ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΑΙΤΗΣΗ ΑΚΥΡΩΣΕΩΣ

Transcript

1 1 ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α. ΑΝΤΩΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ Βαλαωρίτου 4, 2 ος όροφος τ.κ , Αθήνα Τηλ: & 427 Fax: antonakopoulos@paklex.gr ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΑΙΤΗΣΗ ΑΚΥΡΩΣΕΩΣ 1. Του σωματείου με την επωνυμία «Ένωση Στρατιωτικών Περιφέρειας Αττικής» (Ε.Σ.ΠΕ.Α.), με έδρα την Αθήνα, όπως εκπροσωπείται νόμιμα. 2. Του σωματείου με την επωνυμία «Ένωση Στρατιωτικών Περιφέρειας Θεσσαλίας», με έδρα τη Λάρισα, όπως εκπροσωπείται νόμιμα. 3. Του σωματείου με την επωνυμία «Ένωση Στρατιωτικών Περιφέρειας Πελοποννήσου», με έδρα την Τρίπολη, όπως εκπροσωπείται νόμιμα. 4. Του σωματείου με την επωνυμία «Ένωση Στρατιωτικών Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης», με έδρα την Κομοτηνή, όπως εκπροσωπείται νόμιμα. 5. Του σωματείου με την επωνυμία «Ένωση Στρατιωτικών Περιφέρειας Κρήτης», με έδρα το Ηράκλειο, όπως εκπροσωπείται νόμιμα. 6. Του σωματείου με την επωνυμία «Ένωση Στρατιωτικών Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας», με έδρα τη Θεσσαλονίκη, όπως εκπροσωπείται νόμιμα. 7. Του σωματείου με την επωνυμία «Ένωση Στρατιωτικών Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας», με έδρα την Κοζάνη, όπως εκπροσωπείται νόμιμα. 8. Του σωματείου με την επωνυμία «Ένωση Στρατιωτικών Περιφέρειας Ηπείρου», με έδρα τα Ιωάννινα, όπως εκπροσωπείται νόμιμα.

2 2 9. Του σωματείου με την επωνυμία «Ένωση Στρατιωτικών Περιφερειακής Ενότητας Έβρου», με έδρα την Αλεξανδρούπολη, όπως εκπροσωπείται νόμιμα. 10. Του σωματείου με την επωνυμία «Ένωση Στρατιωτικών Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας», με έδρα τη Χαλκίδα, όπως εκπροσωπείται νόμιμα ΚΑΤΑ Του Ελληνικού Δημοσίου, νομίμως εκπροσωπούμενου από τον Υπουργό Οικονομικών, που κατοικοεδρεύει στην Αθήνα. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΚΥΡΩΣΗ 1. Της υπ αριθμ. οικ.2/83408/0022/ απόφασης του αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών (ΦΕΚ τ. Α 3017/ ), για την επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών αποδοχών που προκύπτουν από την εφαρμογή των διατάξεων της υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, καθ ό μέτρο αφορά στην επιστροφή αποδοχών των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων. 2. Κάθε άλλης συναφούς πράξης ή παράλειψης της Διοίκησης. Συνοπτική περιγραφή νομικών ζητημάτων Στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και ενώσεις αυτών με την παρούσα αίτηση στρέφονται κατά της κανονιστικής απόφασης του Υπουργού Οικονομικών με την οποία ρυθμίζεται, κατ εξουσιοδότηση του άρθρου 37 της υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, ο τρόπος επιστροφής των αποδοχών των υπηρετούντων στις Ένοπλες Δυνάμεις που θεωρήθηκαν ως αχρεωστήτως καταβληθείσες, κατόπιν των

3 3 αναδρομικών περικοπών που επεβλήθησαν με τις ρυθμίσεις της υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του ως άνω νόμου. Ζητούν, δε, την ακύρωση αυτής διότι εξεδόθη κατ εφαρμογή διατάξεων νόμου που έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις διατάξεις των άρθρων 2 παρ. 1, 4 παρ. 5 και 25 παρ. 1 του Συντάγματος καθώς και το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ι. Σύντομο Ιστορικό Οι Ένοπλες Δυνάμεις αποτελούν τη στρατιωτική δύναμη της χώρας μας και περιλαμβάνουν το Στρατό Ξηράς, το Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία. Σύμφωνα με το άρθρο 45 του Συντάγματος αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος και απονέμει τους βαθμούς και τα παράσημα στα μόνιμα στελέχη τους. Εντούτοις, η άσκηση της διοίκησής τους επιφυλάσσεται στην Κυβέρνηση (άρθρο 45 β του Συντάγματος), η οποία (μέσω του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωτερικών και Άμυνας ΚΥ.Σ.Ε.Α.) χαράζει την Εθνική Στρατιωτική Στρατηγική. Πολιτικός προϊστάμενος των Ενόπλων Δυνάμεων είναι ο εκάστοτε υπουργός Εθνικής Άμυνας, ενώ φυσικός τους προϊστάμενος είναι ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, ο οποίος προΐσταται των Αρχηγών του Γενικού Επιτελείου Στρατού, του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και του Γενικού Επιτελείου Αεροπορίας. Αποστολή των Ενόπλων Δυνάμεων είναι η προστασία της εδαφικής ακεραιότητας, της εθνικής ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας της χώρας, εναντίον οποιασδήποτε εξωτερικής επίθεσης ή απειλής, καθώς και η υποστήριξη των εθνικών συμφερόντων, όπως καθορίζονται από την

4 4 Πολιτική Εθνικής Άμυνας (ΠΕΑ). Οι Ένοπλες Δυνάμεις υλοποιούν τους στόχους της Πολιτικής Εθνικής Άμυνας εφαρμόζοντας μια συνεχώς επικαιροποιούμενη στρατηγική εθνικής ασφάλειας και άμυνας, ακρογωνιαίος λίθος της οποίας είναι η προάσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων, ο σεβασμός των διεθνών συνόρων και συνθηκών, η τήρηση του διεθνούς δικαίου και η ειρηνική επίλυση των διαφορών. Οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν συνεχή παρουσία σε όλο τον Ελλαδικό χώρο επιτηρώντας και διασφαλίζοντας τα χερσαία, εναέρια και θαλάσσια σύνορα της πατρίδας μας. Η παρουσία αυτή εξασφαλίζεται με την επάνδρωση φυλακίων, την εκτέλεση περιπολιών και πτήσεων σε όλη την Ελληνική επικράτεια. Αναλυτικότερα, ο Στρατός Ξηράς αναπτύσσοντας την απαραίτητη ισχύ των χερσαίων δυνάμεων, εξασφαλίζει την ακεραιότητα του χερσαίου χώρου, της ηπειρωτικής και νησιωτικής χώρας, το Πολεμικό Ναυτικό με την απαραίτητη ναυτική ισχύ, εξασφαλίζει τον εθνικό θαλάσσιο χώρο και διατηρεί ανοιχτές τις θαλάσσιες γραμμές συγκοινωνιών, ενώ η Πολεμική Αεροπορία διασφαλίζει τον ελληνικό εναέριο χώρο. Επιπλέον, οι Ένοπλες Δυνάμεις, διαθέτουν ένα σύγχρονο και επικαιροποιημένο σύστημα αεράμυνας υψηλής τεχνολογίας, το οποίο εξασφαλίζει την αντιμετώπιση αεροπορικών απειλών και την προστασία των ζωτικών περιοχών της πατρίδας μας. Κεντρικός άξονας της επιχειρησιακής στρατηγικής των Ενόπλων Δυνάμεων είναι η αποτροπή κάθε μορφής απειλής ή πρόκλησης ή ένοπλης επίθεσης κατά της χώρας μας και η αποτελεσματική αντιμετώπιση καταστάσεων κρίσης. Η αποτελεσματική επίτευξη των ως άνω στόχων στηρίζεται στη δυνατότητα προβολής ισχύος, στη ρεαλιστική επιχειρησιακή εκπαίδευση, στην ετοιμότητα άμεσης αντίδρασης, στην

