέον αποδοτικά ενέργεια από ανανεώσιµες πηγές, οπότε από το ποσό που θα στοιχίσει η επίτευξη του στόχου µπορούν να εξοικονοµηθούν 1,8 δις ευρώ. Η σηµερινή πρόταση ασχολείται επίσης µε τον ελάχιστο στόχο του 10%, που πρέπει να επιτευχθεί έως το 2020, όσον αφορά τη χρήση βιοκαυσίµων στις µεταφορές εντός της ΕΕ. Για κάθε κράτος µέλος ισχύει το ίδιο ποσοστό. Η αειφορία έχει ουσιαστική σηµασία για την επίτευξη του ανωτέρω στόχου, η δε οδηγία περιλαµβάνει σαφή κριτήρια αειφορίας. Η Επιτροπή υιοθέτησε επίσης νέες κατευθυντήριες γραµµές για τις κρατικές ενισχύσεις σχετικά µε την προστασία του περιβάλλοντος, οι οποίες θα βοηθήσουν τα κράτη µέλη να αναπτύξουν µια αειφόρο ευρωπαϊκή πολιτική για το κλίµα και την ενέργεια. Σε σύγκριση µε τις κατευθυντήριες γραµµές του 2001 (βλ. IP/00/1519), οι νέες κατευθυντήριες γραµµές διευρύνουν το πεδίο εφαρµογής των έργων στα οποία παρέχεται ενίσχυση, παράλληλα δε αυξάνουν την ένταση της ενίσχυσης. Οι κατευθυντήριες γραµµές καθορίζουν νέες προϋποθέσεις για τα µέτρα κρατικής ενίσχυσης που αποσκοπούν στην προώθηση της προστασίας του περιβάλλοντος και αποκαθιστούν µια απαραίτητη ισορροπία µεταξύ της αποκόµισης µεγαλύτερου οφέλους για το περιβάλλον και της ελαχιστοποίησης των στρεβλώσεων του ανταγωνισµού. Εάν η ενίσχυση δεν είναι ορθά στοχοθετηµένη δεν θα αποδώσει τα περιβαλλοντικά αποτελέσµατα και κινδυνεύει να νοθεύσει τον ανταγωνισµό, πράγµα που µπορεί να επιβραδύνει την οικονοµική ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 3

4 Ιστορικό Στις 10 Ιανουαρίου 2007, η Επιτροπή ενέκρινε δέσµη µέτρων για την ενέργεια και την κλιµατική αλλαγή, µε την οποία το Συµβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλούνται να εγκρίνουν: - ανεξάρτητη δέσµευση της ΕΕ για την επίτευξη µείωσης τουλάχιστον κατά 20% στις εκποµπές αερίων θερµοκηπίου µέχρι το 2020, σε σύγκριση µε τα επίπεδα του 1990, και στόχο µείωσης κατά 30% µέχρι το 2020, υπό τον όρο ότι θα συναφθεί συνολική διεθνής συµφωνία για την κλιµατική αλλαγή - υποχρεωτικό στόχο, για την ΕΕ, παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές σε ποσοστό 20% µέχρι το 2020, συµπεριλαµβανοµένου στόχου 10% για τα βιοκαύσιµα. Η ανωτέρω στρατηγική επικυρώθηκε τόσο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όσο και από τους ηγέτες της ΕΕ στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του Μαρτίου Το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει συγκεκριµένες προτάσεις, µεταξύ άλλων για τον τρόπο επιµερισµού των προσπαθειών για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων µεταξύ των κρατών µελών. Η δέσµη µέτρων αποτελεί απάντηση στην έκκληση αυτή. Αποτελείται από µια σειρά προτάσεων καίριας σηµασίας για την άσκηση πολιτικής, οι οποίες είναι στενά αλληλένδετες. Περιλαµβάνει: (1) πρόταση περί τροποποιήσεως της οδηγίας για το ευρωπαϊκό σύστηµα εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπής (ΣΕ Ε της ΕΕ) (2) πρόταση σχετικά µε τον επιµερισµό των προσπαθειών για την υλοποίηση της κοινοτικής ανεξάρτητης δέσµευσης µείωσης των εκποµπών αερίων θερµοκηπίου σε κλάδους που δεν καλύπτονται από το ευρωπαϊκό σύστηµα εµπορίας δικαιωµάτων εκποµπής (όπως οι µεταφορές, τα κτίρια, οι υπηρεσίες, οι µικρές βιοµηχανικές εγκαταστάσεις, η γεωργία και τα απόβλητα) (3) πρόταση για οδηγία µε την οποία προωθούνται οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, ώστε να διευκολυνθεί η επίτευξη και των δύο ανωτέρω στόχων για τις εκποµπές. Μεταξύ των προτάσεων που εντάσσονται στη δέσµη µέτρων περιλαµβάνονται επίσης πρόταση για νοµικό πλαίσιο σχετικά µε τη δέσµευση και αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα, ανακοίνωση για την επίδειξη της δέσµευσης και της αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα και νέες κατευθυντήριες γραµµές για κρατικές ενισχύσεις περιβαλλοντικής σκοπιµότητας. Το σύνολο των σχετικών δελτίων Τύπου και το κείµενο των προτάσεων της Επιτροπής διατίθενται στον εξής ιστότοπο: ( 4

5 Legally binding targets for Member States in 2020 Reduction target in sectors not covered by the EU ETS compared to 2005 Share Renewables in the final energy demand by 2020 AT -16.0% 34% BE -15.0% 13% BG 20.0% 16% CY -5.0% 13% CZ 9.0% 13% DK -20.0% 30% EE 11.0% 25% FI -16.0% 38% FR -14.0% 23% DE -14.0% 18% EL -4.0% 18% HU 10.0% 13% IE -20.0% 16% IT -13.0% 17% LV 17.0% 42% LT 15.0% 23% LU -20.0% 11% MT 5.0% 10% NL -16.0% 14% PL 14.0% 15% PT 1.0% 31% RO 19.0% 24% SK 13.0% 14% SI 4.0% 25% ES -10.0% 20% SE -17.0% 49% UK -16.0% 15% 5