5 5 κατάλληλη επιχειρησιακή σχεδίαση και στην αδιάκοπη διαθεσιμότητα των δυνάμεων ανά την επικράτεια. Προς το σκοπό αυτό, οι Ένοπλες Δυνάμεις εκπαιδεύονται συνεχώς υπό ρεαλιστικές συνθήκες, πραγματοποιώντας προγραμματισμένα ασκήσεις σε ένα περιβάλλον που προσομοιάζει κατά το δυνατό ακριβέστερα στην πραγματικότητα. Περαιτέρω, στο πλαίσιο των συμβατικών υποχρεώσεων που απορρέουν από τη συμμετοχή της Ελλάδας σε διεθνείς οργανισμούς, οι Ένοπλες Δυνάμεις συμμετέχουν και σε πολυεθνικές ασκήσεις (π.χ. του ΟΗΕ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ), μέσω των οποίων αποκτάται πολύτιμη εμπειρία σε πολυεθνικό περιβάλλον, αναπτύσσονται σχέσεις συνεργασίας και αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των κρατών, ενώ ταυτόχρονα προβάλλονται και οι δυνατότητες των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στο εξωτερικό. Πλέον των παραπάνω περιπτώσεων, η χώρα μας είναι δυνατόν να διαθέσει στρατιωτικές δυνάμεις στο εξωτερικό, υπό εθνική διοίκηση, για την παροχή στρατιωτικής βοήθειας κάποιας άλλης χώρας, κατόπιν σχετικής διακρατικής συμφωνίας. Υπενθυμίζεται, εξάλλου, ότι έως σήμερα χιλιάδες στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων έχουν συμμετάσχει σε επιχειρήσεις υποστήριξης ειρήνης, σε τρεις ηπείρους, με σημαντικότερες την KFOR στο Κοσσυφοπέδιο, την ISAF στο Αφγανιστάν, EUFOR- ALTHEA στην Βοσνία Ερζεγοβίνη, την UNILIF στο Λίβανο και την ACTIVE ENDEAVOUR στη Μεσόγειο, ενισχύοντας έτσι το διεθνές κύρος της χώρας μας. Πλέον, όμως, των παραπάνω, οι Ένοπλες Δυνάμεις σε καιρό ειρήνης έχουν ως αποστολή και την κοινωνική προσφορά, χωρίς ουδέποτε βέβαια να απομειώνεται το κύριο επιχειρησιακό τους έργο. Στο πλαίσιο του ρόλου αυτού, οι Ένοπλες Δυνάμεις παρέχουν καθοριστική συνδρομή στην

6 6 ανακούφιση του πληθυσμού από φυσικές καταστροφές, με προσωπικό και μέσα, με υγειονομική υποστήριξη και αεροδιακομιδές, καθώς και με επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στο χερσαίο και στο θαλάσσιο χώρο. Υπενθυμίζεται ότι άρθρο 22 παρ. 4 του Συντάγματος προβλέπει την επίταξη του προσωπικού υπηρεσιών, μεταξύ των οποίων και τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, σε περίπτωση επείγουσας κοινωνικής ανάγκης από θεομηνία ή ανάγκης που δύναται να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Αξίζει, επίσης, να επισημανθεί η συνδρομή των Ενόπλων Δυνάμεων στην προστασία εν γένει του περιβάλλοντος και του δασικού πλούτου της Ελλάδας. Ενόψει, λοιπόν, της νευραλγικής σημασίας για το εθνικό συμφέρον της επιχειρησιακής και κοινωνικής αποστολής των Ενόπλων Δυνάμεων και «προς ενίσχυση του κύρους και της ευθύνης» των στελεχών του, ο νομοθέτης έκρινε, κατά το παρελθόν, ότι ήταν αναγκαία η αναμόρφωση του μισθολογίου των στελεχών του (βλ. γενικές παρατηρήσεις εισηγητικής έκθεσης του ν. 2448/1996). Για το λόγο αυτό, κατά παρέκκλιση από το γενικό μισθολόγιο για τους δημοσίους υπαλλήλους, για πρώτη φορά με το ν. 2448/1996 θέσπισε ενιαίες ειδικές «μισθολογικές ρυθμίσεις των μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και αντίστοιχων της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού και του Λιμενικού Σώματος», αυξάνοντας τις αποδοχές εν γένει των «ενστόλων» κατά μέσον όρο σε ποσοστό ύψους 14,5%. Σκοπός της θέσπισης του ενιαίου ειδικού μισθολογίου για τις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας, η δομή του οποίου διατηρείται έκτοτε, είναι η παροχή (και) οικονομικής αναγνώρισης του σημαντικού επιχειρησιακού έργου των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας μας, το οποίο είναι, όπως προαναφέρθηκε, εξόχως κοπιώδες και φέρεται

7 7 εις πέρας νυχθημερόν, χωρίς διάκριση καθημερινών και αργιών, χωρίς πρόσθετη αμοιβή η οποία να αντιστοιχεί στις πραγματικές ώρες υπερωριακής του απασχόλησης και σε διαρκή ετοιμότητα, εκ μέρους του αξιόμαχου ανθρωπίνου δυναμικού τους. Εν συνεχεία, οι ειδικές μισθολογικές ρυθμίσεις των μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και αντιστοίχων της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού και του Λιμενικού Σώματος εντάχθηκαν στο αυτοτελές Κεφάλαιο Ζ του ν. 3205/2003 «Μισθολογικές ρυθμίσεις λειτουργών και υπαλλήλων του Δημοσίου, Ν.Π.Δ.Δ. και Ο.Τ.Α., μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και αντιστοίχων της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού και του Λιμενικού Σώματος και συναφείς διατάξεις» (ΦΕΚ τ. Α 297/ ), με τις ρυθμίσεις του οποίου εφαρμόσθηκαν νέες αυξήσεις στο βασικό μισθό και χορηγήθηκαν νέα μηνιαία επιδόματα, ενώ αναπροσαρμόσθηκαν τα ήδη υφιστάμενα, προκειμένου οι αποδοχές τους να ανταποκρίνονται -κατά το μέτρο του δυνατού- στα αυξημένα υπηρεσιακά τους καθήκοντα και στη νευραλγικής σημασίας για τη χώρα αποστολή των Ενόπλων Δυνάμεων. Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του νόμου επί του Κεφαλαίου Ζ «το προτεινόμενο μισθολόγιο των μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και αντίστοιχα της Ελληνικής Αστυνομίας και του Πυροσβεστικού και Λιμενικού Σώματος: α) αυξάνει τους βασικούς μισθούς κατά 5,6%, β) αυξάνει κατά 5,5% του επίδομα ειδικής απασχόλησης,». Καθίσταται, επομένως, σαφές ότι το ύψος των χορηγούμενων αποδοχών των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων σχετίζεται άμεσα με την ειδική θεσμική αποστολή τους για την άμυνα της χώρας και ως εκ τούτου η

8 8 ένταξή τους σε ειδικές μισθολογικές ρυθμίσεις, που προβλέπουν τη χορήγηση αυξήσεων αποδοχών και επιδομάτων, λειτουργεί ως, τουλάχιστον μερική, αντιστάθμιση της παροχής εκ μέρους τους, τόσο πρόσθετης εργασίας (υπερωριακής, νυχτερινής κλπ) σε αντίξοες συνθήκες, όσο και εργασίας η οποία ενέχει και διακινδύνευση της ζωής και της σωματικής τους ακεραιότητας για χάρη του γενικού συμφέροντος. Ωστόσο, από τις αρχές του 2010 με διαδοχικές νομοθετικές ρυθμίσεις έχει επέλθει δραματική μείωση των αποδοχών του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων. Συνοπτικά, αναφέρεται ότι δυνάμει του ν. 3833/2010 «Προστασία της εθνικής οικονομίας Επείγοντα μέτρα για την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής κρίσης» (ΦΕΚ τ. Α 40/ ) από : α) επεβλήθη μείωση σε ποσοστό 12% σε όλα τα επιδόματα, πλην του επιδόματος ειδικών συνθηκών και της οικογενειακής παροχής (άρθρο 1 παρ. 2), β) μειώθηκαν τα επιδόματα Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας κατά 30%, γ) ορίστηκε ανώτατο όριο των πάσης φύσεως αποδοχών και πρόσθετων αμοιβών των στελεχών, μεταξύ άλλων, των Ενόπλων Δυνάμεων και δ) το επίδομα ειδικών συνθηκών της παρ. 10 του άρθρου 51 του ν. 3205/2003, το οποίο αναπροσαρμοζόταν ετησίως, καθορίστηκε εφεξής στο ύψος που διαμορφώθηκε κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού (άρθρο 8 παρ. 5). Παράλληλα, με τις ρυθμίσεις των άρθρων του ίδιου νόμου αυξήθηκαν οι συντελεστές του Φ.Π.Α. και άλλων ειδικών φόρων, και περαιτέρω επεβλήθη νέα έκτακτη εφάπαξ εισφορά επί του εισοδήματος φυσικών προσώπων (άρθρο 5 παρ. 5 του ν. 3833/2010). Ακολούθως, δημοσιεύθηκε ο ν. 3845/2010 «Μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τα κράτη μέλη της Ζώνης του ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο», με τις ρυθμίσεις του

9 9 οποίου από : α) επεβλήθη νέα μείωση σε όλα τα επιδόματα, πλην του επιδόματος ειδικών συνθηκών και της οικογενειακής παροχής, σε ποσοστό 8%, β) ο υπολογισμός των δώρων εορτών και αδείας αποσυνδέθηκε από το ύψος των βασικών αποδοχών, και συγκεκριμένα το επίδομα εορτών Χριστουγέννων καθορίστηκε σε ποσό 500, ενώ το επίδομα Πάσχα και αδείας σε ποσό 250, υπό την προϋπόθεση οι πάσης φύσεως αποδοχές, επιδόματα και αμοιβές, συμπεριλαμβανομένων των επιδομάτων εορτών και αδείας, να μην υπερβαίνουν κατά μήνα, υπολογιζόμενες σε δωδεκάμηνη βάση, τις τρεις χιλιάδες ευρώ. Ήτοι, συνολικά εντός του έτους 2010, επήλθε στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων συνολική μείωση 20% σε όλα τα επιδόματα, πλην του οικογενειακού και ειδικών συνθηκών, ενώ υπήρξε ραγδαία μείωση και των επιδομάτων εορτών και αδείας. Τονίζεται ότι η χορήγηση επιδομάτων εορτών και αδείας καταργήθηκε πλήρως σε όσους είχαν αποδοχές που υπερέβαιναν κατά μέσο όρο τις ευρώ μηνιαίως. Επιπλέον, κατά το έτος 2011, με τις ρυθμίσεις του ν. 3986/2011 «Επείγοντα Μέτρα Εφαρμογής Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής » (ΦΕΚ τ. Α 152/ ) επεβλήθη: α) ειδική εισφορά αλληλεγγύης στα εισοδήματα άνω των (άρθρο 29), β) αναδρομικά από ειδική εισφορά αλληλεγγύης για την καταπολέμηση της ανεργίας σε ποσοστό 2% επί των τακτικών αποδοχών και πάσης φύσεως πρόσθετων αμοιβών και αποζημιώσεων (άρθρο 38 παρ. 2 α και υπ αριθμ. 2/57654/0022/ κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης) και γ) από «μέχρι την θέσπιση νέου ενιαίου μισθολογίου» ανεστάλη η χορήγηση του επιδόματος χρόνου υπηρεσίας (4% ανά 2 έτη) και οι μισθολογικές

10 10 προαγωγές, μεταξύ άλλων, των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων (άρθρο 38 παρ. 5 του ν. 3986/2011, η αναστολή παρατάθηκε με το άρθρο 27 παρ. 2 του ν. 4024/2011) ενώ, εν συνεχεία, με τη διάταξη του άρθρου 55 παρ. 23 του ν. 4002/2011 «Τροποποίηση της συνταξιοδοτικής νομοθεσίας του Δημοσίου. Ρυθμίσεις για την ανάπτυξη και τη δημοσιονομική εξυγίανση. Θέματα αρμοδιότητας Υπουργείων Οικονομικών, Πολιτισμού και Τουρισμού και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης» (ΦΕΚ τ. Α 180/ ) επήλθε μείωση σε ποσοστό 10% του επιδόματος ειδικής απασχόλησης της παρ. Α4 του άρθρου 51 του ν. 3205/2003. Παράλληλα, από α) με τη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 11 του ν. ν. 4024/2011 «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, ενιαίο μισθολόγιο βαθμολόγιο, εργασιακή εφεδρεία και άλλες διατάξεις εφαρμογής του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής » (ΦΕΚ τ. Α 226/ ) επεβλήθη ειδική εισφορά αλληλεγγύης 1% υπέρ Τ.Π.Δ.Υ./Ο.Α.Ε.Δ., που αποδίδεται υπέρ Μ.Τ.Σ. για το προσωπικό που ασφαλίζεται σε αυτό και β) με τη ρύθμιση του άρθρου 38 παρ. 1 του μειώθηκε το αφορολόγητο από τις (όπως είχε καθορισθεί με τον προαναφερθέντα ν. 3986/2011) στις 5.000, ενώ ταυτόχρονα με τις διατάξεις του ίδιου άρθρου αυξήθηκαν οι συντελεστές φορολογίας εισοδήματος. Πλέον πρόσφατα, με τη ρύθμιση της παρ. 1 της υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 «Έγκριση Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής Επείγοντα μέτρα εφαρμογής του ν. 4046/2012 και του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής » (ΦΕΚ τ. Α 222/ ) καταργούνται πλέον καθολικά από τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας και για τα μόνιμα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων. Περαιτέρω, με

11 11 τη διάταξη της παρ. 31 της υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του ίδιου νόμου επιβάλλονται αναδρομικά από νέες σαρωτικές μειώσεις στο βασικό μισθό και το σύνολο των επιδομάτων (πλην της οικογενειακής παροχής) των μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, και των αντίστοιχων της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού και του Λιμενικού Σώματος, οι οποίες, συνυπολογισθείσας της πλήρους κατάργησης των επιδομάτων εορτών και αδείας, ανέρχονται σε ποσοστό, κατά μέσο όρο, μεγαλύτερο του 35% σε σχέση με τις αποδοχές που ελάμβαναν πριν την εφαρμογή των ρυθμίσεων του ως άνω νόμου. Συγκεκριμένα, οι μειώσεις των βασικών μισθών ανά βαθμό των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων έχουν ως ακολούθως: ο βασικός μισθός του Αρχηγού Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας από και μετά διαμορφώνεται σε ποσό ευρώ, έναντι ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 19,66%), ο βασικός μισθός του Αρχηγού του Γ.Ε.Σ, Γ.Ε.Ν., Γ.Ε.Α. διαμορφώνεται σε ποσό ευρώ, έναντι ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 17,9%), ο βασικός μισθός του Γενικού Επιθεωρητή Στρατού, Διοικητική της 1 ης Στρατιάς, τον Αρχηγό Στόλου και τον Αρχηγό τακτικής Αεροπορίας διαμορφώνεται σε ποσό ευρώ, έναντι ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 16,2%), ο βασικός μισθός του Αντιστράτηγου διαμορφώνεται σε ποσό ευρώ, έναντι που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 15,7%), ο βασικός μισθός του Υποστρατήγου διαμορφώνεται σε ποσό ευρώ, έναντι ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 14,9%), ο βασικός μισθός του Ταξίαρχου διαμορφώνεται σε ποσό ευρώ, έναντι ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 13,1%), ο βασικός μισθός του Συνταγματάρχη διαμορφώνεται σε ποσό ευρώ, έναντι ευρώ

12 12 που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 11,6%), ο βασικός μισθός του Αντισυνταγματάρχη διαμορφώνεται σε ποσό ευρώ, έναντι ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 10,3%), ο βασικός μισθός του Ταγματάρχη διαμορφώνεται σε ποσό 971 ευρώ, έναντι ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 9,3%), ο βασικός μισθός του Λοχαγού διαμορφώνεται σε ποσό 928 ευρώ, έναντι ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 8,7%), ο βασικός μισθός του Υπολοχαγού διαμορφώνεται σε ποσό 910 ευρώ, έναντι 971 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 6,3%), και ο βασικός μισθός του Ανθυπολοχαγού διαμορφώνεται σε ποσό 875 ευρώ, έναντι 899 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 2,7%). εξής: Επιπλέον, οι περικοπές των καταβαλλόμενων επιδομάτων έχουν ως α) επίδομα εξομάλυνσης μισθολογικών διαφορών Στην περίπτωση των εγγάμων στελεχών με τέκνα το επίδομα εξομάλυνσης διαμορφώνεται στο ποσό των 200 ευρώ, έναντι 279 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 28,4%), στην περίπτωση των εγγάμων στελεχών άνευ τέκνων το επίδομα εξομάλυνσης διαμορφώνεται στο ποσό των 150 ευρώ, έναντι 209 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 28,3%), και στην περίπτωση των άγαμων το επίδομα εξομάλυνσης διαμορφώνεται στο ποσό των 100 ευρώ, έναντι 138 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 27,6%). β) επίδομα ειδικής απασχόλησης για την Εθνική Άμυνα, Δημόσια Τάξη και Ασφάλεια

13 13 Στην περίπτωση των ανώτατων αξιωματικών το επίδομα ειδικής απασχόλησης διαμορφώνεται στο ποσό των 250 ευρώ, έναντι 405 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 38,3%), στην περίπτωση των λοιπών αξιωματικών και ανθυπασπιστών το επίδομα ειδικής απασχόλησης διαμορφώνεται στο ποσό των 170 ευρώ, έναντι 230 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 26,1%) και στην περίπτωση των υπαξιωματικών το επίδομα ειδικής απασχόλησης διαμορφώνεται στο ποσό των 130 ευρώ, έναντι 175 ευρώ, που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 26,8%). γ) επίδομα θέσης υψηλής ή αυξημένης ευθύνης Στην περίπτωση του Αρχηγού του Γ.Ε.Σ, Γ.Ε.Ν., Γ.Ε.Α., Γενικού Επιθεωρητή Στρατού, Διοικητική της 1 ης Στρατιάς, τον Αρχηγό Στόλου και τον Αρχηγό τακτικής Αεροπορίας το επίδομα θέσης ευθύνης διαμορφώνεται σε ποσό 350 ευρώ, έναντι 587 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 40,4%), στην περίπτωση του Αντιστράτηγου το επίδομα θέσης ευθύνης διαμορφώνεται σε ποσό 285 ευρώ, έναντι 441 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 35,4%), στην περίπτωση του Υποστράτηγου το επίδομα θέσης ευθύνης διαμορφώνεται σε ποσό 210 ευρώ, έναντι 323 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 35%), στην περίπτωση του Ταξίαρχου το επίδομα θέσης ευθύνης διαμορφώνεται σε ποσό 133 ευρώ, έναντι 205 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 33,2%), στην περίπτωση του Συνταγματάρχη το επίδομα θέσης ευθύνης διαμορφώνεται σε ποσό 95 ευρώ, έναντι 147 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 35,4%), στην περίπτωση του Αντισυνταγματάρχη και Ταγματάρχη το επίδομα θέσης ευθύνης διαμορφώνεται σε ποσό 43 ευρώ, έναντι 59 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 27,2%) και στην

14 14 περίπτωση των κατώτερων αξιωματικών (Λοχαγοί, Υπολοχαγοί και Ανθυπολοχαγοί) το επίδομα θέσης ευθύνης διαμορφώνεται σε ποσό 32 ευρώ, έναντι 44 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 27,3%). δ) έξοδα παράστασης Για τον αρχηγό του Γ.Ε.Σ, Γ.Ε.Ν. και Γ.Ε.Α. τα έξοδα παράστασης διαμορφώνονται σε ποσό 215 ευρώ, έναντι 326 ευρώ που ίσχυαν προ των περικοπών (μείωση 34,1%). ε) επίδομα ευθύνης διοίκησης διεύθυνσης Στην περίπτωση του ανωτάτου αξιωματικού το επίδομα ευθύνης διοίκησης διεύθυνσης διαμορφώνεται σε ποσό 95 ευρώ, έναντι 147 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 35,4%), στην περίπτωση του Συνταγματάρχη το επίδομα ευθύνης διοίκησης διεύθυνσης διαμορφώνεται σε ποσό 76 ευρώ, έναντι 118 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 35,6%), στην περίπτωση του Αντισυνταγματάρχη και του Ταγματάρχη το επίδομα ευθύνης διοίκησης διεύθυνσης διαμορφώνεται σε ποσό 57 ευρώ, έναντι 88 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 35,3%) και στην περίπτωση των κατώτερων Αξιωματικών (Λοχαγοί, Υπολοχαγοί και Ανθυπολοχαγοί) το επίδομα ευθύνης διοίκησης διεύθυνσης διαμορφώνεται σε ποσό 38 ευρώ, έναντι 59 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 35,6%). στ) επίδομα ειδικών συνθηκών Το επίδομα ειδικών συνθηκών, για όλους τους βαθμούς, διαμορφώνεται σε ποσό 65 ευρώ, έναντι 71,92 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών και το

15 15 οποίο, όμως, είχε καθορισθεί να αναδιαμορφώνεται προσαυξανόμενο ετησίως μέχρι το ν. 3833/2010 (μείωση 9,7% τουλάχιστον). ζ) επίδομα αυξημένης επιχειρησιακής ετοιμότητας μονάδων Για τους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεων το επίδομα αυξημένης επιχειρησιακής ετοιμότητας μονάδων διαμορφώνεται σε ποσό 43 ευρώ, έναντι 57,32 ευρώ που ίσχυε προ των περικοπών (μείωση 25%). Επιπροσθέτως, με τη ρύθμιση της παρ. 38 β της υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του ίδιου νόμου επιβεβαιώνεται η άρση της αναστολής χορήγησης του επιδόματος χρόνου υπηρεσίας και των μισθολογικών προαγωγών, που πλέον θα υπολογισθούν με βάση το νέο μειωμένο ύψος αποδοχών των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων. Τέλος, με τη ρύθμιση της παρ. 37 της υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του ίδιου νόμου προβλέφθηκε ότι: «Ο χρόνος και ο τρόπος επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθεισών αποδοχών ή συντάξεων, που προκύπτουν από την εφαρμογή των διατάξεων της παρούσας υποπαραγράφου, καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών». Κατ εξουσιοδότηση της ανωτέρω ρύθμισης εξεδόθη η υπ αριθμ. οικ.2/83408/0022/ απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (ΦΕΚ τ. Β 3017/ ) για την «επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών αποδοχών και συντάξεων που προκύπτουν από την εφαρμογή των διατάξεων της υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012», με την οποία καθορίστηκε ότι τα ποσά που προκύπτουν από τη μείωση των αποδοχών κατ εφαρμογή των διατάξεων της υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 και αντιστοιχούν στο χρονικό διάστημα

16 16 από έως την εφαρμογή του νόμου αυτού (ήτοι έως τις ) θα παρακρατούνται από τη μισθοδοσία των μηνών Ιανουαρίου έως Δεκεμβρίου 2012 σε μηνιαίες δόσεις ανάλογα με το ύψος του επιστρεφόμενου ποσού, όπως ειδικότερα ορίζεται στην παρ. 1 αυτής. Η παρούσα αίτησή μας άγεται ενώπιον του Δικαστηρίου Σας εμπροθέσμως και εν γένει παραδεκτώς, με προφανές έννομο συμφέρον απάντων των αιτούντων. Συγκεκριμένα: Οι πρώτες δέκα εκ των αιτούντων αποτελούμε νόμιμα συστημένα σωματεία με σκοπό μεταξύ άλλων «τη βελτίωση, προστασία και προαγωγή της θέσης των Ελλήνων στρατιωτικών ως μελών του κοινωνικού συνόλου και εργαζομένων...» και μέσα για την επίτευξη του σκοπού αυτού τη «μέριμνα για τη βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει την οργάνωση και λειτουργία των Ενόπλων Δυνάμεων», αλλά και «κάθε άλλο πρόσφορο και νόμιμο μέσο που κατατείνει στην ικανοποίηση των επαγγελματικών και άλλων αιτημάτων των Ελλήνων στρατιωτικών», στα οποία μέσα προδήλως εντάσσεται και η προσφυγή ενώπιον των αρμοδίων Δικαστηρίων. Αντιστοίχως, οι... των αιτούντων αποτελούμε εν ενεργεία στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, φέροντα έκαστο εξ αυτών τους ανωτέρω σημειωθέντες βαθμούς. Κατά της ως άνω απόφασης στρεφόμαστε καθώς η προσβαλλόμενη είναι παράνομη και ως εκ τούτου ακυρωτέα, δεδομένου ότι, όπως αναλυτικά εκτίθεται κατωτέρω, έχει εκδοθεί σε εκτέλεση διατάξεων νόμου, που έρχονται σε ευθεία αντίθεση προς τις διατάξεις, τόσο του Συντάγματος, όσο και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (εφεξής: ΕΣΔΑ). Ειδικότερα:

17 17 ΙΙ. Λόγοι Ακυρώσεως Α. Προσβολή του δικαιώματος στην περιουσία (άρθρο 1 Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ) 1. Σύμφωνα με το άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ (εφεξής: άρθρο 1 του ΠΠΠ της ΕΔΣΑ), η οποία έχει κυρωθεί με το ν.δ. 53/74 και έχει σύμφωνα με το άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος αυξημένη έναντι των νόμων τυπική ισχύ, προβλέπεται ότι: «Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο δικαιούται σεβασμού της περιουσίας του. Ουδείς δύναται να στερηθή της περιουσίας αυτού, ειμή δια λόγους δημόσιας ωφέλειας και υπό τους προβλεπόμενους υπό του νόμου και των γενικών αρχών του Διεθνούς Δικαίου όρους». Με τη ρύθμιση αυτή κατοχυρώνεται ο σεβασμός του δικαιώματος της ειρηνικής απόλαυσης της περιουσίας κάθε προσώπου, την οποία μπορεί να στερηθεί μόνον για λόγους δημόσιας ωφέλειας. Σύμφωνα με πάγια νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (εφεξής: ΕΔΔΑ) στην έννοια της περιουσίας περιλαμβάνονται πέρα από τα εμπράγματα δικαιώματα, και ενοχικά περιουσιακά δικαιώματα, ακόμα δε και κεκτημένα οικονομικά συμφέροντα. Στην προστατευτική ασπίδα του άρθρου αυτού, επομένως, υπάγονται και ενοχικές απαιτήσεις, εφόσον υπάρχει προς την κτήση αυτών νόμιμη προσδοκία, με βάση το ισχύον δίκαιο ή με βάση την πάγια νομολογία των εθνικών Δικαστηρίων, ότι οι απαιτήσεις αυτές μπορούν να ικανοποιηθούν δικαστικά (βλ. ΕΔΔΑ απόφαση της 28 ης Σεπτεμβρίου 2004, Kopecky κατά Σλοβακίας, απόφαση της 9 ης Δεκεμβρίου 1994, Στραν Ανδρεάδης κατά Ελληνικής Δημοκρατίας, ΑΠ 40/1998, 33/2002). Ειδικότερα, περιουσία αποτελεί και η αξίωση για καταβολή προβλεπόμενων από τη νομοθεσία του συμβαλλόμενου κράτους αποδοχών, εφόσον συντρέχουν οι

18 18 προβλεπόμενες για την καταβολή τους προϋποθέσεις (βλ. ΕΔΔΑ απόφαση της 8 ης Φεβρουαρίου 2006, Kechko κατά Ουκρανίας, σκέψεις 23 και 26, απόφαση της 19 ης Απριλίου 2007, Vilho Eskelinen και λοιποί κατά Φινλανδίας, σκέψη 94, Ολ. ΑΠ 3/1998). 2. Εν προκειμένω, η προσβαλλόμενη απόφαση ερείδεται επί διατάξεων νόμου με τις οποίες, αφενός, επεβλήθησαν αναδρομικά από μειώσεις στις ήδη μειωθείσες από το 2010 αποδοχές των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, και αφετέρου, καταργείται από καθολικά και άνευ χρονικού περιορισμού η καταβολή των επιδομάτων εορτών (Χριστουγέννων και Πάσχα) και αδείας. Κατά το μέτρο που με τις ρυθμίσεις της υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, μειώνονται αναδρομικά από οι αποδοχές, μεταξύ άλλων, των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, οι οποίες είχαν ήδη νομίμως καταβληθεί κατά το χρονικό σημείο θέσης σε ισχύ του ως άνω νόμου (ήτοι, κατά την ) υπάρχει προδήλως μη συνταγματικώς ανεκτή νομοθετική παρέμβαση σε θεμελιωμένο περιουσιακό δικαίωμα, η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί ως απλός περιορισμός αλλά ως αποστέρηση του δικαιώματος στην περιουσία. Τούτο διότι με την αναδρομική επιβολή μειώσεων θίγεται ο ίδιος ο πυρήνας του οικείου περιουσιακού δικαιώματος, με αποτέλεσμα η νομοθετική ρύθμιση να έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το άρθρο 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ (βλ. σχετ. Ολ. ΑΠ 6/2007 για την απαγόρευση αναδρομικής ισχύος νομοθετικής ρύθμισης περί κατάργησης περιουσιακών δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας). Ομοίως, με την κατάργηση των επιδομάτων εορτών και αδείας για τους υπηρετούντες στις Ένοπλες Δυνάμεις επέρχεται ολοσχερής στέρηση περιουσιακών δικαιωμάτων, τα οποία παγίως χορηγούνταν από το νόμο

19 19 ως ουσιώδες συμπλήρωμα των αποδοχών και τα οποία είχαν ήδη υποστεί σημαντικές μειώσεις με το προμνησθέν άρθρο 3 του ν. 3845/2010. Είναι πρόδηλο ότι η πλήρης κατάργηση νομοθετημένων εισοδηματικών παροχών που είχαν ήδη υποστεί σημαντικές μειώσεις δεν μπορεί να θεωρηθεί σε καμία περίπτωση ως ανεκτός περιορισμός της περιουσίας, καθώς η πλήρης στέρηση των συγκεκριμένων επιδομάτων είναι δυσανάλογη σε σχέση με τους επιδιωκόμενους εισπρακτικού χαρακτήρα στόχους του νομοθέτη. Τονίζεται στο σημείο αυτό ότι οι αποδοχές που λαμβάνουν αποτελούν, κατά βάση, το μοναδικό εισόδημα των στρατιωτικών, καθώς εκείνοι απαγορεύεται απολύτως να ασκούν επ αμοιβή οιοδήποτε ιδιωτικό έργο ή εργασία ή οιοδήποτε βιοποριστικό επάγγελμα, ενώ επιπλέον είναι υποχρεωμένα να παραμείνουν στην υπηρεσία του στρατού για τουλάχιστον 8 έτη, χωρίς δικαίωμα παραίτησης. Ληφθείσης, λοιπόν, υπόψη και της συγκεκριμένης παραμέτρου, η αναδρομική μείωση των αποδοχών των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων θα επιφέρει βίαιη ανατροπή της εισοδηματικής τους κατάστασης και θα επιβαρύνει δυσανάλογα και υπέρμετρα το περιουσιακό τους δικαίωμα για λήψη αποδοχών ανάλογων με τις προσφερόμενες από εκείνους υπηρεσίες. 3. Περαιτέρω, η αναδρομική επιβολή μειώσεων στις αποδοχές που καταβλήθησαν από έως την έναρξη ισχύος του ν. 4093/2012 συνιστά ταυτόχρονα και προσβολή της αρχής της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης προς το κράτος, η οποίας πρέπει να θεωρηθεί ότι κατοχυρώνεται στο άρθρο 5 παρ. 1 Συντάγματος, καθώς, είτε αυτοτελώς, είτε σε συνδυασμό με τα προηγουμένως επιβληθέντα μέτρα, συνεπάγεται δραστική και υπέρμετρη συρρίκνωση του

20 20 εισοδήματος των μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων χωρίς οιοδήποτε χρονικό περιορισμό! Ενόψει των όσων αναλυτικά εκτέθηκαν ανωτέρω, καθίσταται σαφές ότι η σωρευτική εφαρμογή των μέτρων που λαμβάνονται διαρκώς από το έτος 2010 έχει ως αποτέλεσμα τη βίαιη αναπροσαρμογή των αποδοχών του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων, με μειώσεις που μπορεί ανά περίπτωση να υπερβαίνουν το 35%! Επομένως, κατά το μέτρο που η προσβαλλόμενη απόφαση ερείδεται επί των ως άνω ρυθμίσεων που έρχονται σε ευθεία αντίθεση τόσο με το Σύνταγμα όσο και με την ΕΣΔΑ, καθίσταται παράνομη και ως εκ τούτου ακυρωτέα. 4. Επιπλέον, τονίζεται ότι η συμβατότητα των νέων μειώσεων του βασικού μισθού και του συνόλου των επιδομάτων των υπηρετούντων στις Ένοπλες Δυνάμεις που επιβάλλονται με τις διατάξεις της υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 με το δικαίωμα στην περιουσία δεν δύναται να κριθεί αυτοτελώς, αλλά θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι αποτελούν συνέχεια τόσο των διαδοχικών μειώσεων αποδοχών των εν γένει υπηρετούντων στο Δημόσιο, τις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας όσο και των λοιπών οικονομικών επιβαρύνσεων που έχουν θεσπισθεί εις βάρος συγκεκριμένης μερίδας πολιτών. Οι μειώσεις, όμως, αυτές καταλήγουν σε υπέρμετρη απώλεια του προηγουμένως διαθέσιμου εισοδήματος, ιδίως όταν επέρχονται αιφνιδιαστικά και κλονίζουν ριζικά την οικονομική κατάσταση των ατόμων ή ανατρέπουν καταστάσεις στις οποίες αυτά είχαν καλόπιστα αποβλέψει (πρβλ. ΕλΣυν Ολ. Πρακτικά της 4 ης Ειδικής Συνεδρίασης της περί της συνταγματικότητας των συνταξιοδοτικών ρυθμίσεων του ν. 4093/2012, σελ. 5-6).

21 21 5. Συναφώς, αναφορικά με τις νέες περικοπές των συντάξεων το Ελεγκτικό Συνέδριο γνωμοδότησε ότι: «οι ρυθμίσεις της παραγράφου 3, με τις οποίες μειώνονται, ήδη για Πέμπτη φορά από το έτος 2010, οι συντάξεις του Δημοσίου, χωρίς χρονικό περιορισμό και χωρίς συνεκτίμηση των λοιπών οικονομικών επιβαρύνσεων που έχουν στο μεταξύ επιβληθεί, μπορεί να πλήξουν το επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης μεγάλης κατηγορίας των υποκειμένων στη μείωση συνταξιούχων. Πέραν αυτού, μολονότι δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι με τις ως άνω ρυθμίσεις διώκεται η ικανοποίηση σκοπού δημοσίου συμφέροντος, συνισταμένου στην περιστολή των δημοσίων ελλειμμάτων, ούτε αιτιολογείται, ούτε τεκμηριώνεται, με την παράθεση συγκεκριμένων στοιχείων, η προσφορότητα και αναγκαιότητα των θεσπιζόμενων περιορισμών για την επίτευξη του σκοπού αυτού, υπό την έννοια της εξάντλησης κάθε άλλου διαθέσιμου μέτρου, ούτως ώστε να αποτραπεί η επιβάρυνση, για πολλοστή φορά, της ίδιας κατηγορίας πολιτών Κατά συνέπεια, δημιουργούνται ζητήματα συμβατότητας των επίμαχων ρυθμίσεων με τις προαναφερόμενες συνταγματικές διατάξεις» (βλ. ΕλΣυν Ολ., Πρακτικά της 4 ης Ειδικής Συνεδρίασης της περί της συνταγματικότητας των συνταξιοδοτικών ρυθμίσεων του ν. 4093/2012, σελ. 7-8). 6. Οι ως άνω παρατηρήσεις, όμως, ισχύουν αναμφίβολα mutatis mutandis και για τις προβλεπόμενες μειώσεις αποδοχών και περικοπές και καταργήσεις επιδομάτων των υπηρετούντων στις Ένοπλες Δυνάμεις, που επιβάλλονται, επίσης για πολλοστή φορά, δίχως να συνεκτιμηθεί η φέρουσα ικανότητά τους να ανταπεξέρχονται στο αυξανόμενο κόστος ζωής και τα δυσβάσταχτα πλέον οικονομικά μέτρα (μείωση αφορολόγητου, αύξηση συντελεστών φορολόγησης εισοδήματος, αύξηση

22 22 ΦΠΑ και ειδικών φόρων κατανάλωσης, κατάργηση φοροαπαλλαγών, κατάργηση κοινωνικών επιδομάτων, επιβολή έκτακτων εισφορών κτλ) και δίχως να προβλέπεται οποιοσδήποτε χρονικός περιορισμός. Αντ αυτού, ήδη στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής , το οποίο εγκρίθηκε με την υποπαράγραφο Α του ν. 4093/2012 και ενσωματώθηκε σ αυτόν ως Παράρτημα, προβλέπεται νέα μείωση στις αποδοχές των ενστόλων κατά τη διάρκεια του έτους 2014, συνολικά ύψους ογδόντα οκτώ εκατομμυρίων ( ) ευρώ, γεγονός που, αφενός, αναιρεί την αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνονται με τις υπό κρίση ρυθμίσεις του ν. 4093/2012 (αφού προφανώς προβλέπεται ότι για την επίτευξη του ύψιστου δημοσίου συμφέροντος διάσωσης της οικονομίας της χώρας θα πρέπει να επιβληθούν επιπρόσθετες περικοπές των αποδοχών των ενστόλων εντός δύο ετών) και, αφετέρου, απαλείφει κάθε ενδεχόμενο άρσης των δυσμενών αυτών μέτρων στο άμεσο μέλλον. Εντούτοις, η προγενέστερη νομολογία του Δικαστηρίου Σας έχει κρίνει ότι το στοιχείο της παροδικότητας συνιστά απολύτως αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου να θεωρούνται ανεκτοί οι επιβαλλόμενοι περιορισμοί των ατομικών ελευθεριών για λόγους δημοσίου συμφέροντος, που συνδέονται με την λειτουργία της εθνικής οικονομίας (βλ. ΣτΕ Ολ. 2289/1987). Ως εκ τούτων, μιας τέτοιας έντασης και αόριστης διάρκειας συρρίκνωση αποδοχών είναι προφανές ότι συνιστά κατ ουσίαν στέρηση περιουσιακού δικαιώματος, η οποία ανατρέπει βίαια καταστάσεις στις οποίες είχαν καλόπιστα αποβλέψει οι θιγόμενοι και, ως εκ τούτου, όπως θα αναλυθεί στη συνέχεια, δεν μπορεί να αντέξει στη βάσανο της αρχής της αναλογικότητας.

23 23 Β. Παραβίαση της αρχής της ισότητας στα δημόσια βάρη (άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος) 7. Στο άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος ορίζεται ότι «οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους». Εξάλλου, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 25 του Συντάγματος οι κάθε είδους περιορισμοί που επιβάλλονται στα δικαιώματα οφείλουν να σέβονται την αρχή της αναλογικότητας, ενώ σύμφωνα με την παρ. 4 του ίδιου άρθρου «το Κράτος δικαιούται να αξιώνει από όλους τους πολίτες την εκπλήρωση του χρέους της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης». Από το συνδυασμό των διατάξεων αυτών συνάγεται ότι ο νομοθέτης δύναται καταρχήν να επιβάλει στους πολίτες, προς εκπλήρωση του χρέους της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης, επιβαρύνσεις για την αντιμετώπιση ορισμένης επείγουσας ανάγκης ή κατάστασης κρίσης, υπό την προϋπόθεση ωστόσο ότι αυτές κατανέμονται ισότιμα μεταξύ των πολιτών ανάλογα με τις δυνάμεις του καθενός και με τήρηση των αρχών της προσφορότητας και της αναγκαιότητας. Δεν είναι επομένως συνταγματικώς ανεκτή η επιβολή μέτρων που βαρύνουν δυσανάλογα ορισμένες κατηγορίες πολιτών έναντι άλλων, ούτε, κατά μείζονα λόγο, η επισώρευση νέων μέτρων σε βάρος των ίδιων κατηγοριών πολιτών, εάν τα προηγούμενα αποδείχθηκαν εν τοις πράγμασι απρόσφορα για την επίτευξη του στόχου για τον οποίο θεσπίστηκαν. 8. Συναφώς, το Δικαστήριο Σας δέχθηκε προσφάτως ότι «σε περιπτώσεις παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, ο κοινός νομοθέτης δύναται να θεσπίσει μέτρα περιστολής δαπανών που συνεπάγονται οικονομική επιβάρυνση μεγάλων κατηγοριών του πληθυσμού, πλην η δυνατότητα αυτή έχει ως όριο την καθιερούμενη με το άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος αρχή

24 24 της ισότητας στα δημόσια βάρη αναλόγως των δυνάμεων εκάστου, καθώς και την καθιερούμενη στο άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος αρχή του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Τούτο σημαίνει ότι η επιβάρυνση αυτή πρέπει να κατανέμεται μεταξύ όλων των κατηγοριών απασχολούμενων τόσο στον δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και των ασκούντων ελευθέριο επάγγελμα. Και τούτο διότι, εν όψει και της καθιερούμενης στο άρθρο 25 παρ. 4 του Συντάγματος αξιώσεως του Κράτους να εκπληρώνουν όλοι οι πολίτες το χρέος της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης, δεν είναι επιτρεπτό η επιβάρυνση από τα μέτρα που λαμβάνονται προς αντιμετώπιση της δυσμενούς και παρατεταμένης οικονομικής συγκυρίας να κατανέμεται πάντοτε σε συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών, οι οποίοι, κατά κανόνα, είναι συνεπείς προς τις υποχρεώσεις τους, και να ευνοούνται άλλες κατηγορίες από την ασυνέπεια των οποίων κυρίως στο πεδίο εκπληρώσεως των φορολογικών τους υποχρεώσεων- προκαλείται σε μεγάλο ποσοστό η δυσμενής αυτή συγκυρία (βλ. ΣτΕ Ολ. 668/2012, σκέψη 37, /2012, σκέψη 9). Στην περίπτωση, μάλιστα, αυτή «ο έλεγχος της συνταγματικότητας επιτρέπεται να γίνει και ενόψει μέτρων που ελήφθησαν ή δεν ελήφθησαν μεταγενεστέρως, μετά την ψήφισή του» (βλ. ΣτΕ Ολ. 668/2012, μειοψηφία, σκέψη 39Α), ήτοι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και να εξετάζονται συνολικά και στο ευρύτερο πλαίσιό τους οι περιορισμοί που επέρχονται από τη σώρευση περισσότερων μέτρων. 9. Κατά την τελευταία τριετία έχουν επιβληθεί διαδοχικά σωρεία μέτρων που συρρίκνωσαν τα εισοδήματα των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, οι οποίοι από κοινού με τους υπαλλήλους του Δημοσίου και τα μόνιμα στελέχη των Σωμάτων Ασφαλείας φέρουν μέχρι στιγμής το συντριπτικά

25 25 μεγαλύτερο βάρος της δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας. Ενώ τα έως σήμερα επιβληθέντα μέτρα έχουν αποτύχει να επιφέρουν τους διακηρυχθέντες στόχους, τα υπό κρίση μέτρα των διατάξεων του ν. 4093/2012 εξακολουθούν να επιβαρύνουν υπέρμετρα, δυσανάλογα, και κατά άνισο τρόπο τους υπηρετούντες στις Ένοπλες Δυνάμεις, οι οποίοι όπως τονίστηκε ήδη ανωτέρω είναι επιφορτισμένοι με ιδιάζουσας σημασίας για την εθνική ασφάλεια καθήκοντα και για το λόγο αυτό οι μισθολογικές τους αποδοχές είχαν ενταχθεί στο ενιαίο «ειδικό μισθολόγιο» των υπηρετούντων στις Ένοπλες Δυνάμεις και τα Σώματα Ασφαλείας, προκειμένου το ύψος των αποδοχών τους να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες άσκησης των αρμοδιοτήτων τους και να ισοσκελίζει την προσωπική θυσία τους για το γενικό συμφέρον. Οφείλει στο σημείο αυτό να υπογραμμισθεί ότι τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, εξαιτίας των τακτικών υποχρεωτικών τους μεταθέσεων σε νησιωτικές και παραμεθόριες περιοχές της χώρας μας (όπου δηλαδή υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη παρουσίας των Ενόπλων Δυνάμεων για την προστασία των εθνικών χερσαίων και θαλασσίων συνόρων από τις παρούσες εξωτερικές απειλές και τις παραβιάσεις των σχετικών διεθνών συνθηκών) δεν έχουν μόνιμη εγκατάσταση αλλά αναγκάζονται συχνά να μετακινούνται μαζί με τις οικογένειές τους ανά την επικράτεια, υποβαλλόμενα έτσι σε ιδιαίτερα αυξημένα έξοδα βιοπορισμού, τα οποία πρέπει να καλύπτονται από τις αποδοχές τους, οι οποίες όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, αποτελούν το αποκλειστικό τους εισόδημα. 10. Όπως αναφέρθηκε ήδη ανωτέρω, σε μία περίοδο γενικότερης παγκόσμιας οικονομικής και όχι μόνο- ρευστότητας, όπου η Ελλάδα δίνει υπό καθεστώς οικονομικής πίεσης, έναν πολυεπίπεδο, διαρκή αγώνα για

26 26 την αντιμετώπιση ανοικτών εθνικών και διεθνών ζητημάτων, οι Ένοπλες Δυνάμεις διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο, καθώς είναι παράγοντας ασφάλειας, ισχύος και σταθερότητας, εξασφαλίζοντας την εμπέδωση της κοινωνικής ειρήνης και της ομαλής λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Δεν χωρεί αμφιβολία ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις αποτελούν έναν από τους κυριότερους εγγυητές για την επιτυχή εκπλήρωση των εθνικών μας στόχων και ιδίως για την υπεράσπιση της εθνικής μας ακεραιότητας και εδαφικής κυριαρχίας. Ως εκ τούτου, καθίσταται προφανές ότι η δραστική περικοπή των αποδοχών των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων ενόψει της ιδιαίτερης φύσης των καθηκόντων τους, του κύρους που πρέπει να απολαμβάνουν εντός και εκτός της ελληνικής επικράτειας 1, της σημασίας τους για τη διαφύλαξη της εθνικής ασφάλειας και ανεξαρτησίας - ιδίως σε περίοδο οικονομικής κρίσης - αλλά και του συνταγματικού τους ρόλου (βλ. άρθρο 45 του Συντάγματος, που κατοχυρώνεται η βαθμολογική και συναφώς μισθολογική εξέλιξη των μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, με την πρόβλεψη απονομής βαθμών από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας) - συνιστά υπέρμετρη επιβάρυνσή τους, θέτοντας ευθέως εν αμφιβόλω τη διατήρηση του επιθυμητού και αναγκαίου βαθμού της επιχειρησιακής τους ετοιμότητας, όταν η διατήρηση και ενίσχυση αυτής καθίστανται μέρα με τη μέρα επιτακτικότερες, τόσο λόγω των οξυμένων εθνικών μας προβλημάτων, όσο και της ανάγκης να αναπληρωθεί, μέσω του ανθρώπινου παράγοντα, ο περιορισμός των διαθέσιμων υλικών μέσων άμυνας, ακριβώς λόγω της 1 Σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία (βλ. «Ελεύθερος Τύπος» της ), μετά τις νέες περικοπές, ο βασικός μισθός αρχηγού ΓΕΕΘΑ είναι μόλις κατά τι ανώτερος από το μισθό του Λοχία του γερμανικού στρατού, αν και ο Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων εκπροσωπεί τη χώρα μας σε ανώτατο στρατιωτικό επίπεδο.

27 27 δυσμενούς οικονομικής κατάστασης της χώρας. Ληφθέντων υπόψη των ανωτέρω παραγόντων, η εντός ελαχίστου χρόνου διαδοχική μείωση - και εν τέλει συρρίκνωση - των αποδοχών των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων καταστρατηγεί βάναυσα την αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη. Περαιτέρω, υπογραμμίζεται ότι οι υπηρετούντες στις Ένοπλες Δυνάμεις εξ ορισμού αδυνατούν να φοροδιαφύγουν και επομένως δεν τελούν σε όμοια κατάσταση με τους ελεύθερους επαγγελματίες. Εντούτοις, ενώ επεβλήθησαν εις βάρος των πρώτων διαδοχικά μέτρα μείωσης των αποδοχών τους, ακόμα και αν υποτεθεί ότι αυτά ήταν αναγκαία για την άμεση εξυπηρέτηση της ταχείας δημοσιονομικής προσαρμογής, όχι μόνο δεν λήφθηκαν, έστω και καθυστερημένα, αντίστοιχα μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος σε βάρος των δευτέρων, αλλά επιπλέον θεσμοθετήθηκαν υπέρ αυτών μέτρα, όπως με το ν. 3888/2010 η περαίωση των εκκρεμών φορολογικών τους υποθέσεων (πρβλ. ΣτΕ Ολ. 668/2012, μειοψηφία, σκέψη 39Α). 11. Σύμφωνα, άλλωστε, και με τη γνώμη του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας ενώπιον της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά την ειδική συνεδρίαση επί της συνταγματικότητας των συνταξιοδοτικών ρυθμίσεων του ν. 4093/2012: «αυτή η επιλεκτική μονομερής και διαρκής επιβάρυνσης κατηγορίας μισθωτών και εν προκειμένω των συνταξιούχων, έναντι άλλων ομάδων πολιτών που φοροδιαφεύγουν ή εισφοροδιαφεύγουν ως εύκολος και γρήγορος τρόπος ισορρόπησης ισοσκέλισης των οικονομικών δεδομένων, δημιουργεί άνιση μεταχείριση των διοικουμένων που έρχεται σε αντίθεση με τις προπαρατεθείσες διατάξεις (των άρθρων 4 παρ. 5 και 2 παρ. 1) του Συντάγματος, αλλά και εκείνης του άρθρου 25 παρ. 4 αυτού, της αξίωσης δηλαδή του κράτους να εκπληρώνουν όλοι οι πολίτες

28 28 το χρέος της κοινωνικής και εθνικής αλληλεγγύης και προφανώς η πρακτική αυτή δεν είναι συμβατή με την καθιερούμενη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας» (βλ. ΕλΣυν Ολ, Πρακτικά της 3 ης Ειδικής Συνεδρίασης της , σελ ). 12. Υπογραμμίζεται στο σημείο αυτό ότι ενώ τα ως άνω μέτρα, τα οποία σύμφωνα με το νομοθέτη λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της δυσμενούς και παρατεταμένης οικονομικής συγκυρίας και πρέπει να υποβάλλονται σε αυτά άπαντες οι απασχολούμενοι στο Δημόσιο, στις Ένοπλες Δυνάμεις και στα Σώματα Ασφαλείας και ειδικά στην παρούσα οικονομική συγκυρία που η λήψη μέτρων παρίσταται έτι περισσότερο επώδυνη λόγω του ήδη χαμηλού βιοτικού επιπέδου των πολιτών, παρατηρείται να εξαιρούνται κατηγορίες πολιτών, όπως είναι το Προσωπικό της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, το οποίο, αν και με τις ρυθμίσεις του ν. 4093/ όπως αυτός συζητήθηκε και ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων είχε ενταχθεί στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4024/12011, δυνάμει του άρθρου 2 της από πράξης νομοθετικού περιεχομένου (ΦΕΚ τ. Α 224/ ), εξαιρέθηκε εντέλει την ίδια ημέρα της δημοσίευσης του ν. 4093/2012!- -εκ νέου από την υπαγωγή του στις ρυθμίσεις του ενιαίου μισθολογίου του ν. 4024/2011. Αντίθετα, διατηρήθηκε για το εν λόγω προσωπικό το προϊσχύον μισθολογικό καθεστώς, με την επιφύλαξη υπαγωγής του σε ειδικό αυτόνομο και εμπιστευτικό μισθολογικό καθεστώς (αφού θα καθοριστεί με απόφαση μη δημοσιευτέα!), δίχως να δικαιολογείται τούτο από λόγους δημοσίου συμφέροντος. Δεδομένου, όμως, ότι και η Ε.Υ.Π. εντάσσεται από κοινού με τις Ένοπλες Δυνάμεις στον σκληρό πυρήνα των δυνάμεων προστασίας των «στρατιωτικών και εν γένει εθνικών στρατηγικών συμφερόντων της

29 29 χώρας» (βλ. άρθρο 2 του ν. 3649/2008 για την αποστολή της Ε.Υ.Π.), η ειδική εξαίρεσή της από τις νέες μισθολογικές μειώσεις συνιστά προδήλως διακριτική μεταχείριση εις βάρος των στρατιωτικών και έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την συνταγματική αρχή περί ισότητας στα δημόσια βάρη. Πόσο μάλλον, όταν οι πληροφορίες που καλείται να συλλέξει η Ε.Υ.Π., στο πλαίσιο τουλάχιστον της νόμιμης συνταγματικά αποστολής της, δεν αποσκοπούν τελικά παρά στην ενίσχυση του συνεχούς αγώνα διασφάλισης της εθνικής ανεξαρτησίας, βασικός και κύριος υπεύθυνος του οποίου παραμένουν, συνταγματικά και πρακτικά, σε όλες τις περιπτώσεις, οι Ένοπλες Δυνάμεις, δια της ιεραρχικά διαρθρωμένης ηγεσίας τους. 13. Οφείλει, επίσης, να υπογραμμιστεί, καθώς καθιστά έτι προφανέστερη τη δυσμενή εις βάρος των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων μεταχείριση έναντι λοιπών κατηγοριών υπαλλήλων του Δημοσίου, το γεγονός ότι οι μειώσεις που έγιναν με τον αντίστοιχο νόμο για το ενιαίο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων (ν. 4024/2011, ΦΕΚ τ. Α 226/ ) δεν είχαν αναδρομική ισχύ, αλλά εφαρμόσθηκαν από Πολλώ δε μάλλον, δεν δύναται να θεωρηθεί ως συνταγματικώς ανεκτή η δυσμενής διακριτική μεταχείριση των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων έναντι λοιπών κατηγοριών υπαλλήλων, των οποίων οι μισθολογικές μειώσεις καθορίζονται με τον ίδιο νόμο (ήτοι με το ν. 4093/2012) αλλά θα επιβληθούν σε μεταγενέστερο της έναρξης ισχύος του νόμου- χρονικό σημείο, ήτοι θα αρχίσουν να εφαρμόζονται από ! Ειδικότερα, με τις ρυθμίσεις της ίδιας υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του ως άνω νόμου καθορίστηκε ότι υφίστανται μειώσεις, όχι αναδρομικά αλλά από : α) η αντιμισθία των προέδρων των δημοτικών και

30 30 περιφερειακών συμβουλίων (παρ. 3), β) οι αποδοχές, αποζημιώσεις, τα έξοδα παράστασης και οι πάσης φύσεως αμοιβές των Διοικητικών, Υποδιοικητών, των Προέδρων, Αντιπροέδρων, Διευθυνόντων Συμβούλων, καθώς και των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου των Ιδρυμάτων και των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου των Δήμων και των Περιφερειών, καθώς και των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου αυτών (παρ. 5), γ) ο βασικός μισθός του Γενικού Γραμματέα Υπουργείου και του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης (παρ. 6α), δ) ο βασικός μισθός του Ειδικού Γραμματέα Υπουργείου της παραγράφου 1Β της απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών με αριθμό 2/57332/0022/ (παρ. 6β), ε) οι αποδοχές των υπαλλήλων της Βουλής και της Προεδρίας της Δημοκρατίας (παρ. 7α), και στ) οι αποδοχές αποζημιώσεις, έξοδα παράστασης και οι αμοιβές εν γένει, που καταβάλλονται στους Προέδρους, Αντιπροέδρους και τα μέλη των Ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών (ΑΔΑ), καθώς και στους Διοικητές, Υποδιοικητές, στους Προέδρους, Αντιπροέδρους, Διευθύνοντες Συμβούλους και στα μέλη του Δ.Σ. των Ν.Π.Δ.Δ. και των Ν.Π.Ι.Δ. των ΔΕΚΟ. 14. Επιπροσθέτως, κατά το μέτρο που με τις υπό κρίση ρυθμίσεις του ν. 4039/2012 επεβλήθησαν οριζόντιες ισόποσες μειώσεις για όλους αδιακρίτως (ιδίως η καθολική κατάργηση των επιδομάτων εορτών Χριστουγέννων - Πάσχα και αδείας), δεν πλήττονται στον ίδιο βαθμό με τους υψηλόβαθμους, αλλά δυσανάλογα και υπέρμετρα ιδίως οι χαμηλόβαθμοι υπηρετούντες στις Ένοπλες Δυνάμεις.. Ενόψει αυτών, θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι οι υπό κρίση ρυθμίσεις της υποπαραγράφου Γ1 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012, αφενός, πλήττουν δυσανάλογα τους

31 31 υπηρετούντες στις Ένοπλες Δυνάμεις έναντι των λοιπών υπηρετούντων στο Δημόσιο, που αναμφίβολα δεν εργάζονται υπό αντίστοιχες αντίξοες συνθήκες, χωρίς πρόβλεψη υπερωριών, νυκτερινών, εξαιρέσιμων ημερών, και, αφετέρου, πλήττουν δυσανάλογα τους χαμηλόβαθμους έναντι των υψηλόβαθμων στελεχών του, και επομένως αντίκεινται στην αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη, καθιστώντας έτσι την προσβαλλόμενη απόφαση, που ερείδεται επ αυτών, παράνομη και ακυρωτέα. Γ. Προσβολή του δικαιώματος αξιοπρεπούς διαβίωσης (άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος) 15. Στο άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζεται ότι «ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας». Από τη διάταξη αυτή συνάγεται καταρχάς ότι δεν είναι επιτρεπτός ο προσδιορισμός αποδοχών σε τόσο χαμηλό ύψος, ώστε να συντρέχει περίπτωση διακινδύνευσης της αξιοπρεπούς διαβίωσης του εργαζομένου. Τούτο επιβεβαίωσε πρόσφατα και η Ολομέλεια του Δικαστηρίου Σας στην προαναφερθείσα απόφαση 668/2012, με την οποία κρίθηκε ότι οι αρχικές μειώσεις μισθών και συντάξεων με τις ρυθμίσεις των ν. 3833/2010 και 3845/2010 δεν παραβίαζαν, υπό τις συνθήκες εκείνες, το άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος «διότι η συνταγματική αυτή διάταξη δεν κατοχυρώνει δικαίωμα ορισμένου ύψους αποδοχών ή συντάξεως, εκτός αν συντρέχει περίπτωση διακινδύνευσης της αξιοπρεπούς διαβίωσης» (βλ. ΣτΕ Ολ. 668/2012, σκέψη 35). 16. Συναφώς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης έκρινε προσφάτως ότι ο προσδιορισμός αποδοχών σε ύψος που υπολείπεται του ορίου της φτώχειας, το οποίο για τη χώρα μας έχει οριστεί, βάσει στατιστικών στοιχείων της EUROSTAT,

32 32 στο ποσό των 580 ευρώ μηνιαίως, παραβιάζει το δικαίωμα σε δίκαιη αμοιβή κατά το άρθρο 4 παρ. 1 του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη (βλ. απόφαση ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ και ΑΔΕΔΥ κατά Ελλάδος, σκέψεις 57-65). Το ποσό, λοιπόν, αυτό δύναται να συνιστά το εισοδηματικό όριο κάτω από το οποίο συντρέχει περίπτωση διακινδύνευσης της αξιοπρεπούς διαβίωσης του ανθρώπου. Συνεπώς, συντρέχει ευθεία προσβολή του δικαιώματος αξιοπρεπούς διαβίωσης κατά το άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγματος, κατά το μέρος που από την εφαρμογή των υπό κρίση ρυθμίσεων (υπενθυμίζεται στο σημείο αυτό ότι από επί των μειωμένων αποδοχών θα εφαρμόζονται επιπλέον οι κρατήσεις των αναδρομικών περικοπών κατ εφαρμογή της προσβαλλόμενης υπουργικής απόφασης) καταλείπεται εισόδημα που υπολείπεται του ορίου της φτώχειας. Δ. Παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος) 17. Από τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, που κατοχυρώνεται στο άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος, συνάγεται ότι κάθε είδους περιορισμοί δικαιωμάτων οφείλουν να είναι πρόσφοροι και αναγκαίοι για την επίτευξη του επιδιωκόμενου από το νομοθέτη σκοπού δημοσίου συμφέροντος και να μην είναι δυσανάλογοι σε σχέση προς αυτόν. Η προσφορότητα του περιορισμού ελέγχεται σε σχέση με την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού. Έτσι, ένα μέτρο θεωρείται κατάλληλο και κατά συνέπεια συνταγματικό όταν τούτο δύναται πραγματικά να συνδράμει στην επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου. Η αρχή της αναγκαιότητας επιβάλλει στη διοίκηση και το νομοθέτη να λάβει το συγκεκριμένο περιοριστικό των δικαιωμάτων μέτρο, μόνο όταν αυτό είναι απολύτως αναγκαίο, όταν δηλαδή αποκλείεται η επιλογή άλλου εξίσου